ACTA UNIVERSITATIS PALACKIANAE OLOMUCENSIS GYMNICA ...

16 Acta Univ. Palacki. Olomuc., Gymn. 2004, vol. 34, no. 23. The gender variable basically does not affect theburnout process among teachers of physical training;female teachers have manifested only a slightlyelevated level of emotional and psychophysical exhaustion(p < 0.05).4. Both the extent and the depth of the burnout phenomenonare lower among teachers of physical trainingas compared to teachers of general subjects.5. The fi rst reaction of physical training teachers tospecifi c stress is their gradual loss of the sense ofcompetence and satisfaction derived from theirwork.In order to determine the macro-path of burnout inphysical training teachers, further studies conducted ona larger sample are necessary. In such investigations thegeneral typological model of burnout among staffers inorganizations (Noworol, in press) will be helpful. In thiscase, while statistically analyzing the material, it will benecessary to distinguish a larger group of homogenousclusters.A complete analysis of the process of physical trainingteachers’ burnout will allow for adopting preventivemeasures. An appropriately composed teachingsyllabus, mostly with respect to the methodology ofteaching subjects, as well as well-designed postgraduateworkshops addressed to young teachers should alleviatethe stress associated with the situation, conditions andexpectations of their work environment, thus delayingthe development of the syndrome.REFERENCESBańka, A. (2000). Psychologia pracy. In J. Strelau(Ed.), Psychologia podręcznik akademicki, tom 3(pp. 283–320). Gdańsk: Gdańskie WydawnictwoPsychologiczne.Czajkowski, Z. (1996). Psychologia sprzymierzeńcemtrenera. Warszawa: COS.Dworzańska, M. (1999). Podmiotowe uwarunkowaniasyndromu wypalenia zawodowego. Roczniki Naukowo-DydaktyczneAkademii Pedagogicznej w Krakowie.Prace Psychologiczne, 7, 115–126.Ferguson, G. A., & Takane, Y. (1999). Analiza statystycznaw psychologii i statystyce. Warszawa: PWN.Golińska, L., & Świętochowski, W. (1998). Temperamentalnei osobowościowe determinanty wypaleniazawodowego u nauczycieli. Psychologia Wychowawcza,5, 385–398.Kliś, M., & Kossewska, J. (1998). Cechy osobowościnauczycieli a syndrom wypalenia zawodowego. PsychologiaWychowawcza, 2, 125–140.Krawulska-Ptaszyńska, A. (1992). Analiza czynnikowawypalenia zawodowego u nauczycieli szkół średnich.Przegląd Psychologiczny, 3, 403–410.Kwiatkowski, P. (1993). Stres zawodowy pedagogaresocjalizacyjnego; niektóre aspekty profilaktyki naetapie przygotowania do pracy. Szkoła Specjalna, 4,147–157.Mandal, E. (1999). Syndrom wypalenia zawodowegoa tożsamość płciowa nauczycielek. Psychologia Wychowawcza,1, 27–33.Maslach, C., & Jackson, S. (1986). The Maslach BurnoutInventory (2 nd ed). Paolo Alto, CA: ConsultingPsychologist Press.Maslach, C., & Leiter, M. P. (1997). The Truth AboutBurnout. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.Niegowska, W. (2003). Przyczyny zniechęcające nauczycieliwf do wykonywania zawodu. WychowanieFizyczne i Zdrowotne, 1, 29–35.Noworol, C. (1994). Adaptacja do warunków polskichkwestionariusza wypalenia zawodowego. Maslach BurnoutInventory (MBI) [An unpublished manual].Noworol, C. (1989). Analiza skupień w badaniach empirycznych.Rozmyte modele hierarchiczne. Warszawa:PWN.Noworol, C. (in press). Proces wypalania się kadr w organizacjach.Noworol, C. (1987). Zarys analizy skupień. Niehierarchicznei hierarchiczne techniki skupiania. In J.Brzeziński (Ed.), Wielozmiennowe modele statystycznew badaniach psychologicznych (pp. 185–190).Warszawa – Poznań: PWN.Noworol, C. (2000). Zarządzanie wypaleniem czy wypaleniezarządzania. Zespół wypalenia zawodowegoIn T. Borkowski, A. Marcinkowski, & A. Oherow-Urbaniec (Eds.), W kręgu zarządzania. Spojrzeniemultidyscyplinarne (pp. 47–62). Kraków: KsięgarniaAkademicka.Noworol, C. (1998) Zespół wypalenia zawodowegou pielęgniarek pracujących na zmiany. In I. Iskra-Golec, G. Costa, S. Folkard, T. Marek, J. Pokorski,& L. Smith (Eds.), Stres pracy zmianowej. Przyczyny,skutki, strategie przeciwdziałania (pp. 213–226).Kraków: Universitas.Noworol, C., & Marek, T. (1994). Typology of Burnout:Methodology modelling of the syndrome. PolishPsychological Bulletin, 24(4), 319–326.Przybyła, H. (1998). Psychologiczne koszty zespołu wypaleniazawodowego wśród nauczycieli a kierunkipomocy psychologicznej. In T. Rogozińska, W. Gaida,& U. Schaarschmidt (Eds.), Zdrowie psychicznew zawodzie nauczycielskim (pp. 15–21). Zielona Góra– Potsdam.Sekułowicz, M. (2002). Wypalenie zawodowe nauczycielipracujących z osobami z niepełnosprawnościąintelektualną. Przyczyny – symptomy – zapobieganie– przezwyciężanie. Wrocław: UW.Sęk, H. (1994). Wypalenie zawodowe u nauczycieli.Społeczne i podmiotowe uwarunkowania. In J.