Durmishaj & HyseniElementikimikPërroi iNgjyrosurVendburimetHajvali Badovc KizhnicëPb% 4.36 9.35 5.51 6.92Zn% 5.45 14.41 2.57 1.53Ag g/t 126.07 107.90 83.15 74.38Cu% 0.41 0.06 0.07 0.07Bi% 0.01 0.02 0.03 0.01As% 0.72 0.06 0.09 0.19Cd% 0.05 0.098 0.03 0.02Sb% 0.18 0.15 0.07 0.02Zn/Pb 1.25 1.54 0.47 0.22Tabela 1. Kimizimi i xeherorëve në vendburiminPërroi i ngjyrosur Artanë, sipas provavepërfaqësuese të shfrytëzimit krahasuar mevendburimet e fushës xeherore Hajvali-BadovcKizhnicëNga tabela 1, vërehet së përmbajtja e metalit tëPb në vendburimin Përroi i ngjyrosur është më eulët në krahasim me vendburimet tjera, porveçohet më përmbajtje të lartë të Zn përveçHajvalisë e cila dallon më përmbajtje shumë tëlartë të Pb e Zn në raport më vendburimet tjerëtë këtij rajoni. Karakteristike për vendburimin eHajvalisë dhe Përroin e ngjyrosur ështëpredominimi i Zn ndaj Pb dërisa në vendburimetBadovc e Kizhnicë është e kundërta (Pb ka mëshumë së sa Zn). Për dallim nga vendburimettjerë përmbajtjet më të larta të Ag janëkarakteristike për vendburimin Përroin engjyrosur, por ky vendburim avanson edhe sa ipërket përmbajtjeve të metaleve tjerë përcjellësesi: Cu, As, dhe Sb.Fazët mineraleNga studimet e mëhershme [9] rezulton sëmineralizimet në vendburimin Përroi i ngjyrosurjanë formuar gjatë këtyre fazave kryesore:pneumatolite – kontakti metasomatik,hipotermale dhe mezotermale. Në fazën ekontaktit metasomatik janë formuar (granati,epidoti, saliti, magnetiti, pirrotina I dhe kalkopiritiI), ndërsa nga faza e kontaktit metasomatik drejtëasaj hipotermale (hedenbergiti, kuarci, pirrotina,kalkopirrotina, valeriti, kubaniti, sfaleriti dhekalkopiriti). Në fazen hipotermale janë takuar sasitë mëdha të pirrotinës II dhe sasi më e vogël esfaleritit I , arsenopiritit I dhe galenitit I. Në fundtë kësaj faze janë depozituar sasi tëkonsiderueshme të mangan-sideritit (oligoniti).Në fillim të fazës mezotermale janë formuarkuarci, sfaleriti II, galeniti II dhe arsenopiriti II dhesë bashku me këta minerale janë depozituar edherodokroziti, kuarci, galeniti, piriti, arsenopiriti, ari,tetraedriti, dhe burnoniti. Në përfundim të kësajfaze ndodh formimi i xhemsonitit, mangankalcitit,markazitit, plumozitit, antimonitit,kalcedonit, melnikovitit dhe kalcitit.MineraliPiritiGalenitiSfaleritiNr. ikampionitAR1AR3AR3AR2Formulakristalokimike(Fe 1.006 , Co 0.001 , Pb0.002) 1.009 (S 1.986 , As0.005) 1.991(Fe 1.005 , Co 0.001 ,Pb0.001) 1.007 S 1.993(Pb 0.972 , Fe 0.005 ) 0.977 S1.023(Zn 0.796 , Fe 0.200 , Cu0.001, Pb 0.001 ) 0.998 S1.002Tabela 2. Formulat kristalokimike të mineralevesipas analizave në mikrosondën elektronike,vendburimi Përroi i ngjyrosurMikrosonda elektronike dhe RezultatetAnalizat e kampioneve te vendburimit në fjalëjanë kryer për herë te parë më dispersion tëgjatësisë së valës në mikrosondë elektronike.Janë kryer 51 analiza në tre kampione (ar1,AKTET Vol. IV, Nr 2, 2011 229
Durmishaj & Hyseniar2,dhe ar3), të zgjedhur nga vendburimi Përroi ingjyrosur, [2]. Analizat më mikrosond janë kryernë laboratorin “BRGM” në Orleans, Francë.Kushtet e punës për përcaktimin sasior të 20elementeve kanë qenë:Tensioni i akselerimit 25kv, rryma 30nA, dhe kohae llogaritur për çdo element ka qenë 6sec, kursepër elementet e grupit të platines (EGP) dhe Auka qenë 20sec. Këndi 40°.ndryshim nga galenitet në disa raste takohenpërmbajtje te Cu dhe vërehet predominimi i Condaj Ni. Në piritet e analizuara bie në sypërmbajtja e As dhe Ag, (figura 3). Vërehetpredominimi i Co ndaj Ni si dhe Bi ndaj Sb. Në(figura 4), përgjithësisht vërejmë vlera mepërmbajtje të ulët të Pb dhe të Bi në piritet ekampionit ar1, por dallimi qëndron së më shumëpërmbahet Bi së sa Pb nëse mund të themikështu. Në pirite takohen edhe përmbajtje,ndonëse sporadike, por shumë të larta të Pt qënuk shoqërohen më elemente tjerë të EGP,(figura 5). Kjo shpërndarje sporadike ështëkarakteristike për EGP (figura 6).edhe nëminerale tjerëFigura 3. Shpërndarja e Ag dhe As në pirit,kampioni ar1, vendburimi Përroi i ngjyrosurFigura 5. Shpërndarja e Pt në pirit, kampioni ar1,vendburimi Përroi i ngjyrosurFigura 4. Shpërndarja e Pb dhe Bi në pirit,kampioni ar1, vendburimi Përroi i ngjyrosurNë (tabela 2), paraqesim formulat kristalokimiketë mineraleve kryesore karakteristike për ketëvendburim, të llogaritur sipas rezultateve tëanalizave në mikrosondë elektronike.Në galenite bie në sy përmbajtja e As dhemungesa e Ag. Përmbahet më shumë Bi së Sb.Sfaleritet përmbajnë hekur (Fe mes= 11%). NëFigura 6. Shpërndarja e Pd dhe Ru në sfalerit,kampioni ar2, vendburimi Përroi i ngjyrosur.DISKUTIMI I REZULTATEVEDuke u bazuar në analizat mikrosondike tëparaqitura më lartë vërejmë disa dallime nëpërmbajtjen e elementeve kimike në minerale tëndryshem të vendburimit. Në figurën 7, shihet sësfaleriti ka përmbajtje mesatare të Fe rreth 11%në vendburimin e studiuar. Dihet që përmbajtjet230AKTET Vol. IV, Nr 2, 2011