نولیبرالیسم در بوته ي نقد
نولیبرالیسم در بوته ي نقد نولیبرالیسم در بوته ي نقد
تعدیل ساختاري و نولیبرالیسم در ایران 24تعدیل ساختاري و نولیبرالیسم در ایرانایران نیز همچون بسیاري از کشورهاي کمتوسعهي دیگر در دورهاي برنامههاي تعدیل ساختاري را در اولویتسیاستهاي اقتصادي خود قرار داده است. سالهاي پس از انقلاب را به دو دوره میتوان تقسیم کرد: نخستیندوره سالهاي هیجان و تب انقلابی، و در جستجوي اتوپیاي اسلامی است. این دوره با انقلاب 1357 شروع شد وزمانی پایان گرفت که فشار ناکارآمديهاي سیاستهاي اقتصادي پوپولیستی دولتگرا و هزینههاي مالی جنگبا عراق، زیر تحریم اقتصادي بینالمللی، و افت شدید در بازار جهانی نفت، اقتصاد ایران را به چنان وضع وخیمیرساند که نهایتاً در1367پروژهي انقلابی منسوخ اعلام شد. آنگاه جست و جو در پی اتوپیاي اسلامی، و ادعاياستقرار حاکمیت مستضعفان نیز آرام آرام منتفی شد. قطعنامهي آتش بس سازمان ملل پذیرفتهشد و مخاصماتبا عراق پایان یافت (بهداد و نعمانی،.(27:1387
تعدیل ساختاري و نولیبرالیسم در ایران 25– پولاین دههي آشوب اجتماعی و دههي اغتشاشها و بحرانِ اقتصادي را می توان دههي اقتصاد اسلامی نامید. بادرگذشت آیتاالله خمینی دومین دورهي پساانقلابی آغاز شد که تا امروز ادامه دارد. این دورهي سمتگیريدولت و سیاستهاي آن به سوي بازسازي اقتصادي، و احیا و تحکیم مناسبات و نهادهاي اقتصادي سرمایهدارياست. این دوره سالهاي دنبالگیري سیاست لیبرالیسم اقتصادي مطابق نسخههاي صندوق بینالمللی پول وبانک جهانی است (همان).«سهراب بهداد» و «فرهاد نعمانی»، این دو دوره را به ترتیب دورههاي «درونتابی اقتصادي» و «برونتابیاقتصادي» مینامند. دورهي دوم سرآغاز فرایند برونتابی ساختار اقتصاد ایران است، روندي که به کندي و بامشقت جریان دارد و دگردیسی سیاسی حمهوري اسلامی را از دولتی پوپولیستی- انقلابی، با ادعاي پايبندي بهاستقرار حاکمیت مستضعفان، به دولتی سرمایهداري، همچون بسیاري دیگر، در پی دارد.این دوره دولت براي جذب سرمایهي خارجی مجبور بود پايبندي خود را به بازسازي نهادهاي بازار و تشویقاقتصاد بازار آزاد نشان دهد. پیگیري نمادین این حرکت استقبال دولت ایران از هیئت اعزامی صندوق بینالملیاز انقلاببانک جهانی در تهران در13691357بود. این نخستین هیئت اعزامی این دو نهاد مالی بینالمللی به ایران بعدبود. این ملاقات ظاهراً ثمر بخش بود. گزارش کوتاه این هیئت اعزامی درIMF Survey30مورخژوئیه 1990، تحت عنوان «جمهوري اسلامی ایران در پی تغییرات نهادي و ساختاري است» منتشر شد. دراین گزارش آمده است که مقامات ایرانی «عزم خود را براي حرکت به سوي تعدیل همه جانبهي اقتصادي کلانکشور، فراهم آوردن نقشی قويتر براي بخش خصوصی و حذف تدریجی قید و بندهاي اقتصادي ابراز کردند.»این شروع حرکت به سوي لیبرالیسم اقتصادي در ایران پساانقلابی، و آغاز فرایند «برون تابی» بود (همان:.(89در همین زمینه در اواسط دههي هفتاد (شمسی) مسئولان حکومتی به سازمان تجارت جهانی درخواستی دادندو چون از تبعات داخلی آن نگران بودند، این درخواست به صورت محرمانه فرستاده شد (ثقفی، 26:1386؛ بهنقل از روزنامه شرق.(83/6/4بنابراین زندگی اقتصادي درایران بعد از جنگ به طرزي گسترده در معرض تهاجم پروژهي بازاريکردن جامعهقرار گرفت، به دست دولت اما به سرکردگی فکري اقتصاددانان نولیبرال. دولت کوشید منطق بازار را بیش ازپیش بر زندگی اقتصادي حاکم گرداند و قلمروهاي هر چه گسترده تري از زندگی اقتصادي را کالایی کند(مالجو،.(30:1386اجراي سیاستهاي تعدیل ساختاري سالهاي پایانی دههي60 شمسیرا میتوان سرآغاز عملی چنین رویکرديدانست. ایران به عنوان یک کشور جهان سومی که جزو کشورهاي کمتوسعه است طی یک وقفهي تقریباً ده سالهنسبت به موج اول کشورهاي اجراکنندهي برنامهي تعدیل ساختاري به گروه اجراکنندگان این طرح پیوست. اکثر
- Page 3: ___________________________________
- Page 12 and 13: شناخت نولیبرالیسم 8
- Page 15 and 16: شناخت نولیبرالیسم 1
- Page 19: دوتعدیل ساختاري و ن
- Page 23: تعدیل ساختاري و نول
- Page 30 and 31: تعدیل ساختاري و نول
- Page 32: تعدیل ساختاري و نول
- Page 35: تعدیل ساختاري و نول
- Page 39 and 40: سهطرح تحول اقتصادي
- Page 41 and 42: راه «توسعه» از م
- Page 43 and 44: راه «توسعه» از م
- Page 45 and 46: راه «توسعه» از م
- Page 47 and 48: راه «توسعه» از م
- Page 49 and 50: راه «توسعه» از م
- Page 51 and 52: راه «توسعه» از م
- Page 53 and 54: راه «توسعه» از م
- Page 55 and 56: چهارنولیبرالها درو
- Page 57 and 58: نولیبرالیسم و دموک
- Page 59 and 60: نولیبرالیسم و دموک
- Page 61 and 62: نولیبرالیسم و دموک
- Page 63 and 64: نولیبرالیسم و دموک
- Page 65 and 66: پنجنولیبرالیسم و خ
- Page 67 and 68: نولیبرالیسم و خانو
- Page 69 and 70: نولیبرالیسم و خانو
- Page 71 and 72: نولیبرالیسم و خانو
- Page 73 and 74: ششتحلیل یک گفتگو؛ع
- Page 75 and 76: تعجب وامیدارد که گو
- Page 77 and 78: سا(با فروپاشی نظا
تعدیل ساختار<strong>ي</strong> و <strong>نولیبرالیسم</strong> <strong>در</strong> ایران 25– پولاین دهه<strong>ي</strong> آشوب اجتماعی و دهه<strong>ي</strong> اغتشاشها و بحرانِ اقتصاد<strong>ي</strong> را می توان دهه<strong>ي</strong> اقتصاد اسلامی نامید. با<strong>در</strong>گذشت آیتاالله خمینی دومین دوره<strong>ي</strong> پساانقلابی آغاز شد که تا امروز ادامه دارد. این دوره<strong>ي</strong> سمتگیر<strong>ي</strong>دولت و سیاستها<strong>ي</strong> آن به سو<strong>ي</strong> بازساز<strong>ي</strong> اقتصاد<strong>ي</strong>، و احیا و تحکیم مناسبات و نهادها<strong>ي</strong> اقتصاد<strong>ي</strong> سرمایهدار<strong>ي</strong>است. این دوره سالها<strong>ي</strong> دنبالگیر<strong>ي</strong> سیاست لیبرالیسم اقتصاد<strong>ي</strong> مطابق نسخهها<strong>ي</strong> صندوق بینالمللی پول وبانک جهانی است (همان).«سهراب بهداد» و «فرهاد نعمانی»، این دو دوره را به ترتیب دورهها<strong>ي</strong> «<strong>در</strong>ونتابی اقتصاد<strong>ي</strong>» و «برونتابیاقتصاد<strong>ي</strong>» مینامند. دوره<strong>ي</strong> دوم سرآغاز فرایند برونتابی ساختار اقتصاد ایران است، روند<strong>ي</strong> که به کند<strong>ي</strong> و بامشقت جریان دارد و دگردیسی سیاسی حمهور<strong>ي</strong> اسلامی را از دولتی پوپولیستی- انقلابی، با ادعا<strong>ي</strong> پا<strong>ي</strong>بند<strong>ي</strong> بهاستقرار حاکمیت مستضعفان، به دولتی سرمایهدار<strong>ي</strong>، همچون بسیار<strong>ي</strong> دیگر، <strong>در</strong> پی دارد.این دوره دولت برا<strong>ي</strong> جذب سرمایه<strong>ي</strong> خارجی مجبور بود پا<strong>ي</strong>بند<strong>ي</strong> خود را به بازساز<strong>ي</strong> نهادها<strong>ي</strong> بازار و تشویقاقتصاد بازار آزاد نشان دهد. پیگیر<strong>ي</strong> نمادین این حرکت استقبال دولت ایران از هی<strong>ي</strong>ٔت اعزامی صندوق بینالملیاز انقلاببانک جهانی <strong>در</strong> تهران <strong>در</strong>13691357بود. این نخستین هی<strong>ي</strong>ٔت اعزامی این دو نهاد مالی بینالمللی به ایران بعدبود. این ملاقات ظاهراً ثمر بخش بود. گزارش کوتاه این هی<strong>ي</strong>ٔت اعزامی <strong>در</strong>IMF Survey30مورخژو<strong>ي</strong>ٔیه 1990، تحت عنوان «جمهور<strong>ي</strong> اسلامی ایران <strong>در</strong> پی تغییرات نهاد<strong>ي</strong> و ساختار<strong>ي</strong> است» منتشر شد. <strong>در</strong>این گزارش آمده است که مقامات ایرانی «عزم خود را برا<strong>ي</strong> حرکت به سو<strong>ي</strong> تعدیل همه جانبه<strong>ي</strong> اقتصاد<strong>ي</strong> کلانکشور، فراهم آوردن نقشی قو<strong>ي</strong>تر برا<strong>ي</strong> بخش خصوصی و حذف ت<strong>در</strong>یجی قید و بندها<strong>ي</strong> اقتصاد<strong>ي</strong> ابراز کردند.»این شروع حرکت به سو<strong>ي</strong> لیبرالیسم اقتصاد<strong>ي</strong> <strong>در</strong> ایران پساانقلابی، و آغاز فرایند «برون تابی» بود (همان:.(89<strong>در</strong> همین زمینه <strong>در</strong> اواسط دهه<strong>ي</strong> هفتاد (شمسی) مس<strong>ي</strong>ٔولان حکومتی به سازمان تجارت جهانی <strong>در</strong>خواستی دادندو چون از تبعات داخلی آن نگران بودند، این <strong>در</strong>خواست به صورت محرمانه فرستاده شد (ثقفی، 26:1386؛ بهنقل از روزنامه شرق.(83/6/4بنابراین زندگی اقتصاد<strong>ي</strong> <strong>در</strong>ایران بعد از جنگ به طرز<strong>ي</strong> گسترده <strong>در</strong> معرض تهاجم پروژه<strong>ي</strong> بازار<strong>ي</strong>کردن جامعهقرار گرفت، به دست دولت اما به سرکردگی فکر<strong>ي</strong> اقتصاددانان نولیبرال. دولت کوشید منطق بازار را بیش ازپیش بر زندگی اقتصاد<strong>ي</strong> حاکم گرداند و قلمروها<strong>ي</strong> هر چه گسترده تر<strong>ي</strong> از زندگی اقتصاد<strong>ي</strong> را کالایی کند(مالجو،.(30:1386اجرا<strong>ي</strong> سیاستها<strong>ي</strong> تعدیل ساختار<strong>ي</strong> سالها<strong>ي</strong> پایانی دهه<strong>ي</strong>60 شمسیرا میتوان سرآغاز عملی چنین رویکرد<strong>ي</strong>دانست. ایران به عنوان یک کشور جهان سومی که جزو کشورها<strong>ي</strong> کمتوسعه است طی یک وقفه<strong>ي</strong> تقریباً ده سالهنسبت به موج اول کشورها<strong>ي</strong> اجراکننده<strong>ي</strong> برنامه<strong>ي</strong> تعدیل ساختار<strong>ي</strong> به گروه اجراکنندگان این طرح پیوست. اکثر
Change language