Richtlijnen borgen onbevooroordeeld DNA-onderzoek

Richtlijnen borgen onbevooroordeeld DNA-onderzoekTabel 1. De DNA-kenmerken van de loci D19S433, VWA,TPOX en D18S51 van de verdachten X, Y en Z.Locusverdachte Xverdachte Yverdachte ZD19S433 VWA13/1514/1514/1514/1614/1414/16TPOX D18S517/88/88/815/1514/1515/15Stapsgewijs analyseren, interpreteren envergelijkenOm post hoc target shifting te voorkomen moet de deskundigezijn onderzoek stapsgewijs inrichten overeenkomstigde vier opeenvolgende fasen en de leidraad voorDNA-onderzoek van minimale biologische sporen. Tijdensde analysefase en interpretatiefase is het van belangdat de deskundige vaststelt welke piekendaadwerkelijkDNA-kenmerken representeren en niet het gevolg zijnvan neveneffecten, zoals artefacten. Om die reden wordtbij DNA-onderzoek van minimale biologische sporen(LCN DNA-analyse) het DNA-onderzoek ten minste tweekeer herhaald. 18Volgens vaststaand protocol worden minimaal driemonsters genomen van het geïsoleerde DNA (het DNAextract).Al deze monsters worden vervolgens onder dezelfdereactieomstandigheden, maar afzonderlijk enonafhankelijk van elkaar, onderworpen aan een DNAonderzoek.Op deze manier is vast te stellen of eenwaargenomen piek reproduceerbaar is en een DNA-kenmerkrepresenteert, dan wel het gevolg kan zijn van eenvan de complicerende neveneffecten. Bovendien wordtbekeken of er mogelijk sprake is van allele drop-out.Het DNA-onderzoek van spoor S is nu nog drie keerherhaald (analyse 2, 3 en 4). De resultaten zijn weergegevenin tabel 2 en illustratie 5.Tabel 2. De per analyse (analyse 1, 2, 3 en 4) vastgestelde(mogelijke) DNA-kenmerken van de loci D19S433, VWA,TPOX en D18S51 van spoor S. Zie ook illustraties 4 en 5.Locusanalyse 1analyse 2analyse 3analyse 4D19S43313/14/151414/1514VWA14/1614/161414/16TPOX D18S51888815 19121515Zonder dat de deskundige het DNA-profiel van de verdachtekent worden de resultaten van de DNA-analysesvan spoor S zorgvuldig geëvalueerd. Op basis van reproduceerbaarheiden de morfologie van de pieken in devier analyses komt de deskundige tot de volgende conclusies:– Het betreft zeer waarschijnlijk het DNA-profiel vanéén persoon. Hoewel bij analyse 1 drie pieken aanwezigzijn voor locus D19S433 (13/14/15), geven dedrie andere analyses (analyse 2, 3 en 4) voor dit locus,en de piekenpatronen van de totale DNA-profielengeen aanwijzing voor de aanwezigheid van celmateriaalvan meer dan één persoon.– Degene van wie het spoor afkomstig is heeft voorlocus D19S433 de DNA-kenmerken 14/15. De piekop positie 13 in analyse 1 is niet reproduceerbaar,hetgeen een aanwijzing is dat dit een allele drop-inbetreft. 20 Het ontbreken van een piek op de positievan DNA-kenmerk 15 in de tweede en vierde analysekan zijn veroorzaakt door allele drop-out.– Degene van wie het spoor afkomstig is heeft voorlocus VWA de DNA-kenmerken 14/16. Het ontbrekenvan de piek op positie 16 in de derde analyse kanhet resultaat zijn van allele drop-out.– Degene van wie het spoor afkomstig is heeft voorlocus TPOX zeer waarschijnlijk de DNA-kenmerken8/8. Toch houdt de deskundige rekening met de,weliswaar zeer geringe, kans dat het tweede DNAkenmerkniet ook DNA-kenmerk 8 is, maar door alleledrop-out telkens in de vier verschillende analysesniet zichtbaar is. De deskundige noteert dit als DNAkenmerken8F (8 ‘Fail’): hij is zeker van DNA-kenmerk8 en houdt rekening met de zeer kleine kans datnaast DNA-kenmerk 8 nog een ander DNA-kenmerkaanwezig is.– De typering van de DNA-kenmerken van degene vanwie het spoor afkomstig is, is voor locus D18S51 hetminst zeker. Het ontbreken van een piek op positie15 in analyse 2 kan zijn veroorzaakt door allele dropout.Bij analyse 1 is op positie 14 en bij analyse 2 isop positie 12 een piek te zien. De piek op positie 14betreft vrijwel zeker een stotterpiek, terwijl de piekop positie 12 daadwerkelijk DNA-kenmerk 12 van dedonor van het spoor kan representeren, maar ookeen allele drop-in kan zijn. De deskundige houdthiermee rekening door te redeneren dat naast DNAkenmerk15 nog een ander DNA-kenmerk aanwezigkan zijn en noteert dit als 15F (15 ‘Fail’): hij is zekervan DNA-kenmerk 15 en houdt rekening met de kansdat naast DNA-kenmerk 15 nog een ander DNA-kenmerkaanwezig is.De deskundige legt deze bevindingen vast en noteertvoor deze loci de volgende DNA-kenmerken (tabel 3):Tabel 3. De vastgestelde DNA-kenmerken van de lociD19S433, VWA, TPOX en D18S51 van het DNA-profiel vanspoor S.LocusDNA-profielD19S433 VWA14/1514/16TPOX D18S518F15FHet vastgestelde DNA-profiel van het spoor (zie tabel 3)is geschikt voor een statistische evaluatie. Bij de statistischeberekening houdt de deskundige rekening met deonzekerheid bij de typeringen voor de loci TPOX en18.19.20.Recent onderzoek van het NFI geeft hierover aanvullende inzichten, waarbij wordt geadviseerd het DNA-onderzoek van minimale biologische sporen bijvoorkeur ten minste driemaal te herhalen. De onderzoeksresultaten zullen in 2010 worden gepubliceerd (C.C.G. Benschop, H. Meiland, A.G.M. van Gorp,C.P. van der Beek, A.A. Westen. & L.M.T. Sijen).De piek op de positie van DNA-kenmerk 14 bij locus D18S51 (analyse 1, illustratie 4 en 5) is door de software als een stotterpiek gekwalificeerd en daaromniet benoemd. De deskundige houdt bij het interpreteren van de resultaten rekening met de aanwezigheid van deze piek in het DNA-profiel.Omgekeerd geldt dat een reproduceerbare piek in de regel geen allele drop-in representeert.Expertise en Recht 2009-5/6125