Nr.2 - ALPA - Albanian Papers

Shehulitologjike. Për nga kualiteti termik klasifikohet nëkatër klasa: Klasa e parë me 12%hi , vlera klorikembi 9211 [KJ/kg] dhe klasa e katërt me mbi 21%hime vlerë klorike 5862 [KJ/kg], përmbajtja elagështisë sillet prej 45%, ku 18% e saj ështëlagështi hidroskopike.Procesi i përfitimit të qymyrit në basenin eKosovës zhvillohet përmes minieravesipërfaqësore. Secila fazë e procesit është eobliguar për respektimin e rregullave –standardeve të përcaktuara nga vetë prodhuesidhe standardeve dhe teknikave bashkëkohore tëvlerësimit të rrezikshmërisë dhe sistemit tëinvestigimit të sigurisë nga aksidentet dhe avarit.Rregullat e ekonomisë së tregut janë të pamëshirshme , qe quhet konkurrence, gjithashtukjo konkurrence është e nënshtruar nga kontrollicilësor i procesit të prodhimit në raport meobjektet gjeneruese, prandaj siguria në puneduhet të jetë sistem dhe çdo aksident në vendepune nënkupton hedhjen poshtë të produktitfinal të tij. Andaj faktorët e sigurisë në minierëjanë të domosdoshëm për të pasur stabilitet tëgjithmbarshëm nga aspekti gjeomekanik,përzgjedhja e faktorit të sigurisë është e munduredhe përmes avancimit të gërmimit të masave tëformacioneve argjilore dhe shpateve të palosjeve( stivimit), si dhe shpateve anësore për gjatefrontit punues. Sipas praktikave të gjer tanishmefaktorët më të ulët të sigurisë janë të mundshmenëse gjatë operimit minerar të avancuar dheshpatet e palosjes kanë kohë të shkurt jetësore.Në minierat ekzistuese është e njohur dukuria errëshqitjeve lokale që herë pas here lajmërohenedhe në shkallët punuese që paraqesin rrezik përpajisje por edhe për vete punëtoret. Këtorrëshqitje kanë pas shtrirje të konsiderueshme sidhe me pasoja fataliteti ( rasti v. 2004 Mirash) kuhumbin jetën dy punëtor. Zakonisht këtorrëshqitje paraqiten gjatë atakimit me rastin egërmimit nëpër zona me fortësi poligonale tëdobëta ( material me sipërfaqe të lëmuar). Faktortjetër i rëndësishëm për reduktim të stabilitetitështë edhe lidhja e argjilës tavanore. Këto lidhjeherë pas here veprojnë si sipërfaqe rrëshqitëseku, pa paralajmërim, shkëputen masat në formëtë blloqeve të vogla apo të mëdha.Duke u nisur nga përvojat si dhe hulumtimetgjeomekanike dhe gjeofizike të minieraveekzistuese si dhe njohurit e përvojave tëgjertanishme me rastin e rrëshqitjeve të masaveargjilore apo të serive të qymyrit është ma se erëndësishme të studiohet vlerësimi racional irrezikut gjatë hapjes së minierës të Sibocit Jug-Perëndim. Vlerësimi i shkalles së rrezikshmërisë ,për vendet e bashkimit Evropian është bërëdetyrim që nga viti 1989 sipas rregullores 89/391EEC, e cila pastaj në vitin 1996 plotësohet meudhëzimet për rregullativa ligjore dhe aplikim tëtyre.1.0. VLERËSIMI I SHKALLËS SË RREZIKSHMËRISËTeknika e Sigurisë në minierë është pjesë e pandare e organizimit të punës dhe e realizimit tënjë procesi të punës e cila realizohet meaplikimin e standardeve të shkruara, tëkontraktuara por të cilat janë kompatibile mevendet e BE. Vlerësimi i rrezikut nuk është as gjëtjetër pos analizim i përpiktë i asaj që gjatë punës– operimit në minierë dëmton punëtoret dhemundët të matet se sa janë marr masa të duhuratë sigurisë, apo të merren masa shtese,parandaluese për ti ikur rrezikut. Qëllimi duhet tëjete që ase kush mos të pësoi lëndim aposëmundje profesionale.Në baze të hulumtimeve të shumë institutevendërkombëtare për siguri kanë ardhur deri nëpërfundim se 15% të problemeve në minieramund të kontrollohen përmes ekspertëveindividual deri sa 85% mund të kontrollohenvetëm përmes sistemit të menaxhimit tësigurisë.Për vlerësimin e rrezikshmërisë është mase enevojshme të identifikohen faktorët në mënyreqë të sigurojmë të dhëna të besueshme qëpasqyrojnë relacionet në mesë të kërkesave përshëndetin e personelit, rregullave të sigurisë,mjedisit të punës, mbrojtjes karshi proceduravegjyqësore të cilat i shoqërojnë aksidentet mehumbje të mëdha dhe me fatalitete.Në vendet e zhvilluara ekonomikisht procesi ivlerësimit është i ndërtuar prej tre faktorëve tërëndësishëm të sigurisë:AKTET Vol. IV, Nr 2, 2011 317