The oldest name known for the city is “<strong>Amasya</strong>”which survived to the present day without anychange in the way it sounds. According to ancientrecords and findings it has been written asAmesseia/Amacia/Amaccia. It is possible to seethe name of <strong>Amasya</strong> on coins used in the Persian,Pontus and Roman Empires. Some coins carry thename of Amaccia or Amacia. Following the conquestof <strong>Amasya</strong>, Turks preserved Amasseia as <strong>Amasya</strong>as it sounds in Turkish.This city was crucial not only during the OttomanEmpire but also for the Turkish Republic. Thisis because the plans of independence wereprepared here, the verdict to gather Erzurum andSivas Congresses was decided here, the NationalStruggle was declared in this city in the <strong>Amasya</strong>Declaration saying, “The liberty of the nation willalbeit be saved by the nation’s perseverance anddetermination” published on 22 June 1919. Thus<strong>Amasya</strong> became the city where the first crucial stepwas taken in establishing the Turkish Republic.This city, founded in the Yeşilırmak Valley at thefoot of Mt. Harşena, served as a capital for 7,000years of its history, and raised scientists, artistsand poets.Borabay Gölü, Yedi Kuğular Kuş Cenneti,Kızkayası Kanyonu, <strong>Amasya</strong> Müzesi, BaraklıŞelalesi ve Osmanlı Dönemi’nden kalmaBimarhane’yi görün.<strong>Amasya</strong>’nın elması kadar meşhur bir başka ürünüde bamya. Bamya sevmeyenlere bile parmaklarınıyedirten etli bamyadan tadın.Her pazartesi kurulan ve köylülerin mütevazıtezgahlarında kendi ürettikleri yöresel ürünlerinisunduğu Katık Pazarı’ndan alışveriş yapın.What to see,what to eat,what to buy?40 TÜRSAB DERGİ | AĞUSTOS 2013Ne görelim,ne yiyelim,ne alalım?Should see Lake Borabay, the Yedi KuğularBird Sanctuary, Kızkayası Canyon, the <strong>Amasya</strong>Museum, Baraklı Waterfall and Bimarhane (theOld Turkish Hospital) from the Ottoman Period.Okra which is as popular as apples in <strong>Amasya</strong>.Try okra with meat.Shop in Katık Bazaar setup every Mondaywhere localproductsproducedby villagersare soldin modeststalls.mümkün. Bazı sikkeler üzerinde Amaccia veyaAmacia adlarına da rastlanıyor. <strong>Amasya</strong>’nınfethinden sonra Türkler, Amasseia’yı Türkçe’desöylendiği gibi <strong>Amasya</strong> olarak korumuşlar.Kent, Osmanlı İmparatorluğu için olduğukadar <strong>Türkiye</strong> Cumhuriyeti için de değerli.Çünkü burada, Kurtuluş mücadelesinin planlarıhazırlanmış, Erzurum Kongresi ve SivasKongresi’nin toplanmasına karar verilmiş, 22Haziran 1919 tarihinde yayınlanan <strong>Amasya</strong>Genelgesi ile “Milletin istiklâlini yine milletin azimve kararı kurtaracaktır” denilerek Milli Mücadelede burada ilan ediliyor. Bu sebeple <strong>Amasya</strong>,<strong>Türkiye</strong> Cumhuriyeti’nin kuruluşunda ilk önemliadımın atıldığı yer olmuş.Yeşilırmak Vadisi’ndeki Harşena Dağı eteklerinekurulan kent, yedi bin yıllık tarihi boyuncakrallıklara başkentlik yapmış, bilim insanları,sanatkarlar, şairler yetiştirmiş. Kültürel zenginlikleribir yana, kentte en dikkat çeken özelliklerden biriYeşilırmak kıyısına yapılmış olan Yalıboyu evleri.Bir <strong>Amasya</strong> fotoğrafıYolunuz <strong>Amasya</strong>’ya hiç düşmediyse de en azındankentin o meşhur fotoğrafını görmüşsünüzdür.Çünkü <strong>Amasya</strong>, oraya hiç gitmeyenler için,Yalıboyu evleri demektir. Yeşilırmak kıyısına inşaedilmiş güzelim ahşap evler, <strong>Amasya</strong>’nın adetasembolüdür. Hani başta, bu şehre “romantik”dedik ya, işte o romantizmin büyük bölümü, buevlerin suya yansıyan akislerinin oluşturduğumuhteşem görüntüden geliyor. Gün batarkenkarşısına geçip izlemek pek keyifli oluyor.Bahçeli ve avlulu Yalıboyu evleri çoğunlukla ikiKral Mezarları (solda), Aynalı Mezar (altta), YalıboyuEvleri (sağda) ve Hazeranlar Konağı içi (sağ altta).Kings’ Tombs (on the left), Mirror Tomb (below), WaterfrontHouses (on the right) and inside Hazeranlar Mansion (rightbelow).
katlı ve ikinci katlar cumbalı olarak inşa edilmiş.Buralarda zamanında kalabalık aileler yaşarmış.Günümüzde yine, “<strong>Amasya</strong>’nın yerlileri” diyeceğimizeski kuşak <strong>Amasya</strong>lılar yaşıyor ama evler o kadarkalabalık değil. İçlerinde otel/pansiyon ya da restoranolarak işletilen evler de var. Yani isterseniz hemiçi hem dışıyla bölgenin Osmanlı İmparatorluğuzamanına ait mimari özelliklerini yansıtan buevlerde konaklayabilir, eski zamanlara bir yolculukyapabilirsiniz.Elma, bamya, kiraz, şeftaliBuranın dillere destan misket elmasını bilirsiniz. Peki,bir tarafı kırmızı diğer tarafı yeşil, içi ise bembeyaz,küçücük ve sulu sulu olan bu elmanın yetiştiği ağacınpek nazlı olduğunu bilir misiniz? <strong>Amasya</strong> elmasınınağacı bir yıl meyve verirken diğer yıl vermez.Dinlenir, toparlanır. Yani bir sene yediğiniz elmanın, diğer sene aynı ağaçtangelmiş olma ihtimali yok. Sert ve dayanıklı olan bu elmayı ısıra ısıra yemesihem çok güzel hem de sağlıklı. O kadar sağlıklı ki, Anadolu’da genel bir sözolan “Elma yiyen, o gün ölmez” sözü burada da tüm geçerliliğini koruyor.Gerçekten de yöre halkı oldukça sağlıklı, dinç… Burada elmadan tatlılar,reçeller de yapılıyor. Özellikle nane şekerli elma tatlısını yemeden dönmeyin.Ama unutmayın, buranın elması ne kadar ünlüyse bamyası, şeftalisi ve kirazıda bir o kadar meşhur. Mutlaka deneyin.Kale’ye çıkın, Kral Mezarları’nı görün<strong>Amasya</strong>’da gezilip görülecek çok yer var. Bunların başında şehre yüksekbir tepeden hakim olan <strong>Amasya</strong> Kalesi ve kaya mezarları geliyor. HarşeneA photograph from <strong>Amasya</strong>Even if you have not passed by <strong>Amasya</strong>, you have atleast seen that popular photograph, because <strong>Amasya</strong>means “waterfront houses” for those who have notvisited <strong>Amasya</strong>. Beautiful wooden houses constructedon the banks of the Yeşilırmak are so to speak thesymbol of <strong>Amasya</strong>. As we called this city “romantic”in the first place, a great portion of this romanticismcomes from the glorious view constituted by thereflections of these houses on the water. Gazing atsunset is very joyous.Waterfront houses with gardens and yards havegenerally two stories and the second story has orielwindows. Crowded families used to live there. Stilltoday, old generation <strong>Amasya</strong> residents, which we maycall “<strong>Amasya</strong> locals,” are living in these houses, butthey are not that crowded any more. Some of them arerun as hotels/pensions or restaurants. Namely, if you desire, you can stay inthese houses which reflect the architecture of the Ottoman Empire both insideand outside and take a journey to the old times.Apple, okra, cherry, peachYou know of the proverbial muscatel, a tiny, juicy apple red on one side, greenone side and fully white inside. Well, do you know that the muscatel tree isvery delicate, producing fruit one year and nothing the next? It rests and growsstronger. So there is no possibility that an apple you eat in a year and an appleyou eat in the next year can be produced from the same tree. It is both healthyand good to bite this apple which is crisp. It is so healthy that a proverb fromAnatolia, “an apple a day keeps the doctor away,” completely preserves itsTÜRSAB DERGİ | AĞUSTOS 2013 41