نولیبرالیسم در بوته ي نقد

تعدیل ساختاري و نولیبرالیسم در ایران 23از دیگر اصول برنامههاي تعدیل،‏ آماده کردن فضاي سیاسی،‏ اقتصادي و حقوقی براي سرمایهگذارانخارجی است که در عمل بخش مهمی از آنها را شرکتهاي چندملیتی تشکیل میدهند که در سایهيخصوصیسازي پا به میدان میگذارند و با خرید مؤسسات و شرکتهاي تولیدي کارآمد به قیمت نازل باایجاد رشتههاي جدید فعالیتهاي اقتصادي خود را آغاز میکنند.‏یکی از علل اصلی فعالتر شدن صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی،‏ حل بحران بدهیهاي کشورهايجهان سوم بود.‏ پس از اعلام ناتوانی چند کشور جهان سوم از باز پرداخت اصل و بهره بدهیهاي خود ووضع نامساعد سایر وام گیرندگان،‏ این دو سازمان پذیرفتندکه مبالغی براي ایفاي تعهدات در اختیار اینکشورها قرار دهند.‏ هر چند این مسئله موجب حل موقت بحران بدهیها شد اما جهان سوم با مشکلجدیدي مواجه شد.‏ زیرا این دو نهاد مانند هرنهاد مالی دیگر خواهان پس گرفتن اصل و فرع وامهابودند.‏ از این رو کشورهاي کمتوسعهاي که داراي این نوع بدهیها بودند براي کاهش دادن هزینههايخود به منظور بازپرداخت این دیون ملزم به اجراي برنامههاي صندوق بینالمللی پول و بانک جهانیمیشوند.‏--برنامهي تعدیل ساختاري به یک اعتبار،‏ به صورت پراکنده از سالهاي دههيسال1960کشورها اجرا شده است.‏ اما به اعتبار دیگري،‏ سابقهي تاریخی آن به طور مشخص به سالتا‎1980‎ در گروهی از1982به بعد برمیگردد،‏ که وظایف جدیدي از جمله حل و فصل بدهیها،‏ برعهدهي صندوق بینالمللی پول گذاشته شد.‏ از1985بانک جهانی نیز به این منظومه پیوست و سپس کارهایی بین آنها تقسیم شد.‏ چارچوب نظريبرنامه،‏ رویکرد نوکلاسیکی در اقتصاد است.‏ راهبرد پیشنهادي این رویکرد،‏ اتکا به نیروهاي بازار است.‏ اعتقادحاکم براین رویکرد این است که سیستم بازار یک سیستم خودسامان است و خود به خود در مقابل تغییراتواکنش مناسب نشان میدهد ‏(مؤمنی،‏.(113:1386کوشش این سیاستها برآن است که نشان دهد اگر روشهاي سرمایهگذاري و تجارت آزاد با حذف موانع گمرکیو حذف سیاستهاي بازدارندهي مالیاتی و سیاستهاي عدم حمایت از دستمزدها و عدم حمایت از منافع رفاهیو فرهنگی عمومی و حذف سیاست و عدالت اجتماعی همراه باشد بلندمدت و کارآمدکردن سرمایهگذاريها وافزایش سطح اشتغال و بالاخره رشد و رونق فراهم می شود ‏(رئیس دانا ،82:1382).