Kokalari & Haxhimatematikore, janë nxjerrë ekuacione, përdorimii të cilave lehtëson kryerjen e bilanceve termikenë të gjitha impiantet e djegies ku përdorenqymyre. Kjo çon në përdorimin racional dhe meekonomi tregu të qymyreve sidomos nëenergjitikë.MATERIALET DHE METODATFuqia kalorifike përcaktohet me anë të djegjes sëplotë në bombën kalorimetrike, të një sasie tënjohur qymyri (rreth 1gr të peshuar me saktësiprej 0,0002 gr) në prani të oksigjenit (shtypja30atm) dhe nxehtësia e çliruar merret nga njësasi e njohur uji, rritja e temperaturës të së cilitregjistrohet.Për qymyret e vendburimit të Memaliajt (shtresatV,VI,VII) është llogaritur fuqia kalorifike superioredhe fuqia kalorifike inferiore. Me fuqi kalorifikesuperiore nënkuptohet nxehtësia që çlirohet ngadjegja e plotë e një njësie mase të lëndës sëdjegshme të analizuar në këto kushte :1) Temperatura e lëndës së djegshme paradjegjes dhe e produkteve që dalin pas djegiesështë 25°C.2) Uji i lëndës së djegshme dhe uji i formuar nëprocesin e djegjes konsiderohet pas djegjes nëgjendje të lëngët.3) Produktet e djegjes së karbonit dhe squfuritndodhen në formën CO 2 dhe SO 2 në gjendje tëgaztë.4) Nuk ndodh oksidimi i azotit.Me fuqi kalorifike inferiore, nënkuptohetnxehtësia që çlirohet nga djegja e plotë e njënjësie mase të lëndës së djegshme që analizohetsi në kushtet e mësipërme, me përjashtim tëfaktit që uji i lëndës së djegshme dhe uji i formuarnga djegja, konsiderohen në gjendje të avullt.Vlera e fuqisë kalorifike e përcaktuareksperimentalisht paraqet fuqinë kalorifikesuperiore në provën për analizë.aQs= [K ( t – tf i) - g ]/mtFuqia kalorifike inferiore llogaritet duke pasurparasysh lagështinë në provën për analizë tëqymyrit dhe përmbajtjen e hidrogjenit.aQia= Qs– 206Ha– 23WaTë dhënat fillestare të raportuara ndaj mostrëspër analizë u shprehën ndaj masës bruto, indeksi“i”, ndaj masës pa ujë, indeksi “pu” dhe ndajlëndës së djegëshme, indeksi”ld”.U përdorën formulat:QQQQispusldsaiiQi= Qsa= Q= Q= Q= (Q5,97 WQpuildQisasasaii= (Qi( 100 – W )/ (100 – Waa100 / (100 – Wa a100 / (100 – W – Aa a– 5,97 ( W + 9H )aiaa+5,97 W)a)ia)( 100 – W )/( 100 – Waa+ 5,97 W ) 100/ (100 – Wa+ 5,97 W= (Qi[ 1 ], [ 2 ], [ 3 ], [ 4 ], [ 5 ]a a)100 / (100 – W – A )METODA MATEMATIKOREPër të gjetur lidhjen ndërmjet fuqisë kalorifikedhe hirit u përdorën të dhënat e analizave tëkryera në laboratorin shkencor të katedrës sëtekonologjisë kimike organike në FSHN Tiranë, tëraportuara ndaj masës pa uje (për të shmangurgabimet që vijnë nga lagështia).Në këtë laborator janë përcaktuar:QaWWAbiaa- Nxehtësia e bombës ( Kkal/kg )- Lagështia ndaj masës së punës ( % )- Lagështia e mostrës për analizë ( % )- Hiri ( % )REZULTATET DHE DISKUTIMIRezultatet e analizave për shtresën V, VI dhe VIItë vendburimit të Memaliajt janë paraqitur nëtabelën 1, 2 dhe 3. Në to pasqyrohen lagështia(W a ), hiri (A a ), fuqia kolorifike superiore (Q s a ) dhefuqia kalorifike inferiore (Q i a ) e mostrës përanalizë për dymbëdhjetë mostra qymyresh. Poashtu janë pasqyruar edhe hiri (A pu ), fuqiakolorifike superiore (Q s pu ) dhe fuqia kalorifike))) _AKTET Vol. IV, Nr 2, 2011 267
Kokalari & Haxhiinferiore (Q i pu ) referuar mostrave pa ujë, gjithashtu për dymbëdhjetë mostra qymyri.Lagështia Hiri Fuqia kal.superioreFuqia kal.inferioreHiri Fuqia kal.superioreFuqia kal.inferioreW a A a aQ saQ i A pupuQ spuQ i9,70 14,90 5326 5044 16,50 5962 56608,90 32,76 3912 3713 35,96 4284 41346,88 8,85 3969 3690 9,50 6410 61546,26 15,00 5485 5228 16,00 5851 56174,60 36,89 3897 3705 38,61 4035 39159,22 8,33 5788 5509 9,18 6356 61298,50 13,25 5503 5235 14,48 6014 57566,90 29,07 4406 4195 31,22 4702 42368,70 24,98 4699 4467 27,36 5117 494910,12 9,76 5623 5342 10,87 6216 603710,32 16,24 5769 5507 18,10 6432 614010,21 15,23 5352 5314 17,54 5742 6213Tabela 1. Rezultatet e analizave për shtresën V të vendburimit të MemaliajtLagështia Hiri Fuqia kal.superioreFuqia kal.inferioreHiri Fuqia kal.superioreFuqia kal.inferioreW a A a aQ saQ i A pupuQ spuQ i7,08 36,37 3845 3613 39,14 4138 39347,11 43,96 3124 2941 47,32 3363 32125,98 8,42 6036 5739 8,97 6420 61405,50 14,21 5668 5299 15,04 5812 56428,74 27,14 4726 4525 29,74 5179 50168,52 7,10 6035 5722 7,85 6587 63106,63 13,40 5583 5324 14,35 5949 57445,98 27,46 4591 4366 29,21 4883 48608,56 42,53 3400 3271 46,51 3718 35779,02 36,79 3778 3572 40,01 4153 398310,22 16,24 5045 4800 18,08 5613 534610,05 16,12 5312 4822 17,05 5712 5521Tabela 2. Rezultatet e analizave për shtresën VI të vendburimit të Memaliajt268AKTET Vol. IV, Nr 2, 2011