نولیبرالیسم در بوته ي نقد

نولیبرالیسم در بوته ي نقد نولیبرالیسم در بوته ي نقد

13.07.2015 Views

تعدیل ساختاري و نولیبرالیسم در ایران 30ایران درسالهاي پس از جنگ هرچه بیشتر از سویهي اقتصاد حک شده دورتر شده و به سویهي اقتصاد فکشدهنزدیکتر شده است.‏‏«نظام اقتصادي حک شده عبارتست از نظامی که درآن مناسبات معیشتی و اقتصادي انسانها به تمامی تحتتأثیر نهادهاي غیراقتصادي شکل میگیرد.‏ در عوض،‏ نظام اقتصادي فک شده عبارت از ‏«نظامی است که در آنمعیشت انسانها را نهادهایی سروشکل می دهند که با انگیزههاي اقتصادي به کار میافتند و تحت تسلطقوانینی مشخصاً‏ اقتصادي قرار دارند.»‏‏(مالجو :1386، .(20-21مالجو معتقد است گرایش نوظهور در شکلدهی به نظام اقتصادي در دورهي دولت نهم عبارتست از ‏«حکشدگی اقتصاد در سیاست»‏ یعنی حرکت به سمت نوعی نظام اقتصادي که در آن مناسبات معیشتی و اقتصاديانسانها به تمامی تحت تأثیر الزامات و ملاحظات سیاسی حاکمان شکل میگیرد و زیر نگین منطق سیاسیتعیین میشود ‏(همان.(28:در چارچوب حرکت به سوي نظام اقتصادي حک شده در سیاست به نظر میرسد دستور کار دولت نهم عبارتستاز بسیج منابع مالی و انسانی براي تدارك زمینههاي تحقق اهداف تعیین شده در قلمروهاي گوناگون سیاسی واجتماعی و فرهنگی.‏ این دستور کار که بر تبعیت از منطق سیاسی متکی است گاه پیروي از برنامههاي مصوبدولتهاي قبلی را میطلبد و گاه عدول از آن برنامهها را و گاه گرایش به سیاستهاي اقتصادي راستگرایانه رااقتضا میکند و گاه مبادرت به سیاستهاي چپگرایانه را ‏(همان).‏ بنابراین به نظر محمد مالجو نه منطقاقتصادي یا منطق اجتماعی بلکه منطق سیاسی است که بر سیاستگذاريهاي دولت فعلی در زندگی اقتصاديحاکمیت میکند ‏(مالجو،‏.(1388‏«محسن رنانی»‏ نیز با اشاره به ‏«طرح تحول اقتصادي»‏ که در دولت دولت نهم مطرح شد،‏ در این باره معتقداست:‏ ‏«طرح تحول اقتصادي دنباله و مکمل طرح ‏«تعدیل اقتصادي»‏ است که در دولت هشت سالهي ریاستجمهوري هاشمی رفسنجانی آغاز شد و در میانه راه متوقف شد»‏ ‏(رنانی،‏.(1388وي تصریح میکند ‏:«طرحتعدیل اقتصادي دولت سازندگی در با ثباتترین وضعیت اقتصادي ایران پس از انقلاب اسلامی اجرا شده و با اینحال پس از چند سال متوقف شد و اکنون این طرح قرار است در بیثبات ترین وضعیت اقتصادي ایران پس ازانقلاب اجرا شود.»‏ ‏(همان).‏جمع بندي نظرات مختلف اقتصاددانان و کارشناسان مستقل دربارهي سیاستهاي اقتصادي دولتهاي نهم ودهم نشان میدهد که این سیاستها در اساس با سیاستهاي دولتهاي پیشین خود متفاوت نیست و همچونآنها برنامهها و افقهاي سارمانهاي مالی و نولیبرالی جهان را دنبال میکند.‏ در همین زمینه به مناسباتدولتهاي مذکور با صندوق بینالمللی پول میتوان اشاره کرد.‏

تعدیل ساختاري و نولیبرالیسم در ایران 311385 سالو یک سال پس از به قدرت رسیدن دولت نهم،‏ هیأت اجرایی صندوق بینالمللی پول در راستاياصول این صندوق،‏ سفري به ایران داشت که طی آن گزارشی را در مورد اقتصاد ایران تهیه کرد.‏در این سفرصندوق بینالمللی پول از دولت ایران خواستار اتخاذ سیاستهایی در جهت آزادسازي و ‏«برونتابی»‏ بیشتر شد.‏هیات اجرایی صندوق بینالمللی پول تصریح میکرد:‏ ‏«اگرچه انجام اصلاحات ساختاري در ماه هاي اول دولتاحمدينژاد کند شد،‏ اما اخیراً‏(1385)شدهاست.‏ این برنامه مربوط به اصلاح اصل44هاي دولتی تا ده سال آینده،‏ به بخش خصوصی واگذار میشود»‏ابتکار.(1385/12/17برنامهي گستردهاي براي خصوصیسازي در ایران به اجرا گذاشتهقانون اساسی ایران است که بر اساس آن،‏ هشتاد درصد شرکت‏(صادقی بروجنی،‏1388، به نقل از روزنامهدر همگامی با طرح هدفمندکردن یارانهها،‏ صندوق بینالمللی پول نیز با پشتیبانی از این برنامه،‏ آن را براياقتصاد ایران‏«مفید»‏خواند و به نفع بازار جهانی نفت دانست.‏11‏«دومینیگ گلیوم»‏و12‏«رومان زیتک»‏دواقتصاددان ارشد صندوق بینالمللی پول با حمایت از قانون هدفمندکردن یارانهها اعلام کردند که،‏ این قانوناقتصاد ایران را متحول خواهد کرد و به نفع بازار جهانی نفت خواهد بود.‏بخش تحقیقات آنلاین صندوقبینالمللی مصاحبهاي را با دو تن از اقتصاددان ارشد این سازمان در مورد قانون هدفمندکردن یارانهها در ایرانانجام داده است که طی آن این اقتصاددانان تأکید کردهاند که،‏ اجراي قانون مزبور میتواند نحوهي کار اقتصادایران را تغییر دهد و بر انجام اصلاحات مشابه در دیگر کشورهاي مصرف کنندهي تأثیر بگذارد.‏ این دو اقتصاددانپیش بینی کردند که،‏ با حذف یارانههاي نفت و گاز تقاضا براي انرژي در ایران کاهش یابد و منابع بیشتري برايصادرات فراهم شود.‏به عقیدهي آنها اگر همه چیز بر اساس برنامه پیش برود استراژي ایران میتواند هدفدوگانهي ایجاد درآمد بیشتر براي کشور و مهار اسراف و استفاده افراط آمیز از انرژي در این کشور را محقق کند.‏آنها با بیان اینکه ایران هفدهمین اقتصاد بزرگ دنیاست،‏ اوضاع اقتصاد ایران را چنین توصیف کردند:‏ ‏«ایرانبا داشتن دیون خارجی اندك که کمتر ازانرژِي از جمله هیدروکربوري است»‏همچنینیارانهها از تاریخ7تیم صندوق بین المللی پول به ریاست آقايدرصد تولید ناخالص داخلی این کشور است داراي منابع قابل توجه.(Guillaume and Zytek, 2010)خرداد ماه 19 تا 71390‏«دومینیکگیوم»‏پس از اجراي طرح هدفمندسازياز جمهوري اسلامی ایران بازدید کرد.‏ این هیئت،‏ مقامات ایران را بهدلیل موفقیت زودهنگام در این طرح مورد تحسین قرار داد.‏ به باور این هیئت،‏ توزیع مجدد نقدي درآمدهاي11 Dominique Guillaume12 Roman Zytek

تعدیل ساختار<strong>ي</strong> و <strong>نولیبرالیسم</strong> <strong>در</strong> ایران 311385 سالو یک سال پس از به ق<strong>در</strong>ت رسیدن دولت نهم،‏ هیأت اجرایی صندوق بینالمللی پول <strong>در</strong> راستا<strong>ي</strong>اصول این صندوق،‏ سفر<strong>ي</strong> به ایران داشت که طی آن گزارشی را <strong>در</strong> مورد اقتصاد ایران تهیه کرد.‏<strong>در</strong> این سفرصندوق بینالمللی پول از دولت ایران خواستار اتخاذ سیاستهایی <strong>در</strong> جهت آزادساز<strong>ي</strong> و ‏«برونتابی»‏ بیشتر شد.‏هیات اجرایی صندوق بینالمللی پول تصریح میکرد:‏ ‏«اگرچه انجام اصلاحات ساختار<strong>ي</strong> <strong>در</strong> ماه ها<strong>ي</strong> اول دولتاحمد<strong>ي</strong>نژاد کند شد،‏ اما اخیراً‏(1385)شدهاست.‏ این برنامه مربوط به اصلاح اصل44ها<strong>ي</strong> دولتی تا ده سال آینده،‏ به بخش خصوصی واگذار میشود»‏ابتکار.(1385/12/17برنامه<strong>ي</strong> گستردها<strong>ي</strong> برا<strong>ي</strong> خصوصیساز<strong>ي</strong> <strong>در</strong> ایران به اجرا گذاشتهقانون اساسی ایران است که بر اساس آن،‏ هشتاد <strong>در</strong>صد شرکت‏(صادقی بروجنی،‏1388، به نقل از روزنامه<strong>در</strong> همگامی با طرح هدفمندکردن یارانهها،‏ صندوق بینالمللی پول نیز با پشتیبانی از این برنامه،‏ آن را برا<strong>ي</strong>اقتصاد ایران‏«مفید»‏خواند و به نفع بازار جهانی نفت دانست.‏11‏«دومینیگ گلیوم»‏و12‏«رومان زیتک»‏دواقتصاددان ارشد صندوق بینالمللی پول با حمایت از قانون هدفمندکردن یارانهها اعلام کردند که،‏ این قانوناقتصاد ایران را متحول خواهد کرد و به نفع بازار جهانی نفت خواهد بود.‏بخش تحقیقات آنلاین صندوقبینالمللی مصاحبها<strong>ي</strong> را با دو تن از اقتصاددان ارشد این سازمان <strong>در</strong> مورد قانون هدفمندکردن یارانهها <strong>در</strong> ایرانانجام داده است که طی آن این اقتصاددانان تأکید کردهاند که،‏ اجرا<strong>ي</strong> قانون مزبور میتواند نحوه<strong>ي</strong> کار اقتصادایران را تغییر دهد و بر انجام اصلاحات مشابه <strong>در</strong> دیگر کشورها<strong>ي</strong> مصرف کننده<strong>ي</strong> تأثیر بگذارد.‏ این دو اقتصاددانپیش بینی کردند که،‏ با حذف یارانهها<strong>ي</strong> نفت و گاز تقاضا برا<strong>ي</strong> انرژ<strong>ي</strong> <strong>در</strong> ایران کاهش یابد و منابع بیشتر<strong>ي</strong> برا<strong>ي</strong>صا<strong>در</strong>ات فراهم شود.‏به عقیده<strong>ي</strong> آنها اگر همه چیز بر اساس برنامه پیش برود استراژ<strong>ي</strong> ایران میتواند هدفدوگانه<strong>ي</strong> ایجاد <strong>در</strong>آمد بیشتر برا<strong>ي</strong> کشور و مهار اسراف و استفاده افراط آمیز از انرژ<strong>ي</strong> <strong>در</strong> این کشور را محقق کند.‏آنها با بیان اینکه ایران هفدهمین اقتصاد بزرگ دنیاست،‏ اوضاع اقتصاد ایران را چنین توصیف کردند:‏ ‏«ایرانبا داشتن دیون خارجی اندك که کمتر ازانرژِ<strong>ي</strong> از جمله هی<strong>در</strong>وکربور<strong>ي</strong> است»‏همچنینیارانهها از تاریخ7تیم صندوق بین المللی پول به ریاست آقا<strong>ي</strong><strong>در</strong>صد تولید ناخالص داخلی این کشور است دارا<strong>ي</strong> منابع قابل توجه.(Guillaume and Zytek, 2010)خرداد ماه 19 تا 71390‏«دومینیکگیوم»‏پس از اجرا<strong>ي</strong> طرح هدفمندساز<strong>ي</strong>از جمهور<strong>ي</strong> اسلامی ایران بازدید کرد.‏ این هی<strong>ي</strong>ٔت،‏ مقامات ایران را بهدلیل موفقیت زودهنگام <strong>در</strong> این طرح مورد تحسین قرار داد.‏ به باور این هی<strong>ي</strong>ٔت،‏ توزیع مجدد <strong>نقد</strong><strong>ي</strong> <strong>در</strong>آمدها<strong>ي</strong>11 Dominique Guillaume12 Roman Zytek

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!