AKTET ISSN 2073-2244Journal of Institute Alb-Shkencawww.alb-shkenca.orgRevistë Shkencore e Institutit Alb-ShkencaCopyright © Institute Alb-ShkencaINFLUENCE OF OXYGEN DURING THE FERMENTATION OF WORT AND BEERNDIKIMI I OKSIGJENIT GJATË PROCESIT TË FERMENTIMIT TË MUSHTITDHE NË BIRRËN E GATSHMEN.SHALA a , E. KARAKASHI ba Sh.A.”Birra Peja” Pejë, Kosovë.b Fakulteti i Xehtarisë dhe Metalurgjisë, Universiteti i Prishtinës, KosovëEmail: nshala1@hotmail.comAKTET IV, 2: 311-315, 2011PERMBLEDHJEQëllimi i punimit është të tregohet ndikimi i oksigjenit gjatë procesit të fermentimit të mushtit dhe birrës sëgatshme. Gjatë procesit të fermentimit të mushtit, ky përmban oksigjen kur bëhet inokulimi me maja. Gjatëfrymëmarrjes aerobe të majasë lirohet më shumë energji për glikolizën e sheqerit se sa në rastin e frymëmarrjesanaerobe. Pa ajrim fermentimi ndërpritet sepse oksigjeni është një faktor limitues për rritjen e majave. Paspërfundimit të fermentimit, birra mbrohet nga oksigjeni për të shmangur oksidimin. Oksidimi sjell ndryshime nëshije, aromë gjithashtu dhe në ngjyrë. Oksigjeni përfaqëson për ne, njëkohësisht një mik dhe armik. Ashtu siç ështëshumë i nevojshëm sidomos gjatë procesit të fermentimit, po ashtu duhet edhe të eliminohet plotësisht kontakti i tijmë birrën gjatë transferimit nga një tank tek tjetri i birrës së përfunduar si dhe gjatë ambalazhimit në shishe, kanaçeapo fuqi.Fjalët kyçe: birra, fermentimi, majaja, mushti, oksigjeni, oksidimi.SUMMARYThe purpose of the paper is to show the influence of oxygen during the fermentation of wort and beer ready. Duringthe fermentation process wort, wort contain more oxygen when yeast inoculation. During aerobic respiration ofyeast release more energy than sugar glycols in the case of anaerobic respiration. Without ventilation fermentationterminated because oxygen is a limiting factor for yeast growth. After completion of fermentation, beer is protectedfrom oxygen to avoid oxidation. Oxidation brings changes in taste, flavor and color also. Oxygen represents for us,also a friend and foe. Just as is necessary, especially during the fermentation process, so must also be completelyeliminated his contact with beer during transfer from one tank to another of the finished beer as well as duringpackaging in bottles, cans or force.Key ׃words beer, fermentation, yeast, wort , oxygen, oxidation.1. HYRJEOksigjeni është një përbërës shumë irëndësishëm në etapa të caktuara të prodhimit tëbirrës. Roli i oksigjenit është shumë irëndësishëm dhe vendimtar për marrjen e njëbirre me parametra brenda standardeve. Kuroksigjeni injektohet në musht, në fillimkonsumohet tërësisht nga majaja, kështuqë birranë fund të fermentimit kryesor ndodhet nëgjendjen më të varfër më oksigjen. Paspërfundimit të fermentimit të mushtit, birrambrohet nga oksigjeni për të shmanguroksidimin.Theksojmë se pika më kritike në procesin eprodhimit të birrës është mbushja sepse birrakalon në një enë plot ajër. Çdo tundje osepërplasje gjatë mbushjes shkakton kapje tëoksigjenit. Oksigjeni në birrë vepron më përbërëstë ndryshëm duke çuar në oksidimin e tyre. Disajone metalesh si hekuri dhe bakri mund të
Shala & Karakashishkaktojnë gjithashtu oksidim. Oksidimi është njëfaktor që sjell ndryshime në shije, aromëgjithashtu dhe në ngjyrë. Përcaktimi i oksigjenittë tretur në musht dhe birrë llogaritet nëpërmjetsensorëve elektro- kimikë të oksigjenit. Kjo behëtnë mënyrë elektronike më një kalibrim të ndarë sinë Aparatin Digox. Matjen e niveleve të larta tëoksigjenit të tretur në musht (10 deri 50 mg/litër)dhe për detektimin e niveleve të ultë të oksigjenit(0,01 deri 0.5 mg/litër) në birrë. Si përfundimoksigjeni është i dobishëm ne fermentimin emushtit ndërsa në birrë të gatshme është idëmshëm. Të gjitha të dhënat e paraqitur nëpunim janë në bazë të punesë praktike të kryernë fabrikën e birrës në Pejë.2. NDIKIMI I OKSIGJENIT GJATË FERMENTIMIT TËMUSHTITMushti përmban oksigjen kur behët inokulimi mëmaja. Ajrimi i mushtit behët për dy arsye tëndryshme: për të bërë ndarjen e turbullirës seftohte dhe për të furnizuar më oksigjen përfermentimin e mushtit. Shpejtësia e fermentimit,rritet shumë, kur mushti i birrës ajrosetintensivisht. Për ajrosjen e mushtit përdorënqirinj (kapuqe) prej argjile poroze të pjekur oserrjeta teli prej çeliku inoks që mbushin daljenintensive të bulëzave të vogla ajri në mënyrëintensive. Nga koha në kohë kapuçi porozpastrohet. Për pastërtinë e ajrit që të jetë sa mësteril përdoret filtri steril.Në procesin e kthjellimittë mushtit lidhet oksigjeni fizik dhe kimik do tëthotë përpara temperaturave të larta, e cilandikon në rritjen e ngjyrës dhe shpejtësinë efundërrimit [1, 2].Procesi më i dëshiruar për lidhjen fizike tëoksigjenit janë temperaturat e ulëta dhekoncentrimi i mushtit i ulet. Sheqernat nëmushtin kanë domethënie më të lartë se samateriet ekstraktues të tjerë, sepse në kohen eftohjes se mushtit oksigjeni lidhet kryesisht mësheqerna.Lidhja e oksigjenit në të shumtën e rasteve varetnga pH-ja e mushtit, më rritjen e pH-së materiettanine oksidohen dhe shumë shpejt kalojnë nëlidhje tjera. Futja e oksigjenit është e nevojshmedhe e domosdoshme për shumëzimin e majasë[1, 2, 5, 6]. Pa ajrim fermentimi ndërpritet sepseoksigjeni është një faktor limitues për rritjen emajave. Ne fig. 2. është paraqitur aparati përajrosje te mushtit. Majaja e birrës është aerobike,dhe në mungesë të sajë shumëzimi ndërpritet, sirrjedhim edhe fermentimi ndalet. Këto ndikimenegative i mënjanoj më ajrosjen e mushtit nëtemperatura të ulëta [12]. Tretja e oksigjenit nëmusht kushtëzohet nga këta faktorë:Temperatura, nga kohëzgjatja e gurgullimit ngamadhëria e bulëzave dhe nga trazimi.Një litër musht pas ngopjes më ajër, nëtemperatura të ndryshme tretësasitë e oksigjenit si më poshtë:Temperatura 0 5 10 15 20Sasia e 0 2 , ne mg/l 11.6 10.4 9.3 8.3 7.4Sa më të vogla të jenë bulëzat e ajrit qëgurgullohen në musht dhe sa më shumë të zgjaskoha e gurgullimit aq më shumë oksigjeni tretetdhe aq më intensiv është fermentimi. Përrealizimin e një fermentimi optimal në mushtin eftohtë duhet të gurgullojnë (imët) rreth 5-7 mgoksigjen/litër në çastin e inokulimit [1, 2, 10].3. NDIKIMI I OKSIGJENIT NË BIRRË TË GATSHMENë industrinë e birrës prej kohesh dihet qëoksigjeni prish shijen e birrës dhe ndikon keq nëqëndrueshmërinë e saj. Kontakti i oksigjenitduhet të eliminohet plotësisht gjatë transferimitnga një tank tek tjetri i birrës së përfunduar sidhe gjatë ambalazhimit në shishe të qelqit, pet,kanoçe dhe fuçi. Rrezikun më të madh e paraqetoksigjeni që ndodhet në hapësirën e grykës seshishes [3, 5, 7]. Përzierja e gazeve që ndodhennë hapësirën e grykës se shishes vjen pjesërishtnga ajri i shishes, shishes bosh që mbushet,pjesërisht nga gazi që vjen më birrën nga kazanigjatë realizimit të shtypjes në mbushje dhepjesërisht nga gazi karbonik që lirohet nga birra.Metoda më e thjështë është largimi i ajrit ngagryka e shishes më enë të shkumëzimit të birrëspara taposjes së saj. Shkuma që krijohet mbi birrënë gryken e shishes e nxjerr jashtë gjithë ajrindhe oksigjenin nga gryka. Shkumëzimi është ivlefshëm plotësisht vetëm atëherë në qofte seshkuma e dendur arrin në buzët e sipërme të çdoshisheje. Si metodë më të mirë të uljes se sasisë312AKTET Vol. IV, Nr 2, 2011