zoon

Caroline Molenaar (47) en Erwin vander Wel (32) leerden elkaar zeven jaargeleden kennen bij de organisatie vaneen groot popconcert. Twee jaar geledengaven ze elkaar het jawoord.Is dat jezoon‘Dat kan nooit lang duren.’ ‘Hij doet het vast om haargeld.’ Als zij veel ouder is dan hij zijn de vooroordelenniet van de lucht. Vijf dubbelportretten over liefdetegen de klippen op. Erwin (32): ‘Voor haar laat ikTEKST: VIVIAN DE GIERalles uit mijn poten vallen.’BEELD: TESSA POSTHUMA DE BOER‘Ik leer elke dagvan hem’Caroline: ‘Ik had niet in de gaten dat Erwin zoveeljonger was. Hij is al op zijn twaalfde keihard gaanwerken en heeft veel mensenkennis opgedaan.Daardoor heeft hij een voorsprong op leeftijdgenoten.Hij schat mensen en situaties feilloos in. Ik leer elkedag van hem. Inhoudelijke kwaliteit van een relatie isbelangrijker dan leeftijd: we houden van dezelfdedingen en zijn allebei levensgenieters.In bepaalde opzichten merk ik dat hij van een anderegeneratie is. Ik heb geleerd dat je te vroeg bij dedokter hoort te zijn en braaf gaat zitten wachten.Erwin vindt dat zijn tijd evengoed kostbaar is en datde dokter ook wel even op hem kan wachten. Hijzegt veel gemakkelijker afspraken af, en doet dat persms of mail. Hij tutoyeert mensen die ik nog met uaanspreek. En mijn moeder is ongeveer net zo oudals zijn oma.Toen ik de eerste keer trouwde dacht ik: dit is vooraltijd. De tweede keer ook nog. Nu ben ik realistischer:ik ben heel gelukkig, maar ik weet niet of ik dat overtwintig jaar nog ben. Met Erwin doe ik veel meersamen dan in mijn vorige relaties. Dingen samendoen en je gevoelens met elkaar delen heb ik echtvan hem geleerd.’Erwin: ‘Door Caroline heeft mijn leven veel meerinhoud gekregen. Ik ben gelukkig, dus wat interesseertmij het hoe oud ze is? Voor haar laat ik alles uitmijn poten vallen.De angst dat ze iemand van haar eigen leeftijd zouontmoeten heb ik wel gehad, maar daar heb ik nugeen last meer van. Het leeftijdsverschil heeft vooralvoordelen. Je leert sneller en wordt behoed voorfouten. Ik roep weleens: hallo, ik zit niet op school,laat me die blunder maken. Maar ik had nooit bereiktwat ik heb bereikt zonder Caroline. Financieel iser ook een voordeel: je partner verdient al meer.Ik vind Caroline in alle gedaantes en op alle tijdstippenleuk. Ik ben trots op haar en vind het mooi om naasthaar te lopen. Hoe dat over twintig jaar is… Ik weetook niet hoe ík er over twintig jaar uitzie.’66 PSYCHOLOGIE MAGAZINE SEPTEMBER 2010PSYCHOLOGIE MAGAZINE SEPTEMBER 2010 67

‘Ik durfde eerstnauwelijks methem over straat’‘Eigenlijk is zijde jongste vanons twee’Ruth Gorissen (54) en Stefan Gradisen (42) kregen tien jaar geleden eenrelatie en zijn getrouwd. Zij had al kinderen uit een eerdere relatie.Ruth: ‘Toen ik hoorde dat we zoveel scheeldenin leeftijd, wilde ik er meteen mee stoppen.Ik riep: straks loop ik achter een rollator en jijernaast! Die gedachte werd door anderen ookuitgesproken. Tot Stefan zei: misschien kom ikmorgen onder een bus en dan loop jij achtermijn rolstoel. Geniet gewoon van het nu.Later vond ik het wel stoer; het was goedvoor mijn zelfbeeld dat ik nog aantrekkelijkwas voor jongere kerels. Ik vroeg wel aanmijn zus: zou jij denken dat hij mijn zoon was?Dat was mijn schrikbeeld en het werd ook echtgevraagd toen Stefan zijn trouwpak ging passen.Ik zei alleen maar: u bedoelt mijn mán?Mannen van mijn eigen leeftijd, ik moet er nietmeer aan denken. Wij vrouwen hebben het zetrouwens niet makkelijk gemaakt. Ze moestenkwetsbaar en zorgzaam zijn, maar ook stoer.Intussen wilden wij zelfstandig zijn; we gavenvoortdurend het signaal dat ze niet nodigwaren. Gezien worden en er mogen zijn wasdan ook een belangrijk punt in mijn vorigerelatie. Stefan is duidelijk van een anderegeneratie. Hij heeft me vanaf dag één het gevoelgegeven dat ik helemaal geweldig wasmet alle mankementen erbij. Dat geeft rust.Ik hoefde niet meer zo nodig te bewijzen datik én heel leuk was én de elektriciteit zelfkon doen.’Stefan: ‘Ruth is bang geweest dat ik misschienooit kinderen zou willen, maar ik heb niksmet baby’s. Ik heb moeten zoeken naar mijneigen plek in een nieuwe constellatie waarinkinderen dominant aanwezig waren. Ik hebeen heel warme band met haar zoons en zehebben veel plezier, vreugde en liefde in mijnleven gebracht. Door toeval rolde ik in eengezin met oudere kinderen en dat past goedbij me. Of ik daar onbewust misschien naarop zoek ben geweest, dat weet ik niet.Een vrouw met een jongere man is nog steedsapart. Maar ik vind de opinie van anderen nietzo interessant. Ik heb nooit gêne gevoeld. Hetgaat erom of je in beleving dicht bij elkaar ligt.Ruth is jeugdig, spontaan, en ondernemenderdan ik. Eigenlijk is zij de jongste.’Mieke Vogelpoel (60) en Khalid Bedri (34) ontmoetten elkaar in 2000 toen zij naar haar auto liep en hij van defiets stapte en naar de weg vroeg. Vijf jaar geleden zijn ze getrouwd.Mieke: ‘Eerst durfde ik nauwelijks met hemover straat. Het kostte een paar maandenom die schaamte te overwinnen. Dat kwamook doordat een aantal mensen zei: hij doethet alleen om een verblijfsstatus te krijgen,of: straks heb je ook een hoofddoek om.Khalid komt namelijk uit Marokko.Mijn familie en kinderen reageerden heelpositief en zijn familie – Khalids moeder isjonger dan ik – ontving me met open armen.We zijn wel vrienden kwijtgeraakt. Een goedevriendin zei: “Als je maar niet aan mijn zoonskomt.” Dat vond ik ontzettend beledigend. Hetwas geen bewuste keuze: ik wil een jongereman. Ik hou van Khalid om wie hij is, nietomdat hij 34 is. In het dagelijks leven is hetcultuurverschil meer aanwezig dan het leeftijdsverschil.Ik ben twee keer eerder getrouwd geweest,dus ik wist al dat relaties niet voor altijd zijn.Het is niet zeker dat Khalid voor eeuwig bijmij blijft, maar dat heeft niets te maken metleeftijd of cultuur. Mijn vorige man was tweejaar ouder dan ik en ontmoette een anderevrouw. In die relatie maakten we allebei carrièreen was er een constante machtsstrijd:wie is hier de baas. Met Khalid heb ik geenstrijd. We werken zelfs samen; ik ben coachen Khalid werkt bij mij. We zijn bijna 24 uurper dag bij elkaar.’Khalid: ‘In Marokko zijn leeftijdsverschillenheel gewoon. De man van mijn tante is vijftienjaar jonger dan zij. Als mensen hier naar onskijken, zeg ik: wat een leuke vrouw heb ik, hè!Ik vind uitstraling belangrijker dan uiterlijk.Natuurlijk bestaat de kans dat Mieke bepaaldebeperkingen krijgt, maar jonge mensen kunnenook ziek worden. Ik ga ervan uit dat Mieke ophaar tachtigste nog sportief en gezond is; Miekesmoeder was op die leeftijd ook nog heelgoed. Als dat niet meer zo is, zorg ik voor haar.Het leeftijdsverschil heeft een heel positievekant: Mieke heeft al veel meer meegemaakten vertelt verhalen over vroeger, over politiek,feminisme. Dat vind ik geweldig. We delenveel ideeën en uitgangspunten. Onze gevoelsmatigeleeftijd ligt veel dichter bij elkaardan onze werkelijke leeftijd.’68 PSYCHOLOGIE MAGAZINE SEPTEMBER 2010PSYCHOLOGIE MAGAZINE SEPTEMBER 2010 69

Toos Clement (72) en Mohadin Molly(43) leerden elkaar veertien jaar geledenkennen in het asielzoekerscentrum waarzij werkte en hij als politiek vluchtelingverbleef. Ze hebben elk hun eigen huis,maar zien elkaar dagelijks.Toos: ‘Ik was gastvrouw in het azc in Groesbeek. MetMohadin dronk ik weleens koffie op een bankje bijeen vijver. Dan zaten we naast elkaar: ik sprak geenKoerdisch, hij vrijwel geen Nederlands. We sprakenmet handen en voeten. Hij nodigde me uit voor eenmuziekavond, en ik vond zijn Koerdische muziek geweldig.Op een gegeven moment kwam hij bij me thuisen vroeg ineens: “Jij, ik, vriendin?” Ik schrok me wezenloos;hij was net zo oud als mijn kinderen. Ik riep:“Mohadin, ik, jouw moeder!” Op een zaterdag daarnagingen we met een vriendin naar een concert en sloeghij zijn arm om mijn middel. Het leek alsof ik in brandstond, zó’n intens gevoel. Hij heeft iets heel dieps inmij geraakt. We hoeven niet te praten, we hoevenelkaar alleen in de ogen te kijken en we weten.Mo heeft heel erge dingen meegemaakt. Hij moestuit Syrië vluchten en zijn familie, vrouw en zoontjeachterlaten. De gezinshereniging heeft nooit plaatsgevonden;zij wilde uiteindelijk niet komen. Een tijdlangis hij door alle narigheid ontzettend de klutskwijt geweest. Vreselijk. Maar we zijn samen door datdal gegaan.In Mohadins land is overleven het belangrijkste, terwijlwij ons hier druk maken om rimpeltjes. Somsroep ik: ik begin af te takelen! Dan pakt hij me vast:“IK HOU VAN JOU, weet je dat niet!?” Bij hem mag ikecht zijn wie ik ben, het gaat hem om de binnenkant.Mohadin is een cadeautje uit de hemel.’Mohadin: ‘Als ik naar Toos kijk, dan voel ik: ik kenhaar al heel lang. Onze zielen herkenden elkaar. Ikvind haar mooi. Ze is zacht, en stabiel. Ze is mijnschatje. Toos heeft meer energie dan ik. De meestemensen schatten ons allebei ongeveer 55. Ik heb ergeen problemen mee dat ze dertig jaar ouder is, ikluister naar mijn hart. Wanneer je doodgaat, is tochvoorbestemd; dat heeft niet met leeftijd te maken. Ikheb haar beloofd: ik sta naast jou. Wij Koerden hebbenharde koppen: als je hebt gekozen, heb je gekozen.Laat het lot maar komen.’FOTO: MALOU VAN BREEVOORT‘Ik voel dat ik haaral heel lang ken’Zij was 38, moeder van drie kinderenen net gescheiden, hij was 28 en erg vrijgezel.Vier maanden na hun eerste kusstapten Jessica (43) en Rutger de Kok (33)in 2005 in het huwelijksbootje.Jessica: ‘Het ging allemaal zo snel dat we er zelf vanschrokken, maar het voelde tegelijk heel logisch. Hetpast gewoon aan alle kanten.We kregen veel tegenwerking, van Rutgers familie,vrienden, het dorp waar we woonden. Mensen stoppenje in een hokje en als je iets doet wat daar nietin past, is dat verkeerd. Toen ik vrij snel zwangerwerd, ging bijvoorbeeld het praatje rond dat ik hemerin had geluisd zodat ik zeker wist dat ik hem had.Met Rutgers ouders en broer hebben we geen contact.Ze wilden me niet ontmoeten. Zijn moeder wasblij toen mijn eerste zwangerschap misging, ze zei:ik wil niet de oma van jouw kinderen worden. En zewil mijn “bagage” – zo noemt ze mijn kinderen – nietzien. Gelukkig is de rest van Rutgers familie en demijne wél blij voor ons.In ons eerste jaar hebben we veel meegemaakt:we moesten ons huis uit, hadden het financieelmoeilijk, ik heb een paar miskramen gehad, dereacties van anderen. Terwijl we elkaar vanwegeRutgers opleiding hoofdzakelijk in het weekendzagen en je het eigenlijk leuk wilt hebben. Zulkeproblemen zorgen ervoor dat je óf uit elkaargaat óf dat het juist steviger wordt.’Rutger: ‘Mijn moeder heeft een bepaald beeldvoor ogen en daar mag je niet links of rechts van.Mijn vader laat zich door haar ondersneeuwen.Nou, dan toch niet? Op zeker moment ben je hetpunt voorbij dat het je nog interesseert. Als ze nuop de deur zouden kloppen, zouden ze hoogstenskennissen kunnen worden.Ik heb me nooit iets aangetrokken van het verwachtingspatroonvan anderen. Jessica is een leuk enlekker wijf. Ik geloof niet dat leeftijd er iets toe doet ineen relatie; ongeacht de leeftijd is het in elke relatiede opvatting van de een tegenover die van de ander.Als je het goed met elkaar kunt vinden, kun je hetgoed met elkaar vinden, zo simpel is het. En als jeelkaar ook nog eens heel aantrekkelijk vindt, waaromniet? Alleen de volgorde klopt niet helemaal: ikhad eerst een gezin en toen pas een kind.’‘Zijn ouders enbroer willen meniet ontmoeten’70 PSYCHOLOGIE MAGAZINE SEPTEMBER 2010PSYCHOLOGIE MAGAZINE SEPTEMBER 2010 71

Een jonge man: de voor(oor)delenTenzij het gaat om een bejaarde man met een vrouwvan in de dertig kijkt vrijwel niemand op van relatieswaarbij de man een stuk ouder is dan de vrouw. Vijftot twintig jaar verschil komt geregeld voor. In 2008werden in Nederland 7203 huwelijken geslotenwaarbij de bruidegom minstens tien jaar ouder was.Op internetfora staan verhalen over relaties metmannen die soms wel 25 tot 35 jaar ouder zijn.Verbintenissen waarbij juist de vrouw veel ouderis zijn een stuk ongebruikelijker – beroemde bruidenals Madonna, Demi Moore, Patty Brard en PatriciaPaay ten spijt. In 2008 werden in Nederland 795huwelijken voltrokken waarbij zij meer dan tienjaar ouder was dan hij; significant minder vaak danandersom.Jammer genoeg voor hen is recent uit Duits onderzoekgebleken dat het voor de levensverwachtingvan een vrouw het gunstigst is als ze een even oudepartner heeft. Bij verschil in leeftijd, vooral als haarman jonger is, leeft een vrouw gemiddeld korter. Deonderzoeker vermoedt dat dat samenhangt met desociale afkeuring van zo’n relatie: stress is het gevolg.Dat maatschappelijke taboe was voor Anne Kemmingde reden om onlangs de datingsite tijdlozeliefde.nlte beginnen. Vrouwen vanaf 45 jaar kunnen er incontact komen met jongere mannen. ‘Tijdloze liefde’is volgens Kemming niet gericht op het vinden vaneen toyboy, maar op serieus contact. Mede daaromis de site niet volledig anoniem: bij registratie moetengegadigden een foto plaatsen.Kemming behoort tot haar eigen doelgroep. ‘Ikben 57, maar omdat ik me veel jonger voel dan ikben, heb ik meer met jongere mannen. Maar dat isnog steeds taboe. “Wat moet je nou met zo’n jongereman?” wordt er gezegd. Maar andersom maghet wel! Ook de mannen in kwestie hebben daarlast van. Zij krijgen vaker reacties als “Op een ouwefiets moet je het leren.” Heel denigrerend. Ik hoopdat door dit initiatief het taboe kleiner wordt.’Iets wat anders is, wordt snel veroordeeld, beaamt relatie-en psychotherapeute Carolien Roodvoets. ‘Datde man ouder is in een relatie is een normaal gegeven.Vrouwen hebben altijd omhoog gekozen enmannen omlaag: mannen kiezen voor een jongerevrouw omdat ze minder status heeft, vrouwen kiezenvoor een oudere man omdat hij meer statusheeft, een topfunctie, meer geld. Zorgen over hunuiterlijk, kinderen en verlatingsangst spelen bijvrouwen een grotere rol. Daarom kiezen ze mindersnel voor een jongere partner.’Hoewel het uit cijfers over officiële verbintenissennog niet is af te leiden, zegt Roodvoets een kenteringte zien. ‘Een groeiende groep geëmancipeerdevrouwen valt niet meer zo op mannen van hun eigenleeftijd. Ze hebben een goede baan, zijn zelfstandig,en merken dat jongere mannen veel geëmancipeerderzijn: die hebben minder moeite met haar carrièreen het verdelen van de taken thuis. Mannenvan hun eigen generatie zijn “ouwe lullen die verzorgdwillen worden”. Voor die vrouwen heeft hetdus beslist voordelen om samen te zijn met iemandvan een andere generatie. Ik vind dat een uitstekendeontwikkeling, net als het feit dat vrouwen vakerrelaties aangaan met mannen die lager zijn opgeleid.Ze hoeven op carrièrevlak niet met hun partnerte rivaliseren en ze ervaren meer ondersteuningvan hem.’Een relatie is kwetsbaar als er grote verschillen tussende partners zijn, zegt Roodvoets. Bij een groot leeftijdsverschilzijn er, naast afkeuring door de omgeving,nog andere zaken die problemen kunnenopleveren. ‘Verschil in levensfase bijvoorbeeld:wanneer de een nog tot ’s ochtends vroeg wil stappenterwijl de ander daar geen zin meer in heeft.Ook familie en vrienden van beide partners verschillenin leeftijd, waardoor het onderling misschienniet zo klikt. En autoriteit kan lastig zijn wanneerde jongere partner in dezelfde leeftijdscategorie valtals de kinderen van de oudere partner.’Ook fysieke beperkingen zullen eerder een rolgaan spelen, zegt Roodvoets. ‘Kan de jongere partnerde zorg voor de ander opbrengen? En hoe erg is hetals een jongere man geen eigen kinderen kan krijgendoordat zijn vrouw al in de overgang is? Zulke dingenworden soms onderschat. Daar staat in zulke relatiestegenover dat mensen, juist vanwege alle obstakels,meestal heel bewust en weloverwogen voor elkaarhebben gekozen.’■Forum: ervaring met leeftijdsverschil?Hebt u ervaring met een groot leeftijdsverschil in uweigen relatie of in een relatie in uw omgeving? Deel uwmening op psychologiemagazine.nl/forum72PSYCHOLOGIE MAGAZINE SEPTEMBER 2010