Presentation2 - สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ

สุขภาพองครวมสขภาพองค์รวมHOLISTIC HEALTH

สขภาพองค์รวม สุขภาพองครวมHOLISTIC HEALTHInteraction of• Body กาย• Mind จิตใจจตใจ• Spirit จตวญญาณ จิตวิญญาณHarmony and balance

Human Health Comprises 5Dimensions:1. Physical Health กาย2. Mental Health จิต3. Spiritual Health จิตวิญญาณ4. Emotional Health อารมณ์5. Social Health สังคม

TOTAL WELLNESS• ระบบภูมิต้านทาน• ระบบขบสารพษ ับสารพิษ (ดีท็อกซ์ (ดทอกซ ดีท็อกซ์) ดทอกซ)• ระบบการอ บบการอกเสบักเสบ• ระบบพล ังงาน• ระบบควบคุมการทํางาน• ระบบฟนฟูรางกายฟื้ ฟ ่• หลกการปรบสมดุลของรางกายักการปร ับสมดลของร่างกาย

Echinacea purpureaอิคินาเซีย

HERBAL SUPPORT FOR COX-2 ANDINFLAMMATION HEALTH•Promotes healthy joint function andnormal cell growth•Non-steroidal (easier on organ systems)•May safely support the inflammationresponse system .สมุนไพรต้านการอักเสบ

Some natural food and their active antioxidant สารต้านอนุมูลอิสระcomponentSurh, Y-J, Nature Rev. Cancer 2003, 768

้ัสมุนไพรไทยทีมีสรรพคุณต้านอนุมูลอิสระไ ี่ ี ้ ิและต้านการอักเสบ ั• ชา• กระชายดํา• ขิง ขง• ขมิ้นชัน ขมนชน• ไพล

่่์ัข้อเปรียบเทียบการแพทย์แผนตะวันออก และการแพทย์แผนตะวันตกการแพทย์แพทย์แผนตะวันออก์ ั การแพทย์แผนตะวันตกัมองกว้าง มองกวาง (MACROSCOPIC)สังเคราะห์ (SYNTHESIS)องค์รวม (HOLISTIC)มองลึก มองลก (MICROSCOPIC)วิเคราะห์ (ANALYSIS)กลไก (MECHANIC)เครื ่องมือตรวจรักษาเครื ่องมือตรวจรักษาการตรวจ-ดู ฟั ฟง ถาม จบชพจร ั ี การตรวจ - เทคโนโลยี โโ ี ตรวจเลือด-เคมี ื (HIGH TOUCH)การรักษา - การฝังเข็ม นวดสมุนไพร-อาหาร การฝึ กลมปราณ ฝึ กจิต(HIGH TECH)การรักษา – ยาเคมี การผ่าตัด กายภาพ

Differences Between Oriental and Western MedicineOriental MedicineWestern MedicinePhilosophicalMetaphysicalScientificTechnologicFunctionalHealth-orientedAnatomicalDisease-orientedConcentricHolisticIndividualAnalyticalSubjectiveQualitativeObjectiveQuantitativeSelf-strengtheningPreventive MedicineElimination CausesCurative Medicine

้้ืืความพร้อมด้านองค์ความรู้้ ์ ้การแพทย์แผนตะว การแพทยแผนตะวนออก ันออก•การรู้เรืองโรคและสาเหตุก่อโรค่ โ ส ่ โ•การรู้วิธีการตรวจวินิจฉัยโรคู•การรู้วิธีการต ั้งตําร ับยา•การประเมินผลการร •การประเมนผลการรกษาักษา

องค์ประกอบตําร ับยา1. ต ัวยาหล ัก2. ต ัวยารองและต ัวบํารุงุ3. ต ัวห ักฤทธิ์หรือคุมฤทธิ์ฤ4. ต ัวปรุงแต่งรสชาติ กลิ่น สี

ความรู้ด้านการอนุร ้ ักษ์และพ ั ์ ัฒนา ั•การรู้ทางกฏหมาย•การรู้วิธีการอนุร ้้ ิ ี ักษ์์•การร้วิธีการพ การรูวธการพฒนาัฒนา•การรู้วิธีการประเมินผลการร ักษาสมยใหมัยใหม่

1. การรักษาอาการไข้ ั ้้ และไข้หวัด้้ ัั

ัอาการไข้หวัด อาการไขหวด 2009อาการไข้หวัด 2009 ในคนนั ้นมีอาการคล้ายกันกับอาการของคนที่เป็นหวัดปกติ เปนหวดปกต และมีอาการต่อไปนีและมอาการตอไปนคอ ้คือ มีไข้ มไข ท้องเสีย ทองเสย เจ็บคอ เจบคอ ปวดเมื่อยตามร่างกาย ปวดศีรษะ หนาว และ ไม่มีเรี่ยวแรง อ่อนล้า ร่วมด้วย ในบางคนมีอาการท้องเสียร่วมกับอาเจียน และเคยมีรายงานว่าผ้ป่วยหลายคนมีอาการรนแรงถึงขัวาผูปวยหลายคนมอาการรุนแรงถงขนเปนปอดบวม ้นเป็นปอดบวม และ ระบบหายใจล้มเหลว และเสียชีวิตในที่สุด เช่นเดียวกันกับหวัด ที่ไข้หวัด2009อาจจะแย่ลงจนต้องมีสภาพการเรือรัง่้ ี ้ื

สัญญานเติอนภัยทีจะบ่งบอกถึงการต้องเข้ารับการรักษาอย่างิ ั ี่ ่ ึ ้ ้ ั ั ่เร่งด่วนที่ต้องสังเกตมีดังนี ้เด็ก หากเด็กมีอาการหายใจเร็ว หรือหายใจลําบาก ผวหนงเปนจําสีนําเงน ิ ั ป็ ้ ้ํิ ดืมนําน้อยไมเพียงพอ ื่ ้ ่ ปลุกไม่ตื่น หรือไม่มีอาการตอบสนอง มีอาการงอแงไม่ยอมให้อุ้ม มีไข้เฉียบพลัน หรือมีอาหารหวัด ไออย่างรุนแรง หากมีอาการเหล่านี เหลานไมควรนงนอนใจ ้ไม่ควรนิ่งนอนใจ ต้องรีบเข้ารับการรักษาทันทีตองรบเขารบการรกษาทนท

ผู ้ใหญ่ สัญญานเตือนภัยที่จะต้องรีบรักษาเช่นกันคือ อาการหายใจลําบาก หายใจลาบาก หรือหายใจถี่ หรอหายใจถ เจ็บ เจบ แนนหนาอกหรอชองแน่นหน้าอกหรือช่องท้อง วิงเวียน หน้ามืด และอาเจียนอย่างรุนแรง หรืออาเจียนเป็นเลือด หากมีอาการเหล่านี้ต้องรีบรักษาอย่างเร่งด่วน

การแพทย์อายรเวทการแพทยอายุรเวทHand Book of Domestic Medicine and CommonAyurvedic Remedies(Central Siddha, Department of ISM & H, Ministryof Health and Family Welfare, Government ofIndia, New Delhi, 1999)

ไข้หวัดใหญ่ ้ ั ่Vata Slesmika Jvara, InfluenzaCompound preparations1. Gojivadi Kvatha2. Saubhagya Vati3. Laksmi-Vilasa Rasa4. Tribhuvana Kirti Rasa5. Srngarabhra Rasa6. Svasa-Kasa-Cintamani Rasa7. Srnga Bhasma

การแพทย์แผนไทย

ตําร ตารบยาสาหรบไขหวดับยาสําหร ับไข้หว ัดยาแก้ไข้ ยาแกไข14.ยาจ ันทน์ลีลา15.ยาเบญจโลกวิเชียร16.ยาประสะจนทนแดง ันทน์แดง17.ยาจ ันทหฤท ัย18.ยาจ ันทน์สามโลกยาแก้ร้อนในยาแกรอนใน19.ยาเขียวหอม20.ยาขมร ังสิตยาแก้ไอ ยาแกไอ เจ็บคอ เจบคอ28.ยาอํามฤควาที29.ยาประสะมะแว้งยาบรรเทาอาการเจ็บคอยาบรรเทาอาการเจบคอ63.ยาอมรสมะนาว64.ยาอมรสบ๊วย

อาการไข้เทียบกับโรคปัจจุบันัไข้หวัดน้อย (Common cold/Upper respiratory tractinfection/URI)ไข้หวัดใหญ่ ไขหวดใหญ (lnfluenza/Flu)

อาการไข้เทียบกับโรคปัจจุบันัไข้กําเดาน้อย, ไข้กําเดาใหญ่ มีอาการคล้ายกับไข้ต่อไปนี้ไข้เลือดออก ้ ื (Dengue hemorrhagic fever)ไข้หวัดนก ไขหวดนก (lnfluenza A/H5N1 / Bird Flu /Avian lnfluenza)ไข้หวัดซาร์ส (Severe Acute RespiratorySyndrome: SARS)ไข้หวัดหมู (lnfluenza A/H1N1 / Swine Flu)ไข้ฉี่หนู (Leptospirosis)

่อาการโรคที่สําคัญไข้กําเดาน้อย, ้ ้ ไข้กําเดาใหญ่ ้ ่กล่มไข้กําเดาน้อย กลุมไขกาเดานอย มีอาการไข้สง มอาการไขสูง ตวรอนจด ตัวร้อนจัด สะบดรอน สะบัดร้อนสะท้านหนาว ปวดศีรษะ ตาแดง ส่วนใหญ่มักจะมีอาเจียนร่วมด้วย มีอาการไอแต่มักไม่มีหวัดกลุ่มไข้กําเดาใหญ่ ้ ํ ่ มีอาการไข้สูงลอย ้ ตัวร้อนจัด ั ้ ั สะบัดร้อน ั ้สะท้านหนาว สะทานหนาว ปวดศีรษะ ปวดศรษะ มอาการไอแตมกไมมหวด มีอาการไอแต่มักไม่มีหวัด ปวดเมื่อยคล้ายไข้หวัดใหญ่ อาจพบจุดเลือดออก หรือผื่นแดงเล็กๆแต่ไม่มีหัว มักจะมีอาเจียนร่วมด้วย

อาการโรคที่สําคัญ อาการโรคทสาคญอาการตามพระคัมภีร์ตักกะศิลาอาการตามพระคมภรตกกะศลาไข้กําเดาน้อย ไขกาเดานอยปวดศีรษะ ตาแดง ตัวร้อนเป็ นเปลว ไอ สะบัดร้อนสะท้านหนาว ปากขมปากเปรี้ยว กินข้าวไม่ได้ ให้อาเจียน ให้นอนไม่หลบั

้ั้ไข้กําเดาใหญ่่อาการโรคทีสําคัญ่ีปวดศีรษะ ปวดศรษะ ตาแดง ตัวร้อนเป็ ตวรอนเปนเปลว นเปลว ไอ สะบดรอนสะทาน สะบัดร้อนสะท้านหนาว ปากแห้ง คอแห้ง เพดานแห้ง ฟันแห้ง เชื่อมมัว เมื่อยไปทั ้งตัว จับสะบัดร้อนสะท้านหนาว ไม่เป็ นเวลา บางทีผุดขึ้นเป็ เปนเมดเทายุงกดทงตว นเม็ดเท่ายงกัดทั ้งตัว แต่เม็ดนั แตเมดนนยอดไมม ้นยอดไม่มี บางทีให้ไอเป็ บางทใหไอเปนโลหิตออกมาทางจมูกทางปาก ู บางทีให้ชักมือกําเท้ากํา

ไข้กําเดาใหญ่่ถ้าแพทย์แก้มิฟังใน ๓ วัน ๕ วัน จะเกิดกาฬห้าจําพวกแทรก คอ ื กาฬฝพษ ฝี ิ กาฬฝฟก ฝี กาฬคูถ กาฬมูตร กาฬสงคล ิ ีอันว่าความตายจะมีแก่บุคคลไข้นัุ้น ไข้กําเดาเป็ นไข้สําคัญอาการที่จะผุดนอกนั ้นไม่มี มีแต่จะบังเกิดกาฬทีเดียว ถ้าไม่ตายใน ๗ วัน ๙ วัน ๑๑ วัน จะกลายเป็ นสันนิบาติสําประชวนบราณชวน บุราณชวน

มาตรฐานการรักษาโรคไข้หวัด มาตรฐานการรกษาโรคไขหวด H1N1โดยแพทย์แผนไทยตามพระคัมภีร์ตักกะศิลา1. กระท้งพิษไข้คือ กระทุงพษไขคอ การขบพษออกมาขางนอกการขับพิษออกมาข้างนอกอวัยวะโดยใช้ยา เช่น ยาห้าราก (เบญจโลกวิเชียร)2. แปรไข้คือ การลดไข้โดยใช้ยา เช่น ยาจันทลีลา3. ครอบไข้ คือ คอ การบํารงร่างกายและป้ การบารุงรางกายและปองกนไมให องกันไม่ให้เชื้อเข้าปอดและอวัยวะภายในโดยใช้ยาสมุนไพร ุเช่น จันทหฤทัย

1.กระทุ ้งพิษไข้ คือ เบญจโลกวิเชียร/ยาห้าราก2. ยาแก้ไข้(เลือกให้เหมาะสม (เลอกใหเหมาะสม ตามความแรงของไข้)ตามความแรงของไข)

้ีั้กรณีไข้ กรณไข แล้วมีอาการ แลวมอาการแทรกซ้อน3.ยาสมุนไพรเดียวทีมีฤทธิต้านการอักเสบไ่ ี่ ี ์ิ้ฟ้ าทะลายโจร หนุมานประสานกายกรณี เจ็บคอ และท้องเสียที่มิใช่บิด กรณี เจ็บบริเวณลิ้นปี่ เวลาไอ หายใจขัด(ช่วยต้านเชื้อแบคทีเรีย) (ช่วยต้านเชื้อแบคทีเรีย ขยายหลอดลมหมายเหตุ ฟ้ าทะลายโจรเป็ นยารสเย็นไม่ควรรับประทานติดต่อเกิน 7-10 วันเพราะความเย็นของยาอาจทําให้มีอาการชาปลายมือปลายเท้า แขนขาอ่อนแรงได้

ยาสมุนไพรตํารับ

ยาสมุนไพรตํารับ

้การรักษา การรกษา1. ถ้ามีไข้ตัวร้อน มีหวัด มีเสมหะ ไอเล็กน้อย หรือท้องเดินเลกนอย ็ ้ให้ยา เบญจโลกวิเชียร ครั ้งละ 1,500 มิลลิกรัม (ต่อนํ้าหนักตัว 50-60 กก.) ถ้าไข้สูง ให้ยาทุก 4 ชั่วโมงถ้าไข้สูงมาก ้ ให้ยาทุก ้ 2-3 ชัวโมง ่ ให้ดืมนําตามมากๆ ้ ่ืเมื่อไข้ลดลง เมอไขลดลง ใหลดมอของการใหยาลงเหลอ ให้ลดมื้อของการให้ยาลงเหลือ ทุก ทก 4 ชั่วโมง ชวโมงและ วันละ 4 ครั ้ง ก่อนอาหาร เช้า-กลางวัน-เย็น และก่อนนอน ตามลําดับต่อมื้อ

ถ้ามีอาการไข้ตัวร้อน ี ้ ั ้ และมีหวัดหรือไอรุนแรง ี ั ื ให้ยา ใหยา เบญจโลกวเชยร เบญจโลกวิเชียร ครั ครงละ ้งละ 1,500 มิลลิกรัม มลลกรมควบกับ ยาจันทลีลา 900 มิลลิกรัม (ต่อนํ้าหนักตัว 50-60 กก.)ต่อมื้อ

เมือไข้ลดลงแล้วให้ยาวันละ ื่ไ้ ้ ้ ั 2 ครัง ้ ก่อนอาหาร เช้า- ้ เย็นต่อไปอีกประมาณ ตอไปอกประมาณ 3-5 วัน วน จงงดยา จึงงดยา แล้วให้ แลวให ยาแปรไข้ ครงละ ครั ้งละ900 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั ้ง ก่อนอาหาร เช้า-เย็น ต่อไปอีกประมาณ 5-7 วันหลังจากนั หลงจากนนควรรบประทาน ้นควรรับประทาน ยาครอบไข้ ครงละ ครั ้งละ 900มิลลิกรัม วันละ 2 ครั ้ง ก่อนอาหาร เช้า-เย็น ต่อไปอีกประมาณ 5-7 วัน เพื่อตัดรากขจัดโรคไข้ให้หมดสิ้น(ถ้าไม่มียาเบญจโลกวิเชียร ้ ไ ่ ี โ ิ ี ให้ใช้ยาจันทลีลา ้ ั ี อย่างเดียว ่ ี ครัง ้ัละ 1,500 มิลลิกรัม) มลลกรม)

2. ถ้าเจ็บคอ ถาเจบคอ มเสมหะมาก มีเสมหะมาก ตอมทอนซลโต ต่อมทอนซิลโต นามูกขนมเสลดเปนสนํ้ามกข้นมีเสลดเป็ นสีเลืองหรือเขียว หรือท้องเดิน กล่องเสียงอักเสบ หวัดลงหูหลอดลมอักเสบให้ยาตามข้อ ใหยาตามขอ 1 ควบกับยา ควบกบยา ฟาทะลายโจร ฟ้ ดงน ดังนี้เบญจโลกวิเชียร 1,500 มิลลิกรัม ยาจันทลีลา 900 มิลลิกรัมและฟ้ าทะลายโจร 900 มิลลิกรัม หรือเบญจโลกวิเชียร 1,500 มิลลิกรัม และฟ้ าทะลายโจร 1,500มิลลิกรัม ถ้าไข้สูง ให้ยาทุก 4 ชั่วโมง ถ้าไข้สูงมาก ให้ยาทุก 2-3ชัวโมง ั่โ ให้ดืมนําตามมากๆ ้ ื่ ํ้ เมือไข้ลดลง ื่ ้ ให้ลดมือของการให้ยา้ ื้ ใ ้ลงเหลือ ทุกุ4 ชั่วโมง และ วันละ 4 ครั ้ง ก่อนอาหาร เช้า-กลางวัน-เย็น และก่อนนอน ตามลําดับ

3. ถ้ามีอาการเจ็บบริเวณลินปี ี ็ ิ ิ้ ปี่ เวลาไอ หายใจขัดัให้เพิ่ม ใหเพม หนุมานประสานกาย หนมานประสานกาย ครงละ ครั ้งละ 900 มิลลิกรัม มลลกรม กอน ก่อนอาหาร เช้า-กลางวัน-เย็น และก่อนนอน ถ้ามีอาการมากให้เพิ่มเป็ น ทุก 4 ชั่วโมง หลังจากอาการดีขึ้นแล้ว ้ 2-3 วันให้งดหนมานประสานกาย ใหงดหนุมานประสานกาย ใหคงแตยาตวอนตามทกลาวให้คงแต่ยาตัวอื่นตามที่กล่าวมาแล้วข้างต้น

่้4. ถ้ามีอาการท้องเดินมาก ี ้ ิ หรือมีมูกเลือด ื ี ืให้เพิ่ม ใหเพม ยาเหลองปดสมุทร ยาเหลืองปิ ดสมทร ครงละ ครั ้งละ 900 มิลลิกรัม มลลกรม กอน ก่อนอาหาร เช้า-กลางวัน-เย็น และก่อนนอน ถ้าท้องเดินมากให้ทุก 2-3 ชั ่วโมง หลังจากอาการดีขึ้นแล้วให้รับประทานยา ครั ครงละ ้งละ 900 มิลลิกรัม มลลกรม กอนอาหาร ก่อนอาหาร เชา- เช้า เย็น เยน ตอไปอก ต่อไปอีก 2-3 วัน

่อาจใช้ยาแก้ท้องเสียตัวอื่นก็ได้ เช่น รากต้นก้างปลาแดงหรือ เปลือกรากมะเดื่อชุมพร หรือ เปลือกลูกทับทิม ครั ้้งละหนัก ละหนก 100 กรัม กรม เตมนา เติมนํ้า 1 ลิตร ลตร ตมเคยวใหนาเหลอต้มเคี่ยวให้นํ้าเหลือครึ่งหนึ่ง เอานํ้าดื่มครั ้งละ 1 ถ้วยกาแฟ ก่อนอาหาร เช้า-กลางวัน-เย็น และก่อนนอน ถ้าท้องเดินมาก ให้ทุก 2-3ชัวโมง ั่โ หลังจากอาการดีขึนแล้วให้รับประทานยา ั ี ึ้ ้ ั ครังละ ้ั900 มิลลิกรัม มลลกรม กอนอาหาร ก่อนอาหาร เชา เช้า- เย็น เยน ตอไปอก ต่อไปอีก 2-3 วัน วน ถาม ถ้ามีอาการท้องผูกให้หยุดยาแก้ท้องเสีย ยังคงยาแก้ไข้ไว้ต่อไป

กระทุ้งพิษไข้ ิ ้ คือ ืเบญจโลกวิเชียร/ยาห้ารากเบญจโลกวเชยร/ยาหาราก1. ยาจันทลีลา สรรพคุณ แก้ไข้ แก้ตัวร้อนใช้ในกรณี ใชในกรณ มีไข้ มไข ตัวร้อน ตวรอน ไข้เปลี่ยนฤด ไขเปลยนฤดู ไข้ตํ่าๆ ปวดศีรษะ(เป็นไข้หวัดธรรมดา)

กระทุ้งพิษไข้ ิ ้ คือ ืเบญจโลกวิเชียร/ยาห้ารากเบญจโลกวเชยร/ยาหาราก2. ยาประสะจันทน์แดง ยาประสะจนทนแดง สรรพคณ สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน แกไขตวรอนกระหายนํ้าใช้ในกรณี ใชในกรณ ที่พิษไข้เข้ากระแสโลหิต ทพษไขเขากระแสโลหต จะรอนใน จะร้อนในกระหายนํ้าข้อสังเกตอาการแสดง ขอสงเกตอาการแสดง ไข้ ปากแห้ง ปากแหง คอแห้ง คอแหง กระหายนํ้า กระหายนา(ไข้ตัวร้อน กระหายนํ้า)

้ไข้หวัดใหญ่ญกระทุ ้งพิษไข้ ิ ้ คือ ืเบญจโลกวิเชียร/ยาห้ารากเบญจโลกวเชยร/ยาหาราก3. ยาจันทหฤทัย สรรพคุณ แก้พิษไข้ พิษกาฬเป็ เปนไขเพอสนนบาต นไข้เพื่อสันนิบาต ใหสะทานรอนสะบดหนาวให้สะท้านร้อนสะบัดหนาวแก้ไข้ทั ้งปวงข้อสังเกตอาการแสดง ขอสงเกตอาการแสดง ไข้สง ไขสูง สะท้านร้อนสะบัดหนาวสะทานรอนสะบดหนาวปวดศีรษะ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ปากเปรี้ยว ปากขมแล้วแปรไปไอ แลวแปรไปไอ ทําพิษให้คอแห้ง ทาพษใหคอแหง ปากแหง ปากแห้ง ฟันแห้ง ฟนแหง จมก จมูกแห้ง นํ้ามูกแห้ง บางทีทําให้นํ้ามูกไหลหยดย้อย

กระทุ้งพิษไข้ ิ ้ คือ ืเบญจโลกวิเชียร/ยาห้ารากเบญจโลกวเชยร/ยาหาราก3. ยาจันทน์สามโลก สรรพคุณ แก้ไข้ให้เชื่อมมัวแก้ร้อนใน หรือคูถเสมหะพิการใช้ในกรณี ที่พิษไข้รบกวนระบบประสาท รบกวนระบบการขับถ่ายอุจจาระข้อสังเกตอาการแสดง ไข้สูง พิษไข้รบกวนระบบประสาทตา (ไข้เชื่อมมัว)คือ นํ้าตาไหล ความร้อนออกที่เบ้าตา และพิษไข้รบกวนระบบการขับถ่าย (คูถเสมหะพิการ) คือ ท้องเสีย ถ่ายมีเสมหะและโลหิต เช่น มูกเลือด

คําแน คาแนะนา นํา1. แนะนําการปฏิบัติตัวของผู ้ป่ วยเกินไป1.11 พักผ่อนมาก พกผอนมาก ๆ หามตรากตรางานหนกหรอออกกาลงมากห้ามตรากตรํางานหนักหรือออกกําลังมาก1.2 สวมใส่เสื้อผ้าให้ร่างกายอบอุ่น อย่าถูกฝนหรือถูกอากาศเย็นจัด เยนจด และอยาอาบนาเยน และอย่าอาบนํ้าเย็นเนืองจากไข้สูง ื่ไ ้1.3 ดื่มนํ้ามากๆ เพื่อช่วยลดไข้และทดแทนนํ้าที่เสียไป1.4 ควรกินอาหารอ่อน นํ้าข้าว นํ้าหวาน หรือเครื่องดื่มร้อนๆ

1.5 ควรงดรับประทานอาหารที่มีรสเผ็ดร้อน รสเย็น อาหารมัน มน สมทมผวมตอมนามนส้มที่มีผิวมีต่อมนํ้ามัน1.6 ระวังอย่าให้เกิดแผล ห้ามนวด อบ ประคบ1.7 ใช้ผ้าชุบนํ้า ้ (ควรใช้นํ้าอุ้ ่นหรือนํ้าก๊อกธรรมดา ้ อย่าใช้นํ้า้เย็นจัดหรือนํ้าแข็ง) เยนจดหรอนาแขง) เช็ดตัวเวลามีไข้สง เชดตวเวลามไขสูง

้่2. ถ้ามีอาการหอบ หายใจขัดมาก ไอหรืออาเจียนเป็นเลือด อุจจาระเป็นเลือดไม่ว่าสีแดงสดหรือดํา เปนเลอดไมวาสแดงสดหรอดา ท้องอืดมาก ทองอดมาก ตับหย่อน ตบหยอน ชัก ชก ผิวซีด ผวซดเหี่ยว กินอาหารไม่ได้ ตาลอยไม่ได้สติ คอแข็งก้มหรือเอียงไม่ได้ มีจํ ้าเลือดตามผิวหนัง หรือมีไข้สูงนานเกิน 7 วัน หรือเมื ่อให้ยาแล้วไข้ไม่ลด ไขไมลด ควรนําส่งไปโรงพยาบาลโดยด่วนควรนาสงไปโรงพยาบาลโดยดวน

่3. อาการไข้สูงปวดเมื่อยและไม่มีอาการอื่นๆชัดเจน อาจมีสาเหตุจากโรคอื่นๆ จากโรคอนๆ ในระยะเริ่มแรกก็ได้ ในระยะเรมแรกกได เช่น เชน ไข้รากสาดน้อย ไขรากสาดนอย ตับอักเสบ ตบอกเสบจากไวรัส, ไข้เลือดออก, หัด, เป็นต้นจึงควรสังเกตอาการเปลี่ยนแปลงอย่างใกล้ชิด ถ้ามีอาการอื ่่นๆ ปรากฏให้เห็นควรให้การรักษาตามโรคนัการรกษาตามโรคนนๆ ้นๆ ผูปวยทเปนไขหวดใหญมกจะมไข ผ้ป่วยที่เป็นไข้หวัดใหญ่มักจะมีไข้ ไม่เกิน ไมเกน7 วัน

2. การวิเคราะห์ตํารับยาสมุนไพริ ์์ ํํ ัั

การวิเคราะห์ตํารับยาการวเคราะหตารบยายาห้าราก (เบญจโลกวิเชียร) โ ิ ี สรรพคุณ1. รากชิงชี่ รากชงช2. รากเท้ายายม่อม3. รากย่านาง4. รากมะเดือชุมพร ่ื5. รากคนทายารสประธาน จัดเป็นยารสเย็น จดเปนยารสเยนข้อห้ามใช้ ยังไม่มีข้อมูลบรรเทาอาการไข้ กระทุ้งพิษไข้

ํ๑. รากชิงชี่ ๑ ส่วน รสขมขื่น รสเมาเบื่อ แก้ไข้พิษ ไข้สันนิบาต แก้หืด แก้เจ็บในทรวงอก๒. รากเท้ายายม่อม รากเทายายมอม ๑ ส่วน สวน รสจืดขื่น รสจดขน รสเมาเบื่อ รสเมาเบอ แกพษ แก้พิษไข้ พิษกาฬ ลดความร้อนในร่างกาย กระทุ้งพิษหวัด๓. รากย่านาง ๑ ส่วน รสจืดขม เมาเบื่อ ฝาด ขับกระท้งพิษไข้ กระทุงพษไข แก้ไข้พิษ แกไขพษ ไข้เหนือไข้สันนิบาตไขเหนอไขสนนบาต๔. รากมะเดื่อชุมพร ๑ ส่วน รสฝาดเย็น แก้ไข้พิษไข้กาฬ ้ แก้ร้อนในระงับความร้อน ้ ้ ้ กระทุ้งพิษ ้๕. รากคนทา ๑ ส่วน สวน รสเฝื่อนขม รสเฝอนขม เย็น เยนลดความร้อนในร่างกาย กระทุ้งพิษไข้พิษกาฬ แก้ร้อนในกระหายนํา ้

ืการวิเคราะห์ตํารับยา์ ํ ัยาจันทลีลา1. โกฐสอ2. โกฐเขมา3. โกฐจุฬาลําพาุ6. บอระเพ็ด7. รากปลาไหลเผือก8. พิมเสน พมเสน4. จันทน์ทั ้งสอง5. ลูกกระดอมสรรพคณ สรรพคุณ แก้ไข้ แกไข แก้ตัวร้อน แกตวรอนยารสประธาน จัดเป็นยารสเย็น

์๑.โกฐสอ ๑ ส่ สวน รสขมมนัแก้ไข้ แก้ไอ แก้หืด๒.โกฐเขมา ๑ ส่วน กลิ่นหอมแก้หอบ แกหอบ๓.โกฐจุฬาลําพา ๑ ส่วน กลิ่นหอมฉุนแก้ไข้เจรียง แก้ไข้เพื่อเสมหะ๔.จนทนทงสอง จันทน์ทั ้งสอง- จันทน์แดง ๑ ส่วน รสขมเย็น- จันทน์ขาว ๑ ส่วน ่แก้ไข้ แก้ไข้เพื่อดี แก้ร้อนในกระหายนํ ้า

๕. ลูกกระดอม ๑ ส่วน รสขมจัดดับพิษในโลหิต ดบพษในโลหต แกดเดอด แก้ดีเดือด ดีฝ่อ ดฝอ ดีแห้ง ดแหง๖. บอระเพ็ด ๑ ส่วน รสขมแก้ไข้เหนือ ้ ื ไข้พิษ ้ ิ ไข้กาฬ ้ แก้ไข้ทุกชนิด้ ิ๗. รากปลาไหลเผือก ๑ ส่วน รสขมจัดเบื่อเมาเล็กน้อยแก้ไข้ ตัดไข้ทุกชนิด๘. พมเสน ิ ๑ สวน ่ รสร้อนกลนหอม ิ่ ลดกําเดาํ

การวิเคราะห์ตํารับยา์ ํ ัยาจันทหฤทัยตัวยา ตวยา 26 ตัว ตวสรรพคณ สรรพคุณ แก้พิษไข้ แกพษไข พษกาฬ พิษกาฬ เปนไขเพอ เป็นไข้เพื่อสันนิบาต ให้จับสะท้านร้อนสะบัดหนาวแก้ไข้ทั้งปวง

๑.จันทน์ทั ้งสาม อย่างละ รสหอมเย็น กลิ่นหอม-จันทน์แดง, จันทน์ขาว ๑ บาท/แก้ไข้เพื่อดี แก้ร้อนในกระหายนํ กระหายนา ้า บํารงตับ บารุงตบ-จันทน์เทศ บํารุงปอด๒.กฤษณา ๑ บาท รสเย็นสุขุม กลิ่นหอม/บํารุงหัวใจ ช่วยให้โลหิตสบฉีดเร็วขึ โลหตสูบฉดเรวขน ้น แกอาการหอบ แก้อาการหอบ หนาเขยวตาเขยว หน้าเขียวตาเขียว๓. กระลําพัก ๑ บาท รสขมหวานมันเย็น/แก้ปิตตะ วาตะ เสมหะโลหิต๔. ขอนดอก ๑ บาท รสเย็นจืด รสเยนจด / แก้ไข้ตรีโทษ แกไขตรโทษ แก้เสมหะ แกเสมหะ๕. โกฐจุฬาลัมพา ๒ สลึง รสหอมฉุน / แก้ไข้จับ แก้ไข้เจรียง แก้ไข้เพือเสมหะื่

๖.โกฐพุงปลา โกฐพงปลา ๒ สลึง สลง รสฝาด/แก้โรคอจจาระธาตอติสารรสฝาด/แกโรคอุจจาระธาตุอตสารแก้บิดมูกเลือด๗.โกฐก้านพร้าว ๒ สลึง รสขม/แก้ไข้ที่่มีอาการสะอึก แก้ไข้เรื เรอรง ้อรัง แกเสมหะเปนพษ แก้เสมหะเป็นพิษ แก้หอบ แกหอบ๘.โกฐหัวบัว ๒ สลึง รสมัน กลิ่นหอม/กระจายกองลมทั ้งปวง๙. พิกุล ๒ สลึง รสเย็น กลิ่นหอม/แก้โลหิตพิการ๑๐.บุนนาค ๒ สลึง รสสุขุม กลิ่นหอม/แก้ไข้

๑๑. สารภี ๒ สลึง รสขม กลิ่นหอม/แก้โลหิตพิการ๑๒. มะลิ ๑ บาท รสเย็นขม รสเยนขม กลิ่นหอม/แก้ร้อนในกลนหอม/แกรอนในกระหายนํ ้า๑๓. เกสรบัวหลวง ๑ บาท รสฝาด กลินหอม/แก้ไข้อันเกิดจากิ่ ้ ั ิปถวีธาตุพิการ๑๔. ชะมด ๑ บาท รสเย็นจืด/แก้ไข้ตรีโทษ แก้เสมหะ๑๕. พมเสน ิ ๒ สลง ึ รสหอมฉุน/แกไขจบ / ้ไ ้ ั แกไขเจรยง ้ไ ้ ี แก้ไข้เพื่อเสมหะ

๑๖. อําพัน ๒ สลึง รสฝาด/แก้โรคอุจจาระธาตุอติสาร แก้บิดมกเลือด บดมูกเลอด๑๗. แก่นพรม ๒ สลึง รสขม /แก้ไข้ที่มีอาการสะอึก แก้ไข้เรือรังแก้เสมหะเป็นพิษ ้ ้ ิ แก้หอบ ้๑๘. หัวมหากาฬ ๒ สลึง รสมัน กลิ่นหอม/กระจายกองลมทั ้งปวง๑๙. ชะเอมเทศ ๒ สลง ึ รสหวานยน ็ กลนหอม/แกโลหตพการิ่ / ้โ ิ ิ๒๐. เนระพูสี ๒ สลึง รสสุขุม กลิ่นหอม/แก้ไข้

๒๑. หวายตะค้า ๒ สลึง รสขม กลินหอม/แก้โลหิตพิการิ่ ิ ิ๒๓. หวายตะมอย ๒ สลึง รสเย็นเฝื่อน/กระทุ้งพิษ ดับพิษร้อนแก้ไข้กาฬ๒๔. พษนาศน ิ ์ ๒ สลง ึ รสขมขนเอยนหวานเลกนอย/ ื่ ี ็ ้ / แกไข ้ไ ้ดับพิษกาฬ แก้เซื่อมซึม๒๕. มวกแดง ๑ บาท รสฝาดเมา/แก้พิษ แก้ท้องร่วง บํารุงโลหิต โลหต๒๖. รากไคร้เครือ ๑ บาท รสขมขื่นปร่า/แก้ไข้จับสั่น ไข้พิษ ไข้กาฬ แก้เซื่อมซึม

การวิเคราะห์ตํารับยา์ ํ ัยาประสะจันทน์แดงตัวยา ตวยา 12 ตัว ตวสรรพคณ สรรพคุณ แก้ไข้ตัวร้อน แกไขตวรอน กระหายนํ กระหายนา ้า

๑. รากเหมือดคน ๔ ส่วน รสเย็น/ถอนพิษผิดสําแดง ดับพิษร้อน แก้ไข้๒. รากมะปราง ๔ ส่วน สวน รสเย็น/ถอนพิษไข้ รสเยน/ถอนพษไข ถอนพิษสําแดง ถอนพษสาแดงแก้ไข้กลับ ไข้ซํ ้า แก้ไข้มีพิษร้อน๓. รากมะนาว ๔ ส่วน รสเย็น/ถอนพิษผิดสําแดง แก้ไข้กลับหรือไข้ซํ กลบหรอไขซา ้า๔. เปราะหอม ๔ ส่วน รสขม/ขับลมในลําไส้ แก้ท้องขึ ้นอืดเฟ้ อ แก้หวัด ้ แก้กําเดา ้ และลม แก้ซาง ้๕. โกฐหัวบัว โกฐหวบว ๔ ส่วน สวน รสร้อนสขม/ขับลมในลําไส้ รสรอนสุขุม/ขบลมในลาไส กระจายลมให้ผายและเรอ

๖. จันทน์เทศ จนทนเทศ ๔ ส่วน สวน รสขมเย็น/แก้ไข้ดีเดือด รสขมเยน/แกไขดเดอด ดีพล่ง ดพลุงกระสับกระส่าย ตาลอย บํารุงตับปอด หัวใจ นํ ้าดี๗. ฝางเสน ๔ ส่วน ่ รสขืนขมฝาด/แก้โรคเกิดจากเสมหะ ื่ ิ ดี ีโลหิต ทําให้โลหิตเย็น แก้ร้อน๘. เกสรบัวหลวง ๑ ส่วน รสหอมเย็น/ชูกําลัง บํารุงหัวใจ๙. ดอกบุนนาค ๑ สวน ่ รสหอมเย็น/รักษาไข้กาฬ ้ แก้ ้กระหาย นํ ้า บํารุงโลหิต๑๐. ดอกสารภี ๑ ส่วน รสหอมเย็น/ชูกําลัง บํารุงหัวใจ แก้ลม

๑๑. ดอกมะลิ ๑ ส่วน รสหอมเย็น / บํารุงหัวใจ ชูกําลัง๑๒. จันทน์แดง จนทนแดง ๓๒ ส่วน สวน รสขมเย็นฝาดน้อย รสขมเยนฝาดนอย / แก้ไข้เพื่อดี แกไขเพอดโลหิต แก้พิษไข้ภายในและภายนอก บํารุงหัวใจ

การวิเคราะห์ตํารับยา์ ํ ัยาจันทน์สามโลกตัวยา ตวยา 12 ตัว ตวสรรพคณ สรรพคุณ แก้ไข้ให้เชื่อมมัว แกไขใหเชอมมว แก้ร้อนใน แกรอนใน หรอคูถ หรือคถเสมหะพิการ

๑. ดอกสารภี ๑ ส่วน รสขมกลินหอม/แก้โลหิตพิการ่๒. บนนาค บุนนาค ๑ ส่วน สวน รสสขม/แก้ไข้ รสสุขุม/แกไข๓. พิกุล ๑ ส่วน รสเย็นกลิ่นหอม/แก้ไข้จับสั่น ไข้เพ้อคลัง ั่ไข้หมดสติิ๔. แห้วหมู ๑ ส่วน รสขมหวานมันสุขุม/แก้ไข้ทุกชนิดุ ุ ุ๕. ใบย่านาง ๑ ส่วน รสจืดขม/ลดกําเดา ระบายปัสสาวะ

๖. ใบพิมเสน ๑ ส่วน รสเย็น/แก้ไข้ทุกชนิด ถอนพิษร้อน๗. ใบเท้ายายม่อม ใบเทายายมอม ๑ ส่วน สวน รสจืดขื่น/ถอนพิษไข้ รสจดขน/ถอนพษไข แก้ไข้ แกไขเหนือ ไข้พิษ ไข้กาฬ๘. ใบมะระ ๑ ส่วน ่ รสขม/แก้ไข้ ้ ดับพิษร้อน ั ิ ้๙. ใบนํ ้าเต้า ๑ ส่วน รสขม/ดับพิษกาฬ แก้ตัวร้อน แก้ร้อนในกระหายนํ ้า๑๐. แกนจนทนแดง ่ ั ์ ๑ สวน ่ รสฝาดขมกลนหอม/บารุงตบิ่ / ํ ับํารุงเสมหะโลหิต

๑๑. แก่นจันทน์เทศ ๑ ส่วน รสหอมร้อนกลินหอม/แก้ไข้ดีเดือด่ดีพล่ง ดพลุง บํารงตับปอดหัวใจ บารุงตบปอดหวใจ๑๒. แก่นจันทนา ๑ ส่วน รสเย็นขมเล็กน้อย/บํารุงตับ ปอด

3. แนวทางการพัฒนาตํารับยาสมุนไพรั ํํ ัั

ภมิปัญญาที่ดีภูมปญญาทดนวัตกรรม(Innovation)ตํารับยาสมุนไพรคุณภาพสูง

แนวทางการพัฒนายาสมนไพรแนวทางการพฒนายาสมุนไพร•ต่อยอดจากภูมิปัญญา•พัฒนาแบบไฮเท็ค

คุณภาพปลอดภ ัยประสิทธิผลหลักการประเมินยาสมนไพร หลกการประเมนยาสมุนไพร 3 ด้าน ดาน

เทคโนโลยีในการผลิตสมุนไพรมี 4 ระด ับระด ับ 4ระดบ ับ 3ระดบั 2ระด ับ 1

เทคโนโลยสมุนไพรเทคโนโลยีสมนไพรระด ับ 1ระด ับ 21. เก็บสมุนไพร และทําให้แห้ง2. บดละเอียด1. เก็บสมุนไพร และทําให้แห้ง2. บดหยาบ3. สก ัด4. ทําให้เข้มข้นทาใหเขมขนOral & TopicalDosage Forms

เทคโนโลยีสมนไพรเทคโนโลยสมุนไพรระดบ ับ 3ระดบ ับ 41. เก็บสมุนไพร ็ และทําให้แห้ง ํํ ้้ ้้1. เก็บสมุนไพร ็ และทําให้แห้ง ํํ ้้ ้้2. บดหยาบ3. สก ัด4. ทําให้เข้มข้น2. บดหยาบ3. สก ัด4. ทําให้เข้มข้น5. สก ัดแยกเอาต ัวยาบริสุทธ์ 5. สก ัดแยกเอาต ัวยาบริสุทธ์6. ใช้ปฏิกิริยาเคมีเปลี่ยนเป็ ใชปฏกรยาเคมเปลยนเปนอนุพนธนอนพ ันธ์Oral & TopicalDosage FormsParenteralDosage Forms

ุเทคโนโลยีการสกัดสมุนไพรโโ ี Herbal Medicinal Products

ุสารสก ัดว ัตถุดิบผลิตภ ัณฑ์•เชอปนเปอนชื้อปน ปื้ อน•ล ักษณะภายนอก•ความคงตวัว

่เทคโนโลยีการสกัดสมนไพรเทคโนโลยการสกดสมุนไพรสมนไพร สมุนไพรcontent onextractable matterwatercontenttype of extractantตัวทําละลาย ตวทาละลายconcentration ofextractantcutting sizeshare on powderextraction process typeextraction timeextractiontemperatureกระบวนการสกัด extractionpressureQuality of theliquid id extracttbatchsizestaticpressureflow speedquantity of extractantfilling quantityfilling levelเครื่องมือ

ปรัชญาและกลยทธ์การวิจัยสมนไพรปรชญาและกลยุทธการวจยสมุนไพรเทคโนโลยีการผลิตขั ้นสูงการควบคุมคุณภาพทุกขั ้นตอนการคัดเลือกวัตถดิบการคดเลอกวตถุดบคุณภาพผลิตภัณฑ์สมุนไพรไฮเท็ค ไฮเทค

Herbal Solid PreparationsMultiple-capsule preparationtechnique

Technical Know-How for Herbal Medicinal Products1. Botanical2. Biotechnological3. Chemical4. Pharmacological5. Olfactory Evaluation6. Agrotechnology7. Processing8. Chemical EngineeringScreening of the flora for plants oftherapeutic or aromatic value.Study of distribution pattern,biological diversity assessment ofnatural stock; regenerationPlant breeding; tissue culture; geneticand biochemical engineeringgExtraction, chemical analysis,physico-chemical evaluation,isolation and identification of usefulcompoundPharmacology, pharmacokinetics,clinical studyOlfactory evaluation (aromaticproducts)Introduction and domestication;agronomy; harvest and post harvesthandlingLaboratory scale; bench scale; pilotscale; standardizationInstrumentation; large scaleproduction

With Best WishFaculty of Oriental MedicineRangsit UniversityThailand“Conservation and Modernization of Oriental Medicines”http://www.rsu.ac.th/oriental_med/