نولیبرالیسم در بوته ي نقد
نولیبرالیسم در بوته ي نقد
نولیبرالیسم در بوته ي نقد
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
تعدیل ساختار<strong>ي</strong> و <strong>نولیبرالیسم</strong> <strong>در</strong> ایران 26کشورها<strong>ي</strong> اجراکننده<strong>ي</strong> طرح تعدیل ساختار<strong>ي</strong> <strong>در</strong> موج اول، به علت افزایش غیرمتعارف بدهیها<strong>ي</strong> خارجی خود،با اجبار نهادها<strong>ي</strong> جهانی و گاهی با اکراه این دسته از برنامهها را اجرا کردند، اما ایران جزو معدود کشورهاییاست که زمانی اجرا<strong>ي</strong> این دسته از برنامهها را شروع کرد که بدهیها<strong>ي</strong> خارجیاش نزدیک به صفر بود (مؤمنی،.(9:1386تحلیل برنامهها<strong>ي</strong> توسعه<strong>ي</strong> اقتصاد<strong>ي</strong> و اجتماعی به ویژه اول و دوم توسعه کشور نشان میدهد که برنامه اول باتأثیر از رویکرد تعدیل تدوین شد. فرایند تثبیت اقتصاد<strong>ي</strong> که از اقدامات و عناصر اصلی تعدیل اقتصاد<strong>ي</strong> است،<strong>در</strong> برنامه دوم نهادینه شد. محتوا<strong>ي</strong> قانونی برنامه و اظهارات رسمی طراحان برنامه اول و دوم توسعه نشانمیدهد که رویکرد تعدیل، سهم بالایی <strong>در</strong>تدوین این برنامهها داشتهاست. بر این اساس مستندات قانونی برنامههانشان میدهد که <strong>در</strong> برنامه اول حداقلبیش از4تبصره به اصلاح نظام تجار<strong>ي</strong>، حداقل812تبصره <strong>در</strong> برنامه اول و دوم به کاهش تصد<strong>ي</strong> دولت و کسر بودجه، بیش از6تبصره به اصلاح نظام مالیاتی؛تبصره به اصلاح نظامبانکی و کنترل حجم <strong>نقد</strong>ینگی و بیش از10 تبصره و ماده به اصلاح نظام قیمتها، حذف و کاهش یارانهها و4 حداقلشده است (احمد<strong>ي</strong>،تبصره پیرامون اصلاح تراز مالی بنگاهها و بیش از6.(218:1384تبصره و ماده پیرامون سیاستها<strong>ي</strong> ارز<strong>ي</strong> لحاظهر یک از عناصر فوق و سیاستها<strong>ي</strong> مدون <strong>در</strong>قالب آنها، <strong>در</strong> راستا<strong>ي</strong> چارچوب سیاستها<strong>ي</strong> پیشنهاد<strong>ي</strong> تعدیل برمبنا<strong>ي</strong> توصیهها و تجویزها<strong>ي</strong> صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی است. علاوه بر مواد قانونی و مستندات، اشارهشده مس<strong>ي</strong>ٔولان وقت نظام برنامهریز<strong>ي</strong> کشور بهویژه سازمان مدیریت و برنامه ریز<strong>ي</strong> الهام از تعدیل متعارف را موردتأکید قرار دادهاند. (همان)اما <strong>در</strong> سالها<strong>ي</strong> پس از جنگ و <strong>در</strong> دوران اجرا<strong>ي</strong> سیاستها<strong>ي</strong> تعدیل ساختار<strong>ي</strong> <strong>در</strong>ایران دو نقطه<strong>ي</strong> عطف<strong>در</strong>سالها<strong>ي</strong>1384 و 1374مشاهده میشود (مومنی،(19:1386هرکدام از دو مقطع تاریخیپایانبخش یک دوره<strong>ي</strong> متمایز جنبش بازار<strong>ي</strong>کردن جامعه بود. <strong>در</strong> دوره<strong>ي</strong> اول که سال1384 و 13741374به پایان رسیداولین برنامه توسعه<strong>ي</strong> اقتصاد<strong>ي</strong> بعد از جنگ با رویکرد<strong>ي</strong> بازارگرایانه به اجرا گذاشته شد و دومین برنامه توسعهنیز راهبرد بازارگرایانه<strong>ي</strong> خود را خیلی سریع به تعلیق <strong>در</strong>آورد (مالجو،.(32:1386سیاستگذار<strong>ي</strong>ها<strong>ي</strong> اقتصاد<strong>ي</strong> <strong>در</strong> دوره<strong>ي</strong> اول عمدتاً تحت تأثیر اندیشهها<strong>ي</strong> بازارگرایان تن<strong>در</strong>و بود اما <strong>در</strong> دوره<strong>ي</strong> دومعمدتاً متاثر از افکار بازارگرایان میانهرو. بازارگرایان تن<strong>در</strong>و معتقد بودندکه گسترش سازوکار بازار به قلمروها<strong>ي</strong>هرچه بیشتر<strong>ي</strong> از زندگی اقتصاد<strong>ي</strong> هم به رشد اقتصاد<strong>ي</strong> میانجامد و هم <strong>در</strong> <strong>در</strong>از مدت به توزیع بهتر <strong>در</strong>آمدها.اما بازارگرایان میانهرو معتقدند گسترش سازوکار بازار به قلمروها<strong>ي</strong> گوناگون فقط هنگامی به ثمر خواهد نشستکه پیشتر نهادها<strong>ي</strong> لازمه<strong>ي</strong> نظام بازار فراهم آمده باشد. این دو دسته از اقتصاددانان که به ترتیب <strong>در</strong>دوره<strong>ي</strong> اول و
Change language