کودتا، حاکمیت و فروپاشی - Goftaman.com
کودتا، حاکمیت و فروپاشی - Goftaman.com
کودتا، حاکمیت و فروپاشی - Goftaman.com
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
www.goftaman.<strong>com</strong>ساله آرامش نسبیشکست یک <strong>و</strong>قفه دهبرای شيرعلی خان ایجاد شد اما سپس با پسرش یعق<strong>و</strong>ب خان بر سر<strong>و</strong>ليعهدی درافتاد. یعق<strong>و</strong>ب خان هرات را از پدر گرفت <strong>و</strong> حاکم ا<strong>و</strong> را بکشت.اما سپس نزد پدر آمد <strong>و</strong> پدر ا<strong>و</strong> را محب<strong>و</strong>س کرد. امير شيرعلی خان دربازی بزرگ ميان ر<strong>و</strong>سيه تزاری <strong>و</strong> بریتانيا در دسمبر از کابل بير<strong>و</strong>نشد <strong>و</strong> در جای ا<strong>و</strong> را یعق<strong>و</strong>ب خان پسرش که محب<strong>و</strong>س ب<strong>و</strong>د گرفت.انگليس ها که به افغانستان حمله کرده ب<strong>و</strong>دند با یعق<strong>و</strong>ب خان معاهدهگندمک را امضاء نم<strong>و</strong>دند. یعق<strong>و</strong>ب خان در اکت<strong>و</strong>بر استعفا داد. سپسدر نتيجه قيام مردم که انگليس ها <strong>و</strong>ادار به ترک افغانستان شدند بهپادشاهی عبدالرحمن خان ت<strong>و</strong>افق کردند. عبدالرحمن خان درپادشاه شد <strong>و</strong> تا 1901 سلطنت استبدادی مطلقه خ<strong>و</strong>د را د<strong>و</strong>ام داد. ا<strong>و</strong>نخست سردار محمد ای<strong>و</strong>ب پسر کاکای خ<strong>و</strong>د را که در مي<strong>و</strong>ند انگليس ها راشکست داده ب<strong>و</strong>د در یک جنگ خ<strong>و</strong>نين مغل<strong>و</strong>ب کرد. سپس بهسرک<strong>و</strong>بی سایر مخالفت ها در سراسر افغانستان پرداخت. در1881 قيامشين<strong>و</strong>اریها <strong>و</strong> غلجایی ها را سرک<strong>و</strong>ب کرد. در1888 مخالفت سردار محمداسحاق عم<strong>و</strong>زاده خ<strong>و</strong>د را درهم ک<strong>و</strong>بيد. در تا هزاره ها راسرک<strong>و</strong>ب نم<strong>و</strong>د. بسياری از سرداران محمدزایی را به هند تبعيد کرد.<strong>و</strong>قتی آنها عریضه ای جهت اجازه بازگشت به عبدالرحمن ن<strong>و</strong>شتند، <strong>و</strong>یدر پایان عرضه شان ن<strong>و</strong>شت:چ<strong>و</strong>ن گرسنه می ش<strong>و</strong>یدسگ می ش<strong>و</strong>یدچ<strong>و</strong>نکه گشتيد سير بدرک می ش<strong>و</strong>یدامير عبدالرحمن بعد از بيست سال پادشاهی استبدادی یک مملکتساکت <strong>و</strong> سرک<strong>و</strong>ب شده را برای پسرش حبيب االله در به ميراثگذاشت. حبيب االله هر چند بيست سال دیگر به سلطنت آرام پرداختاما سر انجام در جنگ در<strong>و</strong>نی قدرت با خان<strong>و</strong>اده قربانی شد. به با<strong>و</strong>ربسياری از م<strong>و</strong>ٔرخين <strong>و</strong> ن<strong>و</strong>یسندگان باپلان خانمش <strong>و</strong> پسرش شهزاده اماناالله در1919به قتل رسيد. پس از قتل ا<strong>و</strong> پسرش امان االله خان در کابل <strong>و</strong>برادرش در جلال آباد اعلان سلطنت کرد اما امان االله برکاکایش غالبشد. امان االله خان استقلال سياسی را از انگليس ها گرفت <strong>و</strong> درصددعصری سازی کش<strong>و</strong>ر برآمد. ا<strong>و</strong> بنابر ع<strong>و</strong>امل مختلف به اهدافشنرسيد <strong>و</strong> قربانی دسایس مختلف شد. درحالی که سردار محمد نادر <strong>و</strong>برادرانش جنگ را با حبيب االله کلکانی به نام اعاده سلطنت امان االلهخان براه اندختند، اما <strong>و</strong>قتی حبيب االله را با مهر <strong>و</strong> امضاء درقران کریمدستگير <strong>و</strong> تير باران نم<strong>و</strong>دند، بازگشت امان االله خان را به سلطنتنپذیرفتند. نادرخان سپس با برادران به غارت <strong>و</strong> کشتار مردم شمالیپرداخت. مخالفان داخلی خ<strong>و</strong>د را با بی رحمی سرک<strong>و</strong>ب کرد. غلام نبیخان چرخی <strong>و</strong> خان<strong>و</strong>اده ا<strong>و</strong> را بکشت. سرانجام ا<strong>و</strong> در از س<strong>و</strong>یعبدالخالق که در خان<strong>و</strong>اده چرخی کار ميکردبه قتل رسيد. جانشينا<strong>و</strong>پسر 19ساله اش محمدظاهرشد. محمدظاهر چهل سال پادشاهیکرد. سی سال نخست را کاکاها <strong>و</strong> پسر کاکایش سردار محمد دا<strong>و</strong>د بهعن<strong>و</strong>ان صدراعظم حک<strong>و</strong>مت کردند <strong>و</strong> ده سال <strong>و</strong>اپسين را شاه خ<strong>و</strong>د ام<strong>و</strong>ر را188019011933187818931879(1881)1891111879www.goftaman.<strong>com</strong>دم<strong>و</strong>کراسی را گذاشت.بد<strong>و</strong>ش گرفت <strong>و</strong> بنياداما سلطنت ا<strong>و</strong> در منازعه در<strong>و</strong>نی خان<strong>و</strong>ادگی بر سر قدرت فر<strong>و</strong>پاشيد <strong>و</strong>سردار محمددا<strong>و</strong>د پسرکاکا <strong>و</strong> ش<strong>و</strong>هر همشيره اش در1973ک<strong>و</strong>دتا کرد.محمد دا<strong>و</strong>د پنج سال بعد با ک<strong>و</strong>دتای حزب دم<strong>و</strong>کراتيک خلق کشته شد <strong>و</strong>افغانستان پس از د<strong>و</strong>نيم سده منازعه <strong>و</strong> بی ثباتی هر چند با د<strong>و</strong>ره هایک<strong>و</strong>تاه نسبی <strong>و</strong> آرام در مقاطع مختلف <strong>و</strong>ارد د<strong>و</strong>ر جدید <strong>و</strong> خ<strong>و</strong>نين بی ثباتیسه دهه اخير شد. کتاب حاضر نيمه ا<strong>و</strong>ل این سه دهه بی ثباتی <strong>و</strong>جنگرا بررسی می کند.محمداکرام اندیشمندسرطان1388 ج<strong>و</strong>ن200912
Change language