Download File - ราชวิทยาลัย โสต ศอ นาสิกแพทย์ แห่งประเทศไทย

THAI JOURNAL OTOLARYNGOLOGY HEAD NECK SURGERYVol 10 No.3 : July - Sep. 200947การผ่าตัดต่อมน้ำาลายชนิด submandibular เป็นหนึ่งในหัตถการที่แพทย์หู คอ จมูก ทุกคนต้องมีความคุ้นเคย สามารถทำาได้ดี และยังเป็นการผ่าตัดที่ทำากันอยู่มากในเวชปฏิบัติปัจจุบัน ข้อบ่งชี้ในการผ่าตัดมีความหลากหลายต่างกันไป เช่น มีการอักเสบเรื้อรังของต่อมนำา้ลาย, พบนิ่วในตำาแหน่งที่ไม่สามารถเอาออกได้ผ่านทางช่องปาก, พบลักษณะที่สงสัยว่าจะเป็นมะเร็ง(ก้อนโตเร็ว, มีต่อมน้ำาเหลืองโตร่วมด้วย) ในปัจจุบันจากการพัฒนาด้านเครื่องมือและเทคนิคการผ่าตัด ได้เริ่มมีการผ่าตัด minimal invasive submandibulargland excision ด้วยอุปกรณ์ endoscope โดยมุ่งหวังให้ได้ผลเทียบเท่ากับการผ่าตัดแบบดั้งเดิมแต่มีแผลเป็นพรางตาได้ดีกว่า (1) อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดลักษณะดังกล่าวยังไม่แพร่หลายนักในประเทศไทยจากความสัมพันธ์ทางด้านกายวิภาคกับอวัยวะที่อยู่ใกล้เคียง การผ่าตัดอาจก่อให้เกิดการบาดเจ็บต่อเส้นประสาท facial, lingual และ hypoglossalได้แม้จะมีความเสี่ยงไม่มากนักก็ตาม ผู้ทำาการผ่าตัดจึงต้องมีความรู้ความเข้าใจที่ดีเกี่ยวกับตำาแหน่งทางกายวิภาคต่างๆ เพื่อให้ลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนลงให้น้อยที่สุด (2) การผ่าตัดแบบดั้งเดิมที่เปิดเข้าที่ใต้คางยังเป็นวิธีมาตรฐานในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์และในประเทศไทยวัตถุประสงค์ของการศึกษานี้ เพื่อทบทวนถึงการผ่าตัด submandibular gland excision ในภาควิชา โสต ศอ นาสิกวิทยา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ โดยบรรยายถึงลักษณะผู้ป่วยทางระบาดวิทยา, ผลของการตรวจวินิจฉัยทางพยาธิวิทยาแบบต่างๆ ( FNA /Frozen / Pathology), รวบรวมภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นหลังจากการผ่าตัด และวิเคราห์ถึงความสัมพันธ์ของโรคกับปัจจัยต่างๆวิธีการศึกษาผู้เขียน ได้ทำาการรวบรวมแฟ้มประวัติผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัด submandibular gland excisionsที่ทำาในภาควิชา โสต ศอ นาสิก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2542 ถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2551(รวมเป็นเวลา 10 ปี), การค้นหาเวชระเบียน ทำาโดยใช้รหัสการผ่าตัด 2630 : submandibular gland excisionจากฐานข้อมูลดิจิตอลในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ข้อมูลที่ทำาการบันทึก ได้แก่ข้อมูลทั่วไป (demographicdata), ผลการตรวจทางพยาธิวิทยาทั้งหมด,เวลาที่นอนโรงพยาบาล และ เวลาที่ทำาการผ่าตัด ชนิดของ drain ที่ใช้ และ ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดขึ้นภายใน24 ชั่วโมงหลังผ่าตัดการผ่าตัด submandibular gland excisionแบบดั้งเดิม ทำาโดยลงมีดที่ใต้คางตามรอยย่นของผิวหนังใต้ต่อขอบล่างของกระดูกขากรรไกรล่างอย่างน้อย 2 เซนติเมตร เลาะใต้ชั้นกล้ามเนื้อ platysma,หา ผูก แล้วตัด facial vein โดยดึงส่วนปลายขึ้นไปแนบกับกระดูกขากรรไกรล่างเพื่อป้องกัน mandibularbranch ของเส้นประสาท facial ไว้แล้วจึง excisiongland ออก โดยต้องหาและรักษาเส้นประสาท lingualและ hypoglossal ไว้ด้วย (3)เกณฑ์การคัดเลือกเข้า1. เป็นผู้ป่วยที่ทำาผ่าตัดในภาควิชา โสต ศอนาสิก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์2. เป็นการผ่าตัดแบบ conventional submandibulargland excision (external approach)