نولیبرالیسم در بوته ي نقد

افکار و مقاصدي که به ایجاد این نهادهاي جهانی انجامید،‏ افکار و مقاصد خوبی بودند،‏ ولیسه قلوهاي نولیبرالی 74همسو با منطقسرمایهداري که هر پدیده و فرایند جدیدي را متناسب با منافع خود باز تعریف میکند،‏ این سازمانها نیز بهتدریج و طی سالها چیزي به کلی متفاوت از آب در آمدند.‏توجه اولیهي صندوق بینالمللی پول به اقتصاد کنیزي که بر نارساییهاي بازار و نقش دولتها در ایجاد شغلتأکید داشت،‏ جاي خود را به بازار آزاد دههي80داد که جزئی از‏«اجماعواشنگتن»‏میان صندوق،‏ بانکجهانی و وزارت خزانهداري آمریکا روي سیاستهاي مناسبی است که راهکارهایی به کلی متفاوت از راهکار اولیهبراي توسعهي و تثبیت اقتصادي کشورهاي در حال توسعه است ‏(همان:‏.(38برخورد مستعمراتیِ‏ ‏«مکتب اقتصادي شیکاگو»‏ با ‏«صندوق بیتالمللی پول»‏ و ‏«بانک جهانی»‏ که تا سالمسکوت مانده بود،‏ با معرفی‏«اجماع19893واشنگتن»‏توسط‏«جان ویلیامسون»‏رسمیت یافت.‏اجماع واشنگتنفهرستی از سیاستهاي اقتصادي بود که فنی و داراي مقبولیت تصور میشد و ادعاهاي ایدئولوژیک محضی چونضرورتمیشد.‏‏«خصوصیسازيِ‏ همهي بنگاههاي دولتی»‏و‏«حذف موانع ورود مؤسسات خارجی»‏به کشور را شامللیست سیاستهاي مزبور،‏ پس از تکمیل،‏ چیزي جز سه گانهي نولیبرالی فریدمن نبود:‏خصوصیسازي،‏ حذف مقررات،‏ تجارت آزاد و کاهش شدید هزینههاي خدمات عمومی دولت.‏اینها سیاستهایی بود که،‏ به گفتهي ویلیامسون،‏سیاستها در کشورهاي آمریکاي لاتین اصرار میورزیدند».‏یعنی‏«قدرتهاي مستقر در واشنگتن نسبت به اتخاذ این گونه4‏«جوزف استیگلیتز»‏اقتصاددان ارشد سابق بانکجهانی و یکی از مهمترین منتقدین کنونی این سیاستها مینویسد:‏ ‏«اگر کینز میتوانست ببیند بر سر دستپرورده اش چه آورده اند،‏ در گور میلرزید»‏ ‏(کلاین،‏.(246:1389نهادهاي برتون وودز ‏(بانک جهانی،‏ صندوق بینالمللی پول و سازمان تجارت جهانی)‏ از دید منتقدانشان،‏ فقطنمایندگان جهانیشدن تحت ادارهي مستقیم بازار،‏ در زمینههاي خاص هستند که از احکام جزمی نولیبرالیِ‏‏«اجماع واشنگتن»‏ پیروي میکنند ‏(مولر،‏.(95:1384آنها در بیشتر کشورهاي در حال توسعه ‏(و کشورهاي در حال گذار)‏ به علت وابستگی به وامهاي این نهادها،‏ ازاقتدار بالایی برخوردار هستند.‏‏«برنامههاي تعدیل ساختاري»‏به ویژه کشورهایی که خواستار دریافت وام از این نهادها هستند بایستی(SAPs)مورد نظر آنها را اجرا نمایند ‏(خور،‏5‏«دیویسون بودهو»‏ ، از اقتصاددانان ارشد صندوق که در سرتاسر دههياقتصادي براي آمریکاي لاتین و آفریقا بود،‏ بعدها اذعان کرد که ‏«از سال.(12:138619801983طراح برنامههاي تعدیلاتبه بعد،‏ هر آن چه کردیم مبتنی3 Washington Consensus4 Joseph Stiglitz5 Davison Budhoo