8 ﻣﺎﺭﺱ، ﺯﻧﺎﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﻣﺮﺩﺍﻥ! ﮔﻨﺎﻩ ﻧﻔﺖ ﻭ ﻧﺴﺨﻪ ﻫﺎﻯ ﻧﻮﻟﻴﺒﺮ - مجله مهرگان

فروپاشى اقتصاد ايران:‏طوفان كه درراه است!‏احمد سيفموضوع بحران در اقتصاد ايران موضوعى نيست كه ديگر بر كسى پوشيده باشد.‏ بحرانى كه مى رود تا طوفانى به پا كند و تا اين جاىكار هم مشكل هاى فراوانى براى توده مردم به بار آورده است.‏از آن جايى كه هم در سال پايانى عمر دولت دهم به سر مى بريم و هم اين كه روزهاى پايانى سال را در پيش داريم بر آن شديم يكجمع بندى كلى از اقتصاد ايران در 8 سال گذشته داشته باشيم.‏ اين موضوع را با دكتر احمد سيف اقتصاددان نام آشنا در ميان گذاشتيمو ايشان با گشاده دستى كتابى را با همين نام كه در زمينه اقتصاد ايران در چند سال پيش تأليف كرده بودند براى انتشار و استفاده درمهرگان در اختيار ما گذاشتند.‏ كتابى مفصل كه به مهم ترين جنبه هاى اقتصاد ايران و نقطه ضعف هاى تاريخى آن در كنار مشكل هايىكه در سال هاى زمامدارى آقاى احمدى نژاد بحرانى تر شده پرداخته است.‏ به علت حجم زياد كتاب انتشار آن در يك شماره مجله گذشتهاز اين كه مقدور نيست،‏ درست هم نيست؛ لذا با هماهنگى ايشان در اين شماره بخش يك كتاب را با كمى تلخيص منتشر مى كنيم.‏اميدواريم فرصتى باشد تا به تدريج ساير بخش هاى اين كتاب ارزشمند را در شماره هاى ديگر مهرگان منتشر كنيم.‏تحريريه مهرگانالگوى توسعه واردات سالار و كمى هم دربارهتاريخ اقتصادى ايران معاصر:‏مشكلات اساسى اقتصادى ما كدام اند؟براى سادگى كار خودم،‏ من فقط به يك مشكلاساسى اشاره مى كنم:‏ ضعف بنيه توليدى در اقتصادبه دلايل گوناگون،‏ اقتصاد ايران اقتصاد مولدىنيست.‏ اگر بيشتر به عقب بر نگردم حداقل در 150سال گذشته اين خصيصه اصلى اقتصاد ما است وبه همين خاطر،‏ تقريباً‏ هميشه بين توليد و مصرفدر آن شكاف وجود داشته است.‏ در مقطعى درقرن نوزدهم اين شكاف را با صدور طلا و نقره ازايران پر كرده بوديم و بعد از پيدايش نفت،‏ كه همهچيزمان نفتى شد و اين شكاف هم مزمن و دائمىگشت.‏ يكى از شيوه هاى اندازه گيرى اين شكاف،‏اين است كه به تراز پرداخت هاى بين المللى ماننگاه بكنيم.‏ البته همين جا بگويم كه لازم استكه به اين تراز بدون توجه به دلارهاى نفتى توجهكنيم.‏ هدفم در اين مقايسه اين است كه ببينيم برسر اين شكاف بين توليد و مصرف در اقتصاد چهآمده است!‏ گفتم و بايد تكرار كنم كه اين مشكلىنيست كه در 4 سال گذشته آغاز شده باشد ولىواقعيت اين است كه در اين 4 سال،‏ شاهد رشدچشمگير اين شكاف بوده ايم.‏ براى مقايسه،‏ توجهشما را به اين آمارها جلب مى كنم.‏در دوره 1901-06 ارزش كل واردات ايران 38,4ميليون ليره و ارزش كل صادرات ما هم 27,3ميليون ليره بود.‏ يعنى اين شكاف براى اين دورهمعادل 11,1 ميليون ليره بود كه براى آن دوران بهتوجه به اندازه اقتصاد ايران،‏ ميزان قابل توجهىاست.‏براى سال 1356 يعنى آخرين سالى كه از رژيمگذشته آمار داريم،‏ كل واردات 13,5 ميليارد دلارو كل صادرات غير نفتى هم 0,5 ميليارد دلار بود،‏يعنى اين شكاف براى اين سال،‏ 13 ميليارد دلاربود.‏در طول 1373-76 يعنى سه سال پايانى رياستجمهورى آقاى رفسنجانى،‏ كل واردات به ايران 53ميليارد دلار و كل صادرات غير نفتى ما هم تنها 14ميليارد دلار بود،‏ يعنى اندازه اين شكاف براى اينسه سال به 39 ميليارد دلار رسيد.‏در طول 1380-83 يعنى سه سال پايانى رياستجمهورى آقاى خاتمى،‏ كل واردات به ايران 106ميليارد دلار و كل صادرات غير نفتى ما هم 23ميليارد دلار بود،‏ كه ميزان شكاف بين توليد ومصرف براى اين سه سال مى شود 83 ميليارد دلار.‏در طول 1383-87 يعنى سه سال اول رياستجمهورى آقاى احمدى نژاد كل واردات به ايران194,6 ميليارد دلار و كل صادرات غير نفتى ما هم55 ميليارد دلار بود يعنى كسرى تراز پرداخت هاىاقتصاد غير نفتى ما 140 ميليارد دلار مى شود.‏ يعنىبراى اين سه سال،‏ 140 ميليارد دلار از كالاها وخدماتى كه در اقتصاد ايران مصرف شد،‏ در اقتصادايران توليد نشده بود.‏ البته به اشاره بگويم كه ازآقاى جهرمى وزير پيشين كار آقاى احمدى نژاد درماهنامه اقتصادي،‏ اجتماعي،‏ فرهنگي و هنري16