SÖZLü Gü

DERSDETSÖZLü GüMahmut ÇETİNİSTANBUL'A YÖNELİKARAŞTIRMAlARYAYIN NO: 2011-16İSTANBUL, 2012

Copyright © İTO Ostanbul Ticaret Odası)Tüm haklar saklıdır. Bu yayının hiç bir bölümü, yazarın ve İTO ' nun önceden yazılı izni olmaksızın mekanik olarak,fotokopi yoluyla veya herhangi bir şekilde çoğaltılamaz. Eserin bazı bölümleri veya paragrafları, sadece araştırmaveya özel çalışmalar amacıyla, yazarın adı ve İTO belirtilmek suretiyle kullanılabilir.ISBN 978-605-137-043-9 (Basılı)ISBN 978-605-137-044-6 (Elektronik)İTO ÇAGRI MERKEZiTel: (212) 444 O 486İTO yayınları için ayrıntılı bilgiBilgi ve Doküman Yönetimi ŞubesiDokümantasyon Servisi'nden alınabilir.Tel : (212) 455 63 29Faks : (212) 512 06 41E-posta : ito.yayin@ito.org.trİnternet : www.ito.org. trAdres: Reşadiye Cad. Eminönü/Fatih 34112 İstanbulOdamız yayınıarına tam metin ve ücretsiz olarakinternetten ulaşabilirsiniz.Proje DanışmanlanSüleyman Zeki BağlanÖmer Ziya BelviranlıVeli ŞirinDüzeltiYalçın LüleciFotoğraflarErol MermerEnes ReyhanCaner CangülBaskıCatchFu tu reTel: (212) 232 89 52

DERS DET ·SözıüGü

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜTAKDİMDersaadet, her ne kadar geniş anlamda İstanbuldemekse de, dar anlamda "Tarihi Yarımada"yısimgeler. Zaten Osmanlı'daki tüm yenilikler deburada, Tarihi Yarımada'da oluşur ve gerçekleşir.Çünkü Tarihi Yarımada hükümetin merkezidir,basının ve üniversitenin bulunduğuyerdir. Kültür dünyasının nabzı burada atar,mimari en güzel örnekleri burada sergiler, ticaretve üretim merkezleri bu bölgede yoğunlaşır.Bu özellikleriyle İstanbul, hem Türkiye'ninhem de bu medeniyet havzasının yenilikçi veöncü şehridir. İstanbul sadece ticarette, ekonomideya da mimaride değil; sosyal, kültürelve siyasal değişimlerde de ilkierin yaşandığı birmekandır.İstanbul'da değişim ile muhafazakarlık aslındaikiz kardeş gibidir. Bir yandan ne denli değişimeaçıksa öte yandan o kadar kendisine ait olanı,bir zamanlar sahip olduğu mekan ve değerlerikorumak ister. İşte bu nitelik de, İstanbul' udiğer şehirlerden ayırıp biricik ve farklı kılangizem olur.Siz Tarihi Yarımada'da yürürken geçmiş ilebugünü, gelenek ile moderni bir arada görürsünüz.Mekanlarında hafızanızı tazelerken geleceğeilişkin büyük düşlerin de içinde bulursunuzkendinizi. Aslında bunun sebebi, geçmişinizlerini taşıyan yapı ve mekanların geleceği dekurucu özelliklere sahip olmasıdır. O yüzdensemtleri sürekli değişen Dersaadet'in geçmişinigözden kaçırmamalıyız. Her gün önünden~r-----------

DERSAADET SÖZLÜGÜgeçtiğimizyaşadığını,binalarda bir zamanlar kimlerinburalarda hangi önemli kararlarınalındığını bilmek, tarihin akışını değiştirenmekanların farkında olmak gerekiyor.eseri yayınlamayı tarihi sorumluluğumuzunbir gereği olarak kabul ediyoruz. Aynı zamandairi.'iinıyoruz ki, İstanbul, her gün yeniden keşfedilmesigereken bir tarih hazinesidir.İşte Dersaadet Sözlüğü ile biz bunu yapıyoruz. Şehirle irtibat kurmanın bir başlangıcı olan buKıymetli yazar Mahmut Çetin, yıllardır süren çalışmayla, inanıyorum ki, İstanbul-severler,araştırmaların bir semeresi olarak, sokak sokak,bina bina, mekan mekan bize Dersaadet'iTarihi Yarımada'nın farklı bir perspektiften algılanmasındaönemli bir mesafe alacaklardır.tanıtıyor.Bunu yaparken de büyük değişim vegelişmelerin altını çiziyor. Aslında Dersaadet SaygılarımlaSözlüğü, hem toplumsal, hem kültürel, hemsiyasi, hem de ticari hafızamızı bugüne taşıyor.Tarih mantığının dışına çıkarak, insan vemekanla iletişim kurmamızı sağlıyor. 1882'deDersaadet Ticaret Odası adıyla kurulan bir ti- Dr. Murat YALÇINTAŞcaret odası olarak, Dersaadet Sözlüğü adlı bu İTO Yönetim Kurulu Başkanı------~·

,~ DERSAADET SÖZLÜ GÜ'Mahmut ÇetinKursu'na katıldı.. Tuzla ve Söke'de askerlik yaptı.1989 yılında Istanbul'a geldi, çeşitli gazete,1 Ocak 1963 tarihinde Ankara'da doğdu. Re- dergi ve televizyon kuruluşlarında çalıştı. NilüşatBey Ilkokulu ve Sokollu Mehmet Paşa . fer Edebiyat, Yeni Hafta, Beyan, Kültür Dünya­Ortaokulu'nu bitirdi. İki yıl Ankara Atatürk Li- sı, Tarih ve Düşünce, Okumuş Adam, Platform,sesi ve bir yıl Adapaz~~ı Akyazı Lisesi'nde oku- Yarın, Türk Yurdu ve Biyografi Analiz Dergiledu.Erzurum Atatürk U niversitesi Fen-Edebiyat rinde yazdı. 1995 yılında Beyan Dergisi'ni ( 4Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden sayı), 2003-2005 yılları arasında Biyografi Analizmezun oldu (1986). Mezuniyet tezi, Yahya Dergisi'ni (14 sayı) çıkardı. Halen Biyografi NetKemal'in Eski Şiirin Rüzgarıyla adlı eserinin yayınevinin editörlüğünü yapıyor. Evli ve iki çoindek-s-sözlük'ü.TRT Yardımcı Prodüktörlük cuk babası.~------------

DERSAADET SÖZLÜGü ,,ÖN SÖZHafızalardaki İstanbul, Dersaadet'tir.~oma, Bizans ve Osmanlı asırları boyunca,Istanbul'un merkezi Tarihi Yarımada olmuştur.Yönetici iradenin, fonksiyonel gerekçelerlecoğrafyanın imkan,larını algılaması ve buna göreşehri tasarlaması, Istanbul gibi bir tarih hazinesininortaya çıkmasını sağlamıştır.Hafızalardaki İstanbul, Dersaadet'tir. TarihiYarımada'nın Osmanlı Sultanları tarafındanyaptırılan büyük camileri, hafızalarımıza unu­~ulmaz bir fotoğraf nakşetmiştir. Evet, "modernIstanbul'da Osmanlı'nın en etkileyici izi, hiçkuşkusuz, Selatin Camileri' dir.1900'lü yılların başında İstanbul'da faaliyet gösterenyabancı ticarethanelerden biri de, Mayermağazasıdır. Mayer mağazası sahiplerinden GeorgMayer, yaşadığı dönemle ilgili bilgiler içerenk.itabında, Istanbul'u özlemle yad etmektedir:"Istanbul'u seviyorum, sadece Ayasofya'danve Bizans surlarından, Sinan'in camileri ve müzelerinihtişamından dolayı değil. İstanbul'u,Boğaz' daki eşsiz mevkiinden ve güneş batarkenminarelerinin gölgesinden dolayı seviyorum.Kapalıçarşı'daki insan kalabalığını ve sokak satıcılarınınseslenişlerini, Balıkpazarı'nın kokusunuve manavların karpuz dağlarını seviyorum."Hafızalardaki İstanbul, hususen Dersaadet'tir.Ve İstanbul ' un hafızalardaki izleri, sadece İstanbullularınzihninde değil, hemen bütünİslam yurtlarında yaşayanlar, 'İstanbul hülyası'ile hayatlarını devam ettirir. Yüzyılın başındaİstanbul'la ilgili önemli gözlemler yapan, FredField Goodsell, şehrin bizim için önemini şöylevurgular: "İstanbul, Türkiye' dir; Türkler için İstanbul,bir çok başkentten daha büyük ölçüde,ülkelerinin kalbi dir."Evet, İstanbul bizim kalbimizdir. .. Dersaadetise ona kimliğini veren Tarihi Yarımada'dır.Dersaadet, her karesinde bir tarihle yaşamaktave tekrar tekra~ keşfedilmeyi beklemektedir.Elinizdeki eser, Istanbul'un yeniden keşfi çabasında,mütevazı bir çabadır.Mahmut ÇETİN--------~

DERSAADET SÖZLÜGÜABC KİTABEVİABC Kitabevi, 1940'lı yıllarda, CağaloğluYokuşu'nda idi. Burhan Arpad, Salalı Birsel vetiyatro oyuncusu İhsan Devrim'in kurduğu birki tabevi ve yayınevidir. 7-8 kitap yayınlamıştır.ABC MEDYA AJANSIABC Medya Ajansı, çeyrek asırlık bir kuruluş.Yabancı ülkelerden Türkiye'ye, Türkiye'denyabancı ülkelere haber, röportaj ve fotoğrafsağlıyor. Gazeteci Mustafa Küçük'ün girişimiyle,1975 yılında kuruldu. Daha önce AnkaraCaddesi'nde, İstanbul Reklam'ın bulunduğubinadaydı. ABC Medya Ajansı, her gün birlikteçalıştığı ajanslardan gelen binlerce fotoğraf vefilmi, tasnif ederek arşivliyor. Bu arada talepedilen fotoğrafları da, temin edip abonelerineulaştırıyor.www.abcfoto.netABDİ İBRAHiM LABORATUVARI1908 yılında Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye'nin eczacısınıfından diploma aldı. Bir süre Selanik'tebir İngiliz hazır ilaç yapım laboratuvarında çalıştı.1912 yılında İstanbul Küçükmustafapaşasemtinde bir eczane açtı. 1916 yılından itibareneczanesinin laboratuvarında tıbbi müstahzaryapmaya başladı. İlk müstahzarları kuvvetşurubu (şaraplı kınakına), Müshil Nadir veBromo-Valerin Nadir olmuştur. 1919'da eczanesinikapattı. Abdi İbrahim Laboratuvarı'nı,Mahmutpag, Tarakçılar, Büyük Yeni Han, No:9 adresinde açtı. Bir süre sonra laboratuvarÇemberlitaş Osmanbey Sitesi'ne taşındı. Abdiİbrahim Laboratuvarı, 1952 yılında Vefa semtindeRevani Çelebi Sokağı, No: 5 adresindekibinayı yaptırdı.ABDULLAH BİRADERLERAbdullah Freres ya da diğer adlarıyla AbdullahBiraderler ... Abdullah Biraderler'in fotoğrafstüdyosu önce Beyazıt'taydı. Stüdyonun ünügün geçtikçe artıyordu. 1800'lerin başında,Beyazıt studyolarını Andreomenos adlı birinedevrederek, Beyoğlu'na taşirtdılar.ABDULLAH PAŞA KONACIEski kaymakamlardan Abdullah Paşa'nın Konağı,Çatalçeşme'de idi.ABDULLAH PAŞA KONACIBahçekapı'da idi. 1724 yılında AbdullahPaşa'nın Bosna Valisi olduğu sırada yandı.'Muhsinzade Konağı' adıyla da anılırdı. Ahşapbir bina idi.ABDURRAHMAN DAYIMalikAksel, 'Abdurrahman Dayı'nın, İstanbul'unen eski seyyar fotoğrafçısı olduğunu söyler. AbdurrahmanDayı, İsmail Dümbüllü'nün mahallearkadaşıdır. Fotoğraf çektiği mekanların başındaBeyazıt vardır.ABDURRAHMAN ŞAMİ TÜRBESiAlemdar Abdurrahman Şami, Eyüp SultanHazretleri'nin sancaktan yani 'Alemdar'ı sayılmaktadır.Alemdar, Sancaktar ve SancaktarBaba adlarıyla da anılmaktadır. Kabrinin bulunduğuyer, Sultanahmet'te, Tevkifhane veKabasakal sokaklarının kesiştiği yerde, YeşilEv'in bitişiğindedir. Türbede, bilahare Rufaitekkesi faaliyet göstermiştir.ABDÜLAZİZ HEYKELİSultan Abdülaziz, heykeli yapılan tek OsmanlıPadişahı'dır. Heykel, Beylerbeyi Sarayı önünedikilrnek üzere dökülmüştür. Heykelde, Abdül----------~

,~ DERSAADET SÖZLÜ GÜaziz at üzerinde tasavvur edilmiştir. AbdülazizHeykeli, sonradan Topkapı Sarayı'na, oradanoğlu Abdülmecit Efendi tarafından BağlarbaşıKöşkü'ne, oradan ikinci defa BeylerbeyiSarayı'na, son olarak da Topkapı Sarayı'na götürülmüştür.ABUD AHMET PAŞA KONAGIMütareke döneminde, İstanbul muhafızlığı yapanAbud Ahmet Paşa'nın konağıdır. AlemdarCaddesi' ndedir.ACEM AGA MESCİDİPanayia Halkoprateia Kilisesi, 1484 yılında,yarı yıkık bir durumdayken, 'Acem Ağa Mescidi'adıyla onarılıp camiye çevrildi. Acem AğaMescidi, günümüze kalamadı.ACEM KİTAPÇILAR1900'lü yılların İstanbul'unda, kitapçılarınçoğu, Ermeni ve İrauhlardan oluşurdu.- Acemyani İranlı kitapçıların bir özelliği de, müstehcenyayın ticareti yapmalarıydı.ABDÜLHAMİD-İ EVVEL KÜLLİYESİBahçekapı'da Hamidiye Caddesi kenarındaydı.Külliyeye ait imaret ve sıbyan mektebi, DördüncüVakıf Ham'nın yapımı için yıktırıldı. Sebilve çeşme, Gülhane Parkı karşısındaki ZeynepSultan Camii'nin köşesine taşındı.ABDÜLHAMİD-İ EVVEL TÜRBESiOsmanlı Padişahı I.Abdülhamit'in türbesi,Eminönü'nde Bahçekapı'dadır. Aynı türbede,· Sultan IV.Mustafa'nın da kabri vardır. Türbeye,'Hamidiye Türbesi' de denir. Türbede SevgiliPeygamberimiz Hazreti Muhammed'in ayakizlerinin olması da ayrı bir bereket kaynağı.ACEMi OCAGI KIŞLASIYeniçerilerin Acemi Ocağı Kışlası, Şehzadebaşıile Vezneciler arasında, iki ayrı binadanoluşmaktaydı. Direklerarası'nın arkasındaydı.Acemi Ocağı'na 14-18 yaş arasındaki Hıristiyançocukları alınmaktaydı. Acemi Ocağı'naalınanlar Müslüman olur, sünnet edilirlerdi.Acemoğlu Hamamı, bu kışlaya hizmet verdiğiiçin adını buradan alır.ACEM'İN KAHVESİAcem'in Kahvesi, 1950'li yıllara kadar devameder. Basık tavanlı bir mekandır. İsmailDümbüllü'nün uğrak yerlerindendir.Şehzadebaşı'nda Ferah Tiyatrosu'nun altındadır.ABDÜLHAMİD-İ SANİ TÜRBESi .TÜRBEABDÜLKERİM NADiR PAŞA KONAGIDöneminde İstanbul'un en büyük konaklarındanbiriydi. Topuzluoğlu İbrahim Paşa tarafındanyaptırılmıştı. Müşir · Abdülkerim Paşa'yasonradan geçmiştir. Vefa'daki konak, BüyükZeyrek Yangını'nda yanmıştır.ABDÜSSELAM SADİ DERGAHIAbdüsselam Sadi Dergahı, Beyazıt'ta, Koskayakınlarındadır. Dergah, Sırmakeş Ham'nı geçtiktensonra, solda Hasan Paşa Ham çevresin-. de, Ağa Çeşmesi Caddesi üzerindedir. Tekkeninyerine, 1945 yılında KocaRagıp Paşa ilkokuluyapılmıştır.ACEMOGLU HAMAMIAcemoğlu Hamamı, Yeniçeri 'Acemi OğlanlarıKışlası'nın Hamamı'dır. Şehzadebaşı'ndadır.ACIMUSLUK MEDRESESi. DAMATİBRAHiM PAŞA DARÜLHADİSİAÇIKHAVA SANAT MERKEZiİstanbul Ticaret Odası (İTO), tarihi Eminönü

DERSAADET SÖZLÜGÜMeydanı'nda 'Açıkhava Sanat Merkezi' adı altındakültürel bir sergi organize ediyor. 2004yılından itibaren düzenlenen 'Açıkhava SanatMerkezi'nin 2011 yılında sekizincisi tertiplendi.'Açıkhava Sanat Merkezi'nde, hat, tezhip,minyatür ve ebru gibi geleneksel sanatlarıntanıtımı amaçlanıyor. Sergide sanatçılar, sanateserlerinin yapımını canlı performansla sunarak,yeni kuşakların kültürle irtibatını sağlıyor.ADLİYE NEZARETİAyasofya Camii'nin yanındaydı. Bidayet CezaMahkemesi, İstinaf Mahkemesi, Cinayet Mahkemesi,Aciliye Nezareti içindeydi.AFİTAP KİTAPEVİ. ECE AJANDASIAGOP ABALIYAN DOKUMA FABRİKASIAgop Abahyan Dokuma Fabrikası, MercanYokuşu'nda idi. Fabrika, 1915'li yıllarda,İstanbul'dayüniplik üretimi ve yün dokumacılığıile uğraşan kuruluşlar arasındadır.AGOP MATOSYAN MATBAASIAgop Matosyan Matbaası, FincancılarYokuşu'nda idi.AGOP MİNASYAN EFENDi ECZAHANESiAgop Minasyan Efendi Eczanesi, Eminönü'nde,Tramvay Caddesi üzerinde idi.AGACAMİİBabüssaade Ağası Mahmut Ağa' mn, 1553 yılındayaptırdığı mescit. 'KapıAğası Camii' de denir.Sultanahmet'te, İshak Paşa Mahallesi'ndedir.AGA ÇAYIRI. NARLIKAPIADALET KULESiTopkapı Sarayı, ikinci bahçededir ... 1840 yılındayapılmıştır. 'Divan Kulesi' de denilmektedir.Topkapı Sarayı'nın uzaktan görülen ilk yapısıdır.ADİLŞAH KADlN TÜRBESiSultan III. Mustafa'nın eşi Adilşah Sultan'ıntürbesi. Laleli Camii ile III. Mustafa türbesi yanındadır.ADLİ TIP KURUMUŞimdi Çocuk Mahkemesi olarak hizmet verenSoğukçeşme Askeri Rüştiyesi binası, 1980'liyıllarda Adli Tıp Kurumu olarak hizmet verdi.Adli Tıp bilahare Cerahpaşa Hastanesi'nin yanına,2000'li yıllarda da Yenibosna'ya taşındı.ADLİYE KÜTÜPHANESiSultanahmet Adliyesi içindeydi. 2011 yılı ortalarındaÇağlayan'daki Adliye-Sarayı'na taşındı.AGAHANIKapalıçarşı'nın batısında, Çadırcılar Caddesi'neaçılan Yorgancılar Sokağı üzerindedir. CebeciHam'nın güneyinde, Camili Han ile LütfullahHam'nın doğusundadır.AGAÇ PAZARIEminönü'nde Bahçekapı'daydı. Çok geniş biralanı kaplamaktaydı. İstanbul'un bütün odunihtiyacı, burada depolanıp karşılanırdı.AGALAR CAMİİAğalar Camii, Topkapı Sarayı 3. bahçesindekien eski cami ... Has Oda ' nın yanındadır.AGAKAPISIOsmanlı Devleti'nin en yüksek bürokratlarındanbiri olan Yeniçeri Ağası'nın görev yaptığıyer, 'Ağakapısı' olarak adlandırılmıştır ... Buradabulunan konak, Yeniçeri Ocağı'nın 1826'dakaldırılmasına kadar, Yeniçeri Ağası'nın makamıolarak kullanılmıştır. Bina bilahare, şeyhülislamlıkmakamına tahsis edilmiştir. Sonraburaya, 'Fetvahane' (Bab-ı Meşihat) denilmiştir.Süleymaniye Camii'nin karşısındadır.-------------j~

·4 DERSAADET SÖZLÜ GÜAHALİ İKTİSAT FlRKASIKasım 1918'de, Balıkpazarı Hacı Eyüp Han'dakuruldu.AHENK SANAT ATÖLYESİHasan, Ayşegül ve Zeynep Türkmen, tezhipçalışmalarını, Küçükayasofya El Sanatları Çarşısı'ndaki'Ahenk Sanat Atölyesi'nde sürdürüyor...Hastanesi kurulmuştur.Hastane, Ahırkapı'daolduğu için 'Ahırkapı Hastanesi' olarak adlandırılır.İhtifalci Mehmed Ziya Bey, hastane bahçesindekibir mezardan bahseder. Mezar taşında,"Fatih hazretleri ile gelen mücahidinden biri"yazılıdır.Gülhane Askeri Tatbikat Okulu ve Hastanesi,sadece Türk Tıp Tarihi'nde açısından değil, ilaçüretimi açısından da önemlidir. İlaç ve tıbbimalzeme yapımı, burada başlamıştır.Gülhane Asker Hastanesi'ne bağlı 'Malzeme-iSılılıiye-i Askeriye İmalathanesi' ismini alanbu tesiste, ordunun ihtiyacı olan ilaç (injeksiyonçözeltileri, kinin, Dover komprimeleri) vesıhhi malzeme, pansurnan malzemesi, sargıbezi, harp paketinin bir kısmı hazırlanmıştır.Daha sonra Beylerbeyi Sarayı müştemilatındaneski Paşalar ve Ağalar Dairelerinde açılan transitdepolarında ordu için komprime, ampul vepansurnan malzemeleri üretilmiştir.AHIRKAPI BÜYÜK ROMAN ORKESTRASIAhırkapı, roman vatandaşlarımızın yaşadığısemtlerden biridir. Buradaki müzik gönüllüsübir grup, orkestra olarak faaliyet gösteriyor.Orkestra, provalarını Küçükayasofya'daki NecipFazıl Kültür Merkezi'nde yapıyor.AHIRKAPITopkapı Sarayı'nın ahırlarının bulunduğuyere, 'Ahırkapı' denilmiştir. 'Ahırkapı Feneri've 'Ahırkapı Hastanesi', bölgeye ait eserlerdir.Ahırkapı'dan Topkapı Sarayı bahçesi sınırlarınagirildiğinde, burada saraya ait çeşitli türdekuşların barındırıldığı 'Kuşhane' vardır. Ahırkapısemti, Tarihi Yarımada'nın en doğu ucundaBoğaz'ı, Anadolu yakasım ve Adalar'ı görengüzel bir manzara ya sahiptir ...AHIRKAPI FENERiAhırkapı'da, Marmara Denizi kıyısındadır.Kaptan-ı DeryaSüleyman Paşa'nın, 1755 yılındayaptırdığı deniz feneridir. Denizden yüksekliği40 metredir.AHIRKAPI HASTANESiGÜLHANE ASKER HASTANESi30 Aralık 1898 tarihinde İstanbul Topkapı Sarayiıiçinde Gülhane Askeri Tatbikat Okulu veAHIRKAPI FANİLA FABRİKASIAhırkapı Panila Fabrikası, Türk tekstil sanayininilk örneklerinden biridir. 19. Yüzyılın ikinciyarısında itibaren İstanbul'da kurulan özel sektörkuruluşlarındandır.AHIRKAPI HIDRELLEZ ŞENLİKLERİHıdrellez Şenlikleri, her yıl Ahırkapı'da düzenleniyor.5 Mayıs'ı 6 Mayıs'abağlayan gece,Hızır ve İlyas Peygamberin buluşarak dilekleri· ~f----------------e

DERSAADET SÖZLÜGÜgerçekleştirdiklerine inanılır. Şenlik, romanlarında yaşadığı Ahırkapı'da, belediye kuruluşlarınınkatkısıyla devam ettiriliyor.AHMET HALİT KİTABEVİCağaloğlu'ndan aşağı inerken, solda, AhmetHalit Yaşaroğlu Kitabevi bulunurdu. Kitabevininbulunduğu yerde daha önce, Sudi Kütüphanesivardı. Yaşaroğlu'nun evi ise Cevri KalfaMektebi'nin arkasında Toprak Sokak'ta idi.AHMET HAMDİ TANPlNAR EDEBiYATMÜZE KÜTÜPHANESiAhmet Harndi Tanpınar Edebiyat M üze Kütüphanesi,Gülhane'de bulunan Alay Köşkü'ndeaçılacak. Alay Köşkü, 2011 yılına kadar Kültürve Turizm İl Müdürlüğü tarafından kullanıldı.AHIRKAPI KERESTE FABRİKASIAhırkapı Kereste Fabrikası, 1893 yılında özelteşebbüs tarafından kurulmuştur. Kuruluşundan3 yıl sonra modern makinelerle özelliklekapı, pencere, sandık ve tavan tahtaları üretti.AHİ ÇELEBİ CAMİİEminönü'nde, Haliç kıyısında, İstanbul TicaretÜniversitesi'nin yanındadır. İnşa tarihi vemimarı tam olarak bilinmiyor. 1500'lerin başlarında,'Fatih Darüşşifası'nda başhekimlik yapan,Ahi Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Yakınbir zamana kadar harap olan cami, restore ettirildi.Evliya Çelebi'nin meşhur rüyasını gördüğücami olması hasebiyle, İstanbul folklorundaönemli bir yer tutar. Bir dönem cami içinde, birmahkemenin varlığı da söz konusudur.AHMET İHSAN VE ŞÜREKASI MATBAASIÖnce Ebussud Caddesi'nde sonra TürbedarSokak'ta faaliyet gösterdi. Muhtemelen sokağınNuruosmaniye tarafında idi. SahibiServet-i Fünun'un sahibi Ahmet İhsan Tokgözidi. Matbaanın diğer adı Alem Matbaası idi.AHMET III KÜTÜPHANESi • TOPKAPISARAYI MÜZESi KÜTÜPHANESiAHRAR FlRKASIYönetim yeri, Babıali Caddesi No:66'da, HilalMatbaası'nın bir bölümündeydi.AHMEDiYE • ET MEYDANIAHMETDÜZAhmet Düz, bir ahşap ve oyma sanatçısıdır.Düz'ün yaptığı, bir yatak odası çalışması, Sirkeci'dekiGrand Senyar Hotel'de yer alıyor. AhmetDüz, Selçuklu ve Osmanlı geleneğindenayrılmadan, oyma sanatında özgün ahşap eserlerüretiyor.AHMET FARUKİAhmet Faruki, Türkiye'nin ilk yerli parfümeriimalathanesidir. 1894 yılında Feriköy'de imalathaneve Sultanhamam'da büyük bir satış. mağazası açmıştır. Ahmet Faruki, birçok yerliüreticiye önderlik etmiştir. ·Ahmet Faruki Kolonyalan--------~·

i DERSAADET SÖZLÜ GÜAHTER KÜTÜPHANESiSahaflar Çarşısı'nda Arapça, Farsça ve yazmaeserler satan bir kitabeviydi. Yurt dışındangetirilen değerli kitapların satışı da yapılırdı.Bilahare 'Yıldız Kırtasiye Mağazası' adını aldı.AKADEMi • KÜLLÜKAKAGALAR KAPISITopkapı Sarayı'nın 2. ve 3. bahçeleri arasındadır...AKARÇEŞMESultanhamamı'nda bir mahalle ...eskilerinden. Yapım tarihi tam olarak bilinmiyor.Ama vaktiyesinin 1463'te hazırlanmasındanhareketle, bu tarihten birkaç yıl önce yapıldığıkabul edilir. Tarihi Yarımada'nın Kabe'ye enyakın mescidi olduğu için, "Evvel-i Kıble" veya"İmamül Mesacid" (Mescitlerin İmamı) diyeanılmıştır. İstanbul'un fethine katılan Allahdostlarından, Akbıyık Muhyiddin Efendi adınaarf.tırılmıştır. Çaprazında, Dede Efendi evi var-AKRABA DERGİSİYusuf Ziya Ortaç ve bacanağı Orhan Seyfi Orhontarafından · kuruldu. Bilahare Ortaç, dergiyidevraldı. Haftalık olarak yayınlandı. Akbabamizalı dergisi, 1970'lerde Oğuz Aral tarafındanyönetilen Gırgır gibi halk için mizalı anlayışınıbenimsemedi. Memur ve · aydın kesime hitapetti. Dergi, Klodfarer Caddesi No:S/10 D.3 Divanyoluadresinde çıkıyordu.AKBIYIK HAMAMIAkbıyık Caddesi'nin sonunda, Keresteci HakkıSokak'tadır. İstanbul'daki en eski hamamlardandır.Çifte hamamdır.AKDOGAN PASTANESiAkdoğan Pastanesi, Cağaloğlu Meydanı'na çıkmadanönce Şeref Efendi Sokağı'nın köşesindeeski halkevi, sonra Milli Türk Talebe Birliği(MTTB), şimdi Halk Eğitim Merkezi olan binanınkarşı köşesindeydi.AKINCavit Yamaç, Recep Bilginer ve Tekin Erer'in çıkardığıAkın gazetesinin yeri, sonraları Tan'ınyayınlandığı, bugün Halil Lütfü Dördüncü İşMerkezi olan bina idi.AKlNCILAR DERNEGİ İSTANBUL ŞUBESiAkıncılar Derneği, 12 Eylül 1980 öncesi faaliyettebulunan gençlik teşkilatlarındanbiridir. Akıncılar Derneği İstanbul Şubesi,Ayasofya'nın Alemdar Caddesi'ne bakan tarafındaidi. Derneğin İstanbul kurucu başkanı,Oflu Yakup Kaldırım idi.AKBIYIK MESCİDİİstanbul'daki Osmanlı dönemi yapılarının enAKİDE ŞEKERiAkide; inanç-bağlılıkdemektir... Yeniçerile-~f-------------

DERSAADET SÖZLÜGÜrin devlete bağlılığını bildirdiği törende ikramedilen sert şekere , bağlılığın göstergesi olarak'Akide Şekeri' denilmiştir. Akide şekeri, sonradanşekerci Hacı Bekir tarafından piyasayasürülmüştür . İstanbulluların çok sevdiği akideşekeri , bilahare çeşitli türleriyle Osmanlı coğrafyasındayayılmıştır .AKMEHMET PAŞA KONAGI17. asırda yapıldı. Cundi Meydanı'ndaydı.AKSARAYTarihi Yarımada'nın ortasındadır . Bir çok yolunkesiştiği bir merkezdir. 1470 yılında, Aksarayilinden gelenler buraya yerleştirildiğiiçin bu adı almıştır. Aksaray'da meydanın veana yolların oluşması için büyük çapta istimlakleryapılmış, bu istimlakler, 'Aksaray Muhacirleri'denilen mağdurların oluşmasına yolaçmıştır .Aksaray'da evi olan birkaç ünlü:Muhterem Nur: inebey Mah. No: 41 AksarayYılmaz Köksal: Alboyacılar S ok. No; 54 AksarayHüseyin Rauf Orbay: Bulvarsaray Apt. No: 5 AksarayAKSARAY PARKIAksaray Parkı, Aksaray'da boş duran bir bostanüzerinde kuruldu. 1937-1938 yıllarında yenidüzenlenen şehir planı sırasında yapıldı. Langameyhaneleri ve ünlü Yeşil Tulumba Kahvesigibi eğlence yerleri, Aksaray Parkı içindeydi.AKŞAM GAZETESiAkşam gazetesi, 20 Eylül 1918 tarihinde yayınhayatına girdi. Önce öğleden sonra gazetesiolarak yalnızca İstanbullulara hitap ediyordu.Haziran 1957'de gazetenin yeni sahibi MalikYolaç'ın yatırımlarıyla bütün Türkiye'ye hitapeden bir gazete oldu. Akşam gazetesinin malizorlukları giderek arttı. 1972 yılında Türk-İş 'edevredildi. Yeni yönetim de gazetenin gelişmesinisağlayamadı. Akşam gazetesi, 9 Ocak 1982tarihinde yayın hayatına son verdi. Gazete, CemalNadir Sokak'taki merkezinde neşredildi.ALACAHAMAMSultanhamam'dan İstanbul Üniversitesi'ne çıkarken,·Marpuççular sokağındadır . .. Orijinaliçifte hamamdır . 1900'lü yılların başında kadınlarkısmı, erkekler kısmına eklenmiştir.ALACA MESCİT VE DERGAHILaleli Caddesi Aziınkar Sokak'ta idi. Şimdi yerindedeğil.ALAYKÖŞKÜBabıali'nin karşısında, Gülhane Parkı'nın duvarından,caddeye doğru çıkıntı yapan bir köşkvardır. Bu köşkün adı, Alay Köşkü'dür. EvliyaÇelebi, padişahın burada oturup, esnaf alaylarınıngeçişini seyrettiğini söyler. Alay Köşkü, Osmanlıdöneminde Telgrafhane nazırlarına makamolarak tahsis edildi. Telgrafhane buradanAksaray------------1~

i DERSAADET SÖZLÜGÜ/çıktıktan sonra, Alay Köşkü uzun süre boş durdu.Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında GüzelSanatlar Birliği'ne tahsis edildi. Bir süre EminönüHalkevi'nin oyun salonu, Alemdar GençlikKulübü ve 1945-1946 yılları arasında İstanbulEski Eserleri Tescil Bürosu olarak kullanıldı.1938 yılında Topkapı Sarayı Müdürlüğü'ne bağlandı.2010 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığıİstanbul İl Müdürlüğü olarak kullanıldı.meydan açıldı ve parka dönüştürüldü.ALEMDAR SiNEMASIİstanbul'un en eski sinema salonlarındandır.Alemdar Caddesi üzerinde, Gülhane'ye inenyolun solunda idi. Suriçi'nin diğer sinemalarışöyledir: Alemdar, Ali Efendi, Kemal Bey, MilliSinema, Askeri Müze, Ertuğrul, Şark, Kumkapı,Taksim ve Leyla Bahçesi.ALAY MEYDAN!Topkapı Sarayı'nın birinci avlusu ...ALEM MATBAASI • AHMET İHSAN MAT­RAASIALEMDAR GENÇLİK KULÜBÜ1926 yılında Sultanahmet'te Alemdar semtindekuruldu. Turuncu-lacivert formalı kulüpfutbol, boks ve basketbol dallarında faaliyetgösterdi. Alemdar Gençlik Kulübü, uzun yıllarAlay Köşkü'nde etkinlik gösterdi.ALEMDAR MAHALLESiAlemdar Mahallesi adını, II. Mahmut dönemin- .de sadrazam olan Alemdar Mustafa Paşa' danalmıştır. Paşa'nın mezarı, Zeynep Sultan Camiihaziresindedir. Ayasofya'dan Gülhane'ye inencaddeye, Alemdar Caddesi adı, Şehremini CemilTopuzlu döneminde verilmiştir. Caddenin,20 metre genişletilmesi de bu dönemdedir. Budöne·mde, Ayasofya ve Sultanahmet arasındakiALEMDAR VAK'ASIYeniçerilerin İstanbul' da gerçekleştirdiklerison büyük ayaklanma 1807'deki KabakçıMustafa Ayaklanması'dır.Bu ayaklanmanınardından İstanbul çalkantılı bir yıf geçirdi. III.Selim tahttan indirildi ve· Nizam-ı Cedid birlikleridağıtıldı. İstanbul'da can güvenliği kalmadı.Rusya ile savaş devam ediyordu. Orduylabirlikte İstanbul'a hareket eden Rusçuk AyanıAlemdar Mustafa Paşa, yönettiği birliklerleKabakçı Mustafa'yı ve adamlarını öldürttü. 21Temmuz 1808 tarihinde İstanbul'a geldi. 28Temmuz 1808'de IV. Mustafa'yı tahttan indirip,IL Mahmut' u padişah ilan etti. 8-10 binkişilik milisle İstanbul'un yönetimini ele geçirdi.Yeniçeriler, bu disiplinli ve silahlı güçle başedemeyeceklerini görerek sindiler.ALFA YAYlNLARIAlfa, Türkiye'nin önemli yayın ve dağıtım kuruluşlarındanbiridir. Cağaloğlu'ndaki 5 katlıbinasında hizmet ediyor.·~~-------------

DERSAADET SÖZLÜGÜALİ ÇAVUŞ ALTUNTUZADE DERGAHIOrdu Caddesi, Yeşil Tulumba Sokağı'ndadır.'Kurşunlu Türbe Halveti Tekkesi' diye de anılırdı.ALİ EFENDi SiNEMASISirkeci'nin meşhur lokantacılarından, Ali Efenditarafından Ankara Caddesi 173 nurnarada açılmıştır.Şakir ve Kemal Seden kardeşler tarafından,sinema salonu açması için teşvik edilmiştir.Ali Efendi Sineması, Ali Efendi, Kemal Seden veFuat Uzkınay ortaklığı ile 1914 yılında hizmetegirmiştir.ALİ HAYDAR ECZANESiAli Haydar Eczanesi, Babıali Caddesi'nde idi.ALİ PAŞA CAMİİBeyazıt Kulesi'nin karşısındadır. M. Emin AliPaşa yaptırmıştır. Yanında konağı vardı. Bugünotopark oldu.ALİ PAŞA HANIKapalıçarşı yakınlarındadır ...ALİ FAİK OSMANLI ŞEKER BONMARŞESİŞeker ve lokum fabrikasıdır. Tahtakale'de kurulmuştur.ALİ PAŞA KONAGIBeyazıt'ta Fuat Paşa Caddesi'nde Semaver veNargile sokakları arasındaydı. 1865 yılındaSultan Abdülaziz tarafından yaptırıldı. SadrazamM. Emin Ali Paşa'ya armağan edildi.ALLI TORNA KADlN DERNEGİAllı Turna Kadın Derneği, Süleymaniye'dekihizmet binasında sosyal faaliyetler ve kültüreletkinlikler yapıyor. Derneğin, kadın konusunaodaklanmış özgün bir kütüphanesi var.Dernek yöneticilerinden Özlem Çabuk, ebru vetezhip çalışmalarını dernek bünyesinde sürdürüyor.Üniversiteli genç kızlar, geleneksel sanatlarıÖzlem Çabuk vasıtasıyla tanıyor.ALMAN ÇEŞMESİSultanahmet Meydanı'nda, Sultan I. AhmetTürbesi'nin karşısındadır. Alman imparatoruII. Wilhelm'in, 1898 yılında İstanbul'a gelişininikinci yıldönümü hatırasına yapılmıştır.Çeşme Almanya'da inşa edilmiş ve 1900 yılındaparçalar halinde İstanbul'a getirilerek bugünküyerine kurulmuştur. Kubbenin içi mozaiklekaplıdır. Klasik Osmanlı çeşme mimarisinden,oldukça farklıdır.Alman Çeşmesi-------~

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜALMAN ELÇİLİGİAvusturya ve Alman elçileri, önce Eminönücivarındaki Yahudi mahallesinde bulunan kervansaraydabarındı. Sonra Çemberlitaş'ta ElçiHam'na taşındı.ALPKANLAR MATBAASI'Milli Bakkal' sıfatı verilen Mehmet EminAlpkan'ın sahip olduğu matbaa, Cağaloğlu'ndaidi.ANA YAYINCILIKBinbirdirek Sarnıcı'nın üst kısmında, Ana Yayıncılıkvardı. Kitap dışında, ansiklopedi yayınıylaöne çıkmıştı. İngiliz Britanica ansiklopedisini,Türkiye'de 'Ana Britanica' adıyla neşretmişti.Nazar Büyüm'ün sahibi olduğu yayınevi, bilahareburadan taşındı.ANADOLU AJANSICağaloğlu, medyanın kalbi olduğu zamanlar,gazetelerle ajansın bir arada olmasının biranlamı vardı.Şimdi teknolojinin gelişmesiylemesafeler kısaldı. Anadolu Ajansı İstanbul Şubesi,Türbedar Sokak'taki binasında çalışmayadevam ediyor. Binanın bir katında, 1990'lı yıllarda,Türkiye Çocuk dergisi vardı.N uruosmaniye Caddesi No:1 Cağaloğlu 1 0212 5131090ALTIN KiTAPLARKitap yayıncılığının eski markalarından biridir.Yeşildirek'te, N ebioğlu Ham'nda faaliyet gösterir.Bir mektup.._...~- ..... .-~- . -----_.,.,....,.,·----....-·--....-.--.__...,..,.~--............ı.oı ..... ___ _....... ..,....._.-M _·----~ ___ .....___-----........------- _ ... ........, .. .... ---~ _"""'_._..._______.... -......--~......­ .....1::_·~.=.:=.:::.:.:::........._. ....,.__,ANADOLU EL SANATLARI MERKEZiAnadolu El Sanatları Merkezi, Kapalıçarşı'nınilginç noktalarından biri. Merkez yöneticisiCemalettin Yılmaz, kemikten yapılan kolye,yüzük, tarak, bıçak ve kalemlik gibi eşyalarınsatışını yapıyor.ANADOLU MODA TASARlM MESLEK Lİ­SESi. LİSAN OKULUANADOLU SAZ EVİ. MERZİFONLU KARAMUSTAFA PAŞA MESCİDİANlT AGAÇLARTopkapı Sarayı'nın bahçesinde 91 anıt ağaçvar. Bunlardan bazıları 350 yaşında. Sulta-AMCABEYKarikatür sanatçısı Cemal Nadir Güler tarafındankurulan haftalık mizalı dergisidir. Yönetimyeri, şimdi adı Cemal Nadir Sokak olanAcımusluk Sokak 15 nurnarada idi.AMEDİ MATBAASIArnedi Matbaası, Cağaloğlu'nda idi.AMELE TEALİ CEMİYETİ1900'lü yıllarda kurulan Arnele Teali· Cemiyeti'nin genel merkezi, . Babıali Caddesi!ndeydi.~----------

ir_____________________________________ D_E_RS __ AAD ___ E_T_S_Ö_Z_L_Ü_G_u~·ağaç var. Anıt ağaçların bakım ve tedavisi,İstanbul Büyükşehir Belediyesi birimleri tarafındanyapılıyor. Büyükşehir Belediyesi ayrıcaİstanbul Üniversitesi Orman Fakültesiile işbirliğine giderek, şehir genelindeki tarihiağaçların envanter çalışmasını da yapıyor. Tespitedilen ağaçların tescili için bilahare AnıtlarKurulu'na müracaat edilecek. Bu konuda, ÇelikGülersoy'un 'İstanbul'un Anıt Ağaçları' kitabı· ayrıca incelenmeli.Tanpınar, İstanbul'un anıt ağaçlarını şöyle yorumlar:"İstanbul'a gelen seyyahların hepsi,ağaçlarımızın güzelliğinden bahseder ... Büyükmimarlarımız ise, daima eserlerinin yanıbaşındabirkaç çınar veya serviyi eksik etmezlerdi."ANlTLAR DERNEG İTürkiye Anıtlar Derneği İstanbul Şubesi, GülhaneParkı'nın karşısında Zeynep Sultan Camiiyanında faaliyet gösteriyor.ANKAAJANSIAnka'nın yeri, Hürriyet'in Ankara Caddesi'ndekieski binasının karşısındaki sokaktaydı.www.ankaajansi.com. trdeğişik bölgelerinde okullar açmakta, kültüreletkinlikler ve yayınlar yapmaktadır .Ankaravi Mehmet Efendi Medresesi, HoşkademMescidi'ne yakınlığı dolayısıyla 'HoşkademMedresesi' olarak da anılmıştır.Tanpınar, tarihi eserlerin onarılarak ve işlevselhale getirilerek korunabileceğine inanır: "Ufakbir himmetle günün emrine verilecek haldeolan bu es erler, her gün biraz daha bozuluyor ...Gerçek yapıcılığın, mevcudu muhafaza ile başladığınıöğrendiğimiz gün mesut olacağız ."ANLAYlŞ DERGİSİBilim ve Sanat Vakfı çevresinde ortaya çıkanAnlayış Dergisi, Vefa'daki merkezinde aylıkolarak yayınlandı. 2010 yılında yayını durduruldu.Küre Yayınları, aynı çevre tarafındandevam ettiriliyor.APUKURYAİstanbul Ermeni ve özellikle Ortodoks Rumlarınınkarnavalıdır . Beyoğlu ve Kumkapı , karnavalmekanlarındandır.ARABA VAPURLARIDünyada ilk araba vapuru, İstanbul'da kullanılmıştır.1870 yılında Şirket-i Hayriye idarecilerindenHüseyin Haki Efendi, müfettiş İskenderEfendi ve Hasköy Fabrikası ustalarından Meh ~met Efendi ile bir araya gelerek, o güne kadarbenzeri görülmemiş bir tekne tipi oluşturdular.Bu teknenin iki başında iki kapağı vardı. 1872yılında hizmete giren araba vapuruna kolaylıkanlamına gelen 'Suhulet' adı verildi. 'Suhulet'inbüyük yararı görüldüğü için bir benzeri dahadevreye sokuldu. Bu vapura, 'kıyıları birbirinebağlayan' anlamına gelen 'Sahilbend' denildi.İki vapur, 1960 ' lı yıllara kadar hizmet verdi.ANKARAVİ MEHMET EFENDi MEDRESESiTÜRK DÜNYASI ARAŞTIRMALARI VAKFIBelediye Sarayı'nın hemen yanında AnkaraviMehmet Efendi Medresesi var. Ankaravi MehmetEfendi, 1686-1688 arasında Şeyhülislamlıkyapmıştır . Medresede, 'Türk Dünyası AraştırmalarıVakfı ' hizmet veriyor.'Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı ', kamu yararınahizmet veren bir vakıftır. Vakıf, Türkiye'dekifaaliyetleri yanında, Türk DünyasınınARAKEL KİTAPUANESiEskiden kitapçılar,aynı zamanda tütüncülük,tömbekicilik gibi işler yaparlardı. Yalnı z kitap------------1~

•$ DERSAADET SÖZLÜÖÜçılıkla hayatını kazanan ilk esnaf Arakel Topuzlıyanidi. Arakel Topuzluyan, önce GalataKöprüsü'nde gazete bayiliği yapıyordu. 1875yılında Babıali Caddesi 46 nurnarada ilk dükkanınıaçtı. Türkiye'de ilk defa ayrıntılı bir kitapkataloğu yayınladı.Arakel Kitaphanesi, 1886 yılında, 'OsmanlıKütüphanesi' adı altında, cep kitapları yayınladı.1899'da Sirkeci'de Musullu Ham'nda kendimatbaasını da kurdu. Arakel Efendi, 1912 yılındaöldü. Yerine oğlu Leon Topuzluyan geçti.Arakel Kitaphanesi 1914 yılında kapandı.Osmanlı döneminde Ermeni kitapçılar, bilimselve edebiyat kitapları piyasasını, İran asıllıkitapçılar ise halk kitapları piyasasını ellerindetutarlar dı.ARAP İZZET KONAGIAciliye binasına giden yolun başında SultanAbdülhamit'in ikinci katibi Arap İzzet'in konağıvardı.ARAPKÖŞKÜSarayburnu'nda, ineili Köşk'le birlikte var olduğusöylenen köşklerden biri de Arap Köşkü'dür.ARAPKİR KÜLTÜR DERNEGİÇorlulu Ali Paşa Külliyesi'nin medrese bölümü,bir süre 'Arapkir Kültür Derneği'ne tahsis edilmişti.ARASTA ÇARŞISIArasta Çarşısı'nın diğer ismi, 'Sipahi Çarşısı'dır.Bu çarşı, Sultanahmet Külliyesi'nin bir uzantısıolarak inşa edilmiştir. 1980'li yıllarda, VakıflarGenel Müdürlüğü tarafından restore edilmişve yeniden faaliyete sokulmuştur. İki tarafınadükkanlar sıralanan tarihi çarşıda, bugün eldedokuma antikahalılar ve çeşitli turistik eşyalarsatılmaktadır.ARASTA TEKKESİSultanahmet'te, Güngörmez Mahallesi'nde bulunmaktadır.Kemeraltı Caddesi'nde, 'ArastaTekkesi' olarak adlandırılır. 'Aziz Efendi Tekkesi've 'Seyyah Eren Dergahı' da denir.ARİFİ PAŞA KONAGIDivanyolu'ndaki Asım Paşa Konağı'nın arkasındabulunan gösterişli konak, TrablusgarpValisi Arifi Paşa'ya aitti. Eminönü Belediyesi,uzun yıllar bu binada hizmet verdi. Bina dahaönce konservatuar olarak da kullanıldı.ARİF'İN KIRAATHANESİ • DiVANYOLUKIRAATHANELERiARKEOLOJİ MÜZESiGülhane Parkı ile Topkapı Sarayı arasında yeralır. Dünyanın en büyük müzelerinden biridir.İlk defa 1846 yılında, Aya İrini'de, 'Mecma-i Esliha-iAtika' ve 'Mecma-i Asar-ı Atika' adlarıylakurulmuştur. 1869 yılında, 'Müze-i Hümayun'~~-------------

----~-------------------------------D_E_RS__ AA __D_E_T_S_Ö_Z_L_Ü_G_Ü~· ~adını almıştır. M üzenin eşyası, 1873-1891 yıllarıarasında, Çinili Köşk'te saklanmıştır. M üze,Osman Harndi Bey tarafından, 1891 yılında yapılanklasik üsluptaki bugünkü binada, 'AsanAtika Müzesi' adı altında tekrar kurulmuştur.Müzenin tarih, arkeoloji, nümizmatik ve güzelsanatlara ilişkin kitaplardan oluşan zengin kütüphanesiile kimya laboratuarı, heykel onarımatölyesi ve fotoğrafhanesi vardır. Türkiye'ninilk müze binası, Arkeoloji Müzesi'dir.Osman Harndi BeyYokuşu Gülhane 10212 5207740ARKEOLOJİMÜZELERİKÜTÜPHANESİYüzyılın başında kurulan kütüphane, ArkeolojiM üzeleri Müdürlüğü'ne bağlıdır. Oluşmasında,müzeci Osman Harndi Bey'in önemli katkılarıvardır. Uzmanlık dalındaki eserlerin yanı sıra,değerli yazma eserler de bulunmaktadır.Osman Harndi Bey Yokuşu Gülhane 1 0212 5207740ARKlN KİTABEVİAnkara Caddesi'nde, bugün Kültür BakanlığıKitap Satış Merkezi'nin olduğu sırada idi. BekirBüyükarkın'ın tarihi romanlarını, Arkın Kitabevineşrederdi.ARPAClLAR MESCİDİBahçekapı'da Arpacılar Caddesi üzerindedir.Geylani Mehmet Efendi yaptırmıştır.ARTI DAGITIMKitap dağıtımının öncü firmalarından biri.Çatalçeşme Sokak Çatalçeşme Han'da hizmetediyor.ARŞAK GAROYAN MATBAASIArşak Garoyan Matbaası, Babıali'de idi.ARTİN ASADURYAN VE MAHDUMLARIMATBAASIArtin Asaduryan ve Malıduroları Matbaası,Babıali'de idi.ARZODASIPadişahların, devlet görevlilerini ve yabancı ülkelerinelçilerini kabul ettikleri mekandır. TopkapıSarayı'ndadır.ARZHANETopkapı Sarayı'nda 3. kapı arkasındadır. Padişahınsadrazamdan gelen arzları okuyup, emirverdiği yerdir.ARZUMALCİİstanbul'daki arzuhalciler, adiiye ve diğer devletkurumlarına yakın mekanlarda seyyar olarak işyaparlardı. En çok bulundukları yerler Vezneciler,Yeni Cami, Ayasofya, Beyazıt ve Sultanahmetcamileri avlularıydı. Hokka ve divit dönemibi tse de, bugün Çağlayan'da İstanbul AdiiyeSarayı civarında son arzuhaleileri daktilolarıbaşında bulmak mümkün.ASAF BEY ECZAHANESiAsaf Bey Eczanesi, Şehzadebaşı'nda idi.ASlM PAŞA KONAGI. ENCÜMEN-İ ÜL­FETASKERi DİKİMHANESarayburnu ile Ahırkapı Feneri arasındaki kapılardan,Balıkhane Kapısı yakınlarında idi.ASKERİMÜZEAskeri Müze, Harbiye'ye taşınmadan önceSultanahmet'te, Aya İrini'dedir. Müzenin eskiadı, Kıyafethane-i Atiki'dir.ASKERi TAHİNİYE FABRİKASI19. yüzyıl ortalarında Unkapanı'nda kurulanaskeri un değirmenidir.ASKERi TIBBIYE OKULUAskeri Tıbbiye Okulu'nun Beyazıt'ta olduğu,Doktor Fethi Tevetoğlu'nun hatıralarında zikredilir.ASLANHANETopkapı Sarayı'nda, aslan başta olmak üzere,yırtıCı hayvanların bulunduğu yer. GülhaneParkı'nda, sonraki yıllarda kurulan hayvanatbahçesinin temeli olabilir. Aslanhane'nin üstü'Nakkaşhane' idi. Aslanhane yanınca yerine,'Cebehane' binası yapıldı. Bunun yanmasıylayerine Darülfünun binası yapılmıştır. Bina, enson İstanbul Adliyesi olarak kullanılmıştır.ASMAALTI ÇARŞISIMısır Çarşısı'nın yanında bulunan bir çarşı. ..---------~

·~ DERSAADET SÖZLü Gü. ...... ~-----~----

DERSAADET SÖZLÜGÜASMALI MESCiTDivanyolu'nda idi. İttihat ve Terakki döneminde,Türk-Alman Dostluk Yurdu yaptınlırkenyıkıldı. Diğer adı Hoca Ferhat olan Asmalı Mescit,Türbe'nin tam karşısında, bugünkü KlodfarerCaddesi'nin köşesindeydi.ASTARCI HANIKapalıçarşı yakınlarında, Yağlıkçılar Caddesi'ndebir han ...AŞiR EFENDi CADDESiAşir Efendi Caddesi, bir dönem tekstilcilerinmerkezi olmuştu. Gürün Han, buradaki önemliiş merkezlerinden biriydi.AŞiR EFENDi KÜTÜPHANESiŞeyhülislam Aşir Efendi'nin yaptırdığı kütüphanedir... Sultanhamam'da, Aşir EfendiCaddesi'ndedir. 1800 yılında kurulmuştur.Özel bir kütüphanedir. Kitapları, SüleymaniyeKütüphanesi'ne aktarılmıştır.ATMEYDANISULTANAHMET MEYDANIKonstantin, İstanbul'u yeniden kurarken,Sultanahmet Meydanı'nı seçer. Saray, Patrikhaneve Hipodrom burada yapılır. Osmanlıda aynı merkezleri, benzer işlevlerle yaşatır.Göçen Bizans Sarayı'nın yakınına, TopkapıSarayı yapılır. Ayasofya en önemli cami hali-ne gelirken, yanıbaşına da Sultanahmet (Ahmediye)Camii inşa edilir. Hipodrom ise AtMeydanı'na dönüşerek, varlığını bir şekildedevam ettirir.AT MÜZESiTarım Bakanlığı, Sultanahmet'in MüzekentProjesi kapsamındaki yeni misyonuna göre,Tarım İl Müdürlüğü'nün bölgedeki birimlerini,yeniden tasadayacak Bu anlamda SultanahmetCamii'nin yanındaki Tarım BakanlığıMisafirhanesi, At Müzesi'ne dönüştürülecekMalum Sultanahmet Meydanı'nın diğer adı, 'AtMeydanı'dır ...AT PAZARIÇemberlitaş'ın arkasında, şimdi otopark olarakkullanılan yer, eskiden 'At Pazarı' idi.ATATÜRK BULVARIAksaray'dan Unkapanı'na uzanan Atatürk Bulvan,İstanbul'un ilk bulvarıdır.ATATÜRK KÖPRÜSÜHaliç'te Unkapanı ile Azapkapı yakalarını birleştirenköprüdür. Adı önce Gazi Köprüsü ikensonra Atatürk Köprüsü olarak değiştirildi.Halk arasında 'Unkapanı Köprüsü' de denilmektedir.Unkapanı ile Azapkapı arasındaki ilkköprü, 1836 yılında Sultan II. Mahmut zamanındayapıldı.~------~

·~ DERSAADET SÖZLÜGÜATEŞ KAYlKLARIAteş kayıkları, yangınlara müdahale etmeküzere, hazır tutulan kayıklardır. Ateş kayıkları,Anadolu yakasında Üsküdar Büyükiskelesi'nde ve Avrupa yakasında, EminönüÇardak iskelesi'nde yangın beklerdi.ATlF EFENDi KÜTÜPHANESiAtıf Efendi Kütüphanesi, ı 74ı yılında kurulmuştur.Sultan I. Mahmut'un defterdarlarından,şair Atıf Mustafa Efendi tarafındankurulmuştur. Kütüphane binası, Türk Baroktarzındadır. Kütüphanede, yaklaşık 28 bin eservardır. Bu eserler arasında, Nefi Divanı'nın orijinalnüshası önemlidir. Kütüphanede ayrıca,çok sayıda hat, çok eski kitap nüshaları, güzelciltler, tezhipli, minyatürlü eserler ve mühüralbümleri bulunmaktadır. Kütüphanedekieserler, elektronik ortama aktarılmıştır.Vefa Caddesi No:44 Beyazıt 1 0212 5273807ATİK ALİ PAŞA KÜLLİYESİÇemberlitaş'da, Yeniçeriler Caddesi üstünde,Atik Ali Paşa Medresesi'nin tain karşısındadır.İstanbul'daki, en eski Osmanlı eserlerinden biridir.ı 496 yılında sadrazam Hadım Atik Ali Paşatarafından yaptırılmıştır. Şu an cami, medrese vetürbesi bulunan külliyenin imaret, kervansarayve tekkesi, günümüze ulaşmamıştır. Haziresinde,kime ait olduğu bilinmeyen bir türbe ve ı 7. yüzyılaait mermerden mezarlar bulunmaktadır. Medreseise caminin karşısında yer almakta ve 'BirlikVakfı Genel Merkezi' olarak kullanılmaktadır.ATİK ALİ PAŞA MEDRESESi .. BİRLİK VAKFIATİK İBRAHiM PAŞA CAMİİMercan'da, Uzunçarşı Caddesi'ndedir. ı477 yılında,Çandarlı İbrahim Paşa tarafından yaptırılmıştır.ATLAMA TAŞI CAMİİUnkapanı ile Küçükpazar arasında Attar HacıHalil'in yaptırdığı cami. Atlama taşı tabiri, yağmurlugünlerde oluşan su birikin tileri üzerindekullanılan atlama taşlarından gelmektedir.AVRASYA ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ.. HASAN PAŞA MEDRESESiAVRUPA KOMiSYONU TÜRKİYE DELE­GASYONUDelegasyon, AB ve Türkiye arasındaki diyaloğa,tek~ik olarak katkıda bulunmak amacıyla kurulmuştur.AB Bilgi ve Destek Ofisi YerebatanCaddesi'nde dir.AYAİRiNiTopkapı Sarayı birinci avlusundadır. Bizans imparatoruI. Justinyen tarafından yaptırılmıştır.Camiye çevrilmemiş bir kilise dir. ı846- ı 940yılları arasında, 'Askeri Müze' olarak kullanılmıştır.Müze niteliğindedir. Aya İrini'de zamanzaman konserler verilmektedir.Aya İrini 1 0212 5284500AYAN DAİRESiAyan Dairesi, Topkapı Sarayı'nın dışında, SultanIII. Ahmet Çeşmesi'ne yakındı.AYASOFYA KÜLLİYESİDünya mimarlık tarihinin en önemli eserlerindenbiridir. İstanbul fethedildikten sonra, FatihSultan Mehmet, doğruca Ayasofya'ya gider.Harap durumdaki mabet, aynı gün kilisedencamiye dönüştürülür. Fatih, Ayasofya'ya gelirsağlayacak bir çok mülk vakfetmiş, bir mihrap,minare ve medrese yaptırmıştır. Ayasofya fetihtensonra sürekli özen gören bir cami olmuşve yapılan eklerle, muazzam bir külliyeye dönüşmüştür.Sultan II. BeyazıtSultan II. Selim tarafından iki minare dahaeklenmiş, Sultan I. Mahmut tarafından iseı 739-ı 740 yıllarında sanat şaheserleri olanşadırvan, sıbyan mektebi, aşhane-imaret, kütüphaneve yeni bir hünkar mahfili ile mihrapinşa edilmiştir.tarafından bir,Ayasofya aynı zamanda, birçok padişahın gömüldüğübir külliye olmuştur. Sultan II. Selim,III. Murat, III. Mehmet, I. Mustafa ve Sultan·~---------

DERSAADET SÖZLÜGÜİbrahim ile bazı hanedan mensuplarının türbeleriAyasofya Külliyesi'ndedir. Ödenek yetersizliğinedeniyle kapalı tutulan Ayasofya Türbeleri,18 Eylül 2009 tarihinde ziyarete açılmıştır.Külliyede ayrıca namaz vakitlerinin takipedildiği bir muvakkıthane vardır. Külliyenindiğer önemli unsuru olan AyasofyaKütüphanesi'nin kitapları şimdi, SüleymaniyeKütüphanesi' nd edir.7 Mart 1868-6 Temmuz 1870 yılları arasındaİstanbul Şehremini olan Server Paşa, AyasofyaCamii ' etrafındaki eski ahşap binaları yıkmış,caminin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Ayasafyaetrafındaki düzenleme Şevket Bey'in Şehreminliğidöneminde de devam etmiştir. ŞevketBey, Ayasofya'ya bitişik olan tuvalederi binadanayırarak, Soğukkuyu Çıkınazı Sokağı'nanakletmiştir.sağ dünya görüşünün ana temalarından biriolmuştur. Bunun dışında, Ayasofya bazı siyasieylemiere de mekan olmuştur . 1960'lı yıllarınAyasofya, yakın tarihimizin siyasi simgelerindenbiridir. Ayasofya'nın camiye çevrilmesi,dava adamlarından Zaptiye Ahmet, Sovyetler_____ ________:______---le$

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜAyvazovskiBirliği Devlet Başkanı Kosigin'i, Ayasofya'yı ziyaretisırasında protesto etmiştir.Ayasofya'nın kubbe mozaiklerinin onarımıiçin, 1992 yılında kurulan büyük iskele, 16 yıl~onra sökülmüştür. İskele, 55 metre yükseklikteve 181 ton ağırlığındadır.Ayasofya Müzesi 0212 5284500AYASOFYA SERİLLERİAyasofya Camii'nde biri avlu girişinde, diğeriise avlu dışında olmak üzere iki sebil vardır.Mermer bir yapı olan sebilin dört penceresivardır ve üzeri kubbe ile kapatılmıştır. İkincisebil, Ayasofya'nın güney tarafında avlu girişinebitişiktir.AYDINLAR OCAGIAydınlar Ocağı, Türkiye'nin önde gelen siviltoplum örgütlerinden biridir. Yurt genelinde.şubeleri olan Aydınlar Ocağı, sosyal ve kültürelfaaliyetler yapmaktadır. Başlangıçta adı,'Aydınlar Kulübü'dür. Kurucuları arasında'Yağmur Yayınları' sahibi İsmail Dayı, Prof.Dr.Nevzat Yalçıntaş, Prof.Dr. Sabahattin Zaim,psikiyatri doktoru Ayhan Songar ve gazeteciAltan Deliorman vardır.www.aydinlarocagi.orgAYDINOGLU HALVETİ DERGAHIHüdavendigar Caddesi ile Alemdar Caddesi'ninkesiştiği köşededir. Aydınoğlu Tekkesi 'Aydınzade','İzzi Efendi', 'Saçlı Emir' ve 'Ünsi HasanEfendi' adlarıyla da anılmaktadır.AYHAN SONGAR MUAYENEHANESiAyhan Songar'ın muayenehanesi, Ordu CaddesiNo: 294/2 Aksaray adresindedir. Songar'ınmuayenehanesi, aynı zamanda milliyetçi aydınlarınve gençlerin uğrak yeridir.AYVAZOVSKİDaha çok deniz konulu resimleriyle tanınan,Ermeni asıllı Rus ressam. Ayvazovski'ninİstanbul manzaralarına hasredilen tablolarıkronolojik sıra ile şunlardır: Tophane'deBir Kahvehane (1846), Mehtapta istanbul(1846), Sultan Ahmed Camii ve Marmara Denizi(1847), Kız Kulesi (1848), Marmara KıyıSurları (1859), Mehtaplı Gece (1862), Sarayburnu(1874), Tophane Üstlerinde Sarayburnu(1874), Fethi Paşa Korusu (1874), GöksuKasrı (1875), Çırağan Sarayı (1875), GüneşBatarken İstanbul (1891), Sarayburnu ÖnündeOsmanlı Kadırgaları (tarihsiz), Kayığa Binenler(tarihsiz), İstanbul'da Güneşin Batışı( tarihsiz).~~-------__:_c__---

DERSAADET SÖZLÜGÜAZERi SiNEMA VE TiYATRO BAHÇESiSirkeci Demirkapı Caddesi'nde, Kemal BeySineması'nın karşısında idi.AZiZ EFENDi TEKKESi .. ARASTA TEKKESiAZiZ HÜSEYiN ECZAHANESiAziz Hüseyin Eczanesi, Vezneciler'de idi.AZAKAP ARTMANLARIGedikpaşa'da bulunanAzak Apartmanları, erkenBatılı apartman örneğinin ilk örneklerindendir.Arsası, Mısır kethudası Şefik Bey'inoğlu İ!fet Bey tarafından satılmıştır.AZAK SiNEMASIBeyazıt'tan Kumkapı'ya inen Tiyatro Caddesi'nde(eskiden Gedikpaşa Caddesi) bulunan eski sinemasalonudur. Azak Sineması'nın yerinde dahaönce Gedikpaşa Tiyatrosu bulunuyordu. 1884yılında tiyatronun yıkılmasmdan sonra uzunsüre boş kalan arsası, 1931'te Tevfik Azakoğluve kardeşleri . tarafından satın almarak burayaAzak Sineması yaptırıldı. .KAYNAKLAR• Ağacın Suyuna Estetik Arayış Sürüyor, Sultanahmet Gazetesi,Şubat 2009• Ahırkapı Büyük Roman Orkestrası , Eminönü BülteniMart-Nisan 2005• Ayasofya'da Mutlu Son, Şehr-i İstanbul, 2009• Bab-ı Ali kitapçıları , Burhan Arpad, Milliyet Sanat Dergisi15 Eylül 1993, s.320• Beş Şehir, Ahmet Harndi Tanpınar, MEB, İstanbul 1989• Bir Ayıbın Sonu, Haber Türk İstanbul 17 Eylül 2009• Cağaloğlu Hayatın ve Mesleğin Birleştiği Yer, Doğan Hızlan,Heyarnola Y., İstanbul2009• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Divanyolu, Beşir Ayvazoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul2003• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y. , İstanbul2009• Edebiyat Anılan , Hüseyin Cahit Yalçın, Sadeleştiren RaufMutluay, T.İş Bankası Kültür Y., İstanbul 1975• Eğlence, G.Gilbert Deaver, İstanbul 1920, Editör ClarenceRichard Johnson M.A., Çeviren Sönmez Taner, Tarih VakfıYurt Y., 2.Baskı, İstanbul2007• Eski İstanbul'dan Hatıralar, Ahmet Cemaleddin Saraçoğlu,Haz. İsmail Dervişoğlu, Ki tabevi Y., İstanbul 2005• Gündelik Hayatından Renklerle Eski İstanbul, MehmetMazak, Kitabevi, İstanbul 2009• Hasan Ferit Cansever'i Nasıl tanıdım?, Fethi Tevetoğlu ,Türk Edebiyatı, B. Tarih• Hatıralar Yahut Bir Vatan Kurtarma Hikayesi, NevzatKösoğlu ile Söyleşiler, Osman Çakır, Ötüken · Neşriyat : İstanbul2008---------~

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜ• ihtilal, İhtiras ve İdeal, 68 Kuşağı Hakkında, Erol Kılınç,Ötüken Neşriyat, İstanbul 2008• İstanbul Hamamları, M.Nermi Haksan, T.Turing ve OtomobilKurumu Y., İstanbul 1995• İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisieri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971• İstanbul Kültür Kurumları Rehberi, İsmail Cengiz, İstanbul2010Kültür Başkenti Y., İstanbul 2010• İstanbul Kültür ve Sanat Ansiklopedisi, Tercüman Gazetesi,İstanbul 1982• İstanbul Mektupları, Fatih Kerimi, Çağrı Y., İstanbul2001• İstanbul ve Boğaziçi 1-2, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul'un İlkleri ve Enleri, Süleyman Faruk Göncüoğlu,Ötüken N., İstanbul2010• İstanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• İstanbul'un Unutulmayan Gemileri, Eser Tutel, KitabeviY., İstanbul 2005• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003• Müze Gezme Kültürü Oluşturmada Bir Hareket OlarakEminönü, Doç.Dr. Ahmet Emre Bilgili, 1.Eminönü SempozyumuTebliğler Kitabı, Eminönü Belediyesi Y., İstanbul2006, sf.261• Payitaht İstanbul'un Tarihçesi, Sarkis Sarraf Hovhannesyan,Çev. Elmon Hançer, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul2006,sf.lO• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, Er han Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul2008• Roma İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'neEminönü'nün İktisadi ve Sosyal Önemi, Prof.Dr. AhmetTabakoğlu, 1.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul 2006• Saray Günlüğü, Mehmet Ali B eyhan, Doğu Kütüphanesi,İstanbul 2007• Topkapı Sarayı, M.Orhan Bayrak, Sümer Kitabevi Y., İstanbul1996• Türk Müzeciliğinin 141 Yılı, Nezih Başgelen, Mart 1988• Yetişkinlerde Suç, Charles Trowbridge Riggs, İstanbul1920, Editör Clarence Richard Johnson M.A., ÇevirenSönmez Taner, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2.Baskı, İstanbul2007• Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul'un Seyir Defteri, LevonPanos Dabağyan, Karadağ Yayınları, İstanbul2006

DERSAADET SÖZLÜGÜBABA ALİ ŞAHZENGİ · SEYYİD HASANEFENDi DERGAHINuruosmaniye Caddesi Mengene Sokak'ta, ahşapbir bina idi. 1980'lere kadar, varlığını sürdürdü.Şimdi yerinde değil.gerekçesiyle bu zindana atılır. Burada öldüğüiçin onun adıyla anılır. II. Mahmut, binanınonarımını yaptırmıştır.BABI ASAFİ • PAŞAKAPISIBABA CAFER ZİNDANIEminönü'nde, Haliç kıyısındaki eski hapishane.Baba Cafer, Abbasi halifesi Harun Reşit'in Bizansimparatoru'na gönderilen elçisidir. BabaCafer, Bizans imparatoru'na saygı göstermediğiBARIALİBabıali binası, 1727 yılında, Sultan III. Ahmetve Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşazamanında, idari işler için kullanılmaya başlandı.Binanın, yüksek kapısından dolayı buadla anıldı. Yangın geçiren bina, Sultan Abdülmecitve II. Abdülhamit dönemlerinde yenideninşa edildi. 'Sadaret Binası'da denir. Pek çoktarihi olaya tanıklık eden bina, Cumhuriyet döneminde,İstanbul Valiliği olarak kullanılmayabaşlandı. Bugün Babıali Külliyesi içinde TürkDünyası Koordinasyon Merkezi ve OsmanlıArşivleri'nin bazı birimleri bulunmaktadır.Babıali'nin Alayköşkü karşısındaki ana kapısıönündeki dükkanları, I. Abdülhamit kamulaş-:­tırarak, meydan düzenlenmesini ve yolun genişletilmesinisağlamıştır.--------------l~·

·~ DERSAADET SÖZLÜÖÜCemalettin Efendi ve Gazi Ahmet MuhtarPaşa'nın evleri de, Babıali Caddesi'ndedir. Caddeüzerindeki diğer bazı noktalar şunlardır;Paris'te terzilik eğitimi alan Osman Zeki'nindükkanı, Doktor Bahri İsmet Efendi'nin yazıhanesive bir ermeninin sahibi olduğu'Hamiyet-i Mücesseme Kuaförü'.BARIALİ KAPISIBabıali, 'Yüksek Kapı' anlamına gelmektedir.Osmanlı döneminde, hükümet yönetiminin yapıldığıbinalar topluluğudur. Bu yüzden Babıali,yüksek kapı denilmiştir. Alayköşkü Caddesj'ninbaşında, Alay Köşkü'nün karşısındadır. 1843 yılındayapılmıştır.BARIALİ BASKINIİttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından 23 Ocak1913 tarihinde düzenlenen hükümet darbesine,'Babıali Baskını' denilmiştir.BARIALİ CADDESiEminönü'nden başlayıp, İstanbul Valiliği binasınınkuzey kapısından İran Konsolosluğuönünü takiben Divanyolu Caddesiyle kesişencadde, Babıali Caddesi'dir. Osmanlı ve Cumhuriyetdönemlerinde, pek çok önemli siyasive kültürel olaya şahit olmuştur. 'BabıaliBaskını'nın yapıldığı Meserret Oteli de bu caddeüzerindedir. Caddenin eski adı, MahmudiyeCaddesi' dir.Ayrıca yakın zamana kadar hemen bütün gazetelerinmerkezi, bu cadde üzerinde veya çevresindeydi.BARIALİ KÜLTÜR YAYlNLARIBKY (Babıali Kültür Yayıncılık), Cağaloğlu'ndakuruldu. Yayınevi, bilahare Yenibosna'ya taşındı.BKY Genel Yayın Yönetmeni ve Türkiye gazetesiyazarı Rahim Er, daha önce de TG RT vewww.ihlas.net'i kurmuştur.BARIALİ SOHBETLERİBabıali Sohbetleri, Edebiyat Sanat ve KültürAraştırmaları Derneği (ESKADER) tarafındandüzenleniyor. Toplantılar, Cağaloğlu'ndaki TimaşKitap Kahve'de gerçekleştiriliyor.BARIALİ ŞENLİGİGazeteciler Cemiyeti, yaz aylarında, SultanahmetMehmetAkifErsoy Parkı'nda, 'Babıali Şenliği'düzenliyor. Şenlik, 2008 yılında başladı.BARIALİ YAYlNEVi VE MATBAASIErgun Göze'nin gençlik yıllarında ortak olduğubir yayınevi ve matbaa.BARIALİ'DE SABAHMuhafazakar gazete yayıncılığının 1970'lerdekiilk örneklerinden ...BARIALİ'NİN HATIRA DEFTERiReşid Halid Gönç, kırk yıla yakın bir süreBabıali'de çalışanların kaydını tutmuştur. Önemlibir bilgi kaynağı olan resim-imza koleksiyonu,Gazeteciler Cemiyeti tarafından 'Babıali'nin HatıraDefteri' adıyla üç cilt olarak yayınlandı.Tatar aydınlarından Fatih Kerimi, 1900'lü yıllarda,Babıali Caddesi'ndeki değişimleri şöyleanlatır: "İstanbul, benim daha önce gördüklerirolekıyaslandığında çok değişmiş, BabıaliCaddesi'nin iki tarafında trotuarlar var. Cadcleyedöşenen taşlar, yürümeye daha elverişli.Caddenin iki tarafına fenerler dizilmiş. Gürültülüotomobiller gelip geçiyor. Caddelerin bazıları,biraz genişlemiş, büyük binalar artmış."BABIHÜMAYUNFatih Kerimi, dönemin Babıali Caddesi'nden Topkapı Sarayı'nın giriş kapısı. ..başka noktalar da anlatır bize: Şeyhülislam~f----------------

DERSAADET SÖZLÜGÜBAB-IMEVTATopkapı Sarayı'nda ölenler, bu kapıdan çıkarılırdı.2. bahçededir.BAB-I SERASKERi HASTANESiŞimdiki İstanbul Üniversitesi merkez binasınınbulunduğu yerde, II.Mahmut tarafındankuruldu. 1826 yılından önce kurulduğu sanılmaktadır.Hastane, Balkan Savaşı'ndan sonra(1913), Sılılıiye Eğitim Merkezi oldu. İstanbulÜniversitesi'nin Harbiye Nezareti binalarmayerleşmesinden sonra yıktırıldı.BABÜSSELAMTopkapı Sarayı'nda, 1. ve 2. bahçeleri birleştirenkapı. .. Buradan sadece pa dişalılar atla geçebilirdi.BAGDAT KÖŞKÜTopkapı Sarayı'nda, 4. bahçededir. IV. Murattarafından, Bağdat'ın alınışı üzerine yaptırılmıştır.Bağdat Köşkü, İstanbul İl Özel İdaresitarafından onarılmıştır.BAGLAM YAYINCILIKBağlam Yayıncılık, yerli kültürün özgün çizgilerindenbiri. .. Yayınevi, özellikle sosyolojikaraştırmalarda, dikkate değer bir birikim sahibi.Yayınevi yÖneticisi Sabit Bey, Cağaloğlu'ndaaklıselimin temsilcilerindendir.BAHÇE SiNEMASIİstanbul'da yazlık sinemalara, Bahçe Sinemasıdenirdi. Tarihi Yarımada'daki bahçe sinemalarışunlardır. 1935 yılında Gedikpaşa'da Kadri,Ali ve İzzet Cemali kardeşlerin işlettiği Azak;1939'da Cağaloğlu'nda bugün İstanbul ErkekLisesi'nin yatakhane bölümunün bulunduğuyerde Çiftesaraylar; 1940'ta Beyazıt'ta bugünBeyazsaray'ın olduğu yerdeLale adlı bahçe sinemalarıaçıldı.BAHÇEKAPIEminönü-Sirkeci arasında bulunan semt ... Surkapısı olan Bahçekapı, demiryolu yapımındayıkılmıştır. Tramvayın Eminönü'ne döneceğiköşede bulunuyordu. Bu kapıya,'Tersane Kapısı've 'Güzel Kapı' da denirdi. 'Tersane Kapısı'denilmesinin sebebi, çok eskiden burada birtersane bulunmasıdır. Haliç'i kapayan Bizanszincirinin bir ucu bu kapının kulesine bağlıydı.Bahçekapı, İstanbul'un önemli ticaret merkezlerindenbiridir.1900'lü yıllarda buradaki dükkanıardan birkaçı şunlardır: Şam tatlıcısı Hacı Mustafa,kağıtçı ve gözlükçü Paluka ve Serasker RızaPaşa'nın İpekçi Kani tarafından kiralanan mağazası.Bahçekapı, 1900'lü yıllarda, İstanbul'un en yoğunmerkezlerinden biridir. Ahmet Rasim, o günlerişöyle · anlatmaktadır: "Sırası gelmişken, belediyedairelerine birer ricada bulunayım: Bizim arabaalarımızınhalini kendileri bizden daha iyi bilirler.Bir kere daha tembih edilemez mi ki, bu adamlar,iradenin dizginini her yerde beygirlerin çenelerinebırakmasınlar. Bahçekapı'dan Galata Köprüsü'negitmek kadar, şehrimizde tehlike atıatacak bir yerdaha düşünülemez. Ya, Köprü başında? Maazallah!Zaman· oluyor ki halk kaçacak yer diye, birbiri ÜZerineçıkıyor."---------,------ -----le$

·~ DERSAADET SÖZLü GüBAHÇE KAPISI POGAÇA FIRINIBahçe Kapısı Poğaça Fırını, tarihi olaylara tanıkolmuştur. İttihat ve Terakki muhalifi AhmetSamim, meslektaşı Fazıl Ahmet Aykaç'lagiderken, bu fırının önünde vurulmuştur.BAKlRClLAR ÇARŞISIKapalıçarşı ile Sahaflar Çarşısı arasında bulunançarşı. .. Bugün az sayıda bakırcının bulunduğuBakırcılar Çarşısı'nda, daha çok konfeksiyoncuve ayakkabıcı esnafı hizmet veriyor.Bakırcılar, 17. Yüzyılda, Tahtakale'den bugünküçarşıya taşınmışlardır.BAKTERİYOLOJİHANE-İ ŞAHANE· Bakteriyolojihane-i Osmani adıyla da bilinir.Bakteriyoloji eğitimi veren, insan ve hayvansağlığının korunması ve salgın hastalıklarınönlenmesi için aşı ve serum üreten kurum. Salgınve bulaşıcı hastalıklara çok önem veren II.Abdülhamid, Demirkapı'da bulunan Mekteb-iTıbbiye-i Şahane bahçesinde bir bakteriyolojihanebinası yaptırdı. Bu bina yetersiz kalınca,İstanbul'un değişik yerlerinde değişik binalardahizmet etti. 21 Eylül 1911'de Çemberlitaş'taMatbaa Sokağı'ndaki bir binaya nakledildi.Bilahare Bakteriyolojihane, Daülkelp Tedavihanesi,Telkihhane ve Kimyahane'nin birleştirilmesiyleİstanbul Hıfzıssıhha Müessesesikuruldu.BALIKEKMEKBalık-ekmek, Eminönü'nün özgün yiyecek-. lerinden biri. Sandallar üstünde veya denizkıyısındaki büfelerde satılan balık-ekmeği,İstanbul'da yaşayanlar ve ziyaret edenler, eşsizİstanbul manzarası önünde mutlaka tatmalı.BALIKHALİBalık Hali önce Sarayburnu'ndadır ... SonraEminönü ve Unkapanı'na taşınır. Bir yangındansonra kısa süre ıçın Azapkapı'nın PerşembePazarı tarafına taşınır. 29 Eylül 1983tarihinde ise Kumkapı'ya nakledilmiştir. Halinşimdi Gürpınar'a taşınması düşünülüyor.Osmanlı döneminde, İstanbul BalıkhanesiMerkez Müdürü olan Karakin DeveciyanEfendi'nin, 'Balık veya Balıkçılık' adlı bir kitabıvardır. Kitapta, İstanbul denizlerindeki balıkçeşitleri hakkında bilgiler verilir.BALIKHANE KAPISISarayburnu ile Ahırkapı Feneri arasında, MarmaraDenizi'ne açılan sur kapısı. BuradakiBalıkhane'den ismini alır. Burada balıkçıbaşının,deniz üstünde ahşaptan bir köşkü vardı.Balıkhane Kapısı'nın, Osmanlı tarihinde korkuverici bir şöhreti vardır. Çünkü sürgün ve idamedilecek kişiler, buraya gönderilirdi. BalıkhaneKapısı yanında eskiden Askeri Dikimhane vardı.Balıkhane Kapısı'na yakın kapılardan biri de'Otluk Kapısı'dır.BALIKLI DÖKKANKalya Bey, bir eczacı ailenin oğludur. BabasınınBahçekapı'da eczanesi vardır. Kalya Bey,eczacılık öğrenimini İtalya'da tamamlamıştır.1840-1888 arasında Mekteb-i Tıbbiye'de inorganikkimya hocalığı yapmıştır. Kalya Bey, buarada bir de eczane işletmiştir. İlk eczanesiniBeyoğlu'nda Tünel civarında açmış ve sonraEminönü'ne taşınmıştır. Buradaki eczanesi'Balıklı Dükkan' adıyla şöhret bulmuştur.BALIKPAZARI1956 yılında Unkapanı-Eminönü yolu açılırken,meyhaneleri ve balıkçılarıyla ünlÜ Balıkpazarıyok oldu. Yıkımdan sonra Mısır Çarşısı'nın batıcephesindeki dükkanlar onarılarak balık pazarıesnafına tahsis edildi.BALIKPAZARI KAPISIBalıkpazarı Kapısı, Mısır Çarşısı'nın EminönüMeydanı'na bakan kapısının tam karşısındaidi. Bu kapıda, gümrük mallarını kontrol edenbir 'Dideban' bulunurdu. 'Peremekapısı' olarakda adlandırılmıştır. Galata'ya geçişte bu kapıkullanılırdı. 1936 yılında yok edildi.BALIKPAZARI MESCİDİBalıkpazarı iskelesi önünde, sekiz köşe planlı,kagir, küçük taş minareli bir mescitti. 'İzzetMehmet Paşa Mescidi' de denirdi. Günümüzeulaşamadı.· ~f---------------

DERSAADET SÖZLÜGÜBALKAN TÜRKLERİ DAYANIŞMA VE KÜL­TÜR DERNEGİ. KOCASİNAN PAŞA KÜL­LİYESiBALKAPANI HANIBalkapanı, Tahtakale'de büyük kagir bir yapıdır.Yeni Camii ile Küçükpazar arasındadır. 16.yüzyılda yapılmıştır. Hasırcılar Sokağı'ndadır.Özellikle Karadeniz'den getirilen bal, mum,yağ burada depolanır ve bilahare İstanbul'undeğişik bölgelerine dağıtılırdı. Bölge yoğun birticaret merkezidir. Hanların yoğunluğu sebebiylebölge, 'Hanlar Bölgesi' olarak adlandırılır.İstanbul'daki Bulgar tüccarlar daha çok zahire,un, pirinç, pastırma, peynir, kaşkaval, tereyağı,sızdırma, sucuk, kürk derisi, aba, şayak, kaytansatarlardı. Bu tüccarlar Balkapanı Ham, ElçiHan, Küçük Yeni Han, Kumru Han, Boyacı Han,Fazlıpaşa Ham, Sümbüllü Han, Çorapçı Han,Valide Ham gibi ünlü hanlarda toplanmışlardı.Bunlardan en önemlisi Balkapanı Hanı'ydı.Burası Bulgarların bir çeşit konsolosluğu gibiydi.İstanbullu veya konuk olarak İstanbul'agelen Bulgarlar, bayramlarda Fener Kilisesi veBalkapanı'nı ziyareti kutsal sayarlardı.BALTACI KONAGISultanahmet'te, Yerebatan Sarnıcı'nın üstündeydi.18. yüzyılda inşa edildi.BAMYACILAR OCAGITopkapı Sarayı içinde, Yeniçerilere ait ocaklardanbir tanesi de Bamyacılar Ocağı'dır.Amasya'da iyi bamya yetiştiği için, Amasya'dangelen askerlere 'Bamyacı' denilmiştir. BaroyacılarOcağı'na mensup olan Sultan II.Mahmut'un, 454 adımdan tüfekle yumurtayıvurduğu yere, Bamya Anıtı dikilmiştir.BANCO Di ROMA1880 yılında İtalya'nın başkenti Roma'da kuruldu.Türkiye'deki ilk şubesini 1909 yılındaGalata Ünyon Han'da açtı. Merkez şube, zamaniçinde iş merkezlerinin Eminönü tarafınakaymasından dolayı, 1920'lerin · so:ı;ıundaSultanhamam'a taşındı. Şube, daha sonraBahçekapı'daki Umum Sigorta Ham'na yerleşti.Bu yerin Emlak Bankası'na verilmesi üzerine,Perşembepazarı'nın girişine ve Tünel'eyakın kendi binasına taşındı. Bankanın biriÜsküdar'da, diğeri Sirkeci'de olmak üzere ikiayrı deposu da vardı.BASlN BİRLİGİ DERNEGİGazeteci ve yazarların üye olduğu dernek,mensuplarının mesleki haklarını arama yanındakültürel etkinlikler ve yayınlar yapıyor.Basın Birliği Derneği Başkanı ve Ufuk Ötesi gazetesiGenel Yayın Yönetmeni Kemal Çapraz,Kırım'dan Kastamonu'ya, Kıbrıs'tan iletişimsorunlarına uzanan geniş bir yelpazede faaliyetlerinisürdürüyordu. Çapraz'ı, 2008 yılında,genç yaşta trafik kazasında kaybettik.BASlN DİSPANSERİYeni adı 'Haseki Eğitim ve Araştırma HastanesiYerebatan Basın Semt Polikliniği' ... Basın kuruluşlarınınCağaloğlu'nda bulunduğu dönemde,basın mensuplarına hizmet vermek için kurulmuşSağlık Bakanlığı'na bağlı bir dispanser.Bugün aynı adla, faaliyetlerine devam ediyor.Yerebatan Caddesi Salkım Söğüt Sokak No:9/ B Cağaloğlu0212 527 92 10BASlN İLAN KURUMUGünlük gazetelere resmi ilan dağıtanBasınİlan Kurumu, Binbirdirek Sarnıcı'nın komşularından... Kurumun diğer binası, SultanahmetTramvay Durağı'nın arkasında.Binbirdirek Mahallesi Divanyolu Caddesi Işık Sokak No:12Sultanahmet 1 0212 5163303/ www.bik.gov.trBASlN KONSEYİBasın Konseyi, yakın zamana kadarCağaloğlu'nda Gazeteciler Cemiyeti'nin karşıbinasında idi.www.basinkonseyi.org. trBASlN MÜZESiBasın Müzesi binası, Maarif Nazırı Saffet Paşatarafından, 1865 yılında yaptırıldı. Belediye binasıve Fen İşleri Müdürlüğü olarak da kullanıldı.9 Mayıs 1988 tarihinde, Basın Müzesi olarakhizmete açıldı. Basın Müzesi, Türkiye'nin tek,dünyanın dördüncü basın müzesidir. Müze'ninzemin katında, baskı makineleri yer alır. 1870tarihli taşbaskı makinesi, 1892 yapımı tipobaskı makinesi, dizgi makineleri, matbaa bıçaklar1.,tahta ve kurşun harf kalıpları, klişemalzemeleri buradaki materyaller arasındadır.Birinci katta, 1729'da İbrahim Müteferrika'nınkurduğu Türkiye'nin lık matbaasının (dokümanlaradayanarak aynı ölçülerle yapılmış)maketi vardır. Ayrıca bu matbaacia basılmış örnekler,ilk gazetelerimiz ve yazılı belgelerimiz,gazetecilerimizin bilgi ve tabloları, baskı araçve makineleri bulunmaktadır. İkinci kat, altıadet sergi salonundan oluşan sanat galerisidir.~------~

,~ DERSAADET SÖZLüGüÜçüncü katta ise Kütüphane ve DokümantasyonMerkezi var.Divanyolu Caddesi No:84 Çemberlitaş 10212 51384581 www.tgc.org.trBASlN YAYlN BİRLİGİKitap yayıncılarının, sorunlarını aşmak içinkurdukları bir dernek.Cağaloğlu YokuşuSaadet İşhanı K.3 No:312 10212 5120497 1 www.basyaybir.orgBAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞİVLERİOsmanlı Devleti, gelişmiş bir arşiv geleneğinesahiptir. .. İstanbul'un fethinden sonra Yedikule,devletin hazineleriyle birlikte, evrakınında saklandığı bir yer olarak kullanılmaya başlanmıştır.Yedikule'den sonra bu evraklar, TopkapıSarayı'ndaki Hazine-i Amire ve Enderun-ıHümayun'a nakledilmiştir. Modern anlamdaarşivciliğe atılan ilk adım ise 1845 yılındadır.Bu dönemde evraklar, tasnif edilmeye başlanmıştır.1846 yılında ise bu evrakların tasnifiiçin, Hazine-i Evrak adı verilen yeni bir teşkilatkurulmuştur. Hazine-i Evrak, Cumhuriyetinilanından sonra Başbakanlığa bağlandı. 1984yılında ise yine Başbakanlığa bağlı olarak DevletArşivleriGenel Müdürlüğü kuruldu. OsmanlıArşivleri, bu müdürlüğün yönetimine geçti.·Bugün Osmanlı Arşivleri, uzman kadrosuylatasnif faaliyetlerine devam etmektedir. Tasnifedilen belgeler, araştırmacıların hizmetine sunulmaktadır.Kurum, Sütlüce'deki yeni yeri~etaşınacak. Cumhuriyet arşivi ise Ankara' dadır.Ticarethane Sokak No:12 Sultanahmet 1 0212 5138870BATI TRAKYA TÜRKLERİ DERNEGİ • BE­ŞiR AGA KÜLLiYE SİBAVUL TİCARETİ1980'lerde Beyazıt, Kapa:lıçarşı çevresinde Polonya,Macaristan ve Yugoslavya kaynaklı birbavul turisti akını gerçekleşti. Doğu Avrupa'dangelen bu turistler, genelde ucuz deri giyim vekonfeksiyon ürünleri peşindeydiler. 1980'lerinsonunda, Sovyetler Birliği'nin yurtdışına seyahatikolaylaştırmasıyla birlikte, Sovyet vatandaşlarıda, bunların izinden Beyazıt'a geldiler.Bavul ticareti yapanların yoğun olarak ta:Iep ettiklerikonfeksiyon, deri giyim ve ayakkabı gibitüketim mallarının satışı, bilahare Beyazıt'tanLa:leli'ye kaydı.BAYRAK MATBAASIBayrak gazetesi, Aykut Edihali liderliğindekiMilli Mücadele Hareketi'nin yayınladığı günlükgazetedir ... Gazete, 1980'li yıllara kadar yayınlanmıştır.Bayrak gazetesi, daha sonra kapandı.Ama gazetenin matbaası, faaliyete devamediyor. Matbaa, Kadırga'da, KüçükayasofyaCamii'nin yanında uzun yıllar faaliyet gösterdi.Burada yapılan çevre düzenlemelerinden sonra,Topkapı'ya taşındı. Bayrak Matbaası, HasanAyhan yönetiminde, milli kültürüroüze hizmetedevam ediyor.BAYRAM YERLERİAksaray'da Aynur Sineması'nın yan ve arkasında,Şehzadebaşı'ndaki Hilal Sineması'nın arka-~~------------------------~--

DERSAADET SÖZLÜGÜsında ve Kadırga-Cinci (Cundi) Meydanı'ndakiBayram Yerleri vardı. Buralarda atlıkarınca, kayıksalıncaklar, poligonlar, motosiklet gösterileri,tel cambazı, çadır tiyatrosu, İbiş ve soytangösteri yapardı. Ahmet Cemaleddin Saraçoğlu,yorumlar: "Bayram yerlerindeki eğlenceler, kalitebakımından zamanın lunapark eğlencelerinenispetle daha basit, daha iptidai idiler amayine hiç şüphe caiz değil ki, daha ahlaki ve çokdaha bizden yani milli idiler."BAYRAMPAŞA DERESİAksaray'dan Yenikapı'ya inen yolda, eskidenBayrampaşa Deresi vardı. Bayrampaşa Deresi,şimdi yol olmuştur. Bayrampaşa ya da LikosDeresi, boru hattıyla Yenikapı'ya aktarılır.BAYTAR MEKTEBİBaytar mektebi önce Sultanahmet'teydi. 1894yılında Kadırga'da kiralık bir binaya taşındı.Ancak bina yetersiz kaldı. Bunun üzerine Sultai:-ıahmetyakınlarındaki Tunuslu Mahmut PaşaKonağı 1900 yılında satın alınıp okula tahsisedildi. Ek binalada büyüyen okul, 1912 yılındaİshak Paşa Mahallesi'nde çıkan yangında yanmıştır.Bugüne sadece üstünde 'Mülkiye BaytarMekteb-i Alisi' yazılı giriş kapısı ulaşmıştır.BEDİR YAYlNLARIGazeteci-yazar Mehmed Şevket Eygi'nin kurduğuBedir Yayınevi, yayınladığı kitapladakültürüroüze katkılar sunmaya devam ediyor.Yayınevinin bir önceki satış yeri AnkaraCaddesi'nde MEB Yayınları sırasında idi.Şimdi Cağaloğlu Yokuşu'nda ... Milli Gazete'deköşe yazarlığını sürdüren Eygi, daha önce Bugün,Yeni İstiklal ve Büyük Gazete'yi yayınlamıştı.BEKARODASIBüyük şehirlere hususen İstanbul'a gelen gençgurbetçiler, hanlarda veya eski evlerde, 5-10kişilik odalarda kalırlardı. Bekar odalarını,odabaşı yönetirdi. Medreseler kapatılınca, Süleymaniyemüderrisleri, oturdukları konaklarıterk etmek zorunda kaldı. Bu konaklar,' 'Şehrisonradan gelenlerin barınağı oldu.Eminönü Eski Belediye Başkanı Nevzat Er, birbekar odasında gurbet hayatına başlayanlardandır:"1960'lı yıllarda, Küçükpazar'da bir bekarodasında ikamet ettim: Bekar odası kavramıo zaman da vardı, halen de devam ediyor."BEKİRAGA BÖLÜGÜBeyazıt Meydanı'nda şimdiki İstanbul ÜniversitesiRektörlüğü binası, eskiden Harbiye Nezaretiidi... Bu binanın arkasında geniş bir bodrumuolan iki katlı taş bina, Bekirağa Bölüğü'dür.İngiliz İşgal Kuvvetleri, 'Malta Sürgünleri'niönce burada topladı. 1870-1922 arasında cezaeviolarak kullanıldı.BEKİR'İN KIRAATHANESİ • DiVANYOLUKIRAATHANELERiBEKRİ MUSTAFA TÜRBESiBekri Mustafa, IV.Murat döneminde yaşayanünlü akşamcılardan biridir. İçki içtiği sırada,IV.Murat tarafından yakalanır. Ama tatlı dilisayesinde, cezadan kurtulur. Sarhoşların piriolarak adlandırılan Bekri Mustafa'nın mezarı,günümüzde ziyaret edilir hale gelmiştir.Eşlerinin içkiyi bırakmasını isteyen kadınlar,ellerinde içki şişesiyle, Bekri Mustafa'nınEminönü'ndeki mezarını ziyarete geliyor. İçkieşlerinin al­şişelerini mezara döken kadınlar,kolden bu şekilde kurtulacağını düşünüyor.Bekri Mustafa'nın mezarı, Şeyh Abdürraif Şamadaniile yan yana. Eminönü Yemiş iskelesi,Zindan Han muhiti.BELEDiYE KÜTÜPHANESiBelediye Kütüphanesi, 1939 yılında kuruldu,1981 yılında kapatıldı. Yeri, Beyazıt'ta idi. Kütüphanedekikitaplar, 1981 yılında Taksim'dekiAtatürk Kitaplığı'na taşındı.BELEDiYE MÜZESi • ŞEHİR MÜZESiBELEDiYE SARAYI1826'dan sonra belediye hizmetlerini yürütenİhtisab Nezareti, Eminönü'nde bir binaydı.1831'e gelinceye kadar Topkapı Sarayı dahilinde,Darphane-i Amire civarında, 'Anbar' denilenyerde ikamet etmiştir. 1854'ten itibarenbugünkü belediye kavramını içeren, 'Şehremaneti'kavramı ortaya çıktı. İlk Şehremanetibinası Eminönü Meydanı'nda Köprübaşı'ndabulunuyordu. Bu bina yıkılınca, Şehremaneti,Hamidiye Caddesi'nde Hüsrev Paşa Konağı'nataşındı. Buradan Ayasofya'nın yanındaki ZaptiyeN ezareti binasına taşındı. Oradan Arif PaşaKonağı'na nakledildi. Fransız İşgal Kuvvetlerimerkez· olarak kendilerine bu binayı seçti. Belediye,Beyoğlu'ndaki Altıncı Daire'ye taşindı.----------1~

•4 DERSAADET SÖZLüGüGünümüzde İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ninhizmetverdiği Belediye Sarayı, Saraçhane'dedir.Belediye Sarayı'nın temeli, Fahrettin KerimGökay'ın belediye başkanlığı döneminde atılmıştır.1960 yılı mart ayında, binaya taşınmasüreci başlamıştır. Yüksek mimar NevzatErol'un projesidir.BELGE YAYINCILIKBelge Yayıncılık, Türkiye'nin etnik farklılıklarınıöne çıkarmayı prensip edinmiş bir yayınevi.Divanyolu'nda faaliyet gösteriyor.BELKIS HANlM ECZAHANESiBelkıs Hanım Eczanesi, Kumkapı İstasyonCaddesi'ndeydi.BESİM ÖMER PAŞA EVİHilal-i Ahmer Cemiyeti Başkanı Besim ÖmerPaşa'nın Cağaloğlu'ndaki evi, Fransız tarzındapanjurlu bir evdi.BEŞİNCi VAKlF HANIİstanbul'da 1911'de, Vakıflar İdaresi'ne ait birdizi işhanı ile aynı yapı programı çerçevesindetasarlandı. Şehzadebaşı'ndan, Vefa'ya inenDede Efendi Caddesi üzerindeki Vefa Lisesibahçesine yapıldı. 1923 yılında işletmeye açıldı.Bina, aynı yıl adı 'Yüksek Muallim Mektebi',daha sonra 'İlk Öğretmen Okulu' olarakdeğiştirilen bu eğitim kurumuna hizmet verdi.1950'lerin başında ise bitişiğinde kurulan'Vefa Erkek Lisesi'ne yatakhane binası olarakdevredildi.BEŞİR AGA CAM İİTopkapı Sarayı 2. bahçededir. Darüssaade AğasıHacı Beşir Ağa yaptırmıştır.BEYAZlTAdını, Beyazıt Camii'nden alan semt ... BeyazıtCamii etrafındaki ahşap binalar, 7 Mart 1868-6 Temmuz 1870 yılları arasında Şehremini olanServer Paşa döneminde yıkılmıştır. Buğdayolarve Kürkçüler Kapısı arasındaki düzensiz ahşapyapılardan oluşan ada ortadan kaldırılmıştır .Beyazıt, Tanzimat'tan sonra Karagöz ve OrtaOyununun merkezi olmuştur.İstanbul'un iki önemli tarihi meydanı vardır. BiriSultanahmet, öteki Beyazıt Meydanı'dır. BeyazıtMeydanı'nın önemli bir yanı da, eskiden tören­Ierin ve fener alaylarının burada başlatılmış olmasıdır.Malum İstanbul Üniversitesi rektörlükbinası, eskiden Harbiye Nezareti idi.Beyazıt Meydanı'nın önemini işaret eden şeylerdenbiri de, Beyazıt Camii'ndeki saatin,İstanbul'un tamamı için zamanı düzenlemesiydi.Ressam Ahmet Ziya Akbulut'un 'Sultan AhmedCamii', 'Beyazıt İmaret Binası', ve 'Beyazıt Sahaflarbaşı'gibi önemli eserleri, İstanbul Resim veHeykel Müzesi'ndedir.Bir zamanlar Beyazıt'ta oturanlar:Selami Münir Yurdatap (Gazeteci): Soğanağa Malı. DemirözApt. D.24 BeyazıtBeyazıt Meydanı~~---------------

_____________________________________ D_E_RS __ AA __ D_E_T_S_Ö_·z_L_Ü_G_ü __. irFaruk Timurtaş (Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi): BüyükReşit Paşa Cad. No:44/ 5 BeyazıtCelal Ökten ve Mualla Eyüboğlu'nun evleri de Beyazıt,Soğanağa'dadır .BEYAZlTDEVLET KÜTÜPHANESiBeyazıt Meydanı'nda, İstanbul Üniversitesi,Beyazıt Camii ve Sahaflar Çarşısı arasındadır.Beyazıt Meydanı'na bakan iki tarihi binadahizmet vermektedir. Bina Tanzimat dönemindeHarbiye Nezareti'nin bir bölümü olarak,1925-1964 yılları arasında 'Dişçilik Okulu' olarakkullanılmıştır.Beyazıt Devlet Kütüphanesi, 1884 yılında, SultanII. Abdülhamit döneminde kurulmuştur.Milli Kütüphane düşüncesiyle oluşturulmuştur.Türkiye'nin devlet tarafından kurulan ilkkütüphanesidir. Daha önce kütüphaneler, hepvakıflar tarafından kurulmuş ve işletilmiştir.Beyazıt Devlet Kütüphanesi'nin meşhurmüdürleri İsmail Saib Sencer ve ŞerafettİnKocaman' dır.Turan Emeksiz Sokak No:6 Beyazıt 1 0212 5223167www.beyazitkutup.gov.trBEYAZlT ECZANESiİstanbul'da en eski eczane, Beyazıt'taSimkeşhane'nin karşısında 19. yüzyıl ortalarındaaçılmıştır. Kent içindeki merkezi konumunedeniyle Beyazıt'taki bu eczane, her geceikisi operatör 12 hekimin nöbetçi kaldığı, poliklinikniteliğinde önemli bir sağlık kurumuişlevini yüklenmiştir.BEYAZlT HAMAMIBeyazıt'tan Laleli'ye inen Ordu Caddesi üzerindedir.Sultan II. Beyazıt'ın karısı, Yavuz SultanSelim'in annesi Ayşe Sultan tarafından · yaptırılmıştır.1930'lu yıllarda kapatılmış ve depoolarak kullanılmaya başlanmıştır. Restorasyonu,2010 yılında tamamlanmıştır. Patrona Halil,bu baharnda tellak olarak görev yaptığı için'Patrona Hamamı' da denir.BEYAZlT KONUŞMALARIİstanbul Kültür İl Müdürlüğü, Beyazıt KütüphanesiKonferans Salonu'nda, çarşamba günleri'Beyazıt Konuşmaları' adıyla sohbetlerdüzenledi. Prof.Dr. Süleyman Uludağ, 'BeyazıtKonuşmaları'nın birinde, 'İbni Haldun'unMukaddime'si üzerine' konuştu.BEYAZlT KULESiBeyazıt'ta, İstanbul Üniversitesi'nin bahçesindeyer alan yangın kulesidir ... 1749 yılında, ahşapolarak inşa edildi. Hasar gören kule; SultanII.Mahmut'un emriyle, 1828 yılında yenidenyaptırıldı. 85 metre yükseklikteki kulenin anaduvarı taştan, merdivenleri ahşaptandır. Eşsizbir İstanbul manzarasına sahiptir.BEYAZlT KÜLLiYESiKülliye, İslam şehirleşmesinin temelidir. BeyazıtKülliyesi, bir cami, aşhane-imarethane,sıbyan mektebi, tabhane, medrese, hamam vekervansaraydan · oluşur. Külliyenin merkezi,Beyazıt Camii'dir. Cami içerisindeki taş ve ahşapişçiliği ve vitraylar, yüksek sanat değerinesahiptir. Avlu döşemesi ve şadırvanın sütunları,Külliyenin imarethane ve kervansarayınınbugüne ulaşan kısmı, 'Beyazıt Devlet Kütüphanesi'tarafından kullanılmaktadır. Medrese,caminin sağında ve oldukça uzağında yapılmıştır.Günümüzde, 'Türk Vakıf Hat SanatlarıMüzesi' olarak kullanılmaktadır. Külliyeninhamarnı medreseden uzakta, Ordu Caddesiüzerinde, Edebiyat Fakültesi'nin yanındadır.Caminin kıble tarafındaki boşlukta ise türbelerbulunmaktadır. Sultan II.Beyazıt'ın kızı SelçukHatun'un ve Tanzimat Fermanı'nın mimarı MustafaReşit Paşa'nın türbeleri buradadır.------·----

,~ DERSAADET SÖZLü GüAhmet Harndi Tanpınar, Beyazıt külliyesinişöyle yorumlar: "II.Beyazıt, bu külliyeyi, eskiBizans Heraklius camiasının tam bulunduğuyerde yapmakla, şehrin manzarasını değiştirmiştir."Beyazıt Külliyesi, asimetrik bir külliyedir.Fatih ve Süleymaniye külliyeleri, simetrikkülliyelerdir.Turgut Cansever, Beyazıt'taki değişimi şöyleyorumlar: "Yol ve kavşaklarınkarayolları standartlarınagöre yapılması için, dört metreye varanseviye düşürmesi ve genişletme çalışmalarıyapıldı. Simkeşhane ve Hasan Paşa Ham, dörtteüç oranında yıkıldı. Beyazıt Hamarnı'nın kapısıyoldan iki metre yukarda kaldı ve bu eşsizeserin şehirle bağları koparıldı. Medrese vecami ise karşılıklı iki tepe üzerinde yapayalnızkaldı."BEYAZlT NUMUNE MEKTEBiBeyazıt Numune Mektebi öğrencileri, SultanReşat döneminde, Şehzadebaşı Camii'nde yapılanbir Cuma selamlığına katılırlar.BEYAZlT RÜŞTiYESiBeyazıt Rüştiyesi, Vezneciler'deydi.BEYAZlT SULTAN MAHMUT KASRIBeyazıt Camii'nin Kaşıkçılar Kapısı'nın karşıtarafında yer almaktaydı. İmaret Kasrı da denirdi.1810 yılında II.Mahmut tarafından yaptırıldı.Ahşap bir bina idi. 1935 yılında belediyetarafından yıktırıldı.BEYAZlT TÜRBESiSultan II. Beyazıt türbesi, Beyazıt Külliyesi'nde,caminin mihrap tarafında yer alır. Yavuz SultanSelim tarafından, 1512 yılında, babası SultanII. Beyazıt için yaptırılmıştır. Duvarları ilekubbenin içi, kalem işleriyle süslüdür. Türbeninortasında, yalnız II. Beyazıt'ın sandukasıbulunmaktadır.BEYAZSARAY KiTAPÇILAR ÇARŞISIBeyazsaray İş Merkezi'nin sahibi, eski başbakanlardanMesut Yılmaz ve ailesidir. Beyazsarayİş Merkezi'nin alt katı, dini yayıncılarınyoğunlukta olduğu bir çarşı idi. Şimdi binanıngirişinde Tekstilbank var. Üst katları ise otel.Bina yıkılıp yeniden yapıldıktan sonra çarşı esnafınınönemlibir kısmı, 'Yümni Kitap ve KültürMerkezi'ne taşındı.BEZCiYAN ERMENi iLKÖGRETiM OKULUÖzel Bezciyan İlköğretim Okulu, 1461'densonra Kumkapı'da eğitim ve öğretim vermeyebaşlamıştır. Okul, mezunlarından ipek tüccarıHarutyun Bezciyan (Kazaz Artin) tarafından,yeniden inşa edilmiştir.BiÇKiYURDUBehire Hakkı Hanım, 1914 yılında , 'Biçki Yurdu'adıyla Çiftesaraylar Caddesi No: 21'de birticarethane açmıştır. Biçki Yurdu'na gelen kadınlaraterzilik öğretilmiş, burada dışarıya siparişledikiş dikilmiştir.~-----_....

DERSAADET SÖZLÜGÜBİLGE ECZANESiN uruosmaniye Caddesi' nde, Bilge Aladağ'ın sahibiolduğu eczane ... Yerini, Şevket Rada'nunoğlu Mehmet Rada'dan almıştır.BİLİM VE SANAT VAKFIBilim ve Sanat Vakfı, 1986 yılında Aksaray'dakuruldu. Vakıf, seminer çalışmalarıyla öne çıktı.Seminerlerde, sahasında uzman olan birçoküniversite öğretim üyesi, sanatçı ve yazar görevaldı. BSV, 2001 yılında Vefa'daki merkezbinasına taşındı. BSV Kütüphanesi, 30 bineyakın kitaba sahip. Kütüphanede, yaklaşık 350dergi başlığı var. 1986'dan itibaren, 15 ulusalgazetenin arşivi tutuluyor. Kütüphanede film,belgesel, müzik içerikli görsel-işitsel bir bölümbulunuyor. BSV'nin seminer, araştırmave yayın faaliyetleri, şu anda dört merkez vasıtasıylayürütülmektedir. Medeniyet AraştırmalarıMerkezi (MAM), Türkiye AraştırmalarıMerkezi (TAM) Küresel Araştırmalar Merkezi(KAM) Sanat Araştırmaları Merkezi (SAM) ...Divan İlmi Araştırmalar Dergisi MAM tarafından,Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi iseTAM tarafından yayınlanmaktadır. BSV Bülten,Eşik, N otlar, BSV bünyesinde yayın yapandiğer süreli yayınlar ...BİNBİRDiREK SARNICIRoma döneminde yapılan, 224 mermer sütunlusarnıç ... Bugün sarnıcın üstünde çocuk parkıvar. İstanbul'un son meddahlarından AşkiEfendi, Binbirdirek içinde bez dokumacılığıyapmıştır. Aşki Efendi'nin gösterisini sunduğukahve ise 'Şems Fotoğrafhanesi'nin yanındadır.BİRNOKTAİstanbul Bir Nokta Edebiyat Dergisi 2000 yılındakuruldu. Medeniyet eksenli yürüyüşünüSirkeci'de sürdürüyor. Ürün yoğun bir dergiolan Bir Nokta'da farklı kültürel konularda daaraştırmalar yayımlanıyor. Aylık periyatta çıkanderginin yayın yönetmenliğini şair-yazarMürsel Sönmez yürütüyor. Derginin yazarlarıarasında, Mürsel Sönmez, Şefik Memiş, CahitKoytak, Süreyya Berfe, Süleyman Çelik, İbrahimYarış, Resul Tamgüç, Aliye Akan, MahmutAvcı, Nurettin Durman, Sıddık Ertaş, NecmettinAtlıhan, Cemal Kılınç, H. Ziya Taşkentgibi isimler yer alıyor. Bir Nokta dergisi TarihiYarımada'da Nöbethane Caddesi Kum MeydanıSokak'tadır .BİRİKİM DERGİSİBirikim dergisi, İletişim Yayınları tarafındanyayınlanır. Türk siyasi hayatına, liberal-solkatkılar sunmuş bir yayındır . Birikim dergisive İletişim Yayınları, Binbirdirek Sarnıcı'nınyanında.BİRİNCİ VAKlF HANISultanhamam'da, Sümerbank mağazasınınkarşı köşesinde, Şeyhülislam Hayri Efendi veVakıf Ham caddeleriyle Rahvancılar Sokağı'nınçevrelediği arsa üzerinde inşa edilmiştir. Yerindedaha önce Vani Efendi Medresesi'nin enkazıvardır. Mimar Kemaleddin Bey tarafından1918 yılında tamamlanmıştır.BİRLİK VAKFIATİK ALİ PAŞA MEDRESESiBirlik Vakfı, Atik Ali Paşa Medresesi'nde komisyonve kulüpler şeklinde faaliyetler düzenliyor.Eski MTTB müntesipleri tarafındankurulmuştur. Birlik Vakfı'na bağlı komisyonlarşöyle: Kültür Komisyonu, Burs Komisyonu, Dışİlişkiler Komisyonu, Güzel Sanatlar Komisyonu,Hanımlar Komisyonu. Kulüpler: Genç Birlik,Araştırma ve Geliştirme, Doktorlar, Eczacılar,Hukukçular, Mühendis ve Mimarlar, OrtaÖğrenim, Üniversite Öğretim Üyeleri, SerbestMuhasebeci ve Müşavirler, Veterinerler.B İSİKLETÇİLER ÇARŞISIBisikletç:iler Çarşısı, Unkapanı'nda Haşim İşcanGeçidi'nin altında . .. Bisikletçilerin ortakbir mekanda hizmeti güzel bir düşünce ... Ama·-· ------,---------'---------------1~

·~ DERSAADET SÖZLü Güçarşıya balık istifi araç gereç yığmak, hele zamanzaman burada montaj yapmaya kalkmakpek sevimli bir görüntü vermiyor.BİZANS ZAFER TAKI • THEODOSIUS SA­RAY!BİZİM ANADOLU'Milli Bakkal' olarak nitelenen Mehmet EminAlpkan'ın yayınladığı günlük gazete... BizimAnadolu, CKMP ve MHP'nin ilk döneminde hareketinyayın organı gibiydi. Alpkan, gazetedenönce Cağaloğlu'nda küçük bir matbaanın da sahibidir.Alp kan' a 'Milli Bakkal' denilmesi onunİstanbul'un bir gecekondu semtinde bakkallıkyaparken, Anadolu'dan gelen gençleri kollamasındanileri geliyor.BİZİM GAZETEGazeteciler Cemiyeti tarafından yayınlanan günlükgazete. Cağaloğlu geleneğini, gazeteler devamettiremedi ama Gazeteciler Cemiyeti'nin sınırlısatışı olan gazetesi Bizim Gazete, Cağaloğlu'ndavarlığını sürdürüyor.BODRUM CAMİSİ. MESİH PAŞA CAMiiBODRUM HANIKapalıçarşı yakınlarında bir han ...BOGAZİÇİ YAYlNLARIRahmetli Ergun Göze yönetimindeki yayınevi,milliyetçi-muhafazakar çizgideki yayınfaaliyetini, yıllarca sürdürdü. Yayınevi en sonEbussuut Tefsiri'ni çıkardı. Boğaziçi Yayınları,Cağaloğlu'nda faaliyetine devam ediyor.BOSTANCIBAŞI ALİ AGA CAMİİKadırga Meydanı'ndadır... Bostancıbaşı AliAğa yaptırmıştır.BOTANİK BAHÇESiİstanbul ÜniversitesiBatanİk Bahçesi, Türkiye'deen eski botanik bahçesidir. 1934 yılındaki ilk düzenlemeleriyapılır. 1935 yılının ilkbaharında,hizmete girmiştir. Botanik Bahçesi kurulması fikri,Prof. Dr. A. Heilbronn, Prof. Dr. Leo Braunerve Prof. Dr. Andre Naville öncülüğünde gerçekleştirilir.Bahçe altı bölüm olarak düzenlenmiştir.Sistematik Bölüm, Taş Bahçe, Tıbbi Bitkiler Bölümü,Türkiye Bitkileri, Deney Parselleri ve Arboretum.127 familyadan 400 ağaç ve çalı ile yaklaşık3 bin SOO otsu bitki parsellere yerleştirilmiştir.Seralarda ve bahçede, sabit veya saksıya alınmış5 bin bitki bulunuyor. Bahçede ayrıca 23 havuzvar. Bahçe ve seralar, her yıl binden fazla Biyolojilisans öğrencisinin eğitimine katkıda bulunuyor.Doç.Dr. Erdal Uzun yönetimindedir.BOSTANCIBAŞI KAYlKHANESiYalı Köşkü'nün aşağı tarafında, hastancıbaşınınkayığının bulunduğu, 'Bostancıbaşı Kayıkhanesi'vardı. Ve bunun altında kireçcibaşınınhanesi, hapishane mevcuttu. Ötesinde ise sarayın,arpa arnbarı vardı.BOUKOLEON SARAYIÇatıadıkapı sahilinde yer alır. Bizans imparatorlarınınyazlık sarayıdır.BONCUKÇU HANIKapalıçarşı yakınlarında, Çakmakçılar Yokuşu'ndadır.BORSA LOKANTASI1927 yılında, Münir Bey tarafından kurulmuştur.Lokanta, müşterilerine, TürkMutfağı'nın özgün yemek örneklerini sunuyor.Adını, zahire borsasından alır. 1983yılında Yalı Köşkü Caddesi'ndeki bugünküyerine taşınmıştır . Özel yemekleri arasında ·hünkarbeğendili kebap, kuzu tandır, sebzelikebap sayılabilir.BOSNALI GAZi İBRAHiM PAŞA TÜRBESiŞehzadebaşı Camii'nin avlusundadır. .. MimarAhmet'in eseridir.BOZDOGAN SU KEMERiGeç Roma ve Erken Bizans dönemine ait sukemeridir. İstanbul'un su ihtiyacı için inşa edilenkemer, zaman içerisinde tahrip olmuştur.Fetihten sonra Fatih Sultan Mehmet, kemeriyeniden kullanıma uygun hale getirtmiştir.Fatih Sultan Mehmet, Sultan II. Beyazıt veKanuni Sultan Süleyman dönemlerinde keme-~f------------___:______-.

----------~--------------------------D_E_RS__ AAD ___ E_T_S_Ö_Z_L_Ü_G_ü_. ~re eklemeler yapılmıştır. 1988 yılında, İstanbulBelediyesi tarafından onarılmıştır. Prost,1940'larda Atatürk Bulvan'nı açarken, BozdoğanKemeri dışında kalan Osmanlı eserleriniyok etmiştir.BUHARA YAYlNLARIMustafa Kemaleddin Keçeci, geçmişte NecipFazıl, Mehmet Şevket Eygi, İlhan Darendelioğluve Yalçın Toker'le teşriki mesaisi olan birisim. Hatta bir ara, Büyük Doğu gazetesininimtiyaz salıipliğini yürütmüş. Buhara Yayınlarımarkasıyla, yayıncılık yapan KemaleddinBey, özellikle tasavvufi yayıncılıkta önemli birisim. Kemaleddin Bey'in Nuruosmaniye Caddesi'ndekibürosu, dedesi Hasan Sezai hazretlerininberatları, Abdülhakim Arvasi ve NecipFazıl'ın özel notları ile Cağaloğl_u'nun orjinalnoktalarından biri. Buhara Yayınları genel yönetmeniOrhan Çakmakçı, yeni eserler yayınlamanınheyecanı içinde.BULVAR ECZANESiAksaray'daki Bulvar Eczanesi, yaptığı işin farkındaolan bir kurum ... Eczane vitrini, sankibir eczacılık müzesi gibi. Bulvar Eczanesi, vitrinindeeski eczacılık malzemeleri sergileniyor.Eczane, İstanbul'da ilaç yapan sayılı eczanedenbiri.BURMALI SÜTUN. YILANLI SÜTUNBURSA TEKKESİ MESCİDİ • ŞEYH MEH­MED GEYLANi TEKKESİBUZ KAYlKLARIBuz kayıkları, İstanbul'a buz ve kar nakletmekiçin özel olarak imal edilmiştir. 1900'lüyıllarda devlet, vatandaşın serinierne ihtiyacına,özel bir önem verir. Bu yüzden Esenköy(Katırlı)'den gelen, kar ve buz ticareti yapanesnaftan vergi alınmaz. Buz kayıkları, EminönüGümrük iskelesi'ne gelir ve satışını buradayapardı. Bu sosyal amaçlı ticari faaliyet, teşvikedilirdi. 'Karhane-i Amire' yani devlete ait buz(kar) saklanan yer de, Sirkeci iskelesi civarındaidi.BÜLBÜL TEVFİK PAŞA KONAGICağaloğlu'nda, Çatalçeşme Sokak'ta yıkılaneski bir konak... Şimdi yerinde, 'Anadolu KızMeslek Lisesi' var.BÜLBÜLCÜZADE DERGAHI. ÜÇLER DER­GAHIBÜYÜK ÇORAPÇI HANISultanhamarnı Meydanı'nda ÇakmakçılarYokuşu'nda bulunan eski han.BÜYÜK ÇUKUR HANIMahmutpaşa Yokuşu'ndadır.BÜYÜK DOGU YAYlNLARINecip Fazıl Kısakürek'in kurduğu Büyük Doğuyayınevini, şimdi çocukları devam ettiriyor.Kısakürek'in yüze yakın eserinin, piyasada tutulması,başlı başına bir başarı. Büyük DoğuYayınları, şimdi Vilayet Han'da. 1980'lerdeBüyük Doğu, Alayköşkü Caddesi'nin üst köşesindeidi.BÜYÜK KAHVE • ORDU SiNEMA VE Fİ­LİM MERKEZi BİNASIBURMALI MESCİTŞehzadebaşı'nda, Şehzade Camii yanındadır.Mısır Kadısı Emin Nurettin'in, Mimar Sinan'a1543 yılında yaptırdığı, minaresi hurma şeklindeolan küçük bir camidir. ·BÜYÜK POSTANESirkeci'de, Büyük Pos:tane Caddesi üzerindedir.Posta ve Telgraf Nezareti binası olarak inşaedilen binanın yapımına, 1905 yılında başlanmışve dört yıl sonra tamamlanmıştır. MimarıVedat Tek'tir. Dört . katlı olan binanın girişibasamaklada yükseltilmiş ve ön cephesininher iki köşesi de öne çıkarılıp, yükseltilereküzerieri kubbe ile kapatılmıştır. Günümüzde---------c$

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜpostane binası olarak kullanılan bu binada,1927-1936 yılları arasında, İstanbul Radyoevide hizmet vermiştir. İlk binası Yeni Cami'ninarkasındaki ahşap Cizyehane Dairesi'dir.BÜYÜKSARAYBizans'ın en görkemli saray komplekslerindendir.Hipodrom'dan Marmara Denizi'ne kadaruzanırdı.BÜYÜK SARAY MOZAiKLERİ MÜZESiBüyük Saray Mozaik Müzesi, Bizans'tan kalanBüyük Saray'ın kalıntıları ile Sultan AhmetKülliyesi'nin arastasının bir kısmı üzerine,1953 yılında kurulmuştur. İstanbul ve çevresindebulunan bir kısım mozaik de, bu müzedesergilenmektedir.Arasta Çarşısı Sultanahmet 1 0212 5181205BÜYÜK VALİDE HANIMahmutpaşa'da Çakmakçılar Yokuşu ile FincacılarYokuşu arasındadır. Sultan İbrahim'inannesi Kösem Mahpeyker Sultan yaptırmıştır.Büyük Valide Ham, kaptan Piyale Paşa'nın eskikonağının yanına yapılmıştır.Geçmişte tüccarların ve ulakların konakladığı,mal değiş tokuşu, dokuma imalatı, ticareti vedepolamasının yapıldığı bir şehir hanıdır. BüyükValide Ham, üç aviulu ve 210 odalıdır. TÜ­BİTAK tarafından desteklenen 'Büyük ValideHam: Kültürel ve Toplumsal Belleği İnceleme,Dokümantasyon ve Yazılım Projesi'yle, hanlailgili her türlü bilgi kayıt altına alındı.BÜYÜK YENİ HANÇakmakçılar Yokuşu'ndadır ... Ermeni tacirlerve sarraflar, 'Kervansaray' denilen 'Büyük YeniHaİn' karargah edinmişlerdir.KAYNAKLAR• Bağdat Köşkü Açıldı, Şehr-i İstanbul, 2009, s.28• BeŞ Şehir, Ahmet Harndi Tanpınar, MEB, İstanbul 1989• Beyazıt Kulesi Turizme Açılacak, İstanbul Bülteni, Ekim2009• Bir Yıl Böyle Geçti, Şehr-i İstanbul, 2007, s.18• Büyük Valide Ham, Aynur Gürsoy, Şehr-i İstanbul, 2009,s.23• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul 1993,Cilt 1• Eminönü Birikiminden Eminönü Perspektifine, Av. NevzatEr, l.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul 2006• Eski İstanbul'dan Hatıralar, Ahmet Cemaleddin Saraçoğlu,Haz. İsmail Dervişoğlu, Kitabevi Y., İstanbul 2005• Gündelik Hayatından Renklerle Eski İstanbul, MehmetMazak, Kitabevi, İstanbul 2009• Hatıralar Yahut Bir Vatan Kurtarma Hikayesi, NevzatKösoğlu ile Söyleşiler, Osman Çakır, Ötüken Neşriyat, İstanbul2008, sf. 79• ihtilal, İhtiras ve İdeal, 68 Kuşağı Hakkında, Erol Kılınç,Ötüken Neşriyat, İstanbul2008• İlk Devlet Kütüphanemiz 125 yaşında, Milli Gazete 12Kasım 2009• İstanbul Hamamları, M.Nermi Haksan, T.Turing ve OtomobilKurumu Y., İstanbul 1995• İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisleri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971• İstanbul Kültür ve Sanat Ansiklopedisi, Tercüman Gazetesi,İstanbul 1982• İstanbul Mektupları, Fatih Kerimi, Çağrı Y., İstanbul2001• İstanbul ve Boğaziçi 1-2, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul, İnsan ve Mekan, Erol Tümertekin, Tarih VakfıYurt Yayınları, 2.Baskı, İstanbul 2007• İstanbul'un İlkleri ve Enleri, Süleyman Faruk Göncüoğlu,Ötüken N., İstanbul 2010• İstanbul ' un Kayıtdışı Ekonomisi, Deniz Yükseker, Cogito,Yeni İstanbul, s.35, Bahar 2003• İstanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003• Osmanlı'da Gündelik Yaşam, Raphaela Lewis, Çev. AdileRuna Orhunsoy, Alter Y., Ankara 2009• Payitaht İstanbul'un Tarihçesi, Sarkis Sarraf Hovhannesyan,Çev. Elmon Hançer, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul2006• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, Erhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul 2008• Şehir Mektupları, Ahmet Rasim, Eğitim Yayınları, İstanbul,B. Tarih• Şehir ve Mimari, Turgut Cansever, İz Y., İstanbul 1992• Tarihsel Görünüm, Fred Field Goodsell, İstanbul 1920,Editör Clarence Richard Johnson M.A., Çeviren SönmezTaner, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2.Baskı, İstanbul 2007• Yaşadıklanm Dinlediklerim, Burhan Oğuz, Simurg Y.; İstanbul2000• Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul'un Seyir Defteri, LevonPanos Dabağyan, Karadağ Yayınları, İstanbul 2006

DERSAADET SÖZLÜGÜnun u kaybetse bile, kitap yayıncılığının merkezihala Cağaloğlu'dur . Bugün kitap yayıncılığıyanında , turizm işlevi de ağırlık kazanmıştır .Ayrıca çeşitli eğitim kurumları ve devlet dairelerisebebiyle semt, eğitim ve yönetim semtiolma özelliğini korumaya devam etmektedir.Cağaloğlu'nda mukim bazı meşhurlar:RessamElif Naci: Çatalçeşme Sokak No: 40/1 K.3Kazım İsmail Gürkan: Kardeşler Apt. CağaloğluTevfik Sağlam: Süreyya Hidayet Apt. No:S CağaloğluCAFERAGA MEDRESESiTÜRK KÜLTÜRÜNE HİZMET VAKFIKanuni Sultan Süleyman döneminde, Babüssaadeağalarından Cafer Ağa tarafından, MimarSinan'a yaptırılmıştır. Medrese, 15 dershane,büyük bir salon ve bahçeden oluşuyor. TürkKültürüne Hizmet Vakfı tarafından, GelenekselTürk El Sanatları'nın öğretildiği bir merkezedönüştürülmüştür. Caferağa Medresesi'ndeebru, hat, tezhip, minyatür, cilt, kuyumculuk,takı, seramik, vitray, seramik, ahşap-kumaşboyama, serbest fırça tekniği ve Osmanlıcadersleri veriliyor. Medresede sanat kurslarıyanı sıra sergi, müzik dinletisi ve sohbetler deyapılıyor. Medrese, 1980 öncesi, 'MTTB Yurdu'olarak kullanılmıştır.CAGALOGLU ANADOLU KIZ MESLEK Lİ ­SESi1866 yılında, Sadaret Müsteşarı Bülbül TevfikPaşa tarafından , konak olarak yaptırılmıştır.Bina, Bezmialem Sultanisi Öğretmen OkuluYatakhanesi ve Arneli Hayat Mektebi olarakkullanılmıştır. 1974-1975 öğrenim yılında KızMeslek Lisesi, 1990'lardan itibaren AnadoluKız Meslek Lisesi olmuştur .CAGALOGLUDivanyolu, Babıali , Sirkeci ve Çemberlitaş arasındabulunan tarihi semt ... Babıali ve Cağaloğlukelimeleri, yayıncılıkla özdeşleşmiştir. Adını,Ciğalzade Yusuf Sinan Paşa'nın , eskiden buradabulunan sarayından almıştır. Paşa ' nın sarayı,günümüzde Türbe'den Nuruosmaniye'yekadar uzanan alandaydı. Buraya, ' CığalazadeSarayı' deniyordu.Cağaloğlu günümüzde, Eminönü-Sirkeci bölgesiniSultanahmet ve Beyazıt'a bağlayan birgeçiş semtidir. Semt, gazete yayıncılığı misyo--------~

•$ DERSAADET SÖZLüGüCAGALOGLU FIRINICağaloğlu'nda bugüne ulaşamayan noktalardanbiri de Cağaloğlu Meydanı'nın köşesindebulunan ünlü Cağaloğlu Fırını'dır. Bundanbaşka Cağaloğlu Hamarnı'nın yanındaki börekçifırını ile helvacı dükkanı da unutulmamalıdır.Cankurtaran MahallesiCAGALOGLU HAMAMIYerebatan Caddesi'nin sağ yanında yer alır.!.Mahmut tarafından, 1741 yılında inşa ettirilmiştir.Cağaloğlu Hamamı, kadınlar ve erkekleriçin ayrı kısımları olan bir çifte hamamdır.Klasik Osmanlı hamam mimarisinde olmayanyenilikler taşır.CAGALOGLU MEYDANINail Güreli'nin anlatımıyla Cağaloğlu Meydanı:"Sirkeci'den Cağaloğlu'na çıkan AnkaraCaddesi'nde yürüyün, Vilayet binasını geçin,İran Konsolosluğu ile Türkiye GazetecilerCemiyeti'nin karşılıklı köşeleri paylaştığı dörtyol ağzını da geçin, biraz ilerde Cezeri KasımPaşa Camisi'nin önündeki Cağaloğlu Meydanı'naçıkarsınız."CAGALOGLU YOKUŞUİran Konsolosluğu'ndan aşağı doğru inerkensolda, Vilayet binasına yönelmeden hemenaşağı dönünce dar bir yokuş vardır. Bunun adı'Cağaloğlu Yokuşu'dur. Bedir Yayınevi'nin bulunduğusokak.CAN YAYINCILIKAlevi kültürünü yayıncılığının temel bakış açısıolarak seçen Can Yayıncılık, Molla FenariSokak' ta.CANBAZHANE MEYDANICanbazhane Meydanı, Gedikpaşa'dadır. .. Arsası,Mısır Kethüdası Şefik Bey'in oğlu İffet Beytarafından satılır.CANKURTARAN MAHALLESiSultanahmet'in alt tarafında, Mimar MehmetAğa ve İshak Paşa caddeleri ile AyasofyaCamii ve Marmara Denizi arasındadır. Eskibaşbakanlardan Tansu Çiller, CankurtaranMahallesi'nde bir evde doğmuştur. Uzunzamandır bir çöküntü mekanı niteliğini taşıyanmahalle, gelişen turizm yatırımlarıyladikkat çekiyor. Cankurtaran evleri, yerliyatırımcılar yanında Fransız yatırımcılarında tercihi.CANKURTARAN MESCİDİ • KATİP ŞEM­SETTİN KASIM MESCİDİCANKURTARAN ÖGRETMEN EVİ VE AK­ŞAM SANAT OKULUCankurtaran Öğretmen Evi, Milli Eğitim Bakanlığıöğretmen ve personelinin faydalandığıbir sosyal tesis ... Binada Akşam Sanat Okuluda faaliyet gösteriyorCANKURTARAN SOSYAL TESİSLERİUzun zamandan beri terk edilmiş haldekiCankurtaran Parkı'nı düzenleyen EminönüBelediyesi, İstanbul'u yeni bir sosyal tesisekavuşturdu. Bu tarihi mekan, onarılarak EminönüBelediyesi tarafından halkın hizmetinesunuldu. Aynı zamanda belediyenin sosyal etkinliklerinede ev sahipliği yapıyor. Tesislerinyanında, çocukların keyifle oynayacakları biroyun parkı da var. Halka açık tesisler, denizmanzaralı ...Ahırkapı İskele Sokak No:1 Cankurtaran 1 0212 4585414CANKURTARAN SPORİstanbul'un köklü spor kulüplerinden biridir.CEBECİHANKapalıçarşı yakınlarında bir han.CEBECİ OCAGICebeci Ocağı, ordunun silah ve savunma araçlarınıyapan, savaş malzemeleri hazırlayan birliktir.Oda denen kışlaları Topkapı Sarayı'na ·yakın idi. Cebeciler, Sarayburnu bölgesininsaray surlarının dışında kalan bölümünün güvenliğindensorumluydu.~f------------

DERSAADET SÖZLÜGÜCEBECİLER KÖŞKÜ. YALI KÖŞKÜCE BE HANECebeci Ocağı'na bağlı atölye, imalathane ve depolar,'Cebehane-i Amire' olarak adlandırılır.Cebehane'nin ana binası Yerebatan Sarayı'nınüstündeydi. Ayrıca Topkapı Sarayı dış bahçesindekiAya İrini İç Cebehane konumundaydı.Sarayın çizme kapısından inilen CebehaneMeydanı'nda da Cebehane'ye bağlı tesisler vardı.Bir ara Topkapı Sarayı içindeki Aslanhane'dede hizmet verdi.CEDİT HAVATİN TÜRBESiYeni Cami arkasındaki bitişik üç türbedenbiri. .. İçinde metfun hanımlardan dolayı, 'YeniHatunlar Türbesi' anlamına gelen 'Cedit HavatİnTürbesi' denmektedir.CEDİT MEHMET EFENDi MEDRESESiYEŞİL EVTürkiye Turing ve Otomobil Kurumu, harap olmuştarihi Cedit Mehmet Efendi Medresesi'nirestore ettirir. Medrese şimdi, kültürün ve turizminhizmetinde. 1987 yılında, sanat etkinliklerineaçılmıştır. Geleneksel sanatlar, uygulamalıolarak meraklılara gösteriliyor.Kabasakal Caddesi No:S Sultanahmet 10212 5176785www.istanbulyesilev.comCEMAL TOY RESİM ATÖLYESİKüçük Ayasofya Camii'ne gelmeden hemenönce sol tarafta bulunan atölyede, CemalToy'un klasik minyatür ve halı desenlerindenesinlenerek yaptığı çağdaş resimleri görmekmümkün. Toy, ayrıca burada öğrencilerine dersveriyor.Kadırga Liman Caddesi Küçük Ayasofya Medrese SokakSultanahmetCEMİLZADEŞehzadebaşı, · Direklerarası'nda bulunan dükkanıardanbiri de, meşhur Şekerci Cemil Bey'indükkanıidi. Bu dükkan, özellikleri olan birşekerciydi. Kapıların yukarısındaki sabit kısımlarınbirinde, 'Cemilzade Mehmet Ali', diğerindede Fransızca 'Confisserie Orientale',yani 'Şark Şekerlemecisi' yazardı. Cemil Bey,Şehzadebaşı'nda doğdu. İlk dükkanını, 1883yılında, 17 yaşındayken Şehzadebaşı'nda açmıştı.Üç yıl geçmeden İstanbul'un en ünlü şekercilerindenbiri oldu.Direklerarası'ndaki dükkanda, o günün musikiüstatları, musiki sohbetleri yaparlardı. ŞekerciCemil Bey (1867-1928), büyük bir sanatkardı.Yalnız şekereilik alanında değil, musiki alanındada sanatkardı. Hem hafızdı, hem büyükbir ud sanatkarıydı. Muzika-i Hümayun'da görevalmıştı. Bu görevden, 1911 yılında emeklioldu. Mısır Hıdivi Abbas Hilmi Paşa'nın davetiüzerine Mısır'a gitti. Büyük takdirle karşılananCemil Bey, orada da şekerciliğini sürdürmektengeri kalmadı. Mısır'da öldüğü zaman 61yaşındaydı.Suriçi İstanbul'unda ilk defa pasta, Şekerci CemilBey'in dükkanında yapılmıştı. Cemil BeyGirit'ten bir pasta ustası getirtmiş ve pastalarıona yaptırmıştı. Cemilzade müessesesi, faaliyetlerine,Anadolu yakasında devam ediyor.CEMiYET-İ İLMİYE-İ OSMANİYECemiyet-i İlıniye-i Osmaniye, 1864 yılında,Petersburg elçisi Halil Bey ve Münif Paşa'nınçabalarıyla Eminönü Çiçekpazarı'nda kuruldu.Dernek merkezi kütüphane şeklinde düzenlenmişbir kahvehaneydi. 1867 yılında kapandı.CEMiYET -İ TIBBİYE-İ OSMANİYETanzimat döneminde İstanbul'daki hekimlerinkurduğu bir dernek. Cemiyet üyeleri Eyüpcivarında Baba Haydar Mahallesi'nde Mekteb-iTıbbiye matbaasının müdürü Hacı ArifEfendi'nin oturduğu Beşir Ağa Medresesi'nde--------------1~

·~ DERSAADET SÖZLÜÖÜtoplanıyordu. Daha sonra toplantılar, VahidBey'in konağında ve Mercan'da Yeni Han'da kiralananbir odada yapılmıştır.CERRAHHANE-i AMiRECerrahane-i Amire, 14 Mart 1827 tarihindekuruldu. Şehzadebaşı'nda TulumbacıbaşıKonağı'nda faaliyete geçti. Tulumbacıbaşı Konağı1836'da satılınca Tıbhane-i Amire, TopkapıSarayı içinde o siralarda Otlukçu Kışlası adıverilen binaya taşındı.CEVAHiR BEDESTENiKapalıçarşı'nın ortasında, yani cevherinde bulunançarşı.CENDERiCiZADE TÜRBESiSüleymaniye'dedir ... Başdefterdar CendericizadeMuhittin Şemsi burada metfundur.CERiDE-i HAVADiSCeride-i Havadis'in ilk sayısı 1 Ağustos 1840tarihinde çıktı. Gazete binası olarak, Bahçekapı'dakiHamidiye Türbesi karşısında bir binakiralandı. Gazete bilahare Çiftesaraylar karşısındakikarakolun yakınlarındaki bir binayataşındı.CEVRi KALFA MEKTEBiTÜRK EDEBiYATI VAKFIIII.Selim'i öldürenler, çocuk yaştaki ŞehzadeII.Mahmut'u da öldürmek istiyordu. Onu,Topkapı Sarayı'nın darnma kaçırarak kurtaran,Cevri Kalfa olmuştur. Cevri Kalfa Sıbyan Mektebiyani İlkokulu'dur. 'Cevri Usta Mektebi' ve'Taş Mektep' de denir. Cevri Kalfa Mektebi,İnas Rüştiyesi, Matbaacılık Okulu dershanesi,Adliye ek binası, Muallimler Birliği ve BaşvekaletArşivi olarak kullanılmıştır. Bugün TürkEdebiyatı Vakfı Genel Merkezi'dir. Vakıf, TürkEdebiyatı dergisi ve yayınlarıyla, konferanslarıylamilli kültürüroüze hizmet ediy~r.Divanyolu Caddesi /Sultanahmet 1 0212 5261615CEZERi KASIM PAŞA CAMiiDiYANET VAKFI KiTABEViCezeri Kasım Paşa Camii, 1957 yılında yıktırılıpyeri dolmuş durağı yapılmış. Cami, daha sonra1989 yılında Diyanet Vakfı tarafından yeni-Cevri Kalfa Mektebi--~~~-------

DERSAADET SÖZLÜGÜsi bugün, yazar Dücane Cündioğlu ve sinemaoyuncusu Ebru Cündübeyoğlu'nun soyadlarındayaşıyor.CITY SIGHTSEEING İSTANBULCity Sightseeing İstanbul, özellikle TarihiYarımada'yı araçla gezme konusunda bir imkan.İki katlı, üstü açık otobüsle alternatifbir gezi yöntemi sunuyor. Turun ilk durağı,Ayasofya'nın karşısında.den yapıldı. Caminin, önceki mimarisine göreyapılmaması, büyük bir hata. Cami yanında,kitabevi ve konferans salonu da düşünülmüş.CUMA SELAMLIGIİlk zamanlarda Cuma selamlığı töreni, TopkapıSarayı'na yakın, Ayasofya, Sultanahmet ve Beyazıtcamilerinde yapılırdı.CIGALZADE SARAYICağaloğlu'na ismini veren tarihi saray ... Semtadını, Cığalzade Yusuf Sinan Paşa'nın, buradabulunan sarayından almıştır.Cİ BALİCebe Ali, İstanbul'un fethinde görev alan komutanlardanbiridir. Fetih'te, Cibali Kapısı'nıkuşattığından buraya, Cebe Ali adı denilmiştir.Cebe Ali bilahare Cibali'ye dönüşmüştür.CİHAN KİTABEVİBabıali Caddesi'nde faaliyet gösteriyordu. Hukukyayınları, kanun ve mevzuat yayıncılığıyapıyordu.CİNCİ MEYDANIKadırga'dadır ... Sipahilerin cirit oynadığı zamanlardameydanın adı 'Cundi Meydanı' yanibinici meydanıydı. Zamanla~ yanlış telaffuzla'Cinci Meydanı'na dönüştü. 'Cundi' kelime-CUMHURİYET EGİTİM MÜZESiKILIÇHANECumhuriyet Eğitim Müzesi, Sultanahmet EndüstriMeslek Lisesi bahçesinde bulunan tarihiKılıçhane binasında, 1998 yılında hizmeteaçılmıştır. Müzenin bulunduğu Kılıçhane binasınınasıl adı 'Dımışkıhane'dir. Osmanlı dönemindekılıç imalatının yapıldığı ve kılıç yapı- , ,ınının öğretildiği okuldur. Müzede Atatürk'ünTürkçe Latin harflerini ilk kez yazdığı karatahta,Cumhuriyet öncesiyle ilgili resimler, okulkünye defterleri, · çeşitli dönemlere ait diplomalar,karne ve sicil defterleri, öğretmen okuludiplomaları, okullarla ilgili belgeler, gazete kupürleri,madalyalar ve eğitim araçları sergilenmektedir.

·~ DERSAADET SÖZLüGüCUNDİ SPOR TESİSİCundi Spor Tesisleri, her yaş grubundan gençlereve çocuklara, spor eğitimi veriyor. Binadaayrıca kütüphane var. Çocuklar tesisleri, etütmerkezi gibi de kullanıyor. Öğrencilere derslerinde,öğretmenler yardım ediyor. 250 öğrencikapasiteli tesiste, gençler her türlü sosyal faaliyetekatılabiliyorlar.(,o.-.- . ...... ~··· -· · ... ~,,.. · - J .. ,(..,. .... ,~ , ,- ... ,~ ., Q. Iio .. .t ... 4.."--~CÜNBÜŞ MUCİ D İZeynelabidin Cünbüş'ün, müzik aletleri mağazası,Unkapanı'nda İMÇ'nin karşısında . Şimdi,Yerebatan Caddesi'nde ikinci bir mağazası var.Fethi Tevetoğlu'nun anılarından, Ze}rnelabidinCünbüş firmasının 1937 yılında Beyazıt'tatramvay yolu üzerinde olduğunu öğreniriz:"Okulumuzun tam karşısındaki binada, caddeüzerinde 'Cünbüş Mucidi' diye anılan saz yapıcısıZeynelabidin Cünbüş'ün musiki aletlerisatılan dükkanı vardı."Tam yeri, Hasan Paşa Medresesi'nin arkasındakiElektrik İdaresi'ne giderken sağdadır. Firmanınkuruluş tarihi 1900 yılıdır .CUMHURİYET GAZETESiCumhuriyet gazetesi, uzun yıllar İttihat ve TerakkiFırkası'nın merkezi olan Kırmızı Konak'taçıkarıldı.CUMHURİYET LOKANTASIArnele Teali Cemiyeti'nin bir etkinliği, 20 Şubat1925 tarihinde, Divanyolu'ndaki CumhuriyetLokantası'nda yapılmıştı.CUNDİ MEYDANI. CİNCİ MEYDANICUMHURİYET MÜZESiMarmara Üniversitesi, 1982 yılında, müstakilbir çok fakülte, yüksek okul ve enstitününbir üniversite çatısı altında birleştirilmesiylekuruldu. 30 bini aşkın öğrencisi olan üniversiteninrektörlük binası, SultanahmetMeydanı'ndaydı. .. Bina ö·nce 1Ticaret ve Ziraat· Nezareti sonra da Yüksek Ticaret Mektebi (İktisadive Ticari İlimler Akademisi) oldu. MilliMimarlık Akımının ürünü olan bina, uzun yıllarMarmara Üniversitesi Rektörlük binası olarakhizmet verdi. Rektörlük binası, MarmaraÜniversitesi Cumhuriyet Müzesi olarak hizmeteaçıldı. Müzeye dönüşüm projesi, BüsarnettinKoçan yönetiminde gerçekleştirildi.İshakpaşa Mahallesi At Meydanı Sokak No:1 Sultanahmet0212 5184803KAYNAKLAR• Roma İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'neEminönü'nün İktisadi ve Sosyal Önemi, Prof.Dr. AhmetTabakoğlu , l.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul 2006• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• İstanbul'un İlkleri ve Enleri, Süleyman Faruk Göncüoğlu,Ötüken N., İstanbul2010• İstanbul'un O r tası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Cankurtaran Mahallesi, Eminönü Bülteni, Mart-Nisan2005• Eski Direklerarası Tiyatroya Hasret!, Eser Tutel-HamitSözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.166, Eylül 2007• İstanbul ve Boğaziçi - 2 , İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul2004• Divanyolu, Beşir Ayvazoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul2003• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003• Lale Devri, Ahmet Refik, Pınar Yayınevi, 6.baskı, İstanbul,B.Tarih• Hasan Ferit Cansever'i Nasıl tanıdım?, Fethi Tevetoğhi,Türk Edebiyatı , b. tarih• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, Erhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul2008·~f-----------

DERSAADET SÖZLÜGÜÇADlR MEHTERHANELERİ KÖŞKÜSultanahmet'te, Tapu Kadastro binası yanında,1825 yılında yanmış bir köşk.ÇAGLAYAN GAZİNOSUİstanbul Erkek Lisesi'nin arkasında, 1946 yılındaaçılan Çağlayan Gazinosu, içkisiz ve sadecepazar günleri gündüz hizmet veren birgazinoydu. Bir çok ünlü sanatçı burada sahnealmıştır.ÇAGRI YAYlNLARITürkolojinin temel kaynaklarının,özellikleÇ)smanlıca eserlerin yayınında, Çağrı Yayınlarıönemli bir adres olmuştur. Çağrı Yayınları sahibiŞaban Kurt, bir Türkoloji gönüllüsü.ÇAMUR ŞEVKET'İN YERİKumkapı'daki meşhur meyhanelerden biriydi.ÇARDAK İSKELESİÇardak iskelesi, İstanbul'a gelen erzakın denetlendiğiiskeledir. Muhtesip ağa burada çardakaltında oturur ve gelen gemileri denetlerdi.Denetlemeyi, emrindeki çardak çorbacısı ve yeniçerilerleyapardı. İskeleye, 'Muhtesip iskelesi'de denirdi.ÇARDAKLI HAMAMKadırga'da, Küçükayasofya Camii yakınındayer alır. Hamam, Kapı Ağası Hüseyin Ağa tarafından,1503 yılında yaptırılmıştır. Binadakibalkonun, çardağı andırması yüzünden,'Çardaklı Hamam' denilmiştir.ÇARŞAMBA SOHBETLERİTürk Edebiyatı Vakfı, Cağaloğlu'daki Cevri KalfaMektebi'ndeki merkezinde her hafta düzenlitoplantılar yapar. Vakfın Kurucu Başkanı AhmetKabaklı döneminde başlatılan sohbetler,bugün de devam ediyor.ÇAKMAKÇILAR YOKUŞUKapalıçarşı'nın kuzeyindedir ... Uzunçarşı-Mercancaddelerinin kavşak yeriyle MahmutpaşaYokuşu'nun alt ucu arasında uzanan yokuş veçarşı.ÇALAK HALVETİ DERGAHIMengene Sokak'ta. Çalak Şeyh Ahmet adınakurulmuş bir halveti dergahı. -ÇAMAŞIRCI CAMİİ .. KADI HÜSAMETTİNCAMİİ .ÇARŞlKAPIBeyazıt ile Çemberlitaş arasında bulunansemt ... Adını, Kapalıçaşı'dan alır.ÇARŞlKA-PI GEÇİDİHaşim İşcan dön~minde yapılan geçitlerdenbiridir. Çarşıkapı Geçidi, eskiden araç trafiğineaçık olan yolda Gedikpaşa ile Kapalıçarşıarasinda yayaların rahat ulaşımını sağlamıştır.-----------1~

·~ DERSAADET SÖZLüGüÇATALHANIKapalıçarşı'nın Beyazıt Kapısı'na bakan darbir sokak vardı. Azak Yokuşu'nda, TiyatroCaddesi'nin tam karşısına düşerdi. Çatal Ham,taptancı ayakkabıcıların bulunduğu bir handı.1956-1959 istimlakinde yıkıldı.ÇATALÇEŞMECağaloğlu'nda, Molla Fenari Mescidi karşısındakiköşe başındadır. Muhite ve sokağa bu yüzdenÇatalçeşme denilmiştir.ÇATALÇEŞME MEYDANIÇatalçeşme Sokağı'nın ortasında Molla FenariCamii'nin önünde bugün otopark olarak kullanılanmeydan.ÇATLADIKAPIKumkapı-Ahırkapı arasında, Marmara surlarındaaçılan bir kapı. Çatladıkapı'da, Bizans dönemindenkalma küçük liman seddinin kalın ­tılarının bulunduğu dar kıyı şeridinde, odundepoları vardı.ÇAYCI REŞiT'İN DÜKKANIÇaycı Reşit'in Dükkanı, Şehzadebaşı'ndaydı.Şairlerin, yüksek sesle şiir okudukları birmekandır. Çaycı Reşit de şiir yazan bir kişidir.Eski Türk Edebiyatı hocalarından Prof.Dr. AliNihad Tarlan, buranın müdavimlerindendir.ıÇEMBERLİTAŞÇemberlitaş anıtı, adını bulunduğu semteveren bir tarihi eserdir. Divanyolu üzerindeyer alır. Roma Apollon Tapınağı'ndaki sütunI.Konstantin tarafından İstanbul'a getirilmiştir.Başlangıçta tepesinde, bir Apolion heykelivardı. Semtte çıkan bir yangında tahrip olmuştur.Bu yüzden 'V anık Sütun'· da denir. 1700yılında, Sultan II.Mustafa, sütunu çemberierlesağlamlaştırmış, günümüzdeki kaideyi inşaettirmiştir. Kulenin yüksekliği, 35 metredir.Çemberlitaş'ın onarımı, 2010 yılı sonlarında tamamlandı.

DERSAADET SÖZLÜGÜÇEMBERLİTAŞ HAMAMIÇemberlitaş Hamamı, Divanyolu üzerinde,Çemberlitaş anıtı yanındadır. SultanllLMurat'ın annesi Nurbanu Sultan tarafındanyaptırılmıştır. Üsküdar'daki Atik Valide Camiive Külliyesi'ne gelir temin etmek için, 1584 yılındainşa edilmiştir. Mimar Sinan eseridir.ÇEMBERLİTAŞ KIZ LİSESİ'Çemberlitaş Kız Lisesi', Hasan Ali Yücel'in bildirdiğinegöre, 1927 yılında, Çemberlitaş'ayakın bir konak ta açılmıştır.ÇEMBERLİTAŞ KIZ VURDUPeykhane Sokak'ta bulunan Çemberlitaş KızYurdu, İstanbul Üniversitesi'ne yakın olmasınedeniyle burada okuyan kız öğrenciler için cazibesinikoruyor.ÇEMBERLİTAŞ TURŞUCUSUÇemberlitaş turşucusu; Hacıbekir lokumu,.Hamidiye Suyu, Çengelköy hıyarı ve Vefa bozasıgibi şehrin simgelerinden biriydi. Semtinadıyla adeta özdeşleşen Çemberlitaş Turşucusu,Meraklı Turşucu Şükrü 1980'lerin başındakapandı.ÇINAR YAYlNLARIRıfat Ilgaz'ın kitaplarını yayınlayan 'Çınar Yayınları',1983 yılında Cağaloğlu'nda kuruldu.1993'te Beyoğlu'na taşınan yayınevi, 2002'deyeniden Cağaloğlu'na döndü. 'Çınar Yayınları',Cağaloğlu'na geri dönen ilk yayıneviolma özelliğini taşıyor. Şimdi ÇatalçeşmeSokak' ta.ÇINARALTI KAHVESİAdını, Beyazıt Meydanı'nı süsleyen çınarlardanalan mekan, bir dönem kültürve sanat adarnlarının bir araya geldiği bir çaybahçesi... Kültür adamı Dursun Gürlek, bumekandaki ~ntelektüel atmosferi, 'ÇınaraltıKitap Sohbetleri' adıyla kitaplaştırmıştır. Çı-naraltı, Çınaraltı'na oturan Çelik Gülersoy'unsatırlarına şöyle yansır: "Az ötedeki Sahafl.arÇarşısı'ndaki kitapçılardan alınmış ilginç bireserin, çayı yudumlarken ilk sayfalarına dalıpgitmek, tarif edilmez bir zevkti."2000'li yılların başına kadar pazar günleri BeyazıtMeydanı'nda kitapçılar sergi açardı. Bumekanda Sahafiar Çarşısı'nın Beyazıt Meydanıçıkış kapısının yanındaki çınarın altında, şairHüseyin Avni Dede uzun saçlarıyla kitaplarınısatar ve okuyucularıyla sohbet ederdi. Sergisindekitaplada birlikte eski paralar da olurdu.Bugün meydanda tespihçiler, saatçiler ve eskiparacılar küçük sergiler açıyor.ÇINARALTI SOHBETLERİİlesam İstanbul Şubesi tarafından düzenlenenÇınaraltı Sohbetleri, Beyazıt Devlet KütüphanesiKonferans Salonu'nda yapılıyor.ÇİÇEK PAZARIMısır Çarşısı'nın yanında kurulmuştur.İstanbul'un en köklü çiçek ve çiçek tohumları,bu çarşıda satılır. Aynı yerde ev ve kümeshayvanlarının satışı da yapılır. EskidenMısır Çarşısı'nın arkasında 'Çiçek PazarıSokağı'nda kurulmuştur. Sonra Bahçekapı'dakiCelal Bey Sokağı'na taşınır. Bilahare şimdikiyerine taşınır.ÇiFTESARAYLARDivanyolu'nda, Damat Şerif Paşa'nın, 'Çiftesaraylar'adında çift bölümlü, çift bahçeli konağıvardı.ÇiFTESARAYLAR GAZİNOSUÜnlü şarkıcıların sahne aldığı Çiftesaraylar Gazinosu,İstanbul Erkek Lisesi'nin arka tarafındaidi.ÇİNİLİ FlRlNDireklerarası'nınÇinili Fırın'dı.özgün renklerinden biri de,ÇİNİLİ KÖŞKGülhane'de Arkeoloji Müzesi karşısındadır.'Sırça Saray' da denir. Fatih Sultan Mehmetyaptırmış tır.ÇOBANÇAVUŞ CAMİİ VE DERGAHIBu cami, Koska'da, Koca Ragıp PaşaKütüphanesi'nin arka tarafında, 'Havuzlu Ha---------------jc$

4 DERSAADET SÖZLü Gü .mam' yakınlarındadır. Yaptıran ÇavuşbaşıSüleyman Ağa'dır. Caminin dergahı ve çeşmeside vardır. Çavuşbaşı Süleyman Ağa'nın kabri,cami haziresindedir. Kadiri dergahıdır. 2004yılında, Lütfi Kibiroğlu döneminde EminönüBelediyesi tarafından yeniden yaptınlarak hizmeteaçıldı.ÇOCUK MAHKEMELERİ • SOGUKÇEŞMEASKERi RÜŞDİYESİÇUHACILAR HANIMahmut Paşa Yokuşu'nda, Çuhacı HanSokağı'nda olup, Nevşehirli İbrahim Paşa tarafındanyaptırılmıştır.ÇUKURHANÇukur Han, Kapalıçarşı yakınlarında, YağlıkçılarCaddesi'ndedir.ÇUKURBOSTAN. YENİBAHÇEÇORLULU ALİ PAŞA KÜLLİYESİSadrazam Çorlulu Ali Paşa Külliyesi, cami vemedreseden müteşekkildir. 'Simkeşhane', buradakurulmuş, daha sonra Beyazıt'taki binasınataşınmıştır. Simkeşler burada, kadife veatlas üzerine sırma işlemeler yaparlardı.Külliyenin medrese kısmında, otantik halı vekilim satışı yapılıyor. Aynı mekanda halı ve kilimonarımı yapılması ise atmosfere ayrı bir güzellikkatıyor. Medresenin avlusunda, 'ErenlerNargile Kahvesi' var.ÇORLULU ALİ PAŞA MEDRESESiERENLER KIRAATHANESİÇarşıkapı'da bulunan medrese, Çorlulu Ali Paşatarafından yaptırıldı. Bu medrese, şimdi 'ErenlerKıraathanesi'... 'Erenler', çay ve nargileservisinin yapıldığı bir mekan. Özellikleüniversite öğrencilerinin ve turistlerin buluşmanoktalarından biri. Medresenin sağ tarafında,halıcı dükkanları var.KAYNAKLAR• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, KırkKandil Y.,İstanbul 1994• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• Eminönü'nde Eğitim Kurumları ve Türkiye'de İlk TürkçeÖğretim Yapan Model Okul Vefa Lisesi, Dr.Süleyman Doğan,1.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul 2006• Eski Direklerarası Tiyatroya Hasret!, Eser Tutel-HamitSözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.166, Eylül2007• Eski İstanbul Otelleri, Vefa Zat, Bilge Karınca Y., İstanbul2005• Gündelik Hayatından Renklerle Eski İstanbul, MehmetMazak, Kitabevi, İstanbul 2009• İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisieri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971• İstanbul Maceramız-I, Çelik Gülers oy, Remzi Kitabevi,İstanbul 1995• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003• Muharrir, Şair, Edib, Ahmed Rasim, Hazırlayan KazımYetiş, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1980• Osmanlı'da Gündelik Yaşam, Raphael

DERSAADET SÖZLÜGÜDALTABAN MESCİDİ • KATİP SİNANMESCİDİDALTABAN YOKUŞUKumkapı Nişanca Mahallesi'nde, Nişanca Bestanıile Soğanağa Camisi arasındaki yokuş.DAMAT İBRAHiM PAŞA DARÜLHADİSİNevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafındanCağaloğlu'nda yaptırılmıştır. Acımusluk Medresesiolarak da tanınır. Eski adı Acımuslukolan Cemal Nadir Sokağı üzerindedir. Medreseninbatı parçası yakın zamana kadar matbaaolarak kullanılmıştır.DAMAT İBRAHiM PAŞA KÜLLİYESİDOGU TÜRKiSTAN VAKFIDamat İbrahim Paşa Külliyesi Şehzadebaşi'nınanıt eserlerinden bir külliye ... Külliyede, 'DoğuTürkistan Vakfı' hizmet veriyor. Vakıf, İsa YusufAlptekin öncülüğünde kurulmuştu. VakıfBaşkanlığını, uzun yıllar, Emekli TümgeneralRıza Bekin yaptı.www.dtv.org.tr 1 0212 5194667DAMGA MATBAASIDamga Matbaası, Darphane arazisinin batı bölümündedir.DARPHANEİstanbul'un fethinin hemeri ardından, Darphane:·-iAmire kurularak, sikke basımına başlan-mıştır. 16. yüzyıl belgelerine göre, İstanbul'daiki darphane vardır. İç darphane yani 'DarülDarb-i Enderuni', Topkapı Sarayı avlusundadır.Dış darphane, "Darül Darb-i Biruni" iseBeyazıt'ta bulunmaktadır. 1686 tarihinde yapılanpara reformu sırasında, ilk mekanizasyongirişimi, Darphane'de gerçekleştirilmiştir. BuDarphane, Beyazıt'takinden farklı olarak altınve gümüş para basıyordu. 18. yüzyılın başındanitibaren İstanbul'daki tek darphane, TopkapıSarayı birinci avlusundaki bu Darphane'dir.Bugün Tarih Vakfı'nın yönetiminde kültürmerkezi olarak kullanılıyor.Topkapı Sarayı 1. Avlu Sultanahmet 1 0212 5135082DARPHANE KÖŞKÜTopkapı Sarayı'nın birinci avlusunda, Darphane-iAmire kompleksinin, Babüsselam tarafınabakan köşesinde idi. Köşk, III. Ahmet'in saltanatında1726'da inşa ettirilen ve aynı adı taşıyaniki katlı köşkün yerine yaptırılmıştır. Harapdüşen üçkatlı köşkün ahşap olan iki katı,1900'lü yılların başlarında yıktırıldı.-------------1~·

•4 DERSAADET SÖZLÜÖÜDARÜL KEMAL. SARI KONAKDARÜLBEDAYİ. ŞEHİR TiYATROLARIDARÜLELHANOsmanlı döneminde İstanbul'da kurulan ilkmüzik okuludur. İlk yeri Cağaloğlu'nda HimayeiEtfal Sokak'ta bir binadır. Faaliyetlerinisonraları Şehzadebaşı'nda Fevziye Caddesi'ndekadınlar ve erkekler için iki ayrı ahşap konaktasürdürdü. Faaliyet gösterdiği son bina Şehzadebaşı'ndakiDamat İbrahim Paşa Külliyesi'ninarkasındadır. Şimdi buradaki sokağın ismi,Darülelhan'dır.arasında bulunan medrese.DARÜLHAYRDarülhayr-ı Ali de denmiştir. 1 Eylül 1903-21 Ağustos 1909 arasında Zeyneb HanımKonağı'nda hizmet veren ilk Müslüman-Türkyetimhanesidir. Sanat okulu misyonu da amaçlanmıştır.Mezun vermeden kapanmıştır.DARÜLMAARİF. VEFA LİSESİDARÜLMUALLİMAT26 Nisan 1870 tarihinde İstanbul'da açılmıştır.Kız okullarına öğretmen yetiştirme amaçlıilk kız meslek okuludur. 'Dersaadet Darülmuallimatı'da denmiştir. Bu amaçla Ayasofya'daYerebatan'da bir konak kiralandı. Okul, 1895yılında Kos ka' da bir başka konağa taşındı.DARÜSSAADETopkapı Sarayı'nda, padişahın özel hizmetinebakan yöneticilerin bulunduğu bölüm.DARÜSSİBYANCağaloğlu Yokuşu'nda bulunan ilkokul. MimarMehmet Tahir Ağa'nın eseri.DARÜLFÜNUNDaha önce üniversite binası olarak kullanılanAyasofya yakınlarındaki bina, bugün yerindeyok. Bina, Darülfünun ve Meclis-i Mebusan binasıolarak da kullanılmıştır. Cumhuriyet dönemindeAdiiye olarak kullanılmış, 1933 yılındayanmıştır. Darülfünun binası olarak kullanılanikinci bina, bugün Basın Müzesi binasıdır. Burasıdaha önce Darülfünun, Maarif Nezareti veİstanbul Belediyesi olarak kulhınılmıştır. Darülfünun,21 Ağustos 1909'da Vezneciler'dekiZeynep Hanım Konağı'na taşındı. İstanbul'unişgalinden sonra Beyazıt'taki Harbiye Nezaretibinasına taşındı. Bugün İstanbul Üniversitesirektörlük binası olarak hizmet veriyor.DARÜLHADİSSultanahmet Camii ile Sultanahmet TürbesiDARÜŞŞAFAKAYetim ve yoksul Türk çocuklarının yetiştirilmeleriamacıyla 28 Haziran 1873 tarihinde açıldı.Parasız yatılı ve özel statülü bir ilkokul olarakaçıldı. Darüşşafaka, 'Şefkat Yurdu' demektir.İlk adı, Darüşşafakatü'l-İslamiye'dir. 'Cemiyet-iTedrisiye-i İslamiye' adlı hayır derneği tarafındankurulmuştur. Kapalıçarşı ve çevresindekiişyerlerinde çalışan çıraklara eğitim vermekiçin kuruldu. Bu amaçla önce Beya~ıt'ta Simkeşhaneiçindeki Emetullah Kadın Mektebi'nde3 sınıflı bir okul açıldı. İlgi artınca Aksaray'daEbubekir Paşa Mektebi'nde de ikinci okul hizmetesokuldu.DARÜTTALİM-İ MUSİKİ CEMİYETİHaftanın belli günlerinde, LetafetApartmanı'nın zemin katındaki salonda, Darüttalim-iMusiki Cemiyeti'nin konserleriolurdu. Türk musikisi meraklıları bilet alıp· içeri girer ve en tanınmış hanende ve sazendelerininicra ettikleri fasıl konserini dinlerlerdi.Cemiyet, hem bir okul niteliğini sürdürmüş,hem de 200 dolayında klasik eserin notalarınıyayınlamıştır. Yayın yeri ve satış mağazasıVezneciler'de 78 numaradaydı. Beyazıt'takiMerkez Kıraatlıanesi ile Şehzadebaşı'ndaki~f-----------------'---

DERSAADET SÖZLÜGÜŞems Kıraathanesi'nde düzenli konserler yapılmıştır.Ramazan geceleri de dokuzdan sonrafasıl musikisi icra edilmiştir.Dede Efendi Evi-DARÜZZİYAFE1550 yılında Kanuni Sultan Süleyman tara-. fından yaptırılan Süleymaniye Külliyesi'nin,yemek pişirme ve servis yeridir. Darüzziyafeolarak adlandırılan bina, 1992 yılında restoreedilerek yeniden hizmete sunulmuştur. GelenekselOsmanlı-Türk mutfağının sunulduğulokantanın özel yemekleri arasında Süleyma­Darüzziyafe Köftesi ve Fukaraniye Çorbası,Keşkülü vardır.DAYANIŞMA VAKFITürkiye'den dünya mazlumlarına uzanan birkuruluş. Özellikle Bosna Savaşı sırasında,önemli faaliyetlerde bulundu. Vakfın başkanlığınıHüsnü Kılıç yapıyor. Vakıf müdürlüğünüuzun süre, organizatör kişiliği ile VeyselManavoğlu yürüttü. Vakıf şimdi, Defne Han'ataşındı.Çatalçeşme Sokak No:27 Cağaloğlu 1 0212 5277300www.dayanismavakfi.comDAYE HATUN MESCİDİYalı Köşkü güzergahında idi. DemiryoluSirkeci'ye doğru uzatılırken kaldırılan eserlerdenbiridir.DEDE EFENDi EVİTÜRKİYE TARİHİ EVLERi KORUMADERNEGİDede Efendi Evi, Cankurtaran'da, KalyonHotel'in arka sokağında. .. 1825-1846 yıllarıarasında bu evde yaşayan Dede Efendi'ninevi, 1984 yılında restore edildi. Dede EfendiEvi, bir ara polis karakolu olarak bile kullanılmıştır.Şu anda Türkiye Tarihi Evleri KorumaDerneği'nin merkezi. Müze olarak hizmet verenmekan, iki kattan oluşuyor.Üst kat iki oda, bir sofa, alt kat ise salon olarakdüzenlenmiş. Türk müziği konserleri vepaneller düzenlenmektedir. Türkiye Tarihi EvleriKoruma Derneği, dernek başkanı PerihanBalcı'nın uzun yıllar süren mücadelesi sonucundamesajını anlatabilmiş bir kuruluş. Dernektehalen Prof.Dr. Cengiz Eruzun ve HasanKul tarafından yönetiliyor.Tanpınar, 'geçmişte yaşayan insanlarımızın,evleri günümüze gelebilseydi, onları daha iyitanıyabilirdik' der. Dede Efendi'nin evininbugüne kalması, bu yüzden ayrı bir güzellik. ..Ancak diğer öncü şahsiyetlerimizin evlerinden,yaşadıkları mekandan yoksunuz. Yi~e Tanpınar,der ki; "Dede'nin musikisinde Istanbulpeyzajının ve Boğaziçi'nin daima hissesi vardır."Cankurtaran, Ahırkapı Sokak No:1 7 1 0212 5164314DEFNEHANMarifet, Fil, Gelenek, İlgi, İz, İttihad, AvrupaYakası, Uysal, Yeditepe, Nüans Ajans ve www.kitapadresi.com, Defne Han'daki yayınevlerindenbazıları. Daha önce Defne Han'ın yerinde,Son Posta gazetesinin binası vardı.--------~

•$ DERSAADET SÖZLÜGÜDEFTERDAR MUSTAFA PAŞA SARAYIDefterdar Mustafa Paşa, IV.Murat dönemi devletadamlarındandı. Saray, Süleymaniye'deydi.DEFTERi HAKANİ NEZARETİ. TAPU KA­DASTRO BİNASIDEGİRMEN HANEminönü'nde, Haliç kıyısında,Zindankapı,Değirmen Sokağı'nda, Ahi Çelebi Camii'ninyanındadır. Değirmen Han'la birlikte, DeğirmenciHan ve İplikçi Han olarak da bilinmektedir.Günümüzde yapı, Türkiye Ekonomik veToplumsal Tarih Vakfı Bilgi-Belge Merkezi,İstanbul Dünya Yerel Yönetim ve DemokrasiAkademisi ile Marmara ve Boğazları BelediyelerBirliği tarafından kullanılmaktadır.DEGİRMENKAPIEskiden Sinan Paşa Köşkü'nün bulunduğusalıili takip ederek Topkapı Sarayı'na doğrugelirken, kemerli bir kapı vardı. Bu kapınınadı 'Fırın Kapısı' idi. 'Fırın Kapısı'nın yanındaaskeriyeye ait fırın ve cami vardı. Caminin adı'Değirmenocağı Camii'ydi. 'Fırın Kapısı'nın içtarafı, Topkapı Sarayı'nın Has Bahçe'sidir. HasBahçe'den sonra 'Değirmenkapı' gelirdi. Kapı,daha önce burada bulunan bir değirmendenadını alırdı.DELİ BÜSREV PAŞA TÜRBESiYenibahçe civarında bulunan, Deli Hüsrev PaşaTürbesi, Yahya Kemal'e göre, 'Mimar Sinan'ıninşa ettiği türbelerin en güzeli'dir. Bu türbe,1545'de yapılmıştır.DEMİRKAPITopkapı Sarayı'nda bostancılarla, padişahınözel hizmetçilerinin giriş çıkışına ait kapı.Demirkapı'dan deniz kıyısına doğru uzananduvar, demiryoluna geçit vermek için yıktırılmıştı.Demirkapı'da Sadrazam Mustafa NailiPaşa, Mısırlı Kamil Paşa ve Hekimbaşı SalihEfendi'nin konakları da vardı.DEMİRKAPI BOTANİK BAHÇESiMekteb-i Tıbbiye, 1877 yılında Demirkapı'daki(Sirkeci Garı'nın yanında) eski GülhaneKışlası'na taşındı. Bu dönemde okulda nebatat(bitki) muallimi olan Dr.Mehmet Ali Paşave muavini Dr.Esat Şerafeddin, kışla binasınınyanındaki . arazide küçük bir bot~mik bahçesikurdu. Okulun 1892 yılında Kadırga'ya taşınmasıüzerine bu bahçe terk edildi.DEMİRYOLU MÜZESiİstanbul Demiryolu Müzesi, Sirkeci Garı içinde23 Eylül 2005 tarihinde açılmıştır. Müzede,400 adet kültür varlığı sergilenmektedir.Sirkeci Tren Gan 1 0212 5206575www. tcdd. gov. tr/muzeDENİZ HAMAMLARIBugün Eminönü sınırları içinde olan Çatladıkapı,Yenikapı, Ahırkapı ve Kumkapı'da, eskidendeniz hamamları vardı.DERGAH YAYlNLARIDergah Yayınları, milli kültürümüzün yerli ciamarlarındanbiri. Nurettin Topçu'nun kurduğuHareket dergisi ve yayınevinin devamı niteliğindebir yayınevi. Dergah'ın neşrettiği süreliyayınlardan Dergah dergisini Mustafa Kutlu,Kutadgubilig dergisini Teoman Duralı yönetiyor.Dergah Yayınları Klodfarer Caddesi'nde.DERİ VE ZÜHREVİ HASTALIKLARHASTANE SİHastane binası, Müzekent projesi kapsamındaTopkapı Sarayı'na bağlı olarak müze binasınadön üştürülecek.DER-NERSESYAN MATBAASIDer-Nersesyan Matbaası, 1901 yılında Sultanhamam'dahamama bitişik bir binada kurulur.Büyüdükçe yer değiştiren matbaa, 1908'deSirkeci'de Ralli Han'a geçer.. DERSAADETDersaadet, İstanbul'un adlarından biri..: FredField Goodsell, 1900'lü yılların başında, İstanbunularınİstanbul algısını şöyle anlatır: "GünümüzdekiTürk, İstanbul'u sever. Genellikleona 'İstambol' der, · fakat mektuplarını 'DerSaadet', mutlulukkapısı veya 'Der Aliye' yüce~r-----------

DERSAADET SÖZLÜGÜkapı adresine postalatır. İstanbul'u kendi ırkınınkudret ve yiğitliğinin somut simgesi olarakgörür."DERSAADET TİCARET ODASI.İSTANBUL TİCARET ODASIDERUNİ MEHMED EFENDi DERGAHIKalenderhane Mahallesi, Hallacı MansurSokağı'nda idi.DESTARi MUSTAFA PAŞA TÜRBESiŞehzadebaşı Camii'nin avlusundadır. DamatDestari Mustafa Paşa'nın türbesidir.DEVELi PİDESİGedikpaşa'daki ayakkabıcı esnaf arasında,önemli miktarda Kayserili vardır. Kayserililer,İstanbul'a kendi damak tatlarını da taşımıştır.Bunlardan biri de, 'Develi Pidesi'dir.Gedikpaşa'da, Develi Pidesi yapan esnaf yemekevlerivardır. Ayakkabıcı esnafının yeni meka-. nı İkitelli Organize Sanayi Sitesi'nde bulunanAyına-Koop sitesinde de, Develi Pidesi yaşatılıyor.Gedikpaşa Caddesi Semih Sokak No:6 Beyazıt 10212 sı 79372 1 www.develipide.comDEVEOGLU MESCİDİSüleymaniye'de, Siyavuşpaşa Medresesi'ninkarşısındadır. Adını, yanında bulunan DeveoğluÇeşmesi'nden almaktadır. 'Hoca HamzaMescidi' de denilmektedir.DIMIŞKIHANE • CUMHURİYET EGİTİMMÜZESİDİABANK-DÖNENCE YAYlNLARIÇatalçeşme Sokak'ta bulunan Diabank, kültürelmirasımızı merkez alan bir görsel hizmetsunuyor.DİKİLİTAŞSultanahmet Meydanı'ndadır. Bu sütun, ilkönce, III.Tutmosis tarafından Mısır'a diktirilmişti.Ama daha sonra I.Theodosius, bu anıtı,390 yılında İstanbul'a getirmiştir. 19.59 metreyüksekliğinde ve pembe granittendir. Sütunun4 yüzünde, firavun Tu tmosis'in zaferleri anlatılmıştır.Kaidesinin batı yüzünde, I.Theodosius,yanında karısı ve çocuklarıyla tasvir edilmiştir.I.Theodosius, tahtına oturmuş ve elçileri kabuletmektedir.DİMKOF NAL FABRİKASIDimkof Nal Fabrikası, NuruosmaniyeCaddesi'nde idi.DİLKÜŞA KIRAATHANESİ • YEŞİLTU­LUMDADİNİ YAYlNLAR FUARIDini Yayınlar ve Kültür Fuarı, her yıl Türkiye.---• ------~

·~ DERSAADET SÖZLüGüDiyanet Vakfı tarafından Ramazan ayında, SultanahmetCamii avlusunda düzenleniyordu.2010 yılından itibaren Beyazıt Meydanı'ndayapılıyor.DİREKLERARASIDireklerarası, günümüzdeki Vezneciler Caddesi'ninbaşı ile Şehzadebaşı Camisi arasındakalan yerdir. Direklerarası adı, caddenin sağındakiDamat İbrahim Paşa Külliyesi'ne gelirsağlamak amacıyla inşa ettirilen dükkanlarınönündeki mermer sütunlu revaklardan gelmekteydi.19. yüzyılın ikinci yarısı ile Cumhuriyet'in ilkyıllarında burada tiyatrolar, kahvehaneler veçeşitli eğlence yerleri vardı. İstanbul'daki ilktiyatrolardan Gedikpaşa Tiyatrosu'ndan sonraMinakyan Tiyatrosu, Abdürrezzak Tiyatrosu,Kavuklu Harndi Tiyatrosu, Direklerarası'ndaoyunlar oynamışlardı.Metin And, 1908-1923 yılları arasında Direklerarası'ndaşu tiyatro binalarının varlığınınakleder: Mesrutivet Tiyatrosu. Kaeir Tivatro,Sanayi-i Nefise Mektebi Tiyatrosu, Sahne-iMusiki-i Osmani Tiyatrosu, Bizans Tiyatrosu,İstanbul Tiyatrosu, Küçük Kagir Tiyatro, Fev~ziye Kıraatlıanesi ( onarılarak önce EmperyalTiyatro, sonra Milli Sinema), Şark Tiyatrosu;Millet Tiyatrosu, Ferah Tiyatrosu, Malul GazilerMillet Tiyatrosu.!!.Meşrutiyet sonrasında Sahne-i Heves, Sanayi-iNefise Tiyatrosu, Mürebbi-i Hissiyat, BurhaneddinTiyatrosu, Darü't Temsil-i Osmanigibi topluluklar Direklerarası'nda kurularakgelişti. Daha sonra Şehir Tiyatroları'na dönüşecekolan Darülbedayi-i Osmani, buradaki LetafetApartmanı'nda kuruldu.Direklerarası'nın rağbet devriŞehzadebaşı ve hususen Direklerarası'nın rağbetdevri, tiyatro zevkinin başlamasından vetiyatroların Gedikpaşa'dan Direklerarası'nageçmesinden sonradır. Abdürrezzak, LeblebiciHorhor Ağa, Kavuklu Hamdi, Kel Hasan gibiustalar Direklerarası'ndadır.Kel Hasan'ın yönettiği Eğlencehane-i Os~aniİdare-i Hasan, Ferah Tiyatrosu, Millet Tiyatrosuve Pelek Sineması, Direklerarası'nın esaslıkurumlarından dır.Direklerarası'nın bitiritmesiDireklerarası'nda önce Ferah Tiyatrosu yandı.Ardından Direklerarası'nda esaslı yıkımlar yapıldı.Buradaki üç tiyatro binası tiyatro yaptırılacağıiddiasıyla istimlak edildi. Sonra burayatiyatro yapmaktan vazgeçildi. .1910 yılında,Direklerarası'nın tarihi direkleri de yıkıldı.Türk Sanatı'nı ayakta tutan mekanın direkleri,elektrikli tramvay yapılacak diye yok edildi.Ahmet Rasim, Direklerarası'daki yollarınbozulmasını anlatır: "Beyazıt'ta teravihi kılıp,mahyacının havadaki iplere sıra sıra dizdiği üççifte piyadeyi seyrettikten sonra nazlı nazlı,salma salma Direklerarası'na seğirttiğiniz varmı? Ne o? Koca meydancia geçecek yol bulamadınızmı?" ·Direklerarası, tiyatronun merkezi olma özelliğinikaybettikten sonra, sadece Karagöz'ünperdesi değil, bütün tuluat oyuncularının dü-:­zeni bozuldu. Geleneksel tiyatronun bu şekildebozguna uğratılması, Batı aktarmacılığınr esasalan bir tiyatronun dayatılmasına yol açtı.

DERSAADET SÖZLÜGÜDiRiLiŞ YAYlNLARITürk Edebiyatı ve Türk Düşüncesi'nin önemliisimlerinden Sezai Karakoç, eserlerini DirilişYayınları ile okuyucularına sunuyor. DirilişYayınları, Kazım İsmail Gürkan Caddesi'ndefaaliyetlerine devam ediyor. Karakoç'un genelbaşkanı olduğu Yüce Diriliş Partisi'nin İstanbulİl Merkezi Millet Caddesi üzerinde Haseki Hastanesikarşısında. Partinin önceki dönemindeadı Diriliş Partisi'ydi ve İstanbul İl MerkeziŞehzadebaşı'ndaydı.D iŞÇiLiK OKULU. BEYAZlTDEVLETKÜTÜPHANESiDiŞÇiLiK YÜKSEK MEKTEBiDişçilik Yüksek Okulu, Kadırga'da, Koca RagıpPaşa'nın konağının yerine yapılmıştır. DişçiMektebi, bilahare 1965 yılına kadar Beyazıt'taeğitim vermiştir.DiVAN KULESi. ADALET KULESiDireklerarası kahvehaneleriTiyatronun revaçta olduğu dönemde, çayhaneve kıraathaneler Direklerarası'nda yaygınlaşır.Direklerarası'ndakiDarülelhan, Fevziye Kıraathanesi,Hacı Recep'in, Hacı Mustafa'nın,Harputlu Hacı Mehmet Ağa'nın, Yakup'un, AliBaba'nın, Yavru Mehmet'in çayhaneleri iz bırakanyerlerdir. Buralarda Muallim Naci, AhmetMithat Efendi, Ali Suavi, Şeyh Vasfi, AhmetRasim, Nabizade Nazım, Mustafa Şekip Tunç,Neyzen Tevfik, Mehmet Akif, Ismayıl HakkıBaltacıoğlu gibi devrin kültür adamları bir arayagelir sohbet ederler. Sanat dostları, onlarınsohbetlerini dinleme fırsatı bulurdu.DiVANYOLUÇarşıkapı'dan Sultanahmet'e uzanan ana cadde... Divan-ı ali yolu ... Bizans döneminde imparatorlukyolu idi. Osmanlı döneminde aynımisyon devam etti. Divan' a yani padişahındivanına giden yoldur. Vezirler, padişahın huzurunabu yoldan giderler. Divanyolu'ndanÇemberlitaş'a yol genişletilirken, bir çok evyıktırılmıştır. Yol açma çalışması, 1860'larda· tir.Direklerarası:ndaki diğer kahveler Ali Paşa Çayevi,Şule Kıraathanesi, Acem'in Kahvesi veYavru'nun Kahvesi'dir. Burada bulunan UşaklarKahvesi, hizmetçi arayanların uğradığı birkahve dir.Direklerarası'nda son sinemalar Turan, Hilal veMilli sinemalarıdır.DiRiLiŞ KAHVESiDiriliş Kahvesi, 12 Eylül 1980 öncesi,Süleymaniye'de Yabancı Diller Yüksek Okulu'nayakın bir yerde idi. Milli Görüş çizgisindeki öğrenciler,bu kahveye takıhrdı:-------G$

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜİstanbul'un mutena mahallerinin ilki, Divanyoluboyunca uzanan konak ve evlerden oluşuyordu.Avrupalılar, 19.asrın sonlarına kadar Galata'daikamet ve çalışma izni almışlardır. Onların şehrineski dokusu içindeki Bahçekapısı (Eminönü)ve Divanyolu'nda doktor muayenehanesiveya kumaş dükkanı açması üzerine, bunlarınkapatılmasına dair bir emirname yayınlanır.Zaten ünlü hekimler ve seçkin aileler, 1950'liyıllara kadar Cağaloğlu'nda otururlar. Çevrematbaalada dalmaya başlayınca, seçkinler burayıterk eder.Ahmet Rasim, Divanyolu'nu şöyle anlatır:"Mektepten çıkışıının senesinde idi. Ben bumeydanın bir kapısından girip öteki kapısındançıkmayı öğrenmiştim. Burası Şehzadebaşı'nda,Direklerarası'ndaki bundan beş altı sene evvelkaldırılmış olan Osman Baba Türbesi'nden itibarençayhaneler, perukar (alafranga berber)dükkanları, mürekkepçiler içindeki birkaç kitapçı,Kirkor'un kitapçı dükkanı, Sarafim'inkıraatlıanesi yollarıyla Sultan Mahmut türbesindekiÇemberlitaş Hamarnı bitişiğinde ilkkitapçılardan olan Celil'e varır, oradan tramvayyolunu takiben Cağaloğlu istikametine dönerekTomruk Dairesi'ni sağcia bırakır, eski Tarikgazetesi idarehanesi, Kitapçı Arakel, KitapçıKarabet, Kitapçı Parsih Efendi dükkanlarıylaşimdiki Yeni Postane arkası Sokağı denilen eskiMuhacirin Komisyonu Sokağı'nı sola ve bunlarınkarşı tarafındaki Ebussuut Sokağı'yla SabahMatbaası'nı da hakim çizgisine aldıktan sonraşimdiki İkbal Kütüphanesi'nin selefi olan pis,murdar bir bakkal dükkanında nihayet bulurdu.Şunu unutmayalım ki, bu yılankavi hattındışında Beyazıt'taki Sahafl.ar, Kaşıkçılar kapısındakisıravari dükkanlar, Bedesten sırtındatoplanmış diğer sahafl.ar, hatta Valide Ham dasol taraf hududun u teşkil ederdi."DiVANYOLU KIRAATHANELERiDivanyolu üzerinde değişik dönemlerde bulunankıraathanelerden bazıları Yıldız, Yeni Şark,Suriye, Diyarbekir ve Arif'in Kıraathanesi'diL.Türbe Sokak'ta bulunan 'Yeni Şark Kahvesi'Yahya Kemal, Süleyman Nazif, Rauf AhmetHotinli, Hilmi Ziya Ülken ve Ahmet HarndiTanpınar ' ın uğrak yeridir.Tanpınar, 'Arif'in Kıraathanesi'nin, AbdülhamitHan devrinde büyük bir şöhret kazandığınısöyler. Arif'in karşısında Bekir isminde birzat da, kıraathane açar. O devirden kalma birdörtlük, bu iki kıraathane patronunun arasındameslek rekabeti yüzünden çıkan kavgayınakleder:Dün gece iki kzraathaneciBirbiriyle eylemişler arbedeVak'ayz seyr eyleyenler dedilerArif' i yzktz Bekir bir darbede.Kıraathanenin doğuşuAbdülaziz devrinde yaygınlaşan gazete· okumazevki yüzünden, kahvehanelerden bir kısmı,'kıraathane' ismini alır.Batılılaşma çabaları hızlanciıkça Gedikpaşa, Divanyolu,Şehzadebaşı ve Direklerarası giderekşehrin cazibe merkezi olma özelliğini kaybeder.Beyazıt kahveleri ve Küllük, aydınların veüniversite öğrencilerin bu çevrede yoğunlaştığıson noktalardır. Malik Aksel anlatır: "Millizaferden sonra İkbal ve Sultanahmet kahveleriadeta bırakıldı. Daha ziyade Beyazıt taraflarındatoplanmaya başladık, fakat yavaş yavaş sinemazevki ve Beyoğlu İstanbulluyu çekiyordu.Bu göçten Şehzadebaşı ' nı, uzun müddet tek başınaNaşit ayakta tuttu. O da ölünce İstanbulhayatının bu tarafı kapandı. Radyonun yayılması,musiki takımlarını kahvelerden kovdu.Üniversitelilerin ve okur-yazarların toplandığıBeyazıt kahveleri ve Küllük, Beyazıt'ı bir müddetdaha yaşattı."Yukarıda anlattığımız Arif'in Kıraathanesi,Mütareke yıllarında Beyaz Ruslar tarafındankiralanarak, İstanbul'un ilk barı haline getirilmiştir.DİYANET İSLAM ANSİKLOPE DİSİTürk Kültür hayatının en önemli başarılarındanbiri, Türkiye Diyanet Vakfı tarafından yayınlanan'İslam Ansiklopedisi'dir. Ansiklopedinintanıtım merkezi, Klodferar Caddesi'nde ...DİYANET VAKFI KİTAB EVİ. CEZ ERİKASIM PAŞA CAM İİDİYARİBE KİR KIRAA'İ'HANESİDivanyolu'nda idi. İstanbul'un son meddahlarındanSururi, Direklerarası'ndan sonra Divanyolu'ndakiDiyaribekir Kıraathanesi'nde gösterilerinisunmuştu .· ~~--------------

DERSAADET SÖZLÜGÜDOGRU ALEM MATBAASIAhmet İhsan Bey ile ortağı Asım Bey'in matbaasıdır.Ebussuut Caddesi'ndeydi.DOGU TÜRKiSTAN VAKFI. DAMATİBRAHiM PAŞA KÜLLİYESİDOGUBANK İŞ HANIGeçmişte gümrüksüz mallarınsatıldığı bir handı.Bugün spot elektronik eşyaların satıldığı birçarşı oldu. 'Doğubank', spot satış mantığını anlatanbir deyim, bir terim haline gelmiştir.DÖKMECİLER HAMAMISüleymaniye Dökmedler Hamamı, külliyenininşa edilen ve hizmet veren ilk eseridir. Osmanlıdöneminde bir semte bir külliye yapılırken,işçilerin temizlenerek çalışması için önceliklehamamdan başlanırdı. Adıİu, yakınında bulunandökmed dükkanlarından - almıştır.DÖRDÜNCÜ VAKlF HANHamidiye Külliyesi'nin tam karşısında, Hamidiyeimareti'nin yerine yapılmıştır. Milli Mimarlıkakımı temsilcilerinden, Mimar Kemalettintarafından yapılmıştır. 1911'den 1926yılına kadar yapımı sürmüştür. İstanbul TicaretOdası ve Borsa bir dönem bu binada hizmetvermiştir. Bugün otel ve ' alışveriş merkezi olarakvarlığını sürdürüyor.DÖSİM SULTANAHMETTopkapı Sarayı'nın dışında, Ayasofya'nın arkasındadır.DRAGONİS SİGARA KAGIDI FABRİKAS IDragonis Sigara Kağıdı Fabrikası, Hasırcılar'daidi.DUYUN-I UMUMİYE BİNASI • İSTANBULERKEK LİSESİ--------~~

4 DERSAADET SÖZLüGüDÜGÜMLÜ BABA ZAVİYESİBinbirdirek Mahallesi Atıneydam Caddesi'ndedir.Türk İslam Eserleri Müzesi olarak hizmetveren İbrahim Paşa Sarayı'nın bahçesinde, vakıfkayıtlarına göre 'Düğümlü Baba Zaviyesi' vardır.DÜNYA GAZETESiDünya gazetesi önce Bağcılar' a, şimdi de Anadoluyakasına taşındı. Cağaloğlu'daki yeri, NarlıbahçeSokak'taydı.DÜNYA TÜRKMENLERİ EGİTİM VAKFIAfganistan Türkmenleri öncülüğünde kurulanvakıf, öncelikle eğitim konusunu faaliyet alanıolarak seçmiş. Vakıf, Türkiye'den Türk illerineuzanan bir dostluk köprüsü gibi. Afganistan'ınMezar-ı Şerif, Kunduz ve Şıbırgan illerinde kurulanbazı okullar, Dünya Türkmenleri EğitimVakfı tarafından finanse ediliyor. Vakıf TicarethaneSokak Güle Güle Apartmanı'nda hizmetveriyor.• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003• Muharrir, Şair, Edib, Ahmed Rasim, Hazırlayan KazımYetiş, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1980 .• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, Erhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul2008• Roma İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'neEminönü'nün İktisadi ve Sosyal Önemi, Prof.Dr. AhmetTabakoğlu, l .Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul2006• Şehir Mektupları, Ahmet Rasim, Eğitim Yayınları, İstanbul,B. Tarih• Silik Fotoğraflar, Orhan Okay, Ötüken Neşriyat, İstanbul2009• Tarihsel Görünüm, Fred Field Goodsell, İstanbul 1920,Editör Clarence Richard Johnson M.A., Çeviren SönmezTaner, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2.Baskı, İstanbul 2007KAYNAKLAR• Aziz İstanbul, Yahya Kemal, MEB, İstanbul 1989• Beş Şehir, Ahmet Harndi Tanpınar, MEB, İstanbul 1989• Bir Yönetim Modeli: Süleymaniye, Her Dem Güçlü, İbrahimZeyd Gerçik, Küre Y., İstanbul2009• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Divanyolu, Beşir Ayvazoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul2003• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• Edebiyat Anılan, Hüseyin Cahit Yalçın, Sadeleştiren RaufMutluay, T.İş Bankası Kültür Y., İstanbul 1975• Eski Direklerarası Tiyatroya Hasret!, Eser Tutel-HamitSözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.166, Eylül 2007• Eski İstanbul Otelleri, Vefa Zat, Bilge Karınca Y.,İstanbul2005, sf.llO• Gündelik Hayatından Renklerle Eski İstanbul, MehmetMazak, Kitabevi, İstanbul 2009• İstanbul Bir Rüya, İskender Pala, İstanbul Büyükşehir Belediyesi,Kültür ve Turizm Daire Başkanlığı Y., İstanbul ,B. Tarih• İstanbul Hamamları, M.Nermi Haksan, T.Turing ve OtomobilKurumu Y., İstanbul 1995• İstanbul Maceramız-I, Çelik Gülersoy, Remzi Kitabevi,İstanbul 1995• İstanbul Maceramız-II, Çelik Gülersoy, Remzi Kitabevi,İstanbul 1996• İstanbul ve Boğaziçi-1, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul ve Boğaziçi-2, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul'a 8 Müze Daha, Şehr-i İstanbul, 2007, s.18• İstanbul Kültür ve Sanat Ansiklopedisi, Tercüman Gazetesi,İstanbul 1982• İstanbul'un Ortası, Malik Aks el, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977, sf.69-76. ~e---------------------

DERSAADET SÖZLÜGÜT~JYAYlNLARI ıErim ve Muhiddin Arif Mardin gibi, sürekli EceAjandası kullananların, ajandaları sergilendi.Ece Ajandası'nı, Ankara Caddesi'ndeki AfitapKitapevi bastırıyor.EYAYlNLARIBabıali'nin eski kitap yayıncılarından 'E Yayınları',şimdi Çatalçeşme Sokak'ta. 'E Yayınları',1968 yılında kuruldu.EBUL-FAZL MAHMUD EFENDi MEDRESESi17. Yüzyılda günümüzdeki Belediye Sarayı'nınhavuz ve otopark girişinin bulunduğu yerde yapılmıştır.1954 yılında yıktırılmıştır.EBUSSUUT EFENDi MEDRESESiEbussuut Medresesi, 1565 yılında yapılmıştır.Sur-ı Sultani'nin Soğukçeşme Kapısı yanında,Alay Köşkü'ndeki köşesi karşısında, esas girişiolan bu kompleksin alt tarafındadır.EBÜZZİYA TEVFİK BEY'İN EVİEbüzziya Tevfik Bey'in evi, Cevri KalfaMektebi'nin arkasında idi.ECZACI MEKTEBİMekteb-i Tıbbiye, içinde bir bölüm olarak faaliyetinebaşladı. Tıbbiye taşındıktan sonra EczacıMektebi, Kadırga'da Menemenli MustafaPaşa Konağı'nda faaliyete başladı. (Bu binanınarsasına sonradan Kadırga İlkokulu yapıldı.)Beyazıt Camii yakınındaki Jandarma DairesiDarülfünun'a devredilince, Dişçi ve Bezacımektepleri Kadırga'dan buraya taşındı. 1959'daBezacı Okulu ve 1965'te de Dişçilik Mektebi,Beyazıt'taki binadan ayrıldı.ECE AJANDASIAFİTAP KİTAPEVİTürkiye'nin ilk ajanda markalarından biri olanEce Ajandası, 100. yaşını doldurdu. Bu vesileyle,'Ece Ajanda'nın 100 Yıllık Tarihi Sergisi'düzenlendi. Sergide eski başbakanlardan NihatECZACILIK TARİHİ MÜZESi1960 yılında İstanbul Üniversitesi BezacılıkFakültesi bünyesinde, Prof. Dr. Turhan Baytoptarafından kurulmuştur. Türk eczacılığı ile ilgiliilaç, malzeme ve belgelerin saklandığı birkuruluş tur.ECZAHANE-İ HAMDİAhmet Harndi Bey, İstanbul'da eczane açanilk Türk eczacıdır. 1879 yılında Mekteb-iTıbbiye'nin Bezacılık sınıfını bitirdi. 1880'de·-· ------~

.._~ DERSAADET SÖZLÜGÜZeyrek Yokuşu başında Eczahane-i Harndi kınlarında idi. Evi daha sonra Meclis-i Mebuadıylailk eczanesini açtı. Yerin yetersiz kalma- san Muhasebe Müdürü İsmet Bey satın almışsıüzerine 1895 yılında Vezneciler'de, Kuyucu tır.Murat Paşa Medresesi'nin karşısına taşındı. Busemtte birkaç defa daha yer değiştirdikten son- ED HEM PAŞA KONAGI. MERCAN İDADİSİra Letafet Apartmanı'nın alt katında yeni bireczane açtı. 1893 yılından başlayarak, HasekiHastanesi başeczacılığı görevini yürüttü.ECZAHANE-İ TÜRKi'Eczane-i Türki', Hocapaşa'da bulunan bir eczanedir.Ahmet Rasim anlatıyor; "Geçen günHocapaşa'dan gelen bir arabanın (at arabasıfayton),Eczane-i Türki'yi otuz metre kadargeçtikten sonra, elinde ecza şişesiyle çıkanbizim seyyar yazıcıya, birkaç zifos sıçrattığınıgözürole gördüm."ECZANE-İ ZİYAEczane-i Ziya, 1890 yılında DivanyoluCaddesi'nde kuruldu. Sahibi, Bekir Ziya Bey 'dir.EGİN TEKSTiLEğin Tekstil, Kapalı Çarşı'daki otantik dükkanıardanbiridir. Türkiye'nin 30 bölgesinde dokunanyöresel kumaşları satar. Mağazada, Antepdokuması şallar ve pikeler, Kastamonu, Kanclırael dokuması giysilik, nakışlık kumaşlar,Tosya'nın kıl kesesi, şah, kuşağı, Denizli'ninhavlu ve çarşafları, Trabzon'un peştamalları,Bursa'nın havluları, Maraş'ın pamuklu dokuması,Ödemiş'in ipeği, Safranbolu ve Efiani'nineski el dokumalarını bulmak mümkün. EğinTekstil'de satılan bütün bu dokuma ve kumaşlarınortak yanı, otantik özelliklerininbozulmadan üretilmesi. Eğin Tekstil'i bugündördüncü kuşağın temsilcisi olarak işleten SüleymanErtaş, herkesin gittiği yolun çabukaşıoacağına · inanıyor ve özgün yaklaşımınısürdürüyor. Ertaş yaptığı işin ticari boyutundançok, eskinin güzelliği ve el emeğine verilendeğerle ilgileniyor.EGLENCEHANE-İ OSMANİ KUMPANYASIKambur Mehmed ve Mehdi efendilerin 1895yılında kurdukları tiyatro topluluğudur. Kumpanya,Komik Şevki Efendi'nin yönetimindekendini duyurdu. Daha çok Şehzadebaşı'ndaLetafet Apartmanı'nın karşısındaki ÖmerAğa'nın binasında perdelerini açtı.EDEBiYAT FAKÜLTESi. Beyazıt'taki Ordu Caddesi ile Şehzadebaşı arasındadır.1942 yılında yapımına başlanan binalar,1951 yılında tamamlanmıştır. Mimarı SedatHakkı Eldem'dir. Ulusal Mimari Akımı'nınöncü eserlerinden biridir. Daha önce aynı yerde,Mısırlı Zeynep Hanım Konağı vardır ..EDHEM PAŞA EVİTophane-i Amire generallerinden EdhemPaşa'nın evi, Sokullu Mehmet Paşa Camii ya-EKMEKÇiZADE MEDRESESiŞehzadebaşı'ndadır. Defterdar Ekmekçizade AhmetPaşa yaptırmıştır.Paşa'nın türbesi de aynıyerdedir. İhlas Vakfı ilk yurt organizasyonunu,Ekmekçizade Yurdu'nda yapmıştır. Medrese bugünİlim Yayma Cemiyeti tarafından öğrenci yurduolarak kullanılmaktadır.EL-CEVAİB MATBAASIArap asıllı gazeteci, sözlük yazarı ve gramerciFarisü'ş-Şidyak, Cağaloğlu Ebussuud Caddesi'nde'El-Cevaib Matbaası'nı kurdu. Bumatbaada, 'El-Cevaib adlı Arapça gazetenin yanındaArapça ve Türkçe bir çok kitap ve risalede yayınladı.

DERSAADET SÖZLÜGÜYeni Camü- Eminönü'ELÇİ HANIYeni Cami Ham ve Elçi Ham sİpahilerin dinlenmeyerlerindendir. Elçi Ham, Çemberlitaş'ınkarşısındadır. Daha önce yerinde bir kervansarayvardır. Elçiler burada ağırlandığı için, 'ElçiHam' denilmiştir. Zamanla harap hale gelenhamn içinde, karagöz gösterileri de yapılmıştır.Elçi Han'ın yerine önce Osman Bey Sitesi, arkasındanda şimdiki Darüşşafaka binası yapıldı.EMİNÖNÜOsmanlı döneminde Deniz Gümrüğü ve GümrükEminliği'nin burada bulunması sebebiyleEminlik Önü, Eminönü adını alır. Eminönü,15-17. yüzyıllarda liman merkezi işlevine sahipti.İstanbul' a gelen gemiler, burada gümrükeminliği ônünde durup kontrol için beklerdi.Eminlik Önü, Galata Köprüsü'nün sol tarafındadır.Daha sonra burada Valide Ham yapıldı.EMİNÖNÜ BELEDİYESİTHEODOSİOS SARNICIEski konservatuar binası, sonradan EminönüBelediyesi oldu ... Eminönü Belediyesi, bu binadahizmet verdi. Eminönü Belediyesi, 2009 yılındansonra Fatih Belediyesi'ne katıldı. Belediyebinasının altında bir sarmç var, TheodosiosSarmcı... Sarmca, Şerefiye Sarmcı da denir.EMİNÖNÜ DUVARLARIDuvarlar toplumun aynasıdır ... Ressam BurhanDoğançay, İstanbul'un duvarlarından esinlen-diğini söyler: "Şehri keşfedebilmek, nabzını tutabilmekiçin yürümek lazım. Hala Cihangir'denEminönü'ne kadar yürüyorum ve çok fazla şeyeşahit oluyorum ... İstanbul'un Dolapdere, Eminönüve benzer semtlerde duvarlar çok zengindir.Ben de bunları fotoğraftarım."EMİNÖNÜ ECZAHANESiEminönü Eczanesi hakkında ipuçlarını BurhanOğuz'dan alırız; "Merhum Amiral Hilmi--------j~

·~ DERSAADET SÖZLüGü..Ünsal'ın eşi İmran Hanım'ın anlattığına görebabası Hüseyin Hüsnü (Onay) Bey, EminönüEczahanesi'nin sahibi imiş. Bezanenin arkakapısı Haliç'e açılırmış. Kendisi eczacı olmaklabirlikte Mekteb-i Hukuk'u da bitirmiş ve işgalsırasında İstanbul Polis Müdüriyeti Kısm-ı Siyasişefi imiş."EMİNÖNÜ HALKEViEminönü Halkevi, konferans ve seminerleryanında resim sergileri ve tiyatro gösterileriylede bir çok ilki gerçekleştirdi. Bir çok sanatçıburadan yetişti.EMİNÖNÜ İSKELELERİSirkeci'den Haliç içlerine kadar İstanbulLimanı'ndaki boşaltma işlemlerinde, iskele düzeyindebir uzmanlaşma vardır. Yemiş Pazarıiskelesi, Unkapanı, Yağkapanı, Odun Pazarıiskelesi, Balat ayrı tüketim maddelerinin boşaltıldığıiskelelerdi. İstanbul' a Kırım, Tuna veKaradeniz'den gelen bal, yağ, un ve zahire, buiskelelerde boşaltılırdı. Gelen erzakın depolanmasıve işlenmesiyle uğraşan esnaf da, bu iskelelerinçevresinde faaliyet gösterirdi.Eminönü'nde, Galata Köprüsü'ne yakın iskeleye,'Meyyit iskelesi' de denirdi.Eminönü iskelelerini içine alan 'İstanbul Limanı',85 hektarlık bir alandır. Batılılar, bu limanı,en ehil, en güvenilir liman olarak belirtirler.EMİNÖNÜ MEYDANIEminönü Meydanı, Yeni Cami çevresinde ı939-ı945 yılları arasında kuruldu.EMİNÖNÜ SEBZE VE MEYVE HALİ • YE­MiŞ İSKELESİEMİNÖNÜ SEMPOZYUMUEminönü Belediyesi tarafından 2006 yılındanitibaren düzenlenen sempozyum. ı. UluslararasıEminönü Sempozyumu'nun konsept da-. nışmanı Prof.Dr.İlber Ortayli, danışmanları iseErol Cihangir, Mahmut Çetin ve Azimet Bucakidi. İki defa aynı isimle düzenlenen sempozyumunadı bilahare 'Tarihi Yarımada Sempozyu-. mu' olarak değiştirildi.EMLAK APARTMANLARISaraçhanebaşı'na yeni Belediye Sarayı yapılmasıve Atatürk Bulvan açıldıktan sonra, bu yenicadde üzerinde, eski konut dokusu tamamendeğişti. Cadde üzerine ahşap yapılardan farklıolarak, yeni apartmanlar yapılmaya başlandı.Bunların o dönemde en görkemiisi PertevniyalLisesi karşısındaki Emlak Apartmanladdır.Sonradan, bunları yeni apartmanlar izledi.ENCÜMEN-İ DANİŞEncümen-i Daniş Nizamuarnesi Ocak ı8Sı'dehazırlandı. Üye listeleriyle birlikte ıs Nisanı8Sı'de onaylandı. Açılış töreni, ı8 Temmuzı851 tarihinde Valide Mektebi'nde yapıldı.Bina, günümüzde Cağaloğlu Anadolu Lisesiolarak kullanılmaktadır.ENCÜMEN-İ ÜLFETEncümen-i Ülfet yani dostluk kulübü. Kurucularbaşlangıçta, 'Kulüp' kelimesini pek kullanmaz.Encümen-i Ülfet, İstanbul seçkinlerininkurduğu ilk kumar kulübüdür. Kulübünasıl kurucusu Maliye Bakanı Mustafa FazılPaşa'dır. Mekanı, Çemberlitaş'daki Asım PaşaKonağı'dır.ENDERUNEnderun, Topkapı Sarayı'nın Babüssaade denenüçüncü kapısından başlar. Geniş bir avlununçevresinde koğuşlar, meşkhane, hazine,Hasoda, Fatih Köşkü, cami ile ortada kütüphaneve girişte Arzodası yer almaktadır. Koğuşlar,işlevlerl.ne ve eğitim-hizmet derecelerinegöre Büyük Oda, Küçük Oda, Doğancı Koğuşu,Seferli Odası, Kiler Odası, Hazine Odası ve Hasodaadlarını taşımaktaydı.ENDERUN KİTABEVİEnderun Kitabevi, ı968 yılında BeyazsarayKitapçılar Çarşısı'nda kuruldu: Şimdi Yumniİş Merkezi'nde. Kurucuları İsmail Özdoğan,İsmail Erünsal, Ertuğrul Düzdağ ve MehmetAçıkgöz'dür. Kitabevinde cumartesi günleriAli İhsan Yurd'un da katıldığı kültür sohbetleriolurdu. Enderun Yayınevi'nin kitap yayınıda vardır. Bunlardan ilki, Ertuğrul Düzdağ'ın'Şeyhülislam Ebussuud Efendi Fetvaları Işığındaı6. Asır Türk Hayatı' adlı eseridir: Yayınevininneşrettiği 'Osmanlı Araştırmaları Dergisi'2009 yılı içerinde 33. sayısını neşretti.ENSARVAKFIEnsar Vakfı, İmam Hatip Liselerini geliştiren,eğitimci ve işadamlarının katkılarıyla kurulmuştur.Türk eğitim sistemine katkıları, bugünde sürüyor. Vakfıiı merkezi Süleymaniye' de.Süleymaniye Caddesi No:ll 1 0212 5130309. ~f-------------------

DERSAADET SÖZLÜÖÜ ~·ERDEDİLİ SİNAN DERGAHICankurtaran, Caferiye Sokak'ta yaniAyasofya'nın yan Sokağı'ndadır. Halveti dergahıdır.ERENLER KIRAATHANESİALİ PAŞA MEDRESESi.. ÇORLULUERMENi KİTAPÇILARHalit Ziya anlatır: "Babıali Caddesi baştan başaKarabet ve Kaspar'larla, Aleksan'larla sonrahepsinden daha önemli, köşede Arakel'le doluidi. Bunlar da kitap, gazete, basımevi hayatındaırkıarına vergi çalışkanlık, beceriklilik yeteneklerinigeliştirmemiş olsalardı. Acaba neolacaktı?"rüz. Vefatından önce Türk Sineması'nın önemliisimlerinden Erol Taş'ın işlettiği bir semtkahvehanesiydi. Bugün onun anısına, kültürmerkezi olarak varlığını sürdürüyor. Buranınkültür merkezine dönüştürülmesi, EminönüBelediye Başkanı Ahmet Çetinsaya dönemindeolmuştur. Erol Taş Kültür Merkezi'nin açılışını,cumhurbaşkanlığı döneminde Süleyman Demirelyapmıştır.Bilgi kurumu Hiperlink, Erol Taş KültürMerkezi'nin komşusuydu. Hiperlink, 2010 yılındaTophane'ye taşındı.ESAT BEY ECZAHANESiEsat Bey Eczahanesi, Divanyolu üzerindeydi.ERMENi PATRİKHANESİFatih Sultan Mehmet, İstanbul'un fethindensonra, 1461 yılında, Batı Anadolu'daki ErmeniEpiskoposluğu'nu İstanbul Patrikliği'ne dö­·nüştürmüştür. Bu yaklaşım, Türkler'le birlikteErmeniler'in de İstanbul'a göçüne yol açmıştır.Ermeni Patrikhanesi, bugün dini ve kültürelbir merkez olarak Türkiye'deki Ermeni vatandaşlarımızahizmet vermektedir. İçinde önemlibir kütüphane olan 'Ormanyan Kütüphanesi'vardır.Ermeni Patrikhanesi Şarapnel Sokak KumkapıERMENi PROTESTAN KİLİSESiGedikpaşa'daki Ermeni Protestan Kilisesi'ni,1914 yılında, Amerikalılar yaptırmıştır.ESAT EFENDi KÜTÜPHANESiYerebatan Caddesi üzerindedir. Vakanivüs MehmetEsat Efendi tarafından yaptırılmış bir kütüphanedir.Kitapları, Süleymaniye Kütüphanesi'nenakledilmiştir. Uzun süre matbaa olarak kullanılanbina, bugün 'Yörük Halı' mağazası tarafındankullanılmaktadır.EROL TAŞ KÜLTÜR MERKEZiCankurtaran Tren İstasyonu'ndan inildiğinde,yol bizi Cankurtaran Meydanı'na çıkarır.Meydanda, 'Erol Taş Kültür· Merkezi'ni görü-ESKADEREdebiyat Sanat ve Kültür Araştırmaları Derneği(ESKADER), Cağaloğlu'nda. ESKADER, faaliyetleriylekısa zamanda kendini duyuran birkuruluş oldu. Kubbealtı Vakfı Müdürü MehmetNuri Yardım başkanlığındaki derneğinyönetiminde Erol Mermer ve Mustafa NadirÖnay da yer alıyor.www.eskader.netESKİ ODALAR KIŞLASIFatih Sultan Mehmet, Şehzadebaşı'nda yapbrmıştır.Yeniçerilerin kaldığı kışladır. Yıkılmıştır.---------j~

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜESKİSARAYFatih Sultan Mehmet'in, şimdiki İstanbulÜniversitesi'nin bulunduğu yerde yaptırdığıilk saray ... Padişahlar burada otururdu. Sarayı550 ve ı 7ı5'te yandı ve yeniden yaptırıldı.ı826'da Yeniçeri Ocağı kaldırılınca Eski Saray,önce Seraskerlik sonra da Harbiye Nezaretioldu.bir de sarayı va~dır. Saray ahşaptır. ı 755 yılındaçıkan Hocapaşa yangınında Paşa Kapısı yanınca,sadaret büroları bir süre burada hizmetvermiştir.ESMA SULTAN SAHiLSARAYISokollu Mehmet Paşa tarafından, eşi velLSelim'in kızı İsmihan (Esma) Sultan içinKadırga'da yaptırılmıştır. Mimar Sinan eseriolan bu yapı, günümüze kalamamıştır .•ESKİ ŞARK ESERLERİ MÜZESiArkeoloji Müzelerine bağlıdır. ı9ı 7 yılında,Halil Eldem tarafından düzenlenerek, hizmeteaçılmıştır. Salonlarda sırasıyla; Asur, Sümer,Akat, Babil, Eski Mısır ve İslamiyet öncesi Arapkültürüne ait ı5 bin eser ve çivi yazılı belge koleksiyonusergilenmektedir. Eski Şark EserleriMüzesi binası, Osman Harndi Bey tarafındanı883 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi (GüzelSanatlar Akaderr;ıisi) olarak yaptırılmıştır.Osman Harndi Bey Yokuşu Gülhane 1 0212 5207741ESMA SULTAN MEYDAN ÇEŞMESİ .ı 78ı yılında yapılmıştır. Kadırga Cündi Mey­.. danı'ndadır. IlLAhmet'in kızı Esma Sultan yaptırmıştır.Burada ayrıca Esma Sultan adına, birde namazgah vardır. Esma Sultan ' ın Kadırga'daESNAF HASTANESiİstanbul Esnaf Hastanesi, Türkiye'nin karamacı gütmeyen ilk tam teşekküllü özel hastanesidir.Kurucuları arasında İstanbul TicaretOdası, İstanbul Sanayi Odası ve İstanbulTicaret Borsası yer almaktadır. İstanbul EsnafCemiyetleri tarafından ı937 yılında dispanserolarak kurulmuştur. İlk genişleme projesini,30 Ağustos ı938 tarihinde, Cağaloğlu MollaFenari Sokak'ta açtığı 25 yataklı hastanesiylegerçekleştirdi. 1939 yılında, Sultanahmet'tebulunan Sağlık Yurdu'na taşındı. Hastane,Balıkçılar Derneği, İstanbul Ticaret Odası, İstanbulSanayi Odası, İstanbul Ticaret Borsası,yardımsever kur uluşlar ve vatandaşların katkılarıylaı963 yılında Süleymaniye'deki kendineait binasına taşındı. Burada, tam teşekküllü.~1----------~--

DERSAADET SÖZLÜGÜhastane .olarak, faaliyete geçti. Esnaf Hastanesi,2006 yılında 'Business Esnaf Hastanesi' ismiverildi. Daha sonra işletme sorunları yaşayanhastane. kapandı.ESVAPÇIBAŞI İLYAS BEY KONAGIAdliye binasına giden yolun başında SultanAbdülhamit'in ikinci katibi Arap İzzet'in konağıvardı. Esvapçıbaşı İlyas Bey'in iki katlıkonağı hemen onun yanındaydı. Refet Paşa,İstanbul'un kurtuluşunu halka bu konağınpenceresinden müjdelemiştir. Bir ara 'ŞarkMahfeli' adlı bir kulüp tarafından kullanılmıştır.EŞREF NEŞ'ET ECZAHANESiEşref Neş'et Eczahanesi, Sirkeci'de, AnkaraCaddesi üzerindeydi.ETMEYDANIEt Meydanı; Aksaray'da, Bayrampaşa Deresiile Sofular semti arasında bulunan meydandır.· Bayrampaşa Deresi, şimdi yoktur. Aksaray'danYenikapı'ya inen yolda eskiden BayrampaşaDeresi vardı. Yeniçeri Ocağı kaldırılmadanönce burada, Yeniçerilerin odaları vardı.Burada Yeniçerilere et dağıtıldığı için, 'Et Meydanı'denilmiştir. Semt, Yeniçeri Ocağı'nınkaldırılmasından sonra 'Ahmediye' olarak daadlandırılmıştır. Bugün Ahmediye ve orta bölüğünmescidi 'Orta Camii' ibadete açıktır. EtMeydanı'nda, bir dönem, dokumacılar ve havluimalatçıları faaliyet göstermiştir.ETHEM PERTEV BEY ECZAHANESiEthem Pertev Eczahanesi, 1895 yılındaAksaray'da Aksaray Meydanı No: 188 adresindekuruldu. Pertev Şurubu (Sirop Pertev)isimli hazır ilacı, eczanenin laboratuvarındayapılıyordu. Ethem Pertev 1924 yılında PertevMüstahzarat Laboratuvarı'nı Çemberlitaş,Matbaa-i Osmaniye binasının bir bölümündekurarak, ilaç yapım işini genişletmiştir.Bu dönemde laboratuvarda 20 kadar tıbbihazır ilaç ve kazınetik preparat yapılıyordu.Pertev Şurubu, Pertev Kolonyası ve PertevKremi halkın beğenisini kazanmış ve 1980yılına kadar bu ürünlerin yapımına devamedilmiştir.KAYNAKLAR• Aziz İstanbul, Yahya Kemal, MEB, İstanbul 1989, sf.47• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Dersaadet'te Liman Nizamnamesi, Prof.Dr.Ali İhsan Gencer,l.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul 2006• Devlet-i Aliye'de Hükümet Merkezi Olarak Babıali, Dr.Necati Gültepe, l.Eminönü SempozyumuTebliğler Kitabı,Eminönü Belediyesi Y., İstanbul2006• Divanyolu, Beşir Ayvazoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul2003• Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul 1993,Cilt 1,__;;;,.,~"'\: ~;.....# ~Ethem Pertev Bey Kolonyalan-------~

·~ DERSAADET SÖZLü Gü• Ece Ajanda'nın 100 Yıllık Tarihi, Milliyet Cadde 26 Kasım2009• İstanbul Mektupları, Fatih Kerimi, Çağrı Y., İstanbul2001• İstanbul Nasıl Eğleniyordu?, Refik Ahmet Sevengil, İletişimY., İstanbul, 1993• İstanbul ve Boğaziçi-1, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul ve Boğaziçi-2, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul'a 8 Müze Daha, Şehr-i İstanbul, Mayıs-Haziran2005, s.9• Kapalıçarşı'da 140 Yıl, Figen Akşit, İstanbullu, s.2• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003• Lehçe Turistik Rehberlerde ve Diğer Yayınlarda Eminönü,Doç.Dr. Danuta Chmielowska, l.Eminönü SempozyumuTebliğler Kitabı, Eminönü Belediyesi Y., İstanbul2006• Müze Gezme Kültürü Oluşturmada Bir Hareket OlarakEminönü, Doç.Dr. Ahmet Emre Bilgili, l.Eminönü SempozyumuTebliğler Kitabı, Eminönü Belediyesi Y., İstanbul2006• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, Erhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul 2008• Saray Günlüğü, Mehmet Ali Beyhan, Doğu Kütüphanesi,İstanbul 2007• Şehir Mektupları , Ahmet Rasim, Eğitim Yayınları, İstanbul,B. Tarih• Şöhret, Bir Zamanlar Türkiye, Şemsi Sıklım, Sam Y., İstanbul2008• Yaşadıklarım Dinlediklerim, Burhan Oğuz, Simurg Y.; İstanbul2000~~--------

DERSAADET SÖZLÜGÜFATİH KÖŞKÜ. HAZİNE DAİRESiFATİH EVLENDİRME DAİRESiBelediye Sarayı'nın çaprazında bulunan FatihEvlendirme Dairesi, Gençlik ve Spor KonferansSalonu oldu.FATMA SULTAN SARAYIFatma Sultan Sarayı, Cağaloğlu'ndaydı. Defterdarlarınkullandığı saray, Sultan III. Ahmet'inemriyle kızı Fatma Sultan'a verildi. Yanan sarayınyerinde şimdi Cağaloğlu Hamarnı var.FATMA SULTAN TÜRBESiŞehzadebaşı Camii'nin bahçesindedir.PAYTONTURSultanahmet civarında, 2006 yılında başlatılanfayton turları devam ediyor. Özellikle turistlerintercih ettiği fayton, şehrin tarihi dokusuylabütünleşiyor.FAZLI PAŞA SARAYISultanahmet'te, Binbirdirek SarnıcıyakınlarındaFazlı Paşa'ya ait bir saray. 18.yüzyıldayıkılmış tır.FAHRİ KORUTÜRK EVİEski cumhurbaşkanlarımızdan Fahri Korutürk,Soğukçeşme Sokağı'nda doğmuştur. Doğduğuevin üstünde, "Fahri Korutürk'ün doğduğu ev"yazılıdır.FAZiLET NEŞRİYATFazilet Neşriyat, milli kültürümüzün temeleserleri yanında takvim yayıncılığında öneçıkan bir isim olmuştur. Takvimin kapsamaalanı, Türkiye ve Avrupa'yı aşmış durumda.Fazilet Neşriyat, Yerebatan Caddesi MuhteremEfendi Sokak'tadır.-------&tFERAH TiYATROSUFATİH BELEDİYESİ KÜLTÜR VE SOSYALİŞLER MÜDÜRLÜ GÜTarihi Yarımada'nın kültür organizasyonları-. nın önemli bir· kısmı, Fatih Belediyesi KültürŞehzadebaşı'nda Şehzadebaşı Caddesi No: 14-16'da yer alan tiyatro binasıdır. Ferah Sineması,bu çevrenin en büyük sinemasıydı. Burada aynızamanda tiyatro· oynatılır, konser verilir, hattave Sosyal işler Müdürlüğü tarafından yapılıyor .. cambaz gösterileri de yapılırdı. Mesela HafızKültür Müdürü Fuat İnci, Yücel Çakmaklı çalışmasıylatanıdığımız bir kültür adamı.www.fatihbelediye.gov.tr 1 0212 4440176Burhan, burada sahne almıştır. Kapının önünde,bir klarnet, bir cümbüş ve bir de davuldanoluşan üç çalgıcı başta İzmir Marşı olmak üze-

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜre hep canlı havalar çalarak gelip geçeni içeriyeçekmeye çalışırlardı.İlıniye sınıfından Kevakibizadeler'den KanburMolla Selahattin tarafından işletilir.Direklerarası'nda önce Ferah Tiyatrosu yandı.Ardından Direklerarası'nda esaslı yıkımlaryapıldı. Direklerarası, altın dönemini, 1924yılında yaşadı. Muhsin Ertuğrul yönetimindeDarülbedayi'den ayrılan sanatçılar, 'FerahSezonu' yaşattılar tiyatro seyircilerine. 1941yılında yanan binanın yerine, daha sonra 'ŞehzadeSineması' inşa edildi.FERAHABAT KASRIPerahabat Kasrı, Cağaloğlu'nda bahçesiyle ünlübir kasırdır. Sultan IlLAhmet burada dinlenir.Ferahabat, Kağıthane'deki Sadahat'ın muadilibir isimlendirmedir. Bu tür adlandırma, L~leDevri'nin bir özelliğidir.FERİT PAŞA KONAGI19: yüzyılın ortalarında, nazırlardan Ferit Paşatarafından yaptırıldı. Süleymaniye'de, TimurtaşMahallesi Hoca Hamza Meydanı üzerinde,Odun Kapısı ile Fetva Yokuşuarasında idi.FERTEK GAZOZ FABRİKASISirkeci'de kurulu bir gazoz fabrikası ...Türkiye'de ilk meyve esansh gazoz, burada imaledilmiştir.~-------

DERSAADET SÖZLÜGÜFESCiLER KAPISIKapalıçarşı'nın kapılarından biri.FESHANEFeshane, 1829 yılında Kadırga Cündi Meydanı'ndakurulmuştur. Bilahare Eyüp Sultan'daki binasınataşınmıştır.FETVA YOKUŞUSüleymaniye'de eski şeyhülislamlık, yeni müftülükbinasının bulunduğu yokuş . DuraliYılmaz'ın, 'Fetva Yokuşu' adlı romanı adını buradanalır.FEVZiYE KIRAATHANESiDamat İbrahim Paşa Sebili'nin karşısında, FevziyeCaddesi'nin Şehzadebaşı Caddesi'yle kesiştiğiköşede yer alan büyük kıraathane. KapısıŞehzadebaşı Caddesi'nde, bahçesi ise FevziyeCaddesi üzerindeydi.l931 yılında, Raşit Rıza Samako, NurettinŞevkati, Ertuğrul Sadi Tek, Vedat Örfi Bengüve arkadaşları Fevziye Kıraathanesi'ni kiralayaraktemsiller verdiler. Ayrıca Tatyos Efendiile VasHaki'nin yönettiği fasıllarıyla da ünlü birmekandır.FlRAT KÜLTÜR MERKEZiFırat Kültür Merkezi, Darüşşafaka OsmanbeySitesi'nin omurgasını oluşturuyor. Alışverişmerkezi, sinema ve dersanesiyle site özelliklegençler için bir merkez niteliğinde. FKM, salonlarıçeşitli konularda kültürel etkinlikleresahne oluyor. FKM Tiyatrosu, 'Tuna Boyu' ve'O'nu Beklerken' adlı oyunları sundu seyircilerine.FlRlN KAPISISarayburnu'nda bir kapı. .. Burada askeriyeyeait birfırın olduğu için, bu adla anılmıştır.FiNCANCILAR YOKUŞUMahmutpaşa Yokuşu ile Tahtakale ve Marpuççularçarşıları arasında bulunan yokuş ve çarşı.FiRUZ AGA CAMiiII.Beyazıt'ın Maliye Bakanı olan Firuz Ağa tarafındaninşa ettirilmiştir. Minaresi nedensesağda değil, soldadır .Firuz Ağa'nın türbesi, caminin bahçesindedir.Külliyenin diğer unsurları, bugüne kalmamıştır.Sultanahmet Tramvay Durağı'nın yanındadır.Firuz Ağa Camii------------1~

·~ DERSAADET SÖZLü Gü~11FRANSIZ HAPİSANESi • NECİP FAZILKÜLTÜR MERKEZiFRANSIZ KARAKOLUBeyazıt Devlet Kütüphanesi'nin yanındaki binalardanbiri, İstanbul'un işgali döneminde,Fransız Karakolu olarak kullanılmıştır. Binabilahare, dönemin kütüphane müdürü MuzafferGökman'ın gayretleriyle, Beyazıt DevletKütüphanesi'ne katılmıştır.FUAT BAŞAR ATÖLYESİFuat Başar, Hattat Hamid Aytaç'tan yazı, ebruzenMustafa Düzgünman'dan ebru icazeti aldı.Kadırga'daki atölyesinde, çalışmalarını sürdürüyor.Başar ayrıca öğrencilerine, bu sanatlarıneğitimini veriyor. Fuat Başar, dünya çapındabir güzel sanat markasıdır.Küçükayasofya Caddesi No:86/1 Sultanahmet 10212 5179123 1 www.fuatbasar.com• Eski İstanbul Otelleri, Vefa Zat, Bilge Karınca Y., İstanbul2005• İlk Devlet Kütüphanemiz 125 yaşında, Milli Gazete 12Kasım 2009• İstanbul ve Boğaziçi-2, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003• Lale Devri, Ahmet Refik, Pınar Yayınevi, 6 . Baskı, İstanbul,B.Tarih• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, Erhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul 2008• Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul'un Seyir Defteri, LevonPano s Dabağyan, Karadağ Yayınları, İstanbul 2006FUAT PAŞA KONAGITanzimat döneminin önde gelen devlet adamlarındanKeçecizade Fuat Paşa'nın ilk konağıŞehzadebaşı'nda idi. Bu konak, 1864 yılındayandı. Bunun üzerine Paşa, Demirkapı'da başkabir konağa taşındı. Kısa bir süre sonra bukonak da yandı. Bunun üzerine Paşa Beyazıt­Vezneciler'de yeni bir konak yaptırdı. Fuat PaşaKonağı, bilahare Maliye Nezareti oldu. Bugünİstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi bu binadahizmet veriyor.FUAT PAŞA TÜRBESiSultanahmet'te, Peykhane Caddesi üzerindedir.KAYNAKLAR• Eminönü'nde Osmanlı Dönemi Eserleri, Dr.Ahmet VefaÇobanoğlu, 1.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı,Eminönü Belediyesi Y., İstanbul 200(;) .• -Eski Direklerarası Tiyatroya Hasret!, Eser Tutel-Hamit·. Sözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.166, Eylül 2007~----------

DERSAADET SÖZLÜGÜGALATA KÖPRÜSÜKaraköy ve Eminönü arasında kara ulaşımınısağlar. 1845 yılında, ahşap malzeme ile dubalarüzerine yapılmıştır. Çeşitli yenilemelerle,16 Mayıs 1992 tarihinde yeniden açılmiştır.GAR LOKANTASISirkeci Garı'ndadır. Eskiden bürokrasinin ve ·basının merkezi olan Babıali'de, aydınların uğrakyerlerinden biridir.GAZANFER AGA MEDRESESi • KARİKA­TÜR VE MİZAH ESERLERİ MÜZESiGAZETECiLER CEMİYETİGazeteciler Cemiyeti, misyonuna uygun bir şekildeBabıali Yokuşu'nun başında yerini almış .Gazeteler İkitelli'ye taşındığı için, Cemiyetmerkezinde şimdi eski yoğunluk yok. Ama basınmensupları, belirli günlerde bu binada bir-------------1et

•$ DERSAADET SÖZLÜ GÜaraya gelmeyi ihmal etmiyor. Günlük, 'BizimGazete'yi yayıulayan cemiyet, Basın Müzesi'nide yönetiyor. Gazeteciler Cemiyeti'nin şimdikibinası, Burhan Pelek döneminde yaptırılmıştır.Cemiyetin eski yeri, şimdiki binanın çaprazındabulunan Ziraat Bankası'nın olduğu binadır.Türkocağı Caddesi No:1 Cağaloğlu 1 0212 5138300www. tgc.org. trGAZETECiLER VE YAZARLAR VAKFIAlay Köşkü Caddesi'nde, Gazeteciler ve YazarlarVakfı'nın kültürel organizasyonları yapılıyordu.2011 sonlarında kapandı.GAZİ KÖPRÜSÜ • ATATÜRK KÖPRÜSÜGEDİK AHMET PAŞA CAMiiFatih'in son sadrazaını Gedik Ahmet Paşa tarafındanyaptırılmıştır. Ayrıca kendi adını taşıyanbir de hamarnı vardır. Semte adını vermiştir.GEDiKPAŞAKumkapı ile Beyazıt arasında bulunan semt ...Adını GedikAhmet Paşa Camii'nden almıştır.GEDiKPAŞA TiYATROSUÇağdaş Türk tiyatrosunda önemli adımlardanbiri, 1860 yılında, Gedikpaşa Tiyatrosu'nun kurulmasıdır.Bu tiyatroyu kiralayan Güllü Agop,1868'de 'Osmanlı Tiyatrosu' adlı bir topluluk .kurarak, Türk yazariarına ve Türkçe oyunlarayönelir. Bu yönelişle hem tiyatro yazarlığı, hemde oyunculuk sanatı gelişir. Gedikpaşa Tiyatrosu,1876'da kapanır. Tiyatro, Gedikpaşa'daTatlıkuyu Sokağı'ndaydı. Sonradan tiyatronunanısına bu sokağın açıldığı denize doğru gidencaddeye Tiyatro Caddesi adı verilmiştir.GEDİZHANDP'li bakanlardan Mükerrem Sarol'un sahibiolduğu han. Nuruosmaniye civarındadır.GEMİCİLER KAPISI. ZiNDAN KAPISIGİRİTLİ RESTAURANTGirit folkloru ve damak tatları, TürkDünyası'nın farklı bir çizgisidir. Giritli Restaurant,Cankurtaran'da Girit yemeklerini sunuyormüşterilerine.Günümüzde apartmaulaşmış bir semt olan Gedikpaşa,19. yüzyıl öncesinde bitişik düzendeve az katlı ahşap evierden meydana gelmekteydi.Klasik dönem Osmanlı İstanbulu'ndaiş ve konut bölgeleri genellikle birbirindenayrıdır. 1970'li yıllardan sonra, Gedikpaşa,adım adım iş alanına dönüşmüştür. Gedikpaşa,yakın zamana kadar ayakkabı sektörünün,İstanbul'daki en önemli merkezi konumundaydı.Gedikpaşa'daki esnaf, şimdi İkitelli OrganizeSanayi Bölgesi'ndeki Ayına-Koop ve Aykosangibi sitelere taşınıyor. Bugün sınırlı sayıdaüretim merkezi var. Daha çok satış ağırlıklıdükkanlar burada. Bölge giderek, turizm odaklıyatırımlara yöneliyor.Gedikpaşa, bir dönem, İstanbul tiyatrolarınamerkezlik etmiştir. Tiyatrolar bilahare,Şehzadebaşı'na taşınır. Çarşıkapı'danGedikpaşa'ya uzanan Tiyatro Sokağı, eski günlerebir gönderme niteliğindedir.Sinema ve tiyatro oyuncusu Metin Akpınar,Gedikpaşa Ortaokulu'nda okudu.GEDiKPAŞA HAMAMI· . Gedikpaşa'da, Gedik Ahmet Paşa'nın yaptırdığı· hamam ... Paşa, Afyon'daki carn.i ve medresesinivakıf olarak kurmuştur .GOTLARSÜTUNUGülhane Parkı'nda yer alır. 4.yüzyılda yapıldığıtahmin edilmektedir. İstanbul'un, Roma devrindenkalma bir eserdir. Gotlar'a karşı kazanılanzaferden sonra dikilmiştir. Sütun 15 metre. ~)--------------------

DERSAADET SÖZLÜGÜyüksekliğindedir. 3 hasarnaklı bir kaide üzerineoturmaktadır. Tek parça olan sütun, kartal kabartması-taşıyan bir başlıkla süslüdür.GÖKSU SiNEMA VE AİLE ÇAY BAHÇESiYenikapı sahilinde, 1957 yılına kadar varlığınısürdüren bir çay bahçesi ve açık hava sinemasıydı.GÖNÜL ÜLKÜ-GAZANFER ÖZCAN TiYAT­ROSUŞehir Tiyatroları'ndan ayrılan Gönül Ülkü-GazanferÖzcan, 1962 yılında Gönül Ülkü-GazanferÖzcan Tiyatrosu'nu kurdu. Toplulukönce,_ Aksaray Küçük Opera Tiyatrosu'ndaseyirci karşısına çıktı. Aksaray Küçük OperaTiyatrosu'ndin sonra, Gedikpaşa Azak Tiyatrosu,Zincirlikuyu Tiyatrosu ve Şişli ÜmitTiyatrosu'nda temsillerveren topluluk, 1974'teŞişli Tiyatrosu'nda perdelerini açtı.Grtpin, nctzı · ve grip ba~ta ng1çınıt b~ çotc ronolılt·ların önOno geçor.• &1, Öl.1. ad a ~. sin~ ılımtıt &'.ır tle w llle4er• Romtıfu:mll. şlya,1l< ırol umbıııao _ağn vo Qltı J a .rın& k.tt~.i b~şarı atoku\Janıı:• S~yıı nn muayy n2~nia d;ıkirıetNl'l4t k.ırtı i yd.:ıtrdırüretmeye başladı. N ecip ve Cemil Akar kardeşlerin,ilaç üretim merkezi olan RadyolinLaboratuarı, Bahçekapı'da Mimar VedatCaddesi'ndeydi. Necip ve Cemil kardeşlerinortaklığı, 1950 yılında sona erdi. Cemil BeyRadyolin'i, Necip Bey ise Gripin'i aldı. NecipAkar, Cağaloğlu Cemal Nadir Sokak'ta kurduğu'Gripin Laboratuvarı'nda bu ilacı üretmeyedevam etti. Daha sonra yapım izninialdığı 'Opon' isimli ilaç da bu laboratuvardaüretildi. Necip Akar ilaç yapımından sonratemizlik malzemeleri üretimine de girdi.'Puro' sabunu ve 'Pay' temizlik tozunu üretti.GÜLE GÜLE APARTMANIGüle Güle Apartmanı, basın tarihimizin önemlimekanlarındandır. Binanın eski sahiplerindenbiri, Gazeteciler Cemiyeti başkanlarındanBurhan Felek'ti. Daha önce Türkiye gazetesininyurt haberler ve arşiv servisleri bu binadaydı.Gazete yazarları Ergun Göze, MustafaNecati Özfatura, Nurettin Çakın ve GürbüzAzak'ın odaları buradaydı. Bugün Güle GüleApartmanı'nda Türk Arşivciler Derneği, Tarihve Düşünce dergisi, Dünya Türkmenleri EğitimVakfı ve Tavaslı Yayınları var. Daha önce binadaolan Kum Saati ve Zafer Yayınları, buradantaşındı.GÜLHAN BAYDEMİR ATÖLYESİRessam Gülhan Baydemir, resim çalışmalarınıKüçükayasofya El Sanatları Çarşısı SanatçılarPasajı'ndaki atölyesinde sürdürüyor.Küçükayasofya El Sanatları Çarşısı Sanatçılar Pasajı KüçükayasofyaCaddesi No:80 Sultanahmet 1 0212 5176112Eczacı Necip AkarGRİPİNEczacı Necip Akar, 1924 yılında İstanbulEczacı Mektebi'nden diploma aldı. 1927'deağabeyi CemilAkar ile ortak olarak diş macunuüretimine başladı. Ürettiği macuna'Necip Bey Diş Macunu' adını verdi. Bu ismi,'Radyolin Diş Macunu' ·· olarak değiştirdi.1935' yılında 'Gripin' adlı · ağrı kesici ilacıGÜLHANE KASRIGülhane Meydanı'nda spor ve eğlenceler tertiplenirdi.Sultan III.Ahmet, bu meydancia yapılanetkinlikleri izlemek için Tomak Kasrı'nıinşa ettirdi. II.Mahmut bu kasrı yıktırarak yerineGülhane Kasrı'nı yaptırdı. Askeri gösterive törenler burada yapılırdı. Gülhane Kasrı,Sultan Abdülaziz tarafından demiryolu güzergahınıaçmak için yıktırıldı.GÜLHANE MEYDANITopkapı Sarayı ahırlarının bir bölümü Sur-ıSultani'nin OtlukKapısı dışındaydı. Sinan PaşaKöşkü'nün arkasında cirit oynan ve güreş yapılanGülhane Meydanı vardı. Bu meydancia MustafaReşit Paşa, Gülhane Hatt-ı Hümayunu'nuokumuştur.-------~~

•4 DERSAADET SÖZLÜÖÜGÜLHANE PARKIGülhane Parkı eskiden, Topkapı Sarayı'nın 'HasBahçe'lerinden biridir. Ulu ağaçlar, güller, laleler,bin bir çiçek bu bahçeyi süslerdi. 1839 yılındaMustafa Reşit Paşa'nın Tanzimqt Fermanı'nıGülhane'de okuması, buraya tarihi bir önemkazandırmıştır. Gülhane Parkı, İstanbul'un enbakımlı ve büyük parkı olarak, halkın yararınasunulmuştur. Parkın bu şekilde ilk düzenlenmesi,1912-1914 yılları arasında, şehreminiCemil Topuzlu döneminde olmuştur.GÜLHANE ŞENLİKLERİ1987'den itibaren Gülhane Parkı'nda, İstanbulBüyükşehir Belediyesi tarafından 'GülhaneŞ.enlikleri' düzendi. Her akşam değişik sanatçılar,halka ücretsiz konser verirdi. Lunapark vediğer yaz eğlenceleri düzenlenirdi. Bu dönemdeGülhane Müdürü Ahmet Çelik'ti.GÜLHANE TATBiKAT HASTANESi30 Aralık 1898 tarihinde Topkapı Sarayı içindeGülhane Askeri Tatbikat Okulu ve Hastanesi.~---------

DERSAADET SÖZLÜGÜolarak kuruldu. Gülhane Hastanesi eski binası,Müzekent projesi kapsamında müze binasınadönüştürülecekGÜLLÜŞAH BACI KiTABEViNuruosmaniye Caddesi'nin Cağaloğlu Meydanı'nabakan noktasında bulunan İş Bankası'nın yerinde,vaktiyle Aşıkİlısani ile eşi Güllüşah'ın açtığı 'GüllüşahBacı Kitabevi' vardı.GÜMRÜKÖNÜ MESCiDiFatih Sultan Mehmet zamanında yapılmıştır.Galata Köprüsü'ne yakındır. Büyük bir camidir.Altında bir ara tavukçu dükkanı vardır. Gümrükönüistimlakinden sonra, cami yıkılmış,arsası serasker · Rıza Paşa tarafından alınmıştır.Yerine yapılan dükkanda İplikçi SelanikliKaniEfendi kiracı olmuştur. Burada daha sonra, 'SelanikBonmarşesi' açılmıştır. 1935 istimlakinde,o da kaldırılır.paşa yangınında harap olan yapı, 1827 yılındayeniden inşa edilmiştir. 1859 yılında AhmetZiyaeddin Efendi tarafından Halidi usulünce'Hatm-i hacegan' icra edilen bir tekkeye dönüştürülmüştür.1875'te harem ve selamlıkdaireleri ile derviş hücrelerinin eklenmesiyleson şeklini almıştır. Ahmet Ziyaeddin Efendi,Bülent Ecevit'in annesi ressam Nazlı Ecevit'inteyzesi ile evliydi.Dergahın duvarında, Mustafa Fevzi'nin şu beytiyazılıydı:Nakşibendi dergahıdır, bu makam-ı dülküşaİşte meydan-ı muhabbet gel azizim merhaba.Gümüşhanevi Dergahı'nda yer alan levhalardanbiri de şu idi: "Burada çay yok, çorba yok.Burada ilim var, zikir var." Dergahta bir hadiskitabı olan Ramuzul Hadis kitabı okutulur vetakip edene hediye edilirdi. Son devir Nakşişeyhlerinden Mehmet Zahit Kotku, GümüşhaneviDergahı'nda yetişmiştir. Dergah, 1957yılında yıktırılmıştır.GÜNEŞ GAZETESiGüneş gazetesi, işadamı ve Trabzonspor EskiBaşkanı Mehmet Ali Yılmaz sahipliği ve GüneriCivaoğlu yönetiminde büyük bir hamle yapmıştı.Gazete'nin yönetim yeri, Beyazıt'taydı.GÜMÜŞ~ANEViDERGAHICağaloğlu'nda bulunan dergahlardan biridir.Hem cami hem tekkedir. Çıkan bir ya~gındatahrip olan binayı, II.Mahmut, yeniden yaptırmıştır.Nakşibendiliğin Halidiye koluna ait birdergahtır. Babıali'nin üstünde yer alan GümüşhaneviDergahı'nın sokak içerinde büyük kapısıvardı. Şimdi bu eserden tek kalıntı, 'GümüşhaneliSokak' adıdır. İstanbul Defterdarlığı,bu dergahın istimlak edilmesiyle oluşan araziüzerine inşa edilmiştir.Gümüşhanevi Tekkesi'ni . oluşturan FatmaSultan Camii, daha önce burada mevcut bulunanPiri Ağa Mescidi'nin yefine 1727 yılındaDamat İbrahim Paşa'nın eşi Fatma Sultan tarafındanyaptırılmıştır. 1826'da çıkan Hoca-GÜNEŞ SAATiNamaz vakitlerinin tespiti için kullanılan yatayveya dikey olarak bir satha işlenen çizgiler,çubuğun gölgesinin düşmesiyle zamanhesaplanırdı. Bu yöntemle, 5 dakikaya kadarkesin tespit mümkündür. Süleymaniye ve FatihCamii'nin Akdeniz ciheti minaresinin kaidesindeFatih devri ulemasından matematikçi,astronom Ali Kuşçu'nun 550 sene önce yaptığıgüneş saati halen durmaktadır.GÜNGÖRMEZ MESCiDi. KAGNI MESCiDiGÜRKAN PEHLiVAN ATÖLYESiHattat Gürkan Pehlivan, Küçükayasofya SanatçılarPasajı'nda hat çalışmalarını sürdürüyor.Pehlivan 'Mahfi' mahlasıyla eserlerini üretiyor.GÜRÜNHANBüyük Postane'nin arkasındaki Aşir EfendiCaddesi, · bir dönem tekstilcilerin merkeziydi.Gürün Han, 22 Eylül 1975 tarihinde yandı.İçinde, 528 şirket faaliyet gösteriyordu.·-· ----------------------------~~

·~ DERSAADET SÖZLüGüGÜZEL KAPI. BAHÇEKAPIGÜZEL SANATLAR BİRLİGİZiya Osman Saba, Güzel Sanatlar Birliği EdebiyatŞubesi'nin Alay Köşkü'ndeki ilk toplantısınakatılır.KAYNAKLAR• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009.• Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul 1993• Gedikpaşa ve Çarşıkapı Ayakkabı İmalatçıları-1980, Dr.Yüksel Kırımlı, Geleneksel Ayakkabı Yapımında Organizasyon,Prof.Dr. Taylan Akkayan, Ayakkabı Kitabı, EditörEmine Gürsoy Naskali, Kitabevi, İstanbul 207• İstanbul Hamamları, M.Nermi Haksan, T.Turing ve OtomobilKurumu Y., İstanbul 1995• İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisleri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971, sf.198• İstanbul ve Boğaziçi-1, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul'a 8 Müze Daha, Şehr-i İstanbul, 2007, s.l8• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003• Kentsel Doku Değişimi ve Çöküntü Mahalleri: GedikpaşaÖrneği, Mustafa Çağlayandereli, l.Eminönü SempozyumuTebliğler Kitabı, Eminönü Belediyesi Y., İstanbul2006• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, Erhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul 2008• Tarih Boyuncu Türk Kültürü ve Sanatı, Ekmel İzdem, İstanbul1972• Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul'un Seyir Defteri, LevonPanos Dabağyan, Karadağ Yayınları, İstanbul 2006

DERSAADET SÖZLÜGÜ ,,HACI BEŞ İR AGA KÜLLİYESİBATITRAKYATÜRKLERİDERN EGİAlay Köşkü Caddesi, Hükümet Konağı Sokağıve Hacı Beşir Tekkesi Sokağı'nın sınırladığıarsa üzerinde yer almaktadır . Kızlarağası BeşirAğa tarafından yaptırılmıştır . İstanbul'undeğişik yerlerinde eserler yaptıranBeşir Ağa,ı 746'da vefat etti. Camiden ve sebilden başkamedresesi, kütüphanesi ve tekkesi vardır. Tekkebinası külliyeden ayrı, arkadaki sokaktadır.Melek Efendi'den icazet alan Küçük HüseyinEfendi'nin dergahıdır.Bina bugün Batı Trakya Türkleri Derneği tarafındankültürel faaliyetler için kullanılmaktadır.Hacı Beşir Ağa Tekkesi Sok. No:5 Cağaloğlu 1 02125276857 www.batitrakyavakfi.comHACIBEKİRKastamonu'nun Araç ilçesinden İstanbul'a gelenBekir Efendi, ı 777 yılında Bahçekapı'daküçük bir şekerci dükkanı açtı. Bekir Efendi,bu dükkanda lokum, akide vb. şekerlemeleribizzat imal edip satıyordu . Önceleri 'AraçlıŞekerci', Hacca gittikten sonra da, 'Hacı Bekir'adıyla anıldı. Bekir Efendi'nin açtığı ilk dükkan,günü'ınüzde Ali Muhiddin Hacı Bekir Şe-. kereilik A.Ş.'nin Bahçekapı'daki satış yeridir.Bu dükkan, İs~anbul'da iki asırdan bu yana aynı .hizmeti gören tek dükkandır. Dünyada bilebenzerine zor rastlanan bu özellik, İstanbul vehatta ülkemiz için ayrıca zikre değer. Osmanlı-Türkşekereilik zanaatında, 'Hacı Bekir' ismi,bir sembol olarak günümüze kadar devam etmiştir. Ahmet Rasim, Hacı Bekir'in 'acı bademezmeleri'nin aranıp sorulduğunu söyler.Kastamonu'nun Araç ilçesinde her yıl,kir Şekerciler, Pastacılar ve Yayla Kültürü Festivalidüzenlenmektedir.Hamidiye Caddesi No:81 Bahçekapı 1 0212 5228543www.hacibekir.com. trHacı Be-.HACI OSMANEFENDiMARANGOZFABRİKASIHacı Osman Efendi Marangoz Fabrikası, Çemberlitaş'taidi.EN iYi CiNSHACI ŞAKİRVEs~-----------------------i ş VE i\DJU:s T:El .. E-1'0~ ~ o .SABUN FABRiKALARI MAMULAT'Perakende Mağ azasi-istanbulHacı Ali Bey, Kırım'da Volga Nehri boyunda,adacıklardan birinin üzerinde sabun vemum üretmektedir. Fakat bir sel felaketi düzeninibozar. Hacı Ali Bey, ailesini alır, önceAnadolu' ya, oradan ·da İstanbul' a göç eder.Laleli At Pazarı'nda evinin altında tezgahınıyeniden kurar. Bu olay, aynı zamanda HacıZandank~p•TElEFON : . 220\3---------~

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜŞakir markasının da doğuşudur. Şirket, 1927yılında Tahtakale Kantarcılar'a taşınır. HacıAli Bey'den sonra oğlu ve torunları, dört kuşakşirketi yönetirler. İstanbul Sanayi Odası'na '1nolu' şirket olarak kayıtlı, 'Sabuncuzade M.Şakir ve Mahdumu Müessesatı Ticari ve SinaiTürk Anonim Şirketi', bir yüzyıldan daha uzunbir süre ailenin elinde kalır. Şirket, 1987 yılındaMaya Grubu'na satılır.HADlM HASAN PAŞA MEDRESESiİstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü karşısındadır.Duvarındaki tuğra dikkat çekmektedir.Metruk bir haldedir. Hadım Hasan Paşa,Cağaloğlu 'nda yaptırdığı medresenin yanındamedfun iken, yol yapımı çalışmaları sebebiylekabri Topkapı'ya taşınmıştır. Sokağında ZaferDağıtım ve Bilge Oğuz Yayınları var. 2010 yılınakadar Final Dağıtım'ın Cağaloğlu bürosu daburadaydı.HADİKATÜL CEVAMİHadikatül Cevami, İstabul'un camileri, mescitlerive mimari özellikleri hakkında önemli birkaynaktır. Hafız Hüseyin Ayvansarayi'nin yazdığıbir eserdir.Kütüphanesi, 2003 yılında, Kültür ve TurizmBakanlığı'na devredilerek, Beyazıt DevletKütüphanesi'nde hizmete sunulmuştur. HakkıTarık Us Kütüphanesi süreli yayınlar koleksiyonu,Tokyo Yabancı Diller Üniversitesi ile birliktedijitalleştirildi.Yayınlara, www.beyazitkutup.gov.tr adresindeki'Hakkı Tarık Us Osmanlıca Süreli Yayınlar'bölümünden erişilebiliyor.HAL. YEMİŞ İSKELESİHALEP ECZANESiİlk Türk eczanesini açan Ahmed Harndi Bey,eczanesinde staj yapan gençlerin eczacı olmalarınayardımcı olmuştur. Bunlardan biri olan1897 yılı mezunu Beşir Kemal (Pelin), 1898 yılındaBahçekapı'da 'Halep Eczanesi'ni açmıştır.Bir de ortağı vardır: Mahmud C eva d Pelin ...HAFIZ MUSTAFA ŞEKERLEMELERİİsmail Hakkızade Hafız Mustafa, aslen Çankırı'nınOrta ilçesindendir. Memleketinde sarrafl.ıklameşguldür.İstanbul'a gelen Hafız Mustafa,1864 yilında, bir şekerleme dükkanı açar.Türkiye'nin en eski markalarından biri olanHafız Mustafa Şekerlemeleri Bahçekapı'dadır.HAFIZ OSMAN EFENDi TAHTA · ÇİVİ FAB­RİKASIHafız Osman Efendi Tahta Çivi Fabrikası, Saraçhane'deydi.HAKKI TARlK US KÜTÜPHANESiGazeteci-yazar Hakkı Tarık Us'un vasiyetinegöre kurulan özel kütüphane ... Beyazıt'taKapalıçarşı'nın yanındadır. Hakkı Tarık UsHALI VE KİLİM MÜZESiSultanahmet Camii Hünkar Kasrı'nda bulunanHalı Müzesi'ndeki eserler, vakıftar tarafındançeşitli tarihlerde toplanan eserlerden oluşturulmuştur.Müzedeki en erken tarihli halı XIV.yüzyıldan günümüze gelebilen Beylikler dönemineait bir örnektir.Sultanahmet Camisi Avlusu Hünkar Kasrı /0212 5181330·~--------

DERSAADET SÖZLÜGÜHALİDE EDİP PARKISultanahmet'te, Ayasofya'nın karşısında, MilyonTaşı ve Su Terazisi'nin bulunduğu yerdedir.Halide Edip, İzmir'in işgali üzerineSultanahmet'te düzenlenen bir mitingde konuşmayapmıştır. Halide Edip Parkı, bu olaya izafeten,onun adını taşır.yanışma Derneği' vardı. Dernek Başkanı AşıkAhmet Poyrazoğlu ve arkadaşları, bu kültürü,Eminönü'nde başarı ile temsil etti.HALiDE EDİP'İN EVİHalide Edip'in evi, 1900'lü yıllarda, KadırgaCaddesi'nde Marmara Denizi'ne bakanSoğanağa'da idi. Halide Edip'in sonraki evi ise,Laleli' d edir.HALİL LÜTFÜ DÖRDÜNCÜ HANIHalil Lütfi Dördüncü, Tanin gazetesine muhabirolarak girer, çeşitli gazetelerde yazarlıkyapar. Tan ve Yeni Gazete'nin ortağı ve sahibiolur. Eli sıkı bir patron olarak meşhur olur.1972 yılında vefat eder. Sirkeci'de adını taşıyanbir işhanı vardır . Tan gazetesi, bu binada yayınlanmıştır.HALiL RAMİ BEY KONAGISirkeci iskelesi'nin yakınında, Büyük DemirkapıCaddesi'nde idi. Halil Rami Bey, GiritH MustafaNaili Paşa'nın mühürdarıdır. Konak ahşapve nohudi boyalı idi.HALİT HÜSAMETTİN EFENDi DÜKKANIHattat ve hakkak Halit Büsarnettin Efendi' nin,Cağaloğlu'da bir dükkanı vardı.HALK KiTAPLARIKerem ile Aslı, Emrah ile Selvi, Arzu ile Kamber,Hazreti Ali Kan Kalesi, Gazavat-ı Seyyid BattalGazı, Ali Baba ve Kırk Haramiler, NasreddinHoca, İnçili Çavuş, Karagöz, Namaz Hocası,Binbir Hadis, Mevlid-i Nebevi, Rüya Tabirleri,Güzel Mektup Numuneleri vs. Bu kitapla~ önceVezir Ham ve Çadırcılar Han'da basılmıştır. Satışınınen son görüldüğü yerlerden biri, BeyazıtMeydanı'nda Mustafa Reşit Paşa Türbesi'ninmeydana bakan tarafındaki seyyar kitapçı idi.Taşbaskı tekniğiyle çoğaltılıp Anadolu'nun herköşesine, özellikle Darendeli seyyar kitapçılarıneliyle ulaştırılmıştır.HALK OZANLARI KÜLTÜR VE DAYANIŞ­MADERNEGİEminönü, tarih boyunca aşıklık geleneğininyoğun olarak yaşandığı bir yer olmuştur. Bölgedebugün geleneği devam ettirenlerin başüıda,'İstanbul Halk Ozanları Kültür ve Da-HAMDİ RESTAURANTHarndi Arpacı, 1960'lı yılların sonuna doğruİstanbul'a geldi. Eminönü Yeni Camii'nin yanındabulunan otoparkın köşesinde ilk tezgahınıaçtı. Bir küçük ızgara ve seyyar tezgahı ile7 yıl müşterilerine kebap çeşitleri sundu. Güngeçtikçe müşteri sayısı artan Harndi Usta, aynıotoparkın köşesinde Harndi Et Lokantasınıkurdu.HAMİDİYE İMARETİSultan I.Abdülhamit'in İstanbul'a kazandırdığıeserlerdendir. Bahçekapı-Sirkeci arasında adıylaanılan cadde üzerinde yapılmıştır. Hamidiyeimareti sonradan yıkılıp, yerine Dördüncü VakıfHam yaptırılmıştır.HAMİDİYE SERİLİEminönü'nde I. Abdülhamit'in yaptırdığı sebil,1914 yılında Gülhane Parkı'nın karşısındakiZeynep Sultan Camii'nin önüne taşındı. ÇelikGülersoy, kültürüroüzde sebilin yerini yorumlar:Türk idraki, "İnsanlık tarihine, sebil ve süslüçeşme gibi yepyeni eserleri armağan etti."DAMLACI ALİ PEHLiVAN'IN ÇADlRIBahçekapı'da, köprüye yakın, etçi ve sebzecilerinbulunduğu yerlerde, daha önce Hamiacı AliPehlivan'ın Çadırı vardı. Hamiacı Ali Pehlivanburada kahveeilik yapmıştır. Hamlacı, kayıklardakürek çekenlere denir.HAN DEHand~, Sedat Simavi'nin çıkardığı haftalık dergi.Babıali Caddesi'nde, Duyunu Umumiye'ninkarşısındaki ahşap handa çıkmıştır.HAREM DAİRESiTopkapı · Sarayı'nda padişah ve ailesinin, hizmetçilerlebirlikte yaşadığı yer ... Oryantalistlerin,'Harem' ismi etrafında oluşturduğu işretve sefahat alemi, gerçek Harem Dairesi'ndeyoktur. ..------------ıc$

·4 DERSAADET SÖZLü Güarasındaki kapı önünde, birinci kata çıkan merdivendeyirmi hasta kuyruk olurlardı. Dikkatimiçeken bu ilginç manzara üzerine araştırmışve sınıfımıza bakan karşı binadaki birinci katın,iç-hastalıkları uzmanı Doktor Hasan FeritCansever'in muayenehanesi olduğunu öğrenmiştim."HASAN PAŞA ÇEŞMESiBeyazıt'ta, Helvai Baba Tekkesi karşısındakimetruk çeşme. Kitabesi mevcuttur.----~mfctnftiıople.HARBİYE NEZARETİİstanbul Üniversitesi'nin bugün bulunduğuyer, daha önce Seraskerlik ve Harbiye Nezaretiidi. Bilahare Darülfünun oldu.HARiKKÖŞKÜEskiden BeyazıtKulesi'nin yerinde bulunanyangın gözetierne evi. Harik, Arapçacia yangındemektir.HASBAHÇETopkapı Sarayı'nı çevreleyen geniş bahçe ... İçineGülhane Parkı'nı ve Sepetçiler Kasrı'nı daalacak büyüklükte bir bahçedir.HAS YUNUS PAŞA TÜRBESiKaptan-ı Derya Has Yunus Paşa'ya ait türbe.Süleymaniye, İsmetiye Caddesi'ndedir.HASAN PAŞA FIRINIHasan Paşa Fırını, Koska'da idi. Sadece ekmekdeğil, çeşitli pasta ve sirnit türleri de bu fırındaimal edilirdi. Bugünkü Büyük Reşit PaşaCaddesi'nde idi.HASAN PAŞA HANISÜPÜRGECiLER HANIBeyazıt-Laleli arasındaki Ordu Caddesi üzerindeolan bu yapı, 1745 yılında, Sadrazam SeyyitHasan Paşa tarafından inşa ettirilmiştir.Mimarı Mustafa Çelebi'dir. Hanın kitabesininbulunduğu kuzey kanadı, 1958 yılında OrduCaddesi açılırken yıktırılmış olduğundan özgündurumunu kaybetmiştir. Bu tarihten sonrasüpürge yapan esnaf hanın geriye kalan mekanlarınayerleşmiş olduğundan 'SüpürgecilerHam' olarak adlandırılmıştır. Günümüzde isesüpürgeeHer burayı terk etti. Zannediyorumen son 2008 yılında süpürgecileri handa görmüştükŞimdi handa, süpürgeeHer yerine, derive giyim eşyaları satan dükkanlar var. 2011 yılındaonarımmalarına bHASAN FERiT CANSEVERMUAYENEHANESiBugünkü Beyazıt Elektrik İdaresi ve HasanPaşa Medresesi'nin yan tarafında idi. FethiTevetoğlu anlatıyor: "1937 yılında, AskeriTıbbiye Okulu üçüncü · sınıf öğrencisiydim.· · Sabahın erken saatinde kalkar, Beyazıt'takiokulumuzun tramvay caddesine hakan sınıfımızda,anatemi çalışırdım. Okulumuzun tamkarşısındaki binada, cadde üzerinde 'Cünbüş· Mucidi' diye anılan saz yapıcısı ZeynelabidinCünbüş'ün musiki aletleri satılan dükkan,ı vardı.Bunun bitişiğinde, yurtdışında çıkan Türktarihiyle ilgili eserleri getirtip -satan ErmeniNişanyan'ın kitabevi bulunuyordu. Her sabahsaat 05:00-06:00 sularında bu iki dükkanınHASAN PAŞA KONAGISIHHiYE UMUM MÜDÜRLÜGÜSılılıiye Umum Müdürlüğü, Masraf Nazırı HasanPaşa'nın Konağı'nda faaliyet gösteriyordu.Hasan Paşa Könağı, Cağaloğlu Kazım İsmail__·~,______________:__

DERSAADET SÖZLÜGÜGürkan Caddesi No: 9'dadır. Sılılıiye UmumMüdürlüğü, bugün İstanbul İl Sağlık Müdürlüğüolarak yine bu binada hizmete devam ediyor.HASEKİ SULTAN HAMAMI • HÜRREMSULTAN HAMAMIHASIR İSKELESİEminönü'nde Haliç'in başladığı, bugünkü GalataKöprüsü'ndeki Zindan Kapısı'na yakın biriskeledir. Yurt dışından getirilen özgün taşlar,buradaki taş işçiliği yapan atölyelerde işlenirdi.Hasır İskelesi'nde, tekne ve kürek satıcılarısıralanırdı. Limon ve tuz satan dükkanlar da,Hasır iskelesi'nin yakınlarındaydı.HASSA MİMARLARI OCAGIBir dönem Sepetçiler Kasrı'nda, sonra YalıKöşkü'nde, en son Topkapı Sarayı birinci avlusundakikendi binasında hizmet vermiştir.HASAN PAŞA MEDRESESiBeyazıt'tq, Edebiyat Fakültesi'nin yanındadır.Sadrazam Hacı Seyyit Hasan Paşa, yaptırmıştır.Medrese, 'Türkiyat Enstitüsü' ve 'İslam Ansiklopedisi'hinası olarak kullanılmıştır. 1990.yılında tamir görmüştür. Yapı bugün 'İstanbulÜniversitesi Avrasya Araştırmaları Enstitüsü'olarak faaliyet göstermektedir.HASAN TAHSiN EFENDiHasan Tahsin Efendi, Sirkeci iskelesi tüccarlarındandır.1887 yılına kadar Şehremanetitarafından işletilen Yedikule Gazhanesi'ninimtiyazını, 40 yıllığına Hasan Tahsin Efendidevralır. Eminönü'nün aydınlatması, YedikuleGazhanesi'ne bağlıydı. İstanbul Gazhanesi,Şehremini Mazhar Paşa döneminde kurulmuştur.HAŞİM İŞCAN GEÇİDİ'Saraçhanebaşı Geçidi', adıyla hizmete açılangeçide, bilahare 'Haşim İşcan Geçidi' adı verilmiştir.HATAY İPEK EL DOKUMASIHatay'ın Antakya ilçesinde el tezgahlarındaipek dokuması yapıyor ... Yılmaz İpekçilik aileşirketi, bir geleneği devam ettiriyor. Büyükaşıkailesi 1900'lerin başından beri koza yetiştiriciliğive koza ipeği üretimi yapıyor. Aile, 1936'danbu yana ipek üretimiyle birlikte el dokumacılığınıda sürdürmektedir. Yılmaz İpekçilik, yurtiçive yurtdışında gerçekleştirilen birçok sergi--------~

•$ DERSAADET SÖZLÜGÜye Antakya'da yapılan bu el sanatını tanıtmakamacıyla katılmıştır. El dokumalarını şirketinİshakpaşa Caddesi'ndeki mekanda görmekmümkündür.HATTATLAR ÇARŞISIİstanbul'da matbaa, önceleri sadece gayrimüslimlerinelindeydi ... Müslümanların bütün yazıfaaliyetlerini, hattatlar yürütürdü. İstanbul'unyazı işleri için, büyük bir hattat ordusu vardı.Hattatlar Çarşısı ve civarında hizmet veren hattatlarınyanı başında mürekkepçiler, kağıtçılar,divitçiler ve arzuhakiler bulunurdu. HattatlarÇarşısı, Vezneciler'de Fuat Paşa Konağı'nınyani bugünkü Bezacılık Fakültesi'nin karşısındaydı.HATTATLAR MEKTEBİ • MEB YAYlNLA­RIHAVADAN KÜLTÜR GEZİSİİstanbul'un tarihi mekanlarını havadan helikopterlegörme imkanı var. Gezinin güzergahı,Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri,Beşiktaş, Galata Kulesi, Sultanahmet, Haliç veEyüp.0212 8871187 1 www.topair.comHattat Hami d AytaçHATİCE TURHAN SULTAN TÜRBESiYeni Cami Külliyesi'ne dahildir. Türbe, külliyeninMısır Çarşısı yönünde, Hünkar Kasrı'nınkarşısındadır. Bu türbe, içinde gömülü beşpadişah ve çok sayıda hanedan mensubuylaOsmanlı Hanedanının en büyük kabristanıdır.Türbede Sultan IV Mehmet ve annesi HaticeTurhan Sultan'ın yanı sıra Sultan III. Osman,Sultan II. Mustafa, Sultan III. Ahmet ve SultanI. Mahmut'un mezarları yer alır. İçi çinikaplama ve tavan bezemeleriyle süslenmiştir.Türbenin girişinin sağında, Sultan III. Ahmettarafından yaptırılan bir kütüphane vardır.HATTAT HAMİD YAZI YURDU1914 yılında Mekteb-i Harbiye Matbaası, dahasonra da Erkan-ı Harbiye .Matbaası hattatlığınageçti. Burada yedi yıl çalıştıktan sonra kendiisteğiyle ayrıldı. 1920 yılında NuruosmaniyeCaddesi'nde 'Hattat Hamid Yazı Yurdu' adıylabir dükkan açtı. Dükkanını altı ay sonra Babıali ·Caddesi'nde Reşid Efendi Ham'na taşıdı. Han,Sirkeci'ye inerken soldadır. Hahın giriş~ndesağda bir iki adalı bir mekandır. Bu yazıhaneye,bir yatak ve masa koymuştur. Orda çalışır, ordayaşardı. 1982 yılında vefat etti. KaracaahmetMezarlığı'nda Hattatlar Safası'na defnolundu.HAVATİN TÜRBESiYeni Camii'nin arkasında, Hatice Turhan SultanTürbesi'nin arkasındadır. 'Hatunlar Türbesi'demektir. Sultan VMehmet Reşat'ın annesiGülcemal Hatun ve Sultan Abdülmecit'in eşi ve14 çocuğunun kabri buradadır.HAVUZ KÖŞKÜTopkapı Sarayı 3. bahçededir. Arz Odası'nınyanındaydı. Şimdi yerinde IlLAhmet Kütüphanesivar.HAVUZLU LOKANTAKapalıçarşı'nın otantik mekanlarından biri HavuzluLo kan ta ...Gani Çelebi Sokak No:3 Kapalıçarşı 1 0212 5273346HAVUZLU TEKKESİ VE MESCİDİNişanca'da, Türkeli Caddesi'nde adını verdiğiHavuzlu Mescit Sokağı'ndadır.HAYALHANE-İ OSMANİ KUMPANYASITürk Tuluat Sanatı'nın unutulmaz karakterlerindenKel Hasan, Şehzadebaşı'nda HayalhaneiOsmani Kumpanyası adlı bir topluluk kurdu.Topluluğa Külhanyan ve Papazyan gibi oyunculardansonra kanto için Küçük Eleni'yi de aldı.Kel Hasan, Mardiros Mınakyan'ın o günlerdeçok tutulan dramlarına karşılık sürekli tuluattarzı komedi sahneledi. Abdürrezzak Efendisaraya alınınca, tuluat komikliğinde rakipsiz~~-------------

DERSAADET SÖZLÜGÜkaldı. 1925 yılına kadar sürdürdüğü sahne hayatında,gelişen Batı tarzı tiyatroya rağmenününü korudu.HAZİNE DAİRES İTopkapı Sarayı 3. bahçededir. Fatih SultanMehmet yaptırmıştır. Saray hazinesinin saklandığıdairedir. 'Fatih Köşkü' de denir.HAZİNE-İ EVRAK BİNASIAlay Köşkü karşısındaki Babıali'den girince sağtaraftadır. Günümüzde işlevine uygun olarakBaşbakanlık Devlet Arşivleri tarafından kullanılmaktadır.HAZNEDAR HANINuruosmaniye Camii civarındadır ...atadığı Osmanzade Taib, Seyyid Vehbi, TarihçiRaşit, Çelebizade Asım, Şair Şakir ve AhmetNedim de vardır.HERGÜNMehmet Faruk Gürtunca'nın yayınladığı HerGün gazetesi, Cemal Nadir Sokak'ta (eski adıAcımusluk Sokağı) çıkardı.HIFZISSIHHA LABORATUARIHıfzıssıhha Laboratuarı, Unkapanı'nda 1952yılında dönemin Hıfzıssıhha Enstitüsü'ne bağlıolarak kuruldu. Laboratuar, yarım asrı aşkınbir süredir İstanbullulara hizmet veriyor. HıfzıssıhhaLaboratuarı, akreditasyonunun gerçekleşmesiyle,dünya standartlarını yakalamışoldu.HAZNEDAR KONAGIHaznedar Konağı, Beyazıt'ta idi.:f!EKİM ÇELEBİ DERGAHIKoska'dadır. Kanuni tarafından, Hekim ÇelebiSeyyid Mehmed Efendi adına yaptırılmıştır.HEKiMBAŞI SALİH EFENDi KONAGI •DEMİRKAPIHEKİM İSMAİLPAŞAZADE KONAGIHekim İsmail Paşa ailesinin Beşiktaş, Nuruosmaniyeve Kızıltoprak'ta konakları vardı.HELVA SOHBETLERİLale Devri'nin kış eğlencelerinden biri de,'Helva Sohbetleri'dir. Damat İbrahim Paşa,Kaptanıderya Mustafa Paşa ve diğer seçkinler,konaklarında görkemli helvasohbetleri düzenler.Bunlardan bazılarına, Sultan III. Ahmet dekatılır. Helva Sohbetlerinin davetiileri arasındaDamat İbrahim Paşa 'nın şairlerin reisliğineHIRKA-İ SAADET DAİRESiYavuz Sultan Selim, Mukaddes Emanetler'iİstanbul' a getirince, doğrudan doğruya HasOda'ya koydurmuştur : Has Oda, Topkapı Sarayı'nın_en müstesna, en güzel yeridir. 'MukaddesEmanetler', bilahare hazırlanan Hırka-iSaadet Dairesi'ne- konulmuştur. Hırka-i Saadet,adıhı, Sevgili Peygamberimiz'in şair Kabbin Züheyr'e hediye ettiği hırkadan alır. Buhırkayı, İslam halifeleri mukaddes emanetler

·~ DERSAADET SÖZLÜÖÜarasına almıştır. Kab bin Zübeyr'in hayatı veHırka-ı Şerif'in hikayesi, Mahmut Çetin tarafından'Hırka' adıyla romanlaştırılmıştır. Bueser, sinemaya da uyarlanmıştır.Hafızlar, tarih boyunca olduğu gibi, günümüzdede Hırka-i Saadet Dairesi'nde Kur'an-ı Kerimokumakta dır. Kur' an okuma faaliyeti, mesaisaatleri içinde, Hırka-i Saadet Dairesi'nde sürdürülüyor.Mesai saatleri dışında ise saraydahafızlara ayrılan bölümde devam ediyor. YaniKur'an okuma faaliyeti, 24 saat sürmektedir.Hz.Peygamber'in bugüne ulaşan iki hırkası,Topkapı Sarayı'ndaki Hırka-i Saadet Dairesi veFatih'teki Hırka-i Şerif Camii'nde olması, olağanüstüanlamlar taşımaktadır.HIZIRBEYİstanbul'un ilk şehremini yani belediye başkanıdır.İstanbul'un fethinden sonra göreve geldi.İstanbul'daki pek çok ilkte imzası vardır. Görevisırasında aldığı kararlar ve uygulamaların birçoğu, Batı ülkelerinde bile yoktu. 1407 yılında,Eskişehir ilinin Sivrihisar ilçesinde doğdu.1458 yılında İstanbul'da vefat etti. Kabri, İMÇÇarşısı 3. Blok'un önündedir. Aynı yerdeKatipÇelebi ve şair Necati Bey'in kabri de vardır. Heryıl 30 Mayıs tarihinde kabri başında anılmaktadır.Hızır Bey, büyük Türk bilgesi NasreddinHoca'nın torunudur.bekar odaları ve kayıkhaneler vardı. Çevredeyaşayanlar, bunlardan rahatsız olur. Bu yüzdenbulundukları yere, 'Melek Girmez Sokağı' denilmiştir.Bölgenin ıslahı için önce II. Mahmutve ardından da II. Abdülhamit, buraya birercami yaptırmıştır. Islah düşüncesiyle yapılancamiye, 'Hidayet' adı verilmiştir.HİLAL MATBAASI • AHRAR FlRKASIHİLAL SiNEMASIDireklerarası'ndaki noktalardan biri de HilalSineması idi. Bu sinemada, daima 'iki film birden'izlenirdi. Sinemada daha çok kovboy filmlerioynatılırdı. Biletler seansa göre satılmaz,seyirci, ne zaman isterse, bir bilet alıp sinemayagirebilirdi. İster filmin başı olsun, ister ortası,hiç fark etmezdi. Çünkü Hilal Sineması'ndafilmler devamlı oynatılırdı.HİLAL-İ AHMER CEMİYETİHilal-i Ahmer Cemiyeti'nin yani Kızılay'ni merkezi,Mahmudiye Caddesi'ndeydi.HİLAL-İ AHMER HASTANESiBilal-iAhmer Hastanesi, Kadırga Meydanı'nda,gayet büyük birkaç binadan oluşur. Bu binalariçinde -daha önce, ebe mektebi ve doğumevivardır.HİLMİ CEVDET VE LEVİ BİRADERLER VEŞÜREKASIHilmi Cevdet ve Levi Biraderler ve Ş ürekas ı Bakırve Teneke Mamülatı Fabrikası, Mahmutpaşa'daidi.HİLMİ KiTAPHANESiCağaloğlu'ndan aşağı inerken sağ taraftaHilmi Kitaphanesi vardı. Kitabevi'nin sahibi,İbrahim Hilmi Çığıraçan'dır. Çığıraçan,genelde kitabevinde bulunur. Hüseyin RahmiGürpınar'ın eserlerini o yayınlar. HilmiKitabevi'nin adresi, Ankara Caddesi numara62 İstanbul'dur.HİNT MUTFAGIDubb İndian, Sultanahmet'te Hint mutfağınındamak tatlarını sunuyor.HİDAYET CAMİİHidayet Camii civarında, daha önce 'PirinççilerÇatşısı' vardı. Caminin bulunduğu yerde ise,HİZMETHizmet gazetesinin yeri, N uruosmaniye Caddesi'ndeYeşilay İşhanı'nın yanındaki binanın ikinci katındaidi.~r--------------

DERSAADET SÖZLÜGÜHOCA AHMET YESEVİ VAKFIKüçükayasofya Camii'nin hemen yanında bulunanHüseyin Ağa Medresesi' nin her bir köşesindenkültür, sanat ve tarih fışkırıyor. .. Medrese,Aziz Mahmut Hüdayi hazretlerinin yetiştiğimedrese olması hasebiyle ayrıca önemlidir.Hoca Ahmet Yesevi Vakfı tarafından yönetilenmekanının Ebru Bölümünde, Ahmet MahmutPeşteli var. Ebru, ebru-minyatür, ebru-resimtasarımları oldukça ilginç ... Min ya tür odasındaÖzcan Özcan var. .. O ödüllü bir sanatçı. .. Neyodasında sizi İlyas Çelikoğlu karşılıyor. N ey meraklılarıetrafını sarmış , neyin sırrını çözrneğeçalışıyorlar . Çini odasında Ayşe Betül Özeyvar. .. Onun çalışmalarını görünce, gelenekselsanatlarımıza ilginiz daha fazla artacak. Ahşapustası Gürkan Özsan, plastiksiz bir dünyayayeniden çağırıyor bizi. Yesevi Vakfı'ndan heroda, bir Türk-İslam büyüğünün adıyla adlandırılmış... Abay'dan Evliya Çelebi'ye, Yesevi'denYunus'a ... Vakıf Başkanı Erdoğan Aslıyüce, bit-!lleyen enerjisiyle hem vakıf faaliyetlerini organizeediyor, hem de Yesevi Yayıncılık markasıylakitaplar neşrediyor. Yesevi dergisi, vakfın birdiğer etkinliği.Küçükayasofya Camii Biti ş iği Hüseyin Ağa Medresesi Kadırga1 0212 6385012HOCA HAMZA MESCİDİ • DEVEOGLUMESCİDİHOCAPAŞA CAMİİAsıl adı ' Hacı Üveys Camii'dir. İbniKemal Caddesiile Hocapaşa Cami Sokağı'nın kesiştiği yetdedir.Hocapaşa semti, ismini buradan alır.HOCAPAŞA VERGİ DAİRESiÖzellikle yayıncıların bağlı olduğu , İTO 'nunkarşısındaki vergi dairesi.HOCAPAŞA YANGINI1867 yılında, Hocapaşa ve Babıali civarı , büyükbir yangın felaketine uğradı. Bundansonra Sadrazam Fuat Paşa, Babıali civarını veDivanyolu'nu 25 metre genişliğinde açarak yenidendüzenlemek ister. Şehremini Hüseyin Beybuna karşı çıkar. Sonunda Fuat Paşa'nın dediğiolur ve yol genişletilir. Hocapaşa Yangını 'ndansonra Tarihi Yarımada 'da açılancaddeve meydanlarşunlardır : Ayasofya Meydanı, BeyazıtMeydanı, Unkapanı Caddesi, şimdiki AnkaraCaddesi, Mercan ve Fincancılar yokuşları, Sultanhamamve Bahçekapı, Azapkapı, KaraköyCaddesi, Beyazıt-Aksaray Caddesi.HOKKABAZLIK KAHVELERİOsmanlı döneminde hakkabazlar gösterilerini;şenliklerde, sünnet düğünlerinde ve ramazanayında kahvelerde yaparlardı. Vezneciler'de AfitapKıraathanesi, Aksaray'da İhsan Bey ve GiritliNecati Efendi kahveleri, Nuruosmaniye'deNuruosmaniye ve Letafet kıraathaneleri, Saraçhane'deNuri Baba'nın Kıraathanesi , TarihiYarımada'da hakkabazlık gösterisi yapılan kahvelerdendi.HORHOR ANTİKAClLAR ÇARŞISITürkiye'nin en büyük antikacılar çarşısıdır.Çarşıcia obje, antika veya değerli eşya satan200 dükkan var.Horhor Caddesi Aksaray 1 www.horhor.comHOROZ KA.PI. UNKAPANIHOŞKADEM MEDRESESi • ANKARAVİMEHMET EFENDi MEDRESESiHOŞKADEM MESCİDİŞehzadebaşı'nda,Belediye Sarayı 'nın arka s ındakicami. İstanbul'un fethinden sonra yap ılanilk mescit.----------------------------~~

,•$ DERSAADET SÖZLÜÖÜ11 ıHUBYAR BEY CAMiiBüyük Postane'nin arkasındaki cami. 1473 yılında,Hubyar Bey yaptırmıştır.HUKUK MATBAASIHukuk Matbaası, Ebussuut Caddesi'ndeydi.bahçesinde inşa edilen bina, 5 Haziran 1880'detamamlandı. Mektep, 1892 yılında Cağaloğlu'dakiLisan Mektebi binasına taşındı. 1909'daZeynep Hanım Konağı'na taşındı. 1918-1922arasında Jandarma Kumandanlığı Dairesi'ninbinasında hizmet verdi.HURMALI HANBalkapanı Ham, Çuhacı Han ve Hurmalı Han'ınBizans döneminde de han olarak kullanıldığısanılmaktadır.HÜNKAR KASIRLARIOsmanlı mimarisinde camilerde ve geniş kapsamlıtarikat yapılarında padişahın dinlenmesive birtakım şahısları huzuruna kabul etmesi -için yapılan bağımsız bölümlere hünkar kasrıdenir. Eminönü'ndeki Hünkar kasırlarındanilki, Beyazıt Camii'ndedir. Camii'nin avlusundabulunan Hünkar Kasrı'nda 2011 yılı şubatayında yangın çıktı. Eminönü'nde ikinci HünkarKasrı, Sultanahmet Camii'ndedir. Müzeamaçlı kullanımdadır.HUKUK MEKTEBi1869 tarihli Maarif-i Umumiye Nizamnamesi'nde,İstanbul'da bir hukuk mektebiaçılması kararlaştırıldı. 1874'te Mekatib-iAliye-i Hukuk Dershanesi'nin adı 1875-1876'da hukuk mektebi olarak değiştirildi.Adalet Nezareti'nin Ayasofya'daki binasınınDiğer bir Hünkar Kasrı, Yeni Cami'dedir ... TurhanSultan için yapılan Hünkar Kasrı, klasikTürk evinin bütün özelliklerini taşıyan görkemlibir yapıdır. En güzel İstanbul manzaralarındanbirini seyredecek şekilde konumlanmıştır.İstanbul Ticaret Odası tarafından restoreedilmiştir. Şehzade, Süleymaniye, Nuruosma-·~f----------------e

DERSAADET SÖZLÜGÜniye ve Laleli camilerinde de hünkar mahfiilerivardır.HÜNKAR SOFASITopkapı Sarayı Harem Dairesi'ndedir. Padişahlarıngünlük hayatlarını geçirdikleri mekandır.Mimar Sinan eseridir.HÜRREM SULTAN HAMAMIMimar Sinan'ın, Hürrem Sultan için yaptığı büyükçifte hamam, Sultanahmet Meydanı'ndadır.Ayasofya Hamamı, Sultan Hamamı, HasekiSultan Hamarnı adlarıyla da anılır. Bina, 1986yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafındantarihi ve otantik halıları sergilemek için kullanılmayabaşlandı. 2007 yılında Vakıflar GenelMüdürlüğü binanın tekrar hamam olmasınakarar verdi. Onarımı yapılan bina, Mayıs2011'de hamam olarak hizmete açıldı.HÜRREM SULTAN TÜRBESiKanuni Sultan Süleyman'ın eşi, Sultan II.Selim'in annesi olan Hürrem Sultan'ın türbesi,Süleymaniye Külliyesi içindedir. 1558 yılındaölen Hürrem Sultan'ın türbesi, Mimar Sinantarafından yapılmıştır. Hürrem Sultan dışında,türbede Sultan lLSelim'in oğlu Şehzade Mehmetve Sultan ILAhmet'in bir kızının sandukalarıvardır.1!'.:, . ... _·-;:_-::._yet bilahare, İkitelli'ye taşındı. Gazetenin kurulduğuyer ise Cemal Nadir Sokak'ta idi. SedatSimavi, '7 Gün'ü de burada çıkarmıştı. Gazeteninikinci binası ise Molla Fenari Sokak'ta idi.Burası şimdi otoparkHÜRRiYET MEYDAN!Beyazıt Meydanı'nın bugün kullanılmayan eskiadı.HÜSEYiN BEY KONAGIHüseyin Bey, 19 Haziran 1858- 1 Mayıs 1860tarihleri arasında, İstanbul belediye başkanlığıyapmıştır. Kadırga'da konağı vardır. Divanyoluve Vilayet çevresinin bazı kısımları, HüseyinBey'in valiliği döneminde genişletilmiştir.HÜSEYiN AGA MEDRESESi. HOCAAHMET YESEVİ VAKFIHÜSEYiN AGA TÜRBESiKadırga'da, Küçükayasofya Camii'nin avlusun-'da bulunan türbe. Babüssaade Ağası, HadımHüseyin Ağa'ya aittir.HÜSEYiN HÜSNÜ BEY ECZAHANESiHüseyin Hüsnü Bey Eczanesi, Küçük-pazar'daydı.HÜSEYiN HÜSNÜ VE ALİ HAYDARBEY'LERECZAHANE SİHüseyin Hüsnü ve Ali Haydar Bey'in eczanesiEminönü'nde, Köprübaşı'nda idi.HÜSN-Ü HAT VE KiTAP MÜZESiKültür ve Turizm Bakanlığı, 2011 yılı başındayaptığı açıklamada, Gülhane Parkı'ndaTelekom'dan devralınan eski binaların, 'HüsnüHat ve Kitap Müzesi' açılacağını bildirdi.HÜSN-Ü İNTİHAP. SELANİKBONMARŞESİHÜRRiYET GAZETESiHürriyet gazetesi, uzun yıllar, Ankara Caddesiüzerindeki binasında faaliyet: gösterdi. Hürri-KAYNAKLAR .,• Bir Yönetim Modeli: Süleymaniye, Her Dem Güçlü, İbrahimZeyd Gerçik, Küre Y., İstanbul 2009• Cağaloğlu Hayatın ve MesleğinBirleştiği Yer, Doğan Hızlan,Heyaniola Y., İstanbul2009• Dersaadet Dergahları , Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul1994• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009:• Eski Direklerarası Tiyatroya Hasret!, Eser Tutel-HamitSözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.166, Eylül2007--------------jc$

·~ DERSAADETSÖZLÜÖÜ• Eski İstanbul Ötelleri, Vefa Zat, Bilge Karınca Y.,İstanbul2005• Gündelik Hayatından Renklerle Eski İstanbul, MehmetMazak, Kitabevi, İstanbul 2009• Hasan Ferit Cansever'i Nasıl tanıdım?, Fethi Tevetoğlu,Türk Edebiyatı• Hırka, Mahmut Çetin, Edille Y., İstanbul 1997• Hocapaşa Camii, Ertan Sangar, Eminönü Bülteni, Mart­Nisan 2005, s.35, sf.24-25• Hünkar Kasrı Açıldı, Şehr-i İstanbul, 2009, s.23• İstanbul Hamamları, M.Nermi Haksan, T.Turing ve OtomobilKurumu Y., İstanbul 1995• İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisieri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971• İstanbul Maceramız-1, Çelik Gülersoy, Remzi Kitabevi,İstanbul 1995• İstanbul Mektupları, Fatih Kerimi, Çağrı Y., İstanbul2001• İstanbul Nasıl Eğleniyordu?, R.Ahmet Sevengil, İletişimY., İstanbul, 1993• İstanbul ve Boğaziçi-1, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı , İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul'un Ortası, Malik Aks el, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003• Lehçe Turistik Rehberlerde ve Diğer Yayınlarda Eminönü,Doç.Dr. Danuta Chmielowska, l .Eminönü SempozyumuTebliğler Kitabı, Eminönü Belediyesi Y., İstanbul 2006• Muharrir, Şair, Edib, Ahmed Rasim, Hazırlayan KazımYetiş, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1980• Mukaddes Emanetler Dairesi Açıldı, A. Gürsoy, Şehr-i İstanbul,2007, s.l8• Payitaht İstanbul'un Tarihçesi, Sarkis Sarraf Hovhannesyan,Çev. Elmon Hançer, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul2006• Payitaht- ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, Erhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul2008• Saray'daki Mukaddes Emanetler, Muhittin Nalbantoğlu,Yeniçağ 14 Haziran 2006• Şöhret, Bir Zamanlar Türkiye, Şemsi Sıklım, Sam Y., İstanbul2008• Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul'un Seyir Defteri, LevonPanos Dabağyan, Karadağ Yayınları , İstanbul 2006.~r-------------

______________________________________ D_E_RS __ AA __ D~E~T_S_Ö_Z_L_Ü_G_u __· inIRGAT PAZARIBeyazıt'ta Merzifonlu Kara Mustafa Paşa külliyesininbulunduğu yer, daha önce 'Irgat Pazarı'olarak adlandırılırdı.İBNÜLEMİN EVİ. SARI KONAKİBRAHiM ETHEM BEY ECZANESiBelediye Sarayı'nı geçince, sağdaki dükkanıardanbiri İbrahim Ethem Bey'in eczanesi idi.Malum o ,zamanlar hazır ilaç yoktur. Doktorlarınyazdığı reçeteler, eczanenin gerisindeki laboratuarda,eczacı kalfaları tarafından ~lle hazırlanırdı.Bu eczane, çok ciddi bir müesseseydi.Yaptığı ilaçlar, hiç endişesiz kullanılırdı. İbrahimEthem Bey'in eczanesi, Direklerarası'naadını veren sıra sıra mermer sütunlarının sonnoktasındaydı.İBRAHiM HALİL BEY ECZAHANESiİbrahim Halil Bey Eczahanesi, Saraçhanebaşı'ndaydı.İBRAHiM HAN KONAGIKumkapı'da sur içinde, 'İbrahim Han' adlı birkonak vardı. İbrahim Han, Sokollu MehmetPaşa'nın kızı İsmihan Sultan'in, Sultan II.Selim'den olan torunudur. Onun soyu, 'İbrahimhanoğlulları'adı ile anılır. Bu konak, onlaraait idi.İBRAHiM MÜTEFERRiKA MATBAACILIKLİSESİTopkapı Sarayı'nın birinci avlusunda idi. Liseninöğrencileri, 2009 yılı eylül ayında, KüçükçekmeceOktay Duran Matbaa Anadolu MeslekLisesi'ne gönderildi.İBRAHiM NAZİF ECZANESiİbrahim Nazif Eczanesi, Babıali Caddesi'nde idi.İBRAHiM PAŞA CAMiiKumkapı'da, Sadrazam Maktul İbrahimPaşa'nın eşi Muhsine Hatun'un yaptırdığı cami.İBRAHiM PAŞA DERGAHIKadırga'da, Saraç İshak Mahallesi İbrahim PaşaYokuşu'ndadır. Sünbüli dergahıdır .İBRAHiM PAŞA SARAYITÜRK İSLAM ESERLERİ MÜZESiİlk olarak 1914 yılında Süleymaniye Külliyesi'i:ıinDarüzziyafe'sinde kurulmuştur . Önce 'Evkaf-ı----------------------------~~

·~ DERSAADET SÖZLü Güİslamiye Müzesi' adını almıştır. 1938 yılındaise İbrahim Paşa Sarayı'na taşınmıştır. Türk­İslam sanatı konusunda, dünyanın sayılı müzelerindendir.Bir çok cami, türbe ve kütüphanedebulunan çok değerli eserler, bir arayagetirilerek oluşturulmuştur. Müzede Abbasi,Memluk, Selçuklu ve Osmanlı dönemine aiteserler sergilenmektedir. Osmanlı dönemindengünümüze kalan, tek padişah dışı saraydır.İbrahim Paşa Sarayı At Meydanı Sultanahmet 10212 5181805İBRETTAŞITopkapı Sarayı'nda ilk bahçede yer alır.Cağaloğlu'na geldi. İdefixe, 2010 yılında daYeni Bosna'ya taşındı.İFFET BEY KONACIMısır Kethudası Şefik Bey, konağını tiyatroyaçevirmiştir. Konak, Beyazıt Çarşıkapı'daki KaliçeciHasan Ağa Camii'nin yanındaydı. Bu konakta,Fecr-i Ati edebiyat topluluğu mensupları,'Çifte Sağırlar' oyununu sahnelemişlerdir.Enis Behiç, Hıfzı Tevfik (Gönensay), Safi, Necipve ilk jönlerden Salih Fuad oyunda rol alır.İFTAR ÇADlRIİstanbul, göçmenlerini yerlileştirebilen ' bir mahallehayatına sahipti. İstanbul'da mahalleninçöküşü, toplumsal ahiakın dayanışmacı ruhunuçok yıprattı. İftar çadırı, bu dayanışmacı alılakınşehrin yeni şartlarında dışa vurulmasıyla ·ortaya çıktı.İstanbul'un taşra kökenli yeni zenginleri, yineaynı kültürel çerçeveye mensup dar gelirli kesimle,iftar çadırlarıyla vasıtasıyla iletişim kuruyor.Ramazan ayında, İstanbul hayatının artık alışılmışmekanları haline gelen iftar çadırları,pratik bir uygulama örneği.İstanbul'da ve Türkiye'de kurulan ilk iftar çadırı,Eminönü Meydanı'nda açılan iftar çadırıdır.İftar çadırının ilk sponsorlarından biri OrhanGencebay'dır.İÇTİHAD EVİAbdullah Cevdet, tartışmalı görüşlerine rağmen,yaşadığı dönemde, basın hayatımızınönemli isimlerinden biridir ... Vaktiyle çıkardığıiçtihad dergisinin binası; bugün konut olarak· kullanılıyor. Binanın giriş katında bir bakkal,sazevi, berber ve sahaf var. Sahaf İbrahim,binanın kültürel misyonunu devam ettiriyor.Sahaf İbrahim'in dükkanı, bir çok kültür ada-. ınının uğrak yeridir.İFTARİYE KÖŞKÜbinasında sürdürüyor. Vakfın Türk Dünyası'naİDEFİXEyönelik faaliyetleri, ayrıca dikkate değer.İnternet kitapçılığının önemli isimlerindenbiri olan idefixe.com, kuruluşundan yıllar İKBAL KIRAATHANESİTopkapı Sarayı'nda, Bağdat Köş~ü'nün yanındadır.Sultan İbrahim yaptırmıştır. Etrafı açıktır.İHSAN KIRAATHANESİVilayet binasının karşısında bulunan İhsanKıraathanesi, gazete muhabirierinin merkezigibiydi. Muhabirler burada toplanıp, haberleriniburada olgunlaştırıp gazetelerine haberleriulaştırırlar dı.İHLAS VAKFIİhlas Vakfı, milli kültür çizgisindeki faaliyetlerini,Çatalçeşme Sokak'taki eski Tü:rkiye gazetesisöiı.ra, 2008 yılında, kitapçılığın merkezi Nuruosmaniye'deydi... Daha önce Cağaloğ-· ~-------------.

DERSAADET SÖZLÜGÜlu'nda içtihat Evi'nin karşısında Güzel SanatlarAkademisi olan binadadır. Tanpınar, bukıraathaneyi Yüksek Muallim Mektebi felsefetalebeleri ve özellikle Hasan Ali Yücel'in keşfettiğinisöyler. Daha sonra İkbal'e Yahya Kemal,Mükremin Halil Yinanç, Mustafa Nihat Özön,Nurullah Ataç, Yunus Kazım Köni, Osman CemalKaygılı ve Abdülhak ŞinasiHisarda gelir.Sultanahmet'te bulunan bir kıraathane dahavardır ki, Hasan Ali Yücel buraya, 'Akademi' isminivermiştir.İKBAL KIRAATHANESİDireklerarası'nda, Fevziye Caddesi'nin oluşturduğuköşede İkbal Kıraatlıanesi vardı.Kıraathane, 'okunan yer' anlamına gelir. Bukıraathanede, bir çay parasına o günün gazeteleriniokumak mümkündü. Ciddi bir yerdirİkbal Kıraathanesi. Kıraathanenin müdavimleri,çoğunlukla okumuş emeklilerdi. Bura:ıınmüdavimleri, yan yana getirilmiş ince kamışıardanoluşan bir gazeteliğe geçirilen gazeteleri,gazeteliğin sapından tutarak okurlardı. Suriçiİstanbul'unda, seyyar sinema ilk kez, İkbalKıraathanesi'nde oynatılmıştı.İKBAL KÜTÜPHANESiBüyük Postane'den kıvrılan köşebaşında İkbalKütüphanesi vardı. Serüven ve tiyatro kitaplarıyayınlardı. Sahibi Hüseyin Bey'di. Ziya OsmanSaba anlatır: "Ebussuut Caddesi'ni bitirip AnkaraCaddesi'ne çıkınca, İkbal Kitabevi'nin bolışıklı camekanı beni kendine çekiyor."binası, 'İkdam Yurdu' adını taşır. "İdare Yeri:İstanbul Bab-ı Ali Caddesi'nde İkdam Yurdu,Telefon: ı 797"İKİ KAPILI ECZANEBugün İstanbul'da çalışmakta olan en eskieczane, ı 757 yılında Bahçekapı'da açılan 'İkiKapılı Eczane'dir. Bu eczanenin ilk sahibi bilinmemektedir.Eczaneyi ı880 yılında devralanCorci Tülbentciyan'ın torunları, bugün TaksimŞehit Muhtar Caddesi No: ı3'te aynı adla eczacılıkyapmaktadırlar.İKTİSAD İ VE TİCARİ İLİMLER AKADEMiSiBabıali'de Kapalıfırın'da kiralanan İzzetEfendi'nin evinde 28 Ocak ı884 tarihinde 'HamidiyeTicaret Mekteb-i Alisi' adıyla açıldı. İkincikez açılışı, Beyazıt'taki Hakkı Bey Konağı'nda 2ıEkim ı893'tedir. Bu açılışta okul müdürlüğüneGelenbevizade Said Bey atandı. Sultanahmet'tekieski Ziraat Orman ve Maadin Nezareti binasınataşındı. Okulun adı 'Ulum-ı Aliye-i Ticariye Mektebi'oldu.'Hamidiye Ticaret Mekteb-i Alisi' (ı884), 'TicaretMekteb-i Alisi' (ı909), 'Ulum-ı Aliye-i TicariyeMektebi' (ı925), 'Yüksek Ekonomi veTicaret Okulu' (ı936) ve 'İstanbul İktisadi veTicari İlimler Akademisi' (ı959) adlarını taşıyanokul, 20 Temmuz ı982 tarihinde MarmaraÜniversitesi'ne dönüştürüldü.İL ÖZEL İDARESiİstanbul İl Özel İdaresi, yakın bir zamana kadarYerebatan Caddesi'nde idi. 20ı0 yılı sonlarındaVatan Caddesi'ndeki yeni binasına taşındı.İstanbul İl Özel İdaresi, tarihi eserlerin onarımıyanında kültürel yayınlarıyla da dikkati çekiyor.İdare'nin İbrahim Yarış'ın koordinasyonunda hazırlattığı'İstanbul' un Köyleri' adlı eser, önemli birboşluğu doldurdu ..;:.r- .;,; k""' ..- J;o~ · - ~ ~~ ;ı,ı. ·~'. ···e. " J (·1.,.-! · ı · ,...,.,(. __ ,::"", _, t.- .. ':"':",,..:-~ --- { .J/1'- ~·· ·•~ ••}•,;...,.~ , .,.}~t';,l~ , ~ · J /':",;;:~{:~:::~:50. ~2~:~:I4:;:;~ ~,:~!:j:~~t~;~~~~ :.f:~:~;;~~?~~~u-; c.ı:. - ;:;~~~~~~::~:: :,;.-;;;:.!-i..::f.3.. ,·. ~-1,; • ';' r.~ :~~S":~v:.•~:~':J,~~:. ·;;:;. ·_ \ ~~··;:: ~--•: -~~;·;::.. : ;~~&~~;~.::,) ~:t>~:::• -:.ı ,J. 4..J·' .I"fV4 ·~"'· ;~ ...,./ .::.:.... --:: ( ":- ı · i~) •• ._ ~ .,...-. ; -'ll ....... - :: .t..ı ".,/, .;, ~ ,ıf ,;..J,,_.,_; t , . , st .J~,MJ.$', ıiJ.o l ,).. o /"' 1 _,~,. 1 !, ;/.J.Y.JI ;.,;..;.•{·~ ,.).., ,ı . _.:I, •J• II,

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜİLHAMİ ATALAY SANAT GALERiSiRessam İlhami Atalay, eserlerini sergilediği sanatgalerisinde yerli ve yabancı resimseverlere,çalışmalarını anlatıyor. Atalay'ın atölyesi, GülhaneParkı'nın Soğukçeşme girişindeki ahşapbinada.Alemdar Caddesi Hünkar Han No:28/2 Gülhane0212 5201083 1 www.ilhamiatalay.comİLİM YAYMA VURDUilim Yayma Cemiyeti, hayırseverlerin üniversitegençliğinin ihtiyaçlarını karşılamak üzerekurduğu bir vakıftır. İlim Yayma Yurdu, EkmekçizadeMedresesi'nde hizmet vermektedir.Akif Paşa Sokak No:2 Vefa 1 0212 5112290www.iyv.org. trİMAMHANIKapalıçarşı'nın batısındadır ...İMAM HATİP OKULUİmam Hatip Okulu'nun, İstanbul'da açılanilk binası, Langa'dadır... Daha sonrailim Yayma Cemiyeti'nin Beyazıt BakırcılarCaddesi'nde bulunan binasının yerinde olanZeyrek Ortaokulu, İmam Hatip Mektebi'netahsis edilir.Okul, 1956 yılında Fatih Çarşamba'daki kendibinasına taşınır. Okulun ilk müdürü CelalÖkten, Okul Derneği Başkanı ise avukat YusufTürel'dir.İMAM ELİ HANKapalıçarşı yakınlarında eski bir han ...İMARET KASRI ·MAHMUT KASRI-BEYAZlT SULTAN~)-----------------

DERSAADET SÖZLÜGÜİMÇİSTANBUL MANİFATURACILAR ÇARŞISIİMÇ, İstanbul Manifaturacılar Çarşısı'nın kısaltılmışı.Ama İMÇ, müzik piyasasının merkeziolmakla ünlü. Aynı mekanda, hem manifaturaesnafı, hem de müzik firmaları faaliyet gösteriyor.Yurtiçi yanında, Türk Müziği'ne dünyanınilgisini de görmek mümkün İMÇ'de. İMÇ'ninetrafı, eskiden aşık kahveleri ve stüdyoladaçevriliyken, bugün sadece enstrüman satıcılarıkalmış . Aşık tarzı edebiyat ve kültür geleneği16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar kahvehaneodaklı olarak sözlü kültür ortamında hayatiyetinisürdÜrür. 19. yüzyılda Cağaloğlu-Babıali'degelişen yazılı kültür ortamı, 20. yüzyılda 'Unkapanı'İMÇ Müzik Çarşısı ile elektronik kültürortamına taşınır. İMÇ'de, ülkemizin en. genişyerli popüler kültür kategorisi oluşmuştur.Doğan Tekeli, Sami Sisa, Metin Hepgüler yapmışİMÇ binalar topluluğunu. Duvarlardaki kabartmaresimler ise Bedri Rahmi Eyüboğlu'nuneserleri ... İMÇ'de yüzlerce firma faaliyet gösteriyor.Otantik müzik yayını yapan Kalan, Şölen,Selçuklu, Mega, Emi, Asya ve Folk Centerda faaliyetlerini İMÇ'de yürütüyor.İMKBTürkiye'de borsa, 1864 yılında bankerierin kendiarasında örgütlenmesiyle Havyar Han'da GalataBorsası olarak faaliyete geçti. Borsa, 1926'daEminönü'nde Dördüncü Vakif Han'a taşındı.1938'de Ankara'ya taşındı. 1941'de tekrarİstanbul'a getirildi. 1980'lerin ortasına kadarEminönü Dördüncü Vakıf Han'da faaliyetlerinisürdürdü. 3 Ocak 1986'da Cağaloğlu'nda ZiraatBankası'na ait bir binada işlemlere başlayanİstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB),daha sonra Karaköy Rıhtım Caddesi'ne, 1995mayıs ayında da İstinye' deki binasına taşındı.İNAS İDADİSİ1911 yılında Kabasakal'daki NemlizadeKonağı'nda eğitime başladı. 1912'de TürkOcağı'nın yanındaki bir binaya, 1913'teAksaray'daki Redif Paşa Konağı'na, 1915'te şuanki binanın önündeki ahşap binaya taşındı.Bu yerinde Bezmialem İnas Sultanisi adını aldı.1922'de Süleymaniye'deki Meşihat binasınanakledildi ve adı İstanbul Kız Sultanisi olarakdeğiştirildi. 1923'te adı İstanbul Kız Lisesi oldu.1926'da Vefa Lisesi'ne taşındı. 1933-1934'teyine Cağaloğlu'ndaki Valide Mektebi binasınanakledildL 1983-1984'te adı ve statüsü değiştirilerekCağaloğlu Anadolu Lisesi yapıldı.İNCİLİ KÖŞK. SİNAN PAŞA KÖŞKÜİNKILAP KİTABEVİKitap yayıncılığının en eski markalarından biriolan İnkılap Kitabevi, Ankara Caddesi'nde kurulduğumekanda, perakende satış faaliyetlerinedevam ediyor. İnkılap Kitabevi'nin yayınevimerkezi ise Yenibosna'da.İMÇ'de Bedri Rahmi Eyüboğlu'nunbir duvar çalışması.---~~-·~

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜİRAN HASTANESiİran Hastanesi, Binbirdirek'teydi.İRAN KONSOLOSLUGUCağaloğlu Yokuşu'ndadır. İran Konsolosluğu,Suriçi'ndeki tek konsolosluktur.İRANLILAR MATBAASIİranlılar Matbaası, Büyük Valide Ham'nda idi.İstanbul'da basılan ilk matbu Kur'an-ı Kerim,İranlılar Matbaası'nda basılmıştır.İSKİ BİNASIAksaray'daki eski İSKİ binası, İstanbul 2010Avrupa Kültür Başkenti kapsamında sanat üretimmerkezine dönüştürüldü.İSKiT YAYlNEViServet İskit'in 'İskit Yayınevi', bugün Yeni Zamanlar,İzdüşüm ve Beta Dağıtım'ın olduğusokaktaydı.İRAN MUTFAGITarihi Yarımada'da İran mutfağı Aksaray'dakiAsuman Lokantası'nda sunuluyor.İRANOKULUSultanahmet'te Cumhuriyet Eğitim Müzesi'ninarkasındadır. Türkiye'de yaşayan İranlıların çocuklarınınokuduğu, İran Cumhuriyeti'ne bağlıbir okul. İlk olarak 1882 yılında Yeşildirek'te,Yıldız Ham'nın bir odasında eğitime başladı.Sonra Binbirdirek'te İran Hastanesi'nin üçüncükatına taşındı.İSA YUSUF ALPTEKiN PARKIDoğu Türkistan Davası'nın büyük ismi,İsa Yusuf Alptekin anısına yapılan park,Sultanahmet'ten Kadırga'ya inen yolun sol tarafındabulunuyor. Parkın yanında 'TürkistanAşevi' var ...İSHAK PAŞA CAMİİİshak Paşa, II. Beyazıt döneminin vezirlerindendir.Külliyede cami, mektep ve hamam vardır.Ayasofya ile Ahır Kapı arasındadır.İSHAKiYE KÖŞKÜİshakiye Köşkü, Müzekent Projesi kapsamında,müzeye dönüştürülecek Topkapı Sarayı'nabağlı hizmet binası olarak hizmet verecek.İSKENDER BOGAZIGedikpaşa'nın gedikiilennden ayakkabı ustasıAhmet İlhan, ayakkabı imala:tının Gedikpaşa'danônce İskender Bağazı'nda başladığını söyler. İskenderBoğazı, bugün sokak ismi olarak varlığınıkoruyor.İSKENDER KEBABIİskender Kebabı, ilk defa Mehmetoğlu İskenderEfendi tarafından, Bahçekapı'daki 'Üç Yıl-:­dız Lokantası'nda yapılmıştır. İskender Efendi,Bursa'ya göçerek orada sanatınİ icraya devametmiştir.İSLAM BİLİM TEKNOLOJi TARİHİ MÜZESiDünyanın ilk İslam Bilim Teknoloji Tarihi Mü- ·zesi, Gülhane Parkı'nda kuruldu. Müze, İslammedeniyetinin, modern bilimin oluşumunakatkıları hakkında genel bir bakış sunuyor. İstanbulBüyükşehir Belediyesi, Sur-i Sultani içindeyer alan Has Ahırları, müze olarak kullanılmaküzere, 10 yıl süreyle Kültür Bakanlığı'nınkullanımına verdi. Gülhane Parkı'nda kurulan'İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi',3 bina içinde, 3 bin 550 metrekareyi kapsıyor.Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın işleteceğimüze, TÜBİTAK, TÜBA (Türkiye BilimlerAkademisi), İstanbul Büyükşehir Belediyesiile Frankfurt Üniversitesi'nden Prof.Dr.FuatSezgin'in katkılarıyla oluşturuldu. Müzede ilketapta 140 eser sergilenecek ve zaman içerisind~bu eserler 800'ü bulacak. Müzenin içerisindeayrıca, Bilimler Tarihi Kütüphanesi de yeralacak. Müze Müdürü Prof. Dr. Bedri Gencer,özellikle kaynakça konusundaki çalışmalarıyladikkat çeken bir bilim adamı. M üzenin kuruluşsürecinde Süleyman Faruk Göncüoğlu'nun dakatkısı var.Topkapı Sarayı Has Ahırlar Gülhane Parkı 1 0212 5288065~f--------------

DERSAADET SÖZLÜGÜİSLAM MAKARONYA FABRİKASI'İslam Makaronya Fabrikası', Odun Kapı'da kurulubir makarna fabrikasıydı.İSMAİL SAFA BEY ECZAHANESiİsmail Safa Bey Eczahanesi, Şehzadebaşı'ndaydı.İSTANBUL ADLİYESi • ASLANHANEgisinin Babıali'deki yazıhanesinde birkaç defakarşılaştığını söyler. O dönemde Çelebi, EdebiyatFakültesi Kütüphanesi'nde memurdur.İSTANBUL ENSTİTÜSÜ'İstanbul Enstitüsü', 'İstanbul Fetih Cemiyeti'bünyesinde faaliyet gösteren bir enstitüdür.İstanbul Fetih Derneği, 1952'de enstitüyü kurmayakarar vermiştir. Bu kararda, İstanbul'unfethinin 500. yıldönümü hazırlıkları, etkili olmuştur.Enstitü, Edebiyat ve Şarkiyat, Tarih,Müspet İlimler, Moral İlimler, Şehireilik veMimari, Güzel Sanatlar olmak üzere yedi şubeşeklinde çalışmaktadır. Enstitü, 'İstanbul EnstitüsüMecmuası' adlı bir de dergi çıkarmıştır.Ayrıca dernek İstanbul'a, İstanbul'un fethine,fethin yerli ve yabancı şahitlerinin eserlerine,İstanbul'un asırlar içerisindeki günlük hayatı ­na dair kitaplar yayınlamıştır.İSTANBUL ANSİKLOPEDİSİReşat Ekrem Koçu'nun hazırladığı nevi şahsınamünhasır ansiklopedi ... Koçu, İstanbul Ansiklopedisiile şehrin kütüğünü tutmayı hedeflemiştir.Ansiklopedinin yönetim yeri, Vilayet'inalt taraflarında, şimdiki Kültür Bakanlığı'nınsatış yerine yakın bir binanın giriş katındabüro, depo ve arşivden oluşan iç içe odalardanibarettir. Fasikül fasikül yayınlanan İstanbulAnsiklop~disi, G harfinin ortalarında yarımkalmıştır.İSTANBUL DEFTERDARLIGIGümüşhanevi Dergahı'nın arsası üzerinde,şimdi İstanbul Defterdarlığı var. İstanbul Valiliğininüst kısmındadır ...Ankara Caddesi Cağaloğlu 10212 4024000İSTANBULNESiDEFTERDARLIGI KÜTÜPHA­İstanbul Defterdarlığı Kütüphanesi, Cağaloğluhizmet binası içinde.Ankara Caddesi Cağaloğlu 1 0212 5120330İSTANBUL DERGİSİOrhan O kay, As af Halet Çelebi ile İstanbul der-İSTANBUL ERKEK LİSESİİstanbul Erkek Lisesi, İstanbul Lisesi... DuyunuUmumiye için, 1890'ların sonunda inşaedilmiştir . Yapıda, batı unsurlarıyla Selçuklu veOsmanlı tarzları bir arada kullanılmıştır. 'ŞemsülMekatip' adıyla, ilk özel okul olarak, 1882yılında açılmıştır.Mezunları arasında Fuat Köprülü, Tarık ZaferTunaya, Necmettin Erbakan ve Münir Özkulda vardır.İstanbul Erkek Lisesi öğrencilerinden Arif Sami--------------1c$

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜToker, buradaki öğrenciliği sırasında besteleriylemeşhur olmuştur. Toker, okul tuvaletinegirip, bir tenefEüste birden fazla beste yapmayabaşlayınca, lakabı 'Hela Bestecisi' kalmıştır.İSTANBUL FETİH CEMİYETİİstanbul Fetih Cemiyeti, 1950 yılında kurulmuştur.Derneğin gayesi, önce her yıl 29Mayıs'ta yapılan İstanbul'un Fetih kutlarnalarınakatılmak, eski eser ve abidelerin korunması,İstanbul kültürü, Fatih Sultan Mehmetve İstanbul'un fethiyle ilgili araştırmalar yapmaktır.İstanbul Fetih Cemiyeti faaliyetlerini,1954'de kurduğu İstanbul Enstitüsü ve1959'da kurduğu Yahya Kemal Enstitüsü veMüzesi gibi iki alt kuruluşu vasıtasıyla gerçekleştirmektedir.Yahya Kemal, İstanbul'un fethini,"Bu vak'a, Türklüğün ve İslam'ın hem engüzel, hem de en büyük merhalesidir" diyerekanlamlandırır.Yeniçeriler Caddesi Kara Mustafa Paşa Medresesi No:43/Beyazıt 0212 5174168 1 www.istanbulfetihcemiyeti.org.trİSTANBUL KiTAPLIG Iİstanbul Kitaplığı, 1990 yılında, SultanahmetSoğukçeşme Sokağı'nda açıldı. İstanbul'a ait yazılıve görüntülü malzemeyi toplamak amacıyla,Çelik Gülersoy Vakfı tarafından kuruldu.Kitaplıktaki eserler, İstanbul'un çeşitli dönemlerineve eser türlerine göre, 13 ana başlıkta toplanır.Kitaplığın temelini, Çelik Gülersoy'a ait ilkkoleksiyon oluşturur. Bu ilk koleksiyo~a, dahasonra eski ve yeni eserler ilave edilir. IstanbulKitaplığı, oldukça zengin gravür, kartpostal vefotoğraf koleksiyanlarına sahiptir.Soğukçeşme Sokak Sultanah~et 1 0212 5125730İSTANBUL LİSESİİstanbul Lisesi, · Türbe'nin yan köşesindeki binadahizmet verir. Bir ara Belediye Zabıta Müdürlüğüolarak k~llanılmıştır. Hüseyin CahitYalçın anlatıyor: "Artık İstanbul Lisesi'ne gündüzlüöğrenci olarak gidiyordum. Okulumuz,Türbe'de sonradan Maarif N azareti olarak kullanılmışyapıdaydı. "İSTANBUL MAARiF KiTAPHANESi.SAATLİ MAARiF TAKVİMİİSTANBUL MEKTUPÇUSUKültür adamı Osman Nuri Ergin, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Özel Kalem Mü.dürlüğüyapmıştır. Resmi görevinden dolayı, 'IstanbulMektupçusu' olarak adlandırılır. 1927 nüfussayımı ve 1934 basımlı 'İstanbul Şehir Rehberi'dolayısıyla, İstanbul'daki sokak isimlerinin yenidendüzenlenmesi gerekmiştir. Sokak adlarınınyeniden tabelalara yazılması, yeni sokaklara adverilmesi, çift sokak isimlerinin değiştirilmesigibi zor bir işi Osman Nuri Erg~n yönetmiştir.Araştırmacı Laurance S. Moore, Istanbul sokaklarınışöyle yorumlar: "İstanbul'un. çoğu sokağıdardır. .. Alışkın olmayanlar için Istanbul adreslerikarmaşa yaratabilir; bu adreslerde sokakadı olabilir ya da özellikle . Suriçi bölgesindekigibi çoğunlukla olmadığı durumdu, bir adrestesadece mahalle adı veya han adı yer alabilir;'han' sözcüğü Amerikan iş terimi 'bina' sözcüğünekarşılık gelmektedir. 'Singer Binası' gibi.Sokakların ve ticaret bölgelerinin karmaşıklığı,herhangi bir posta hizmetini umutsuzluğa düşürecekkadar yıldırıcı olabilmektedir."İSTANBUL MÜFTÜLÜGÜOsmanlı döneminde Meşihat yani Şeyhülislamlıkmakamı olan bina, bugün İstanbul Müftülüğüolarak kullanılmaktadır. Geçmişten günümüzedini hizmetler, bu binada sevk ve idareedilmiştir.İSTANBUL REKLAMİstanbul Reklam ' ın binası, Ankara Caddesi' nde,Hürriyet'in eski binasının yanındaydı. SüheylGürbaşkan'ın sahibi olduğu bina yapılırken ,Mahmut Nedim Paşa'nın türbesi muhafazaedilmiştir.

DERSAADET SÖZLÜGÜ ~·İSTANBUL SOKAKLARI'NDASesli . çekilen ilk Türk filmi, 'İstanbulSokakları'nda'dır.İSTANBUL ŞEHİR KÜTÜPHANESi DERNE­Gİİstanbul Şehir Kütüphanesi Kurma ve YaşatmaDerneği, 1900 yılında kurulur. Derneğin 7 üyesivardır. İdare yeri Ordu Caddesi No:33'tür.İSTANBUL ŞEHİR MÜZESi • ŞEHİR MÜ­ZESiİSTANBUL ŞEHİR ÜNİVERSİTESİBilim ve Sanat Vakfı, bir yandan çağdaş dünyanınana dinamiklerini anlamaya, diğer yandanTürk toplumunun tarihi köklerini bulmaya, bukökler üzerinde sağlıklı bir geleceğin inşasınakatkıda bulunmaya çalışan bir araştırma kurumudur.1986 yılında kurulan Bilim ve SanatVakfı, üç yıllık kuruluş çalışmalarının ardından1989 yılından itibaren burs ve seminer çalışmalarınıbaşlatmıştır. 2001 yılında Vefa'dakimerkez binasına taşındıktan sonra seminer vearaştırma çalışmaları daha sistemli bir yapıyabürünmüştür. İstanbul Şehir Üniversitesi, bubirikim üzerine kurulmuştur. Üniversiteninana yerleşkesi Altunİzade semtinde, kütüphaneve diğer birimler Vefa' da.İSTANBUL TASARlM MERKEZi. ÖZBEK­LER TEKKESİ VE MESCİDİİSTANBUL TİCARET BORSASIZahire ve canlı hayvan borsası, 'İstanbul TicaretBorsası' adıyla 1925 yılında kurulmuştur.Borsa, 1926 yılından beri, HamidiyeMedresesi'nde faaliyet gösteriyor. HamidiyeMedresesi, 1781 yılında !.Abdülhamit tarafındaninşaat edilmiştir.Zahire Borsası Sokak No:7 Bahçekapı 1 0212 5118440İSTANBUL TİCARET ODASIDERSAADET TICARET ODASI1879 yılında Sadrazam Mehmet Sait Paşa, ticaret,sanayi ve ziraat odalarının kuruluşu içinİSTANBUL .TİCARET ODASI---------~

i DERSAADET SÖZLÜ GÜgerekli süreci başlattı. Bakanlar Kurulu'nunİstanbul'da bir Ticaret Odası kurulmasını onaylayankararı, 19 Ocak 1880 tarihinde SultanII.Abdülhamit Han tarafından tasdik edildi.İstanbul Ticaret Odası (İTO), 'Dersaadet TicaretOdası' adıyla, 14 Ocak 1882 tarihinde MehmetAli Paşa Ham'nda sade bir törenle açıldı.Açılışta, Ticaret ve Ziraat Nazırı Raif Efendihazır bulundu. Oda, 1891 yılında LorandoHanı'na, 1917 yılında İkinci Vakıf Han'a, 1970yılında Haliç kıyısındaki hizmet binasına taşındı.2000 yılında Eminönü'ndeki yeni hizmetbinasına geçti.İTO, Türkiye'nin en büyük vedünyanın sayılı ticaret odasından biridir.www.ito.org. trhaftalık olarak yayınını sürdürüyor. Prof.Dr.Erdoğan Alkin, Dr. Veysi Seviğ, Prof. Dr. KeremAlkin, Dr. Can Gürlesel, İbrahim Yarış, MürselSönmez, Ertuğ Yaşar, Mehmet İşçi ve Suat Sarıgibi yazarların görüşleriyle ekonomiyi yorumluyor.İSTANBUL TİCARET ODASI BİLGİMERKEZi (KÜTÜPHANESi)1983 yılında kurulmuştur. İş dünyasına yönelikbir kütüphanedir. Ülke etütleri, sektöraraştırmaları ve ticari istatistikler burada araştırıcılarasunulur.Reşadiye Caddesi Eminönü 1 0212 4556000İSTANBUL TİCARET ODASI SANAT GALE­RiSiİstanbul Ticaret Odası (İTO), İstanbul kentininkültürel hayatına destek olmak amacıyla, yenibinasında, İTO Sanat Galerisi'ni açmıştır. Galeri,2001 yılında faaliyete başladı.Reşadiye Caddesi Eminönü 1 0212 4556000İSTANBUL TİCARET GAZETESiİstanbul Ticaret Odası Gazetesi, 1958 yılındayayınlanmaya başladı. 'İstanbul Ticaret' adıylaİSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİİstanbul Ticaret Odası Eğitim ve Sosyal HizmetlerVakfı tarafından kuruldu. Ülkemizinekonomisine, ticaret ve sanayi hayatına katkısağlamak ve nitelikli insan sermayesi yetiştirmekamacıyla kurulmuştur. 2001 yılında eğitimebaşladı. ..Ragıp Gümüşpala Caddesi No:84 Eminönü 10212 5114150www.iticu.edu. tr·~1------------

DERSAADET SÖZLÜGÜİstanbul Ticaret Odası Kronolojisicaret Odası kuruldu 1Sanayi ve Ziraat Odasıkuruldu.1882 - 14 Ocak'ta DersaadetTicaret Odası Galata'da Mehmet Ali PaşaHam'nda ilk toplantısını yaparak faaliyete başladı.,1911- Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi "DersaadetTicaret ve Sanayi Gazetesi" adı ile yayınlanmayabaşladı.1884 - Dersaadet Ticaret Odası Gazetesi ya- .yınlanmaya başladı.1889 -ll Mart 1889'dan itibaren Ticaret Odaları,Ticaret, Ziraat ve Sanayi Odaları halinedönüştürüldü. Böylece Ziraat ve Sanayi Odasıişlevlerini de kazanan Dersaadet Ticaret Oçlası1910'a kadar faaliyetlerini Dersaadet Ticaret,Ziraat ve Sanayi Odası adı altında sürdürdü.1910 - 13 Haziran 1910'da yapılan bir nizamnameile Odalar, Ticaret ve Sanayi Odaları ileZiraat Odaları yeniden ayrıldı. 1 İstanbul TicaretveSanayi Odası kuruldu. ~--------------1~

i DERSAADET SÖZLü Gü1922- Milli Türk Ticaret Birliği Kuruldu.1923 - İzmir İktisat Kongresine katılındı./ İstanbulTicaret ve Sanayi Odası millileştirildi.1924 - İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası MecmuasıOsmanlıca ve Fransızca olarak yayınlanmayabaşladı.1925 - Ticaret ve Sanayi Odaları Nizarnnamesiyürürlüğe girdi. Odalara tüzel kişilik hakkısağlandı ve Odalara üye olunması zorunlu halegeldi./ İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası 4. VakıfHan'a taşındı./ İstanbul Ticaret Borsası kuruldu.Borsa bülteni yayınlanmaya başlandı.1926 - İstanbul Ticaret ve Sanayi Odasının ilkMeclis. seçimi yapıldı.1927 - Milletlerarası Ticaret Odasına üyeolundu. 1 Oda Mecmuası Türkçe ve Fransızcaharflerle hasılınaya başlandı.1928 - Birleşmiş Milletler yayınları arasına dagiren Fiyat indeksleri yayınlanmaya başlandı.1937 - Esnaf Dispanseri kuruldu.1943 - Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odalarıve Ticaret Borsaları Kanunu yürürlüğe girdi.1950 - Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları,Sanayi Odaları, Ticaret Borsaları Kanunuyürürlüğe girdi.1952 - İstanbul Sanayi Odası kuruldu.1958 - İstanbul Ticaret Odası Gazetesi yayımlanmayabaşlandı.1963 - İstanbul Ticaret Odası ve İstanbul sanayiOdası'nın ortak girişimleriyle İktisadiKalkınma Vakfı kuruldu.1968 - Başarılı İhracatçıların ödüllendirilmesiçalışmalarına başlandı.1970 - Eminönü Haliç kıyısındaki binaya taşınıldı.1977- İTO Vergi Ödülü uygulaması başladı.1980- Dünya Ticaret Merkezleri Birliği'ne üyeolundu. 1 İTO Bünyesinde Tüketici Şikayetlerimasası kuruldu.1981 - 5590 Sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları,Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz TicaretOdaları, Ticaret Borsaları ve Türkiye Ticaret,Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret BorsalarıBirliği Kanunu yürürlüğe girdi. 1 EkonomikRapor'un ilk sayısı yayınlandı.1982 - "İstanbul Chamber of Commerce -ICOC" olarak İngilizce Dergi yayımlanmayabaşlandı. 1 İstanbul Dünya Ticaret MerkeziA.Ş. kuruldu. 1 İstanbul Deniz Ticaret Odasıkuruldu.1990- İstanbul Ticaret Odası Yan Sanayi Borsasıkuruldu.1993 -Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odaları Birliğineüye olundu.1994 - İstanbul Ticaret Odası Eğitim ve Sosyal·~r------------.

DERSAADET SÖZLÜGÜ· Hizmetler Vakfı kuruldu. 1 Kadıköy Bölge Temsilciliğiaçıldı. 1 Sesli Yanıt sistemimiz hizmetegirdi.1996 - İstanbul Ticaret Sicili Müdürlüğü, İstanbulTicaret Odasına verildi.1999 - İS0 - 9001 Kalite Güvence Belgesi alınarakToplam Kalite Yönetimine geçildi. 1Eminönü'ndeki yeni hizmet binasında faaliyetebaşlandı. 1 Yenibosna bölge temsilciği açıldı.2001 - İstanbul Ticaret Üniversitesi eğitimvermeye başladı. 1 İTO Sanat Galerisi açıldı.2002 - İstanbul Ticaret Odası Avrupa OdalarBirliği EuroChambers önderliğindeki Akredi­. tasyon projesi kapsamında Avrupa'nın En İyiOdası olarak akredite edildi.2003 - Formula 1 İstanbul A.Ş. Kuruldu. 1İTO Vizyon Dergisi yayınlanmaya başlandı. 1İstanbul Ticaret Odası Mesleki Eğitim Merkezi(İTOMEM) faaliyete geçti. 1 İstanbul TicaretOdası Yan Sanayi Borsası'na "Dünya TicaretOd aları Federasyonu Küçük işletmelere YönelikEn İyi Hizmet Ödülü" verildi.2004- 5590 Sayılı TOBB Kanunu 5174 sayılıKanunla yenilendi. Daha sonra çağrı merkezine(0212 - 444 O 486) dönüşen İTO Bilgi Hattıhizmete girdi. Bilgi Edinme Birimi Kuruldu. 1Açıkhava Sanat Merkezi yapıldı. İstanbul ResimleriSergisi açıldı. İTO Nadir Eserler Sergisiaçıldı.2005 - Formula 1 Türkiye Grand Prix ilk kezİstanbul'da yapıldı. 1 İhracata İlk Adım Programıbaşlatıldı.2006 - En Başarılı KOBİ Yarışması düzenlendi.2007 - İstanbul Ticaret Odası Yönetim KuruluBaşkanı Murat Yalçıntaş Akdeniz Ticaret veSanayi Odaları Birliği ASCAME Başkanlığınaseçildi. 1 Mesleki ve Teknik Eğitim KurslarıProjesi ÖZIMEK uygulaması başlatıldı.2008 - İstanbul Ticaret Odası 'nın hem danışmahem de yönetim kurulu asil üyesi olarakyer aldığı 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansıkuruldu. 1 İTO Meslek Komiteleri, EkonomikFaaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması (NACE) sisteminegöre yeniden oluşturuldu. 1 Üyeliği 50yılı aşan firmalar ödüllendirildi.2009 - İTO-SSM Teknopark ' ı niyet mektubuimzalandı. 1 İTO Yönetim Kurulu Başkanı MuratYalçıntaş Akdeniz Ticaret ve Sanayi Odal arıBirliği Başkanlığına ikinci kez seçildi.2010 - İstanbulTicaret Odası AB Bilgi Merkeziaçıldı. · 1 Teknapark İstanbul'un . ortaklıksözleşmesi imzalandı.--~~~~-~

·~ DERSAADET SÖZLüGüİSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİKÜTÜPHANE SİÜniversitenin Eminönü, Üsküdar ve Küçükyalıkampüslerinde yer alan üç kütüphanede 35bine yakın basılı kitap, 33 bin elektronik kitap,514 süreli yayın, 1.300'ü aşkın materyal var.Ragıp Gümüşpala Caddesi No:84 Eminönü 10212 5114188İSTANBUL ÜNİVERSİTESİİstanbul Üniversitesi, Beyazıt Meydanı ile SüleymaniyeCamii arasında yer alan ve etrafı yüksekduvarlada çevrili bahçenin içerisindedir.Cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra, bütünbakanlıklar Ankara'ya taşınmış, Harbiye Nezaretibinası da Darülfünun'a verilmiştir. 1933yılında, Darülfünun, İstanbul Üniversitesi'nedönüştürülmüştür. İstanbul Üniversitesi'nde60 bin öğrenciye eğitim verilmektedir. Üniversitebünyesinde Tıp, Hukuk, Edebiyat, Fen,İktisat, Orman, Eczacılık, Diş Hekimliği, Mühendislik,İşletme, Veteriner, Siyasal Bilgiler veİletişim Fakülteleri ile 10 enstitü, 4 7 araştırmamerkezi ve 7 yüksek okul vardır. 2009 yılında,İstanbul Üniversitesi'nin büyüklüğü sebebiylebölünmesi gündeme gelmiştir.Fetihten sonra Fatih'in yaptırdığı ilk devlet sarayı,burada idi.www.istanbul.edu. trİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ MERKEZKÜTÜPHANESiİstanbul Üniversitesi Rektörlüğü'ne bağlıdır.Türkiye'nin ilk üniversite kütüphanesi olarak,1924 yılında 'Darülfünun-ı Umumi Kütüphanesi'adıyla açıldı. Yıldız Sarayı Kütüphanesi'ndebulunan koleksiyon, kitap dolapları ve yazımasaları ile Edebiyat, Fen ve Hukuk Fakültelerindentoplanan kitaplada ilk kütüphane oluşturuldu.Halis Efendi, Rıza Paşa ve Sahip Mollakütüphanelerindeki kitaplada gelişti. Bağışlananve satın alınanların yanı sıra, çeşitli kişilereve İttihat ve Terakki'ye ait kitaplada zenginleşenkütüphane, 1985'te Beyazıt'taki bugünkübinasına taşındı. Eski binada ise Nadir Eserler.1~r--------~

DERSAADET SÖZLÜGÜBölümü ve müze oluşturuldu. 1934'te DerlemeKanunu kapsamına alınmasıyla, Türkiye'de çıkantüm yayınların bulunabileceği bir kütüphaneoldu.Ordu Caddesi Beyazıt 1 0212 5111219İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ NADİR ESER­LER VE MÜZE KÜTÜPHANESiİstanbul Üniversitesi Nadir Eserler ve MüzeKütüphanesi, rektörlük binasında hizmet veriyor.İstanbul Üniversitesi Rektörlük Binası Besim Ömer PaşaCaddesi No:15 Beyazıt 10212 5222180ne Eczahanesi'ni devraldı. Bezanenin ismini,'İstikamet Eczahanesi' olarak değiştirdi. Yangınve yıkım nedeniyle eczanenin yeri birkaçdefa değişti. 'İstikamet Eczahanesi' sonundaÇemberlitaş'ta Osmanbey Sitesi'nin alt katındakigeniş bir yere taşındı. 1962 yılında eczaneninbulunduğu binanın yıkılınası üzerine,eczane aynı semtte Peykhane Sokak No: S'tekidükkana taşındı.İŞ BANKASI MÜZESiTürkiye İş Bankası Müzesi, bir bankacılık vekurum tarihi müzesi. 14 Kasım 2007 tarihinde,İş Bankası'nın tarihi Yenicami Şube binasındahizmete açıldı. Türkiye İş Bankası Müzesi'nde,bankanın tarihi birikimi bir araya getirilerek,topluma sunulmuş.Hobyar Mahallesi Bankacılar Caddesi No:2 BahçekapıEminönü 1 0212 5111331İSTANBUL'UN ORTASIEdirnekapı, Eminönü, Haliç ve Kumkapı'nınkesişme noktasıdır. Şehzade Camii'nin avluduvarıyla , Nevşehirli Damat İbrahim PaşaKülliyesi'nin kesiştiği yer, sur içi İstanbulu'nunortası kabul edilir. Malik Aksel'in Kültür Bakanlığıtarafından neşredilen 'İstanbul' un Orta·Yeri' adlı kitabı, bu tarihi noktadan adını alır.Şehzadebaşı Camii'nin kıble duvarının köşesindekiyeşil somaki mermer sütun, İstanbul'unortasını simgeler. Bu mermer vaktiyle dönüyordu.İstanbul Büyükşehir Belediye binasının,tam çaprazındadır. Bu tarihi mite ilgi gösterilmesi,şehirle insan arasında bir bağ kurulmasınave şehrin anlamlandırılmasına katkı sağlar.İŞ BANKASI YAYlNLARIİş Bankası Yayınları'nın eski yeri, Sirkeci AşirEfendi Caddesi'nde idi. Şimdi NuruosmaniyeCaddesi' nde.İTFAİYE MÜZESiitfaiye Müzesi, Saraçhanebaşı'nda itfaiye Caddesi'ndedir.İSTİKAMET ECZAHANESiİZOLLU . VAKFIHasan Rauf Görgülü 1900 ·yılında DivanyoluCaddesi'nde, II. Mahmut Türbesi karşısında, İzollu Kültür Dayanışma ve Sosyal YardımlaşmaVakfı, yılda 300 öğrenciye burs________.,etNo: 127 bulunan Haçik Erriirzeyan'ın 'Numu-vermekte-

·~ DERSAADET SÖZLÜÖÜdir. Vakıf binası yakınlarında cadde üzerinde,'İzollu Pazarı' da geleneksel tarım ürünlerininsatışını yapıyor. Pestil, kuru kayısı, ceviz vs.Atatürk Bulvan Lale Apartınanı No:166/5 Aksaray0212 5207555 1 www.izolluvakfi.orgJAMANAK GAZETESi VE MATBAASIJamanak gazetesi önce Cağaloğlu'nda kendimatbaasında basılmıştır. Şubat 1935'ten sonra,birkaç ay 'Jamanak-Turkiya' adıyla AnkaraCaddesi'ndeki Orhan Bey Ham'nda yayınlanmıştır.Yönetim yeri bilahare Beyoğlu'ndakiNarmanlı Yurdu'na taşınmıştır.KAYNAKLAR• Aziz İstanbul, Yahya Kemal, MEB, İstanbul 1989• Beş Şehir, Ahmet Harndi Tanpınar, MEB, İstanbul 1989• Borsasız İstanbul olmaz, İstanbul LIFE Ağustos1998,s.27• Büyük Valide Ham, Aynur Gürsoy, Şehr-i İstanbul, 2009• Cağaloğlu Hayatın ve Mesleğin Birleştiği Yer, Doğan Hız ­lan, Heyarnola Y., İstanbul2009• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Dersaadet Ticaret Odası, Proje Koordinatörü Şefik Memiş,İstanbul ticaret Odası Y., İstanbul2009• Divanyolu, Beşir Ayvazoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul2003• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• Edebiyat Anılan, Hüseyin Cahit Yalçın, Sadeleştiren RaufMutluay, T.İş Bankası Kültür Y., İstanbul 1975• Eminönü Merkezli Aşık Edebiyatı, Prof.Dr. Özkul Çobanoğlu,Eminönü Belediyesi Y., İstanbul 2006• Eminönü'nde Eğitim Kurumları ve Türkiye'de İlk TürkçeÖğretim Yapan Model Okul Vefa Lisesi, Dr.Süleyman Doğan,1.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul2006• Eminönü'nde Osmanlı Dönemi Eserleri, Dr.Ahmet VefaÇobanoğlu, 1.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı,Eminönü Belediyesi Y., İst. 2006• Eski Direklerarası Tiyatroya Hasret!, Eser Tutel-HamitSözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.166, Eylül 2007• Fotoğraflada İstanbul Kütüphaneleri, Türk KütüphanecilerDerneği İstanbul Şubesi Y., Hasan S. Keseroğlu, R.TubaÇavdar, Neslihan Uraz, İstanbul 1995• Gerçekleşmeyen Hayal: İstanbul -Şehir Müzesi, SevengülSönmez, Cogito, Yeni İstanbul, s.35, Bahar 2003• İbrahim Paşa S arayı, Nurdan Atasoy, İ. Ü. Ed. Fakülte Basımevi,İstanbul 1972• İftar Çadırları, Ekrem Işın, Cogito, Yeni İstanbul, s.35,Bahar 2003• İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye-Reisieri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatba~ ve Kitapçılık Müess~seleri, İstanbul 1971·İstanbul Kültür Kurumları Rehberi, İsmail Cengiz, İstanbul2010Kültür Başkenti Y., İstanbul20l0• İstanbul Mektupları, Fatih Kerimi, Çağrı Y., İstanbul2001 -• İstanbul'a 8 M üze Daha, Şehr-i İstanbul, 2007• İstanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kahvenin Öyküsü, Taha Toros, İletişim Y., İstanbul 1998• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003• Matbaa Baskısı, Şefik Dinç, Haber Türk İstanbul 9 Ekim2009• Payitaht İstanbul'un Tarihçesi, Sarkis Sarraf Hovhannesyan,Çev. Elmon Hançer, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul2006• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, E rhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul 2008• Sanat Yenikapı'ya Taşındı, Şehr-i İstanbul, 2009, s.23• Sanayi Yaşamının Bazı Yönleri, Laurence S. Moore, İstanbul1920, Editör Clarence Richard Johnson M.A., ÇevirenSönmez Taner, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2.Baskı, İstanbul2007• Silik Fotoğraflar, Orhan Okay, Ötüken Neşriyat, İstanbul2009• Şöhret, Bir Zamanlar Türkiye, Şemsi Sıklım, Sam Y., İstanbul2008• Tarih Boyuncu Türk Kültürü ve Sanatı, Ekmel İzdem, İstanbul1972• Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul'un Seyir Defteri, LevonPanos Dabağyan, Karadağ Yayınları, İstanbul 2006~r------------------

______________________________________ D_E_RS __ AA __ D_E~T_S_Ö_Z_L_Ü_G_u __ · ~KABALCI YAYlNEViKabalcı Yayınevi, Ankara Caddesi'nde, Valiliğinkarşısında kitap satış yeri ve yayınevi faaliyetinisürdürüyordu. Bu binada daha önce 'BirleşikDağıtım' ve 'İhlas Organizasyon' faaliyetgöstermişti. Yayınevi merkezi, 2011 yılındaMecidiyeköy'e taşındı. Yayınevi sahibi SabriBey'in, Türk kültürünün temel kaynaklarınınneşrine başlaması sevindirici ...KABASAKAL MEDRESESiİSTANBUL EL SANATLARI ÇARŞISIŞeyhillislam Mehmet Efendi, 18. yüzyılda yaptırmıştır.Medrese, 1987 yılında restore edilerek,İstanbul Sanatları Çarşısı adıyla hizmete açıldı.KADI HÜSAMETTİN CAMiiŞehzadebaşı'ndadır. .. 'Çamaşırcı Camii' olarakda söylenir.KADlLAR MEDRESESiŞARKiYAT ENSTİTÜSÜKadılar Medresesi yani Medresetü'l Kudat,Beyazıt'ta, Takvimhane Caddesi'ndedir. ..İstanbul Üniversitesi eski kütüphanesininbulunduğu bina. Şarkiyat Enstitüsü, buradahizmet vermektedir. 1938 yılında Şarkiyat Enstitüsüadıyla kurulmuştur. Çalışma sahasınınana hatlarını, Arap, Fars ve Urdu Dili veEdebiyatlçı.rının klasik ve modern devreleriyleilgili araştırmalar yapmak, Arapça, Farsça veUrduca kaynaklardaki Türk tarih ve kültürüneait bilgileri derleyip incelemek teşkil eder ..Kurum ismi, Şarkiyat Araştırmaları Merkeziolarak değiştirilmiştir.İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi 0212 4555700dahili15946KADlNLAR CEMİYETİ DİKİŞ VURDU• KEMANKEŞ KARA MUSTAFA PAŞAMEDRESESiKADIRGAEsma Sultan'ın Kadırga'da bir saray yaptırdığısöylenirse de. bugün bunun.işaretlerini sadeceyer adlarında görebiliyoruz. Eskiden KadırgaHamarnı'nın arka kısmına 'Sarayiçi' denirdi.Bu sarayın Cündi Meydanı'nda olduğunuiddia eden araştırmacılar da vardır. Kadırga'dakitarihi eserler iki tarihi hamam, birçeşme, Eczacı ve Dişçi Mektepleri, SokolluMehmet Paşa Külliyesi olarak sıralanabilir. KadırgaMeydanı, İstanbul'un geleneksel mesireyerlerinden biridir. Ahmet Harndi Tanpınar,'Beş Şehir' adlı şaheserinde, eski tarz atlıkarıncayı,en son bu meydancia gördüğünü söyler.Ayrıca İstanbul'un son meddahlarındanMeddah Aşki de, Kadırga'da oturmuştur.İstanbul'daki ilk Ermeni olayı 30 Eylül 1895tarihinde Kadırga'da ortaya çıkmıştır. Patrikiz·mirliyan'ın silahıandırdığı Ermeni militanlar,Kadırga semtinde üç gün eylem yaptılar.Sultanahmet'e kadar gösteri yapıp, terör estirdiler.21 Temmuz 1905 tarihinde doğrudanSultan Abdülhamit Han'a suikast düzenlediler.KADIRGA BOTANİK BAHÇESi1892 yılında Mekteb-i Tıbbiye, Kadırga semtinciekiMenemenli Mustafa Paşa Konağı'na taşındı.Dönemin nebatat (bitki) hocası Dr. EsatŞerafeddin Köprülü, burada bir botanik bahçe--------~

•$ DERSAADET SÖZLÜÖÜsi kurdu. Bu bahçeden, okulun Haydarpaşa'yataşınmasına kadar, tıp ve eczacılık öğrencilerinineğitimi için yararlanıldı. 1909 yılındanitibaren bahçeyle, bu binada öğretime devameden Eczacı ve Dişçi mektepleri nebatat hocasıDr.Şerefeddin Tevfik Tertemiz ilgilendi.1926'da Eczacı ve Dişçi mekteplerinin BeyazıtMeydanı'ndaki yeni binaya geçmeleri üzerinebahçe terk edildi.KADIRGA DOGUM KLİNİGİ • KADIRGAVİLADETHANESİKADIRGA KÜLTÜR MERKEZiKadırga Limanı Caddesi'ndeki binanın tarihiçok eskilere gitmez. Yapının yerinde,1980'li yıllarda, bir yazlık sinema vardı.2000 yılında, Kadırga Kültür Merkezi buradahizmete açıldı. Bugün zeminde oto parkı olaniki katlı bir yapıdır. Binanın birinci katında,Fatih Belediyesi'nin hizmet verdiği SağlıkMerkezi, ikinci katında ise Kadırga KültürMerkezi mevcuttur. Sağlık Merkezinde, hergün yüzlerce vatandaşa sağlık hizmeti veriliyor.Kültür merkezinde ise Türkiye'nintanınmış simaları konferanslar vermekte,düğünler, toplantılar yapılmakta ve kurslardüzenlenmektedir. 750 kişilik salonda, bir çoksosyal ve kültürel etkinlik gerçekleştiriliyor.2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinliklerininbir kısmı burada yapıldı.Kadırga Limanı Caddesi No:82 Kadırga 1 0212 5173499KADIRGA LİMANIKadırga'da eskiden liman vardı. Ve bulimanınBizans dönemindeki adı, Ayasofya'ya izafeten'Sofya Limanı' idi. Kadırga Limanı, 16. yüzyılakadar kullanıldı. Kadırga Limanı'nda aynı zamanda,mesire yerleri vardı.1892 yılında, Topkapı Sarayı bahçesinde bulunanMekteb-i Tıbbiye-i Şahane'nin arkasındakibir binada kuruldu. 1909 yılında Kadırga'dabulunan Mekteb-i Tıbbıye-i Mülkiye binasınataşındı.1909 yılında Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye (SivilTıbbiye) ile Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'nin(Askeri Tıbbiye) Haydarpaşa'da kurulan TıpFakültesi'nde birleştirildi. Ömer Besim Paşa,Tıp Fakültesi'ne bağlı olarak Kadırga'da ikincibir doğum kliniği ve e be okulu açtı. Bu klinik veokul, 1928 yılında Haydarpaşa'ya taşındı.KAFKAS BİRAHANESi . PARİS OTELiEVİSOSYAl YE STRATEJIK ARA$liRMALAR MEı KEliKAFKASEViKafkas kültürüne ve Kafkasya gündemine,yerli bakış açısıyla yaklaşan bir vakıf ... Vakıfmüdürü tecrübeli gazeteci Erol KarayeL Kafkaseviinternet sitesi, Türkçe ve Rusça güncelyayın yapıyor . 2010 yılı . sonunda CağaloğluÇatalçeşme Sokak'tan Mecidiyeköy'e taşındı.www.kafkasevi.comKAGITÇILAR ÇARŞIS ICiltçiler, Abdülaziz dönemine kadar Beyazıt'takiKağıtçılar Çarşısı'nda faaliyet gösterirdi.KADIRGA ÖGRENCİ YURDUHer kuşaktan üniversite ogrencısınınanılarında, Kadırga Öğrenci Yurdu'nun yerivardır. Kadırga Öğrenci Yurdu, bugün de üniversiteöğrencilerinin hizmetinde. Şair EnverGökçe, bir dönem Kadırga Öğrenci Vurdu'ndamemur olarak çalışmıştır.Şehsüvarbey Mahallesi Cömertler Sokak No:6 KumkapıKADIRGA VİLAD ETHANESİViladethane, kadın doğum hastanesidir. Ebe vetıp fakültesi öğrencileri burada eğ itim yapardı.Viladethane, özellikle fakir kadınların sağlıksorunlarıyla ilgilenirdi. Kadırga Viladethanesi,KAHVEHANETarihçi Peçevi'ye göre, İstanbul'da ilk ikikahvehaneyi, Halepli Hakem ve ŞamlıŞems adlı kişiler Tahtakale'de açmıştır .Tarih, 1554'dür.~f-------------

DERSAADET SÖZLÜGÜKAGNI MESCİDİSultanahmet'te, Tavukhane Sokak'tadır. FatihSultan Mehmet'in Kağnıcıbaşı yaptırmıştır.'Güngörmez Mescidi' de denir. Tanpınar, butür küçük tarihi eserlerin, İstanbul için öneminişöyle işaret eder: "İstanbul büyük eserlerinolduğu kadar küçük köşelerin, sürprizpeysajların da şehridir. Hatta iç İstanbul'uonlarda aramalıdır. Büyük eserler ona uzaktangörülen yüzü verirler; ikinciler ise onu çizgiçizgi işleyerek portrenin içini dolduran, büyüktecridin kurduğu çerçeveyi, bin türlüpsikolojik hal ile, yaşanmış hayat izleriyletamamlayan eserlerdir ."Kalenderhane CamiiKALAYCIOGLU VE YAGCIOGLU TAHİNFABRİKASITahin fabrikasıdır. Alacahamam'da kurulmuştur.KALCILAR HANKalcılar Han, Kapalıcarşı'nın MahmutpaşaKapısı'nın hemen bitişiğindedir. EskidenAnadolu'dan Kapalıçarşı'ya alışverişe gelenler,hanın alt katına atlarını bağlar, üst katındaki ·odalarda kalırlarmış.Bunun için hanın ismi 'Kalıcılar Ham' kalmış,bilahare bu isim 'Kalcılar Ham'na dönüşmüştür.Bugün gümüş işçiliği ve kakma sanatının icraedildiği atölyelerle anılıyor.KALENDERHANE CAMiiŞehzadebaşı'nda,Bozdoğan Kemeri'nin ucundaBozdoğan Kemeri'nin Onaltımart Mart ŞehitleriCaddesi'ni kestiği köşededir. Restorasyonunda,Osmanlı unsurları silindi.KALİÇEC(HASAN MESCİDİBeyazıt Çarşıkapı'dadır. Kaliçeçi (halıcı) HasanAğa yaptırmıştır.KALPAKÇILAR ÇARŞISIN uruosmaniye ile Beyazıt arasında bir çarşı.KAMBER AGA'NIN DÜKKANIAzeri kitapçı Kamber Ağa'nın dükkanı hat----~~-~·

·~ DERSAADET SÖZLü Gütalebelerinin uğrakkapısının yanındaydı.yeriydi. Askeri TıbbiyeKAMiL NAZiK ATÖLYESiHattat Kamil Nazik, hat çalışmalarınıSanatçılar Pasajı'ndaki atölyesinde devam ettiriyor.Nazik, hat meraklısı gençlere de sanatıtanıtıyor, öğretiyor.Mimar Sinan tarafından inşa edilmiştir. Yapısekizgen, dış yüzü ayna ve mermer süslemeli,kubbeli, duvarları çinilerle kaplı zarif bir eserdir.KANAAT KiTABEViCağaloğlu Yokuşu'nda eskiden inerken sol koldayanyana duran kitapevleri vardı. Bunlardanbiri de Kanaat Kitabevi ya da 'Kanaat Kitaphanesi'idi. Kanat Kitabevi'nin yerinde, şimdi birgözlükçü var. Kanat Kitabevi'nin sahibi İlyasBayer' di. Kanaat daha çok sözlük ve dünya tarihindençevrili eserler yayınlardı.KANLIFIRIN MESCiDiEminönü'ndeki Hoca Ahi Çelebi Cami'ninkarşısında idi. Caminin arazisi, 1900'lü yıllardaDomuzcuoğlu namında birinin büyük arazisiolmuştur.KANUNi SULTAN SÜLEYMAN TÜRBESiKanuni Sultan Süleyman'ın türbesi, SüleymaniyeCamii Külliyesi içindedir. 1566 yılında,KAPALIÇARŞIÇarşı geleneği, dünyanın her yanında vardır.Fakat kapalı çarşı geleneği her yerde yoktur.Kapalıçarşı, Selçuklular döneminden itibarengeliştirilen bir sistemdir.İstanbul'un en eski çarşılarından biri olanKapalıçarşı, Nuruosmaniye ile Beyazıt Camileriarasındaki geniş alana kurulmuştur.Eskiden 'Çarşı-yı Kebir' de denirdi. Ça-rşınınnüvesi, Fatih Sultan Mehmet tarafından_ fetihten hemen sonra inşa edilmiş olan, Cevahirve Sandal Bedesteni'dir. Kapalıçarşı,daha sonra yapılan ilavelerle genişlemiştir. 30hektardan fazla bir alanı kaplamakta ve 61sokaktan oluşmaktadır. Yaklaşık 1500 metrekarelikbir alana kurulu olun İç Bedestenile 1300 metrekarelik bir yer kaplayan SandalBedesteni çarşının yarı müstakil bölümleridir.~~---------------------------------------

DERSAADET SÖZLÜGÜ8 girişi vardır. Binlerce dükkanın bulunduğuKapalıçarşı içindeki 61 sokak ve caddeninçoğu, Fesçiler, Serpuşçular, Tuğcular, Feraceciler,Perdahçılar, Terlikçiler, Kuyumcular,Aynacılar, Kalpakçılar gibi, mesleklere veyaonların lancalarına göre isimlendirilmiştir.Çarşının çevresi, yine çarşının birer parçasınıoluşturan hanlarla çevrilidir. Kapalıçarşı,çevresinde kendisine eklemlenen hanladabirlikte, Osmanlı cihan hakimiyetinin birgöstergesi olarak, 'dünyadaki en büyük ticarimall~r toplamını oluşturuyordu.'Kapalıçarşı bugün, aynı zamanda bir finansmerkezi işlevi görmektedir.Kapalıçarşı'yı, Kuyumcular Odası BaşkanıAlaaddin Kameroğlu'nun ağzından dinliyoruz:"Kapalıçarşı' da üç binin üzerinde işyeri var. Buradaçalışan insan sayısı 40 bin civarında,herhalde gelen geçenle 200-300 bini bulmakta.Kapalıçarşı'da, üç bin ticarethanenin yaklaşıkiki binini, kuyumcular oluşturmaktadır.ilginç yüzlerinden biri deEdip Cansever'di. Cansever, uzun yıllarKapalıçarşı'nınşairKapalıçarşı'da antikacılık yapmıştır .KAPTAN İBRAHiM PAŞA KÜLLİYESİBeyazıt'ta Takvimhane Caddesi' nd edir.Kaptanıderya Hacı İbrahim Paşa yaptırmıştır.U zun zaman İstanbul Üniversitesi MerkezKütüphanesi'nin deposu idi. Külliyeninhamamı, II.Mahmut döneminde TakvimhaneMatbaası olarak kullanıldı.----------------------------------------~~

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜKAPTAN PAŞA KONAGIBeyazıt'ta Kaptan İbrahim Paşa Külliyesi'ninkarşısındaydı. Sadrazam, 'Orsa Boca' Hocaİbrahim Paşa tarafından, 18.yüzyıl başlarındayaptırıldı.KARAFAZLIPAŞASARAYIVezir Kara Fazlı Paşa Sarayı, Binbirdirek'te idi.KARA SÜLEYMAN MESCİDİSüleymaniye'de Bozdoğan Kemeri yakınlarındadır.KARAAGALAR MESCİDİTopkapı Sarayı Harem Dairesi'ndedir ...KARABABA DERGAHIYeniçeriler Caddesi'nde eski adı Karababa, yeniadı Dönem Sokak olan sokaktadır. Rufai dergahıdır.KARADENİZ SAHAFKaradeniz Sahaf, Beyazıt'ta Özdemir MarmaraÇarşısı'nın üst katında.KARAKOL CEMİYETİKarakol Cemiyeti, Mütareke döneminde kurulanbir direniş örgütüdür. Talat Paşa'nın KaraKemal'e verdiği talimatla, 13 Kasım 1918 tarihindekuruldu. Adını Kara Kemal ve Kara Vasıfbeylerin lakaplarından alır.Cemiyetin merkezi, Baha Said Bey'in BabıaliCaddesi'ndekiResne Fotoğrafhanesi'ndekiyazıhanesiydi.KAREKİN BAGDADLIYAN MATBAASIKarekin Bağdadlıyan, matbaacılık mesleğiniCanik Araroyan'dan öğrendi. 1880 yılındaSultanhamam'da açtığı matbaada 40'a yakınkitap bastı.KARHANE-İ AMİREİstanbul'da 16. yüzyılın ortalarında devleteait dokuma atölyeleri kurulmuştur. Karhane-iAmire veya Karhane-i Hassa adını taşıyan buatölyeler, Çarşıkapı'dadır.Tavuk Pazarı'ndakibazı sipahi binaları da bilahare dokuma atölyesinedönüştürülmüştür.KARİKATÜR VE MİZAH ESERLERİ MÜZESiGAZANFER AGA MEDRESESi1975 yılında Karikatürcüler Derneği'nin girişimleriile Tepebaşı'nda açılan Karikatür Müzesi,1980 yılında kapatılmıştır.1989 yılında yine derneğin girişimleri ile . İstanbulBüyükşehir Belediyesi, Gazanfer AğaMedresesi'ni onararak, 'Karikatür ve MizalıEserleri Müzesi' olarak hizmete açmıştır. M üze,2011 yılında bu tarihi mekandan taşınmıştır.KARAGÖZCÜ KAHVEHANESiKaragöz sanatçılarının toplandığı kahvehanelerinilki, Çelebi Alaeddin Mahallesi'~deki kahvehanedir.Bu kahveye, 1877-1878 Osmanlı­Rus Savaşı'na kadar karagözcüle_r devam etmiştir.Eminönü'nde Mısır Çarşısı civarındabulunan Bahçeli Karagözcü Kahvehanesi · ileBeyazıt'ta Simkeşhane içindeki bir diğer kah~vehane de, bu sanatı icra edenlerin toplandıklarıyerlerdir.Karikatür sanatına ait çeşitli belge ve özgün eserler,Türkiye ve dünyada yayınlanan karlkatürve mizalı dergilerinden seçmeler, müzeninkoleksiyonlan arasında bulunmaktadır.Atatürk Bulvan Kovacılar Sokak No:12 Fatih 10212 5211264K,f\RİKATÜRCÜLER DERNEGİKarikatürcüler Derneği'nin galerisi, SultanahmetYerebatan Sarnıcı çıkışında.Alemdar Caddesi, Yerebatan Samıcı Çıkışı, Sultanahmet0212 5136061KASAP MEHMED AGA KONAGIKasap Mehmed Ağa Konağı, Bahçekapı'da idi.~f---------

~w:r.:.~.,..--DERSAADET SÖZLÜGÜKAZANCILAR CAMİSİUnkapanı'ndadır .... Fatih Sultan Mehmet'inhacası Hayrettİn yaptırmıştır.KAZGANCI CAMİİKumkapı'da, Cerrah İshak'ın yaptırdığı cami.Kazgancı (Kazancı) Kulu Yusuf onarttığı içinbu ismi almıştır. 'Nakilbend Camii' de denir.J.~t,!. ~ • J.J a:....ı...-r~·JJ4 ..,;.~~) ~'f. }..#y .. > .... ~ ~ ....... ıı-... .;ı..· {.ı~,)KasparMatbaası'ndabasılan TelefonkitabıKAZlM İSMAİL GÜRKAN MUAYENE­HANESiYerebatan Caddesi'nde bir zamanların efsanedoktoru Kazım İsmail Gürkan'ın muayenehanesivardı.KASPAR MATBAASIKaspar Matbaası Türk yayıncılığına önemlihizmetler yaptı. Matbaa Babıali Caddesi No:25adresinde idi.KAŞIKÇI HANIMahmutpaşa'dadır ... Mahmut Paşa Yokuşu ileTarakçılar Sokağı'nın kesiştiği köşede yer alır.Doğusunda Kalcılar Ham vardır.KAZİLAS İSTİMATYOS MAKARONYAFABRİKASI'Kazilas İstimatyos Makaronya Fabrikası',Odun Kapı'da kurulu bir makarna fabrikasıdır.Kuruluş tarihi 1856 yılıdır;KEBECİHANKebeci Han, adını, çoban kepeneği yaniahasından alır. Kapalıçarşı yakınlarındadır.KATIRHANKumkapı'da daha önce, şehzadelerin kaldığı birsaray vardır. Katır Han, saray katırlarınınbakıldığı yerdir.KATİP SİNAN MESCİDİLaleli'de, Koca Ragıp Paşa Kütüphanesi'neyakındır. Katip Sinan yaptırmıştır. 'DaltabanMescidi' de denir.KATİP ŞEMSETTİN KASIM MESCİDİSüleymaniye'de, Ayakapı yakınlarındadır.Yıkılmış bl.r cami. 'Cankurtaran Mescidi' de denir.KAYGUSUZ TEKKESİVaktiyle Bolulu Kaygusuz İbrahim Baba'nınsohbet ettiği tekke ... ineili Çavuş Sokağındadır.KAYlKHANE OCAGITopkapı Sarayı'ndaki görevlilerin ve padişahlarınkayıklarının bulunduğu Kayıkhane Ocağı,Sepetçiler Köşkü'nün bitişiğinde idi.KAYSERİLİ AHMET PAŞA KONACIBeyazıt'la Süleymaniye arasındadır. 19. yüzyıldayaptırılmıştır. Gunümüze ulaşmış biryapıdır.KEÇECİZADE FUAT PAŞA CAMİİ VETÜRBES İSultanahmet ile Çemberlitaş arasındaki bağıantıyısağlayan, Peykhane Sokak'tadır.Keçecizade Fuat Paşa Camii, 1869 yılındayaptırılmıştır. Keçecizade Fuat Paşa Türbeside buradadır. Cami ile başlayan sokak, Piyer-------------1~

·~ DERSAADET SÖZLüGü1 .Loti Caddesi'ni keserek Yeniçeriler Caddesi'ndeKöprülü Mehmet Paşa Camii ile sonlanıyor.KEÇECİZADE KONAGIKeçecizadelerin konağı, Başmuhasip Sokak'taidi.KELKİT DÖNERiKelkit, Gümüşhane'nin şırın ilçesi... Çarşıkapı'nın3-5 yıllık yeni renklerinden biri KelkitDöneri. ..Makascılar Caddesi No:8 BeyazıtKEMAL BEY SiNEMASIİstanbul'un en eski sinema salonlarındanbiriydi. 1918 yılında açılmıştı. SirkeciDemirkapı Caddesi'ndeydi. Sahipleri, Şakirve Kemal Seden kardeşlerdir. Semtinkabuk değiştirmesiyle herduşların mekanıhaline gelmiş, 'Bitli Sinema' olarak anılmayabaşlanmıştır. 1960'lı yıllarda yıkılmıştır.KEMAL PAŞA CAMİİŞehzadebaşı'nda, Belediye Sarayı'nın arkasındadır.KEMANKEŞ KARA MUSTAFA PAŞAMEDRESESiBeyazıt otobüs duraklarının bulunduğu yer,Kemankeş Kara Mustafa Paşa Medresesi idi.1918 yılında 'Kadınlar Cemiyeti Dikiş Yurdu'oldu. Medresenin tamamı, 1950'li yıllarda yolaçma çalışmaları sırasında kaldırılmıştır.KENGER LOKANTASIKenger'in bir adı devedikeni, diğer adı yabanienginar... Kalbe de karaciğere de iyi geliyor,sakızını . çiğneyen yüz felci geçirmiyor.Sultanahmet'teki Kenger Lokantası, bu az bilinir;ama çok faydalİ bitkiden çeşit çeşit yemeklersunuyor. Bu özgün projeyi Sefer Erim Ustagerçekleştirmiş. Sefer Usta, Sultanahmet'teaçtığı 'Kenger Lokantası'yla İstanbul'da az bilinenkengere marka bilinciyle yaklaşmış. Mesleğebir Fransız restoranında başlayıp Hilton gibiSwiss gibi beş yıldızlı otellerde kariyer yapmış.Ama emekliliğin ardından, 'Kenger Lokantası'özgün projesiyle kalıcı bir işe yönelmiş. 'KengerLokantası' Cağaloğlu'nda Türkiye YazarlarBirliği'nin karşısında.Divanyolu Caddesi Hoca Rüstem Sokak SultanahmetKESKİN COLORNaci Keskin'in 1960'lı yıllarda çektiği siyahbeyazİstanbul manzaralarını turistlere satarakbaşlattığı yolculuk, bugün Keskin Color'uözgün bir marka haline getirdi. Sirkeci'demerkezi olan Keskin Color, diğer birimleriniİstoç'a taşıdı.KEŞFİ OSMAN EFENDi BANKAHIKalenderhane Mahallesi Onatlı Mart ŞehitleriCaddesi Hallacı Mansur Sokağı'ndadır. Bugünmetruk haldedir.KEVORK EFENDi'NİN KAHVESİKevork Efendi'nin kahvesi, Yenikapı'daydı. Üçtarafı camla çevriliydi.KILIÇHANE .. SULTANAHMET MESLEKLİSESİKlRK ANBAR MATBAASIAhmet Mithat Efendi'nin başyazarı olduğuTercüman-ı Hakikat gazetesi, Kırk AnbarMatbaası'nda basılır. Matbaa, BabıaliCaddesi Ebussuut Sokağı 40 numarad~dır.Babıali'de ilk basımevini Ahmet Mithat Efendiaçmıştır. Bağdat dönüşünde Tahtakale'deoturduğu evde açtığı matbaayı kısa b'ir süresonra Asmaaltı'nda Camlı Han'da tuttuğudaireye taşıçlı. Böylece Babıali Caddesi'nde ilkbasımevini Ahmet Mithat Efendi açmış oldu.KIRPA HANlM'IN EVİArpacılar Camii'nin altındaki çıkmaz sokakta,Kırpa Hanım'ın evi vardı.KIRMIZI KONAKİttihat ve Terakki Cemiyeti'nin yönetimbinası, 'Kırmızı Konak' olarak adlandırılır.Bina, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nden sonraCumhuriyet gazetesi tarafından kullanıldı.İstanbul'un işgali yıllarında, İngiliz İşgal KuvvetleriKomutanlığı, bu binada faaliyetlerinisürdürdü.~~--------------------------------------

_____________________________________ D_E_RS __ AA __ D_E_T_S_Ö_·z_L_Ü_G_Ü_· ~KIYAFETHANE-İ ATİKİ. ASKERi MÜZEKlZlLHANRüstem Paşa Külliyesi yakınında, HasırcılarCaddesi ile Kalçın Sokağı köşesindedir.KIZILELMA LOKANTASIDivanyol u' nda, Damat Şerif Paşa'nın konağınınyanında, büyükçe iki mağazadan biriydi.Kızılelma Lokantası'nın sahibi Selanikli HasanEfendi' dir.cuması, sabahleyin Beyazıt'a gider, oradaTavukçular içine sıkışmış bir kitapçıdükkanına uğrardım. Burası tuvaleteyakınlık belasıyla kokardı. Kitapçı kocamankafalı, esmer, benim gibi bodur, şişmanca,Kirkor isminde biri idi. Kirkor Kitaphanesidaha sonra 'Asır' ismini almıştır."KİTABEVİKitabevi, Çatalçeşme Sokak'taki iki katlıdükkanında, kültürel yayınların satışınıyapıyor. Kitabevi'nin sahibi Mehmet Varış,tarih ve Türkoloji merkezli bir yayıncılıkçizgısını başarıyla sürdürüyor. Kitabevi,aynı zamanda üniversite hocalarınında buluşma mekanlarından biri... MehmetGenç'ten Ahmet Kavas'a, Tahir Yücel'den BeşirAyvazoğlu'na, Ali Ayağ'dan Abdullah Uçman'abir çok kültür adarnma burada rastlamakmümkündür.KIZLARAGASI MEDRESESiYAZARLAR BİRLİGİKızlarağası Medresesi, Mimar Sinan'ın eseridir.Bina 1918'de Kadın Yurdu olarak hizmetverdi. 1986'ya kadar ÇocukEsirgemeKurumuolarak kullanıldı. Kızlarağası Medresesi, 1989yılından beri Türkiye Yazarlar Birliği İstanbulŞubesi olarak hizmet veriyor.Hoca Rüstem Sokak No:6 Sultanahmet 1 0212 5277517KİGORKYAN HURUFAT DÖKÜMHANESiKigorkyatı Hurufat Dökümhanesi, Babıali'deidi.KİLİSE CAMii. MOLLA GÜRANİ CAMİİKİRAZHANRüstem Paşa Camii'nin yanındadır ...KİREÇ İSKELESİ CAMiiKireç iskelesi Camii eskiden Bahçekapı'da idi.Kireç iskelesi hizmetkarları ve kireççi esnafınaait bir mescitti. Yerine, Mimar Vedat Tektarafından, Mes'adet Han yapılmıştır.KİTAP HASTANESiSerra Güney, Küçükayasofya'daki, atölyesinde,geleneksel cilt sanatımızı yaşatıyor. Ciltlebirlikte, kitap tedavisi yani restorasyonuda yapıyor. Bazı restorasyon uygulamalarınaMimar Sinan Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. İslam Seçen de katılıyor.KİTAP SARAYIKitap Sarayı, kitap satışı yanında 'SosyalYayınları' adıyla yayıncılık da yapıyor. EnverAytekin'in kurduğu müessese, kızıZeynep Aytekin vasıtasıyla devam ediyor.Kitap Sarayı'nın internet satış sitesi www.kitapnet.com adıyla hizmet veriyor. AnkaraCaddesi'nde, Türk Ocağı'nın karşısında.KİTAPÇI AHMETKitapçı Ahİnet Tekin'in Süleymaniye'deki. kitapçı dükkanı, öğrencilerin, akademisyenlerinve kültür adamlarının uğrak yeri. EskaderKurucu Başkanı Mehmet Nuri Yardım'ınKitapçı Ahmet'i anlattığı bir yazısı şöyle:"Efendim, Kitapçı Ahmet adında bir dostumvardır. Yıllarca aynı gazetede çalıştık.Gazetecilik yaptığı yıllarda bile, gönlüBeyazıt'ta Sahaflar Çarşısı'ndaydı. Yıllaryılı Beyazıt Meydanı'nda sergi açtı. Ve birgün Süleymaniye'de bir dükkan sahibi oldu.Ben de zaman zaman ziyaret ederim KitapçıAhmet' i: Bazı uğrayışlarımda, bilge tarihçi ZiyaNur'un dostu RefikAğabey'e (Teşkilat Refik) deKİRKOR KiTAPHANESiAhmet Rasim anlatıyor: "Bu senelerde her izin rastlarım."-------------,e$·

·~ DERSAADET SÖZLüGüKiTAPVURDUİnternet kitapçılığının ilk kuruluşlarındanwww.kitapyurdu.com, Güzel Sanatlar Sokak'tanTürkiye'ye ve dünyaya kitap yetiştiriyor.Kitapyurdu'nun, Türk kültürü için asıl önemi,kitap satışı yanında, Türkçe'nin en büyükveri tabanına sahip olmasıdır. Veri tabanını,geçerli kılan ise sürekli olarak güncellemesi.KLODFARER CADDESiCağaloğlu'nda, valilikten Sirkeci'ye varmakistediğimizde kullandığımız cadde ... Caddeismini, Türk dostu Fransız yazar KlodFarer (Claude Farrere)'den alır. Asıl adıCharles Bargone Frederic olan yazar, 1876 ile1957 yılları arasında yaşamıştır. İstanbul'a ilkolarak, 1902 yılında, Piyer Loti'nin kaptanıolduğu bir gemiyle gelir. Osmanlı ve Cumhuriyetdöneminde, ll defa Türkiye'yi ziyaret eder.!!.Meşrutiyet döneminde, İstanbul'dadır. 1910yılında Meddiye Nişanı ile ödüllendirilir.Yazdığı kitaplardan en önemlisi, 'TürklerinManevi Gücü' ismini taşır. 1922 yılında,Atatürk'le görüşmüştür.KOCARAGIP PAŞA KONAGIKoca Ragıp Paşa'nın konağının yerine, sonradanEczacı ve Dişçi Ali (Yüksek) Mektepleriyapılmıştır.KOCASİNAN PAŞA KÜLLİYESİBALKAN TÜRKLERİ DAYANIŞMA VE KÜL­TÜRDERNEGİKoca Sinan Paşa, Yemen ve Tunus fatihi olarakbilinir. Külliyede medrese ve sebil yanındaPaşa'nın türbesi de var. Külliye haziresindeyer alan, mezar taşları önemlidir. Daha önceİlesam tarafından kullanılan mekan, sonraBalkan Türkleri Dayanışma ve Kültür DerneğiGenel Merkezi oldu ...Külliyede şimdi Hizmet Vakfı var. İlesam'ınfaaliyet gösterdiği dönemde Hilmi Oflazbaşta olmak üzere, bir çok güzel in·sanınsohbet mekanı oldu. Külliyede resim sergilerive kültürel etkinlikler yapılıyordu.Külliyenin mimarı, Davut Ağa ... Kültürümüzonun ismini öne çıkaramamış. Yahya Kemal,Mimar Sinan . dışında Türk mimarlarınınhatırlanmamasını şöyle yorumlar; "Bir mi-.mari edebiyat ve tarihimiz olmadığı · içineski Sinan, Ayas, Hayreddin, Kemaleddingibi şerefli mimarlarımızı, karışık rivayetleryüzünden, hayal meyal biliyoruz. Cedlerimizyalnız mimaride değil, her şeyde, dahiyaneyapmasını bilmişler, lakınyazmasını unutmuşlar. Bu bizim feci birtalihsizliğimiz ."·~r-----------

DERSAADET SÖZLÜGÜKOCA V KÜLTÜR OCAGI VAKFIKocav, üniversite öğrencileri ile aydınlarınbuluştuğu bir mekan ... Kocav'daki etkinlikler,gençlere adeta ikinci bir üniversite eğitimi imkanıveriyor.Ayşe Kadın Hamarnı Sokak No:26 Süleymaniye0212 5199970 1 www.kocav.org.trKOMÜNİZMLE MÜCADELE DERNEGİDerneğin merkezi Beyazıt'ta Çarşıkapı'da idi.KONDÖKTÖR MEKTEBİ-İ ALİSİ • ORDUSiNEMA VE FİLİM MERKEZi BİNASIKONSERVATUAR. ŞEHİR TiYATROLARIKONYALISirkeci Garı'nın karşısındaki dükkanlar dizisiiçindedir. 1897 yılında, Hacı Ahmet Dayurantarafından kurulmuştur. 100 yılı aşan bir tarihiolması hasebiyle, özellikle önemlidir.Geleneksel Türk yemeklerinin bir çoğunu müşterilerinesunmaktadır. Özel yemekleri arasındabörek, avcı kebabı, portakallı baklava ve etliekmek başta gelmektedir.Mimar Kemaleddin Caddesi 5. Vakıf Han No: l Sirkeci 10212 5139611faaliyet gösterdiği helvacı dükkanına kadaruzanmaktadır. Baba mesleğini sürdüren Halilİbrahim Adil Dindar, 1931 yılında oğulları ilebirlikte İstanbul'a gelerek, önce Sirkeci'de, sonraKoska semtinde bir dükkan açar. Zamanlaürettikleri helva ve tatlıların lezzetiyle ünlenir.Bulundukları semtten dolayı 'KoskaHelvacısı' olarak anılmaya başlarlar. ŞimdiKoska'da Tayyare Apartınanları giriş katındafaaliyetlerini sürdürüyor. Ayrıca başta Beyazıtolmak üzere, İstanbul'un değişik semtlerindeşubeleri vardır.KÖPRÜLÜHANBüyük Demirkapı Caddesi'nde, Halil RamiBey'in Konağı'nın karşısında, Köprülü Haninşa edilmişti. Köprülü Han'dan önce buradaMusa Safveti Paşa'nın bahçesi vardı. Bahçedeçeşitli meyve ağaçları vardı.KÖPRÜLÜ KÜLLİYESİKöprülü Külliyesi, cami, medrese, türbe ve kütüphanedenoluşur. Çemberlitaş'tadır. Köprülüailesinin evleri, bu bölgededir. FuadKöprülü'nün oğlu Orhan Köprülü'nün adresişöyle; Kupacılar Sokak No: ll Sultanahmet ...KÖPRÜLÜ KÜTÜPHANESiKORE MUTFAGITarihi Yarımada'da Kore mutfağı Cankur-taran'dakiHan Sarang lokantasında sunuluyor.KOS KABeyazıt ve Laleli arasındaki semt. Yazar NecmettinHalil Onan, Koska'da mahalle rnektebindeokumuştur.KOSKA HELVACISI(j}.KOSKABeyazıt ve Laleli arasındaki Koska semtindenismini alıyor. Koska H elvacısı'nın geçmişi, HacıEmin Bey' in, 1900'lü yılların başında Denizli'deÇemberlitaş'ta Divanyolu üzerinde, SultanII. Mahmut türbesinin karşısındadır ." 1667yılında, Köprülü Fazıl Ahmet Paşa tarafındankurulmuştur. Kütüphane, Köprülü MehmetPaşa Külliyesi'ne dahil yapılardan biridir.İstanbul'da kütüphane olarak tasarlananilk yapıdır. Köprülü ailesi tarafından bağışlanankoleksiyonlarla zenginleşen kütüphanedebugün Türkçe, Farsça ve Arapça dillerinde çoksayıda değerli basm4 ve yazma eserler ile suyolları haritaları bulunmaktadır. ProfesörRamazan Şeşen ve arkadaşları, Köprülü Kütüphanesikataloğunu 3 cilt halinde yayınladı.·-· ----------------------------------~

•4 DERSAADET SÖZLÜÖÜIRCICA tarafından neşredildi.Divanyolu Caddesi No:29 Çemberlitaş 1 0212 5168313KÖPRÜLÜ MEDRESESiKUBBEALTI VAKFIKöprülü Medresesi, 1662 yılında, SadrazamKöprülü Mehmet Paşa tarafındanyaptırılmıştır. Medrese odaları, revaklı biravlunun etrafında, L şeklinde sıralanmıştır .1984 yılında Kubbealtı'na tahsis edilmiş olanmedrese, harap vaziyetinden kurtarılmıştır .Bugün Köprülü Medresesi'nde faaliyet gösterenKubbealtı Vakfı , 'Kubbealtı Cemiyeti' adıylaİstanbul'da 1970 yılında kurulmuştur . Cemiyet,1978 yılında vakfa dönüştürülmüştür.Kubbealtı Vakfı bünyesinde Tezhip Kursu,Türkçeyi Doğru ve Güzel Konuşma Kursu,Osmanlı Türkçesi, Türk Musikisi Kursu (enstrümah,nazariyat, koro), Yazı Atölyesi faaliyetleriyürütülmektedir. Aziz İstanbul Gezileriise gençlerin öncülüğünde yapılıyor. Vakfınetkinlikleri arasında , Kubbealtı dergisi veyayınları da var.Köprülü Medresesi, Peykhane Sokak No:3 Çemberlitaş0212 5189209 1 www@kubbealti.org.trKÖR AGOP'UN MEYHANESİTopkapı Sarayı 2. bahçededir... Vezirlerintoplantı yaptığı kubbeli yer. Bugünkü anlamda,bakanlar kurulu toplantı salonudur .. .KUBBEALTI FOTOKOPi'KubbealtıFotokopi'nin sahibi Hanefi Kayan,sıradan bir fotokopici değil... KubbealtıFotokopi'de, piyasada bulunmayan yüzlercekitabın fotokopisini temin etmek mümkün.Bu yönüyle Kubbealtı , araştırmacılarınCağaloğlu'ndaki uğrak yerlerinden biri. HayriAtaş, Ufuk Ötesi gazetesinde, Hanefi Bey içinşunları yazar: "1980'li yılların ortalarına kadarsahaflık yapan Hanefi Ağabey, eline geçenbazı nadir kitapları ayırmış böylece bir arşivoluşturmuş. 80'lerin ortalarında da fotokopiişine girmiş ve Kapalıçarşı 'da kubbeli biryer açmış . İsmi de sanırım oradan geliyor.Kendisine fotokopi için getirilen kitaplardan,sahibinin izniyle bir nüsha da kendisineçoğaltmış. Böylece Hanefi Ağabey'in arşivi,bilhassa dil, edebiyat, tarih konularındageniş bir kütüphane halini almış ."KUBBEALTI VAKFI. KÖPRÜLÜ MEDRESESiKumkapı'nın meşhur meyhanelerinden biri.Kör Agop ve karısı Marta'dan sonra oğlu Danielve gelini Silva, meyhane geleneğin i. devam ettiriyor.Kör Agop kuşağından diğer bir meyhaneise 'Minas Usta'nın Meyhanesi idi.KRESPİ RABENO VE MOİZ SAÇAK PÜS-. KÜL FABRİKASIKrespi Rabeno ve Moiz Saçak PUskül Fabrikası,Fincanolar Yokuşu ' ndaydı.KUBBEALTIKUDUZ HASTANESiİlk olarak Demirkapı 'da Mekteb-i Tıbbiye-iŞahane'nin bulunduğu yerde Askeri Kimyahanekarşısında faaliyete geçti. 1903 sonlarındaSelimiye'de bir binaya taşındı. 1908yılında Sultanahmet'te Mülkiye BaytarMektebi'nin yanına getirildi. 1920'detekrar Demirkapı 'ya taşındı. 1923'ten sonraBeyoğlu'nda Sıraselviler 'de Olivo Apartmanı'nanakledildL 1926'da· Çapa'da tütün deposu olarakkullanılan Gureba Hastanesi'nin pavyon-

DERSAADET SÖZLÜGÜlarından birine yerleştirildi. Yakın zamanlardaSultanahmet'teki Sağlık Müzesi binasının birbölümünde Kuduz Tedavi Merkezi adıyla faaliyetinisürdürdü.KUMKAPIMarmara Denizi kıyısında bulunan semt ...Burada daha önce şehzadelerin ikamet ettiğibir saray vardır. Bu saray, llLSelim'in emriyleyıktırılarak, arazisi satılır. Ermeni Patrikhanesiburadadır. Bazı Ermeni zenginlerinin konaklarıda Kumkapı'daydı. Bugün meyhaneleri ileturistlerin ilgisini çekiyor. İstanbul'un ilkdeniz hamamlarından. açılmıştı .biri Kumkapı'daYahya Kemal, ' Kumkapı'yı , eski İstanbul'un en .yerli semtlerinden biri olarak nitelendirir. "Zamangeçti... Buraya Türkler yerleştiler ...Bu yeni halk, farkına varmadan bu sahilebu çeşniyi verrneğe başladı . Bu son dört asıriçinde, Cibali'den ta Kumkapı 'ya kadar,\ kaçve kaç büyük yangın bu manzarayı kaç defaortadan kaldırdı. Lakin oturan halk, tekrar omanzarayı tekrar ihya ediverdi."KURUKAHVECİ MEHMET EFENDi19. yüzyıl sonlarına kadar Türk Kahvesi,çiğ çekirdek olarak satılıyor ve evlerdekikahve tavalarındadeğirmenlerindekavrulduktan sonra elçekilerek içilebiliyordu. Budurum, Hasan Efendi'nin işlettiği baharat ve. çiğ kahve satan dükkanın, oğlu Mehmet Efenditarafından devralınmasına kadar sürdü. 1871yılında işin başına geçen Mehmet Efendi,çiğ kahveyi kavurup dibeklerde öğüterek,müşterilerine hazır olarak satmayabaşladı . Böylece İstanbul Tahmis Sokak'tataze kavrulmuş, mis gibi kahvenin kokusuçevreye yayıldı. Kahveyi . öğüterek, ilk kezhazır olarak kahveseverlere sundu.Mehmet Efendi, . bu yenilikle, kısa süredetanındı ve 'Kurukahveci Mehmet Efendi' diyeanılmaya başlandı.Tahmis Sokak No:66 Eminönü0212 5114262 1 www.mehmetefendi.com---------------------~·

•$ DERSAADET SÖZLÜ GÜKURUKAHVECiOGLUiHSANKahveye yıllarını veren İhsan KurukahvecioğluHalefleri, 1871 yılından beri Türk kahvesinisevenleriyle buluşturuyor. Türk kahvesininçekirdekleri odun ateşinde kavruluyor, incecikçekilip paketleniyor.Tahmis Caddesi No:74/B Eminönü /0212 5220425KUŞHANE. AHIRKAPIKUŞHANE KAPISITopkapı Sarayı'nıniç avlusuna bağlayan kapı.Harem bölümünü, sarayınKüçükayasofya Camiiyapılır. Zamanla bu atölyeler azaldı. Bugünkuyumculuğun üretim safhasından ziyade,özellikle satış kısmının en önemli adresi halaEminönü. Kuyumcular Odası'nın Eminönüsınırları içinde olması da bu yüzden tabii birdurum.Piyerloti Caddesi Dostlukyurdu Sokak No:3 Çemberlitaş 10212 51849041 www.iko.org.trKUZEY KAFKAS DERNEGiKuzey Kafkasya Derneği, Çemberlitaş'ta idi.Milliyetçiler Derneği'nin bazı toplantıları, buradayapılırdı.KÜÇÜK AYASOFYA CAMiiCankurtaran ile Kadırga arasında, KüçükayasofyaCaddesi'nin sonundadır ... Kilisedençevrilme camilerdendir. 527 yılında, Bizansimparatoru I. Jüstinyen zamanında yapılmıştır.Adı 'Sergiyos ve Bakhas Kilisesi' idi.Sultan II.Beyazıt zamanında DarüssaadeAğası Hadım Hüseyin Ağa tarafından birminare eklenerek camiye çevrilmiştir.Muhtelif zamanlarda tamir görmüştür. Tuğladandört köşe yapılmış bir binadır. Sağdayükselen minaresi tek şerefelidir. Sol taraftakibahçesinde, Hüseyin Ağa'nın türbesibulunmaktadır. Tarihi cami, Hoca AhmetYesevi Vakfı, Küçükayasofya Sanatçılar Çarşısıve Necip Fazıl Kültür Merkezi'ni etrafındatoplamış ve burada bir kültür muhiti oluşturmuştur.KUŞLAREViİstanbul'un en eski ahşap binalarından biri, Beyazıtİmareti' idi. Beyazıt imareti'nde HacıAli Efendi adlı bir hayırsever vardı. HacıAli Efendi, 110 yaşına kadar, kuşlara yiyecekverdi. Burası bu yüzden 'Kuşlar Evi' olarak anıldı.Zamanla Kuşlar Evi, bakımsızlıktan çöktü.Enkaz haline gelen bina, daha sonra BeyazıtKütüphanesi'ne dahil edildi.KUYUCU MURAT PAŞA MEDRESESiEdebiyat Fakültesi'nin bahçesindedir. KuyucuMurat Paşa Külliyesi'nde, medrese dışında sebil,sıbyan mektebi ve türbe vardır.KUYUMCULAR ODASIKapalıçarşı'nın etrafındaki bir çokatölyede, altın ve gümüş işlemeciliğiKÜÇÜK AYASOFYA DERGAHICankurtaran ile Kadırga semtleri arasında,İshak Paşa Mahallesi, Medrese Sokak'tadır.Celveti dergahıdır.KÜÇÜKAYASOFYA EL SANATLARI ŞEN­LiGiKüçükayasofya Camii yanında düzenlenenşenlik, Küçükayasofya El Sanatları Çarşısı, NecipFazıl Kültür Merkezi ve Hoca Ahmet YeseviVakfı'nın çevrelediği bir kültür muhitindeyapılıyor. 2-11 Temmuz 2011 tarihleri arasındayapılan şenlik, tarihi dokuyla bütünleşen biroluşum.KÜÇÜKPAZARUnkapanıile Vefaarasında uzanan semt... Bölgegenel olarak Unkapanı adıyla tanınmaktadır.Burada kurulan 'Küçükpazar TrikotajcılarDerneği', bir dönem sosyal faaliyetleriyle dikkatçeker.

·. DERSAADET SÖZLÜGü ~·Esendir yönetiminde ... O da Cağaloğlu'nda,yerini almış.KÜLTÜR INFORMASYONSultanahmet Meydanı'nda, Tramvay yolunayakın, turizm danışma merkezi.KÜLLÜKSözlü kültür damarı, toplumumuz için bugünde varlığını sürdürmektedir. Küllük, bu manadaTürk aydınının sohbet, İstişare ve münazarayerlerinden biridir. Nevzat Kösoğlu Küllük'üşöyle anlatır: "Küllük: Beyazıt Camii'ninMarmara'ya bakan duvarının altı idi. Orasışimdiki gibi meyilli değildi. Bahçeydi; YahyaKemaller'in devam ettiği Küllük orası. Sonracaminin Beyazıt Kütüphanesi'ne bakan tarafı,o ağaçlı çınariarın altı oturma yeri oldu."Tanpınar,Küllük'ün bu misyonunun henüzteşekkül etmediği bir dönemin tanıdığıdır:"Beyazıt'taki setli kahveler, camiin bahçesindekiKüllük o devirde bizi pek çekmezdi. ZatenKüllük'ün müşterileri o günlerde pekkarışıktı. Ve henüz o latif adı almamıştı.Buna mukabil bazı ramazan ve kış mevsimindeCuma geceleri fasıl musikisi yapılan Beyazıt­Aksaray yolunun başında bir zaman bakkaliyeolan oldukça güzel bir kahveye sık sık giderdik.Bu kahveyi bize Yahya Kemal tanıtmıştı."Oktay Akbal, Küllük'ün şekillendiği dönemintanığıdır. Şair ve sinema oyuncusu OrhanArıburnu'nun buraya takılanlar arasındaolduğunu söyler. Sıdkı Akozan'ın, Küllük'le ilgiliolarak yazdığı 'Küllükname'si, bir dönemetanıklık eder. Küllük, 'Öğretmenler Bahçesi' ve'Akademi' olarak da adlandırılmıştır.KÜLTÜR BAKANLIGI DÖSİMKültür Bakanlığı Dösim (Döner Sermayeİşletmeleri) Müdürlüğü'ne bağlı satış mağazası,Cağaloğlu'nda kitapsevedere hizmet veriyor.Dösim'in diğer birimi ise Bahçekapı'da, KültürBakanlığı'nın İstanbul hizmet birimlerininyanında.Ankara Caddesi No:46 Cağaloğlu 1 0212 5191883KÜLTÜR DERGi DAGITIM ·Dergi dağıtımı gibi zor bir işe :talip olan kuruluş.Zaman gazetesi eski yöneticilerinden HalitKÜLTÜR VE TURİZM İL MÜDÜRLÜGÜKültür ve Turizm İl Müdürlüğü, İstanbul'dakibir çok kültür ve sanat organizasyonunu,Sultanahmet'teki merkezinde organize eder.At Meydanı No:31 Sultanahmet 1 0212 5181279KÜRKÇÜHANİstanbul'un en eski hanı Kürkçü Han,fetihten sonra yapılan ilk eserlerdendir.Mahmut Paşa Camii'nin kuzeyinde yer alır.Fatih'in sadrazaını Mahmut Paşa tarafından,yaptırdığı camiye gelir olmak üzere inşaedilmiştir. Mimarı Atik Sinan' dır.KÜRT ENSTİTÜSÜKürt Enstitüsü, Kırmançca, Soranice ve Zazacagibi birbirinden farklı diller ve bunlara bağlılehçelerin ortaya koyduğu kültür birikimi üzerineetkinlikler yapıyor. Enstitü'nün, modernleşme,küreselleşme ve köyden şehre göç gibiağır süreçler yaşayan bu kültürün, sözel birikimleriniderlerneye öncelik vermesi gerekiyor.Ancak yaşanan siyasi süreçle enstitü, bu görevipek yerine getiremiyor. Daha önce MesihpaşaMahallesi Ordu Caddesi Hadi Han No:305Kat:S Laleli adresinde faaliyet gösteren enstitü,2010 yılında İMÇ'nin karşısına taşındı.KAYNAKLAR• Aziz İstanbul, Yahya Kemal, MEB, İstanbul 1989, sf.43• Bab-ı Ali kitapçıları, Burhan Arpad, Milliyet Sanat Dergisi15 Eylül 1993, s.320, sf.12-14• Beş Şehir, Ahmet Harndi Tanpınar, MEB, İstanbul 1989,sf.178• Cağaloğlu Hayatın ve Mesleğin Birleştiği Yer, Doğan Hızlan,Heyarnola Y., İstanbul2009, sf.84o Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994, ·o Divanyolu, Beşir Ayvazoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul2003, sf.138• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009,sf.182• Dünden Bugüne İstanbulAnsiklopedisi, İstanbul 1993• Edebiyatçılar Alemi, Mehmet Behçet Yazar, Yayma Haz.Mustafa Everdi, Derleyen Ali Birinci, 21.Yüzyıl Y., Ankara1999, sf.235--------~

·~ DERSAADET SÖZLü Gü• Eminönü Esnaf Loncaları, Prof. Dr. Ahmet Kala, l.EminönüSempozyumu Tebliğler Kitabı, Eminönü Belediyesi Y.,İstanbul 2006, sf.357• Eminönü Mesleklerinin Yeni Süreçlere Katılımı, AlaaddinKameroğlu, l.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı,Eminönü Belediyesi Y., İstanbul 2006, sf.49• Eski İstanbul Otelleri, Vefa Zat, Bilge Karınca Y.,İstanbul2005, sf.l19• Eski İstanbul'dan Hatıralar, Ahmet Cemaleddin Saraçoğlu,Haz. İsmail Dervişoğlu, Kitabevi Y., İstanbul 2005sf.l12• Gündelik Hayatından Renklerle Eski İstanbul, MehmetMazak, Kitabevi, İstanbul2009, sf.l9• Hatıralar Yahut Bir Vatan Kurtarma Hikayesi, NevzatKösoğlu ile Söyleşiler, Osman Çakır, Ötüken Neşriyat, İstanbul2008,sf.87• İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisieri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971, sf.216• İstanbul ve Boğaziçi -1, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004, sf.67• İstanbul ve Boğaziçi-2, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004, sf.l2• İstanbul Kültür Kurumları Rehberi, İsmail Cengiz, İstanbul2010Kültür Başkenti Y., İstanbul2010• İstanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977, sf.66• Kalcılar Han'da kira 400YTL, modern işyerinde 5 bin dolar,Güngör Uras, Milliyet 29 Temmuz 2007• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003• Muharrir, Şair, Edib, Ahmed Rasim, Hazırlayan KazımYetiş , Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1980, sf.71• O smanlı 'da Gündelik Yaşam, Raphaela Lewis, Çev. AdileRuna Orhunsoy, Alter Y., Ankara 2009, sf. 73• Payitaht İstanbul'un Tarihçesi, Sarkis Sarraf Hovhannesyan,Çev. Elmon Hançer, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul2006,sf.8• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-Il, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, Erhan Afyonci.ı, Eminönü Belediyesi, İstaribul2008• Roma İmparatorluğu'ndanTürkiye Cumhuriyeti'neEminönü'nün İktisadi ve Sosyal Önemi, Prof.Dr. AhmetTabakoğlu, l.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı , EminönüBelediyesi Y., İstanbul2006, sf.318• Şair Dostlarım, Oktay Akbal, Elif Yayınları, İstanbul1964, sf.92• Silik Fotoğraflar, Orhan Okay, Ötüken Neşriyat, İstanbul2009, sf.188• Sofia Limanı' ndan, Sema Temizkan, Sultanahmet Gazetesi,Şubat 2009,s.43, sf. lO~ Tarihsel Görünüm, Fred Field Goodsell, İstanbul 1920,Editör Clarence Richard Johnson M.A., Çeviren SönmezTaner: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2 . Baskı, İstanbul 2007,sf.45• Tek başına bir kütÜphane: Hanefi Ağabey ve KubbealtıFotokopi, Hayri Ataş, Ufuk Ötesi, Kasım 2008, s. 79• Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul'un Seyir Defteri, LevonPanos Dabağyan, Karadağ Yayınları, İstanbul 2006, sf.192

DERSAADET SÖZLÜGÜLAHANA ANITIMerzifon, lahanasıyla meşhur bir bölgemizdir.Merzifon'dan gelen askerler, YeniçeriierinLahana Ocağı'na alınmış ve bu askerlere'Lahanacı' denilmiştir . Lahana Anıtı,Topkapı Sarayı 'nın Marmara Denizi'ne bakantarafında yer alan nişan taşıdır. III. Selim'in434 adımdan tüfekle nişan alıp vurduğu yerdedikilmi ştir . III. Selim, Yeniçerilerin LahanaOcağı'na mensup olduğu için, nişan alıp vurduğunoktaya, 'Lahana Anıtı' dikilmiştir.LALA HAYRETTİN MESCİDİSultanahmet'te Arpa Emini Lala Hayrettin'inyaptırdığı cami... Eski adı, 'Acem AğaMescidi'dir.LALE İKRAM ÇAY BAHÇESiİstanbul Üniversitesi öğrencilerinin, Süleymaniye'dekiikinci adresi ...LALELiLaleli adını, bu semtte oturan DervişLale Dede'den alır ... Server Paşa'nın şeh ­reminliği döneminde Eski Hasan PaşaKarakolu'nun bulunduğu binadan LaleliCamii'ne bir cadde açılmıştır.Vaktiyle Laleli'de evi olan birkaç ünlü:Mustafa Necati Sepetcioğlu: Koska Cad. No:9/ 4 LaleliHalide Edip Adıvar : Haznedar Sokak No:l 7 So ğanağa/LaleliRıfat Ilgaz: Yeşil Tulumba Sokak Işık Apt. D. l l LaleliDoğan Hızlan : Mesih Paşa Caddesi.LALELi KÜLLİYESİLaleli Külliyesi, Laleli semtinde, Ordu Caddesiile Fethi Bey Caddesi'nin kesiştiği köşede yeralır. Sultan III. Mustafa tarafından 1760-1763arasında inşa ettirilmiştir. Külliyenin mimarının,Mehmet Tahir Ağa veya Hacı Ahmet Ağaolduğu zannedilmektedir. Külliye, bir cami, birimaret, çeşme, sebil, türbe, han ve medresedenoluşmaktadır. Cami, külliyenin merkeziniteşkil etmektedir. 18. yüzyıl Osmanlı mimarisininen özgün eserlerinden biridir. Özellikleminarelerin külalıları çok değişiktir. LaleliCamii'nde çini kullanılmamıştır. Camininrenkli tezyinatı için, Bandırma'dan renklitaşlar ge tirilmişt ir . Camide Tahirül Mevlevitarafından, 'Mesnevi Dersleri' verilmiştir . Budersler daha önce de Süleymaniye Camii'ndeBugün Laleli ve Aksaray'da, otel ve araba alımsatımıyla ilgili müesseseler vardır. Bunun yanında'Laleli Piyasası' , özellikle eski Doğu Blokuülkelerinin yoğun ticaret yaptığı bir semttir.Bu minvalde ortaya çıkan ticaret tarzlarındanen yaygın olanı, bavul ticaretidir. Bavul ticaretine,'Bavul Turizmi' de denilmiştir .Prof. Dr. Metin And, geçmişte Laleli'de yaşayanlardandır . "Ben çocukluk ve gençli~ yıl ­larımda İstanbul'da Laleli'de oturdum.Mahallenin yoğurtçusu sokağımızdan hergün geçer, son heceyi çok uzatarak 'Yoğurtçuuu!'diye bağırırdı .. -. Aradan 60-65yıl geçmesine karşın, yoğurtçunun sesihala kulağımdadır. Tıpkı eskici, bileyci,mani söyleyen macuncu gibi." ..-------~~

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜverilmiştir. Külliyenin türbeleri ve sebili, OrduCaddesi üzerinde Aksaray yönündeki köşesindedir.Öndeki türbede, Sultan III. Mustafave Sultan III. Selim gömülüdür. Bunun yanındaise Haseki Sultanlar Türbesi vardır. Padişahmezarlarının yanında, Vakıflar'ın zeytin,sabun ve zeytinyağı satışları sürüyor!LiMANHANISirkeci Yalı Köşkü Caddesi'nde Mimar VedatTek'in yaptığı handır.Külliyenin ham, Fethi Bey Caddesi üzerinde,caminin kuzey yönündedir ve hala çarşı olarakkullanılmaktadır. Külliyenin medresesi, günümüzeulaşamamıştır. Medresenin yerinde TayyareApartınanları vardır.LEKE CİBelediye Sarayı'nın önünden Veznecileryönüne doğru yürümeye başladığınızdaDireklerarası'nın ikinci dükkanı, TunusluFesçi'deh sonra lekeci gelirdi. Buraya lekelenenelbiseler verilip bir güzel temizlettirilirdi. Ozamanlar günümüzdeki gibi, her türden lekeyikökünden söküp atan kimyevi ilaçlar nerede?O günlerin imkanlarıyla ancak yağ lekeleri çıkartılabilirdi.Lekeci, lekenin üstüne bir tür çamursürer ve kurumaya bırakırdı. Bu kil kuruyuncafırçalanarak çıkartılır ve lekenin çıktığıgörülürdü.LEON J. FRİDMAN MARANGOZ FABRİKASILeon J. Fridman Marangoz Fabrikası, Sultanhamam'daidi.LİMON İSKELESİUnkapanı'nda idi.LİSANOKULUÇatalçeşme, Hoca Rüstem Mektebi ve MollaFenari sokakları arasında yapılmıştır. Bina,günümüzde Anadolu Moda Tasarım MeslekLisesi' dir.LOKMAN HEKİMLokman Hekim sıfatını kullanan bir doktorunmuayenehanesi, Sultanahmet Köftecisi'ninsırasındaydı. Aynı doktor 'Lokman Hekim'dergisini de yayınlardı.KAYNAKLARLETAFET APARTMANISuriçi'nde ilk apartman, · Serasker RızaPaşa'nın Şehzadebaşı'ndaki konağıdır.Apartman, Paşa:nın hanımından ismini almışve bu yüzden L~tafet Apartınanı olarak anılmıştır.Dört katlı olup en üst ahşaptı. Köşesindeyuvarlak bir cumbası vardı. Letafet Apartmanı,1960'lı yılların başlarında yıkılarakortadan kaldırıldı. Bugün yerinde İstanbulÜniversitesi Fen Fakültesi Zooloji AnabilimDah binası vardır.• Cağaloğlu Hayatın ve Mesleğin Birleştiği Yer, Doğan Hızlan,Heyarnola Y., İstanbul 2009• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• Eski Direklerarası Tiyatroya Hasre.t!, Eser Tutel-HamitSözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.166, Eylül 2007• Gündelik Hayatından Renklerle Eski İstanbul, MehmetMazak, Kitabevi, İstanbul 2009• İstanbul Kadılan, Şehreminleri, Belediye Reisleri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971• İstanbul, İnsan ve Mekan, Erol Tümertekin, Tarih VakfıYurt Yayınları, 2.Baskı, İstanbul 2007• Istanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortayh, VahdettinEngin, Erhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul 2008• Silik Fotoğraflar, Orhan Okay; Ötüken Neşriyat, İstanbul2009

DERSAADET SÖZLÜGÜMAARiF KiTAPHANESi. SAATLİMAARiF TAKVİMİMABEYİNCİ İZZET BEY KONAGIEdhem Paşa Konağı, sonradan Mercan İdadisiolmuştur ... Bu binaya bitişik Kepenkçi SinanCamii'nden şeyhülislam kapısına çıkarken,Mabeyinci İzzet Bey'in büyük konağı vardı.Konak yıkılarak arsası, mahalle meydanıhaline getirilmiştir.yol kenarında. Mahmut Nedim Paşa, sadrazamlığıdöneminde, 'Rus yanlısı' olarak nitelenmiştir.MACİD MEHMED KARAKAŞ KUŞAKFABRİKASIMacid Mehmed Karakaş Kuşak Fabrikası,ı9ı5'li yıllarda, Sirkeci'de kurulmuştu. Fabrika,İstanbul'dayüniplik üretimi ve yün dokumacılığıile uğraşan kuruluşlar arasındaydı.MAGNAURA SARAYISarayburnu'nda, Bizans Kralı Konstantin'in,elçileri kabul edip, toplantılar düzenlediği saraydı...MAHMUDiYE CADDESi • BABIALİCADDES İMAHMUT BEY MATBAASIMahmut Bey Matbaası, Ebussuut Caddesi'ndeidi.MAHMUT PAŞA KÜLLİYESİMahmut Paşa Külliyesi, aslında cami, türbe,hamam, han, medrese, imaret ve sıbyan rnektebindenoluşmaktaydı. Fakat günümüze ancakcami, türbe, han ve hamam ulaşabilmiştir.Bu yapı bütünü, ilk büyük vezir külliyesidir.Külliye, Sadrazam Mahmut Paşa tarafından,Mimar Atik Sinan'a yaptırılmıştır. HaziresindeMahmut Paşa'nın türbesi vardır. Çıkanbir yangında büyük zarar gören cami, ı 755yılında, Sultan III. Osman tarafından, tamirettirilmiştir.MAHMUT NEDİM PAŞA TÜRBESiCami, ı 766 yılıdepreminde tahrip olmuş,ı 785 yılında tamir görmüştür. ı827 yılı yangınındansonra, ı829 yılında, tekrar tamir edilmiştir.Mahmut Paşa Türbesi, İstanbul'dadışı çinili tek türbedir.Cağaloğlu'nda, Ankara Caddesi'ndedir .. . İs- Yeşildirek, Mercan, Sultanhamam ve Tahtakaletaiıbul Reklam'ın eski binasının yanında, bölgelerini içine alan Mahmutpaşa semti, gü-------------..j~

•4 DERSAADET SÖZLÜÖÜnümüzde İstanbul'un önemli ticaret merkezlerindenbiridir. Mahmutpaşa semti,yakın bir zamana kadar Anadolu'ya mal sevkeden toptan ticaretin merkezi durumundaydı.Bu durum, giderek değişikliğe uğramaktadır.Merkezi burada bulunan bir çok şirket, şimdideposunu şehrin sevkiyat merkezlerine yönlendirmişdurumda.MAHMUT II TÜRBESi. TÜRBEMAHVAİstanbul'da ilk mahya, 1614 yılında, Fatih Camiimüezzinlerinden hattat Hafız Ahmet Kefevitarafından yapılır. Bunun ilk profesyoneluygulaması ise 1617 yılında inşaatı tamamlananSultanahmet Camii'nde yapılır.Malıyanın ikincisi 1683 yılında, SüleymaniyeCamii ile Yeni Valide Camii'nde, üçüncüsüise 1755 yılında, Atik Valide Camii'nde uygulanmıştır.MARMARA BELEDiYELER BİRLİGİMarmara Bölgesi, Türkiye'nin ekonomik vekültürel merkezidir. Bölge, ülke ekonomisinin% 60'ını temsil eder.Nüfus yoğunluğu, ülke ortalamasının üzerindeolan Marmara Bölgesi, aynı zamanda sanayitesisleri, enerji tüketimi, turizm gelirleri, ulaşımağı genişliği gibi birçok açıdan Türkiye'ninen gelişmiş bölgesidir. Bölgedeki belediyehizmetlerini yönlendirmeyi hedefleyen MarmaraBelediyeler Birliği, 25 Nisan 1975 tarihindekuruldu. Birliğin yaklaşık 230 üyesi var.ll ilde faaliyet gösteren birliğin merkezi,Eminönü'nde ...Ra gıp Gümüşpala CaddesiNo:4/1 Eminönü/ 0212 5141000www.marmara.gov. trMAKASÇILAR MESCİDİÇarşıkapı'dadır ...MAKSİM GAZİNOSUAksaray, Yenikapı ve Kumkapı, TarihiYarımada'nın eğlence merkezleridir. YenikapıÇakıl ve Aksaray Luna Park gazinalarıda ünlü mekanlardır. Taksim'deki MaksimGazinosu'nun adı Tarihi Yarımada'da 'KumkapıMaksim' olarak devam eder.MALATYA PAZARIMalatya Pazarı, 1870 yılında Mısır Çarşısı'ndakurulmuştur. Şimdi Büyükçekmece ve Zeytinburnu'ndakifabrikalarında, üretime devametmektedir.MALATYALlLAit DERNEGİİstanbul Malatyalılar Derneği, Sultanahmet'inarkasında Kadırga yolunda idi. ŞimdiAksaray' da.Mustafa Kemalpaşa Caddesi No:56/6 Aksaray 10212 5182223MARİFET YAYlNLARIMilli kültür çizgisindeki eserleriyle tanıdığımızMarifet Yayınları, Çatalçeşme Sokak DefneHan'da ... Yayınevi sahibi Ömer Ziya Belviranlı,yayıncılıkla birlikte kültür ve sohbet adamlığınıda sürdürüyor. Yunus Emre'nin sôyleyişiyle,'gönüller yapmaya' devam ediyor.MARMARA KIRAATHANESİMekan olarak sıradan bir kahvehaneolan Marmara Kıraathanesi, öğretim üyesi,siyasetçi ve yazarların toplandığı bir çeşit serbestakademidir. 27 Mayıs 1960'tan sonrakidönemde, Sahaflar Şeyhi Muzaffer Ozak'ındostlarından Sefer Efendi tarafından işletilir.Marmara Kıraathanesi'ninön tarafındaoturanlara, 'Marmaratör' denir. TarihçiressamZiya Nur Aksun, marmaratörlerin enönemli isimlerinden biridir. Hilmi Oflaz daMarmara müdavimlerindendir. Ahmet GünerElgin'in 'Marmara Kitabeleri' ve Mehmet NiyaziÖzdemir'in 'Dahiler ve Deliler' kitapları marmaratörlerideğişik yönleriyle ele alır.Nevzat Kösoğlu anlatır; "Ali İhsan Yurt'unmekanı Marmara idi. Oraya çok sık gelirdi.Benim de artık Marmara'ya ayağım alışmıştı.Ben ya Hukuk Fakültesi'nin kantİnindeveya Marmara Kıraathanesi'nde yahut evdeolurdum. Şayet bu üç yerden birinde değilsem,sinemaya gitmişimdir. O da Çemberlitaş Sinemasıveya Marmara Sineması'dır."~--~----

DERSAADET SÖZLÜGÜAyrıca Marmara'nın altında bir salon vardır.Dündar Taşer burada konferans vermiştir.29 Mayıs 1968 tarihinde, ülkücü gençlerMarmara'da, öğretim üyelerinin ve öğrencilerinkatıldığı bir 'Türk Günü' düzenlemişlerdir.Burada İstanbul Ülkü Ocakları'nın düzenlediğibir başka etkinlik, Profesör Sabahattin Zaim'inkonuşmacı olarak katıldığı, 'Ortak Pazar'a Hayır'toplantısıdır.MEB YAYlNLARIMilli Eğitim Bakanlığı satış mağazası, ders kitabıyanında, sınırlı sayıda kültür kitabı satı-. yor. Ankara Caddesi üzerinde hizmet veriyor.·Bina daha önce, Tersane Emini Yusuf AğaMektebi idi. Bundan sonra 'Hattatlar Mekte.:.bi' oldu.MARMARA KİTAPÇILAR ÇARŞISI • ÖZ­DEMİR KİTAPÇILAR ÇARŞISIMARMARA ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜGÜ• CUMHURİYET MÜZESiMATBAA-İ AMİRESultan Abdülhamit döneminde önemli eserlerinbasıldığı devlet matbaasıdır. Yakın bir zamanakadar, 'Milli Eğitim Basımevi' idi. TopkapıSarayı civarında bulunan bazı tarihi yapılar,Müzekent projesi kapsamında, yeni müzeleredönüştürülecek Bu binalardan biri de MatbaaiAmire binasıdır.MATBAA-İ ATİİ

•4 DERSAADET SÖZLÜ GÜMEHMET BEY KAHVEHANESiSeçkin kişilerin devam ettiği kahvehanelerdenbiri olan Mehmet Bey Kahvehanesi, Aksaray'daidi.MEHMET HİLMİ EFENDi'NİN DÜKKANIMehmet Hilmi Efendi'nin, Babıali Caddesi'ndebir dükkanı vardı. Fes, ıtriyat, sabun, gömlekve çorap gibi şeyler satıyor, fes kaplıyordu.MEHMET KAZlM BEY ECZAHANESiMehmet Kazım Bey Eczanesi, Bahçekapı'da,Tramvay Caddesi'ndeydi.MEHMET PAŞA CAMİİSüleymaniye'dedir. Hoca Gıyasettinyaptırmış tır.MehmetMEKTEB-İ MÜLKiYE12 Şubat 1859 tarihinde Ticarethane binasındafaaliyete geçti. 1863'te Divanyolu'ndakiNuri Efendi Konağı'na, 1864 yılında bu binanınyanmasıyla Vefa'daki Saib Paşa Konağı'na .taşındı. 1877'den itibaren Cağaloğlu'ndaki ValideMektebi'ne nakledildL Okulun bünyesinde1883'te Lisan Mektebi, 1897'de Aşiret Mektebiaçıldı. Hasan Paşa Konağı'na taşındı. 1918 YıldızSarayı Yaveran Dairesi'ne, 1919'da Kabataş'takiEdhem Paşa Konağı'na, 1922'de SoğukÇeşme Askeri Rüştiyesi'ne, 1923'te Redif PaşaKonağı'na, kısa bir süre yine Yıldız Sarayı'nanakledildL 1935 yılında adı Siyasal BilgilerOkulu oldu ve Ankara'ya nakledildLMEKTEB-İ SANAYİŞimdiki Sanat Okulu'nun arazisinin yerinde eskidenMekteb-i Sanayi vardır.MEKTEB-İ TlBBIYE-İ ŞAHANETıbbiye Mektebi, Sarayburnu, Demirkapı Salkımsöğütyönünde idi.MELEK GİRMEZ MEYDANIEminönü'nde, Hidayet Camii'nin olduğuyerde idi. İstanbul'un yakacak ihtiyacı için getirilenodunlar, burada istif edilirdi.MENEKŞE EBRU EVİMenekşe Ebru Evi'nin sahibi Yılmaz Eneş ...Küçükayasofya'daki iki katlı binanın üst katındabulunan atölyelerde, öğrencileriyle çalışmalarınısürdürüyor.MENEMENLİ MUSTAFA PAŞA KONAGI •ECZACI MEKTEBİMENGENESOKAKNermin Bezmen'in 'Mengene Göçmenleri'ismindeki romanı, Kırım ve Kafkas göçmenlerininMengene Sokak'taki hayatlarınıanlatır: "Mahmutpaşa'nın ÇiftesaraylarCaddesi'nde bir göçmen . mahallesi.Bizanslılar'dan kalma surların çevirdiği altmışhanelik küçük bir dünya."MERCANBeyazıt Kulesi ile Çakmakçılar arasında bulunanbir semt ve yokuş .. . Mercan ismini, buradakimercan işli terlik dükkaniarındanalır. Osmanlı döneminde burada ayakkabı veterlik imalathaneleri vardı.MEKTEB-İ TlBBIYE-İ MÜLKiYE1867 yılında, sivil hekim yetiştirmek üzereMekteb-i Tıbbiye-i Şahane bünyesinde açıldı.1873 yılında Ahırkapı'ya, 1894'de Kadırga'dakiMenemenli Mustafa Paşa Konağı'na nakledildL1909'da Mekteb-i Tıbbiye-i ·şahane ile birleştirilerekHaydarpaşa'ya taşındı.MERCANAGAHANI VE CAMİİKapalıçarşı'da Tığcılar Sokak'tadır ...MERCAN İDADİSİNafia Nazırı Edhem Paşa'nın konağı, bilahareMercan İdadisi olmuştur. Konak dahaönce, Hibbetullah Hanım Sultan'ın kızı Fatma~f-------,------------------'----

DERSAADET SÖZLÜGÜHanım'ın kocası Çorlulu Ali Paşa'nın sarayıdır.Bina, şeyhülislamlık binası olarak dakullanılmıştır. Yazar Fahri Celalettin Göktulga,Kenan Hulusİ, Fuat Köprülü, Orhan SeyfiOrhun ve Falih Rıfkı Atay, Mercan İdadisi'ndeokumuşlardır. Hüseyin Cahit Yalçın, Mercanİdadisi müdürlüğü yapmıştır.MERDİVENLİ CAMiKapalıçarşı'da, Yorgancılar Çarşısı'ndadır ...MERKEZ KIRAATHANESİMerkez Kıraathanesi, Beyazıt Meydanı'nda,. Belediye Kütüphanesi ile Laleli'ye giden yolarasındaydı.MERZİFONLU KARAMUSTAFA PAŞA MED­RESESi • İSTANBUL FETİH CEMİYETİYAHYA KEMAL ENSTİTÜSÜMERZİFONLU KARA MUSTAFA PAŞAMESCİDİHüdavendigar-Salkımsöğüt Caddesi'nin Sirkeciİstasyonu yönünde sokak içerisindedir.Vaktiyle yıkılıp yerine, 'Anadolu Saz Evi' yapılmıştı.Cami orijinal planına göre yeniden inşaedildi. Daha önce bitişiğinde 'Bahr-ı Sefid Oteli'vardı.MES'ADET HAN. KİREÇ İSKELESİ CAMİİMESERRET KIRAATHANESİ VE OTELiEbussuut Caddesi'nin Ankara Caddesi'yle kesiştiğiköşededir. Binayı; Abud Kardeşler yaptırmıştır.Tarihi Babıali Baskını'nda, İttihatçılarıneylem karargahı idi. MeserretOteli'nin yerinde eskiden bir bakkal dükkanıvardır. SaJ:ıibi Rum'dur.Tatar aydınlarından Fatih Kerimi, 'İstanbulMektupları' adlı hatıratında, Eminönü güm- .rüğünden başlayarak, Meserret Oteli'ne giderken,gözlemlerini anlatır: "Vapurdan inipiskeleye çıktığımızda, İstanbul'un manzarasıtamamıyla bizim düşündüğümüzüntersine çıktı. Şöyle ki, İstanbul gümrüğündençıkıp Sirkeci ve Babıali caddeleri boyuncayürüyerek Meserret Oteli'ne giderken, caddeniniki yanında sayısız kahvehanelerde, o kadarçok insan oturmakta idi ki, hiç birinde ayak basacakyer yok. Kahvehanelerin sadece içi değil,önleri de dolu. Kaldırırnlara iskemieler koyupoturmuşlar, adeta geçilemiyor."1930'lu yıllara kadar, İstanbul Suriçi'nindiğer otelleri: Afitap, Afyon, Alemdar, Akdeniz,Amasya, Anadolu, Ankara, Antalya, Aydın,Bahr-ı Sefid, Balıkesir, Bolu, Bolvadin, BüyükEskişehir, Büyük İstiklal, Büyük Karadeniz,Cihan, Çorum, Ferah, Filibe, Gülistan, Güzelİzmir, Halep, Hüdavendigar, Hürriyet, İkbal,İskenderiye, İzmir, Karadeniz, Kavala, Karasi,Konya, Mahmudiye, Malatya El'aziz, Meriç,Merkez, Mersin, Mes'udiye, Meşrutiyet, Millet,Mudanya, Musul, Osmaniye, Paris, Pazarcık,Reşadiye, Rumeli, Samsun, Selamet, Silivri,Suhulet, Şahin Paşa, Şark, Şeref, Tahirpaşa,Tuna, Türk, Uzunköprü, Viyana, Yeni Hendek,Yeni Meserret, Yeni Türkiye, Yeni Aydın.Ahmet Rasim, Meserret Apartmanı'nın öncekihali hakkında bilgi verir bize: "Şimdi MeserretApartımanı denilen yer, o zaman kömürcüdükkanı olarak kullanılan harap bir. arsaidi."MESİH PAŞA CAMİİEski bir Bizans kilisesi olup, cami olarak kurucusuMesih Paşa'nın adıyla anılır. Cami, 'BodrumCamii' olarak da adlandırılır. Böyleanılmasının sebebi, burada büyük bir susarnıcıolması yüzündendir.MEŞİHAT ARŞİVİİstanbul Müftülüğü'nün bahçesine girince, hemensol tarafta bulunmaktadır. Üst katı kütüphane,alt katı da Meşihat Arşivi'dir.Müftülük Kütüphanesi'nde yazma ve matbufetva kitapları başta olmak üzere, zengin birfıkıh eserleri koleksiyonu bulunmaktadır.Binanın alt katında, Meşihat Arşivi yer almaktadır.MEYVEHOŞ. YEMİŞ İSKELESİMEYYİT İSKELESİ • EMİNÖNÜ İSKELE­LERİMISIR ÇARŞISIYeni Cami'nin arkasında ve Çiçek Pazarı'nın yanındadır.İstanbul'un en eski kapalı çarşılarındandır.1660 yılında, Turhan Sultan tarafındanyaptırılrriıştır . Mimarı Kazım Ağa'dır. Çarşıson olarak 1940 -1943 yılları arasında, İstanbulBelediyesi tarafından onarılmıştır. Aktarlarıylameşhur bu çarşıda halen tabii ilaçlar,baharat, çiçek tohumları, nadir bitki kök ve-------~

•$ DERSAADET SÖZLÜGÜ~-avarelik ettik."MİLLİ EGİTİM İSTANBUL İL MÜDÜRLÜ GÜAnkara Caddesi'ndedir ... Binanın yerinde eskidenahşap bir konak vardı. Şimdiki bina, RaufPaşa tarafından yaptırıldı. 'Rauf Paşa Konağı'olarak adlandırılan bina, 1932 yılına kadar NafiaVekaleti (Bayındırlık Bakanlığı) olarak kullanıldı.1983 yılından beri Milli Eğitim İstanbulİl Müdürlüğü olarak kullanılmaktadır.MİLLİ GAZETEMilli Gazete, 1973 yılında Üretmen Han'da yayınhayatına başladı.MİLLİ REASÜANS HANISirkeci'de Aşir Efendi Caddesi'ndedir. Bugünküadı 'Türkive Hanı'dır.kabukları gibi, çarşının eski geleneğine uygunürünlerin yanısıra, kuruyemiş, şarküteri ürünleri,değişik gıda maddeleri de satılmaktadır.Yaramaz bir çocuk olan Ahmet Mithat Efendi,uslanması için babası tarafından MısırÇarşısı' nda bir aktarın yanına çırak olarak verilmiştir.MİHENK SANAT ATÖLYESİHattat Levent Karaduman ile tezhip ve minyatürsanatçısı Aysun Ercan, çalışmalarını, KüçükayasofyaEl Sanatları Çarşısı'ndaki MihenkSanat Atölyesi'nde sürdürüyor.MiLLET BAHÇESiMillet Bahçesi, Türk Edebiyatı Vakfı'nın tamkarşısında Şehremaneti tarafından yaptırılanküçük parkın adıdır. Bugün SultanahmetMeydanı'nın bir parçasıdır.MiLLET TiYATROSUŞehzadebaşı'nda,Direklerarası'nın meşhur tiyatrolarındanbiri de, Millet· Tiyatrosu idi. BuradaBurhanettin Tepsi'nin Dram Kumpanyası'N eron' adlı oyunlarını sergilemiştir. ·MİLLİ EGİTİM BASlMEViEski Matbaa-i Amire... Ziya Osman S abave Oktay Akbal, Cağaloğlu'da Milli EğitimBasımevi'nde birlikte çalışırlar. Akbal anlatır:"Birkaç yıl o basımevinde yakın dostlukettik. Öğleleri Sultanahmet Parkı'nda veyaGülhane'de dolaştık, Cağaloğlu sokaklarında. W . ZZ.1 \1 H \W' .F!L:ı.lfCe hen nem .MelekleriMİLLİ SiNEMAİstanbul'da ilk Türk sinema salonu, Direklerarası'ndakiFeyziye Kıraathanesi'nin yerindeaçılan Milli Sinema'dır. Milli Sinema,Direklerarası'nın en kaliteli filmlerini oynatan,kibar sinemasıdır. Cenani ailesinindir. HilalSineması'nın aksine, burada seans başına biletkesilir, film başladıktan sonra içeriye kimsealınmazdı. Filmin sonunda da salon boşaltılırdı.Arkadaki birkaç sıra koltuk kadife kaplıolup, ötekilerden daha geniş ve daha rahattı.Tabii ki, bu koltukların bileti, öteki koltuklarakıyasla biraz daha pahalıydı.MİLLİVET GAZETESiMilliyet gazetesi, Bağcılar' daki şimdiki binasınataşınmadan önce, Nuruosmaniye Caddesi'ndeidi. Gazete ve matbaası, bundan önce de BabıaliCaddesi'nde idi. Sonra burada Tan Matbaası. faaliyet gösterdi.MİLLİYETÇİLER DERNEGİDerneğin merkezi, Çemberlitaş'ta tek adalıbir yazıhanedir. Demokrat Parti iktidarı,bu dernekten pek hoşlarimaz. 'Milliyetçiler~~------------

DERSAADET SÖZLÜGÜDerneği'nden önce 'Türk Milliyetçiler Derneği' MİMAR MEHMET AGA CAMiivardır. Bu dernek, DP tarafından kapatılınca, Vefa'da, Katip Çelebi Caddesi'ndedir ...'Milliyetçiler Derneği' kurulur.Bu derneklerin evvelinde, 'Türk Kültür Ocağı'vardır. Derneğin her yıl düzenlediği etkinliklerinbaşında, Mehmet Akif'i Anma toplantılarıvardır. Rahmi Eray ve Nurettin Topçu, gençlereöncülük etmektedir.1950'li yıllarda, "Isparta'yı mecliste temsiledenlerden İrfan Aksu, Sait Bilgiç ve TahsinTula, 'Milliyetçiler Derneği'nin reisi ve ileri gelenleri.Menderes bu kişileri sevmedi. Dernekleride kapatıldı, kendileri de DP'den atıldılar."MiLYONTAŞIAvrupa'ya giç.en yolun sıfır noktası. .. Milyon.Taşı, Bizans döneminde dünyanın merkezikabul ediliyordu. Bizans'a uzaklık burayagöre ölçülürdü. İstanbul dünyanın merkezi, bunokta da merkezin merkeziydi. Adını · uzunlukölçüsü 'mil'den alıyor. Şimdi burada gördüğümüzsütun, ilk anıtın küçük bir parças,ıdır.Ayasofya'nın karşısında Halide Edip Parkı'ndadır.M İMARHAYRETTİN CAMİİDivanyolu üzerindeki küçükcami ... Yeniçerilerve Tiyatro Caddeleri ile Ahmet Çelebi Mahallesiarasında uzanan mahalleye ismini verir.MİMAR SiNAN TÜRBESiSüleymaniye Camii'nin eski ağalar kapısİnınkarşı köşesinde, yol ayrımında üçgen bir alandadır.Önde som mermerden yapılmış bir sebilgörülmektedir. S ebilin arkasındaki ufak mezarlıkta,6 sütunlu, üstü örtülü ve etrafı açık türbede,Mimar Sinan'ın mezarı bulunmaktadır.Türbesini, ölümünden az önce kendisiyapmıştır. 1933 yılında, Mimar Vasfi Egeli tarafındanrestore edilmiştir. Sandukanın uçlarıile üzerindeki burma kavuk, mermerdendir.Sokağa bakan demir parmaklıklı bir penceredentürbe görünür. Mimar Sinan'ın evi de,Süleymaniye semtindeydi.MİNNETOGLU YAYlNEViİbrahim Minnetoğlu'nun sahibi olduğu 'MinnetoğluYayınevi', Cağaloğlu Meydanı'nın Nuruosmaniyetarafındaki köşesindeydi. Yayınevininyeri, önce halıcı şimdi mücevher mağazasıFavori oldu.MiTHAT PAŞA KONAGIMithat Paşa'nın konağı, Şehzadebaşı'nda idi.Sultan Abdülaziz'in kayınbiraderi Çerkes Ha-----------------------------------------~~

,~ DERSAADET SÖZLÜGÜsan Bey, buradaki toplantıyı bastı ve HüseyinAvni Paşa'yı öldürdü.MOLLA FENARİ CAMİİŞeyhillislam Molla Fenari tarafından yaptırılmıştır.Cağaloğlu'nda Molla Fenari Sokak'tadır.MOLLA GÜRANİ CAMİİUnkapanı ile Vefa arasındadır. .. ŞeyhülislamMolla Gürani'nin, kiliseden çevirdiği cami.MOLLA HÜSREV CAMİİŞeyhülislam Molla Hüsrev tarafından yaptırılmıştır.Vefa Lisesi'nin karşısındadır.MOZAiK MÜZESi • BÜYÜK SARAYMOZAiKLERİ MÜZESiMUHTESİP İSKELESİ. ÇARDAK İSKELESİMUKADDES EMANETLER. HIRKA-İSAADET DAİRESiMURAT III KÖŞKÜTopkapı Sarayı'nda Harem Dairesi'ndedir. ..MUSA AGA KONAGI. TAKViM-İ VEKAYİMUSALLA MEDRESESi'Ferhat Paşa Medresesi' de denir. Kumkapı tarafındadır.Musaila Medresesi'nin 172 cilt tutankitapları, Yahya Tevfik Medresesi ve YeniMedrese'nin kitaplarıyla birlikte Ragıp PaşaKütüphanesi'ne aktarılmıştır.MUSTAFA BEY ECZAHANESiAli Rıza Bin Mustafa Bey'in eczahanesi,Sirkeci'de, Hüdavendigar Caddesi'ndeydi.MUSTAFA I TÜRBESi. AYASOFYATÜRBELERiMUSTAFA NAİLİ PAŞA KONAGI • DEMİR­KAPIMUSTAFA PAŞA KASRIMustafa Paşa Kas rı, Topkapı Sarayı içindebulunan lale bahçesinde idi. Padişah bayrarolaşmatörenlerinden sonra, Mustafa PaşaKasrı'nın merdivenlerinden inerek, TopkapıSarayı'nın Sarayburnu'na bakan kapısının önünegelirdi.MTTB BİNASIBir dönem üniversite gençliğinin kitle örgütlerindenolan MTTB'nin binası, Babıali Caddesiüzerindedir. Eski HalkeVi binası. Önündeki 6direğin, 6 Ok'u simgelediği söylenir.MUDANYALIZADE DERGAHICankurtaran, Soğukçeşme Sokağı'ndadır. Değişikkayıtlara göre değişik dergah isimleriyleanılır. Malatyalı İsmail Ağa Naziki Dergahı,Mudanyalızade Dergahı ve Şeyh Hulusi KadiriDergahı olarak zikredilir.umhurbaşkanı Abdullah Gül, öğrenci- MUHSiNZADE KONAGI • ABDULLAHk döneminde MTTB yöneticileriyle. PAŞA KONAGIMUSTAFA REŞİT PAŞA TÜRBESiTanzimat'ın mimarı Mustafa Reşit · Paşa'nıntürbesi, Beyazıt Camii bahçesindedir.Türbelerin kapatılmasından sonra, İstanbul'daaçılan ilk türbe, Mustafa ReşitPaşa türbesidir.MUŞVAKFIMuş Eğitim ve Kalkındırma Vakfı (MUŞVAK­FI), Tarihi Vefa Bozacısı'nın sokağında faaliyetinisürdürüyor.Vefa Caddesi No:43 Vefa 1 0212 5132660www.musvakfi.orgMUVAKKİTHANEZamanı tayin eden muvakkitler, ŞehzadebaşıCamii'nin bahçe girişinin sağ kenarında, camininMuvakkithanesi'nde bulunurdu. Burasızaman tayininin yapıldığı ve halkın saat-~f--------------

DERSAADET SÖZLÜGÜlerinin ayarlandığı bir yerdi. Bu bilginin aksineTanpınar, İstanbul'da saatlerin ayarlandığınokta olarak Beyazıt Camii'ni işaret etmektedir.Beyazıt Camii'nin görevi, bilahare burayayönlendirilmiş olabilir. Araştırılması gerekenbir bilgidir. Şehzadebaşı Muvakkithanesi'ndemuvakkit denen görevliler, aynı zamanda pekçok meslektaşları gibi, usta birer saat tamircisidir.içerde her zaman ya ayarianınayı ya da tamiredilmeyi bekleyen bir çok saat bulunurdu.sahibi Ömer Ziya Belviranlı, yazı işleri müdürüN e cm ettin Turiay' dı.MÜNHEDİM PAÇAVRACI HANIKapalıçarşı' nın kuzeyindedir ...MÜZEKENT'Müze Kent' İstanbul projesiyle tren yolu,Sirkeci'den Yenikapı 'ya taşınacak. SirkeciGarı'ndan itibaren yol kalkacak, denizle müzealanın bağlantısı kurulacak.Gar bir sanat galerisine dönüştürülecek GülhaneParkı, Topkapı Sarayı'nın dış bahçesihaline getirilecek. Alay Köşkü, arkeoloji müzeleri,Darphane binaları, Milli Eğitim Basımevi,Zührevi Hastalıklar Hastanesi de dahil AhırkapıFeneri'ne kadar olan bölüm komple bir müzeadası olacak.MÜCADELE BİRLİGİAykut Edihali liderliğindeki Yeniden Milli MücadeleHareketi'nin kitle örgütü MücadeleBirliği,Babıali Yokuşu'nda Vilayet Han'ınçatı katında idt Mücadele Birliği, Türk kültürve sanat hayatına değerli insanlar yetiştirmişbir siyaset akademisi idi. Mücadele Birliği'ninyayın organı Yeniden Milli M ücadele dergisininTopkapı Sarayı'nın girişi, Zührevi HastalıklarHastanesi'nden yapılacak. Milli EğitimBasımevi'nin önündeki hangadar da konservasyonmerkezi haline getirilecek.-------~

·~ DERSAADET SÖZLÜÖÜKAYNAKLAR• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Divanyolu, Beşir Ayvazoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul2003• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• Edebiyat Anılan, Hüseyin Cahit Yalçın, Sadeleştiren RaufMutluay, T.İş Bankasi Kültür Y., İstanbul 1975• Edebiyatçılar Alemi, Mehmet Behçet Yazar, Yayına Haz.Mustafa Everdi, Derleyen Ali Birinci, 2l.Yüzyıl Y., Ankara1999• Eski Direklerarası Tiyatroya Hasret!, Eser Tutel-HamitSözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.166, Eylül2007• Eski İstanbul Otelleri, Vefa Zat, Bilge Karınca Y. , İstanbul2005• Hatıralar Yahut Bir Vatan Kurtarma Hikayesi, NevzatKösoğlu ile Söyleşiler, Osman Çakır, Ötüken Neşriyat, İstanbul2008o ihtilal, İhtiras ve İdeal, 68 Kuşağı Hakkında, Erol Kılınç,Ötüken Neşriyat, İstanbul2008• İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisieri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971• İstanbul Kültür Kurumları Rehberi, İsmail Cengiz, İstan ­bul 2010 Kültür Başkenti Y., İstanbul 2010• İstanbul Kültür ve Sanat Ansiklopedisi, Tercüman Gazetesi,İstanbul 1982• İstanbul Mektupları, Fatih Kerimi, Çağrı Y., İstanbul2001• İ stanbul ve Boğaziçi-1, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı , İkinci Baskı, İstanbul2004• İ stanbhl ve Boğaziçi - 2, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul2004• İstanbul'a 8 Müze Daha, Şehr-i İstanbul, 2007, s.18o İstanbul'un İlkleri ve Enleri, Süleyman Faruk Göncüoğlu,Ötüken N., İstanbul2010• İstanbul ' un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kahvenin Öyküsü, Taha Toros, İletişim Y., İstanbul 1998• Kentim İstanbul, İstanbuYun Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003• Mahmut Paşa Camii ve Bilinmeyenleri, İsmail Büyükseçgin,l .Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul 2006• Mengene Göçmenleri, Nermin Bezmen, İstanbul 1994Muharrir, Şair, Edib; Ahmed Rasim, Hazırlayan Kazım Ye~tiş, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1980• Roma İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'neEminönü'nün İktisadi ve Sosyal Önemi, Prof.Dr. AhmetTabakoğlu, l.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul2006• Şair Dostlarım, Oktay Akbal, Elif Yayınları, İstanbul1964• Silik Fotoğraflar, Orhan Okay, Ötüken Neşriyat , İstanbul2009• Şöhret, Bir Zamanlar Türkiye, Şemsi Sıklım, Sam Y., İs ­tanbul2008o Türk Çarşısı , Şark'ta Ticaretin Püf Noktaları, Georg Mayer,Çev. Yusuf Öztel, Kitabevi Y., İstanbul2008• Türk Mimarları, Ahmed Refik, Hilmi Kitaphanesi, İstanbull936• Yaşadıklarım Dinlediklerim, Burhan Oğuz, Simurg Y., İstanbul2000o Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul'un Seyir Defteri, LevonPanos Dabağyan, Karadağ Yayınları, İstanbul 2006· ~~-----------------

DERSAADET SÖZLÜGÜNAFİA VEKALETİ • MİLLİ EGİTİM İS- liğe gitti. Artık yaptıkları işi, 'gurme mağazacı-TANBUL İL MÜDÜRLÜGÜlık' diye tanımlıyorlar.NAKİLBEND CAMİİ. KAZGANCI CAMİİNAKKAŞHANE • ASLANHANEHasırcılar Kapısı'nın tam karşısındaki sokaktalar.Namlı Pastırma, birkaç y'ıı önce bir değişik-NARLIKAPIVaktiyle burada bulunan nar ağaçlarınınçokluğundan dolayı, bu şekilde adlandırılmıştır.Buradan Kadıköy ve Fener Bahçesi degörülür. Ağa Çayırı ve Zühürt Çayırı gibi mesireyerleri, Narlıkapı'dadır.NAŞİT TiYATROSU'Naşit Tiyatrosu', temsillerini, uzun yıllarDireklerarası'daki 'Turan Sineması'nda sürdürdü.NEBİOGLU YAYlNLARI1970'li yılların önde gelen yayınevlerindendir.Özellikle ansiklopedi yayıncılığı ile dikkat çekmişti.NALINCI MEMİ DEDE TÜRBESiUnkapanı'nda, Yeşil Tulumba'da, Haraçcı KaraMehmet Mescidi karşısındadır.NALLI MESCİT. ViLAYET CAMİİNAMER ÇELBON SİGARA KAGIDI FABRİ­KASINamer Çelbon Sigara Kağıdı Fabrikası,Fincacılar'da idi.NAMLI PASTIRMANamlı Pastırma, salam, sosis, pastırma ve sucuküreten bir marka ... Eminönü'nün bilinendükkaniarından biri. 1923 yılında1923'ten beri Eminönü'nde Mısırkurulmuş.Çarşı'sınınNECATi AHMET BEY ECZAHANESiNecatiAhmet Bey'in eczanesi, Ci b ali Kapısı'ndaidi.NECİP BEY DİŞ MACUNU. GRİPİNNECİP EFENDi KONAGI1839 yılında, Dahiliye Dairesi ahırlarında çıkanyangından sonra, memurlar Necip EfendiKonağı'na taşınmıştır.NECİP FAZIL KISAKÜREK KÜLTÜR MER­KEZiYapı, 1850-1900 yıllar arasında, Fransız1914 yılın­Hapishanesi olarak kullanıldı.da, Osmanlı Devleti, kapitülasyonları kaldırdı.Bundan sonra, yabancılara ait bu tür binalara,el konuldu:Fransız Mahkemesi binası, Eminönü Belediyesive Büyükşehir Belediyesi işbirliğiyle restoreedildi. Bina, Haziran 2002'de, kültürmerkezi olarak İstanbulluların hizmetinesunuldu! Kültür Merkezi yaklaşık 120-150 'şerkişilik iki toplantı salonu, bir sergi salonu, kültürelkursların verildiği dersaneler, iç avlu, oto--------~

·~ DERSAADET SÖZLÜÖÜ1. '!!Küçükayasofya Camii ve Necip FazılKültür Merkezipark, hamam ve eşsiz manzarası ile İstanbullularınhizmetinde ...Sahil Kennedy Caddesi Küçükayasofya Cami Yanı 10212 4586184NEVZAT YALÇINTAŞARAŞTIRMA MER­KEZiNevzat Yalçıntaş Araştırma Merkezi (NEZAM),İstanbul iktisatçılar Derneği bünyesinde kuruldu... Süleymaniye'de hizmet veriyor.Hoca Gıyaseddin Mahallesi Şifahane Sokak No: 18Süleymaniye 1 0212 5116987NiMET ABLA GiŞESiİstanbul'daki Milli Piyango satış gişelerininmeşhurlarındandır. Buradan alınan biletlere,piyango çıkma ihtimalinin fazla olduğuna,inanlar vardır. Bu yüzden, yılbaşından önce,Nimet Abla Gişes'i önünde kuyruk oluşur.Buraya ismini veren Nimet Abla, Şişli'dekendi ismini taşıyan bir cami yaptırmış ­tır. Nimet Abla Gişesi, Sirkeci'dedir. Bölgenineski piyango satıcılarından biri de, 'Tek KolluCem~l'dir. Onun müessesesi, bugün devam etmiyor.:Ni Ş ANCAİstanbul'da üç taneNişanca semti vardır. BiriFatih'te, ikincisi Eyüpsultan'da, üçüncüsüise Kumkapı'dadır. Üçüncü Nişanca, Kumkapıile Laleli arasında Mimar Kemalettinve Saraç İshak mahalleleri arasında uzananmahalledir. Semtin Nişanca adıyla anılması,Sadrazam Karamani Mehmet Paşa'nın buradabir cami yaptırmasından dolayıdır. Paşa,camiyi yaptırdığı sırada, 'nişancı' olduğuiçin, cami ve semt böyle adlandırılmaktadır.NiŞANCI DÜKKANIDireklerarası'ndaki dükkanıardan biri deNişancı dükkanıdır. Bu nişancı dükkanı,ilgi çekici bir yerdir. Burada, çok az bir parakarşılığında, tüfekle hedeflere atış yapılırdı.Burada bazı aletler vardı. Mesela elinde çekiçtutan, teneke bir adam gibi ... Bunun nişanyerine isabet kaydedildiği zaman, o tenekeadam harekete geçer, elindeki çekici "Tak!Tak! Tak!" diye önündeki örse vurmaya başlardı!~~--------------------------------~-

DERSAADET SÖZLÜGÜNuruosmaniye CamiiNiŞANYAN KiTABEViBeyazıt'ta cadde üzerinde birkitabevi idi. Yurt-dışında çıkan Türk tarihiyle ilgili eserleri satardı.NUMUNE ECZANESi'Numune Eczahanesi'ni, Haçik Emirzeyan kurdu.Numune Eczanesi, Divanyolu Caddesi' nde,II. Mahmut Türbesi karşısında, No: 127'de idi.NURi EFENDi KONACI _. MEKTEB-i MÜL-KiYENURi PAŞA KONACIDivanyolu'nda yanan binalardan biridir. Bir araDarülfünun olarak hizmet vermiştir.NURUOSMANiYE CAMii VE KÜLLiYESiKapalıçarşı girişindedir ... Külliyenin yapımına,------- ·~

,~ DERSAADET SÖZLü GüSultan I. Mahmut döneminde, ı 749 yılında. başlanmıştır. Onun ölümünden bir yıl sonra,ı 755'de tamamlanabilmiştir. Külliyenin mimarı,Sinan Kalfa'dır. Külliye barak mimariyleyapılmış bir camii, medrese, imalathane,kütüphane, türbe, çeşme ve sebilden oluşur.Ayrıca çevresini saran bir kaç dükkan da külliyeyedahildir.Nuruosmaniye Camii, Osmanlı camii mimarisinde,çok farklı bir yerdedir. Yahya Kemal,bu camiinin mimarisini, bir 'üslup şuursuzluğu'olarak yorumlar: "Hem yanlış hemmanasız Nuruosmaniye unvanını alan cami,üslupta milli şuursuzluğun bir numunesidir.Kendi milli mimarimizden, ne mikyastaayrıldığımızı gösterir."KAYNAKLAR• Aziz İstanbul, Yahya Kemal, MEB, İstanbul 1989• Devlet-i Aliye'de Hükümet Merkezi Olarak Babıali,Dr.Necati Gültepe, LErninönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı,Eminönü Belediyesi Y., İst. 2006• Divanyolu, Beşir Ayvazoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul2003• Eski Direklerarası Tiyatroya Hasret!, Eser Tutel-HamitSözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.166, Eylül2007• Eski İstanbul Otelleri, Vefa Zat, Bilge Karınca Y.,İstanbul2005• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003• Payitaht İstanbul'un Tarihçesi, Sarkis Sarraf Hovhannesyan,Çev. Elmon Hançer, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul2006• Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul'un Seyir Defteri, LevonPanos Dabağyan, Karadağ Yayınları, İstanbul 2006NURUOSMANİYE KÜTÜPHANESiNuruosmaniye Külliyesi'nin bir parçası olanNuruosmaniye Kütüphanesi, ı 755 , yılında,hizmete açılmıştır. Nuruosmaniye Camii'nin içavlusunda bulunur. Kütüphanede, NuruosmaniyeBölümü, Sultan I. Mahmut ve SultanllLOsman'ın kitaplarını içerir. BayrampaşaBölümü'nde ise yazma eserler ağırlıktadır.Ayrıca yeni eserlerden oluşan, farklı birimlervardır~Nun,ıosmaniye Kütüphanesi 1 0212 5272004~}--------------

ODUN KAPISIEminönü'nde, Zindankapı yakınlarındadır. Sahilboyunda eskiden ahşap malzemeler satandükkanlar vardı. Tahtakale, bunun devamıniteliğindedir. Odun Kapı Mescidi de buradadır.OHANNES FERİD'İN DÜKKANIKitapçı Ohannes Ferid'in kitapçı dükkanı, BabıaliCaddesi'nde idi.OKÇULARBAŞIMustafa Reşit Paşa'nın türbesi, Beyazıt CamiilJahçesindedir. Türbenin karşısında bulunandükkaniarın olduğu yere, 'Okçularbaşı'denir. Bu dükkanlarda, okçular ok veyay yapıp satarlar. İstanbul tarihçisi MehmetZiya Bey, bu okçuların en eskilerinden biri olanOkçu Şükrü'nün, yaşlı ve asık suratlı biri olduğunusöyler. Okçu Şükrü, Okçular Ocağı'nınson temsilcisidir.OKÇULARBAŞI KAHVEHANESi • UZUNKAHVEONALTI MART ŞEHiTLERİ16 Mart 1920 tarihinde, işgalci İngiliz askerleri,ŞehzadebaşıKarakolu'nu basarak,orada bulunan Mehmetçikleri şehitederler. 16 Mart Şehitleri, her yıl aynı yerdeanılmaktadır. Şehitlerin kabri, Edirnekapı Şehitliğikarşısında bulunan Sakızağacı Şehitliği'ndedir.Gazeteci Velid Ebüzziya, şehit edilenaskerlerin fotoğraflarını çektiği için tutuklanarakMalta'ya sürüldü.ONSEKiZ SEKSANLARİstanbul'un fethinde şehit düşen 18 sekbanınkabri, İstanbul Belediye Sarayı'nın yakınındakiEvlendirme Memurluğu'nun yanındadır. "29Mayıs (1453) Salı gününden sonra, şehrin içindeharp devam etmiştir. Şehzadebaşı'nda,tenha bir sokakta, Onsekiz Sekbanlar Mezarlığıvardır. Şehrin içinde dövüşerek orayakadar ilerleyen, orada şehit düşen on sekizseymen, yazısız mezar taşları altında, oradayatmaktadırlar; yalnız Seymenler başı Hamzabin Rüstem'in adını, yazılı olan mezartaşından biliyoruz."ORDU SiNEMA VE FİLİM MERKEZi BİNASISultanahmet Tramvay Durağı'nın yanındakibina, önemll ilkiere ev sahipliği yapmıştır. 1875yılında yanan ahşap konak yerine, Defter-i HakaniSenedat Müdürü Salih Efendi tarafındanyaptırılmıştır. Kagir konağın alt katında, yedidükkan bulunmaktaydı. Dükkanlardan biri,'Büyük Kahve' adıyla bilinen bir kahvehane idi.Diğer dükkanlarda, İstanbul halkına leziz içmesuyu satılmaktaydı. Salih Efendi'nin oğlu ileevlenen ünlü kadın şair Nigar Hanım, bu------ --et

,~ DERSAADET SÖZLü Gükonakta ikamet etmişti. Salih Efendi'nin evine zaman elden çıkardığı bilinmiyor.Enver Paşa, Harbiye Nazırlığı sırasında sinemayaözel bir önem vermiştir. Enver Paşa buamaçla, Ordu Sinema ve Film Merkezi'ni kurmuştur.İlk Türk Sinemacısı Fuat Uzkınay da,bu çalışmalar sırasında öne çıkmıştır . Konakbu dönemde, Ordu Film Merkezi olarakkullanıldı.Binanın, Milli Müdafaa Cemiyeti tarafındankullanıldığı biliniyor. Bina, 1911-1914yılları arasında Yıldız Teknik Üniversitesi'ninçekirdeğini oluşturan Kondöktör Mekteb-iAlisi'ne hizmet vermişti. 1920-1921 yıllarıarasında, Sanayi-i Nefise Mektebi'ne ev sahipliğiyapmıştı. Bina, Sağlık Müzesi olarakda kullanıldı.Sultanahmet Tramvay Durağı yanındaki bina,bugün Sağlık Bakanlığı birimleri tarafındankullanılmaktadır. Bir ara binada, Kuduz TedaviMerkezi vardı.ORHAN DARYALRessam Orhan Daryal, Cağaloğlu Fetihİşhanı'ndaki atölyesinde resim çalışmalarınıdevam ettiriyor. Daryal, daha önce Necip FazılKültür Merkezi'nde resim dersleri de verdi.ORHAN KEMAL İL_. SİMKEŞHANEHALK KÜTÜPHANESiORIENT EKSPRESHer yıl eylül ayının ilk haftasında Orient Ekspres,Sirkeci İstasyonu 'ndan hareket ederek birAvrupa turu gerçekleştirir. 1889 yılında başlayantur hala devam ediyor.ORMANYAN KÜTÜPHANESiOrmanyan Kütüphanesi, Türkiye ErmenileriPatrikhanesi bünyesinde faaliyet gösteriyor. 25bin kitap ve 112 çeşit süreli yayının bulunduğukütüphanede tasnif çalışmaları devam ediyor.Randevu alarak özel izinle faydalanılabiliyor.Türkiye Ermenileri Patrikhanesi Sevgi Sokak No:20Kumkapı 1 0212 5170970 -181OSMAN BABA TÜRBESiAhmet Rasim, Osman Baba Türbesi'nden, biryol tarifi verirken, ' Şehir Mektupları'nda bahseder:"Arabacı, Osman Baba Türbesi'ni geç,Şehzade Camii kapısı önünden dön!" Türbe, yolyapımı vesilesiyle yerinden taşınır.OSMANİYE OTELi _. SAGIR AHMED BEY. KONAGIOSMANLI ARAŞTIRMALARI VAKFIOsmanlı Araştırmaları Vakfı , Zeynep SultanCamii yanında araş t ırmacılara hizmet veriyor.Vakfın başkanı Ahmet Akgündüz ...Zeynep Sultan Camii Sokak No:29 Gülhane 10212 5134033 1 www.osmanli.org.tr~~-----------

DERSAADET SÖZLÜGÜ. ' . :hOsmanlı Eczacılar Cemiyeti'nin ilk kongresi ;;,::OSMANLI ECZAClLAR CEMİYETİCemiyetin kuruluşu için Bezacı Harndi Bey'inteşvik ve teşebbüsüyle Bezacı Ethem Pertev,Mehmet Kazım, Beşir Kemal ve Hasan Raufbeylerin iştiraki ile Haliç Fener Gazinosu'nda1908 yılında toplanılmıştır. Ancak bu toplantıdansonra cemiyetin kuruluşu gerçekleşmemiştir.'Osmanlı Eczacılar Cemiyeti'nin kuruluşu,1909 yılında Babıali Caddesi'nde bulunanDuble Lokantası'nda yapılan bir toplantıylagerçekleştirilmiştir. Başkanlığa kimyager AleksandrVasilyadis, ikinci başkanlığa Nail HalitBey seçilmiştir.OSMANLI TiYATROSUİlk mekanı, Gedikpaşa Tiyatrosu'dur. SonraVe~neciler'e, Direklerarası'na taşınmıştır.Gedikpaşa'da genelde kış aylarında temsillerverirdi. Ermenice ve Türkçe temsiller oynamıştır.Tiyatronun ilk adı, Vartavyan Tiyatrosu idi.· Bu ad, yönetmeni Güllü Agop'tan yani AgopVartovyan'dan geliyordu. Sonra 'Tiyatro-i Osmani',Osmanlı Tiyatrosu adını aldı.OTLUK KAPISIAhırkapı'da, şimdi demiryolunun geçtiğiMarmara Denizi tarafındadır. 1874 yılındaSirkeci'ye ulaşan demiryolu yapıldı. Sur-ıSultani'nin bir bölümü, demiryolu yapımı sırasındakaldırıldı. Ahır Kapısı'nın doğusundaTopkapı Sarayı'nın Otluk Kapısı vardı. Hasahırlar için ot ve saman bu kapıdan sarayagirerdi. Bu kapıdan daha doğuda, BalıkhaneKapısı vardı. Bu kapının dışında BalıkçıbaşıKöşkü vardı.OTOGARAksaray-Laleli ve Sirkeci, İstanbul'un gayrıresmi otogar yerleriydi. Sirkeci'deki otogar,Sirkeci Tren İstasyonu'nun yanındaydı. Bugün. OTAG KIRTASiYEAdını, Milli M ücadele Hareketi' nin yayın kuruluşuOtağ Yayınları'ndan alan Otağ Kırtasiye,Yerebatan Caddesi'nde.OTAG MÜZİK MERKEZiTümata'ya bağlı Türk Müziği merkezi OtağMüzik, 2009 yılında Alayköşkü Caddesi'ndeaçıldı.Alayköşkü Caddesi 20/B Cağaloğlu /0212 5111538 1www. tumata.com-· ----------------------------------~~

•4 DERSAADET SÖZLÜÖÜİstasyon Arkası Caddesi'nin olduğu yer, yazıhanelerinbulunduğu yerdi. Otogar buradanTopkapı'ya, bilahare de Bayrampaşa'ya taşındı.KAYNAKLAR• Aziz İstanbul, Yahya Kemal, MEB, İstanbul 1989• Eski İstanbul Otelleri, Vefa Zat, Bilge Karınca Y., İstanbul2005• Eski İstanbul'dan Hatıralar, Ahmet Cemaleddin Saraçoğlu,Haz. İsmail Dervişoğlu, Kitabevi Y., İstanbul 2005• İstanbul ve Boğaziçi-2, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul'un İlkleri ve Enleri, Süleyman Faruk Göncüoğlu,Ötüken N., İstanbul2010• İstanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003• Muharrir, Şair, Edib, Ahmed Rasim, Hazırlayan KazımYetiş, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1980• Payitaht İstanbul'un Tarihçesi, Sarkis Sarraf Hovhannesyan,Çev. Elmon Hançer, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul2006• Şehir Mektupları, Ahmet Rasim, Eğitim Yayınları, İstanbul,B. Tarih~-----~--

DERSAADET SÖZLÜGÜÖGRETMENLER BAHÇESi .. KÜLLÜKÖLMEZ ESERLER YAYlNEViKısa bir süre faaliyette bulunan Ölmez EserlerYayınevi, Türk kitapçılığında editörlüğün vekitap satıcılığının ileri bir anlayışla ilk uygulandığıyerlerden biridir. Babıali Caddesi'nde idi.Sahibi Avukat Etem Derviş Deriş'tir.ÖMER AGA'NIN BİNASI .. EGLENCEHA­NE-İ OSMANİ KUMPANYASIÖNER MÜZİK ALETLERİİskender Kutmani, 'Udcu Şamlı İskender' diyebilinen bir müzik adamıdır. Vezneciler'dekidükkanında çalgı yapımcılığının yanında, müzikaletleri ile tel, yay ve anahtar gibi aksesuarlarda satar. Bu işi, 1996 yılında ölümüne kadarsürdürdü. Oğlu Ferit Kutmani'den sonra mağaza,Haçik Öner ve oğlu Dikran Öner'in yönetiminegeçti. Torun Haçik Öner, Vezneciler'deÖner Müzik Aletleri adı altında faaliyet göstermektedir.ÖRMESÜTUNSultanahmet Meydanı'ndadır ... 4. veya 5. yüzyıldayapılmıştır. 944 tarihinde, onartılmıştır.Yontma taşlardan yapılan sütun, 20,68 metreyüksekliğindedir. 1.60 metre yüksekliğindebir kaide üzerine oturtulmuştur.ÖRNEK KLİŞE ATÖLYESİ'Örnek Klişe Atölyesi', Babtali'nin eski klişeustalarından Vartan Melikyan'ın atölyesi.Şimdi plaket ve şilt klişesi yapıyor.ÖTÜKEN NEŞRİYATÖtüken Neşriyat, Cağaloğlu'dan Taksim'e taşınanyayınevlerinden biridir. Ötüken, dahaönce Cağaloğlu'nda Klodferar Caddesi'nde idi.Şimdi aynı yerde İrfan Yayınları var. İrfan Yayınları,Mustafa Necati Sepetçioğlu'nun bütün· eserlerini neşrediyor.ÖZBEKLER TEKKESİ VE MESCİDİİSTANBUL TASARlM MERKEZiBuhara Özbekler Tekkesi, Osmanlı ile Türkistanarasında kültür, sosyal, siyasi ve diplomatiksahalarda bir köprü vazifesi görmüştür .Cumhuriyet döneminde ise Türkistanlı talebelerve yoksullar için bir mekan olmuştur.Tekke, 1925 yılında Tekkeler ve Zaviyeler Kanunugereğince kapatılan tekkelerin bir istisnasıoldu. Özbekler Tekkesi ayrıca Cumhuriyetdöneminde Atatürk'ün emriyle 'Türkistan+ GÜMÜŞ TABAK (Asit lndirme'+ GÜMÜŞ TEPSi (Asit indirme:~ GÜMÜ Ş KUPA (Asit indirme]+ PiRiNÇ PLAKEt+ BAKlR PlAKET+ BA~ON PLAKETt DIGITAL PLAKETt PRiNÇ TABELAt ALÜMÜNYUM TABELA+ KAPI iSiMLiKlERi+ MASA ISiMLiKLERi+ MADALYONLARt HER ÇEŞiT ROZET+ HER ÇEŞiT YAKAllK+ HER BOYUN--------~~

•4 DERSAADET SÖZLÜGÜBuhara Özbekler TekkesiVelidi Togan ve Cafer Seydamet Kırımer gibiaydınlar bu faaliyetlere katılır.Buhara Özbekler Tekkesi, 2006-2008 yıllarındaİstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafındanrestore edildi. Onarılan bina, İstanbul TasarımMerkezi adıyla kullanıma açıldı.Binbirdirek Mahallesi Şehitmehmetpaşa Yokuşu SokakNo:40 Sokullu Mehmetpaşa Camii Karşısı 1 Sultanahmet0212 4586161 1 www.istanbultasarimmerkezi.orgÖZDEMİR KİTAPÇILAR ÇARŞISIMARMARA KİTAPÇILAR ÇARŞISIBeyazsaray Kitapçılar Çarşısı , otel ve alış-verişmerkezine dönüştürüldü. Buradaki bazıkitapçılar, Şehzadebaşı ' ndaki Yümni KültürMerkezi'ne taşındı. Kitapçıların bir kısmı , Özdemirve Marmara çarşılarında kitapçılık faaliyetiniyürütüyor.KAYNAKLAR· Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• Eminönü'nde Eğitim Kurumları ve Türkiye'de İlk TürkçeÖğretim Yapan Model Okul Vefa Lisesi, Dr.Süleyman Doğan,l.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul2006• Eminönü'nde Özbekler Tekkesi, Çağatay Koçer, 1.EminönüSempozyumu Tebliğler Kitabı, Eminönü Belediyesi Y.,İstanbul 2006• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul Büyükşe ­hir Belediyesi Y., İstanbul2003İSTANBUL~STANBULTASARlMMERKEZİD E S lG NCENTER\36o'· CıaezlNl'~' IT~ıALTUI!IS TANSUl ""~ ISTAN8ULTA~ARlM OESIGNPORTALl PORTALTürk Gençler Birliği' merkezi olarak kullanİlmıştır.'Türkistan Türk Gençler Birliği',İstanbul'da Türkistan ve Türk Dünyası ile ilgiliönemli faaliyetlerde bulunur. Bilhassa BuharaEski Cumhurbaşkanı Osman Kocaoğlu, Zeki·~~------------------------------~---

DERSAADET SÖZLÜGÜPERİBABAÇatıadıkapı civarında kabri vardı.res'tofolro"tPERTEV ŞURUBU .,. ETHEM PERTEV BEYECZAHANE SİPANDELiRESTAURANTAdını, kurucusu Pandeli Çobanoğlu'ndanalır. 1901 yılında kurulan lokanta, Türk Mutfağınınözgün yemeklerini müşterilerine sunuyor.Özel yemekleri arasında levrek, kağıtta beğendilikebap; tatlı olarak da sarıburma, vişneekmeği, kazandibi, güllaç, tulumba, kurabiye sayılabilir.Pandeli Retaurant Mısır Çarşısı'ndadır.PARİSOTELiSirkeci'deydi ... Altında 'Kafkas Birahanesi' vardı.PASTIRMACI HANI VE MESCİDİBeyazı t'ta, Kapalıçarşı yakınlarındadır ...PAŞAKAPISI1703'ten sonra, Divan-ı Hümayun memurları,sadrazam konağına taşındı. 'Paşakapısı', hükümetkarşılığı kullanıldı. 1807'ye kadarhükümet konağı ve sadrazam konağı, Babıalibina silsilesi içindeydi. Bu tarihten sonra ayrıldı.Bu tarihten sonra, Paşakapısı'nda yalnızdevlet hizmetleri görülür oldu. Babıali veBab-ı Asafi, Paşakapısı'nın sonraki adlarıdır., PEYKHANEl'l Di\(,() 1 i C! ·~ ! IYI TlDI·RCISIll"li\"IR$ 1 Til~R •\ı\l KSIK OK IJ !l ~Peykhane, Osmanlı Padişahları'nın peykleriPATRONA HAMAMI .,. BE- yani hizmetçilerinin yaşadığı kışlanın bulun­YAZlT HAMAMI duğu semttir. Çemberlitaş'daki PeykhanePAYZEN YUSUF PAŞA KO­NAGIPayzen Yusuf Paşa Konağı,Kırkçeşme'dedir.PEDAGOJİ CEMİYETİ1960'lı yıllarda, İstanbul MilliEğitim İl Müdürlüğü'nünarkasında bir yerdedir. PeyamiSafa, burada bir konferansvermiştir:.Sokağı, adını buradan alır.PİRİNÇCİLER ÇARŞISI .,. HİDAYET CAMİİPİYALE PAŞA KONAGI .,. BÜYÜK VALİDEHANIPİYER LOTİ EVİPiyer Loti'nin İstanbul'da kaldığı evierden biri,Çemberlitaş'ta, diğeri ise Eyüp sırtlarındakiİdris Köşkü tepesindedir. İki yer de, PiyerLoti'nin adını taşıyor.-------~· ·

·~ DERSAADET SÖZLÜGÜarasında dayanışmayı temin etmek. Dernekmerkezi, Aksaray'da.Atatürk Bulvan Lale Apartınanı No:166/2 AksarayO 212 52245151 www.prizrenliler.orgEskiden Cağaloğlu' da, Piyer Loti civarında oturanünlülerden bir kaçı:Sadi Irmak: Piyer Loti Caddesi No:21 /CağaloğluOrd. Prof.Dr. Besim Turhan: Pierre Loti Caddesi No:15/2CağaloğluCenap Şehabettin'in oğlu avukat İsmet Rasin Tüm türk: PierreLoti Caddesi No:7 Türbe~~~----------------------------~ı-POLAT KİTAPÇILIKPolat Kitapçılık, İstanbul'un eski kitapçılarındanbiridir. Ankara Caddesi'ndedir.POLONYA PAZARIBeyazıt'ta, İstanbul Üniversitesi'nin yanındanMercan'a doğru inerken, kat otoparkı civarındakurulan turist pazarı. Doğu Bloku ülkelerindengelen turistlerin, memleketlerindengetirdikleri eşyaları sattıkları bir yerdi. 2006yılında kaldırıldı. Polonya Pazarı, bavul ticaretiyöntemiyle birlikte düşünülmelidir.PÖTÜRGELİ İŞADAMLARI DERNEGİEminönü, Pötürgelilerin yoğun olarak yaşadığıve çalıştığı bir semttir. Burada yaşayan Pötürgeliişadamları, şimdi derneğini de kurmuş.Dernek merkezi Saraçhane'dedir. Pütürgeliİşadamları Derneği, örnek bir karar alarak,Malatya'nın Pütürge ilçesindeki 86 ilköğretimokulunu onartıyor.PRİZRENLİLER KÜLTÜR VE -YARDIM­LAŞMA DERNEGİKosova Prizrenliler Kültür ve YardımlaşmaDerneği, 1967 yılında kuruldu. Derneğin amacı,Pri~ren'den Türkiye'ye göç eden hemşerHerPTTMÜZESİPTT Müzesi, Sirkeci'de, Büyük Postane'niniçinde. Büyük Postane, yüz yıl önce Posta veTelgraf Bakanlığı binası olarak inşa edilen dörtkatlı bir yapı. PTT Müzesi, Osmanlı ve TürkiyeCumhuriyeti'nin iletişim tarihine ışık tutuyor.PTT MÜZESi (Büyük Postane) Avrupa Yakası PTT BaşmüdürlüğüSirkeci 1 0212 5191999KAYNAKLAR• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Hatıralar Yahut Bir Vatan Kurtarma Hikayesi, NevzatKösoğlu ile Söyleşiler, Osman Çakır, Ötüken Neşriyat, İstanbul2008• İstanbul ve Boğaziçi-2, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul2004• Eski İstanbul Otelleri, Vefa Zat, Bilge Karınca Y., İstanbul2005• Muharrir, Şair, Edib, Ahmed Rasim, Hazırlayan KazımYetiş, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1980• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003• Tarih Boyuncu Türk Kültürü ve Sanatı, Ekmel İzdem, İstanbul1972

DERSAADET SÖZLÜGÜRABİAHANIBeyazıt' ta, Kapalıçarşı yakınlarındadır. ..RADYOEVi • BÜYÜK POSTANEMustafa dönemi reisülküttaplarından RecaiMehmet Efendi tarafından ı 775 yılında yaptırılmıştır.Giriş kapısı üzerinde ve sebildekiyazılar, devrin ünlü hattatı Yesari MahmudEfendi'ye aittir. Bina bugün kuruluş amacınauygun bir şekilde çocuk kütüphanesi olarakkullanılıyor.Kalenderhane Mah. Kovacılar Caddesi No:16 VefaRAGIP PAŞA KÜTÜPHANESiKütüphane, Koca Ragıp Paşa tarafındanı 762'de kurulmuş, ölümünden sonra 1763yılında hizmete açılmıştır. Kütüphanedeİslami ilimler başta olmak üzere tarih, edebiyatve diğer bilimlerle ilgili eserler yer almaktadır.Kitapların bin 274'ü yazma, bin 704'ü eskiharfti basma ve 9 bin adedi de yeni derlemedir.Kütüphane, Süleymaniye Kütüphanesine bağlıdır.Okuma salonu, çinilerle kaplıdır: KocaRagıp Paşa'nın türbesi kütüphanenin bahçesindedir.Orijinal birkaç kütüphane binasındanbiridir. 20ıı yılı itibariyle onarımı yapılıyor.Ordu Caddesi No:225 Laleli 10212 5187679RAHVANCIZADELER KONAGIRahvancızadeler Konağı,idi.Beyazıt Soğanağa'daRAUF PAŞA KONAGI ._ MİLLİ EGİTİM İS­TANBUL İL MÜDÜRLÜGÜRECAi EFENDi SIRYAN MEKTEBİRECAi EFENDi ÇOCUK KÜTÜPHANESiVefa Kovacılar Caddesi'ndedir. Sultan III.RECEP PEKER EVİKÜLTÜR VE TURİZM İL MÜDÜRLÜGÜRecep Peker'in evi, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğübinası olarak kullanılıyor.At Meydanı No:31 SultanahmetREHA FOTOKOPiSüleymaniye Kütüphanesi'nin arkasında,Suffe Vakfı'nın yanındadır. Sahibi KamilKüçükkuru'dur. Küçükkuru, oğlu Reha'nın isminiişyerine vermiştir. Nadir eserlerin fotokopisiyanında, Osmanlıca, edebiyat ve tarihkitapları da bulunmaktadır.--------------'------~·

·~ DERSAADET SÖZLÜGÜREMZİ KİTABEVİRemzi Kitabevi, 1927 yılında,Remzi Bengiyaklaşık 4 bin çeşit kitap yayınlamıştır.tarafından kuruldu. Önce Beyazıt'ta açtığıbir kitapçı dükkanıyla faaliyete başladı. Yayıneviolarak yayınladığı ilk kitap, ÖmerSeyfettin'in 'Yüksek Ökçeler' adlı eseridir.1929, sonlarında, Ankara Caddesi 93 numaradakiBabıali şubesine geçti. Bir çok yazarınilk kitabı, Remzi Kitabevi tarafından yayınlandı.Remzi Kitabevi, kuruluşundan bu yana,Burhan Arpad anlatır: "Remzi Bengi'yi, RemziKitabevi kurulmadan ve Bengi soyadı kullanılmadığıyıllarda tanımıştım. Beyazıt'tanVezneciler'e giden yolun solunda daracıkbir dükkanda daha çok eski kitap alır satardı.İlk bastığı kitap: 'Rudolf Valantino'nun AşkMaceraları' adını ve yayıncı olarak Ümit Kitabevi:M.Remzi firmasını taşır."RESİMLİ MECMUAResimli Mecmua'nın satış yeri BabıaliCaddesi'ndeydi.Sahnesi, bölgenin Direklerarası'ndan devraldığıkültürel mirasın devamı niteliğindedir.Bozdoğan Kemeri Yanı Unkapanı 1 0212 5265380REŞİT EFENDi HANICağaloğlu'ndan Sirkeci'ye inerken solda, şimdi'Ece Ajandaları'nın bitişiğinde, içinde serinlikesen avlu girişi vardır. İçeri girdiğinizde, dörtyanı çift katlı kocaman bir avluyla karşılaşırsınız.Burası Reşit Efendi Hanı'dır. EskidenCağaloğlu'nun matbaacılar sitesi hükmündedir.40 matbaa ve mücellit, burada işyapardı. Bugün geçmişin bir nişanesi olarakArtin Usta var. Avluya girerken hemen soldakemerli kapıdan geçip, eski bir matbaaya girersiniz.Burası, 1950'den beri çalışan ArtinKarakaş'ın matbaasıdır. Meşhur hattatımızHamidAytaç'ın mekanı da buradaydı.RESNE FOTOGRAFHANESİ1900'lü yılların İstanbul'unu anlatan FatihKerimi, Rense Fo ,toğrafhanesi'ni şöyle anlatır;"Rense Fotoğrafhanesi, pek güzel yapılmış.Sahibi Rahmizade Bahattin Bey, açık fikirli, çalışkan,müteşebbis ve nazik tabiyatlı bir adamdır.Giridi bir müslüman olduğunu öğrendim.Buraya geleli daha üç yıl olmuş. 'İş çok iyiyürüyor, lakin fotoğrafçılıkta çaliştıracakmüslüman eleman bulunmuyor' diyor."Resne Fotoğrafhanesi, İstanbul'da sahibi Müslümanolan ilk fotoğrafhan -edir.REŞAT NURİ SAHNESiİstanbul Büyükşehir Belediyesi ŞehirTiyatroları'na ait salon, 1960'lı yıllarda yapılmış... :Tarihsel dokuyla bütünleşen Reşat NuriREVANKÖŞKÜTopkapı Sarayı'nda 4.bahçededir. IV.Murat'ın,İran'a yaptığı, Revah Sefe'ri hatırasına yapılmıştır.

DERSAADET SÖZLÜGÜRİSALE-İ NUR ENSTİTÜSÜRisale-i Nur Enstitüsü, Süleymaniye'de ahşapbir konakta hizmet veriyor.Vefa Cemal Yener Tasyalı Caddesi No: ll 7 Süleymaniye0212 5131110 1 www.risaleinurenstitusu.orgROBERT KOLEJRobert Kolej'in kızYenikapı'da kiralık bir evde açıldı.bölümü, 1871 yılındaRUPEN KÜRKÇÜYAN MATBAASIRupen Kürkçüyan Fincancılar Yokuşu'nda veGalata'da iki matbaa kurdu.RUMELi BALKAN FEDERASYONUBalkan Türklerinin dayanışma amacıyla kurduklarıderneklerin bir araya gelmesiyle oluşturulmuşbir federasyon.Büyükpostane Cad. Hekim Çıkınazı No: ll Ara Han Kat:2203 Sirkeci 1 0212 5270787RÜSTEM PAŞA CAMİİTahtakale'dedir. İstanbul'un tarihi yapılarındanbiridir. Yüksek bir platform üzerineoturtulmuştur. Kıyı siluetine egemen bir konumdadır.Caminin bulunduğu yer, Roma dönemindenbugüne şehrin en işlek mekanlarındandır.Banisi olan Rüstem Paşa, döneminsadrazamı ve Kanuni Sultan Süleyman'ındamadıdır. Cami, Rüstem Paşa'nın ölümündensonra, 1561 yılında, eşi Hürrem Sultantarafından tamamlanmıştır. Rüstem PaşaCamii, olağanüstü güzellikteki çini kaplamalarıylameşhurdur. Türkiye'nin en zenginçini koleksiyonu, bu caminin duvarlarında yeralır. Bu çiniler, İznik duvar çinilerinin teknikve desen açısından en mükemmel örnekleridir.Mimar Sinan'ın, önemli eserlerindendir. GözdeRamazanoğlu'nun yorumuyla Mimar Sinan,"Bu eseriyle, bir cami kılıfı içinde bir çinimüzesi kurmuş gibidir."Rüstem Paşa Camii·-· -----------------------------------~

·~ DERSAADET SÖZLüGüÇelik Gülersoy, Rüstem Paşa Camii'nin çevresiniyorumlar: "Rüstem Paşa Camii çevresindebu doku var. Özellikle küçümencik dükkanıardakitüm el sanatları ürünleri, o hevenkle asılıipler, urganlar, parlak saçtan soba boruları,ne kadar insancıl ve sempatik birhava veriyor çevreye. Ama onların dışındakiher şey kötü. Özellikle iki katın daha yükseğibinalar. Buradaki geleneksel doku, bir dükkanile üstünde bir oda düzenidir. Fazlasının hepsinikesrnek gerek!"RÜSTEM PAŞA MEDRESESiCağaloğlu'nda Sadrazam Rüstem Paşa'nın MimarSinan'a yaptırdığı medresedir. Türk OcağıCaddesi'nde, Sultan Mektebi Sokağı'ndadır.1980 öncesi, MTTB yönetici kadrosunun kaldığıyurt buradadır. Cumhurbaşkanı AbdullahGül, bir öğrenci lideri olarak, burada kalmıştır.Medrese, bilahare 'Türk 2000 Vakfı' tarafındankullanıldı.KAYNAKLAR• Divanyolu, Beşir Ayvazoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul2003• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• İstanbul Kültür ve Sanat Ansiklopedisi, Tercüman Gazetesi,İstanbul 1982• İstanbul Maceramız-I, Çelik Gülers oy, Remzi Ki tab evi,İstanbul 1995• İstanbul Mektupları, Fatih Kerimi, Çağrı Y., İstanbul2001• İstanbul ve Boğaziçi-2, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul2004• Kentim İstanbul, İstanbul'un Seı;ntleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003• Payitaht-ı Zemin Eminönü 1-11, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, Erhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul2008• Tahtakale'de Rüstem Paşa Camii, Yrd.Doç.Dr. GözdeRamazanoğlu, 1.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı,Eminönü Belediyesi Y., İst. 2006~-------

DERSAADET SÖZLÜGÜSADARET BİNASI. BARIALİSADARET KONAGISadaret Konağı, Fuat Paşa Türbesi'nin karşısındaydı.SAATLİ MAARiF TAKVİMİİSTANBUL MAARiF KiTAPHANESi1860 yılında, Hacı Kasım Efendi, İstanbulMaarif Kitaphanesi'ni kurmuş ve Saatli MaarifTakvimi'ni yayınlamaya başlamıştır. HacıKasım Efendi'nin oğlu Naci Kasım, HarfDevrimi'nden sonra Atatürk için yazılan ilk kitabıyayınlamıştır. .. Bu kitabın adı, 'Atatürk'ünAltın Kitabı'dır.Saatli Maarif Takvimi, 1931 yılından buyana latin harfleriyle basılıyor. Bugünkurumun başında, Naci Kasım'ın küçük kızıAydın Geylani bulunuyor. Aydın Geylani, eşiMuhsin Geylani ve oğulları Ahmet Geylani ileSaatli Maarif Takvimi'nin yayınını sürdürüyor.Maarif Kitaphanesi, takvim dışında halk hikayeleride yayınlardı.Cağaloğlu Yokuşu No:38 Eminönü 1 0212 5190041SABAH GAZETESi- 1900'lü yıllarda, Sabah gazetesinin sahibi, ermenikökenli Milıran Efendi' dir. Sabah gazetesive matbaasının yeri, Babıali Caddesi'nde, MeserretOteli'nin alt tarafındaydı.. SABAHATTİN ZAİM ARAŞTIRMA MERKEziSabahattin Zaim Araştırma Merkezi (SEZAM),İstanbul iktisatçılar Derneği bünyesinde k~rulanbir merkezdir. Süleymaniye'de hizmet veriyor.Dernek bünyesinde faaliyete geçecek birbaşka merkez de 'Nevzat Ya1çıntaş AraştırmaMerkezi' (NE ZAM) ...Hoca Gıyaseddin Mahallesi Şifahane Sokak No: 18 Süleymaniye1 0212 5116987SADETTiN PAŞA KONAGIÇemberlitaş Evkaf Sokak'tadır. Abdülhamitdönemi nazırlarından Sadettin Paşa tarafındanyaptırılmıştır. Günümüzde ÇemberlitaşKız Lisesi tarafından kullanılmaktadır.SADULLAH PAŞA KONAGIII. Abdülhamit dönemi Merkez Komutanı SadullahPaşa'nın konağı, Çemberlitaş'ta idi.Konak bilahare, Vakıflar Müdürlüğü olarakkullanılmıştır. Ahmet Rasim, gençliğinde bukonakta genç kızlara musiki dersi vermiştir.Bu kızlar arasında olan Nigar isimli genç kız,veremden ölür. Ahmet Rasim, bu kız için, "Benböyle gönüller yakıcı bestenigarım" diyebaşlayan güftesini yazar.SAFVETİ PAŞA DERGAHISafveti Paşa Dergahı, Hocapaşa'da, EbussuutCaddesi'ndedir. Nakşibendi dergahıdır.SAFRANHANIKapalıçarşı'nın Beyazıt tarafındadır ...SAGIR AHMED BEY KONAGIKöprülü Han'in karşısında, Necip Paşa'nın büyükoğlu Sağır Ahmed Paşa'nın konağı vardı.Sonradan 'Osmaniye Oteli' olmuştur.SAGLIK MÜZESiDaha önce Sağlık Müzesi olarak kullanılanbina, şimdi Sağlık Bakanlığı'nın idari işleriyleilgili hizmet veriyor. Sultanahmet TramvayDurağı'nın yanında ...SAHAF İBRAHiMSahaf İbrahim Sofuoğlu, Tarihi Yarımada'nınson sahaBarından biri. içtihaclevi'nin altındamekana uygun bir işlevi yerine getiriyor. Sahafİbrahim'in www.nadirkitap.com'daki dükkanı--·--------------------------------------------------------------~~·

·~ DERSAADET SÖZLü Günın adı, Nefi'nin bir şiirden ilham alarak "dukkance-isahaf" olmuş. ·SAHAFİUMwww.sahafium.com, kültür kitapçılığı yapanMTVyayıncılığın internet üzerinden kitap satışıgerçekleştiren sitesi. Sahafium, ÇatalçeşmeSokak'tadır.İbrahim Der, Ekrem Karadeniz, Mehmet Tezcanlı,İbrahim Manav.SAİB PAŞA KONAGI. MEKTEB-İ MÜLKiYESAKALAR ÇEŞMESİSakalar Çeşmesi, Ayasofya Camii'nin ŞekerciKapısı denilen kapısının karşısında bulunurdu.SALİH NECATi BEY ECZAHANESiSalih Necati Bey Eczahanesi, Eminönü, TramvayCaddesi'nde idi.SALTO SiGARA KAGIDI FABRİKASISalto Sigara Kağıdı Fabrikası, Tahtakale'de idi.SANAYİ MEKTEBİ1868 yılında Sultanahmet Külliyesi'nin kilerbölümünde eğitimi başlandı. Bina genişletilmeçalışmaları sebebiyle bir süre Saffeti PaşaKonağı'nda eğitim yapıldı. 31 Ağustos 1899tarihinde yeniden açıldı. Bina Sanayi Mektebi,Yeniçeri Müzesi, Ziraat, Maadin ve Orman Nezaretitarafından ortak kullanıldı. 1925 yılındaİstanbul Ticaret Mektebi buraya nakledildi.Okul, 1959 yılında İstanbul İktisadi ve Ticariİlimler Akademisi adını aldı. 1982 yılındaMarmara Üniversitesi'ne devredildi.SAHAFLAR ÇARŞISIBeyazıt Camii ile Kapalıçarşı'nın Fesciler Kapısıarasında yer alan Sahafl.ar Çarşısı, 1460'daKapalıçarşı ile beraber kuruldu. Bugünkü görünümünü,1952 yılında aldı. Bir zamanlar endeğerli yazmaların, nadir basılı kitapların eldeğiştirdiği, kültür hayatımıza zenginlik katanbu mekanda, artık çok az eski kitap bulunabilmektedir.Yeni hali daha çok, bir kitapçılarçarşısı görünümündedir. Ders kitaplarındanyabancı yayınlara kadar, bir çok kitap satılmaktadır.Çarşının, Beyazıt Cainii tarafındakigirişinde bulunan camekanlı bölümlerde,eski matbaalardan kalma taşbaskısı malzemelersergilenmektedir. Çarşının orta..:sında, İbrahim Müteferrika büstü bulunmaktadır.Çarşı esnafının kurduğu bir de Salıafl.arDerneği var. Dernek başkanı Adil Sarmusak.Geçmişten günümüze, Sahafl.ar Çarşısı'nın ünlüleriise şöyle: Muzaffer Ozak; Arslan Kaynardağ,Şemsettin Yeşil, Ali Ertem, İsmail Özçaylı,Sanayi Mektebi binasında şimdi CumhuriyetEğitim Müzesi var.SANAYİ-İ NEFİSE BİRLİGİSanayi-i Nefise Birliği (Güzel SanatlarDerneği)'nin Edebiyat Şubesi'ni kurmak içinbir çok edebiyatçı bir araya gelir. Toplantıyakatılanlar arasında Halid Ziy~ Uşaklıgil, HalidFahri Ozansoy, Orhan Seyfi Orhan, Suad Derviş,Ziya Osman Saba, Vala Nurettin, Necip FazılKısakürek, Faik Ali Ozansoy, Peyami Safa veFlorinalı Nazım'a kadar pek çok meşhur sima,Gülhane'nin girişindeki Alay Köşkü'ndetoplanır. Tarih, 1928 yılı Temmuz ayıdır.SANAYİ NEFİSE MEKTEBİCAGALOGLU ANADOLU MODA TASARlMMESLEK LİSESİ1874 yılında, Babıali hariciye katipleri için dilokulu olarak inşa edilmiştir. Daha sonra Hukukve Mülkiye Mektebi, Darülfünun Fizik-KimyaLaboratuarı, 1909:..1921 arasında Darülmuallimin,1922-1925 arasında Sanayi Nefise Mekte-

DERSAADET SÖZLÜGÜbi (Güzel Sanatlar Akademisi) olarak kullanılmıştır.Bu okulda İbrahim Çallı öğretmenolarak görev alırken, Mahmut Cuda ve ElifNaci de öğrencisi olmuştur. Okul bugün,Anadolu Moda Tasarım Meslek Lisesi olarakkullanılmaktadır. Karşısında Hanefi Kayan'ınyönettiği, Kubbealtı Fotokopi vardır.SANDIKBURNUMarmara Denizi kıyısının Yenikapı taraflarındadır... Sandıkburnu,rintlerin eğlence mekanı idi.eskiden akşamcıların,Serınet Muhtar Alus, 'Eski Meyhane Alemleri'başlıklı yazısında, Sandıkburnu'ndan haberlervermektedir: "Yenikapı'daki Sandıkburnu ileLanga'daki Maksud'un meyhanesini unutmakkabil midir? Sandıkburnu o vakitler devrinkibarlarının rakı içtikleri yegane yerdir.Yazın mehtaplı gecelerde yüzelli metre kadardenize doğru uzanan salaş gazinalar hıncahınçdolar oturacak yer bulunamazdı. Bunlarıniçinde Artin'in Gazinosu mezelerin nefasetiitibariyle en mükemmellerinden ve en çok· müşterisi olanlardandı. Hele damadı Aris'inyaptığı fasulye pilakisi ile ciğer tavasınınemsali yok. Seyyar mezecilerden Onnik de,buranın maruf simalarındandır."SANSARYAN HAN!!.Abdülhamit Han zamanında yapılmıştır ...Uzun yıllar İstanbul Emniyet Müdürlüğü tarafındankullanıldı. 1944 yılında, aralarındaAlparslan Türkeş'in de bulunduğu milliyetçiaydınlar, burada gözaltında kaldı. Sirkeci'de,Hamidiye Caddesi'ndedir.SARAÇ İSHAK CAMİİ VE DERGAHIİbrahim Paşa Yokuşu'nda Uysal Sokak'tadır.SARAÇHANESaraç at, eşek, katır gibi binek hayvanlarına,eğer, kayış, semer ve yular gibi koşum malzemeleriüreten sanatkar demektir. Saraçlar,bir nevi bugünün otomotiv yedek parçacılarıhükmündedir. Saraçhane'nin ilk olarakFatih tarafından yaptınldığı ve vakfedildiğibilinmektedir. 1908 yılında çıkan Fatih yangını,Saraçhane'yi tamamen yakmıştır. Amasemt hala 'Saraçhane' adıyla bilinmektedir.'Saraçhane'deki en görkemli bina, İstanbulBüyükşehir Belediyesi'nin hiz_met verdiği BelediyeSarayı'dır. Belediye Sarayı arkasındakiAnkaravi Medresesi, tarihi öneme sahip. MedresedeTürk Dünyası Araştırmaları Vakfı hizmetveriyor. Fatih külliyesinin sınırları buradanbaşlardı. Günümüze Saraçhane'den sınırlısayıda dükkan kalmıştır. Asıl niteliği bozulanüç dükkan, Dülgerzade Camii kıblesinin karşısındadır.Burada şimdi çiğ köfte satılıyor.Tanpınar, Saraçhane'yle birlikte eski yer adlarındanbir kısmını şöyle yorumlar: "BugünSaraçhane, Okçular, Sedefçiler, Çadırcılargibi sadece bir semti gösteren adlar, bundanyetmiş seksen yıl önce bile arı kovanı gibi intizamlaişleyen, şehrin hayatında, refahında mühimbir yer tutan, titiz işleriyle gündelik eşyayabir sanat çeşnisi veren bir yığın küçük sanatınhususi çarşı ve atölyeleriydi."SARAFİM KIRAATHANESİSarafim Efendi, Beyazıt Okçularbaşı'ndaki kıraathanesinde,kitap ve gazete dağıtımı yapar.Sarafim Efendi ayrıca, gazete koleksiyonculuğuyaparak, kalem ehline, bir nevi arşiv hizmeti desunmuştur. Onun, faydalı bir müessese kurduğunusöyleyen Ahmet Rasim, Sarafim Efendi'yişöyle anlatır: "Sarafim uzuna yakın boylu, aztıknazca, benim gördüğüm zamanlar kırantayüzlü biriydi. Eski müvezzilerden TömbekiciCelil ve Hasan, bu müessesenin gösterdiğifaaliyetten dolayı ehemmiyetlerini kaybetmişlerdi.Sahaflar, Kaşıkçılarbaşı kitapçılarıdaimi bir ataletle mahkum olduklarındanmeşhur kitapçı Arakel ile Karabet, Ohannes veKasbar, gazete müvezziliğini, yeni sistemkitapçılığa yükseltmiş bulunuyorlardı."SARAYBURNUTopkapı Sarayı'ndan bakınca, her tarafa nazırolan Sarayburnu, her yönden gelip geçenlerinrahatça görülebildiği bir yerdir. Burası daha

·4 DERSAADET SÖZLÜGÜönce bir mesire yeri olup, 'Mübaşir' denilenbir çeşme ve denize yakın bir namazgahvar idi.Ressam Edmondo de Amicis, 1874 yılındaSarayburnu'dan İstanbul'a girişini şöyle anlatır:"Sarayburnu'dan geçiyoruz ... Son derecebüyük, ışık içinde bir saha, sonsuzşeyler ve renkler görür gibiyim ... Burnugeçtik... İşte İstanbul! Muhteşem, muazzam,ulu İstanbul! Yaradan'a hamdolsun, yaratılmışaşan. Böyle bir güzelliği rüyamda bile görmemiştim!"Sarayburnu, Topkapı Sarayı'nın deniz tarafıolmak hasebiyle Osmanlı hanedanailesinin düğün ve eğlencelerinin de mekanıdır.Buradaki düğünlere, Veysi surnameyazmış, Levni minyatür çizmiş, Behzad da tezhiplesüslemiştir.SARAYBURNU ATATÜRK HEYKELİİstanbul'daki ilk Atatürk heykeli, 1925 yılındaheykeltraş Heinrich Krippel tarafındanyapılan Sarayburnu Atatürk Heykeli'dir.1924-1928 yıllan ansında İstanbul belediyebaşkanlığı yapan Emin Bey, heykelin yapılışgerekçesini şöyle anlatır: "Medeni dünyadamebzulen cari olan abide inşası, heykel rekzigibi şehirlere ziynet, tarihe hizmet temineden, sanat zevkini arttıran güzelliklerinİstanbul'da bulunmadığını hatırlayarak, vatansathında ilk defa olarak Kripel adındabir heykeltraşa Atatürk heykelini yaptırdım.Sarayburnu'nda kaidesini de inşa ettirerekheykeli de Sarayburnu'na naklettirdim. İstifamdolayısıyla açılış töreni halefim Üstündağ tarafındanyapıldı. Bunu takiben memleketinmuhtelif şehir ve kasabalarında bir çokheykeller rekzedildi."SARAYBURNU-SALACAK BOGAZ KÖPRÜSÜİşadamı Nuri Demirağ, Sarayburnu-Salacakarasında bir boğaz köprüsü projesihazırlatmıştır.SARIKONAKTürkiye'nin sayılı biyografi yazarından biri olan·İbnülemin Mahmut Kemal İnal'ın evi, bir türakademi ya da sanat tarihi müzesi idi. İbnülemin,Türkiye'nin önde gelen sanatçılarınınhat yazılan, tabloları, dünyada. tek nüsha olanel yazması kitaplada dolu bu konakta, ömrünügeçirmiştir. Süleyman Nazif'in 'DarülKemal' adını verdiği ev, 'Sarı Konak' diyemeşhu:rdur. Evin ziyaretçileri arasında AhmetHarndi Tanpınar, Hasan Ali Yücel ve Yusuf ZiyaOrtaç gibi ünlüler vardır. Bunların dışında konak,iki büyük felakete uğramıştır. Bunlarınbirincisi yangın, jkincisi ise Fransız İşgalKuvvetleri'nin evde ikamet etmesidir.İbnülemin'i ve San Konak'ın işlevini, tarihçiyazarDursun Gürlek'ten dinlemek lazımdır.SARIM KARARET CİNCİYAN EFENDi EC­ZAHANESİSanm Karabet Cinciyan Efendi Eczanesi, Yenikapı,İstasyon Caddesi'ndeydi.SEDEFÇİLEK ÇARŞISIÇemberlitaş'ta, Atik Ali Paşa Camii ile SinanPaşa Türbesi sırasında bulunan 'ArapzadelerHaziresi' arasındaki dükkanlarda, eskiden sedefeşyalar, rahleler, el aynaları ve kaplaryapılırdı. Buraya bu yüzden Sedefçiler Çarşısıdenilmiştir.SEFEROGLU SİGARA KAGIDI FABRİKASISeferoğlu Sigara Kağıdı Fabrikası, Marpuççular'daydı.SELANİK BONMARŞESİSelanik Bonmarşesi, Gümrükönü Mescidi'ninyerine yapılan dükkanda faaliyet gösterdi.1920'lerin sonuna kadar 20 yıldan fazla faaliyetinidevam ettirdi. Sahibi, Selanikli İpekçiailesiydi. Aile bundan önce de 1898 yılındaEminönü'nde 'Hüsn-ü İntihap" adıyla büyük .bir mağaza açmıştı.SELANİKLİ MENASE VE ŞUREİ

DERSAADET SÖZLÜGÜnirkent ilçesinin hemşehri vakfı, Aksaray' da ...Atatürk Bulvan Kiper Han No:122 Kat:1 Aksaray 10212 5128545SEPETÇİ HANIKapalıçarşı'nın Beyazıt tarafındadır. ..SEPETÇİLEK KASRI· ULUSLARARASI BASlN MERKEZiEminönü'nde, Sarayburnu'nda yer alır. Yapıldığıdönemde Topkapı Sarayı sınırları içindekalan yapı, ı64J'de Sultan İbrahim tarafındaninşa ettirilmiştir. ı 739 yılında, SultanI. Mahmut döneminde yenilenmiştir. Bu kasrınyanında bulunan kayıkhane, aynı zamanda, padişahlaraait saltanat kayıkların bağlandığı biryerdi. Ayrıca padişahlar donanmanın sefereçıkışını ve dönüşünü buradan izlerierdiCumhuriyet döneminde askeri ecza deposuolarak kullanılan kasır, · restorasyondan öncetümüyle kendi haline terk edilmişti. VakıflarGenel Müdürlüğü tarafından yapılan ı980yılındaki onarımdan sonra Basın Yayın GenelMüdürlüğü'nün Uluslararası Basın Merkeziolarak kullanılmaktadır.' Kennedy Caddesi No:3 Sarayburnu0212 5191817 www.sepetcilerkasri.comSERDAP KÖŞKÜSerdap Köşkü, üç cepheli idi ... Ortasında bir şadırvan,büyük kapıdan girilince sağda ve soldabirer oda vardı. Odalarda gayet büyük ve sanatlıaynaların önünde, adeta bir tiyatro sahnesinitemsil eden saatler konulmuştu. Hersaat başında, kuklalar sahnede oynardı.SERGİ-İ UMUMi OSMANİı Aralık ı862 tarihinde Sultanahmet ve Ayasofyacamilerinin arasında p~lunan meydanciasergi binasının inşasına başlandı. Bina, Os-manlı Devleti mahsul ve mamullerini sergilemekamacıyla yapıldı. 27 Şubat ı863 tarihindeSultan Abdülaziz, Cuma namazını Ayasofya'dakıldıktan sonra sergiyi hizmete açtı. Sergi-iUmumi Osmani binasının mimarı Fransız mimarBourgeois'tir.SERHEND KİTABEVİİhlas Vakfı, Türkiye'de yabancı dille kitaplar neşredipyurt dışına gönderen bir kuruluş. Vakıf,Türk kültürünü tanıtmayı şiar edinmiş. Bugüninterlandımızdaki dost diller yanında, Afrika veUzak Doğu dillerinde de kitap yayını yapılmasısevindirici. Adını, İmaını Rabhani'nin yaşadığıSerhend şehrinden alan Serhend Kitabevi,Cağaloğlu'da, İhlas Vakfı'nın kitaplarını satıyor.Ankara Caddesi No:97 Cağaloğlu 1 0212 5225027SEYYAH EREN DERGAHI • ARASTATEKKESİSIHHİYE UMUM MÜDÜRLÜGÜ • HASANPAŞAKONAGISIRÇA SARAY. ÇİNİLİ KÖŞKSlRRI RASİM BEY ECZAHANESiSırrı Rasim Bey Eczahanesi, Çemberlitaş'ta idi.SITKI H~KKI BEY ECZAHANESiSıtkı Hakkı Bey Eczahanesi, Laleli'de TayyareApartınanları karşısında idi.------~~

·~ DERSAADET SÖZLü GüSiLAHTAR MUSTAFA PAŞA SARAYIBu sarayın, At Meydanı yani SultanahmetMeydanı'nda olduğu söylenmektedir.COKS1'AN1'1.NOP L.E. Gın·ı::- de' Cllam5:ıs de f~r Oriont.mt::rc.~t.tt t i orı o i t-ht! orient.ul rRHwsys..SİMKEŞ HANIBeyazıt'ta, Sultan II. Mustafa'nın annesi GülnuşEmetullah Sultan'ın yaptırdığı bir han ...SİMKEŞHANE .ORHAN KEMAL İL HALK KÜTÜPHANESIYAZMA ESERLER KÜTÜPHANESiSimkeşhane, gümüş ve altın teller çekenesnafın bulunduğu yere verilen ad dır.Önceleri Çorlulu Ali Paşa Camii ve medresesininyerindeyken sonradan Beyazıt'tanAksaray'a giden cadde üzerindeki binayanakledilmiştir. İlk İstanbul darphanesi,Simkeşhane'nin içindedir. Bir dönem,gümüş Osmanlı paraları da burada basılmıştır.Simkeşhane Çarşısı olarak bilinen bina,ı 707 yılında Sultan III. Ahmet'in başkadınıÜmmetullah Hatun tarafından sebil, çeşmeve mektep ilavesiyle 'Simkeşhane-i Amire'olarak inşa edilmiştir. Bina günümüzde,'İstanbul Orhan Kemal İl Halk Kütüphanesi've 'Yazma Eserler Kütüphanesi' olarak kullanılmaktadır.Ordu Caddesi No:33 Beyazıt 10212 5181047www.orhankemalkutup.gov. trSİNAN PAŞA KÖŞKÜSadrazam Sinan Paşa, III. Murat'ahediye olarakyaptırmıştır. 'İncili Köşk' de denir. ı 72ı'lerekadar bulunduğu meydana ismini vermiştir.'İncili Köşk Meydanı' olarak bilinen meydana,daha sonraları 'Gülhane Meydanı'denmiştir. Köşk'ün mimarı Davut Ağa'dır.Topkapı Sarayı eteklerinde, Marmara kıyılarındaYalı Köşkü'nün bitişiğinde yapılmıştır.laziz, demiryolunun Topkapı Sarayı'nın bahçesindengeçmesine izin istenildiğinde, "memleketimedemiryolu yapılsın da isterse sırtımdangeçsin, razıyım" diyerek, bu konuyaverdiği önemi belirtmişti.Sirkeci Gar binası, ı890 yılında, Sultan Il. Abdülhamitzamanında, demiryolu şirketitarafından yapıldı. Binanın Selçuklu dönemitaç kapılarını andıran bir girişi vardır.SİRKECİ-HALKALI BANLİYÖ HATTISirkeci-Halkalı Banliyö Hattı,ı888 yılında işletmeyeaçıldı. Yapım imtiyazı Baron Hirsch'deolan Şark Demiryolları bütünlüğü içinde yeralıyordu. ı937 yılında millileştirildi. Hat boyuncaı955'ten itibaren elektrikli trenler işlemektedir.Bu demiryolu üzerindeki istasyonlar,Sirkeci, Cankurtaran, Kumkapı, Yenikapı,Kocamustafapaşa, Yedikule, Kazlıçeşme, Zeytinburnu,Yenimahalle, Bakırköy, Yeşilyurt,Yeşilköy, Florya, Menekşe, Küçükçekmece, Kanarya,Soğuksu ve Halkalı'dır. ·SİRKECİ iSKELESi

DERSAADET SÖZLÜGÜM.Şevket Eygi'nin verdiği bilgiye göre, SoğanağaCamii'nde, İmaını Gazali'nin İhya kitabınınokumaları yapılırdı.SOGANCILAR MESCİDİEminönü'nde, Sağancı esnafının mescidi idi.Günümüze kalamadı.SOGUK SARNIÇSultanahmet Anadolu Meslek Lisesi'nin altındadır.SIYASAL VŞEHZADE SIBYAN MEKTEBİŞehzade Sıbyan Mektebi, 1548 yılında Kanu­~i Sultan Süleyman tarafından yaptırılmış-. tır. Mektep, Mimar Sinan eseridir. Osmanlıdöneminde Sıbyan Mektebi olarak kullanılanyapı, Cumhuriyet'in ilk yıllarında ilkokul olarakhizmet vermiştir. Şehzade Sıbyan Mektebi,onarılarak vakıf etkinliklerine tahsis edildi.SBF mezunlarının kurduğu Siyasal Vakfı, Dr.Fahri Solak başkanlığında faaliyetlerini bu tarihibinada sürdürüyor.Kalanderhane Mahallesi Darülelhan Sokak No:8 Vezneciler1 0212 5113220 www.siyasalvakfi.orgSOGUKÇEŞME ASKERi RÜŞDİYESİÇOCUK MAHKEMELERİGülhane Parkı'nın üst giriş kapısının karşısındaki19. yüzyıl yapısı bina, 'Soğukçeşme AskeriRüştiyesi' olarak yapılmıştır. 1980'lerde, 'DevletGüvenlik Mahkemesi' olarak kullanıldı.Şimdi 'Çocuk Mahkemeleri' oldu. Binanınmahkemeden önceki görevi ise 'Adli TıpKurumu' dur.SOGUKÇEŞME SOKAGISİYAVUŞ PAŞA MEDRESESiSüleymaniye'de sadrazam Kanijeli SiyavuşPaşa'nın yaptırdığı bir eser.SİYAVUŞ ,PAŞA SARAYIVefa civarındadır. Süleymaniye'nin kuzeyinde, Haliç'e nazır bir konumda yapılmıştı. MimarSinan eseriydi. Günümüze kalamamıştır.SOFACAMİİTopkapı Sarayı'nda 4. bahçede, Sultan Abdülmecit'inyaptırdığı küçük cami.SOFAKÖŞKÜTopkapı Sarayı, 4. bahçededir.SOFU MEHMET PAŞA KONAGISofu Mehmet Paşa Konağı, Şehzade-başı'ndaydı.SOGANAGA CAMiiTopkapı Sarayı'ndan Gülhane'ye inen sokak. ..Turing Eski Başkanı Çelik Gülersoy'un gayretleriylebu sokaktaki evler, orijinal şekillerinegöre restore edildi. Bu sokakta, eski cumhurbaşkanlarımızdanFahri Korutürk'un doğduğuev ve İstanbul Kitaplığı önemlidir.Ayrıca Gülhane'nin bu sokakla bitişen kapısınada, 'Soğukçeşme Kapısı' veya 'Soğuksu Kapısı'da denir.SOKAK FENERLERİ1900'lü yıllarda, Beyazıt ve Fatih sokaklarınıaydınlatmak için Yedikule Gazhanesi vasıtasıyla4 bin adet sokak feneri yakılmaktaydı.SOKOLLU KÜLLİYESİSultanahmet ile Kadırga arasındadır ... SadrazamSokollu Mehmet Paşa'nın yaptırdığı çini-------------1~

•$ DERSAADET SÖZLÜÖÜılerle süslü cami, külliyenin merkezidir. 1571yılında yapılmıştır. Külliyede cami, medrese,kütüphane vardır. Cami'de Kabe'deki HacerülEsvet taşından dört parça bulunmaktadır.Külliye içinde ayrıca bir tekke de vardır.SOKOLLU SARAYISultanahmet Camii'nin yerinde eskidenSokollu Mehmet Paşa'nın sarayı vardı.'Yeni Saray' ve 'Ayasofya Sarayı' diye de söylenirdi.Cami yapılırken yıktırıldı.SONSAATBasın Müzesi'nin tam karşısındaki binanınbir bölümü, Son Saat gazetesinin binasıdır. Bubinada uzun yıllar, 'Murat Dersanesi' faaliyetgösterdi. Şimdi sürücü kursu var. Son Saat, N e­cip Fazıl'ın günlük yazılar yazdığı gazetelerdenbiridir.SORUN YAYlNLARISosyalist solun özgün yayınevlerinden biri. AkbıyıkDeğirmeni Sokak No:33/A Sultanahmetadresindedir.SÖNMEZ NEŞRİYATKurulmasına ilim Yayma Cemiyeti'nin öncülükettiği bir yayınevi ve ki ta b evi... SultanahmetCamii'nin girişindedir. Daha önceCağaloğlu Şeref Efendi Sokak'ta idi. Kültüradamı Ali İhsan Yurt, burada bir dönem yöneticilikyapmıştır.SÖZLER NEŞRİYATSadece Said Nursi'nin Risale-i Nur Külliyatı'nı yayınlayanbir yayınevidir. Cağaloğlu Meydanı'nda,Ankara Caddesi'nin, Nuruosmaniye Caddesi ilekesiştiği köşede. Burası 2010 yılında yayınevininCağaloğlu irtibat noktası oldu. Yayınevi merkezi,İkitelli'de Aykosan Sanayi Sitesi' nde.STARTVTürkiye'nin ilk özel televizyonu Star Tv,Türbe Sokak'ta Uzanlar'a ait bir binadayayına başladı. Ahmet Özal'la Cem Uzan'ınortak olduğu bu televizyon kanalının kurucugenel müdürü, Tunca Toskay'dı.SU SATAN ÇOCUKEski İstanbul'a özgü en yaygın gorüntülerdenbiri de, su satan çocuklardır. Su satıcısı çocuk,elinde birkaç bardakla, çeşmeden doldurduğubir testi suyu satmaktadır.SU TERAZİSİSu dağıtım şebekeleri üzerinde basıncı ayar'­layan su terazilerine İstanbul'un pek çoksemtinde rastlanır. Su terazisi, önce Romadöneminde kullanıldı. Osmanlı döneminde,daha da geliştirildL Su seviyesi, basıncı, debiölçümleri ve dağıtım gibi özelliklerle donatıldı.Sultanahmet'teki Su Terazisi, Ayasofya'nın karşısında,Halide Edip Parkı'nda, Milyon Taşı'nınyanındadır. İstanbul'daki anıt ağaçların enbüyüklerinden biri olan erguvan ağacı da,1.65 cm'lik çapıyla buradadır.SU VAKFISu Vakfı, suyun insan hayatındaki öneminivurgulamak amacıyla kurulmuştur. Vakıf,İstanbul'un her tarafını süsleyen çeşme vesebillerimizin envanterini çıkartriıl.ş. Bugünekadar 900'e yakın çeşmenin isim tespiti yapılmış,inşa tarihleri ve yaptıranları belirlenmiş,mimari özellikleri incelenmiş, fotoğrafları çekilmiş,bugünkü durumları tespit edilmiş, adreslericadde ve sokak olarak belirtilmiştir.Atatürk Bulvan No: 148/16 Aksaray 1 0212 5223570SUCU KOSTİ'NİN DÜKKANIBugünkü Adliye'den, Babıali Caddesi'ne (AnkaraCaddesi) gelirken, Babıali Caddesi'neköşeyi dönünce, İkbal Kütüphanesi'ninüstünde Sucu Kosti'nin Dükkanı vardı.Sucu Kosti'nin dükkanı şairler, yazarlar vegazetecileriçin önemli bir mahfildi. Dönemin basınhayatıyla bu dükkan kadar ilgili yer pek azyer vardı.SUCU YORGİ'NİN DÜKKANI·~r-----------------------------------------------------------------------~~------

DERSAADET SÖZLÜGÜ1900'lü yılların başında, Sucu Yorgi'nin dükkanı,Babıali Caddesi'nde, Meserret Apartımanıkarşısındaydı.SUDİ KÜTÜPHANESi. AHMET HALİTKİTABEVİSUHULETSuhulet, kolaylık demektir. Suhulet, Kadıköy'leSirkeci arasında sefer yapan ilk araba vapurudur.26 numaralıdır. Suhulet'i 27 numara ileSahilbent araba vapuru takip etmiştir. 2007 yılındadevreye sokulan yeni bir araba vapurunada Suhulet ismi verilmiştir.SULTAN III. AHMET SEBİLİ VE Ç E ŞM E SİAyasofya Camii'nin sağ yanında ve TopkapıSarayı'nın 'Padişah Kapısı' önünde yer alır .1729 yılında inşa edilmiştir . Duvarları bezemelerleve ondört kıtalık bir kasideninyazılı olduğu hatla süslenmiştir. Çeşmeninoval köşelerinde sebil vardır .SULTAN HAMAMIYeni Cami ile Büyük Postane arasındaki hamam...Eski İstanbul'un meşhur mekanlarından, lezzetduraklarından biri de Sultanahmet İş ­kembecisi idi.SULTANAHMET ADLİYESiİstanbul'da adiiyeler çoğalmadan önce, çokönemli davalar burada görülürdü. Bu yönüyleSultanahmet Adliyesi, basın ve siyasi tarihimizleyakından ilgili bir binadır. 1911 yılınakadar Meclis-i Mebusan, daha sonra adiiye olarakhizmet veren bina, 3 Aralık 1933 tarihindeyandı. Sultanahmet Adiiye binası, 1950'liyıllarda da bir yangın geçirdi. Bunun üzerineSirkeci'deki 'Büyük Postane'nin üst katı adliyeolarak kullanıldı.Cağaloğlu'nun mütemmim cüzlerinden biri de,avukat yazıhaneleridir. Avukat yazıhaneleri,çoğunlukla Adiiye civarındaki işhanlarındaydı.Sultanahmet Adliyesi, Temmuz 2011 tarihi itibariyleÇağlayan'da yeni yapılan İstanbul AdliyeSarayı'na taşındı.SULTAN KAYlKLARI, Tarihi Yarımada'nın kültürel hayatı tekrar tekrarkeşfedilmeye muhtaç. Bu amaçla, sultan kayıklarıiyi bir vesile olabilir. Sultan kayıkları ileİstanbul'u denizden gezmek mümkün.SULTAN II. MAHMUT TÜRBESi. TÜRBESULTAN II. MAHMUT SEBİLİDivanyolu Caddesi üzerinde bulunan SultanII.Mahmut'a ait türbenin caddeye bakancephesi üzerinde yer alır . Türbeyle birlikteyapımı, 1840 yılında tamamlanmıştır. Bütünüylemerrnede kaplı ve üzeri kubbe ile örtülüdür.SULTANAHMET İŞKEMBE .CİSİFOURSEASONSHOTELEski Sultanahmet Cezaevi, şimdi otel olarakkullanılıyor. Otele, Four Seasons Hoteladı verilmiş. Yapı , Milli Mimari akımın ınürünlerinden biri. Sultanahmet Camii veAyasofya'ya komşu ... Hapisanenin eski girişkapısı, Küçükayasofya'da, Hoca Ahmet YeseviVakfı 'nın bahçesinde te şhir ediliyor. Four

$.. .DERSAADET SÖZLÜGÜSeasons Hotel'in arkasında,Sarayı'nın kalıntıları var.Bizans BüyükSULTANAHMET GAZETESiSultanahmet Gazetesi, aylık olarak yayınlanıyor.Tarihi Yarımada'nın hem tarihi hem güncelboyutuna katkı sağlayan bir yayın. ErdemYücel ve Hüseyin Emiroğlu'nun yazıları ilgiyletakip edilebilir.SULTANAHMET KÖFTECİSİçalışmışlardır. 'Evliya Çelebi, caminin yıktırılanbaşvezir sarayının yerine yaptırıldığını söyler.'Bu saray, Sokollu Mehmet Paşa Sarayı'dır. SultanahmetKülliyesi'nin inşaatı, uzun sürmüştür.1617 yılında cami, 1619 yılında ise külliyeningeri kalan kısımları tamamlanmıştır.Tanpınar Sultanahmet Camii'ni, şöyle yorumlar;"Sultanahmet'in içi bütün bir mavibahar rüyasıdır. Pek az mimari, ışığı bu kadarlezzetle dokur ... Gerçekten SultanahmetCamii'nin içi, tıpkı çocukluğumda düşündüğümgibi bir cennet bahçesidir .''Çelik Gülersoy, Sultanahmet Camii'ni şu satırlarlaanlatır: "Namaz kıl denilse, onun içinAyasofya'yı değil, karşıki Mavi Camii (Sultanahmet)tercih ederim. Çünkü bir İstanbulçocuğunun zihninde İslamlık deyince, çinilerinasil renkleri ile bir ışık bolluğu veaydınlık uyanır. Bu duygularım, Ayasofya'yasaygıma ve bağlılığıma hiç engel değil.''1920 yılında kurulmuştur. Lokanta, çok özelbir köfte olan, 'Sultanahmet Köftesi'ni sunuyormüşterilerine ...SULTANAHMET KÜLLİYESİSultanahmet CamiiAt Meydanı'nda, Ayasofya Camii'nin karşısındadır.Sultan I. Ahmet tarafından, mimarSedefkar Mehmet Ağa'ya yaptırılmıştır.Külliyenin yapıroma 1609 yılında büyük birtörenle başlanmıştır. Bu törende ŞeyhülislamMehmet Efendi, Aziz Mahmut Hüdayi, Sad.:razC!-m Davut Paşa ve diğer devlet ekranınınyanı sıra bizzat padişah da temel kazma işindeİstanbul'daki en büyük yapı komplekslerindenbiri olan külliye, bir cami, medreseler, hünkarkasrı, arasta, dükkanlar, hamam, çeşme, sebiller,türbe, darüşşifa, sıbyan mektebi, imarethaneve kiralık odalardan oluşmaktadır. Bu yapılarınbir kısmı günümüze ulaşamamıştır.Yahya Kemal, Süleymaniye ve Sultanahmet camilerinin,'İstanbul'a kesin şeklini veren'eserler olduğunu söyler. Bestekar SadettinKaynak, Sultanahmet Camii'nin başmüezzinliğiniyapmıştır. Bu görevdeyken plakdoldurmuş ve bilahare film müzikleri yapmayabaşlamıştır.SULTANAHMET MESLEK LİSESİSultanahmet Meydanı'nın deniz tarafında,Cumhuriyet Eğitim Müzesi'nin arka tarafındadır.Kılıçhane'nin yerine kurulmuştur. Kılıçhane,15. yüzyıldan 1868'e kadar İstanbul'dafaaliyet gösteren sanayi okulu ve imalathanedir.'Dımışkıhane' olarak da bilinir. Günümüzdeaynı yerde Sultanahmet Anadolu Teknik veEndüstri Meslek Lisesi ve önünde CumhuriyetEğitim Müzesi var.SULTANAHMET MEYDANI. AT MEYDANISULTANAHMET MİTİNGİİzmir'in Yunanlılar . tarafından işgali üzerine,Sultanahmet Meydanı'nda yapılan tarihi mi-

DERSAADET SÖZLÜGÜting ... 23 Mayıs 1919 tarihinde yapılan mitinge200 bin kişi katıldı. Miting konuşmacılarındanHalide Edip, dinleyicileri coşturanbir konuşma yapmıştı. Konuşma kürsüsününkonulduğu yer, bugün Halide Edip Parkı olarakadlandırılmıştır.SULTANAHMET SİMİT FESTİVALİFatih Belediyesi, İstanbul İl Kültür ve TurizmMüdürlüğü ile Sirnit Sarayı'nın birlikte düzenlediği'Sultanahmet Sirnit Festivali', İstanbulsimidini tüm yönleriyle tanıtmak, kültürel birürün olduğunu vurgulamak amacıyla düzenleniyor.Sultanahmet Sirnit Festivali, her yıl eylülayında yapılıyor. Festivalintemel etkinlik alanı,Sultanahmet Meydanı, Mehmet Akif ErsoyParkı ve Amfi Tiyatro Sahnesi.SULTANAHMET ŞENLİGİSultanahmet Şenliği, Eminönü ve bilahare FatihBelediyesi tarafından her yıl Ramazan ayındadüzenlenmekteydi. İstanbullular, Ramazancoşkusunu burada yaşardı. Geleneksel damaktatları ve eğlenceleri burada sergilenirdi. Biranlamda eski Direklerarası'nın misyonuSultanahmet Şenliği'ndeyaşama imkanıbulurdu. Sultanahmet Meydanı'nda düzenlenenşenliğin 'Dini Yayınlar ve Kültür Puan'ylaaynı dönemde düzenlenmesi, Eminönü'ndeçok büyük bir hareketliliğe yol açmaktaydı.Eski İstanbul'dan kalan lbir kısım kültürelunsurların Sultanahmet, Feshane, EyüpSultan ve Sarıyer'de sergilenmesi, şehrinyeni sakinlerinin bunlarla tanışmasıolumlu idi. 2010 yılı itibariyle Dini YayınlarFuarı Beyazıt Meydanı'na yönlendirildi. SultanahmetŞenliği de böylece tarihe karıştı.Tanpınar, İstanbul halkının eskiden de Beyazıt·· ile Sultanahmet arasında gezintiler yaptığınınakleder. Bu geziler özellikle ramazan ayında .artar. Akşam gezilerinin, Şehzadebaşı'ndanFatih'e, Edirnekapı'ya uzanan güzergahları da·. vardır.SULTANAHMET TÜRBESiSultanahmet Camii'nin bahçesine bitişik, AlmanÇeşmesi'nin karşısındadır.1617 yılında,28 yaşında ölen Sultan I. Ahmet için yapılantürbe, 1620 yılında Sultan IL Osman dönemindetamamlanmıştır. I. Ahmet, Aziz MahmutHüdayi'nin bağlısı bir devlet başkanı idi. İçi,çepeçevre duvarları dolaşan ayetler ve çini panolarlasüslüdür. Pencere aı::alah renkli çinilerlebezenmiştir. Türbede, Osmanlı padişahları I.Ahmet, IV. Murat ve II. Osman'ın sandukalarıvardır. Burada hanedan ailesine mensup,toplam 36 sanduka bulunmaktadır.SULTANHAMAMMahmutpaşa, Mercan ve Yeşildirek'te, konfek~siyon sanayine ait işyerleri kurulmuştur. Üretimve satış yerlerinin burada kurulmasınınsebebi, merkezi iş sahasına yakın oluşudur. Bualana, 'Sultanhamam Piyasası' denir. Bugünüretimden ziyade satış ağırlıklı bir merkezniteliğinde ...SUR-İ SULTANİS uru Sultan, S uru Sultani veya Sur-i Sul tani...Topkapı Sarayı'nın çevresini kuşatan surlar,Tarihi Yarımada veya 'Sur-i Sultani' olarakadlandırılır.SURİYE KIRAATHANESİ • DiVANYOLUKIRAATHANE LERİSÜHEYL ÜNVER MUAYENEHANESi1930'lu yıllarda Süheyl Ünver, iki doktorarkadaşıyla birlikte Esvapçıbaşı İlyas BeyKonağı'nda muayenehane açmıştı.SÜHEYL VE CEMİL BEY'LER ECZAHANESiSüheyl ve Cemil Bey'ler Eczahanesi, BeyazıtTramvay Durağı'ndaydı.SÜLEYMAN PAŞA HANIDivanyolu'ndadır. 1894 depreminde yıkılmıştır.SÜLEYMANiYE CAMii VE KÜLLİYESİSüleymaniye Camii, Kanuni Sultan Süleymantarafından Mimar Sinan'a yaptırılmıştır. Camininyapımına, 1550 yılında başlanmışve 1557'de tamamlanmıştır. SüleymaniyeKülliyesi, merkezden bir cami, medreseler,tabhane, darüşşifa, bimarhane, türbeler,hamam, çarşılar ve sıbyan mektebindenmüteşekkildir. Süleymaniye Camii, OsmanlıDevleti'nin en ihtişamlı günlerini yaşadığıçağın, en görkemli eseridir. İstanbul siluetininen önemli öğelerinden olan cami,sadece bir ibadethane değil etrafındaki külliyeve yerleşim yeri olarak sosyal ve kültürelbir merkezdir. B~rada ibadet yanında,toplumsal kesimlerin buluşması da sağlanmıştır.: Süleymaniye Külliyesi, yalnızcabir mimari şaheser değil, aynı zamanda birkurumsallaşma simgesidir. Yahya Kemal' e--------------1~

·~ DERSAADET SÖZLü GüSüleymaniye Camiivanyolu boyunca uzanan konak ve evierdenoluşuyordu. İkincisi Süleymaniye-Vefa-Beyazıtçevresinde yer alıyordu. Burada özelliklemedrese hocalarının evleri vardı. Medreselerkapatılınca, hocalar burayı terk etti. Hanlarbölgesinin hamalları buraya yerleşmeye başladı.Kentsel dönüşüm çalışmaları k~psamında,bölgeye yeniden eski misyonu kazandınimakisteniyor.İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin amblemindeyer alan cami figürü, SüleymaniyeCamii'dir. Şehir plancısı Prost'un projesiyleSüleymaniye, şehrin ana ekseni ışındabırakılmış tır.göre Süleymaniye, "milliyetimizin enbüyük abidesidir." Nitekim Yahya Kemal,Türkçe'nin en büyük abidelerinden biri olan'Süleymaniye'de Bayram Sabahı'nı da bu şa~heserden hareketle yazmıştır. ·İstanbul'un mutena mahallerinin ilki Di-SÜLEYMANiYE HAZİRESiSüleymaniye Haziresi'nde Kanuni ve HürremSultan'ın türbeleri vardır. Hazirede ayrıca ilmiyesınıfından Darülkurra mensuplarıve Osmanlı yöneticilerine ait mezarlar vardır.Ahmed Ziyaeddin Gümüşhanevi ve MehmedZahid Kotku'nun kabirleriburadadır.SÜLEYMANiYE KÜTÜPHANESi

DERSAADET SÖZLÜGÜSüleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi, SüleymaniyeKülliyesi içinde bulunmaktadır. Değerliyazma ve basma eser koleksiyonlarınınyer aldığı, çok önemli bir uzmanlık kütüphanesidir.Kuruluş yılı olan 1918'den itibarenpadişahların, valide sultanların, bilim ve dinadamlarının değerli kitap koleksiyonları,tekkeler ve Anadolu'nun çeşitli yerlerindengelen koleksiyonlar, bu kütüphanede toplanmıştır.Bu koleksiyonların sayısı lSO'yeyakındır. Kütüphanede toplam 115 bin kitapbulunmaktadır. Bunların 67 bini elyazmasıdır.Ayrıca iki okuma salonu, mikrofilm servisi ilecilt ve patoloji servisi de vardır. Yazar NihaiAtsız, bir dönem burada görev yapmıştır. Yazmalar,CD formatında okuyucuya sunuluyor.Kütüphane, saat 23:00'e kadar açık.Ayşekadın Hamarnı Sokak No:35 Süleymaniye 10212 52064601 www.suleymaniye.gov.trSÜLEYMANiYE MEDRESELERİBatı yönünde Evvel Medresesi, Sani Medresesi,Sıbyan Mektebi ve Tıp Medresesi, doğu yönündeise Rabi Medresesi ve Salis Medresesi yer alır.Darülhadis Medresesi ise caminin kıble yönündeve İstanbul Üniversitesi bahçe duvarında,paralel olarak uzanır. Rabi Medresesi ileDarülhadis Medresesi'nin kesiştikleri kavşağınkarşısında ise külliyenin hamarnı vardır.SÜLEYMANiYE TÜRBELERiSüleymaniye Camii'nin kıble yönündeki haziresinde,çok sayıda mezar vardır. Bu bölümde,ayrıca Kanuni Sultan Süleyman ve eşiHürrem Sultan'a ait iki türbenin yanısıra birtürbedar odası yer almaktadır. Kanuni'ye aittürbede, ,Sultan II. Ahmet, eşi Rabia Sultan,kızı Mihrimalı Sultan ve Asiye Sultan,Sultan lLSüleyman ve annesi Saliha DilaşubSultan da gömülüdür.SÜLEYMANiYE VAKFISüleymaniye'de hizmet veren vakıflardan biride Süleymaniye Vakfı. ..Hoca Gıyasettin Mahallesi Şifahane Sokak No:14 Süleymaniye1 212 5130093 1 www.suleymaniyevakfi.org ·Nar ekşili salata, Matfuniye (Süryani Güveci),Kutle (İçli köfte), Süryani Köftesi, GuveytoMıkaleyto (Peynir Kızartması), Haşo (SüryaniPerdesi), Hala ve (İrmik Helvası) ve B allı KabakTatlısı, özgün yemeklerden bazıları. Süryaniyemekleri burda, binlerce yıldır değişmeyentarifleriyle yapılıyor.KAYNAKLAR• Aziz İstanbul, Yahya Kemal, MEB, İstanbul 1989• Beş Şehir, Ahmet Harndi Tanpınar, MEB, İstanbul 1989• Bir Yönetim Modeli: Süleymaniye, Her Dem Güçlü, İbrahimZeyd Gerçik, Küre Y., İstanbul2009• Cağaloğlu Hayatın ve Mesleğin Birleştiği Yer, Doğan Hızlan,Heyarnola Y., İstanbul 2009• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Divanyolu, Beşir Ayvazoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul2003• Dört Mevsimlik Koruma, Aksel Tibet, İstanbul,2008, s.62Ocak• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• Eminönü'nde Eğitim Kurumları ve Türkiye'de İlk TürkçeÖğretim Yapan Model Okul Vefa Lisesi, Dr.Süleyman Doğan,l.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabi, EminönüBelediyesi Y., İstanbul2006• Eski İstanbul Otelleri, Vefa Zat, Bilge Karınca Y., İstanbul2005• Eski İstanbul'dan Hatıralar, Ahmet Cemaleddin Saraçoğlu,Haz. İsmail Dervişoğlu, Kitabevi Y., İstanbul2005• Gündelik Hayatından Renklerle Eski İstanbul, MehmetMazak, Kitabevi, İstanbul 2009• Hatıralar Yahut Bir Vatan Kurtarma Hikayesi, NevzatKösoğlu ile Söyleşiler, Osman Çakır, Ötüken Neşriyat, İstanbul2008• İstanbul Bir Rüya, İskender Pala, İstanbul Büyükşehir Belediyesi,Kültür ve Turizm Daire Başkanlığı Y., İstanbul ,B. Tarih• İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisieri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971• İstanbul Maceramız-I, Çelik Gülersoy, Remzi Kitabevi,İstanbul 1995• İstanbul Mektupları, Fatih Kerimi, Çağrı Y., İstanbul2001SÜPÜRGECİLER HANI • HASAN PAŞA . İstanbul Meyhaneleri 2, Kahraman Sivri, www.buyukke-HANIyif.com• İstanbul Nasıl Eğleniyordu?, Refik Ahmet Sevengil, İleti-SÜRYANİ YEMEKLERİ şim Y., İst. 1993Otantik Süryani yemeklerisunan restoran, So- . İstanbul ve Boğaziçi-ı, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, Bikakullu Mehmet Paşa Oteli'nde hizmet veriyor... Kültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul2004------~-et

·~ DERSAADET SÖZLÜÖÜ• İstanbul, İnsan ve Mekan, Erol Tümertekin, Tarih VakfıYurt Yayınları, 2.Baskı, İstanbul 2007• İstanbul Kültür Kurumları Rehberi, İsmail Cengiz, İstanbul2010Kültür Başkenti Y., İstanbul2010• İstanbul'a 8 M üze Daha, Şehr-i İstanbul, 2007, s.18• İstanbul'un Unutulmayan Gemileri, Eser Tutel, KitabeviY., İstanbul2005• Muharrir, Şair, Edib, Ahmed Rasim, Hazırlayan KazımYetiş, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1980• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003• Payitaht İstanbul'un Tarihçesi, Sarkis Sarraf Hovhannesyan,Çev. Elmon Hançer, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul2006• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortaylı, VahdettinEngin, Erhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul 2008• Roma İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'neEminönü'nün İktisadi ve Sosyal Önemi, Prof.Dr. AhmetTabakoğlu, 1.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul 2006• Sanayi Yaşamının Bazı Yönleri, Laurence S. Moore, İstanbul1920, Editör Clarence Richard Johnson M.A., ÇevirenSönmez Taner, T~rih Vakfı Yurt Yayınları, 2.Baskı, İstanbul2007• Silik Fotoğraflar, Orhan Okay, Ötüken Neşriyat, İstanbul2009• Soğukçeşme Sokağı, Çelik Gülersoy, T.Turing ve OtomobilKurumu Y., İstanbul2001• Şöhret, Bir Zamanlar Türkiye, Şemsi Sıklım, Sam Y., İstanbul2008• Türk Mimarları, Ahmed Refik, Hilmi Kitaphanesi, İstanbul1936is~-------------'--

DERSAADET SÖZLÜGÜŞAFAK SiNEMASIEminönü'nde eskiden Alemdar, Kemal Bey, AliEfendi, Azeri sinemaları vardı. Bugün ÇemberlitaşŞafak Movieplex Sineması, en meşhur sinemasalonu.ŞAHİN PAŞA OTELiPolis Müdüriyeti, Sirkeci'de Şahin PaşaOteli'ndeydi.ŞAMİL YAYlNEViDuran Kömürcü'nün kurduğu Şamil Yayınevi'ni,bugün torunu Şamil Kömürcü yönetiyor ... ŞamilYayınevi, temel kaynak yayıncılığı dışında, KüçükayasofyaEl Sanatları Çarşısı'yla da kültürüroüzegeniş ufuklu bir katkı sağlıyor. KüçükayasofyaEl Sanatları Çarşısı'nda hat, tezhip, minyatür veebru sanatçıları özgün eserler üretiyor.ŞARK TiYATROSUŞehzadebaşı'nda, Direklerarası'nda bulunan tiyatrolarındanbiri de, Şark Tiyatrosu'ydu.ŞARK MAHFELİ • ESVAPÇIBAŞI İLYASBEYKONAGIŞARKÖYLÜ MEYHANESİYenikapı'daki bu meyhane, deniz üzerindekidubaların üstünde 50 masaya sahipti.fından, ölen oğlu Şehzade Mehmet için, 1787yılında yaptırılmıştır. Caminin yanında SıbyanMektebi vardır. Eanisi Şebsafa Hatun'un mezarı,caminin haziresindedir. İMÇ'nin alt kısmındadır.ŞEHİR MÜZESiŞehir Müzesi, Osmanlı dönemi İstanbul sosyalhayatını aksettiren materyalleri kapsamaktadır.1988 yılında Yıldız Sarayı bünyesindekiKimyahane binasındadır. İlk olarak 1939 yılındaBeyazıt'taki Belediye Kütüphanesi'ndesergilenmeye başlanmış, buradan 1945 yılındaGazanfer Ağa Külliyesi'ne taşınarak 'BelediyeMüzesi' adıyla bir süre burada sergilenmiştir.Ömrünün neredeyse tamamını İstanbulhalkbilim araştırmalarına adamış olan MehmetHalit Bayrı, 'İstanbul ŞehremanetiMecmuası'nın Ağustos 1927 tarihli 36. sayısındayazdığı, 'Şehir Müzesi' başlıklı yazıda;İstanbul'da kurulmasını hayal ettiği müzeyişöyle anlatıyor: "Şehir müzesi, her hangi birseyyaha şehrin mazideki haliyle bugünkü vaziyetineve teesüsünden itibaren maruz kaldığıtahavvüllere, vasıl olduğu tekamül merhalelerinedair kolayca, kısa bir zamanda toplubir fikir, şehrinin mazisi hakkında esaslı malumatistihsaline fırsat ve imkan bulamayanşehirlilere yaşadıkları beldenin tarihini birkaçziyarette tanıtacak, öğretecek, nihayet şehrinmüstakbel hayat ve devirlerinde idaresiyle iştigaledeceklere bir rehber olacaktır."ŞEBSEFA HATUN CAMiiZeyrek'te, Atatürk Bulvarı'ndadır. .. Sultan I.Abdülhamit'in eşi Fatma Şebsafa Hatun tara-Bayrı'nın Şehir Müzesi yazısında altını çizdiğien önemli yaklaşımlardan biri, tarihi olmayanfakat şehir hayatı ile doğrudan ilgili eserler sıralanmaktadır.Resmi ve özel kuruluşlar, ulaşımaraçları, sanat kurumları, sağlık kurumlarınınplan ve krokileri, nüfus bilgileri ve şehrincoğrafi özelliklerini gösteren maketler, tarihikıyafetler, şehir yemeklerinden örnekler sunanmutfak ve · İstanbul'a ait dokümanlar.Barbaros Bulvan Yıldız Sarayı Güzel Sanatlar Binası Beşiktaş1 0212 2585344-------~·

•$ DERSAADET SÖZLÜ GÜŞEHİR TiYATROLARIŞehir Tiyatroları, İstanbul BüyükşehirBelediyesi'ne bağlı bir sanat kurumudur. İstanbulŞehremini, Operatör Doktor CemilTopuzlu, batılı anlamda bir müzik ve tiyatrokonservatuarı açmak ister. Bunun için, ParisKonservatuarı'ndan Andre Antoine adlıhocayı, İstanbul'a davet eder. Sonradan ŞehirTiyatroları adını alacak olan Dar'ülbedayikuruluşunu, 13 Ocak 1914 tarihinde LetafetApartmanı'nda yapmıştır.Konservatuar'ın,tiyatro şubesi olarak kurulmuştur. Burası1914 Haziran'ından 1917 sonuna kadar, tatbikatsahnesi olarak kullanılmıştır.www.sehirtiyatrolari.comŞEHİT ALİ PAŞA KÜTÜPHANESiSadrazam Şehit Ali Paşa yaptırmıştır. VefaLisesi'nin bahçesindedir. Kitapları, SüleymaniyeKütüphanesi'ndedir. Yahya Kemal ve BabanzadeAhmet Naim bu kütüphane çevresindekarşılaştıklarında helalleşirler. Ahmet Naim,daha önce tartıştıkları bir meselede, YahyaKemal'in haklı olduğunu burada söyler.ŞEHİT KAPISIİstanbul'un fethinde çok fazla şehit verildiğiiçin, Yeni Cami civarında bulunan kapıya, 'ŞehitKapısı' denilmiştir. Daha sonra buraya, museviKaraim Türkleri yerleştirilmiştir. Bu yüzdenYahudi kapısı anlamına gelen, 'Çıfıt Kapısı'da denilmiştir.tabhane, mektep, imaret ve türbelerden oluşmaktadır.Cami, külliyenin merkezinde yeralmaktadır. Şehzade Camii'nin iki şerefeliiki minaresi, özellikle dış yüzey bezemeleriylebenzersizdir. İstanbul'da bu tarzda bezenmiş,başka bir minare yoktur. MimarSinan'a yaptırılmıştır.Yahya Kemal 'Aziz İstanbul'da, Şehzadebaşı'nışöyle yorumlar: Mimar Sinan'ın, "1548'debina ettiği Şehzade Camii ise ilk büyük kubbeeseridir. Üstatlığının belirdiğini gösteren,heybetli olduğu kadar zarif. olan bu cami veetrafındaki manzumesi ise ancak ondan sonraazamedi eserlerin karşısında sönük kalmıştır;camiin yanı başında Şehzade Mehmed Türbesiayrı bir şaheseridir."Tanpınar ise ŞehzadebaşıCamii'ni yorumlarken,Mimar Sinan'ın bu eserde zıtların bileşiminibaşardığına dikkat çeker: "Onun kemer,sütun, galeri ve pencerelerle yaptığı: terkiplerŞEHREMANETi BİNASIİstanbul Şehremaneti yani İstanbul BelediyeBaşkanlığı binası, daha önce merkez kumandanıArif Paşa'nın konağıdır. · Konak, II. AbdülhamitHan türbesinin karşısındadır.Şehremaneti binası, İstanbul işgal edilince,Fransız İşgal Kuvvetleri'nin karargahı olmuştur.Bundan önceki Şehremaneti binasıise Eminönü Meydanı'ndadır.ŞEHZADE MEHMED CAMİİ VE KÜLLİYESİŞehzade Külliyesi, Kanuni Sultan Süleyman'ınşehzadesi Mehmet'in hatırasina yapılangörkem-li bir külliyedir. Bir cami, medrese,~~-------------

DERSAADET SÖZLÜGÜvariyasyonu gerçekten şaşılacak şeydir. Zatenbüyük ile zarifi, organik ile süsü bu kadarbirbirinde bulan deha azdır. Ritmi nasılkırar, nasıl yeniden ona döner?"ŞEHZADE MEHMET MEDRESESiŞEHZADE MEHMET SOFRASIŞehzade Mehmet Medresesi, külliyenin birparçasıdır. Bugün ilim binası bu yapıda, gelenekselTürk Mutfağının damak tatlarıyaşatılmaktadır. Otağ minderli, şömineli gelenekselbir atmosfer ... Her akşam Türk SanatMüziği icra ediliyor.ŞEHZADE MAHMUT TÜRBESiŞehzadebaşı Camii'nin avlusundadır... SultanIII. Mehmet'in oğlu Şehzade Mahmut, buradametfundur.ŞEHZADE SIBYAN MEKTEBİ • SİYASALVAKFIŞEHZADE SiNEMASI • FERAHTiYATROSUŞEHZADEBAŞIİçinde Direklerarası'nı barındıran, eski İstanbulsemtlerinden biridir. Oktay Akbal,· Şehzadebaşı'nı özlemle anlatır: "Derken bende çocukluğurnun semtlerini, Şehzadebaşı,Laleli, Fatih, Beyazıt, Erenköy'ü gözümünönünde yaşatıyorum. Bunlar artık hep çocukluğumunolarak kaldılar. Bu yerler şimdiyeryüzünden silinmiş de yerlerine, geneaynı adı taşıyan başkaları gelip yerleşmiş."Ercüment Behzat Lav, Şehzadebaşı'nda doğmuştur.Ordinaryüs Profesör Ali Nihad Tarlan:"Harikzedeler Sokak No:35 Şehzadeba-şı"adresinde oturur. Ahmet Rasim'in evi deŞehzadebaşı'ndadır.ŞEKERCİ İBRAHiM EFENDiAhmet Cemalettin Saraçoğlu, Eski İstanbul'unözelliklerini sayarken, Sultanahmet'te bulunanŞekerci İbrahim Efendi'nin badem ezmesive sakızlı lokumunun da, Vefa Bozası gibimeşhur olduğunu söyler.ŞEMS KAHVEHANESiKalburüstü kişilerin devam ettiği kahvehanelerdenbiriydi. Şehzadebaşı'ndaydı.ŞENGÜL HAMAMIAlayköşkü Caddesi üzerinde, Beşir AğaKülliyesi'nin yakınındadır. 1962 yılında, 'KöşkHamamı' adını almıştır.ŞEREFiYE SARNICIEski Eminönü Belediye binasının altındadır. ..'Theodosios Sarnıcı' da denir.ŞERİYE SiCİLLERİ ARŞİVLERİŞeriyye Sicilleri, Osmanlı döneminde mahkemelerdekadıların verdiği kararların yazılıolduğu defterlerdir. Süleymaniye'deki müftülükarşivinde, İstanbul'daki 27 mahkemeyeait karar defterleri vardır. Buradatoplam 9872 defter vardır. Şer'iye Sicillerinde,1483 yılından 1924 yılına kadar alınankararlar bulunmaktadır. Arşiv, 1860 yılındakurulmuştur. Bu arşivin önemli bir kısmı, 2010Avrupa Kültür Başkenti projesi vesilesiyle kitapolarakyayınlandı.Şeri Sicilieri Arşivi'nin sağ tarafında, tünelvarikapalı bir alan bulunmaktadır. Burada; taşlarüzerine yazılmış (litografya) Kur'an-ı Ke-Şehzadebaşı--· --------------------------------~~

·~ DERSAADET SÖZLü Gürim parçaları bulunmaktadır.İstanbul Müftülüğü Süleymaniye 1 0212 5122320ŞEYH MEHMED GEYLANi TEKKESİEminönü'nde Arpacılar Caddesi'ndedir. Burasıaslen 'Bursa Tekkesi'dir. Şeyh MehmedGeylani, Fetihten sonra İstanbul'a yerleşenlerdendir.İstanbul'un kuşatmasına katılan ŞeyhMehmed Geylani ile kardeşi Şeyh Ali Geylanitarafından fetihten az sonra bir mescit-zaviyeolarak kurulmuştur .ŞEYHÜLMUHARRİRİNBabıali'de üstatların üstadı anlamına gelen' Şeyhülmuharririn' sıfatı, ilk defa gazeteciMahmut Sadık'a verildi. En yaşlı gazeteci olduğuiçin bu sıfat ona verildi. Milliyet gazetesieski başyazarı ve Gazeteciler Cemiyeti BaşkanıBurhan Pelek de bu sıfatı taşımıştır.ŞULE KAHVEHANESiKalburüstükişilerin devam ettiği kahvehanelerdenbiri olan Şule Kahvehanesi, Aksaray'daydı.ŞEVKETDAGŞevket Dağ, resimlerinde çoğunlukla İstanbulcamilerini çizmiştir. Ayasofya ve Rüstem PaşaCamii, çizdiği camiierin başındadır. İstanbul'lailgili eserlerinden en tanınmışları 'TopkapıSarayı'nda Kızlar Ağası Dairesi', 'TopkapıSarayı'nda Veliaht Dairesi', 'Rüstem Paşa Camii','Zindankapı'da Sokak', 'Ayasofya Camiiİçi' ve 'Ayasofya Kapısı'dır.ŞEVKETiYE KÖŞKÜŞevketiye Köşkü, Müzekent Projesi kapsamında,müze olarak kullanılacak anıtsal yapılardanbiridir. Şevketiye Köşkü, Topkapı Sarayı'nabağlı olarak faaliyet gösterecek.ŞEVKi BEY TAHTA ÇİVİ FABRİKASIŞevki Bey Tahta Çivi Fabrikası, Ahırkapı'da idi.ŞEYH AZİZ EFENDi ŞEYHLER DERGAHIİshak Paşa Mahallesi Küçükayasofya Caddesi,Aksakal Sokağı'ndadır. Rufai dergahıdir.ŞEYH HELVAİ DERGAHIKalenderhane Mahallesi, Kemeraltı Caddesi'ndebir yere alındı. 'Helvai Baba' diye tariınan ŞeyhYakup Efendi'nin dergahıdır.KAYNAKLAR• Aziz İstanbul, Yahya Kemal, MEB, İstanbul 1989• Beş Şehir , Ahmet Harndi Tanpınar, MEB, İstanbul 1989• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Edebiyatçılar Alemi, Mehmet Behçet Yazar, Yayma Haz.Mustafa Everdi, Dedeyen Ali Birinci, 2l .Yüzyıl Y., Ankara1999• Eski Direklerarası Tiyatroya Hasret!, Eser Tutel-HamitSözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.l66, Eylül2007• Eski İstanbul'dan Hatıralar , Ahmet Cemaleddin Saraçoğlu,Haz. İsmail Dervişoğlu, Kitabevi Y., İstanbul2005• İstanbul Kadıları , Şehreminleri , Belediye Reisieri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971• İstanbul ve Boğaziçi-1, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004 .• İstanbul 'a 8 M üze Daha, Şehr- i İstanbul, ·2007, s.18• İstanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kahvenin Öyküsü, Taha Toros, İletişim Y., İstanbul 1998• Kentim İstanbul , İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003• Muharrir, Şair, Edib, Ahmed Rasim, Hazırlayan KazımYetiş, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1980• Şair Dostlarım, Oktay Akbal, Elif Yayınları , İstanbul1964• Yetişkinlerde Suç, Charles Trowbridge Riggs, İstanbul1920, Editör Clarence Richard Johnson M.A., ÇevirenSönmez Taner, Tarih Vakfı Yurt Yayınları , 2.Baskı, İstan-. bul2007~--------------------------------------------------~---

DERSAADET SÖZLÜ GÜTABHANETabhane, misafirhane demektir. Tab, farsçakuvvet demektir. Süleymaniye imareti'ninbitişiğindeki Tabhane, İstanbul'dakitabhaneterin en büyüğü idi. Tabhane'ninhizmetleri beş görevliden oluşan bir kadro ilegerçekleştirilirdi. Konuklara üç gün ücretsizkonaklama ve yemek verilirdi. Tabhane, günümüzdeBaşbakanlık arşiv deposu olarak kullanılmaktadır.TAHTAKALETaht el-kale ... Sözlük anlamı 'kale altı'dır ...Eskiden Süleymaniye'nin alt kısımlarında surkalıntıları vardı. Bu kalıntılar, eski kale yapısınaaitti. Taht el-kale yani 'kale altı' buradangeliyor. Taht el-kale, sonradan Tahtakale'ye dönüşmüştür.Tahtakale 'eskiden, depolama ve alışveriş gibi- limana bağımlı faaliyetlerin, en çok yoğunlaştığıyerdi. Tahtakale'de, bugünkü anlamda prefabrikdiyebileceğimiz ahşap ev parçalarıkapı, pencere, balkon, tavan, yüklük, sergen vs.hazırlanmış olarak satılırdı.Tahtakale, ticaretin kalbinin attığı bir semtti.Ulaşım, üretim, depolama ve satış ... Busemt ve civarında yoğun olarak yaşanıyordu.Yeniçeriler, Tahtakale'nin üst taraflarında,Süleymaniye'de yaşarlardı. Onların mekanını,sonra ilmiye sınıfı aldı.Tahtakale hep yoğundu, ·insan kaynıyordu;İşte kahvehanenin burada ortaya çıkmasıda, bu insan yoğunluğu ile ilgilidir. Evet 1535yılında, İstanbul'da ilk kahvehanenin açıldığıyer Tahtakale'dir. Tahtakale hem birticari çevre, hem de askeri kışlalara yakın birmekandır. Her iki hayat alanının, insanı sosyalleşmeyegötüren tarafları vardır. Tahtakaleayrıca 17. yüzyılda aşık tarzı edebiyat ve kültürgeleneğinin de mekanı olmuş, buradaki bir çokaşık kahvesi, aşıkların merkezi olmuştur.TAKViM-İ RAGIP CEP AJANDASITakvim-i Ragıp Cep Ajandası'nı, 1920'li yıllarda,RagıpUluğ yayınlamaya başlamıştır.Oğlu Turgut, onun oğlu İlyas, onun oğullarıYakup ve Aslan yayını devam ettirmiş. Aile,Takvim-i Ragıp yayınını sürdürüyor.TAKViM-İ VEKAYİOsmanlı Devleti'nin ilk resmi gazetesi olanTakvim-i Vekayi'nin merkezi, Beyazıt'ta bulunanM usa Ağa Konağı idi.TAKViMHANE MATBAASI • KAPTANİBRAHiM PAŞA KÜLLİYESİTALASHANBir çok yayıncının yıllarca faaliyet gösterdiğihan dır.TALAT PAŞA KONAGIİttihat ve Terakki Cemiyeti'nin üç önemli ismindenbiri olan sadrazam Talat Paşa'nın konağıdır.Onarımı, 1987 yılında, mimar CengizBektaş tarafından yapıldı. Uzun yıllar Milli{ f5"ahmıt%~"":f(11~,fon .-A1945-------------1~

·~ DERSAADET SözıüGüOlimpiyat Komitesi tarafından kullanılan binada,şimdi 'Dünya Belediyeler Birliği' hizmetveriyor.Ir. .......,'"' .' !:. ı23 ...;... ,.......... ...._ ını , • ı~•ıı ıBüyük Şefimiz İsm et İnönü DünyaMilletlerine Hitap ve Teşekkür Etti"Kemalist Türkiye, Gay~tlerini; Si~eBildirdiğimPrensipler Yolunda Sarfetmekle Devam Edecek,TARİH ARAŞTIRMALARI VAKFIVakıf, tarihi araştırmalar ve dokümantasyonmerkezi kurma ve geliştirme amacıyla kurulmuş.Vakıf bünyesinde gelişmiş bir kütüphanede mevcut.Ankara Caddesi Ankara Han Kat:2 CağaloğluTARİH VAKFI BİLGİ BELGE MERKEZiKısa adı Tarih Vakfı olan 'Türkiye Ekonomikve Toplumsal Tarih Vakfı'nın iki birimi Eminönüsınırları içinde ... Birincisi 'Tarih VakfıBilgi Belge Merkezi', İstanbul Ticaret Üniversitesiyanında faaliyet gösteriyor. İkincisi iseTopkapı Sarayı içerinde bulunan Darphane'defaaliyet gösteriyordu. Tarihçi Murat BardakÇı,Darphane'nin Süleyman Demirel dönemindeTarih Vakfı'na verilmesini büyük bir yanlış olaraknitelendirir. Topkapı Sarayı yöneticilerinin,Darphane'nin, Topkapı Sarayı'na iadesi mücadelesidevam ediyor.Zindankapı Değirmen Sokak No:15 Eminönü 10212 5135235TAN GAZETESiSerteller'in çıkardığı Tan gazetesi, bugün HalilLütfü Dördüncü İş Merkezi olan binada yayınlanmıştır.TANIN MATBAASITanin Matbaası, Nuruosmaniye'de idi.TANZiMAT MÜZESi1952 yılında Ihlamur Kasrı'nda açılmış olanmüze, 1969 yılında Yıldız Parkı içinde bulunanÇadır Köşkü'ne, 1983 yılında ise Gülhane Parkıiçindeki binasına taşınmıştır. 1839-1876yılları arasındaki, Batılılaşma hareketlerine ait,belge ve eşyalar sergilenmektedir.Gülhane Parkı Sirkeci 1 0212 5126384TAPU KADASTRO BİNASISultanahmet Meydanı'nda, Atrneydanı'ndayer alan kurumlardan biri de Tapu · Kadastroİstanbul İl Müdürlüğü binasıdır. OsmanlıDevleti'nin tapu kayıtları, burada tutulmuştur.Kurumun önceki adı 'Defter-i HakaniNezareti'dir. Binayı, mimar Vedat Tek yapmıştır.İçinde Server Dede Türbesi vardır. KadastroVakfı Misafirhanesi ise Yerebatan Caddesi'ndedir.Atıneydam Sokak No:42 Sultanahmet 1 0212 5181704TARİH VE DÜŞÜNCE DERGİSİTarih ve Düşünce dergisi, popüler tarih dergiciliğindeönemli markalardan biri olmuştur.Dergi Genel Yayın Yönetmeni Mehmet FatihCan, kitap yayıncılığı ve kültürel projelerlede milli kültürüroüze katkılar sağlıyor. TicarethaneSokak Güle Güle Apartmanı'nda hizmetveriyor.TARİHİ ÇEMBERLİTAŞ BAHARATÇISITarihi Çemberlitaş Baharatçısı, 1956 yılındakuruldu. Dükkanda dededen toruna bir gele­~ek devam ettiriliyor. Her türlü şifalı bitkininbulunabileceği bir dükkan ...TARİHİ ÇEMBERLİTAŞ MUHALLEBİCİSİTarihi Çemberlitaş Muhallebicisi, ÇemberlitaşTramvay Durağı'nın yanındaki FKM-DarüşşafakaSitesi' nde. Aynı blokta, Şafak Sineması da var. ·~------------------------------------~~-

DERSAADET .SÖZLÜ GÜTARİHİ SUBAŞI LOKANTASIİstanbul'da esnaf lokantası denince akla ilk gelenisimlerden biridir. 1959'den beri, aynı yerdehizmet veriyor. Lokanta şöhretini, 'esnaflokantası' geleneğini yaşatmasına borçlu.Esnaf lokantası denince akla ilk önce ev yemeğiniaratmayan, lezzetli ve ucuz yemeklersunan yerler gelir. Bu lokantaların müşterilerigenellikle çevredeki esnaftır. Yemekler, tencerelerdeve az miktarda yapıldığından, daimatazedir. Tarihi Subaşı Lokantası, bu geleneğiiyi yansıtan örneklerden biri. Saat 11:00'densonra dalmaya başlayan lokanta, 16:30'a kadaraçık.Osmanlı döneminde aşeviydiSubaşı Lokantası,Nuruosmaniye Camii külliyesininyapılarından birinde yer alıyor.Burası,olarak kullanı­Osmanlı döneminde de, aşevilıyormuş. 1959 yılına kadar İbrahim Karagöztarafından lokanta olarak çalıştırılmış. 1959yılında, Veysel Görür devralmış. Halen Görürailesinin üçüncü kuşağı Teoman Görür, işin başında.Gazeteci Güngör Uras, Subaşılokantasınışöyle anlatıyor: "Mahmutpaşa'ya kadar gelmişkenSubaşı'nda yemek yememek olur mu?İstanbul'un en eski esnaf tokantası olanSubaşı'nda Kapalıçarşı esnafıyla paylaştığımmasada sohbeti katık ederek nohutlupilav, cacık ve musakkayla karnımı doyurdum."TAŞKONAKKarababa Tekkesi Sokağı'nda idi.TATLICI HACI'NIN DÜKKANILetafet Apartmanı'nın altında, Tatlıcı Hacı'nındükkanı vardı. Bu tatlıcının, en meşhur tatlısı,bir tür şam fıstıklı tatlı olan 'Berazik' idi.TAVAŞİ SÜLEYMAN AGA CAMİİKumkapı'da Babayiğit Sokağı'nda bulunan camiinhanisi Tavaşi Süleyman Ağa'dır. TavaşiSüleyman Ağa burada metfundur. Cami, 17.yüzyıl başlarında yapılmıştır.TAVŞAN TAŞI YOKUŞUBeyazıt'tan denize inen sırta, 'Tavşan Taşı Yakuşu'denirdi. Şimdi sokak adı olarak yaşıyor.TAVUKHANE OCAGITavukhane Ocağı, Topkapı Sarayı mutfağı içinkümes hayvanları tedarik ederdi. Saraya hizmetleyükümlü dış ocaklardan olan TavukhaneOcağı, Atıneydam yakınlarında idi.TAVUKPAZARIÇemberlitaş'ta bulunan Tavukpazarı'ndakikahvehaneler, eskiden şiir meraklılarınınuğrak yerlerindendir. Ahmet Rasim,Tavukpazarı'ndaki kahvelerde, . 'şairseyredenler'den bahseder. Buradaki şiirokunan kahvelerden biri 'Askılı Kahve'dir. MalikAksel, Tavukpazarı'nda okuması olmayanTARZlKADiM EBRUDaha önce Küçükayasofya El SanatlarıÇarşısı'nda' iki katlı atölyesinde 'Menekşe Ebru. Evi' adıyla faaliyet gösteren Yılmaz En eş, · şimdibir üst sokağa, 23 Nisan Parkı'nın karşısınataşınmış. Atölyenin ismi de değişmiş, 'Tarz-ıKadim Ebru' olmuş. Yılmaz Eneş, müstakil binasındaebru sanatını geleneksel formlarıyla· devam ettiriyor.TASVİR-İ EFKAR MATBAASITasvir-i Efkar Matbaası, Nuruosmaniye'de idi.TAŞHANLaleli'de Fethi Bey Caddesi'ndedir... LaleliCamii'nin vakfı olarak, Sultan III. Mustafa tarafından,sİpahilerin kalması için yaptırılmıştır.Askeri hüviyetli tek handır.-------~*

•$ DERSAADET SÖZLü GüAlem-i Musıki isimli kitapçığınkapağında Aşıklar Kahve si.şairlerin, okumuş tahsil görmüşlerden daharahat şiir söylediğini anlatır. Aksel'in okumasıolmayan şairlerden kastı, halk şairleri olmalı.Aşık kahveleri önce Tahtakale'deyken, YeniçeriOcağı'nın kaldırılmasından sonraTavukpazarı'na nakledilmiştir.Burada aşıkların,'Tavukpazarı Aşıklar Kahvehanesi veAşıklar Cemiyeti' adı altında tüzel kişilik kazandığınıgörmekteyiz. Aşıklar, burada, loncadisiplini içinde teşkilatlanmışlardır.TAYYAR BABA'NIN BALlKÇI MEYHANESİKumkapı'nın meşhur meyhanelerinden biriydi.Tayyare Apartmanları'nın inşaa edildiği dönem.TAYYARE APARTMANLARILaleli'de 'Tayyare Apartmanları' olarak bilinenbinaların daha önceki adı, 'HarikzedeganApartmanları'dır. 1918'de İstanbul, en büyükyangınlardan biri çıkmış Cibali, Ahımermer veFatih'teki birçok ev bu yangında kül olmuştur.İstanbulluların bağışlarıyla, harikzedeganın(yani yangınzedelerin) hiç olmazsa bir kısmına,ev yapılması planlanmış. Bir yardım toplamakurulu oluşturulmuştur. Kampanyaya enönemi yardımı yapanlardan biri Azeri işadamıTagizade olmuştur. Samiha Ayverdi, TagizadeTürkiye'ye kaçmak zorunda kalınca, kendisineburadan bir yer verilmediğini söyler.Edip'in kız kardeşi Belkıs Hanım ve İbrahimAlaattin Gövsa, Tayyare Apartmanı'nda oturmuşlardır.1985 yılına kadar apartman düzeni sürmüş.1985'te özel bir anlaşmayla yirmi yıllığınaotel olarak restore edilmek üzere, içinde NetTurizm'in de olduğu bir gruba devredilmiştir.Şimdi otel olarak kullanılmaktadır. Bir ara 'MeritAntique Otel' adıyla hizmet verdi. Otelin sahibiLiberal Parti Genel Başkanı işadamı BesimTibuk idi.TEALİ-İ NİSVAN CEMİYETİ HASTANESiKadın derneklerinden olan'Teali-i Nisvan Cemiyeti',Birinci Dünya Savaşı sırasında yaralıaskerleri tedavi etmek amacıyla bir hastaneaçmıştır. Hastane, Cağaloğlu Himaye-i EtfalSokak'ta cemiyet üyelerinden Mihri Hanım'ın(Pektaş) ailesine ait evde 30 yatakla hizmetvermiştir. Halide Edip, burada hastabakıcılıkyapmıştır.TEFEYYÜZ KiTAPHANESi1900'lü yıllarda Tefeyyüz, Şafak, Zaman, Gayret,Kanaat, Cemiyet kitaphaneleri, BabıaliCaddesi üzerindedir. Bu yayınevlerinin çoğu,o zamanki Türk okuHanna ders kitapları hazırlamaktadır.Bu kitapçıların çoğu Ermeni veYahudi kökenli esnaflardır.Evkaf Nezareti, arsa olarak, 1911 yılındayanan Koska Medresesi'nin yerini vermiş.Devrin mimarlarından Kemalettin Bey, bu arsaya,altışarkatlı dört bloktan, 124 daire tasarlamış.İstanbul'daki ilk betonarlne inşaat,ilk toplu konuttur. Ayrıca şehir şebekesuyu, ilk defa mosluktan bu apartmandaakmıştır. İnşaat, 1922 yılında bitirilmiş. AncakHarikzedegan Apartmanları, vaat edildiğigibi yangınzedelere verilmemiş, Türk Hava Kurumu(THK)'na devredilmiş. Bu devirden sonraadı değişmiş, 'Tayyare Apartmanlan' olmuş.O zamanlar, halk bu evlere imrenirİniş. HalideTEK KOLLU CEMALTek Kollu Cemal, Eminönü'nün meşhur piyangobileti bayilerindendi.TEKEL SANAT GALERİSİTekel Sanat Galerisi, Unkapanı'ndaki TekelGenel Müdürlüğü binasında hizmet veriyordu.2010-2011 yılları arasında, bina onarımı yapıldı.Bina özel bir üniversiteye devredildi.~f--------------'--:---e

DERSAADET SÖZLÜGÜTEKEL KÜTÜPHANESiTekel Kütüphanesi, Unkapanı'ndaki Tekel GenelMüdürlüğü binasındaydı. 2011 yılında taşındı.TEKELİKÖŞKÖnceleri Yeniçeri Ağası'nın kış mevsımındesacirazama yani başbakana bilgi sunduğuyerdir. II. Mahmut'un Yeniçeri Ocağı'nı lağvetmesindensonra, yerine kurulan Asakir-iMansure-i Muhammediyye kumandanlarınınve şeyhülislamın,padişaha sunum yaptığıbir yer haline gelmiştir. Onun için buraya,'Arz Odası' denilmiştir. 1999-2000 yıllarındayenilenerek, İstanbul Müftülüğü'nün toplantısalonu olmuştur.TEKİN YAYlNLARISol kültürün önemli yayınevlerinden biridir.Ankara Caddesi'nde, Valiliğin karşısında. UğurMumcu ve Yalçın Küçük'ün kitapları, bir dönemTekin Yayınları tarafından neşredilmiştir.TEKNECİLER MESCİDİGünümüzde mevcut olmayan Eminönü camilerindenbiridir. Surların dışında, tekneci esnafıile alakah bir mescit idi.TELG RAFHANE-İ AM İRE BİNASI1855 yılında Alay Köşkü ile Soğukçeşme Kapısıyanındaki burç arasına ve surun dışına bitişikolarak ilk Telgrafhane-i Amire binası yapıldı.Bina bugün PTT tarafından kullanılıyor.TEMEL YAYlNLARIOsman Selim Kocahanoğlu, yakın tariheilişkin araştırma ve hatıraları, Temel Yayınlarıvasıtasıyla neşrediyor. Kocahanoğlu, PiyerLoti'deki ~erkezinde·kültürümüze kazandırıyor.önemli kaynak eserleriTERCÜMAN GAZETESiKemal Ilıcak'ın sahip olduğu Tercüman gazetesi,Nuruosmaniye civarındaki Gediz Han'ın birkatında çıkmaktaydı. Tercüman sonra TopkapıCevizlibağ' a taşındı.TERCÜMAN-I AHVALAhmet Rasim anlatıyor: "Bir gün Karagöz sahibiFuat Bey ile Şekerci Hacı Bekir'in dükkanıönünden geçerken bana karşı tarafıgösterdi dedi ki;-Burada eskiden kim vardı bilir misin?- Tömbekid Hasan Ağa.-Evet. O da vardı. Fakat gazetelerden?- Bilmiyorum ..- Tercüman.:..ı Ahval ilk defa olarak şu binanınüstünde dizilip basılmıştır . SahibiAgah Efendi idi.Bütün üst kat matbaa idi. Beş oda kadar vardı.Odaların birinde el tezgahı, birinde mürettipler,diğerlerinde de muharrirler bulunuyordu."TERCÜMAN-I HAKiKATHalit Ziya anlatır: "Ahmet Mithat EfendiTercüman-ı Hakikat gazetesini, EbussuutCaddesi'nin dar merdivenli, pis duvarlı, yoksul,düşkün, küçük bir bezirganın iflasa yaklaşmışyazıhanesi kadar olsun bir gösterişi olmayanbu harap, sanki bırakılmış basımevinde çıkarıyordu."Tercüman-i Hakikat'ın Tarih Dairesi,Ebussuut Caddesinin sağ tarafındadır.TERSANE EMİNİ YUSUF AGA MEKTEBİ •MEB YAYlNLARITERSANE KAPISI. BAHÇEKAPITEVFİK BEY ECZAHANESiHasan Hulusi bin Tevfik Bey'in eczanesi,Unkapanı'nda Azaplar Caddesi'ndeydi.TEVFiK KUŞOGLU İŞHANIKitap yayıncılarının toplu olarak bulunduğuhanlardan biridir. Cağaloğlu TicarethaneSokak'tadır. Bu handa, Doğu Kütüphanesi,Gündoğan, İhvan, İks, Kayıhan , Kitsan, Konak,Selenge ve Uyanış yayınevleri hizmet veriyor.Biyografi Net ve Gönüldaş Yayınları dabir dönem buradaydı. Biyografi N et, bu handaBiyografi Analiz dergisini yayınladı.Tevfik Kuşoğlu İşhanı, geleneksel Cağaloğluatmosferinin yaşandığı, sohbet geleneğinin_devam ettiği işhanlarındandır. Handaki yayınevlerindenDoğu Kütüphanesi, Turan dergisinineşrediyor. Gündoğan yayınevi, akademikyayınlarıyla dikkat çekiyor.İşhanında ayrıca, avukat, halıcı ve tasanıncıajanslar da faaliyet gösteriyor. 2005'e kadar binanıngirişinde, Alfa Dağıtım vardı. Alfa aynısokaktaki· müstakil binasına taşındı. Şimdiaynı yerde, 'Khrosani' Lokantası var.TEVFiK PAŞA KONAGIKadırga'ya inerken Sokollu Mehmet PaşaCamii'ne yakın bir yerde, sadrazamlık müste-·-· ----------------------------------~

·~ DERSAADET SÖZLü Güışan, ayandan Tevfik Paşa'nın konağı vardı.TEZVEREN DEDETezveren Dede, İstanbul'un fethine katılan askerlerdendir... Divanyolu Türbedar Sokak' ta dır.II.Mahmut Türbesi'nin yan giriş kapısının karşısındadır.TGRTTGRT'nin kuruluş çalışmaları, Yeşilayİşhanı'nda yapılmıştır. TGRT ilk kadrosu Ümitİsmailoğlu, Hüseyin Aydemir, Erol Mermer,İslam Gemici, Ragıp Karadayı, Nazif Tunç,Abdurrahman Çapar, Mahmut Çetin, Sırrı Er,Veysel Karani Önen, İsmail Güneş, Niyazi Hancıve Adnan Taşgit bu burada senaryo çalışmalarıyaptı.THEODOSİOS SARNICI • ŞEREFiYE SAR­NICITHEODOSIUS SARAYIŞimdiki Beyazıt Meydanı'nda, Theodosiustarafından büyük bir saray yaptırılmıştır. Yabancıdevlet elçilerinin kabul töreni buradayapılırmış. Kalıntılarından bir kısmı, İl HalkKütüphanesi önünde sergilenmektedir. Kalıntılar,Bizans Zafer Takı'na aittir.TIP MEKTEBİKadırga'da idi. Tıp Mektebi'nin bulunduğu yerde,daha önce Bostancıbaşı Dairesi ve HasekilerKoğuşu vardı.TİCARET MÜZESiTürkiye'de ilk Ticaret Müzesi, 1890 yılında,İstanbul Ticaret Odası tarafından FırıncılarYokuşu'nda açılmıştı.TİRYAKİ ÇARŞISITiryaki Çarşısı, Süleymaniye Külliyesi içindekiEvvel ve Sani medreselerinin önünde yer alankeme~li bir çarşıdır. Külliye'ye gelir sağlamakamacıyla yapılmıştır. Adını, 19. yüzyılın sonlarınakadar burada üretilen tiryak macunundanalmıştır. Tiryak macunu, doğal bileşimlerdenoluşan, doktorların sıkça başvurduklarıbir panzehirdir.TİRYARİHANETiryakihane, Nuruosmaniye Camii'nin yakınlarındaidi. Burada satılan tiryak, ağdalı şuruplarlave baharatlı meyve sularıyla karıştırılıpkaşıkla yenilirdi.TMTFTürkiye Milli Talebe Federasyonu'nun binası,Cezeri Kasım Paşa Camisi'nin üstünde bugünMilli Eğitim İl Müdürlüğü'nün olduğu yerdi.TOKATLlYANMıgırdıç Tokatlıyan ustanın, Beyoğlu'na taşınmadanönce, Çarşıkapı'da küçük bir lokantasıvardır.TOMAK KASRI • GÜLHANE KASRITOMRUK İDARESiOsmanlı sadrazamı, nazırların bir kısmı ve bürokrasi,şimdi valiliğin olduğu yönetim merkezindeydi.Bürokratik merkezin Divanyolu'nakadar uzayan birimlerine, burada bulunanTomruk yani hapishaneden dolayı genel olarakTomruk denirdi.Tomruk iki kısımdan oluşuyordu. Doğu kısmındasadrazarnın harem dairesi ve diğeri debatı kısmında mutfak, kışla ve karakollar vardı.Ağır suçluların kapatıldığı hapishanelerede Tomruk denirdi. .. Ahmet Rasim, Tomrukİdaresi'nin bir kısmının Divanyolu"na kadaruzandığını söyler.Timaş Kitap Kahve'debir ESKADER etkinliğiTİCARET VE ZİRAAT NEZARETİ • CUM­HURİYET MÜZESiTİMAŞ KİTAP KAHVETimaş'ın Cağaloğlu'ndaki binasının girişindebulunan Timaş Kitap Kahve, kitapseverlerinkitaplara göz attığı, sohbet ettiği bir mekan ...Timaş Kitap Kahve'de ayrıca ESKADER tarafından'Babıali Sohbetleri' düzenleniyor.TOPKAPIPadişahın huzurundan geçen donanınayı selamlamakiçin, töre gereği top atılırdı. Topkapıadını buradan alır.Topkapı, Topkapı Sarayı'nın, Anadolu sahilineaçılan kapıların ikincisidir. Bu kapının bulundu-. ğu yer, Sarayburnu'nda Hünkar iskelesi'ninMarmara'ya doğru biraz sağındaydı. Buradadaha önce Serdap Köşkü'nün var olduğusöylenir.Topkapı Sarayı'nın dört tarafındaki has kapılarşöyle sıralanabilir: Kireçcihaşı Kapısı, Yalıkapı,Topkapı, Uğrakkapı, Balıkhane Kapısı, İçahır~>----------------'------

DERSAADET SÖZLÜGÜKapısı, Beyazıt Han Kapısı, ondan sonra güneyebakan Bab-ı Hümayun Kapısı, Servi Kapısı,Sultan İbrahim Kapısı (Soğukçeşme dibinde),Sokollu Mehmet Paşa Kapısı (Alay Köşkü dibinde),Süleyman Han Kapısı (Makbul İbrahimPaşa için açılmıştı) ve bostancılarla musahiplereait Demi:rkapı.TOPKAPI SARAYI MÜZESiTopkapı Sarayı'nın yapımına, 1460'lı yıllardabaŞlanmıştır. Saray, belirli bir plana göre birkerede inşa edilmiş ve bitiriimiş bir yapıdeğildir. Yeni ihtiyaçlara göre değişmiştir.Sarayda padişahların ikameti için yapılmışköşklerle Harem Dairesi dışında, sarayı muhafazaeden askerler için koğuşlar, mutfak, sarayçalışanlarının barınacağı yatakhaneler, Divantoplantılarının yapıldığı Kubbealtı, Hz.Peygamber ve Dört Büyük Halife başta olmaküzere diğer İslam halifelerine ait eşyaların saklandığıHırka-i Saadet Dairesi, Gülhane Hastanesi,Sultan III. Ahmet Kütüphanesi, EnderunMektebi, Hazine Dairesi, padiŞahın atları içinbir ahır, bir dönem silah deposu olarak da kullanılanAya İrini gibi bir çok yapı yer alır.Topkapı Sarayı, 19. yüzyılın ortalarına doğru,devletin merkezi olma işlevini yitirmiştir. 1870yılında, dış bahçesinden demiryolu geçirilmiş,1924 yılında müzeye dönüştürülmüştür.Günümüzde Hazine Dairesi binasında, saraykoleksiyonuna ait silahlar sergilenmektedir.Fatih Köşkü'nde ise Osmanlı hazinesi teşhiredilmektedir. Sergilenen parçalar arasında KaşıkçıElması, Topkapı Hançeri ve 4 tahten önemlileridir. Padişahlara ait günlük vetören elbiseleri de Seferli Koğuşu'nda ziyareteaçılmıştır. Ayrıca Harem ile padişahlara aitköşkler de müzenin görülmesi gereken diğerkısımları dır.Yahya Kemal, Topkapı Sarayı'nı şöyle yorumlar:"Bazı yerler vardır ki, ruh eser, derler. TopkapıSarayı'nda bir gün geçiren insan, bu sözünkuvvetini derinden derine duyar."Topkapı Sarayı Sultanahmet 1 www.topkapisarayi.gov.tr Kaşıkçı Elması--------~

·~ DERSAADET SÖZLü GüTOPKAPI SARAYI MÜZESi KÜTÜPHANESiTopkapı Sarayı'nın, 1924 yılında, müzeyedönüştürülmesinden sonra, üçüncü avludakiAğalar Camii onarıma alındı. Camii, 1928yılında kütüphaneye dönüştürüldü. Sarayınçeşitli bölümlerinden toplanan kitaplar,daha önce bulundukları yerlerin adiarınagöre düzenlendi. Emanet Hazinesi, Hazine,Revan Köşkü, Bağdat Köşkü, Hırka-i Saadet,Mehmet Reşat ve Tiryal Hanım, Medine, Koğuşlar,İsfendiyaroğulları, Halil Han Arda,IlLAhmet ve Gayri İslami Yazmalar bölümlerioluşturuldu. Sarayda bulunan IlLAhmetKütüphanesi'ndeki kitaplar, 1966 yılında buyeni kütüphaneye taşındı. Kütüphanede kitaplardışında, ünlü Osmanlı hattatlarınaait hat örnekleri, bu sanatla ilgili kamışkalem, kalemdar, kalem çekmecesi, makas,kalemtraş gibi araçlar, ahşap Kur'an muhafazaları,rahle, mühür ve haritalar da bulunmaktadır.Topkapı Sarayı, Sultanahmet 1 0212 5120480TOPRAK DERGİSİ VE MATBAASIİlhan Darendelioğlu, Komünizmle MücadeleDerneği Genel Başkanıdır. Darendelioğlu'nunyönettiği matbaa, yayınevi ve dergi, Çarşıkapı'dadır.Darendelioğlu, 19 Kasım 1979 tarihindeteröristler tarafından şehit edildi.Darendelioğlu'nun evi de, "İkinci AzakzedelerApartınanı D.26 Beyazıt" adresindedir.TOPUZLUOCLU İBRAHiM PAŞA KONACIVefa' da büyük bir konaktı.TÖMBEKİCİ CELALAhmet Rasim, Tömbekici Celal'i şöyle anlatır:"Asrın meşhurlarının, basılmış eserlerini satar.Sabit gazete dağıtıcılarındandır. Burada bulunamayankitap, başka yerde bulunmaz.Çemberlitaş'tadır. Benzer bir satıcı da, Bahçekapısı'ndakiHasan Ağa' dır."TRİKOTAJ ESNAF VE SANAT~RLARODASIİstanbul Trikotaj ve Benzerleri Esnaf ve SanatkarlarOdası, Cağaloğlu'nda TjcarethaneSokak'ta faaliyet gösteriyor. Özellikle Yeşildirekve Mercan'da önemli sayıda üyesi var. GuleGüle Apartmanı'nda merkezin bulunduğu daire,odanın kendi mülkü. .Ticaretha_ne Sok. Güle Güle Apt. No:14 K:3 D:8 10212 5117121TROLEYBÜS SEFERİEminönü-Topkapı arasında ilk troleybüs seferi,1961 senesi mayıs ayında başlamıştır.TULUMBACIBAŞI KONACI. CERRAHHA­NE-İAMİRETUNUSLU FESÇİMimar Harnit Sözer anlatıyor: "BelediyeSarayı'nın önünden Vezneciler yönünedoğru yürümeye başladığınızdaDireklerarası'nın ilk dükkanı, bir fesçiydi.Tunusluydu bu fes çi... Camının arkasındakalıplı, kalıpsız, püsküllü, püskülsüz feslerbulunurdu... Burada fes de satılırdı, feslerintemizliği de yapılırdı."TUNUSLU MAHMUT PAŞA KONACI.BAYTAR MEKTEBİTU SED2008 yılının Ocak ayında 'Vakfıkebirli Üniver.:.siteliler Platformu' adı altında kuruldu. 2009yılı Temmuz ayında, bütün Trabzonlu üniversitelilerikapsayacak şekilde 'Trabzonlu ÜniversitelilerSosyal Yardımlaşma ve Eğitim Derneği'(TUSED) kuruldu. Derneğin genel merkezi İstanbulBelediye Sarayı yakınlarında.Atatürk Bulvarı, Lale Apartınanı No:166 Kat:1 Daire:1 Aksaray0212 5205555 1 www.tused.org.trTURAN EMEKSiZ BÜSTÜEski MTTB, yeni Halk Eğitim Merkezi'nin arkasında,'Turan Emeksiz Büstü' vardır. 27 Mayıs1960 öncesi öğrenci gösterileri sırasındaölen Turan Emeksiz için dikilmiştir.TURAN SEVGİLİ ATÖLYESİHattat-ressam Turan Sevgili, çalışmalarını,Küçükayasofya El Sanatları Çarşısı SanatçılarPasajı'nda sürdürüyor.TURAN SiNEMASITuran Sineması, 'Naşit'in Tiyatrosu' diye bilinirdi.Aslında bu salon Fıstıkçı Rasim'indi. Bukişi başlangıçta sinema ve tiyatrolarda fıstık satarakhayata atılmış, sonra işi ilerleterek bu salonun,daha sonra da yıllarca Beyoğlu'nda DormenTiyatrosu'nun oynadığı Halep Pasajı'ndakitiyatro binasının sahibi olmuştu.Naşit, yalnız kendi döneminin değil, GelenekselTürk Tiyatrosu'nun eşine zor rastlanan büyükyeteneklerindendi. Büyük bir taklit usta-~~------------------

DERSAADET SÖZLÜGÜsıydı. Naşit'in Turan Sineması'ndaki temsillerine,halktan kimseler de gelirdi, okumuşlar da.TÜFENKHANEUnkapanı'nın biraz ilerisinde surun önünde,sahilde Tüfenkhane vardı. Burada, tüfek imaledilmekte idi. Bugün buraya yakın, Tahtakaletarafl.arında, av malzemeleri ve tüfek satış yerlerivar.TÜMATATÜMATA Müzik Merkezi, 1976 yılında kurul-. du. Türk Musikisi'nin doğuşunu, gelişmesini,tedavi değerini, repertuar ve enstrüman zenginliğiniaraştırmak amacıyla, Dr. Rahmi OruçGüvenç tarafından organize ediliyor. 1991-1995 tarihleri arasında, 'İstanbul ÜniversitesiEtnomüzikoloji Araştırma ve UygulamaMerkezi'ne bağlı olarak faaliyet gösterdi. Aralık1995'den itibaren Marmara Üniversitesi TürkiyatAraştırma ve Tanıtma Birimi olarak kabuledildi. Tümata'nın terapi çalışmaları, yoğunbir katılırola devam ediyor. Bu çalışmaların kli­_nik bağlantıları, 1993 yılında başladı. 1995yılında, Viyana'da Meidling Klinik'te nörolojidalında başlayan proje, halen sürmektedir. Bunundışında kardiyoloji ve onkoloji çalışmalarıda yapılmaktadır.Alemdar Caddesi No:18/2-3 Sultanahmet 1. 0212 51115381 www.tumata.comTÜRBETÜRK OCAGI İSTANBUL ŞUBESiDivanyolu Caddesi ile Babıali Caddesi'nin kesiştiğiköşede yer alır ... 1840 yılında yapılmıştır.Sultan II. Mahmut Türbesi'ne, daha sonraSultan Abdülaziz ve Sultan II.Abdülhamit degömülmüştür. Sekizgen, Batı mimarisindenetkilenmiş, sade bir yapıdır. Turbe yapısı için-de sebil ve mezarlık da yer almaktadır. Türbe,Cağaloğlu'nun merkezi noktalarındanyaptırılmıştır.biridir. II.Mahmut tarafındanTürbe haziresinde, Sait Halim Paşa'dan, ZiyaGökalp'e kadar bir çok ünlü kişinin mezarıvardır. Cumhuriyet'ten sonrası ölen OsmanlıHanedam mensuplarından bazıları, buraya gömülmüştür.Beşir Ayvazoğlu, 'Divanyolu' adlıeserinde bu mekanı teferruatlı olarak anlatmaktadır.Türbe müştemilatı içindeki yapılar,Türk Ocağı İstanbul Şubesi tarafından kültürve sanat faaliyetlerinde kullanılmaktadır.12 Eylül 1980 öncesinde, 'Mefkureci ÖğretmenlerDerneği' lokalidir.Türk Ocağı, 1911 yılında Firuz Ağa Camiisırasında, bir ara Sağlık Müzesi kullanılankonağın . karşısında, muhtemelen Arif'inKıraathanesi'nin üst katında iki adalı merkezindekurulmuştu. Ocak, daha sonra BeyazıtSoğanağa'da Rahvancızadeler'in Konağı'na taşındı.Divanyolu Caddesi Sultan IL Mahmut Türbesi Yanı No:86Cağaloğlu 10212 5117515 www.istanbul-turkocagi.org.tr-------~~

,~ DERSAADET SÖZLÜ GÜI.ADAı. ömer Lütfi Oğlu Ahmet Faik2.Darüssaade Ağası Talha Ağa3.Yaver Ekrem Hüseyin Hüsnü4.Alyanak Mustafa PaşaS.Bilinmiyor6.Şerif Mehmet Sadık Paşa7.Evrenoszade Şerif Osman Ali Bey8.Bereketzade Rifat Efendi9.Muallim NaciıO.Atina Sefiri Agah Efendiıı.intihab-ı Memurin Komisyonu Reisi AhmetCelal Paşaı2.Hariciye Nazırı Said Paşa'nın babası SüleymaniyeliHüseyin Paşaı3.Şura-yı Devlet Azası Hüseyin Paşaı4.Kerbela Mutasarrıfı Bağdatlı Yusuf MazharPaşaıs.Darüssaade AğasıMehmet Cevher Ağaı 6 .Bilinmiyorı 7.Bilinmiyorı8.Bahriye Nazırı Moralı İbrahim Paşa'nınoğlu Mehmet Aliı9.Damad-ı Şehriyari Moralızade Selahaddin~Bey -20.Siverekli Bucak Aşireti Reisi Hacı HalilEfendi 1 Siverek Mebusu Cudi Paşa2ı.Kaptan İbrahim Paşa22.Rüsumat Emini İbrahim Edib Efendi23.Viyana Büyükelçisi Sadullah Paşa24.Hazinedar Ustası Kiryalfer Usta25.Maliye Müfettişi Mehmet Muhiddin RumiPaşa26 . Şehremini Ahmet Mazhar Paşa27.Siverekli Osman Hulusi Paşa28.Bilinmiyor29.Erkan-ı Harbiye Reisi Ali Nizami Bey30.Hazine Kahyası Ahmed Eşref Bey3ı.Bilinmiyor32.Ahmet Fahir Bey33.Mustafa Fevzi Bey34.Doktor İshak Sükuti35.Diyarbekirli Mehmet Arif Bey36.Müşir Genç Ağazade Mahmud Nedim Paşa37.Hicaz Valisi, Ticaret, Ziraat, Orman veMaden Nazırı İsmail Hakkı PaşaIl. ADA38.Damat Hasan Hüsnü Paşa39.Ataullah Paşa40.Serasker Dairesi Reisi Mehmet ŞerafeddinEfendi4ı . Şeyhülvüzera Mehmet Tevfik Paşa42.Teşrifatçı Mehmet Perruh Efendi43 . Müşir Recep Paşa44.Ömer Kamil Paşa45.Konya Valisi Mehmet Sait Paşa46.Eyüp Halit Paşa47.Rumeli Fevkalade Kumandanı Lofçalı İbrahimDerviş48.Mabeyn Başkatibi Süreyya Paşa49.Paris Sefiri Esat PaşaSO.Giritli Sırrı PaşaSl .Sadrazam Said Halim Paşa52.Cemiyet-İ Umumiye Azasından AbdullahPaşazade Muhiddin Bey53.Nakibüleşraf Mustafa Tevfik Paşa54.Mekteb-i Tıbbiye Dahiliye Müdürü Miralay~~---------------------------------------

DERSAADET SÖZLÜGÜİhsan BeySS.Kıbrıslı Süleyman Paşa56.İkinci Ordu Müşiri Mahmut Harndi Paşa57.Doktor İbrahim Paşa58.Sultan Aziz'in Serkarini Büsameddin Bey59.Hasan Zühtü Paşa'nın oğlu AmiralİsmailHakkı60.Şura-yı Devlet Azası İbrahim Bey6l.Divan Tercümanı Teşrifat Nazırı MahmutMünir Paşa62.Cavit Bey63.Fazıl Paşa64.Matbaa-i Osmaniye Sahibi Ali Cevat65.Hattat Hafız Osman Zeki Kansı FatımetüzzehraHanım66.Hidiv Mehmet Ali Paşa Oğlu Halim Paşa6 7 .Ali Saib Paşa68.Kazasker Mehmet Necip EfendiIII. ADA69.Ahmet Edib Bey70.Sadi Paşa7l.Hasan Fehmi Bey72.Abdurrauf Refet Efendi73.Malatya Mebusu Ahmed Harnit Bey74.Ferik Yusuf Paşa75.Namık Kemalzade Ali Ekrem Bey'inOğluCezmi ·76.Bağdatlı Süleyman Bey77 .Şeyh Bedreddin· 78.Veli Rıza Paşa79.Adliye Nazırı Mahmut Server Paşa80.Bilinmiyor8l.Harem-i Hümayun Nazırı Ahmed RaşitZeynel82.Edhem Paşa'nın altı yaşındaki oğlu MuhammedAli83.Ayan Azası Ethem Paşa84.Bilinmiyor85.Yesarizade Ahmet Necip Paşa86.Bilinmiyor87.Hariciye Tercüme Kalemi Müdürü Hüseyin.Agah88.Mabeyn Başkatibi Süreyya Paşa'nın Oğlu89.Hamdi Paşa ·90.Hamdi Paşa Kızı Hatice Behice91.Abdüllatif Suphi Paşa. 92.Sefir Mısırlı Halil Şerif Paşa93.Hekimbaşı Şehremini İsmail Paşa· 94.Rüsumat Emini Mehmet Sabri Paşa95.Hikmet HocasıMehmet Emin Derviş Paşa96.Şehremini Mehmet Arif Paşa97.Kayserili Ahmed Paşa Karısı Hace MahvisalHanım98.Abdurrahman Şadan ·99.Hazine-j Hassa Nazırı Abdülhamit FeritPaşalOO.Hasan Rıza Paşa101.Zaptiye Nazırı Ahmet Emin Paşa102.Sadrazam Mehmet Esat Safvet Paşa103.Abdurrahman Sami Paşa104.Kastamonu Valisi ve Halk Fırkası MutemediHüsnü Bey'in iki küçük çocuğu.lOS.Müşir Ahmet Eyüp Paşa106.Abdülhak Efendi107. Tophane Müşiri Ahmet Fethi Paşa108.Sadrazam Kıbrıslı Mehmet PaşaIV. ADA109.Süleyman Nurnan Paşa110.Ziya Gökalplll.İstanbul İş Bankası Müdürü Haydar Şekib112.V.Sultan Murat'ın torunu Emine Atiye Sultan113.Emine Atiye Sultan'ın kocası Damat OsmanHamiBey114.Şehzade Seyfeddin'in kızı Bestekar FatmaGevheri OsmanoğlullS.Yusuf İzzeddin Efendi'nin kızı MihrihanMihrişah OsmanoğluV. ADA116.Mısırlı Fatma Şirinll 7.Harbiye Nazırı Şakir Paşa118.Bilinmiyor119.Süleyrnan Nurnan Paşa120.Bilinmiyor12l.Muhammedü'l-Eclani122.Gazeteci Ahmet Samim123.Emine Hanım124.Mehmet Tevfik Bey125.Bilinmiyor126.Mustafa Sadreddin Paşa127-128 Mütareke'de Erenköy taraflarında birgece baskını esnasında Rum eşkıyalar tarafındanvurulan biri asker, diğeri sivil iki kardeş.VI. ADA129.Şura-yı Devlet Reisi Mehmet Sait Paşa130.Şerif Ali Paşa13l.Şerif Abdullah Paşa oğlu Mehmet Bey132.Evkaf Nazırı Abdullah Galip Paşa. 133.Abdülfettah Efendi134.Şerif Abdullah Paşa kızı FahrülmuhadderatHatun135.İbrahim Şükrü Paşa136.Müverrih Ata Bey137 .Berlin Sefiri Ahmet Tevfik Paşa, eşiNuriye Hanım ve kız kardeşi Pervin Hanım138.Hariciye Tahrirat Müdurü Ömer Vasfi139.Eser KalfaKadın140.Hattat Hafız Osman Zeki Bey14l.Hazinedar Ustası Revnak Kadın142.Hazinedar Ustası Şevknihal Kadın143.Haziriedar Ustası Ferahnüma Kadın144.Hicaz Valisi ve Ticaret, Ziraat, Orman veMaden N azın İsmail Hakkı Paşa·-· ----------------------------------~~

·~ DERSAADET SÖZLÜGÜTÜRDAV KiTAP KATALOGUTürdav, yayınevleri ile diyaloğa girerek, piyasadamevcut olan kitapları, bir katalogdatoplamayı başarıyor. Katalog, aylık ve ikiaylık sürelerle güncellenerek aksamadan yayınlanıyor.Resmi kurumların bugünkü bürokratikmantıkla başarması imkansız bir iş, sessizsedasız yapılıyor. Bağcılar'a taşınan Türdav'ınönceki yeri, Alayköşkü Caddesi'ndeydi.TÜRK ALMAN DOSTLUK VURDUMalik Aksel'in 'Alman istihbarat Salonu'olarak adlandırdığı mekan, 'Türk Alman DostlukYurdu' olmalı. Aksel, burayı şöyle anlatır:"Divanyolu'nda, Damat Şerif Paşa'nın konağınınyanında, büyükçe bir mağazadır. DuvarlarındaBirinci Dünya Savaşı'na dair dergiler veresimler asıbdır."TÜRK ARŞİVCİLER DERNEGİBaşbakanlık Devlet Arşivleri'nde çalışan arşivpersonelinin kurduğu dernek, Güle GüleApartmanı'nda faaliyet gösteriyor. Arşiv sorunlarıüzerinde çalışmalar yapan derneğin,düzenlediği Osmanlıca Seminerleri önemli.Ticarethane Sokak Güle Güle Apartınanı No:46/2 Sultanahmet1 0212 5120684TÜRK BASlN BİRLİGİTürk Basın Birliği, Narlıbahçe Sokak'ta, Dünyagazetesinin eski binasının yanında.Narlıbahçe Sokak No:l3 Cağaloğlu 10212 5138700 1 www.turkbasinbirligi.orgTÜRK CUMHURİYETLERİ BİRLİGİTürk Cumhuriyetleri Birliği KoordinasyonMerkezi, Eminönü Meydanı'nda hizmet ediyor.Eminönü Meydanı Kalçın Sokak No:l5 Eminönü 10212 51497001 www.turkcumhuriyetleribirligi.comTÜRK İNŞAAT VE SANAT ESERLERİ MÜ­ZESiVakıflar Genel Müdürlüğü'ne bağlı Türk İnşaatve Sanat Eserleri Müzesi, Şehzadebaşı'ndafarklı fonksiyonlu yapılardan oluşan bir külliyeiçindedir. Bugün müzede; taş kitabeler, mezartaşları, çiniler, ahşap eserler, ölçü aletleri, aydınlatmaaraçları, dekoratif inşaat malzemeleri,mimari elemanlar, tuğralar, tavan süslemeleri,(ahşap ve alçı) rahleler, sedef ve bağa kullanılan,ahşap işçiliğinin ince üslubunu yansıtaneserler, madeni eserler (gülabdan, buhurdan,şamdan, sancak ve alemler, ibrikler, mangallar)mevcuttur.Saraçhane Sokak No: 1 1 0212 5251294TÜRK İSLAM ESERLERİ MÜZESi .. İBRA­HiM PAŞA SARAYITÜRK KÜLTÜR OCAGI .. MİLLİYETÇİLERDERNEGİTÜRK KÜLTÜRÜNE HİZMET VAKFI .. CA­FERAGA MEDRESESiTÜRK MİLLİYETÇİLER DERNEGİ .. MİL­LİYETÇİLER DERNEGİTÜRK OCAGI İSTANBUL ŞUBESi .. TÜRBETÜRKSESiTürk Sesi gazetesi, 1950'li yıllarda ÇatalçeşmeSokak'tadır. Demokrat Partili bakan MükerremSarol'un sahipliğinde çıkmıştır. Gazete,Babıali'ye taşınmadan önce Vezneciler'de bahçeiçinde bir konakta çıkarılmıştır.. ~i1ıTÜRK DÜNYASI AKRABA TOPLULUKLARITürk Dünyasından gelen öğrencilerin sorunları,İstanbul Valiliği bünyesinde Türk DünyasıAkraba Toplulukları Bölümü vasıtasıyla çözümleniyor.İstanbul Vilayeti Cağaloğlu 1 0212 4555978www. turkdunyasi.istanbutgov. trTÜRK DÜNYASI ARAŞTIRMALARI VAKFI.. ANKARAVİ MEHMET EFENDi MEDRE­SESiTÜRK EDEBiYATI VAKFI .. CEVRİ KALFAMEKTEBİTürk Spor AjansıTÜRK SPOR AJANSIGünlük spor haberleri yayınlayan Türk SporAjansı, 25 yılını, 2007 yılında doldurdu.Türk Spor Ajansı Genel Yayın Müdürü ErdoğanArıpıİıar, 25. yıl vesilesiyle yayınladığı bildiride,"Türkiye'de hiçbir günlük spor ajansınınulaşamadığı yaşa ulaştığımız için mutluyuz .Tanrı'ya hamd ediyoruz. Bizi bu yıllara getirenmedyadaki arkadaşlarımıza teşekkürlerimizisunuyoruz" ifadelerini kullandı.Ankara Cadddesi No:31/26 Cağaloğlu 1 0212 5140189www.turksporajansi.com~~------------

DERSAADET SÖZLÜGÜTÜRK VAKlF HAT SANATLARI MÜZESiTürk Vakıf Hat Sanatları Müzesi, BeyazıtMeydanı'ndaki Beyazıt Medresesi'ndedir.Müze ilk olarak, 1968 yılında Sultan SelimMedresesi'nde 'Türk Yazı Sanatları Müzesi'ismiyle açılmıştır. Bugünkü binasına, 1984 yılındataşınmıştır. Birçok ünlü hattat ve hattatpadişaha ait hatlar, levhalar, tuğralar vemushaflar türlerine göre tasnif edilmiş olarakmedresede sergilenmektedir.Beyazıt Medresesi Beyazıt Meydanı 1 0212 5275851TÜRKiSTAN AŞEVİİsa Yusuf Alptekin Parkı yanında bulunan TürkistanAşevi'nde, otantik Türkistan yemeklerisunuluyor ziyaretçilere.Tavukhane Sokak No:36 Sultanahmet 1 0212 5386525TÜRKiYAT ENSTİTÜSÜTürkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 12 Kasım1~24 tarihinde, Atatürk'ün direktifteriyleve Bakanlar Kurulu kararıyla kuruldu. Enstitü,Fuat Köprülü öncülüğünde yapılandı. Enstitübinası, Edebiyat Fakültesi'nin yanındaki HasanPaşa Medresesi'dLr. Enstitü bugün Horhor'daİstanbul Üniversitesi Rektörlük kısmına taşınmıştır.Aynı yerde, 1940'lı yıllarda, Adnan-Adıvar tarafından yönetilen 'İslam Ansiklopedisi'de hazırlanmıştır. Binada bugün, İstanbulÜniversitesi'ne bağlı 'Avrasya Enstitüsü'hizmet veriyor.TÜRKİYE DOGAL HAYATI KORUMA VAKFITürkiye Doğal Hayatı Koruma Vakfı,Türkiye'nin biyolojik çeşitliliğinin korunmasıve doğal kaynaklarının sürdürülebilir kullanımınınsağlanması amacıyla kurulmuş. Doğal_Hayatı Koruma Vakfı, 1996'da Türkiye D.oğalHayatı Koruma Derneği (DHKD)'nin öncülüğündekurulmuş ve 2001'de dünyanın etkindoğa koruma kuruluşlarından biri olan WWFInternational'ın Türkiye Ulusal Örgütü olarakWWF-Türkiye unvanını almış. Doğal Hayatı·Koruma Derneği de aynı çatı altında çalışmalarınısürdürüyor.BüyükPostane Caddesi No:43-45 K.5-6 Bahçekapı Eminönü0212 5282030TÜRKİYE FUTBOL FEDERASYONUTürkiye Futbol Federasyonu, 1923 yılında,Yusuf Ziya Bey Öniş tarafından LetafetApartmanı'nda kurulmuştu. ·Federasyonun ozamanki adı, 'Futbol Hey'et MÜttehidesi'dir.TÜRKİYE GAZETECiLER SENDİKASITürkiye Gazetesiler Sendikası, basın sektörününeski sendikası. .. Bugün sektörde sendikanınadı telaffuz edilmez oldu.Türk Ocağı Caddesi Basın Sarayı Kat:2 Cağaloğlu0212 5140691 1 www.tgs.org.trTÜRKİYE GAZETESiTürkiye gazetesi, uzun yıllar ÇatalçeşmeSokak'ta hizmet verdi. 1990'lı yılların ortalarında,gazetelerin İkitelli'ye taşınma sürecinde,Türkiye gazetesi de Yeni Bosna'daki binasınataşındı. Gazetenin Cağaloğlu'ndaki temelhizmet binası, Çatalçeşme Sokak'ta içtihad'ınkarşısındaki binadır. Bugün binada İhlas Vakfıhizmet veriyor.TÜRKİYE HANI. MİLLİ REASÜANS HANITÜRKİYE MİLLİ KÜLTÜR VAKFITürkiye Milli Kültür Vakfı, eğitime muhtaçgençlere katkı sağlayan bir kuruluş. Vakıf eskidenkültür ödülleri de tertip ederdi.Cemil Bilsel Caddesi Odunkapı Sokak Yeni Kozluca HanKat:6 Eminönü 10212 51903641 wwwtmkv.org.trTÜRKİYE YAYINCILAR BİRLİGİTürkiye Yayıncılar Birliği, yayıncılık mesleğinigeliştirmek, mesleki sorunlara çözümler üretmekiçin kurulmuş bir dernek. ..Prof.Kazım İsmail Gürkan Caddesi Ortaklar Han No:12/1Cağaloğlu /0212 5125602TÜRKİYE YAYlNEViTahsin Demiray'ın sahibi olduğu 'TürkiyeYayınevi', Vilayet binasının köşesindeki' Nallı Mescit'ten inerken sağ başta idi. TürkiyeYayınevi, İsmail Hami Danişmend, NihalAtsız, Kemalettin Tuğcu ve Abdullah ZiyaKazanoğlu'nun yayıncısıydı. Emekli Albay KamilDinçel, burada çalışıyordu.-----------1~

,~ DERSAADET SÖZLÜGÜıKAYNAKLAR• Aziz İstanbul, Yahya Kemal, MEB, İstanbul 1989• Bir Yönetim Modeli: Süleymaniye, Her Dem Güçlü, İbrahimZeyd Gerçik, Küre Y., İstanbul2009• Divanyolu, Beşir Ayvazoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul2003• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• Eminönü Merkezli Aşık Edebiyatı, Prof.Dr. Özkul Çobanoğlu,Eminönü Belediyesi Y., İstanbul 2006• Eski Direklerarası Tiyatroya Hasret!, Eser Tutel-HamitSözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.166, Eylül 2007• Eski İstanbul Otelleri, Vefa Zat, Bilge Karınca Y. ,İstanbul2005• Eski İstanbul'dan Hatıralar, Ahmet Cemaleddin Saraçoğlu,Haz. İsmail Dervişoğlu, Kitabevi Y., İstanbul2005• Fotoğrafl.arla İstanbul Kütüphaneleri, Türk KütüphanecilerDerneği İstanbul Şubesi Y., Hasan S. Keseroğlu, R.TubaÇavdar, Neslihan Uraz, İstanbul 1995• Hatıralar Yahut Bir Vatan Kurtarma Hikayesi, NevzatKösoğlu ile Söyleşiler, Osman Çakır, Ötüken Neşriyat , İstanbul2008• İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisieri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971• İstanbul Mektupları, Fatih Kerimi, Çağrı Y., İstanbul2001• İstanbul ve Boğaziçi-1, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul ve Boğaziçi-2, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul2004• İstanbul Kültür Kurumları Rehberi, İsmail Cengiz, İstanbul2010Kültür Başkenti Y., İstanbul2010• İstanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kalcılar Han'da kira 400 YTL, modern işyerinde 5 bin dolar,Güngör Uras, Milliyet 29 Temmuz 2007• Kart Kurt Sesleri, Mahmut Çetin, İstanbul 2005• Kentim İstanbul , İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003• Kültür Başkenti'ne Yaraşır Sosy~l Sorumluluk Projeleri,İstanbul Ticaret 25 Aralık 2009• Muharrir, Şair, Edib, Ahmed Rasim, Hazırlayan KazımYetiş, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul1980• Mührün Gücü, Necati Gültepe, Ötüken N., İstanbul2009• Payitaht İstanbul'un Tarihçesi, Sarkis Sarraf Hovhannesyan,Çev. Elmon Hançer, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul2006• Payitaht-ı Zemin Eminönü I-II, İlber Ortaylı, Vahdettin ·Engin, Erhan Afyoncu, Eminönü Belediyesi, İstanbul 2008• Sarayın asıl derdi askeri depolar değil, Darphane binalarımngeleceğidir, Murat Bardakçı, Haber Türk 2 Aralık 2009• Şehir Mektupları, Ahmet Rasim, Eğitim Yayınları, İstanbul,B. Tarih• Silik Fotoğraflar, Orhan Okay, Ötüken Neşriyat, İstanbul2009• Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul'un Seyir Defteri, LevonPano s Dabağyan, Karadağ Yayınları, İstanbul 2006~r-----------e

DERSAADETSÖZLüGü ~·İJGUR KİTABEVİCağaloğlu Yokuşu'ndan inerken solda MuhittinNalbantoğlu'nun işlettiği Uğur Kitabevi vardı.ULUSLARARASI BASlN MERKEZi .. SE­PETÇİLER KASRIULUSLARARASI YEREL YÖNETİMLERBİRLİGİUluslararası Yerel Yönetiniler Birliği, YerebatanCaddesi'nin başında Talat Paşa Konağı'nda faaliyetgösteriyor.0212 5111010 1 www.uclg-mewa.org :UN KAPANIKapan, arapçada 'terazi' demektir. Zamanlayiyecek ve giyeceklerin toptan alınıpsatıldığı yerler anlamında, genel bir tabire dönüşmüştür.Balkapanı, Unkapanı, Yağkapanıgibi ... Unkapanı, şehrin buğday ve un ihtiyacınıtemin eden ambarların, değirmenterinve fırınların bulunduğu bir merkezdi. EvliyaÇelebi, Unkapanı'nda uncu esnafına ait 400dükkanın bulunduğunu söyler.Vaktiyle burada adını bölgeden alan bir kapıvardı; 'Unkapanı Kapısı' ... Bu kapının üstündekihoroz resminden dolayı 'Horoz Kapı' da------·------------1~

·~ DERSAADET SÖZLÜÖÜUnkapanı'ndan eski bir görünümdenilmiştir. Anadolu'dan gemilerle gelen hu- UNKAPANI KÖPRÜSÜ~ ATATÜRK KÖPbubatve un, buradaki 'Unkapanı iskelesi'nde RÜSÜindirilirdi.UZUNÇARŞIBurada ayrıca Horoz Baba ve Eskici Dede'nin Mısır Çarşısı'nın a,rkasındadır ...türbeleri vardır.Çelik Gülersoy, Unkapanı ana yolunun açılmasınışöyle yorumlar: "DroLütfi Kırdar, eskikenti bomboş bir tarla kabul ederek, kazmayıher yere indirdi. Baş hata, şehri surlarındışında kurmayı ve sur içini korumayı hiçdüşünmemekte oldu. Yeni bir şehir, eskisininüzerine oturtuldu... Unkapanı kıyılarındanSaraçhanebaşı'na ve Aksaray'a açılan arterdebinlerce ev, konak ve bu arada çeşmeve sebil yıktırıldı. Köhne ve çirkin bir çokenkaz kaldırılıyor ve bir ferahlık hissi duyuluyordu.Bunu inkar etmek kabil değil. Fakat işinincesine bakılmadığından, topyekun bir yıkım:­la çirkinin yanında güzel de gitmemeliydi."UNKAPANI GEÇiDiUnkapanı Geçidi'nin inşasına, 30 Nisan 1964tarihinde başlanmıştır. Yonca yaprağı şeklindeolan geçit, balçıklı bir zemin üzerine yapılmış- .tır. Bugün yağmurlu havalarda burada su birikintisioluşur. Geçidin altında, İstanbul'un sonJapon -SQbası tamircilerinden biri var. Diğerdükkanlar çuval satıyor.UZUNKAHVE1857 yılında Beyazıt'ta açıldı. Uzun Kahve,İstanbul'daki kıraathanelerin ilk örneklerindendir.Mimari planı dar kenarlı birdikdörtgen şeklinde olduğu için U zun K2hvedenilmiştir. Halk arasında 'Okçularbaşı Kahvehanesi'de denilmiştir.KAYNAKLARo Cağaloğlu Hayatın ve Mesleğin Birleştiği Yer, Doğan Hızlan,Heyarnola Y., İstanbul2009o İstanbul Kadıları, Şehreminleri, Belediye Reisieri ve PartilerTarihi, Rakım Ziyaoğlu, Hak Kitabevi, İsmail AkgünMatbaa ve Kitapçılık Müesseseleri, İstanbul 1971o İstanbul Maceramız-1, Çelik Gülersoy, Remzi Kitabevi,İstanbull995o İstanbul ve Boğaziçi-1, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul2004• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul Büyükşehi~Belediyesi Y., İstanbul 2003o Payitaht İstanbul'un Tarihçesi, Sarkis Sarraf Hovhannesyan,Çev. Elmon Hançer, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul~-----~2006

DERSAADET SÖZLÜGÜÜBEYT AHMET BEY ECZAHANESiÜbeyt Ahmet Bey Eczahanesi, NuruosmaniyeCaddesi'ndeydi.ÜÇ YILDIZ LOKANTASIMehmetoğlu İskender Efendi, geleneksel kuzuçevirmeden ilham alarak ilk defa İskender Kebabıuygular. İskender Efendi, 1860 yılında, Bahçekapı'dakiÜç Yıldız Lokantası'nda 'İskender' inDöner Kebabı' adıyla bunu denemiştir. İskenderKebap olarak sevilir ve yaygınlaşır.İskender Efendi, döner ve İskender Kebabı'nı,Bursa'daki dükkanında sürdürür.Sabri Ülker'in hayatının ilk dönemi TarihiYarımada'da geçti. Kırım'da doğan Sabri Ülker,ailesiyle 1929 yılında Türkiye'ye göç ederekİstanbul'a yerleşti. Kadırga İlkokulu'nakaydolan Sabri Ülker, eğitim hayatı boyuncaçalıştı. Daha ilkokul yıllarında yaz tatillerindeağabeyi Asım Ülker ile birlikte Besler BisküviFabrikası'nda çalıştı.İlkokuldan sonra İstanbul Erkek Lisesi'nekaydoldu. Orta ikinci sınıftayken parasız yatılısınavını kazanarak Bilecik Lisesi'ne gitti.Ortaokulu Bilecik'te, liseyi Kütahya'da okudu.ideali mühendis olmaktı. Ancak koşullar bunaelvermedi. Yüksek öğrenim için Sultanahmetİktisadi ve Ticari İlimler Mekteb-i Ali' sinekaydolduğunda İkinci Dünya Savaşı da başladı.ÜMİT KİTABEVİ. REMZİ KİTABEVİÜNİVERSİTE KİTABEVİBabıali Caddesi'nde Milliyet ve Tan gazetelerininyayınlandığı binada, daha sonra ÜniversiteKitabevi faaliyet göstermiştir.ÜÇLER DERGAHIÜ çler Dergahı, Binbirdirek Mahallesi, AtmeydamTerzihane Sokak ile Üçler Sokak arasındadır.Halveti dergahıdır. 'Bülbülcüzade Dergahı'diye de anılır.ÜLKERCumhuriyet döneminin ilk kuşak sanayicilerindenolan Sabri Ülker, 1944 yılında. Eminönü'ndeki Nohutçu Han'da küçük birbisküvi atölyesini satın alarak bisküvi üretiminebaşladı. Ağabeyi Asım Ülker ve üç çalışamylabirlikte 100 metrekarelik bu atölyede çalışmayabaşladı. Bu atölyedeki başarısının ardından1948 yılında eski Sağınalcılar Köyü'ndekiTakkeci Camii'nin hemen yanında, ilk bisküvifabrikasını kurdu. Üretim kapasitesini üç katınaçıkarttı. Daha sonra bu ·bisküvi fabrikasıDavutpaşa'daki yerine taşınd~ ..ÜRETMENHANKitap yayıncısı yayınevlerinin, topluca bulunduğuhanlardan biridir. Alioğlu, Birey, İbda,Kırk Kandil ve Zvi-Geyik buradaki yayınevlerindenbazıları ... Üretmen Han'da yayınlananfikir dergisi İlına da Celil Civan yönetimindeçalışmalarını sürdürüyor.Üretmen Han'da bulunan Alioğlu Yayınevi,Cağaloğlu'da sohbet kültürünün devam ettirildiğimekanlardan biri. Türk Ocağı İstanbulŞube Başkanı Dr. Cezmi Bayram, yazar SadettinKaplan, gazeteci Hüseyin Sarıkoç ve AdaletEski Bakanı İsmail Müftüoğlu, mekanın müdavimlerinden.Remzi ve Abdullah Alioğlu, özellikleçocuk yayıncılığı üzerinde çalışıyor.ÜSKÜPLÜ ÇAKIRAGA MERCİMEK DERGAHILaleli Caddesi Aziınkar Sokak'ta idi. Şimdi yerindeyok.· -·-----------------------------------------------------------~

·~ DERSAADET SÖZLÜÖÜKAYNAKLAR• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003~f--------------~

DERSAADET SÖZLÜGÜVAHRAM VE HIRAÇYA DERNEKSESYANMATBAASIVahram Dernersesyan ve Hıraçya Matbaası,Sirkeci'de idi.VAHRAM KEVORK ASAOORYAN EFENDiECZAHANESiVahram Kevork Asadaryan Efendi Eczanesi,Gedikpaşa, Balipaşa'daydı.Ln Sublime Pm·tc.Constantinople.VAKVAKAGACIYedi başlı ejderhalar, cadılar, dallarındaki meyveleriinsan olan 'Vak Vak Ağacı', doğu mitolojisininfigürleridir. 1656 yılında çıkan yeniçeriisyanı sonrası, yeniçeri ağaları, SultanahmetMeydanı'ndaki bir çınara asılır. Çınarda asılaninsanları görenler, mitolojisinde meyvesi insanolan 'V ak V ak Ağacı'nı ha tır lar. Bu olaya buyüzden, 'Tarih-i Vakvakiye' denilmiştir.Vak Vak Ağacı, Oktay Akbal'ın satırlarına dayansır; "Akşamüstünün durgun havasını, iştenkurtulmuş insanların ruh haliyle yaşamakisterdik Vak Vak Ağacı'nın yerini, AskeriMüze'yi, Eski Eserler Müzesi'ni görür görmezZiya Osman Saha'nın 'Okumak' adlı güzel yazısınıhatırlardım."VAKlFLAR BAŞMÜDÜRLÜGÜ ARŞİVİVakıflar Ba_şmüdürlüğü Arşivi, Hocapaşa'dadır.·· VAKİTYURDUVakit, bir za~anlar Peyarnİ Safa'nın yazdığıbir gazetedir. Vakit Yurdu, Vakit gazetesininbinasıdır. Nail Güreli, Vakit Yurdu'nu şöyleanlatır: "Vakit Vurdu ilginç bir binadır. An-. kara Caddesi'ndeki kapısından girer, merdivenlerdençıkar, irili ufaklı takım işyerlerininarasından geçer, o dar Cağaloğlu Yokuşu':q.unüst tarafındaki Cemal Nadir Sokağa çıka~dınız.Şimdi binanın Ankara Caddesi'ne açılankapısının üzerinde 'Hoş Ağası İş Hanı' yazıyor."ki Babıali yani başbakanlık binasında hizmetveriyor.VANİ EFENDi MEDRESESi. BİRİNCİ VA­KlF HANIVARAKÇI HANIKapalıçarşı'nın Beyazıt tarafındadır.VARLIK YAYlNLARIYaşarNabi Nayır'ın kurduğu Varlık dergisi veyayınevi, Piyerloti'deki merkezinde yayın faaliyetinedevam ediyor. Varlık, Babıali Caddesi'ndetek katlı bir işhanında tek bir odasında yayınhayatına başlamıştı.VARTOVYAN TiYATROSU. OSMANLI Ti­YATROSUVATAN GAZETESiVatan gazetesi, Molla Fenari Sokak'ta şimdiotopark olan yerdedir. Burası bir ara, Hürriyetgazetesi tarafından da kullanılmıştı.VEFAŞeyh Vefa hazretlerinin kabri, bulunduğu serntİnadıhaline gelmiştir. Vefa hazretlerinin türbesi,Vefa semtinde, Türbe Sokak'tadır.Vefa; Ayasofya, Mahmutpaşa, Fatih, Muratpaşave Topkapısı ile birlikte İstanbul'un ilknahiyelerinden biridir.Oktay Akbal, Ziya Osman Saha'nın bu semtinVALiLİKinsanı olduğunu söyler; "Kim bilir belki Ziyaİstanbul Valiliği, Osmanlı Devleti döneminde- Osman Saha'yı da ilk olarak o yol üzerin--------~

,~ DERSAADET SÖZLü GüVEFA HASTANESiBalkan Savaşı ve Birinci Dünya Savaşı yıllarındaTarihi Yarımada'da geçici askeri hastanelerkurulmuştur. Bunlar Vefa Hastanesi (VefaLisesi'nde), Darülfünun Hastanesi (Zeynep HanımKonağı'nda), LetafetApartmanı Hastanesi(Şehzadebaşı'nda) ve Mercan Hastanesi'dir.VEFA LEBLEBİCİSİVefa Bozacısı'nın hemen karşısında yer alanVefa Leblebicisi, 1922'lerden beri hizmet vermekte.de görmüşümdür. Şehzadebaşı'ndan Vefa'yadoğru uzanan kaldırımlarda genç, ince, uzunboylu, zarif tavırlı Hukuk öğrencisi ile çok kerelerkarşılaşmış, hatta onu sık sık görmekletanımaya başlamış da olabilirim."VEFA BOZAClSIHacı Sadık Bey, 1870 yılında, Arnavutluk'tanİstanbul'a gelmiş. 1876 yılı Eylül ayında, 'VefaBozacısı' adıyla boza üretimine başlamış. 'VefaBozacısı' markası, torunları tarafından yaşatılmaktadır.Halen Vefa'daki dükkanında, faaliyetinedevam etmektedir.Katip Çelebi Caddesi No:104/1 Vefa 1 0212 5194922www.vefa.com. trVEFA LİSESİVefa Lisesi, 1872'de kuruldu ... Ülkeyi yönetecekinsanları yetiştiren Mekteb-i Mülkiye yaniSiyasal Bilgiler Fakültesi'ne öğrenci hazırlamaküzere 'Darülmaarif' adıyla öğrenime başladı.Okulun merkez binası, Mütercim MehmetRüştü . Paşa'nın konağıdır. Vefa Lisesi bugünAnadolu Lisesi olmuş ... Okulun mezunları arasında,bir çok ünlü isim var.Vefa Anadolu Lisesi Müdürü Sakin Öner, okuluneski mezunlarıyla temasa geçip spansorlarbulmuş. Bugün Vefa Anadolu Lisesi, modernizeedilmiş tarihi bir okul olarak eğitime devamediyor. Vefa Lisesi mezunları, öğrencilik dö-

DERSAADET SÖZLÜGÜnemlerini anmak için belirledikleri gelenekselmezunlar gününe, 'Boza Günü' adını vermişlerdir.'Boza Günü', Mayıs ayının ilk pazargünü düzenleniyor.Öğretmenleri arasında, biyografi yazarı MuratUraz da vardır. Ayrıca yazar Şukufe Nihal Başar,Vefa Kız Lisesi'nde coğrafya öğretmenliğiyapmıştır.Vefa Lisesi'nin idadi dönemindeki öğrencileriarasında Yahya Kemal, Peyami Safa, EkremHakkı Ayverdi, Nihad Sami Banarlı, KenanHulusi, Servet Rifat İskit, Ali Nihat Tarlan gibiisimler var. Lise dönemindeki mezunlar arasındaise Kemal Sunal, Şener Şen ve Erol Büyükburçvar.www. vefalisesi.k12. trVEFA SEMPOZYUMUUlusal Vefa Semti Sempozyumu, Eminönü Bele_diyesiile Bilim ve Sanat Vakfı'nın işbirliğiyledüzenlendi. Sempozyum, 3-5 Kasım 2006tarihleri arasında yapıldı. Yaklaşık 72 bilimadamı ve akademisyenin tebliğ sunduğu sempozyumda,Vefa'nın dünü, bugünü ve yarınıkonuş uldu.met Paşa tarafından Köprülü Külliyesine dahiledilmek üzere yaptınldığı yazılıdır. Taş ve tuğlakarışımı olarak inşa edilmiş olan bu han, iki avluluve iki katlıdır.VEZiR iSKELESi. SiRKECi iSKELESiVEZNECiLERBeyazıt Meydanı'nın Batı kısmı, Vezneciler'dir.Keçecizade Fuat Paşa Konağının bulunduğuyerde, eskiden altın ve gümüş sikkeler tartılırmış.Burası ayrıca emekli maaşının kırıldığıbir çarşıdır. Bugün Vezneciler'in veznemisyonunu, TEK vezneleri yerine getiriyor.Vezneciler'deki Fuat Paşa Konağı MaliyeN ezareti iken bu binaların sonunda BeyazıtRüştiyesi bulunurdu. Burada arzuhaleitersıralanırdı.VEZNECiLER HAMAMIVezneciler Hamamı, Bozdoğan KemeriCaddesi'nin başındadır. Yakınlarında Fen Fakültesibinası yer alıyor. ..VEZNECiLER KIZ ÖGRENCi VURDUİstanbul Üniversitesi'nin kız öğrencileri ıçınbulunmaz bir mekan ... Eskiden Site Erkek ÖğrenciYurdu idi.Darül Elhan Sokak No:6 Beyazıt 1 0212 5262010VEZNECiLER STÜDYOSUTürk sinemasının ilk filmlerinden Mürebbiye,Binnaz, Bican Efendi, Vekilharç ve İstanbul­Paris, Vezneciler Stüdyosu'nda çekilmiştir.VEFA SPOR KULÜBÜVefa Spor Kulübü 1908 yılında kurulmuş.Türkiye'nii?- en eski kulüplerinden biri olanVefa Spor, bugün faaliyetlerine devam ediyor.·1970'li yıllarda, birinci Ligde oynayan birtakımdı Vefa,Spor ... Vefalı oyunculardan biriMonteramani idi. Vefa Spor'un ünlü amigosuAnkara Kızılcahamamlı İsmail Arık, eski günleri,heyecanla anlatmaya devam ediyor.VEFA SÜLEYMANiYE ÖGRENCi VURDUÖzel Vefa Süleymaniye Yüksek Öğrenim ErkekÖğrenci Yurdu, Vefa'da hizmet veriyor.Cemal Yener Tasyalı Caddesi No: 107Vefa 10212 5115989VEZiRHANIÇemberlitaş'da Vezir Ham· Caddesi'ndedir ...1659 tarihli kitabesinde, Sadrazam Fazıl Ah-ViLAYETHANBu binada Büyük Doğu, Sebil, Semerkand veEsin yayınevi hizmet veriyor. Sebil, Üsküdar'ataşındı. Vilayet Han'ın üst katında, 1970'li yıllarda'Mücadele Birliği' vardı.ViLAYET CAMiiAnkara Caddesi üzerinde bulunan Babıali Külliyesiiçindedir. 'Nallı Mescit' olarak da adlandırılır.VÜKELA KAPISITopkapı Sarayı'nın Sarayburnu'ndaki kapısı. ..KAYNAKl-AR• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994- ~· ----------------------------------~~

·~ DERSAADET SÖZLÜÖÜ• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstan ­bul2009• Edebiyatçılar Alemi, Mehmet Behçet Yazar, Yayma Haz.Mustafa Everdi, Derleyen Ali Birinci, 21.Yüzyıl Y., Ankara1999• Eminönü'nde Eğitim Kurumları ve Türkiye'de İlk TürkçeÖğretim Yapan Model Okul Vefa Lisesi, Dr.Süleyman Doğan,l.Eminönü Sempozyumu Tebliğler Kitabı, EminönüBelediyesi Y., İstanbul 2006• Eski Direklerarası Tiyatroya Hasret!, Eser Tutel-HamitSözer, Toplumsal Tarih Dergisi, s.166, Eylül 2007• İstanbul Bir Rüya, İskender Pala, İstanbul Büyükşehir Belediyesi,Kültür ve Turizm Daire Başkanlığı Y., İstanbul ,B. Tarih• İstanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003• Şair Dostlarım, Oktay Akbal, Elif Yayınları , İstanbul1964• Tarih Boyuncu Türk Kültürü ve Sanatı, Ekmel İzdem, İstanbul1972li~~----------------=-----

DERSAADET SÖZLÜGÜYALDIZLI HANKapalıçarşı bölgesinde, Tığcılar Sokağındadır.Civarındaki hanlarla birlikte, 18. yüzyılda yapılmışolmalıdır.YALIKÖŞKÜTopkapı Sarayı'nın, Sarayburnu tarafında YavuzSultan Selim'in yaptırdığı köşktür. 'CebecilerKöşkü' de denir.YAGKAPANIKapan, arapçada 'terazi' demektir. Zamanlayiyecek ve giyeceklerin toptan alınıp satıldığıyerler anlamında, genel bir tabire dönüşmüştür.Unkapanı ve Yağkapanı gibi ... Eminönü ileUnkapanı arasında idi.YAGCIHANIKalpakçılar, Nuruosmaniye ve Tavukpazarı sokağınınarasındaki adadadır. Kapalıçarşı'nıngüneyindedir. 18. yüzyıla ait bir binadır.YAHUDHANEYeni Cami etrafında, Karaim Musevilerininyaptığı 4-5 katlı ahşap binalara, 'yahudhane'denilmiştir. İçinde 40-50 kişinin yaşadığı yahudhaneler,Suriçi'nin ahşap ilk apartmanlarıdır.YAHYA KEMAL ENSTİTÜSÜİstanbul şairi Yahya Kemal Beyatlı, 1 Kasım1958 tarihinde vefat eder ... İstanbul Fetih Cemiyeti,bir yıl sonra Nihad Sami Ranarlı'nınteklifiyle bir 'Yahya Kemal Enstitüsü' kurmayakarar verir. Yahya Kemal'in sağlığında, hiçbir eseri, kitap halinde yayımlanmamıştır.Hatta bazı yazı ve şiirleri, el yazısı notlar halindedir.Yahya Kemal'in süreli yayınlarda neşredilmişbulunan şiirleri ve nesir yazıları, notlarıtoplanır. El yazıları ile özel eşyaları toplanarak,bir 'Yahya Kemal Müzesi' kurulur. YahyaKemal Enstitüsü, Yahya Kemal'in şiir, yazı venotlarını, 12 kitap halinde y~yınlamıştır.Yeniçeriler Caddesi Kara Mustafa Paşa Medresesi No:43Beyazıt 1 0212 5174168YALI KÖŞKÜ FABRİKASIII.Mahmut döneminde Yalı Köşkü'nün yakınlarında,Amerikalı bir mühendisin kurduğu birfabrikada buharlı gemi makineleri üretilmiştir.YALI KÖŞKÜ İSKELESİYalı Köşkü iskelesi, Sarayburnu'ndadır. Adını,Yalı Köşkü'nden almıştır.YALI KÖŞKÜ KAPISIYalı Köşkü Kapısı, Sarayburnu tarafında odunambarının (Odunkapı buradaydı) ve eski SevkiyatDairesi'nin arka tarafında ve meşhur kayıkhaneyönündeydi.YALI RENKLERİİstanbul'un yerli azınlıkları olan Ermeni veRumların yalıları ve denize yakın evleri, umumiyedemat kırmızı veya pastel kurşiniye boyanırdı.Yahudilerin, dış tahta kaplamalarınıkararmaya bırakmaları tercih sebebiydi.YANIK SÜTUN. ÇEMBERLİTAŞYANKO ANTONYADİS VE ŞÜREKASIŞeker fabrikasıdır. Tahtakale'de kurulmuştur.YAPRAK KİTABEVİ1970'li yıllarda, Ahmet Nuri Yüksel, MehmetNiyazi Özdemir, Ali İhsan Yurt ve ÖzerRevanoğlu'nun ortak olduğu bir kitabevi. FenFakültesi'nin yanından Site Talebe Yurdu'naçıkarken solda, sokağın Aksaray'a yakın tarafındaidi.--------~

,~ DERSAADET SÖZLÜÖÜYASEF BİZASO EFENDi ECZAHANESiYasef Bizaso Efendi Eczanesi, Zindankapı'daYemiş iskelesi'nde idi.YAVRU'NUN KAHVESİYavru'nun Kahvesi, Direklerarası'ndaki kahvelerdenbiridir. Fuat Köprülü ve Ali Nihat Tarlanbu kahvenin müdavimlerindendir.YAVRUYAN VE MAHDUMU TENEKE KUTUiMALATHANESiYavruyan ve Mahdumu Teneke Kutu İmalathanesi,Sultanhamam'da idi.hallerin benzeri özel ürünlere ayrılmış ve sıkıdenetime tabi haller vardır. Cumhuriyet'tensonra İstanbul'daki ilk yaş sebze ve meyve hali,1935 yılında Unkapanı'nda kurulmuştur.İstanbul Bayrampaşa ve Kadıköy hallerininöncesi, Eminönü'ndeki Meyvehoş haline veburadaki Yemiş iskelesi'ne dayanır. Hal sistemininilk nüvelerinden biri, burada faaliyetgösteren 'Bahariye Bakkaliyesi'nde başlar.100-120 yıl öncesinde, şimdiki İstanbul TicaretÜniversitesi'nin yerinde karpuz sergilerivardır.ı ıYAZARLAR BİRLİGİ • KIZLARAGASIMEDRESESiYAZMA ESERLER KÜTÜPHANESi • SİM­KEŞHANEBekri Mustafa, 'Yemiş iskelesi'nde vefat etmiştir.Ayrıca Muallim Naci, Babıali'den her günçıktıktan sonra Yemiş iskelesi'ndeki salaş meyhaneleretakılanlardandır.YENİ BATI TRAKYA DERGİSİYeni Batı Trakya dergisi, Süleyman Sefer Cihanyönetiminde yayınlanıyor. 200. sayısına ulaşandergi, Batı Trakya'da yaşayan kardeşlerimizlearamızda köprü olmaya çalışıyor.İncili Çavuş Sokak Karadeniz Apartınanı No:29/4 Sultanahmet1 0212 51254 72 1 www.yenibatitrakyadergisi.comMosqı.::ıee de la Vtı.Ude :ı :Emin-On on~ ~ (:onslantinople~ ~...._ ~~~

DERSAADET SÖZLÜGÜYeni Camiyan mektebi günümüze ulaşamamıştır. YahyaKemal'in Yeni Cami yorumu önemlidir: "YeniValide namını alan cami, mimaride inkıraz alaınetisayılan süs iptilasını fazla göstermekleberaber, gene de milli üslupta bir eserdir."YENİ CAMİ HANIYeni Cami Ham, Bahçekapı'dadır. İhtifalci MehmetZiya Bey anlatır: "Yeni Cami Ham, manifaturacıMayers'in mağazasının karşısında ve Hilalisimli bakkalın bitişiğindeki eski bir handır.Yeni Cami Ham ve Elçi Ham, eskiden sİpahilerindinlenme yeridir ."YENİSABAHYeni Sabah,gazetesinin yeri, Cumhuriyet gazetesininköşesinden sola dönünce, sağ çaprazında·· yer alan, o döneme göre görkemli bir binadaydı.YENİSARAYBeyazıt'taki Eski Saray'dan sonra yapıldığı için,. Topkapı Sarayı'na, 'Sarayı Cedit-Yeni Saray'denilmiştir. Sarkis Sarraf Hovhannesyan anlatır:"... Bizim Topkapı adını verdiğimiz ve eskilerin'Yeni Saray' dedikleri, Fatih'in yazlıksaray olsun diye yaptırdığı saray." TopkapıSarayı'nın bulunduğu bahçeye, daha önce 'Zeytinlik'adı verilmiştir.YENİ ŞARK KIRAATHANESİ. DiVANYO­LU KIRAATHANELERiYENİ ŞARK KİTABEVİMeserret Oteli ve kıraathanesini biraz geçince,Yeni Şark Kitabevi vardı.YENİBAHÇEÇukurbostan, şimdiki Vefa Stadı'nın bulunduğuyer ... Karakol Cemiyeti, Teşkilat-ı Mahsusave bilahare Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti öncülerindenYenibahçeli Şükrü Bey, 'Yenibahçeli'sıfatını buradan alır.Yenibahçe, Ahmet Rasim'in şehir yazılarındada kendini gösterir; "Yenibahçe'yi unutmayalım.Bu sene, o taraflar da oldukça şen. O civarınbütün ahalisi, oralara yayılarak, akşamgezinti yapmaktadırlar." Ayrıca Aksaray' da,Vakıf Gureba civarına da Yenibahçe denirdi.YENİÇERi MÜZESiYeniçeri Müzesi, Fethi Ahmet Paşa tarafından,1846 yılında Aya İrini'de kurulmuştur.Paşa, eski albümlerden yararlanarak kıyafetlerve mankenler yaptırmıştır. Bir zamansonra o kadar çok eser sergilenmeye başlamışki, yeni bir yere taşınma ihtiyacı duyulmuştur.Müze önce İbrahim Paşa Sarayı yakınındakiÇadır Mehterhanesi'ne taşınmıştır.1894 yılında müzenin bulunduğu bina depremdeağır hasar görür. Eserler, Beyazıt'takiZeynep Hanım Konağı'nın bir katına taşınır.Burada iki sene kaldıktan sonra bir yer değiş-·-· ----------------------------------~·

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜtirir ve Meşrutiyet'in ilanından sonra AskeriMüze'ye taşınır.YENİKAPISultan III. Mustafa döneminde, Laleli Camii'nininşaatına başlanınca, cami inşaatının taş,toprak ve molozları Yenikapı açıklarındadeniz dolgusona dönüştürülür. Adalar'dangetirilen 'muazzam taşlar'la bu deniz dolgusugüçlendirilir. Bugün Yenikapı'da park olarakkullanılan alanlar, bu dolgu vasıtasıyla kazanılmış,Bedrettin Dalan döneminde daha dagenişletilmiş tir.Yenikapı, sağ ve sol 68 gençliğinin tanışmave tartışma mekanlarındandır. Burada­. ki çay bahçeleri, bir döneme tanıklık eder.YENİKAPI iSKELESiYenikapı iskelesi, Marmara Denizi ulaşıİ:hındaönemli bir merkezdir. Marmara ve Avşa adası,Yalova ve Armutlu ulaşımı bu iskeleden kalkandeniz otobüsleriyle yapılır.Kennedy Caddesi Yenikapı Feribot iskelesi Eminönü 1 .0212 4556900 1 www.ido.com.trYEREBAT AN CAMİİ. MEHMET AGA MED­RESESi VE CAM İİYEREGATAN SARNICISultanahmet'te, Ayasofya-Gülhane Parkı yönündesol taraftadır. 'Yerebatan Sarayı' olarakda anılır. Yaklaşık 540 yılında Bizans imparatoruI.Jüstinyen tarafından yaptırılmıştır.Kayalık bir arazinin oyulmasıyla elde edilenalan, 366 sütun ile desteklenİniştir. Burası odönemde, şehre su temin eden en önemli suhaznesi olmuştur.Yerebatan Caddesi No:13 Sultanahmet 1 0212 5221259YERLİ MALI İSTiMAL ETME CEMİYETİKazanlı aydın Fatih Kerimi, cemiyetin kuruluşunuşöyle anlatıyor: "Yerli Malı İstimal Cemiyetiadında bir cemiyet kuruldu. Türkiye'ninbüyük iktisatçıları haftada birkaç keztoplanarak, bu hususlarda müzakerelerdebulunuyorlar. Lakin pek geç kalınmış. Faydagetirmesi çok zor olacaktır. Hususen Türklerarasında milliyet fikrinin yokluğu, bunun rağbetgörmesine en büyük manidir."YERLİ MALLAR PAZARIYerli malı kullanmanın teşvik edildiği dönemlerde,Eminönü Bahçekapı'da bulunan 'YerliMallar Pazarı', Hereke, Feshane ve M erin osgibi yerli kumaşlardan takım elbise dikerdi. İkikere prova yapılarak dikilen elbiseler, uygun

DERSAADET SÖZLÜGÜ k----------f'~fiyatla müşterilere sunulurken, yerli malıkullanmanın gururu da yaşanırdı.YEŞİLAY CEMİYETİAlkol ve uyuşturucu kültürüyle mücadeleeden Yeşilay Cemiyeti'nin genel merkeziCağaloğlu'ndadır. Uzun yıllar cemiyet başkanlığınıyapan Selahattin Kaptanağası'nın vefatındansonra, göreve gazeteci-yazar MustafaNecati Özfatura geldi. Türk Edebiyatı Vakfı veTGRT, Yeşilay İşhanı'nın bir dönem kiracılarıydı.1990'lı yılların başında, TGRT Kurucu GenelMüdürü Rahim Er'in avukatlık yazıhaneside buradaydı.N uruosmaniye Caddesi No:17 /1 Cağaloğlu 10212 5271683 1 www.yesilay.org.trYEŞİLTULUMBADireklerarası'nın sohbet ve eğlence yoğunluğu,Direklerarası'ndan Laleli'ye, oradanda Yeşiltulumba'ya uzanırdı. Burada Hacıİzzet Efendi tarafından işletilen 'DilküşaKıraathanesi'nde bir dönem tiyatro oynatılmıştır.Bölgede ayrıca aşık kahveleri de vardır.Hasan Ali Yücel, Yeşiltulumba'da bulunan YolgeçenMahalle Mektebi'nde okumuştur.YILANLI SÜTUNBURMALI SÜTUNMilattan önce 5. yüzyılda, Persleri yenen birleşmişYunan şehirleri, elde ettikleri ganimetierieriterek, zaferlerinin anısına bu eseriyaptırmıştır. 8 metre uzunluğundaki YılanlıSütun, İmparator Konstantin tarafından 324yılında İstanbul'a getirttirilerek, SultanahmetMeydanı'na diktirilmiştir. Anıt, birbirine dolanmışüç yılandan meydana geliyor.YILDIZ MAKARONYA FABRİKASI'Yıldız Makaronya Fabrikası', Zindan Han'dakurulu bir makarna fabrikasıdır.YILDIZ DEDE TEKKESİYıldız Dede'ninkurduğu tekke için I.Mahmut'unyaptırdığı bina... Ho b yar Mahallesi ŞeyhülislamHayri Efendi Caddesi'ndedir. Tekkeye adınıveren Yıldız Dede'nin asıl adı NecmeddinDede'dir. İstanbul'un fethine katılan evliyalardandır.YILDIZHANIMahmutpaşa yokuşunda, Sultan Odaları ve Yeşildireksokakları arasındadır. Üzerindeki kitabede,sadece inşa yılı olan 1817 yılı yazılıdır. Tekaviulu ve üç katlı bir ticaret ham olan bu yapı,bu bölgede inşa edilmiş son han olmalıdır.YILDIZ KIRAATHANESİ • DiVANYOLUKIRAATHANELERiYILDIZ KIRTASiYE MAGAZASI • AHTERKÜTÜPHANESiYOKUŞ KİTABEVİBurhan Arpad ve ressam Agop Arad'la birlikteyönettiği kitabevidir. ABC Kitabevi'ninyanında, Cağaloğlu Yokuşu'nda idL Sait FaikAbasıyanık'ın 'Medarı Maişet Motoru' adlı ro-· -· ----------------------------------------~

~ DERSAADET SÖZLÜ GÜmanı, Yokuş Kitabevi yayını olarak çıkmıştır.YOL GEÇEN HANIÇarşıkapı ile Kapalıçarşı arasında bir han ... YolGeçen Ham, Türkçe'de deyim haline gelmiştir.YORGO KOBTANTİNİDİS TAHİN FABRİ­KASIYorgo Kobtantinidis Tahin Fabrikası, Unkapanı'ndadır.YORGİ APOSTOLİDİS EFENDi ECZAHA­NESiYorgi Apostolidis Efendi Eczanesi, Unkapanı'ndaAzaplar Caddesi'ndeydi.YUVANİDİS'İN DÜKKANIYuvanidis'in kitapçı dükkanı, Babıali Caddesi'ndeydi.YÜKSEK TİCARET MEKTEBİ. CUMHURİ­YETMÜZESiYÜKSEL KİTABEVİYüksel Kitabevi, Sahafl.ar Çarşısı'nda kaligrafi,sanat ve sanat tarihi, arkeoloji, halıcılık, minyatüryapımı gibi konularda kitapların satışınıyapıyor .YÜKSEL YAYlNEViBabıali Caddesi'nde faaliyet gösteren bir yayıneviydi.Sahipleri Harndi Varoğlu ve MehmetAkif'in damadı Ömer Rıza Doğrul idi.YÜMNİ KİTAP VE KÜLTÜR MERKEZiBeyaz Saray Kitapçılar Çarşısı'ndaki kitapçılar,ağırlıklı olarak şimdi Yümni Kitapve Kültür Merkezi'nde ·faaliyet gösteriyor.Kültür Merkezi'nde, oturma mekanlarınındüşünülmüş olması sevindirici ... Kitap sadecealınıp satılacak bir meta değil, yaşanacakbir hadisedir. .. Kültür Merkezi'nde, yeni yayın­.lar yanında Enderun Kitabevi gibi sahafl.ar dabulunuyor. Enderun'da, Türk Tarih KurumuYayınları'nı bulmak mümkün ...Vezneciler Büyük Reşit Paşa Caddesi No:22 Laleli• Dersaadet Dergahları, Mustafa Özdamar, Kırk Kandil Y.,İstanbul 1994• Dünden Bugüne Babıali, Nail Güreli, Heyarnola Y., İstanbul2009• Edebiyat Anılan, Hüseyin Cahit Yalçın , Sadeleştiren RaufMutluay, T.İş Bankası Kültür Y., İstanbul 1975• Edebiyatçılar Alemi, Mehmet Behçet Yazar, Yayma Haz.Mustafa Everdi, Derleyen Ali Birinci, 21.Yüzyıl Y., Ankara1999• Hatıralar Yahut Bir Vatan Kurtarma Hikayesi, NevzatKösoğlu ile Söyleşiler, Osman Çakır, Ötüken Neşriyat, İstanbul2008• ihtilal, İhtiras ve İdeal, 68 Kuşağı Hakkında, Erol Kılınç,Ötüken Neşriyat, İstanbul 2008• İstanbul Bir Rüya, İskender Pala, İstanbul Büyükşehir Belediyesi,Kültür ve Turizm Daire Başkanlığı Y., İstanbul ,B. Tarih• İstanbul Mektupları, Fatih Kerimi, Çağrı Y., İstanbul2001• İstanbul ve Boğaziçi-1, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul2003• Lehçe Turistik Rehberlerde ve Diğer Yayınlarda Eminönü,Doç.Dr. Danuta Chmielowska, l.Eminönü SempozyumuTebliğler Kitabı, Eminönü Belediyesi Y., İstanbul 2006• Muharrir, Şair, Edib, Ahmed Rasirr{, Hazırlayan KazımYetiş, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1980• Payitaht İstanbul'un Tarihçesi, Sarkis Sarraf Hovhannesyan,Çev. Elmon Hançer, Tarih Vakfı Yurt Y., İstanbul2006• Şehir Mektupları, Ahmet Rasim, Eğitim Yayınları, İstanbul,B. Tarih• Yaşadık!arım Dinlediklerim, Burhan Oğuz, Simurg Y.; İstanbul2000• Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul'un Seyir Defteri, LevonPanos Dabağyan, Karadağ Yayınları, İstanbul 2006KAYNAKLAR• Aziz İstanbul, Yahya Kemal, MEB, İstanbul 19S9• Bab-ı Ali kitapçıları, Burhan Arpad, Milliyet Sanat Dergisi15 Eylül 1993, s.320, sf.12-14~----------------------------------~

DERSAADET SÖZLÜGÜZABlTA DAİRE BAŞKANLIGIİstanbul Büyükşehir Belediyesi Zabıta DaireBaşkanlığı, Şehzadebaşı'nda BelediyeSarayı'nın karşısında hizmet veriyor.için söylediği, 'garson lütfen suyu da yıkayınız!'sözü, bu kebapçıda geçer."ZAZA TlRAŞ BIÇAGITıraş bıçağı, icadından 16 yıl sonra İstanbul'daüretilmeye başlandı. İşadamı Paul Zazadse,Tahtakale'de Zaza Han'da üretime başladı. Firmabu sektördeki üretimini yakın kadar sürdürdü.ZEYNEP SULTAN CAMİİCamiye ismini veren Zeynep Sultan, III.Ahmet'in kızlarındandır... Sebil ise I.Abdülhamit'in külliyesine aittir. Cadde genişletilirken,Bahçekapı'daki Abdülhamit Külliyesi'ninyolu tıkayan sebili, sökülüp Alemdar Caddesi'netaşınır.ZEYNEP HANlM KONAGIEskiden Beyazıt'ta, Edebiyat Fakültesi'nin yerinde,Zeynep Hanım Konağı vardı. Zeynep· Hanım, Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın kıiıydı.Zeynep Hanım Konağı'nın etrafı, bir tarafıDireklerarası'na bir tarafı Beyazıt'a bakanyüzüyle dönemin aydınlarının uğrakyerlerindendir.Tanpınar anlatır: "Bir ramazan gecesi, Beyazıt' aZeynep Hanım Konağı'na yakın bir kebapçıdaYahya Kemal'le Süleyman Nazif'i iftar ederkengördüm. Nazif'in Abdülhak Şinasi'nin titizliğiZEYTİNLİK. YENİ SARAYZEYTİNYAGI iSKELESiEminönü iskelelerinden biri... Eskiden limanagelen her ürün için ayrı iskele vardı.'Tahtakale'den Zeytinyağı iskelesi'ne kadarmevcut mağazalar İslam tüccarına aitti.Her birinin dört beş gemisi vardı. Yağkapanı,Balkapanı, Asmaaltı mağazaları hınca hınç İslamtüccarının mallarıyla doluydu.'ZiNDANHANEminönü'nde, Galata Köprüsü'nün ayağında,şimdiki otobüs duraklarının yanındadır.------------------------------------~--~

·~ DERSAADET SÖZLÜ GÜKAYNAKLAR• Beş Şehir, Ahmet Harndi Tanpınar, MEB, İstanbul 1989• İstanbul ve Boğaziçi-1, İhtifalci Mehmed Ziya Bey, BikaKültür Kitaplığı, İkinci Baskı, İstanbul 2004• İstanbul'un İlkleri ve Enleri, Süleyman Faruk Göncüoğlu,Ötüken N., İstanbul 2010• İstanbul'un Ortası, Malik Aksel, Kültür Bakanlığı Y., Ankara1977• Kentim İstanbul, İstanbul'un Semtleri, İstanbul BüyükşehirBelediyesi Y., İstanbul 2003' 1ZiNDAN KAPISIEskiden Eminönü'nde, Rüstem Paşa Camii karşısındabulunan kapı. .. Adını, burada bulunan,'Baba Cafer Zindanı'ndan almıştır. 'GemicilerKapısı' da denirdi.ZiNCiRLi HANKapalıçarşı'nın kuzeyinde Tığcılar Sokağındadır...ZiYA NURi BEY ECZAHANESiZiya Nuri Bey Eczahanesi, Aksaray'da, TramvayCaddesi'ndeydi.ZUHAL KIRTASiYE MAGAZASIDireklerarası, sa.dece tiyatronun ve müziğinmerkezi değil, bütün güzel sanatlarınyayılma imkanı bulduğu bir mekandı.Edebiyat sohbetleri burada kurulurken, resimsanatı da bu mekanda yerini almıştı. ZeynepHanım Konağı'nda Kız Sanayi-i Nefise Mektebiyani Güzel Sanatlar Akademisi açılırken,Şehzadebaşı'da Çukur Muhallebici karşısındakiZühal Kırtasiye Mağazası da bir resimmerkezi gibi çalışıyordu. Burada· bir yandaresim malzemeleri satılıyor, diğer yanda birsanat galerisi gibi ünlü ressamların resimlerisatışa sunuluyordu.1! 1ıZÜGÜRT ÇAYIRI. NARLIKAPI~~-----------'-------

DERSAADET SÖZLÜGÜ ~·----------------------------------~~

,~ DERSAADET SÖZLÜÖÜ/ / m ı--'-------~• o .BABI ALi1830-1980Ha:arl0)'01'1: OltHAN KOloGLUÇı:nru liAştr YAKAU~ MAHMVT PAŞA CAMijGt CDGlÇAKMAKCII.AR•SULTAN HAMAM!•~--------------~

DERSAADET SÖZLüGü ~·1. ACEMİN KAHVESİ2. AHMED HALİT KİTABEVİ (1935)3. AHMET İHSAN MATBAASI (1890)4. AHMET MiTHAT EFENDi KIRKAMBAR MAT­BAASI (1873)5. AKBABA (1959)6. AKŞAM I (1918)7. AKŞAM II (1939)8. ALEMDAR (1919)9. ANADOLU AJANS! I (1930)10. ANADOLU AJANSİ II (1940)ll. ARAKEL KİTABEVİ I12. ARAKEL KİTABEVİ II13. ASIR MATBAASI VE KİTAPÇISI (1944)14. BASİRETÇİ ALİ EFENDi DÜKKANI (1870)15. BASİRET I (1870)16. BASİRET II (1871)17. BASİRET II-I (1872)18. BASIN-İLAN KURUMU (1961)19. BÜYÜK DOGU (1950)20. CERİDE-İ HAVADİS I (1840)21. CERİDE-İ HAVADİS II (1850)25. DÜNYA (1952)26. EKİCİGİL MATBAASI (1950)27. EN SON DAKiKA (1928)28. GAZETECiLERiN İŞKEMBECİSİ29. GECE POSTASI (1950)30. GÜNAYDIN (1970)31. GÜNEŞ (1975)32. HABER (1940)33. HADİKA (1870)34. HAKiKAT (1873)35. HARABAT KİTAPÇISI (1884)36. HAYAL (1870)37. HAYAT (1950)38. HERGÜN (194 7)39. HİLMİ KİTABEVİ I (1896)40. HİLMİ KİTABEVİ II (1930)41. HÜRRiYET I (1948)42. HÜRRiYET II (1958)-43. HÜSNÜTABİAT MATBAASI (1939)44. İBRAHiM HOROZ MATBAASI (1950)45. İBRET (1872)46. İCTİHAD EVİ (1910)47. İHSAN KIRAATHANESİ· 48. İKDAM YURDU (1900)49. İSMAİLAKGÜN MATBAASI50. İSTANBUL LüKANTASI51. İSTANBUL MATBUATI CEMİYETİ52. İS T İKLAL (1924)53. KAFKAS BİRAHANESi54. KANAAT BİRAHANESi55. KENAN KLİŞEHANESİ56. MALUMAT (1900)57. MARKO PAŞA (1946)58. MESERRET KIRAATHANESİ59. MiLLET (1908)60. MİLLİYET I (1929)61. MLLLİYET II (1950)62. MİLLİYET II-I (1958)63. MİNBER (1918)64. MUALLİM HALİL KİTABEVİ65. MÜMEYYİZ (1872)66. ORAKİR (1870)67. OSMANBEY MATBAASI (1880)68. OSMANLI MATBAASI69. REMZİ KİTABEVİ (1928)70. RESİMLİ AY (1924)71. RESİMLİ KİTAP (1909)72. SABAH I (1878)73. SABAH II (1910)7 4. SEMİH LÜTFÜ KİTABEVİ75. SERVETi FÜNUN I (1890)76. SERVETi FÜNUN II (1900)77. SERVETL FÜNUN II-I (1910)78. SES (1960)79. SON HAVADİS (1958)80. SON POSTA (1930)81. SON SAAT (1946)82. SON TELGRAF (1950)83. STEİNBERG BİRAHANESi (1910)84. SULTAN MAHMUT TÜRBESi85. TAKVİMHANE-İAMİRE- TAKVİMİVEKAYİ (1831)86. TAN (1940)86. TAN (1980)87. TANİN (1908)88. TASViR (1946)89. TASViR-İ EFKAR I (1862)90. TASViR-İ EFKAR II (1866)91. TASViR-İ EFKAR II-I (1908)92. TERCÜMAN-I AHVAL (1860)93. TERCÜMAN-I HAKiKAT (1880)94. TİCARET SALNAMESi (1880)95. TÜRK BASIN BİRLİGİ (1945)96. TÜRK HABERLER AJANS I (1980)98. TÜRKİYE YAYINEVİ (1950)99. TÜRKSESi (1954)100. ÜLKÜ KİTABEVİ (FARUK GÜRTUNCA) (1950)101. VAKİT (1878)102. VAKİT YURDU (1918)103. VARLIK (1946)104. VATAN (1940)105. YARIN (1946)106. YEDİGÜN (1940)107. YENİ ASYA (1980)108. YENİ İSTANBUL (1961)109. YENt SABAH I (1939)110. YENİ SABAH II (1953)lll. Y .. TÜRKİYE (1980)112. ZAMAN (1980)-----------1~