Infos@t 2009.2 (editie 5) - Sint-Andriesziekenhuis Tielt

OuderdomsdiabetesCognitieve syndromenValpreventie en revalidatie na val in de ouderenzorgMet een prevalentie van momenteel 8% van de Belgen en een predictietot 10% in het jaar 2025 is type 2 diabetes zonder meer een van demeeste frequente chronische ziekten, leidend tot een belangrijkemorbiditeit en mortaliteit indien onvoldoende onder controle. Onzedrastisch gewijzigde levensstandaard samen met de vergrijzendebevolking zorgt voor een ware diabetesepidemie.Het belang van een vroege multifactoriële aanpak met onder anderegewichtsreductie, gezonde voeding, beweging, rookstop, behandelingvan hoge bloeddruk en dyslipidemie en glycemiecontrole kan nietgenoeg benadrukt worden. Een slecht verzorgde diabetes op jongeen middelbare leeftijd leidt immers tot multipele verwikkelingen in deoude dag zoals hartinfarcten, beroertes, chronisch nierlijden leidendtot dialyse, oogschade, invaliderende neuropathie en diabetischevoetproblemen. Er is een actieve screening nodig naar dezecomplicaties in een vroeg stadium om erger te voorkomen.Diabetes adequaat behandelen is één van de grootste uitdagingenvan de nabije toekomst. Het ontbreken van klachten bij mildehyperglycemie geeft vaak een misleidende geruststelling dat er geenprobleem is. Daarom dient regelmatige meting van het HbA1c tegebeuren met als doel een waarde < 7 % (tenzij een individuele situatiehet anders vereist) en is het nuttig om patiënt of familieglycemiezelfcontroles te laten doen.De laatste jaren zijn er heel wat nieuwe therapieënop de markt gekomen, zowel perorale alsinjecteerbare middelen zoals oa. de incretines en deinsulineanalogen.Samen met andere ongemakken zien we op hogere leeftijdook meer voetproblemen. Deze kunnen primair zijn en eerderdegeneratief van aard (“slijtage”) of secundair aan vasculaire ofneuropathische aandoeningen. Steeds zijn de letsels hinderlijk daarze de patiënt raken in zijn mobiliteit en zelfstandigheid. Controle enpreventie zijn dan ook van belang.Als degeneratieve problemen van de voorvoet kunnen eeltenplantair (metatarsalgie) en dorsaal (op de tenen) als meestvoorkomend genoemd worden. Vaak gaan ze gepaard met halluxvalgus of hamertenen. Bij goede vasculonerveuze toestand gevenze zelden wonden. De behandeling begint meestal met orthotischehulpmiddelen zoals steunzolen en orthopedisch schoeisel. Intweede fase heeft zeker reconstructieve heelkunde een plaats metgoede resultaten bij de juiste patiëntenselectie. Midden-en achtervoetsdegeneratieis minder frequent. Tarso-metatarsale arthroseis zeer pijnlijk maar kan meestal conservatief met steunzolenof infiltratie onder controle gebracht worden. Achtervoetslijdenwordt meestal veroorzaakt door M. Tibialis Posteriorinsufficiëntieen behandeling start dan ook met orthopedische zolen ofschoeisel. Daar waar voorvoetheelkunde vaak reconstructief ismet asherstel, bestaat midden- en achtervoetchirurgie uit resectievan het gewricht en arthrodese om de pijn weg te nemen. Naastdegeneratieve zijn de belangrijkste voetklachten de vasculaire enneuropathische problemen die elkaar ontmoeten in de diabetischevoet. De arteriële problemen met occlusie gaan vaak met pijnDe keuze van behandelingsschema is steeds sterk individueel, maar ditin het bijzonder bij de bejaarde patiënt.Factoren waarmee rekening dient te worden gehouden zijnde zelfredzaamheid van de bejaarde, de comorbiditeit, delevensverwachting, het valrisico, de mogelijke nevenwerkingen bijpolyfarmacie en de aanwezigheid van mantelzorg.Het optreden van een ernstige hypoglycemie is bijvoorbeeld veelrisicovoller bij een alleenwonende bejaarde dan bij een rusthuispatiënt,bij wie steeds professionele derden aanwezig zijn.Metformine, het eerste keuze product bij type 2 diabetes dient indeze populatiegroep iets omzichtiger gebruikt te worden gezien degastrointestinale nevenwerkingen en het risico op lactaatacidosebij reeds gedaalde nierfunctie. Niet alleen het creatinine is bij henbelangrijk maar ook de klaring.De voorkeur bij bejaarden gaat uit naar kortwerkende sulfonylureazoals gliquinide of repaglinide en insulineanalogen indien hiermeeonvoldoende controle bereikt wordt. Met de nieuwere therapieënzoals de incretines is er momenteel nog weinig ervaring in dezepopulatiegroep en deze dragen bij hen momenteel ook niet devoorkeur. Ondanks de schrik voor hypoglycemies draagt het startenvan insuline vaak bij tot een betere levenskwaliteit door reductie van deperorale medicatie en betere glycemiecontrole. ■Voetproblemen,vaak voorkomend op gevorderde leeftijddr. Evy DegrandeGeriatrie - Endocrinologieevy.degrande@sintandriestielt.begepaard (claudicatio) en worden als dusdanig op tijd herkend. Demicro-angiopathie met perifeer vasculaire stoornis geeft distaleof plantaire wondjes. In combinatie met gevoelsstoornis (o.b.v.polyneuropathie) en statiekafwijking blijven ze lang onopgemerkt.Toch kunnen ze de eerste manifestatie zijn van een opkomenddiabetes. De behandeling van de diabetesvoet is orthotischmet zachte steunzolen en aangepaste comfortschoenen(Riziv-tussenkomst in diabetesconventie). Reconstructieveheelkunde wordt wegens gevaar voor wondproblemen bijdiabetici vaak vermeden. Daarentegen is agressieve vasculaireof orthopedische chirurgie bij infectie of wonde vaak de enigemogelijkheid om lidmaatsparend te kunnen werken. Naastglycemieregeling, rookstop, revascularisatie, voetorthosen,orthopedische voetchirurgie en (thuis)verpleging voor wondzorg,speelt regelmatige controle van de voet(zool) door huisarts enpatiënt (spiegeltje) een belangrijke rol in preventie van majeureverwikkelingen. Door langdurige opname kunnen ze een belangrijkeindividuele en maatschappelijke kost betekenen. Samenwerkingtussen de bovennoemde actoren (para)medisch is dan ook desleutel tot succes. ■dr. Kristof DerooOrthopediekristof.deroo@sintandriestielt.beDe vergrijzing van de bevolking heeft een significante impact opde prevalentie en incidentie van cognitieve stoornissen. Uiteraardkennen we allemaal de fysiologische involutie van het geheugen(denken we bv. aan het moeilijk op namen komen), maar het is vanbelang om dit te onderscheiden van de pathologische toestandvan dementie.Op 65 jaar heeft men 6% kans op het ontwikkelen van dementie;op 85 jaar bedraagt dit reeds 30%. Met andere woorden, dit komtin een doorsnee huisarts- en zeker neurologie- of geriatriepraktijkfrequent voor. Een grondige uitwerking is bij elk van deze patiëntennoodzakelijk om diverse redenen: vooreerst ter uitsluiting vandementia-like ziektebeelden: depressie, malnutritie, schildklierlijden,medicatieabusus, hersentumor,…waarvan het overgrote deelbehandelbaar en bijgevolg vatbaar voor verbetering is. Vervolgens,indien deze oorzaken zijn uitgesloten, ter verdere specifiëring vanhet type degeneratieve dementie waarvan Alzheimer dementie,frontotemporale dementie en multi-infarctdementie de driemeest frequente zijn, in dalende volgorde van voorkomen. Eendergelijke uitwerking gebeurt in het Sint-Andriesziekenhuis viaeen opname op het geriatrisch dagziekenhuis onder supervisievan de neuroloog. Tijdens deze dag in de “geheugenkliniek”wordt de patiënt gezien door een klinisch psycholoog die eenMMSE (minimentalstate examination) en zonodig de uitgebreidereADAS-COG afneemt. Voorts ondergaat hij een CT of NMRhersenen, een neuroconsult met EEG en eventueel cognitievepotentialen en indien recent niet gebeurd (bij de huisarts) eenbloedafname met in het bijzonder bepaling van PBO, VitB12,foliumzuur, electrolyten (inclusief Calcium),TSH en indienvan toepassing serologie. Met deze testing kunnen we desymptomatische van de neurodegeneratieve dementiepatiëntenscheiden en een navenante behandeling instellen. In afwachting“The man is as old as his arteries” Thomas Sydenham,1624-1689.Perifeer vaatlijden is een steeds frequenter wordendeaandoening. De veroudering van de bevolking is hierzeker niet vreemd aan.17% van de mannen en 21% van de vrouwen ouder dan 55 jaarhebben een significant gedaalde enkel/arm index. Op een leeftijdjonger dan 65 jaar zijn de meeste patiënten asymptomatisch.Bij de geriatrische bevolking daarentegen hebben we dikwijlste maken met veralgemeende atherosclerose. Niet alleen dearteries van de ledematen zijn aangetast, maar we vindenin deze patiëntengroep nierinsufficiëntie, coronair lijden enaantasting van de hals/cerebrale arteries. De atherosclerose isniet alleen veralgemeend maar ook progressief. Het kan lijden totkritische ischemie met lidmaatbedreiging. Behandeling van zo’nvergevorderde vasculair aangetaste patiënten is niet eenvoudig.Postoperatieve nierinsufficiëntie, cardiaal lijden en mogelijke CVA’szijn niet uitzonderlijk. De progressie van de aandoening en deforse verkalking van de bloedvaten kan ook aanleiding geventot revisies. Het alternatief is amputeren, maar dit gaat gepaardmet een slechtere levensverwachting en levenskwaliteit en isdaarenboven veel duurder voor de maatschappij.Het is belangrijk om bij de geriatrische vasculaire patiëntvan curatieve behandeling(amyloidvaccinatie?,…)kunnen we de lichte totmatige Alzheimerpatiëntsymptomatisch behandelenmet de cholinesteraseinhibitoren(Aricept, Exelon,Reminyl) en dematige tot matig ernstige dementiepatiënt met de NMDA antagonistEbixa. Deze preparaten kunnen niet alleeneen verbetering van het cognitief functionerenteweeg brengen, maar ook van de vaak begeleidendegedragsstoornissen. Dit laatste weerspiegelt zich in de bevindingdat de behandelde versus de onbehandelde Alzheimerpatiëntgemiddeld 1 jaar langer thuis kan worden verzorgd. In die zinwillen we de eerstelijnshulp en de familieleden blijven oproepen totblijvende alertheid en waakzaamheid ten aanzien van deze steedsfrequenter wordende neurologische pathologie. Een interessantekorte (2-3 minuten) screeningstest is de kloktest (patiënt dient ineen voorgetekende cirkel de cijfers van de klok te plaatsen envervolgens 2 wijzers te tekenen alsof het 10 over 11 is). Indien depatiënt komt consulteren met geheugenstoornissen en niet slaagtin deze visuoconstructieve taak is een verwijzing voor cognitievetesting wenselijk gezien de hoge kans op dementie. ■Namens de neurologendr. Philippe Tackphilippe.tack@sintandriestielt.bedr. Bart Lamontbart.lamont@sintandriestielt.bePerifeer vaatlijden bij de geriatrische patiënteerst een volledig cardiovasculair bilan op te maken en zijnconditie te optimaliseren: hydrateren ter preventie van nierfalen,opstarten anti-plaquetaire medicatie, cardiale optimalisatie.... Dediagnostiek moet zo weinig invasief mogelijk gebeuren. Hierbijis duplexonderzoek van cruciaal belang. Dit kan dan eventueelaangevuld worden met angio-CT of MRI. Indien mogelijk wordt erminimaal invasief (endovasculair) behandeld, indien noodzakelijkoperatief. Revascularisatie van het bedreigde lidmaat neemtniet alleen de pijn weg, maar laat ook opnieuw mobilisatie toeen vermijdt mutilerende amputaties. Deze amputaties zijn zowelpsychisch als fysiek erg belastend voor de patiënt. ■dr. Marc VuylstekeHeelkundemarc.vuylsteke@sintandriestielt.beEen val is bij onze oudere populatie zelden banaal. Vallenkan leiden tot breuken, bloedingen, valangst, … Het vormtéén van de belangrijkste redenen voor opname in hetziekenhuis met soms ingrijpende gevolgen.Vallen gebeurt meestal wanneer ze alleen zijn en in hunthuissituatie. Daarom is het geven van valpreventietipsaangewezen. We dienen zowel in te werken op extrinsieke ofomgevingsfactoren als op de intrinsieke (biologische en gedrags-)factoren.Ten eerste moeten we de omgeving veiliger maken. Dit kunnen wedoen door oa. tapijten zoveel mogelijk weg te doen of ze vast tekleven. Ook losliggende snoeren van tv, telefoon,… vormen vaakeen probleem. Bij veel van onze ouderen valt de post nog doorde deur op de grond, daarom is het plaatsen van een doos voorde deur de oplossing. Deuren moeten gemakkelijk open en dichtkunnen gedaan worden. Bij de trap zorgt men er best voor datde laatste en eerste trede duidelijk gemarkeerd zijn. Antislipmatjesen handgrepen zorgen in de badkamer voor minder valrisico. Eengoede verlichting in huis is belangrijk,…Ook aangepast schoeisel is een noodzaak.Daarbij gaat de voorkeur naar schoenen meteen niet gladde zool en een gesloten hiel. Zezorgen voor meer steun tijdens het stappen.Ook intrinsieke factoren kunnen beïnvloed1) Cataractoperatie langs micro-insnedeVerwijderen van de lensinhoud langs 1.8 mmInbreng van een plooilens langs 1.8 mm aan de hand van een injectorDankzij verdere miniaturisatie van de faco-apparatuur is het sinds2009 mogelijk om de insnede te halveren (van 3.5 mm naar 1.8 mm).Dit biedt volgende belangrijke voordelen: snellere zichtverbetering/minder lang druppelen (2 weken)/nog minder kans op besmetting.Om de insnede van 1.8 mm te kunnen behouden, wordt de lens nuingebracht via een spuit (“injector”) zodat ze ingespoten kan worden.Plooien met een pincet, zoals vroeger maakt de lens immers nietvoldoende klein!worden. Het gedrag dient vaak aangepast te worden. Het is bvb.niet enkel voldoende na te gaan of er genoeg licht is in de woning,maar gebruiken ze deze verlichting ook effectief?Medicatie kan een belangrijke rol spelen. Aangezien er meestalsprake is van polymedicatie ontstaan er vaak interactiesmet negatief effect. Calcium- en Vitamine D-supplementendaarentegen verminderen niet alleen het fractuurrisico maar ookhet risico op vallen op zich. Orthostatische hypotensie dientopgespoord te worden en ook eenmaal in het jaar op consultatiegaan naar de oogarts is aangewezen, …Verbeteren van evenwicht, mobiliteit, spierkracht en uithoudingis een eerste pijler in het revalidatieprogramma. Dit gebeurtvia eenvoudige, functionele oefeningen maar ook bv. trainingop het evenwichtstoestel. Een tweede belangrijke pijler is degangreëducatie. Dit gebeurt door de verschillende punten van hetstappen te analyseren en te verbeteren. ■Namens de fysiotherapeutendr. Gretel Descheemaekergretel.descheemaeker@sintandriestielt.bedr. Jozef Verhammejozef.verhamme@sintandriestielt.bei.s.m. Soetkin MestdaghErgotherapeute revalidatiecentrum, GSTTwee nieuwigheden voor betere geriatrische oogzorg2) OCT (optical coherence tomography):Dit is een scanonderzoek dat een driedimensionale doorsnede maaktvan het netvlies en van het hoornvlies, enigszins te vergelijken meteen echografie in radiologie. Er komt echter alleen licht aan te pasen geen schadelijke röntgenstralen. Meestal moet ook de pupil nietverwijd worden.Dit onderzoek is een revolutie in de oftalmologie, omdat het heelgoed vocht in het licht stelt (oa. bij leeftijdsgebonden maculairlijden en diabetes). Bij glaucoom kan ook de beschadiging van deperi-papillaire zenuwvezel in het licht gesteld worden. Deze schadekan vergeleken worden met een database van de normale patiëntenvan dezelfde leeftijd.Normale doorsnede van de retina met typische maculaire depressieSubretinale vochtophoping door leeftijdsgebondenmaculaire degeneratie met secundaire golving van hetnetvlies. Dit geeft aanleiding tot metamorfosie. ■dr. Danny DerousOftalmologiedanny.derous@sintandriestielt.be234

De dienst Vaatheelkunde heeft een Europese prijs gewonnenWeetjesAfgelopen jaar hebben we in het dierenlabo in Leuven een aantalexperimenten uitgevoerd op geiten. De bedoeling was om debestaande ‘Endoveuze Laserbehandeling‘ van spataders verder teverbeteren. Een nieuwe katheter, ontworpen in samenwerking metTobrix (Waalre, Nederland) werd getest. De venen werden behandeldmet een speciaal ontworpen katheter die het direct contact tussende venewand en laserfiber voorkomt. Een vergelijkend aantal venenwerd met een klassieke fiber behandeld. Al deze venen werdennadien op verschillende tijdstippen (1/3 onmiddellijk, 1/3 na 10 dagen,1/3 na 3 weken) na de behandeling verwijderd voor histologischonderzoek (dr. Jan Roelens). De beschadiging aan de venen en deevolutie van de fibrosering van de behandelde venen werd gevolgdin de tijd. Zo konden we vaststellen dat venen behandeld met denieuwe ‘Tulp-katheter’ significant minder perforaties vertonen, meercircumferentiële wandnecrose en minder beschadiging van hetomgevende periveneuze weefsel.Op het wereldcongres van flebologie, dat plaatsvond in september2009 te Monaco, werden er 4 mondelinge presentaties van onzedienst gegeven.Met dit wetenschappelijk werk hopen we een betere kwaliteit in debehandeling van spataders te bekomen. ■Fig 1: schematische voorstelling van de nieuwe ‘Tulp-katheter’Publicaties“Hoest en bilaterale longinfiltraten na radiotherapie voor borstcarcinoom”,A. Van De Bruaene, G. Tits, P. Moons, L. De Backer, J. Beyls, M. Cardon, Tijdschrift van Geneeskunde, 65 Nr. 7, 2009, 301-305.“Invasieve aspergillose na corticoiden voor auto-immuunhemolytische anemie”,C. Beyls, A. Van De Bruaene,G. Tits, M. Cardon, J. Beyls, Tijdschrift voor Geneeskunde, 65 Nr. 19, 2009, 897-903.“Abdominale koliekpijnen na een verblijf in China”,V. Soufflet, S. De Coninck, P. Lissens, J. Roelens, L. Djoa, J. Beyls, Tijdschrift van Geneeskunde, 65 Nr. 22, 2009, 1053-1057.“Endovenous laser treatment: a morphological study in an animal model”,M. Vuylsteke, J. Van Dorpe, J. Roelens, T. De Bo, S. Mordon, Phlebology, 2009 Aug; 24(4):166-75.“Use of a New Endovenous Laser Device: Results of the 1,500 nm Laser”,M. Vuylsteke, PJ. Vandekerckhove, T. De Bo, P. Moons, S. Mordon, Ann Vasc Surg., 2009 Sep 10. [Epub ahead of print]Infos@tn ° 2 2 0 0 9 - 6 m a a n d e l i j k s - J a a r g a n g 2Geriatrie:multidisciplinaire zorg op maatDeze resultaten werden gepresenteerd op het jaarlijks congres vanhet ‘European Venous Forum’ te Kopenhagen (juni 2009). Hierbijhebben we de eerste prijs behaald voor de beste wetenschappelijkepresentatie. Als beloning kunnen we dit wetenschappelijk werkpresenteren op het ‘American Venous Forum’ in februari 2010in Florida. Dr. De Bo, assistent heelkunde/orthopedie, heeft ditwetenschappelijk werk ook voorgesteld op de jaarlijkse vergadering vande BeNeLux vereniging voor Flebologie (Harzé, mei 2009). Ook daarwerd de eerste prijs behaald.Succesvolle implementatie van het Procare rectaal kankerprotocol in het Sint-AndriesziekenhuisSinds december 2005 maakt het Sint-Andriesziekenhuis deeluit van de enkele Belgische ziekenhuizen die deelnemen aanhet Procare project, het Belgisch rectaal kanker project gestarteind 2003 dat de bedoeling heeft om de behandeling van hetrectumcarcinoom te standardiseren en de behandelingskwaliteitte verbeteren.De te volgen richtlijnen geschreven in context van het Procareproject zijn gebaseerd op conclusies van internationaalgepubliceerde oncologische richtlijnen.Dit project wordt financieel ondersteund door het Ministerie vanVolksgezondheid, RIZIV en mutualiteiten.Het betreft een multidisciplinair kankerproject waarbij eensamenwerking tussen de diensten oncologie, gastro-enterologie,radiotherapie, anatomopathologie en abdominale chirurgiebinnen de deelnemende ziekenhuizen centraal staat.In het Sint-Andriesziekenhuis gebeurt de coördinatie van hetproject vanuit de dienst heelkunde o.l.v. dr. P. Lissens, chirurggesubspecialiseerd in colorectale en proctologische heelkunde.De meer dan 40 patiënten die intussen in het Sint-Andriesziekenhuiswerden behandeld voor rectumcarcinoma, werden allengeïncludeerd in de Procare studie.Standaard in de behandeling zijn het toedienen vanradio-chemotherapie bij lokaal geavanceerde rectumtumoren,het reseceren volgens het totaal mesorectaal excisie principe(TME) bij midrectale/laag rectale tumoren en het uitvoeren van5Fig 2: periveneuse weefselbeschadiging wordt gemetendr. Marc VuylstekeHeelkundeeen sfinctersparende procedure met colo-anale anastomose(met pouch/coloplastie reconstructie) al dan niet onder tijdelijkbeschermend stoma.Tumoren gereseceerd volgens het TME principe worden volgenseen gestandardiseerd anatomopathologisch protocol digitalgefotografeerd, geïnkt, versneden en geprotocolleerd.In het kader van het Procare project kunnen alle volgens het TMEprincipe gereseceerde tumoren niet alleen centraal in de stichtingkankerregister worden geregisteerd maar ook beoordeeldworden door een (colorectale) “commissie van wijzen” met debedoeling om feedback van de resectiekwaliteit als deelnemendcentrum te bekomen.Sinds januari 2009 behoort de dienst heelkunde van het Sint-Andriesziekenhuis tot die diensten (18 chirurgen in België) die hetTME resectie protocol volgens de Procare richtlijnen succesvolhebben geïmplementeerd. ■Namens dr. Peter Lissens, dr. Jan Beyls,dr. Leen De Backer, dr. Steven De Coninck,dienst radiotherapie Heilig Hartziekenhuis RoeselareReferenties:1. Verslag van de secretaris-generaal, editoriaal, De Geneesheer-Specialist- speciaalnummer/juni 2009 blz. 5.2. Procare, project on cancer of the rectum – multidisciplinary guidelines for the treatmentof rectal cancer – www.belsurg.org.3. Belgian cancer registry – procare www.kankerregister.be.4. Databasegegevens dienst heelkunde Sint-Andriesziekenhuis Tielt:www.chirurgietielt.be.“Intraluminal Fibre-Tip Centring Can Improve Endovenous Laser Ablation: A Histological Study”,M. Vuylsteke, J. Van Dorpe, J. Roelens, T. De Bo, S. Mordon, I. Fourneau, Eur J Vasc Endovasc Surg (2009), doi:10.1016/j.ejvs.2009.09.013.“New tulip catheter decreases post-operative pain and periphlebitis”,M. Vuylsteke, J. Van Dorpe, J. Roelens, T. De Bo, S. Mordon, Venous Times, August 2009, p8.Voordrachten“Je laatste keuze, informatieavond over medische beslissingen rond het levenseinde”, door Tielts Vormings- enDocumentatiecentrum tegen Kanker (TVDK) in samenwerking met het Sint-Andriesziekenhuis vzw Tielt, vzw Huisartsen Oosten vanWest-Vlaanderen en Palliatief Netwerk De Mantel, te Tielt, op 15/9/2009.“Nausea en braken”, door dr. Hannes Vervaeke (ex-assistent interne), met als medewerkers oa dr. De Coninck, dr. Beyls, dr. Djoa, op deVlaamse Vereniging van Gastro-Enterologie nav “Het Speciale Geval”, te Antwerpen, op 19/9/2009.“Schotte en Szondi: basisconcepten”, door dr. Leo Ruelens, naar aanleiding van een studiedag over het leven en werk van prof. J.Schotte, psychiater en psychoanalyticus, te Gent, op 27/11/2009.OncologieSinds 15 februari 2009 werd door de Vlaamse Overheid een erkenning verleend van de associatie ‘Netwerk Oncologie in West-Vlaanderen’tussen het Stedelijk Ziekenhuis Roeselare, het H.-Hartziekenhuis Roeselare-Menen, de Sint-Jozefskliniek Izegem en het Sint-AndriesziekenhuisTielt, met betrekking tot de gezamenlijke exploitatie van het gespecialiseerd zorgprogramma voor borstkanker (“Borstcentrum MiddenWest-Vlaanderen”).Aan het Sint-Andriesziekenhuis vzw werd door de Vlaamse Overheid een erkenning verleend voor het (gespecialiseerd) zorgprogrammaoncologie vanaf 1 december 2009 tot en met 21 december 2011.Wordt verwachtStart van het zorgtraject chronische nierinsufficiëntie in Tielt vanaf 1 januari 2010 in samenwerking met dienst nefrologie Heilig HartziekenhuisRoeselare-Menen. Verdere info volgt.ColofonRedactieraadDr. Mehrdad Biglari: mehrdad.biglari@sintandriestielt.beMevr. Sofie Blancquaert: sofie.blancquaert@sintandriestielt.beDr. Steven De Coninck: steven.de.coninck@sintandriestielt.beMevr. Betty de Mûelenaere: betty.de.muelenaere@sintandriestielt.beMevr. Lien Depauw: lien.depauw@sintandriestielt.beDr. Danny Derous: danny.derous@sintandriestielt.beDr. Peter Moons: peter.moons@sintandriestielt.beDr. Geert Tits: geert.tits@sintandriestielt.beMevr. Hilde Van den Wyngaert: hilde.vdwyngaert@sintandriestielt.beDr. Marc Vuylsteke: marc.vuylsteke@sintandriestielt.beHoofdredacteurDr. Jan Beyls: jan.beyls@sintandriestielt.beWerkten verder mee aan dit nummerDr. Evy Degrande, Dr. Kristof Deroo, Dr. Gretel Descheemaeker,Dr. Leen De Backer, Dr. Bart Lamont, Dr. Peter Lissens,Dr. Sandra Maertens, Dr. Philippe Tack, dr. Jozef Verhamme, SoetkinMestdagh, dienst radiotherapie Heilig Hartziekenhuis RoeselareLay-out & DrukDrukkerij Lannoo: www.lannooprint.comVerantwoordelijke uitgeverDr. Jo Vander PlaetsenHoofdgeneesheer Sint-Andriesziekenhuis TieltKrommewalstraat 118700 Tieltwww.sintandriestielt.beFoto'sJan OosterlynckFrank BooneSponsorscopyright © 2009 vzw Sint-Andriesziekenhuis. Behoudens de uitdrukkelijke bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvoudigd, opgeslagen in eengeautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever.www.lannooprint.be • 093337Nooit in de geschiedenis werd de mens zo oud als vandaag. Elk jaarstijgt de ouderdom die de Belg gemiddeld haalt met maar liefst driemaanden. Dat kan niet eeuwig vol te houden zijn, maar het liefst tochzo lang mogelijk.Maar niet iedereen wil 100 jaar worden. De mensen geven devoorkeur aan een korter leven van hoge kwaliteit, boven een langerleven met zorgen en verzorgen. Als de kans zich voordoet, als zij zichgoed voelen, als zij een bepaald niveau van autonomie bewaren en -niet onbelangrijk - als zij niet te zeer vereenzamen, doet elke oudereer graag een jaartje bij.Jammer genoeg wordt de oudere patiënt veelal geconfronteerdmet meerdere ziektebeelden en lichamelijke, psychische ensociale problemen. Om het levenscomfort te optimaliseren, is eenaangepaste zorg cruciaal.Bij een ziekenhuisopname wordt ernaar gestreefd om het zelfstandigfunctioneren zo goed mogelijk te herstellen door een gespecialiseerdebehandeling en revalidatie op maat te bieden. Een multidisciplinairteam zoekt samen met de oudere patiënt naar oplossingen voormedische, familiale en sociale problemen.Hoewel lang niet alle 75-plussers op de geriatrische afdeling vanhet ziekenhuis opgenomen worden, willen we met het geriatrischsupport team (GST, interne liaison) hen toch dezelfdekwaliteitsvolle zorg aanbieden. Via een korte vragenlijst schetst deGST-verpleegkundige een beeld van de patiënt om op die maniergepaste hulp binnen het ziekenhuis te kunnen inschakelen. Opvraag van de behandelende specialist test de geriater de patiënt opfysieke, psychische en sociale problemen en worden deze resultatenin nauw overleg met het team verder uitgewerkt. De ergotherapeutewordt ingeschakeld voor cognitieve screening. Door het geven vanADL-training (Activity of Daily Life) en valpreventietips stimuleert ze dezelfredzaamheid. De diëtiste onderzoekt de patiënten naar risico opondervoeding en de logopedist gaat langs bij patiënten met slik- en/ofspraakproblemen.OuderdomsdiabetesVoetproblemen12Cognitieve syndromenPerifeer vaatlijden bijde geriatrische patiënt31De sociale dienst evalueert de thuissituatie enzij overlopen samen met de patiënt en de familiede ontslagmogelijkheden. Waar nodig wordt er voorpsychologische bijstand gezorgd. Niet alleen voor de patiëntzelf, maar eventueel ook voor familie of andere betrokkenen.Ook buiten de muren van het ziekenhuis heeft de oudere patiëntrecht op geriatrische pluridisciplinaire deskundigheid. Via de externeliaison stellen wij onze deskundigheid ter beschikking van dehuisarts, de thuiszorgdiensten, de Woon- en Zorgcentra en allezorgverstrekkers van de oudere persoon. De doelstelling is om decontinuïteit van de zorg te optimaliseren en een langdurige opname tevoorkomen of te verkorten.De verdere revalidatie of het op punt stellen van een aantal specifiekeouderdomsaandoeningen zoals bv. diabetes, eetstoornissen,incontinentie, geheugenstoornissen, veelvuldig vallen, …kan ambulant in het dagziekenhuis geriatrie gebeuren.Een dagopname kan ook op verzoek van de huisarts of na eenspecialistische raadpleging. De gevraagde onderzoeken enbehandelingen worden dan in één dag geconcentreerd.De dienst geriatrie van het Sint-Andriesziekenhuis reikt de handnaar alle zorgverleners, zowel medici als paramedici, om de zorgvoor onze ouderen op elkaar af te stemmen. Vanuit het gezegde“voorkomen is beter dan genezen” ijveren we ervoor om derisicofactoren vroegtijdig op te sporen en in kaart te brengen. Inoverleg met alle betrokken partijen kunnen we zoeken hoe we derisico’s kunnen beperken en hoe we de leeftijdsgebonden problemenkunnen aanpakken. Uiteindelijk streven wij naar een optimaal herstelvan het functioneren en de zelfredzaamheid, wat de levenskwaliteitalleen maar ten goede zal komen.■5Valpreventie en revalidatieTwee nieuwigheden voor betere geriatrische oogzorg4dr. Jan Beyls, hoofdredacteurdr. Sandra Maertens, diensthoofd geriatrieWeetjes6De dienst Vaatheelkundeheeft een Europese prijs gewonnenSuccesvolle implementatie vanhet Procare rectaal kanker protocol inhet Sint-Andriesziekenhuis