8 ﻣﺎﺭﺱ، ﺯﻧﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﻣﺮﺩﺍﻥ! ﮔﻨﺎﻩ ﻧﻔﺖ ﻭ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎﻯ ﻧﻮﻟﻴﺒﺮ - مجله مهرگان

بحران سرمايه دارى؛وده وهزن،‏ فرشته ى نجات يا قربانى؟اكرم پدرام نيابرخى از گردانندگان و طراحان بازار جهانى معتقدندكه ‏«اين بار»‏ كليد حل بحران اقتصادى كنونى دردست زنان است و با تكيه بر همين باور نيرو وسرمايه هاى گزافى خرج مى كنند و فشارهاىاقتصادى و اجتماعى گوناگون و هم چنين فشارهاىروانى و عاطفى بى شمارى نيز نسبت به زنان روامى دارند.‏ نظام سرمايه دارى بنا به ماهيتش نظامىا ست كه به جاى انديشيدن به نيازهاى انسان،‏ به فكركشف شيوه اى نو براى فروش محصولات جديدو جلب مشترى هاى بيش تر و از پى آن خروج ازبحران است.‏ يكى از اين شيوه ها كه هر روز طرحىنو درمى اندازد،‏ زنان را مورد هدف قرار داده و براىآن ها مشكلات روانى از قبيل ‏«احساس ناامنى،‏ ترسو اضطراب»‏ نسبت به جايگاه اجتماعيشان ايجادمى كند.‏ در اين مسير،‏ براى نزديك شدن به اهدافشاز چند راه عمل مى كند.‏ يكى از اين راه ها تغييرديدگاه زنان نسبت به ظاهر خودشان است.‏ به اينترتيب كه نخست زيبايى را بنا به منافع صاحبانبازار براى جامعه تعريف مى كنند و در جهت رشداين منافع به تصور زنان از زيبايى يا چگونه پسنديدهشدن شكل مى دهند.‏ به عبارت ديگر،‏ جايگاهاجتماعى زن را با ظاهر او محك مى زنند.‏هر زن روزانه ده ها بار از رسانه هاى تبليغاتى شانمى شنود يا مى بيند كه پوست صاف،‏ لب هاى كلفت،‏پشت چشم هاى اين گونه يا ابروهاى آن گونه،‏ موىفلان و اندام بهمان مقبول است.‏ به دنبال تكرارپى درپى اين تبليغات رفته رفته نگاه او نسبت بهظاهر فيزيكى اش تغيير مى كند و اگر با آن چه آن هاپسنديده مى دانند متفاوت باشد،‏ كه در بيش تر مواقعچنين است،‏ از ناپسند واقع شدن در جامعه نگرانمى شود و احساس امنيتش را نسبت به جايگاهاجتماعى خود از دست مى دهد.‏ بى گمان در اينمقطع اضطراب و ترس جايگزين آن مى شود و اورا وادار مى كند كه در پى رفع اين نگرانى برآيد و بهدنبال درمان برود.‏ درمانش را هم آن ها دارند،‏ بهترينراه هاى درمانى اى كه براى اين نظام سودى پايدارداشته باشد؛ خريد كالاهاى جورواجور آن ها و پولدادن براى تغيير ظاهر.‏ اين همان انگيزه ى اصلى نظامسرمايه دارى ا ست،‏ كسب سود بيش تر و پررونق نگهداشتن بازار توليد.‏متأسفانه در بيش تر موارد نگرانى هاى ايجاد شده بهظاهر فيزيكى زنان مربوط مى شود.‏ بر صفحه هاىتلويزيون،‏ وب سايت ها،‏ گوشه وكنار صفحه هاىفيس بوك يا گوگل،‏ روى بيلبردهاى خيابانى،‏مجله هاى رنگارنگ و بسيارى جاهاى ديگر براىداشتن پوست زيبا و جوان،‏ موى بهتر،‏ شكمكوچك تر،‏ پستان هاى بزرگ،‏ واژن كوچك و ده هامورد ديگر،‏ محصولات گوناگون را به معرضفروش مى گذارند،‏ يا هر چيزى را كه بتواند او رابهتر كند،‏ البته نه خودش را،‏ بلكه فقط ظاهرش را.‏هر چيزى كه بتواند احساس امنيت و آرامشى را كهبه خاطر ظاهر كنونى اش،‏ به خاطر چروك طبيعىپوستش از او ربوده شده به او بازگرداند.‏ به واقعهيچ جايى از بدن زن از نگاه صاحبان بازار دورنمى ماند تا احساس امنيت را بيش از پيش در اواز بين ببرد و وادارش كند كه براى بازگرداندن آناحساس امنيتِ‏ از دست رفته در پى انسانى ديگرشدن بدود و هر روز ‏«محصولات جديد»‏ آن ها رابخرد.‏ هر سال ميلياردها دلار خرج مى شود تا نگاهزنان را نسبت به خودشان و نسبت به ارزش گذارىبر خودشان تغيير دهد.‏ متأسفانه مردان جوان هم بهاين ميدان كشانده شده اند،‏ اما هنوز زنان اند كه موردهدف اصلى اين نظام اند.‏بر اساس آمار و ارقام انجمن جراحان پلاستيك ايران،‏‏«روزانه در تهران به طور متوسط بين دو تا سه هزارنفر براى تزريق بوتاكس به مطب ها و كلينيك هاىپوست و زيبايى مراجعه مى كنند و تزريق آن بين 35تا 45 هزار تومان هزينه دارد.‏ البته اين زيبايى موقتىاست و تنها 4 ماه دوام دارد.‏ پس از اين مدت دوبارهبايد بوتاكس تزريق شود تا جوانى برگردد.»‏‎1‎به گفته ى مصطفى تبريزى،‏ متخصص روانشناسى ومشاوره،‏ ‏«توهم خودزشت پندارى،‏ اصلى ترين دليلگرايش افراد به اين جراحى هاى زيبايى ا ست و اينتوهم باعث مى شود 90 درصد از زنان و 15 درصداز مردان به غلط تصور كنند با جراحى پلاستيك ازچهره خود برگشته و زيباتر خواهند شد.‏ در واقععلت 80 درصد از جراحى هاى پلاستيك تلاشبراى زيباتر شدن است و تنها 20 درصد از اينجراحى ها جنبه درمانى و ضرورى دارند و بسيارىوقتى اقتصاد به بازار محدود مى شود،‏ كسانىكه از نظر اقتصادى تا اندازه اى خودكفاهستند،‏ مثل زنانى كه در خانه لباس اعضاىخانواده را مى دوزند يا مى بافند يا به جاىخريد خوراكى هاى آماده مدتى از وقتشانرا مى گذارند و از مواد اوليه غذايى خوراكخانواده را آماده مى كنند و يا در باغچه ىكوچك خانه شان سبزى مى كارند،‏ گرچه ازنظر اقتصادى از بار خانواده كم مى كنند از نظربازار،‏ توليدگر به شمار نمى آيند و از اين روىاحساس بيهودگى مى كنند.‏ به واقع بى ارزشنشان دادن يا ناديده گرفتن كار اين زنانكه براى حفظ محيط زيست و بقاى انسانمى كوشند و ترويج حس بيهوده بودن درميان آن ها نيز از پيامدهاى ديدگاه پدرسالارىنظام سرمايه دارى ا ست.‏57شماره چهاردهم اسفند ماه 91