نولیبرالیسم در بوته ي نقد

راه ‏«توسعه»‏ از مسیر«فلاکت»‏ نمیگذرد 36گرچه فروپاشی دیوار برلین و پایان جنگسرد و از پی آن فروپاشی نظام مدعیکمونیست به جهان دوقطبی ‏«غرب-شرق»‏پایان داد،‏ اما بر خلاف ادعاي کسانی کهنویدبخش ‏«پایان تاریخ»‏ بودند،‏ تاریخ برگدیگري را ورق زد و قطبیتی دیگر را بهرخمان کشید.‏ قطبیتی که این بار با نامفریبندهي ‏«جهانیشدن»‏ سرنوشت ملتها رارقم میزند.‏ دیواري که غرب را از شرق جداکرد،‏ اینبار،‏ شمال و جنوب را دو روي سکهي توسعه قرار داد.‏ دورویی که سمیر امین از آنها با نامهاي‏«توسعهي توسعه یافتگی»‏ و ‏«توسعهي توسعه نیافتگی»‏ یاد میکند.‏ در طلیعه چنین جهانی بود که ‏«مرگجامعه»‏ اعلام شد و تنها راه رسیدن به خوشبختی تبعیت از احکام سازمانهاي جهانی بود؛ در این عصر جهانی،‏همه چیز باید تن به مناسبات ‏«گردش آزاد»‏ میداد.‏ گردش آزاد سرمایه،‏ تجارت آزاد،‏ گردش آزاد اطلاعات واما فقط کار انسانها بود که مشمول سختترین قوانین مهاجرت گشت!‏....واژهي ‏«آزاد»‏ تنها در پیوند با مناسبات سرمایه معنا شد و این ‏«کار»‏ انسانها بود که فقط ‏«فروش»اش به این یاآن کارفرما ‏«آزاد»‏ بود،‏ و نه ‏«انسان»‏ که باید در تأمین نیازهاي انسانیاش آزاد باشد.‏ با پیشبرد روند ‏«جهانیشدن»‏ جامعه ‏«مرد»‏ و دولت هم ‏«قرار شد»‏ قربانی خواست سرمایه باشد،‏ بدین ترتیب تعهدي در قبال ‏«فرد»‏ندارد.‏ از پیامدهاي دیگر جهانیسازي این است که ‏«فقر»‏ دیگر ریشه در ساختار مناسبات حاکم ندارد،‏ بلکهپدیدهاي است که ریشه در توانایی افراد دارد و آنکس که کالاي قابل فروش مطلوبی ندارد در تلهي آن گرفتاراست.‏امروز دیگر سیاست جهانی شدن را،‏ که از آن در بیشتر مقالهها و کتابها و برنامههاي تلویزیونی به ‏«دهکدهيجهانی»‏ تعبیر میشود،‏ مردم این دهکده،‏ از هر نژاد و جنس و ملیت و هویتی که باشند،‏ تعیین نمیکنند،‏ بلکهسیاستمداران،‏ سرمایهداران و نخبگان اقتصادياند که تعیین میکنند.‏ این سرنوشت نه بهدست اقشار وطبقههاي زحمتکش و تولیدکنندههاي فراوردههاي مادي و معنوي جهان،‏ که در ساختمانهاي مجلل و از پیگردهمآییهایی تعیین میشود که این اقشار حتا قادر نیستند به آن مکانها و این جمعشدنها نزدیک شوند،‏چه رسد به آنکه بخواهند نمایندهاي از اتحادیه یا صنفشان در این نشستها داشته باشند.‏ باري،‏ در اینگردهمآییها است که تعیین میشود چه کشوري مواد خام استخراج کند،‏ چه کشوري تکنولوژي تولید کند و