Cały numer 20 w jednym pliku PDF - Pro Libris - Wojewódzka i ...

Werner nie opowiada siê oczywiœcie za innym systemem, tylko pomstuje na obecne opodatkowanieprzedsiêbiorców. Jest w koñcu biznesmenem, który osi¹gn¹³ sukces, i wszelkie próbyzakwalifikowania go do „lewicy” zdecydowanie odpiera.A sk¹d maj¹ siê na to braæ pieni¹dze?Z podatku konsumpcyjnego – mówi Werner, i pokazuje jednoczeœnie, ¿e ju¿ dziœ p³acimywszystkie podatki, tylko o tym nie wiemy, gdy¿ tego nie widzimy (i nie mo¿emy zobaczyæ). Bo otowykazany na rachunku podatek od towarów i us³ug (bêd¹cy podatkiem konsumpcyjnym) niestanowi nawet po³owy podatków zawartych w kupowanych przez nas towarach, a wiêc p³aconychprzez nas – nie tylko podczas zakupów w „dm”.Niejako przy okazji czytelnik dowiaduje siê wiele o kulturze funkcjonowania „dm”, pytaj¹c samsiebie niemal bezwolnie, dlaczegó¿ to jeszcze nie z³o¿y³ tam podania o pracê. I wreszcie mo¿naznaleŸæ w tej ksi¹¿ce historyczne podsumowanie tego wszystkiego, co tak utrudnia nam zmianêsposobu myœlenia, przemyœlenia dotycz¹ce Niemiec z ca³ym zglobalizowanym œwiecie.Pozycja wywo³uj¹ca kontrowersje, ale tak¿e nak³aniaj¹ca do zastanowienia. A po przeczytaniuostatniego zdania mo¿na od razu zabraæ siê do dalszej lektury: ca³e cztery strony zajmuje spis literaturyi odpowiednich adresów internetowych.Rita KönigT³umaczenie Grzegorz KowalskiMarek Nowakowski, Kryptonim „Nowy”, Warszawa 2007, Wydawca: Axel SpringerPolska, 148 s.Ksi¹¿kê znanego prozaika Marka Nowakowskiego pod tytu³em „Kryptonim Nowy”przeczyta³em jednym tchem. Wstrz¹saj¹ca. Zwróci³em oczywiœcie wiêksz¹ uwagê na fragmentyprzedstawiaj¹ce donosy tw. „Marian”, o którym równie¿ niedawno pisano w zielonogórskiej prasie,jako ¿e dotycz¹ jednego z miejscowych autorów. Jego w³aœnie Nowakowski przedstawia tak:„Wielu zna³em takich. Jednak „Samanta” i „Marian” najbardziej mnie poranili. Wierzy³em im,mia³em zaufanie. Swej dwulicowej roli nie zaprzestali i póŸniej”. Koszmarny obraz tamtego czasuwyziera z tych kart. Znam to równie¿ z autopsji, choæ na szczêœcie w dalece mniejszym stopniu.Ksi¹¿ka przedstawia niejako od „kuchni” system ci¹g³ej inwigilacji, pilnowania ludzi, uniemo¿liwianiaznoœnego funkcjonowania ka¿dego, kto zechcia³ myœleæ inaczej ni¿ by³o dozwolone i cokolwiekpróbowa³ robiæ w kierunku zmiany tej sytuacji. Oczywiœcie opisany okres, to nie by³ ju¿ systemstalinowski, represje ³agodniejsze. Ale równie¿ starano siê ³amaæ ludzkie charaktery, zatracaæpoczucie godnoœci. To wszystko pokazuje Nowakowski na podstawie kilkunastu teczek, któreotrzyma³ w IPN. Czerpie z nich bogaty materia³ dowodowy. Ile tu osobowoœci, historii donosicielstwa,ale tak¿e heroicznego zmagania siê z aparatem przemocy. Ta rzeczywistoœæ pokazana jestz perspektywy pojedynczego cz³owieka. Ta ksi¹¿ka-dokument, œwiadectwo czasu minionego,udowadnia, ¿e i wtedy bywali ró¿ni ludzie. Jedni – cyniczni karierowicze, zdolni do wszystkiego,fa³szywi przyjaciele, „zagorzali” konfidenci, ale i tacy, którzy nawet poddawani presji, nie szli nawspó³pracê, odmawiali, nie godzili siê na wykonywanie ³ajdackiej roli, ludzie maj¹cy moralnerozterki, którzy woleli p³aciæ jak¹œ cenê (np. odmowê zgody na wyjazd za granicê lub brak awansuw pracy) ani¿eli komuœ szkodziæ. Intuicyjnie rozpoznaj¹c co jest nieludzkie. Nie ma w tej siecizapl¹tywanej wobec figuranta „Nowy”, a na stronicach ksi¹¿ki rozpl¹tywanej (co wymaga³o uruchomieniag³êbszych pok³adów pamiêci), zbyt wiele pozytywnych przyk³adów, ale zdarzaj¹ siê,choæby J.G. czy Jurek S. O nich autor z satysfakcj¹ pisze: „Niech syn wie, ¿e mia³ porz¹dnego ojca”.Takie ksi¹¿ki, o podobnej problematyce powstaj¹ i bêd¹ zapewne jeszcze w najbli¿szym czasie siêpojawiaæ, bo materia³ zawarty w teczkach jest nieustannie odkrywany.Czes³aw SobowiakRECENZJE I OMÓWIENIA105