8 ﻣﺎﺭﺱ، ﺯﻧﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﻣﺮﺩﺍﻥ! ﮔﻨﺎﻩ ﻧﻔﺖ ﻭ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎﻯ ﻧﻮﻟﻴﺒﺮ - مجله مهرگان

كار خانگى،‏ اجتماعى شدن كارِ‏ خانگى و ايجاد ارزش افزودهفرشته دلاوردر سپيده دم گذار از دوران گردآورى آذوقه وشكار به دامدارى و كشاورزى محدود و پديدارشدن تقسيم كار اجتماعى كشاورزان و شكارچيانتقسيم كار جنسيتى و به همراه آن تسلط جنسيتىمرد بر زن نيز پديد آمد.‏ اين تقسيم كار ميان زنو مرد كه بنا به جنسيت و فيزويولوژى زن تحتسلطه و مسخر مرد بود زن را به تعيت مرد در كارو خانواده در آورد.‏ تعيير و تحول خانواده از آندوران و سپس در دوره فئوداليزم تا كنون موضوعبحث ما نيست.‏ زيرا مثلا تا چند سال پيش در ايرانهنوز اقتصاد معيشتى در بسيارى از نقاط جريانداشت.‏ زنان در روستا در بسيارى از كارهاىتوليدى شركت فعال داشتند و كالاهاى توليدىرا چه راسا – مثلا در شمال – يا توسط مردانبه بازار براى مبادله مى فرستادند.‏ در شهر ها نيززنان در قالى بافى و مقدمات آن از جمله پشمريسى،‏ رنگرزى و غيره و بافتن پارچه و شال وتهيه ترشى و سركه و مربا براى فروش و مبادلهشركت فعال داشتند.‏ اما تقسيم كار افراطى به كارِ‏صنعتى بيرون از خانه و كارِ‏ خانه دارى در درونسيستم توليد سرمايه دارانه شكل يافت.‏ در اينتقسيم كار مردها همان گونه كه در اجتماع موقعيتبرتر و دست بالا را داشتند شغل هاى ارزشمندو موقعيت هاى شغلى مناسب را به انحصار خوددرآوردند.‏ زنان نيز به شكل نامناسبى به كارهاىنيمه وقت و كم ارزش و كارهاى خانگى روىآوردند تا خللى در وابستگى تام و تمام زنان بهمردان به وجود نيايد.‏ اما در جامعه اى كه بر پايهكارِ‏ مزدى و ايجاد ارزش افزوده قرار گرفته است،‏و عمده يا همه درآمد خانواده از كار مزدى دربيرون خانه تامين مى شود زن بيش از پيش براىپيشبرد جزييات خانواده به مرد و درآمد مرد وابستهمى شود.‏ مرد به لحاظ كارى كه در بيرون از خانهانجام مى دهد صاحب تجريه و موقعيت اجتماعىبرترى نسبت به زنى – كه گيريم در آغاز ازدواج ازموقعيت يكسانى بهره مى بردند-‏ مى شود.‏ و همينموضوع باعث تشديد مناسبات سلطه گرانه مرد برزن چه به لحاظ فردى و چه به لحاظ اجتماعىو از طريق نهاد خانواده مى گردد.‏ در اثر ستممضاعفى كه بر زنان در جامعه سرمايه دارى رواداشته مى شود برخى كنشگران حقوق زن با ايناعتقاد كه مبارزه آن ها بر نفى دوگانگى ميان امرعمومى و امر خصوصى بنا گرديده است و از آنجايى كه روال جامعه سرمايه دارى بر مبناى ايجادارزش افزوده و مزد برى قرار گرفته است خواهانپرداخت دستمزد به زنان بابت كارى كه در خانهانجام مى دهند شدند.‏ بر اين راهكار خرده هاىفراوانى از سوى كنشگران حقوق زن گرفته شده1است كه مهم ترين شان اين ها هستند:‏1. كارِ‏ خانگى يك مقوله چند وجهى بسيار پيچيدهاست كه تنها يكى از آن ها پرداخت دستمزد است.‏2. باعث تقسيم كار جنسى و تضمين فرمانبردارىزن از مرد در خانه و جامعه مى گردد.‏3. خانه به عرصه خصوصى تبديل شده و زنان ازدخالت در تصميم گيرى هاى كلان جامعه حذفمى شوند.‏4. از آن جا كه تقسيم جنسيتى كار نه انتخابآگاهانه زنان بلكه تحميل مناسبات و سيستماقتصادى-‏ اجتماعى است،‏ باعث از خود بيگانگىدر زنان مى شود.‏5. تسرى اين تقسيم جنسيتى كار به جامعه باعثمحدود كردن مشاغل،‏ تحصيل و دستمزد نابرابرزنان در كارهاى صنعتى به بهانه ى عدم مهارت زنبه عنوان نيروى كار دست دوم مى شود.‏ به عبارتىتقسيم جنسيتى كار در قلمرو توليد اجتماعى بازتوليد مى شود.‏6. تعميم يافتن توليد كالايى باعث تبديل حوزهخانواده به حوزه اى منزوى و عقب افتاده مى گردد7. كار خصوصى زنان در خانه باعث اتميزه شدنتوان سياسى و اجتماعى زنان مى شود.‏8. باعث رواج ايدئولوژى هاى واپسگرا در اثرخصوصى شدن عرصه زنان شده و به اين وسيلهنقشى اساسى تر در ترويج و جاودانه كردنايدئولوژى سرمايه دارى در خانواده و جامعه مىشود.‏9. به واسطه كار خانگى كار مزدورى مى تواند بهتراز گذشته به حياتش ادامه دهد.‏10. باعث كناره گيرى زنان از اشتغال در حوزهتوليد اجتماعى و محروميت خود به خودى حياتفعال در عرصه اجتماعى مى گردد.‏11. در صورت پذيرش پرداخت دستمزد به زنانخانه دار از سوى دولت سرمايه دارى باعث كاهشسطح دستمزد كارگران مى شود.‏و همچنين پرسش هاى زير:‏ماهنامه اقتصادي،‏ اجتماعي،‏ فرهنگي و هنري42