4KORRIK 2012 | NR 6GAZETË MUJORE> VAZHDON NGA FAQJA 3njëburimor pa leje të APP-së, KEK-uvetëm deri tash, në vitin 2012, ka realizuar15 tenderë njëburimor.Në një përgjigje për “Preportr”,Rama mohon çdo ndërlidhjenë mes numrit më të madh të tenderëvenjëburimor të lëshuar përKEK-un nga APP-ja e drejtuar ngaai, në krahasim me APP-në e drejtuarmë vonë nga Mursel Raci. Ramadhe menaxhmenti i KEK-ut, shprehense ka pasur një degradim përtë, nga drejtor i APP-së në zyrtar tëProkurimit në KEK.Për ta gjithçka ka shkuar “OK”,pasi që Ilir Rama u pranua në KEKme një konkurs publik dhe ishte mëi miri i krejt konkurrentëve. Njëjtëshprehen edhe në APP për punësimine kushërirës së Njazi Thaçit,Libonës, njëherë si asistente e drejtorit,atëherë Ilir Ramës, dhe tashe avancuar në zyrtare e prokurimitnë këtë institucion.Për ta, nuk ekziston asnjë lidhjenë mes këtyre lëvizjeve, ani pseme largimin e Ilir Ramës nga APP,numri i tenderëve njëburimor përKEK-un ka rënë dukshëm.“Lidhur me zvogëlimin eaprovimit të kërkesave në KEK,percepcioni shumicë e pakicë, janëmë shumë çështje të prirjevepër thashetheme dhe paragjykime,sepse numri i aprovimeve llogaritetnë raport me kërkesat e inicuaranë periudhë kohore, e jo në raportnumerik”, konstaton ish-drejtori iAPP-së, tash i punësuar te tenderëte KEK-ut.Me shkuarjen e Ramës në KEK,Njazi Thaçi është avancuar nga shefii prokurimit, në pozitën e drejtoritoperativ të kompanisë që nëvazhdimësi ka luajtur rolin edhetë zëvendësdrejtorit të korporatës.BAJRAKTARI IPËRFITIMEVE — SERBIAKompanitë serbe, duke llogarituredhe blerjet e energjisë, të cilat qënga paslufta e deri më tani janë mbi365 milionë euro, por edhe tenderëte tjerë, janë përfituese të afro 400milionë eurove vetëm nga KEK-u.OLAF gjeti lidhje të dyshimta tetenderët e kompanive serbe të importittë energjisë, që kryesisht qënga viti 2000 e deri më tani paraqitenemrat “Rudnap” me seli në Beograd,“Geni”, po ashtu nga Beogradi,dhe kompanisë “EFT” që ka selinë Londër, por që rrënjët i ka nështetin serb.Për hetuesit evropian mes KEKute kompanive serbe janë kryertransaksione të dyshimta. Për këtëështë përdorur “Artesia Bank” meseli në Greqi, ku përfitues ka qenëbiznesmeni Vuk Hamovic, e në këtëbankë kanë përfunduar pagesat përfirmat “EPCG”, “EFT” dhe “Rudnap”,që sipas “OLAF”-it konsiderohensi rrjeti ballkanik i energjetikës.Poashtu, sipas këtij hetimi,dyshohet për lidhje ndërmjet “EFT”-së dhe “Rudnap”, të cilat udhëhiqennga një grup i njëjtë i biznesmenëve,si Vuk Hamoviç, Vojin Lazareviçe James Nye. Përveç në “ArtesiaBank”, Hamoviç dhe Lazareviç janëpartnerë edhe në bankën “EuroAsix”,me seli në Beograd. Aksionarnë kompaninë “Rudnap”është edhebiznesmeni Damir Fazlliç, i ciliakuzohet për krime ekonomike nëBallkan, kurse në Shqipëri opozitae akuzon Kryeministrin Sali Berishase e mban Fazlliqin për mik të afërt.Nga këto përfitime të kompaniveserbe nuk llogaritet dëmi prejafro 10 milionë eurosh për çdo vitqë ia shkakton shteti serb Kosovësnëpërmjet restriksioneve e taksaveshtesë në rrjetin e transmisionit,dëme këto që i bënë publikevetë kryeshefi i KOSTT-it, Fadil Ismaili.Ai, në prani të Ministrit tëZhvillimit Ekonomik, Besim Beqajtakuzon Serbinë se po përkrah, siçe quan ai, mafian ballkanike të energjisë,e ministri garanton se do tadenoncojnë këtë shtet në mekanizmatpërkatës, por nuk dihet se çkakanë bërë tutje, ani pse nga këtodeklarime gati u bënë një vit. Gatiu bënë një vit edhe nga deklarimete Krye-këshilltarit të KEK-ut,Masoud Keyan, që po planifikontë ankohet në Vjenë kundër Serbisëpër deformimin e çmimit tëenergjisë që importojnë kosovarëtpasi kjo mund të jetë në kundërshtimme rregullat e Komunitetit tëenergjetikës. Ai nuk ka dashur t’ipërgjigjet ‘Preportr” se a e ka realizuarplanin për ankesë dhe as nëseKEK është ankuar ndonjëherë nëSekretariatin e Komunitetit të Energjisë.Pyetjeve të ‘Preportr” për rrjetete transmisionit u kanë ikur personatpërgjegjës në KOSST. Ata thonëse që nga viti 2007 më nuk publikojnëse prej nga hynë energjiaelektrike e <strong>importuar</strong>, përderisa nëraportet publike përmendet më sëshumti transmisioni me Serbinë, anipse Kosovës i kushton shumëfishmë shtrenjtë kjo energji për shkaktë tarifave shtesë që ky shtet aplikonkundër Kosovës, gjë të cilëne pranojnë edhe zyrtarët e KEK-ut.Kosova nga kompanitë e importitblenë energji me çmim prej 75 euroshpër megavat, përderisa një MËnga KEK-u prodhohet me një kostoprej 27-30 euro.Transmisioni me Malin e Zi përmendettë ketë shkuar në remontshumë shpesh dhe nuk përjashtohetmundësia që brenda vitit të jetëriparuar edhe më shumë se një herë.SABOTIMI ITERMOCENTRALEVEKOSOVARE PËR LLOGARITË IMPORTIT NGAKOMPANITË SERBEPër këshilltarët ndërkombëtarë tëKEK-ut pse kjo korporatë në vitin2008 bleu më së shumti energji elektrike,mbi 51 milionë euro, ishtefajtor vetë kushëriri i KryeministritThaçi, Nijaziu.Në një raport intern të vitit 2008të kompanisë PA, e kontraktuar ngaUSAID-i si këshilltar i KEK-ut konstatohetse pas disa muajsh të lojëravetë luajtura nga shefi i prokurimit tëKEK-ut, siç thuhet në raport “ njëkushëri i Kryeministrit”, dhe pasi qëMinistria e Ekonomisë dhe Financavesiguroi se kishte fonde, u hapnjë tender për blerjen e energjisë përperiudhën tetor 2008 – mars 2009.“Çmimet ishin 20% më të shtrenjtasesa në tenderët e mëhershëm”, konstatonraporti.Raporti i PA bënë një akuzë seriozendaj menaxhmentit të KEKut.Ky raport thotë se në nëntor tëpo këtij viti KEK-u kishte tepricë tëprodhimtarisë edhe pas furnizimitme 24 orë energji për shkak të motittë ngrohtë. “Megjithatë KEK-u ështëdashur të ndalë gjeneratorët e vet përshkak të kontratave të bëra për blerjene energjisë me kompani importuese”,thuhet në raportin në fjalë.TENDERËT E FAMILJEVEZHUGOLLI E SHOSHIDy familje kosovare, Zhugolli e Shoshi prijnë në tenderët milionësh të përfituarnga KEK-u. Kjo ka dal nga një hulumtim i Qendrës Kosovare për GazetariHulumtuese dhe Organizatës ÇOHU! në të cilin është bërë klasifikimi dhe gjetjae përfituesve të tenderëve publik në KEK që nga vitit 2007, dhe atë vetëm tëtenderëve me vlera të mëdha.Familja Zhugolli vetëm nga viti 2007 ka përfituar170 milionë euro nga tenderët e KEK-ut.- Bejtush Zhugolli, financues i PDK-së, për mospërmbushje të dy kontrataveme kompaninë “I & A sh.p.k” u penalizua nga KEK-u më 2010, megjithëkëtë nëvitin 2011 përfitoi tri kontrata të tjera, vlera e të cilave është mbi 1.5 milionëeuro. Ky financues i PDK-së, në KEK, dhe si i vetëm, por edhe me konzorciume,ka marrë tenderë në vlerë prej 4.1 milionë eurosh.Kompanitë me të cilat familja Zhugolli morri tender në KEK:“ACDC-Kos”, “Eco Trade”, “I & A sh.p.k”,Përfaqësitë e Zhugollëve që kanë përfituar nga KEK-u:“ThyssenKrupp Fördertechnik”, “Siemens”.Familja Shoshi ka përfituar rreth 70 milionë euro nga KEK-u.- Në një tender tjetër të vitit 2008, partneri i kompanisë “Intering”, pronë efamiljes Shoshi nga Banja e Pejës, “Turbo Care” nga Polonia, i shiti KEK-ut njëtransformator në shumën prej 3.7 milionë eurosh. Ky transformator u dogj përmë pak se 3 orë punë.Kompanitë me të cilat familja Shoshi morri tender në KEK:“Intering” (Xhevdet Shoshi, Arben Shoshi), “N. Intering Gmbh” (Gani Shoshi)Ku bashkohen familjet Zhugolli e Shoshi?Dy familjet prijëtare në tenderë në KEK, Zhugolli e Shoshi bashkohen te tenderi i viti2008 prej afro 50 milionë eurosh për ndërrimin e shiritave transportues të thëngjillitnga Sibovci, investim për të cilin ish- Ministri i Ekonomisë, Ahmet Shala patithënë se ky projekt është një nga projektet më të mëdha në dy dekadat e fundit,por që dështoi një natë para natës së viti të ri 2010. Në këtë tenderë është hisedaredhe “ThyssenKrupp Fördertechnik”, sipas faqes zyrtare, përfaqësohet nga “Ecotrade” e Zhugollëve, ka fituar më 2006 tender për Rehabilitimit të Bllokut A4 nëvlerë prej 8.7 milionë eurosh. Këtë tender e kishte fituar me “Intering” të Shoshëve.Rehabilitimi i një blloku të Kosovës A në vitin 2006 ka dështuar vetëm rreth dhjetëditë pasi që ish-ministri i energjisë Et’hem Çeku dhe ish-ministri i drejtësisë JonuzSalihaj e kishin inauguruar këtë investim. Asnjëherë nuk është bërë e ditur nëseinvestimi që dështoi për dhjetë ditë ishte ai i bërë nga “Intering”.Sipas këtij raporti këto kontrata,që kryesisht u lidhën me kompaniserbe e u nënshkruan nga dorae kushëririt të Kryeministrit Thaçi,e kanë obliguar KEK-un, të paguajedhe nëse praktikisht nuk e shfrytëzonkëtë energji.HORDHITË E HUAJAHetuesit e Komisionit Evropianpatën gjetur që e mbrapshta e KEKutfilloi me një fond prej 5.4 milionështë dhënë nga AER nëpërmjetUNMIK-ut për punëtorët e KEK-ut,të cilat në fund i përvetësuan, sipashetuesve të OLAF-it, Joan Pierce eMott McDonald.OLAF-i ngriti dyshime edhe përtenderët njëburimor të përfituar ngakompania franceze “Allstom”, kompaniagjermane “Siemens”, kompanitë“Swedpower”, “Wattenfall”,“ESBI”, “Llyr Rowlands”, etj.Për krejt këto, e shumë çështjetë tjera të ngritura nga hetuesit eOLAF, ditë më parë ka shkruar edhegazeta italiane “La Republika”.Gazeta shkruan se Parlamenti Evropiandyshon për shpërdorime masivetë fondeve ndërkombëtare për KorporatënEnergjetike të Kosovës dheAeroportin e Prishtinës. Fjala ështëpër 11 dosje lidhur me hetimin seku kanë shkuar 3 miliardë euro financimepër rindërtimin e Kosovës.Këto dy subjekte, KEK-u e Aeroportikanë qenë përfituesit kryesorë të3 miliardë eurove fonde ndërkombëtare,që u dhanë nga donatorët nëarkat e UNMIK ut.Sipas shkrimit , EULEX po pengondhënien e një informacioni tëplotë, sidomos lidhur me KEK. Njëkërkesë për sqarime që i ishte dorëzuarOlli Rehnit, komisionar përZgjerimin në vitin 2008, nga ParlamentiEvropian, nuk mori nga ky ifundit përgjigje deri në përfundimine mandatit të tij.EULEX nuk ka pasur përgjigjeas për “Preportr”, kur është pyeturnëse janë nisur hetime për dyshimetpër keqpërdorime në KEK.
KORRIK 2012 | NR 6GAZETË MUJORE 5MASOUD KEKYAN— ZOTI I ENERGJISËKëshilltarët e huaj në KEK pyeten që nga blerjet e mëdha, tek dokumentet strategjike e derinë largim të punëtorëve nga puna. Nga komunikimet interne shihet se këshilltarët e huajkontrollojnë prokurimin dhe blerjet që kapin vlera milionëshe, por fuqia vendim-marrëse e tyreshkon deri aty sa edhe i rekomandojnë menaxherëve të distrikteve rajonale që të përjashtojnëpunëtorë nga puna. Këta këshilltarë, komunikojnë/ndikojnë edhe deputetët kur duhet votuarndonjë dokument i rëndësishëm. Në anën tjetër, ata nuk i japin llogari askujt. Po ashtu ata nukmarrin përgjegjësi për dështimet. Janë të padukshëm e të paprekshëm.BESA KALAJA E BESNIK BOLETINISektori i energjisë në Kosovëështë i dominuar nga organizata,konsulentë e kompanindërkombëtare. Konsulencatë vazhdueshme ndërkombëtaredhe investimet e pafundnuk kanë rritur efiçencën e këtijsektori. Në KEK nuk është dhënëpërgjegjësi asnjëherë për dështimine dhjetëra milionëve investime,por as për faktin se ky sektorpërkundër konsulencave të shumtandërkombëtare dhe resurseve tëpakufishme natyrore, nuk u ngritnë këmbë ndonjëherë.Kosova jeton mbi rezervat epesta në botë të linjitit, por vazhdontë ketë reduktime më shumë seçdo vend në rajon. Një pjesë e mirëe investimeve në KEK kanë dështuar,kurse rryma vazhdon e blihetme pesëfishin e çmimit të eksportittë saj nga Kosova.Potenciali energjetik i Kosovësështë enorm dhe dokumente tërëndësishme ndërkombëtarepër sektorin e energjisë e shohinKosovën si një furnizuese të rëndësishmepër Ballkanin. Duke analizuarmënyrën e menaxhimit të këtijsektori mund të kapen disa paradokse.Investimet e shumta nën tutorimine kompanive konsulentendërkombëtare mund të konsiderohense kanë dështuar në krijimine një sektori të qëndrueshëmenergjetik.Të njëjtat kompani e individëtë jashtëm që “këshilluan” Qeverinëe Kosovës vazhdojnë të merrenedhe me hulumtimet e analizatqë përgatisin këtë sektor përprivatizim. Dështimi i këtyre konsulencavenuk është konstatuar asnjëherënga punëdhënësi i tyre, nëkëtë rast Qeveria e Kosovës, por evërteta është që me tërë ekspertizëne tyre KEK-u nuk u bë ndërmarrjerentabile. Kjo para së gjithash përshkak se institucionet e Kosovëspothuajse nuk janë marrë me krijimine politikave në këtë sektor,por kanë pasur pak rol edhe nënivelin e menaxhimit të ndërmarrjessë vetme të rëndësishme përenergji në Kosovë, KEK-ut.Ajo që karakterizon këtë sektorështë mungesa e masave kundërpersonave e kompanive që dogjënmiliona euro investime, edhe psendonjëherë këto dështime të investimevejanë dukur sikur të ishinsabotazhë ndaj kësaj kompanie.Madje në disa raste të investimevetë dështuara ka raste kur kompanitëqë kanë bërë liferimet e pajisjevemilionëshe kanë vazhduartë shpërblehen me tenderë ngaKEK-u edhe pse kësaj korporate ikanë shitur pajisje të prishura dhee kanë dëmtuar për miliona euro.Përfaqësuesit e KEK-ut japinpërgjigje kontradiktore ose nukjapin fare kur pyeten nëse ështëndërmarrë diçka në lidhje me dëmtimine KEK-ut nga kompanitë endryshme. Me ndikimin e këshilltarëvetë huaj dhe lidhjeve të tyreme kompani të huaja, KEK-u bërishumë blerje me kosto shumë më tështrenjta përmes tenderëve njëburimor,blerje që shpesh kanë dështuar,ndërsa janë refuzuar ofertatmë të lira.SPASTRIMI I TERRENIT NGAKUNDËRSHTARËTKëshilltarët e huaj ende e kanënë dorë plotësisht menaxhimine KEK-ut. Por edhe këta këshilltarëe kanë “bossin” e tyre, e aiështë Masoud Keyan, i cili ështëangazhuar në KEK në fillim të vitit2007 pothuajse njëkohësisht meish-drejtoreshën Pranvera Dobruna.Sipas njerëzve që kanë punuardhe punojnë ende në KEK, Keyantërë këtë kohë ka qenë njeriukryesor në këtë korporatë dhe pa“aminin” e tij nuk mund të bëhetasgjë. Masoudi është i kontraktuarpërmes USAID-it si përfaqësuesi kompanisë “PA Consulting”, poredhe pse kompania këshillëdhënëseka ndryshuar, Keyan ka ngelurstoik duke u angazhuar edheme kompaninë pasuese në KEK,“Tetra Tech”. Të gjithë ata që kanëkundërshtuar propozimet e tij janëlarguar nga puna dhe janë zëvendësuarnga njerëz të dëgjueshëm që inënshkruajnë e aprovojnë kërkesate tij.“Preportr” ka gjetur një listëme dhjetëra persona që janë larguarnga puna, brenda pak muajsh,pa u vlerësuar si duhet përformancae tyre. Krejt kjo ka ardhursipas njerëzve që i njohin rrethanatnë KEK dhe që kanë punuar aty, sispastrim i terrenit nga Keyan prejnjerëzve që do të mund t’ia “zininrrugën”.Të larguar sipas një liste që eka siguruar “Preportr”, janë: VisarKelmendi, Fëllanza Hoxha, FëllanzaPula, Selami Gashi, Lazër Krasniqi,Shemsedin Klaiqi, FarhedinMaqestena, Nazmi Gashi. Kjo listënuk përfundon me këta emra. Njëkomunikim i brendshëm tregon përpresionin që këshilltarët ndërkombëtari kanë bërë menaxhmentit përtë larguar nga puna të tjerë punëtorënën arsyetimin e “performancavetë dobëta”.Përfaqësues të sindikatës së Elektrokosovësthonë se veç këtyremenaxherëve, ka edhe shumë të larguarnë nivel të distrikteve. Numri ityre shkon në dhjetëra dhe asnjëritprej tyre nuk i është dhënë ndonjëarsye konkrete për pushim nga puna.Madje sipas drejtuesëve të Sindikatëssë Elektrokosovës punëtorëtqë largohen nga puna në KEK nukkanë të drejtë ankese. Ata kryesishtjanë njerëz me përvojë prej dekadashnë punën e tyre, që nuk janëpajtuar me mënyrën e menaxhimittë KEK-ut nën grushtin e Keyan.Dominimi i këshilltarëve tëhuaj tashmë është bërë një mënyrëe menaxhimit në KEK, pasi që edhekëshilltarët e tjerë më të “vegjël”,japin urdhra ekzekutive, duke rekomanduarhapjen e konkurseve nëmënyrë të vazhdueshme dhe dukepërjashtuar punëtorë që kanë punuarqë disa vite, gjoja për shkak të përformancavejo të mira.Në një komunikim me shkrimqë ka siguruar “Preportr ” njëri prejkëshilltarëve të huaj, BabukhadiaIrakli, ua ka kërkuar menaxherëvetë distrikteve rajonale largimin emenjëhershëm nga puna të punëtorëveqë kanë punuar në inkasim.Gjuha që përdorët në këtë e-mailështë urdhëruese dhe ekzekutive,duke ua kujtuar menaxherëve qënëse nuk implementohen ndryshimetqë i janë bërë Rregullores sëDistriktit do të ndërmerren masaadministrative ndaj tyre. Në këtëletër si arsyetim përdoret “performancae dobët”, por përfaqësuesite sindikatës thonë se këto largimebëhen pasi që bëhen lista pritjeje nganjerëz tjerë që kërkojnë të punësohennë KEK dhe prandaj duhej larguarpunëtorët aktual për të liruarvendin të përzgjedhurve të këshilltarëvendërkombëtarë. “Preportr”,gjithashtu ka siguruar edhe dokumentetë tjera ku shihet pozita dominuese,vendimmarrëse e këshilltarëvetë huaj, të cilët në fakt janëshefa si dhe nënshtrimi i vendorëvendaj tyre.> VAZHDON NË FAQE 6
Change language