Jan Mikulicz-Radecki (1850-1905)

HISTORIA MEDYCYNYPawe³ DOMOS£AWSKIJan Mikulicz-Radecki (1850-1905) œwiatowejs³awy chirurg pochodzeniapolsko-niemieckiego, kierownik KlinikiChirurgicznej we Wroc³awiu w latach1890-1905, przypomnienie jego sylwetkiw 105 rocznicê jego œmierci.Jan Mikulicz-Radecki (1850-1905) - a worldwide knownsurgeon, a head of Surgical Department in Wroclaw(1890-1905), his historical view,on his 105 death anniversary.I Klinika Chirurgii Ogólnej,Gastroenterologicznej i Endokrynologicznej,Akademii Medycznej im. Piastów Œl¹skichwe Wroc³awiu.Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. med.Janusz DawiskibaDodatkowe s³owa kluczowe:chirurgiaAdditional key words:surgeryAdres do korespondencji:Dr Pawe³ Domos³awskiI Klinika Chirurgii Ogólnej,Gastroenterologicznej i Endokrynologicznej,Akademii Medycznej im. Piastów Œl¹skichul. Sk³odowskiej Curie 66, 50-367 Wroc³awTel. +48 601 572162; Fax: 0-71 7959619e- mail: domoslaw@chir.am.wroc.pl;domoslaw@yahoo.com* Veniam legendii (z ³ac.) - prawo do prowadzeniawyk³adów przez niesamodzielnych pracownikównaukowych ze stopniem doktora lub ewentualnie ztytu³em zawodowym magistraJAN MIKULICZ-RADECKI (1850-1905)œwiatowej s³awy chirurg pochodzenia polsko-niemieckiego,kierownik Kliniki Chirurgicznej weWroc³awiu w latach 1890-1905, przypomnieniejego sylwetki w 105 rocznicê jego œmierci.Jan Mikulicz-Radecki przybywaj¹c do Wroc³awiaw roku 1890 mia³ ju¿ za sob¹ bogat¹ przesz³oœæ.Studia ukoñczy³ w Wiedniu, gdzie uzyska³ tytu³doktora z zakresu medycyny. By³ najwybitniejszymuczniem Theodora Billrotha (1829-1894), œwietnegooperatora - twórcy nowoczesnej chirurgii krtani,prze³yku i jamy brzusznej, nauczyciela wieluwybitnych chirurgów. Pod kierunkiem Billrothaotrzyma³ w roku 1890 „veniam legendi*” na podstawiepracy „Genu valgum et genu varum”. Jegoprofesura we Wroc³awiu by³a poprzedzona kierownictwemkatedr w Krakowie i Królewcu, co uczyni³oz niego chirurga o europejskiej s³awie.Profesor Mikulicz-Radecki jest twórc¹ wielumetod operacyjnych: modyfikacji wyciêcia ¿o³¹dkai jelita grubego, metody drena¿u jamy brzusznejw leczeniu zapalenia otrzewnej. By³ twórc¹ instrumentówchirurgicznych, endoskopii, wprowadzeniaw czasie operacji rêkawiczek i maski, a wiêcaseptyki. Doskonali³ te¿ antyseptykê, wprowadzaj¹cm.in. jodoform do leczenia ran. Jest autoremwielu prac naukowych, wspó³autorem kilku podstawowychdzie³. Z E. Bergmanem i Victorem Brunsemopracowa³ wielki podrêcznik „Handbuch derpraktischen Chirurgie”. By³ równie¿ wspó³za³o¿ycielemczasopism „Mitteilungen aus den Grenzgebitender Medizin und Chirurgie”.Wystêpowa³ goœcinnie w wielu klinikach œwiata:Moskwa, Kijów, Wilno, Warszawa, Glasgow,Londyn, Edynburg, Filadelfia, Chicago, Nowy Yorki innych. Otrzyma³ 3 doktoraty i 8 cz³onkowstw wTowarzystwach Lekarskich. Nadal cytowany jestnie tylko w piœmiennictwie lekarskim, ale i w encyklopediachogólnych.Przy okazji wspomnieñ jubileuszowych wartoprzypomnieæ, ¿e Mikulicz-Radecki rozpocz¹³ sw¹dzia³alnoœæ jeszcze w ówczesnym Szpitalu WszystkichŒwiêtych, póŸniejszym Szpitalu Wojewódzkim.Nastêpnie przeniós³ siê w roku 1891 do nowejKliniki na Szczytnikach, do budynku przy dzisiejszejulicy M. Curie-Sk³odowskiej 66, gdziewprowadzi³ nowoczesne rozwi¹zania techniczne,które przetrwa³y do okresu powojennego, a dopieroza czasów polskich zosta³y zmodernizowane.Przy okazji jubileuszu warto przypomnieæ, ¿eosi¹gniêcia naukowe prof. Jana Mikulicza-Radeckiego,stanowi¹ w³asnoœæ zarówno medycyny polskiejjak i niemieckiej. Przytoczê tak¿e cytat z „BiographischesLexicon der hervorragenden Arzte allerZeiten und Volken” (wyd. 1896). „Unter denjetzt lebenden polnischen Chirurge nimt er die ersteStelle ein” (Spoœród obecnie dzia³aj¹cych chirurgów,zajmuje on pierwsze miejsce).W powojennym Wroc³awiu chirurdzy - a szczególnieprof. Wiktor Bross - wielokrotnie docenialiaktualne zas³ugi prof. Jana Mikulicza-Radeckiego.Jego grób w Œwiebodzicach jest utrzymywanyw dobrym stanie, a zas³ugi jego s¹ stale podnoszone.Warto te¿ przypomnieæ, ¿e by³ on nauczycielemszeregu s³awnych chirurgów m.in. L. Rydygierai Sauerbrucha.Warto podkreœliæ, ¿e chirurgia wroc³awska, jakma³o która inna dziedzina wiedzy, nie tylko wzbogacawiedzê chirurgiczn¹ o nowe wartoœci licz¹cesiê nadal w skali miêdzynarodowej, ale te¿ systematycznieprzypomina o wk³adzie swych poprzedników.Reasumuj¹c, na uwagê zas³uguj¹ zarówno pamiêæo prof. Janie Mikuliczu-Radeckim, jak i pielêgnowanieblisko 200 letnich dziejów UniwersyteckiejChirurgii Wroc³awskiej.Przegl¹d Lekarski 2011 / 68 / 5287

JAN MIKULICZ-RADECKI (1850-1905)- a worldwide known surgeon, a head of SurgicalDepartment in Wroclaw (1890-1905), his historicalview, on his 105 death anniversary.Coming to Wroc³aw in 1890, Mikulicz- Radeckialready had a rich medical past behind him.He had studied medicine and achieved doctor'sdegree in Vienna. There he had been the most outstandingstudent of Theodore Billroth (1829-1894), a great surgeon, teacher and the creator ofthe modern larynx, esophagus and stomach surgery.Being a Billroth' assistant in 1890 Mikulicz-Radecki received "veniem legendi*" for the thesisGenu valgum et genu varum. At the time he wasalready a surgeon of European fame, before hecame to Wroclaw, he was a Head of Surgical Departmentsin Cracow and Krolewiec.Professor Mikulicz-Radecki was a creator ofmany operating methods, modification of stomachand large bowel excision, the drainage of abdominalcavity in peritonitis. He was also a inventorof surgical instruments, such as endoscope, startedto use masks and gloves during operations. Heperfected antiseptics at the same time, for exampleby introducing iodoform for wounds treatment.He was also an author of many scientific researchesand a co-author of some basic works, forexample together with E. Bergmann and V. Brunshe wrote the Handbuch der praktischen Chirurgie.What is more, Mikulicz-Radecki co-founded themagazine Mitteilungen aus den Grenzgebieten derMedizin und Chirurgie.He was also a guest- visitor of many surgeryclinics all over the world, for example in Moscow,Kiev, Vilnius, Warsaw, Glasgow, London, Edinburgh,Philadelphia, Chicago, New York. He obtainedthree doctorates and eight memberships ofphysician societies. Not only is he still quoted inmedical works, but also in general encyclopedias.Celebrating the anniversary, it is worth mentioningthat in Wroc³aw Mikulicz-Radecki startedto work in the All Saints Hospital, which waslater changed into the Province Hospital. Then, in1891, he moved to the new Clinic in Szczytniki, tothe building where today is 66 Curie- Sk³odowskaStreet. He introduced there many modern technologicalsolutions. His innovations became unchangeduntil after the Second World War, and weremodernized during the Polish times.Professor Jan Mikulicz-Radecki is a prominentfigure of both the Polish and the German surgery.Let me quote Biographisches Lexicon der hervorragendenArzte aller Zeiten und Volken (1896). Itstates that "Unter den jetzt lebenden polnischenChirurge nimt er die erste Stelle ein" (among thePolish surgeons of this time he is the most outstandingfigure).In post-war Wroclaw, many surgeons, especiallyprofessor Wiktor Bross, mentioned the unquestionablemerits of Mikulicz- Radecki on numerousoccasions. He is still well remembered, and his gravein Œwiebodzice is not forgotten. He was a teacherof many prominent surgeons, such as L. Rydygierand Sauerbruch.Wroclaw surgery, more than any other field ofscience, has not only a numerous merits for the generalsurgery, but also remembers about historicalinfluence of it's precursors. Professor Jan Mikulicz-Radecki wrote a very important chapter of almost200 years old history of the Wroclaw UniversitySurgery and he must not be forgotten.*Veniam legendi- the permission for a doctor to havelectures for students288 Przegl¹d Lekarski 2011 / 68 / 5 P. Domos³awski