شماره 61 ، دلو و حوت 1391

86. د افغانستان سره مې بشپړه آشنایي درلوده ، څو کتابونهاو بې شمېره مقالې مې د افغانستان په هکله لیکلې وې .کله چې زه کابل ته ورسيدم،‏ زما خورا ډېر او تود هرکلیوشو . د هغه وخت پښتو ټولنې مشرانو او غړو زما لپارهيو لويه غونډه جوړه کړه،‏ ورځپانو زما د راتګ په وياړځانګړې خپرونې درلودې او نورو خپرونو زما د کړو وړوپه اړه پوره مطالب خپاره کړل .دغه راز په افغانستان کې زموږ سفارت بيا زما لپاره د خدایپه امانۍ يوه پرتمينه غونده جوړه کړه .دا خو هغه وخت و چې زما له خوا د پښتو ژبې ليکل شويګرامرونه هم خپاره شوي وو او هم لوی قاموس او دغه رازدرسي کتابونه مې هم څو ټوکه په بېالبېلو پوهنوتونونو کېتدريس لپاره کارېدل .دویم ځل چې افغانستان ته الړم،‏ زما لپاره ډېر په زړه پورېو ه . ددې سفر په زړه پورتيا په دې کې وه چې زه کندهاراو جالل آباد ته په موتر کې الړم .په سفر کې زما يو ملګري او زما دريور زما سره وو . خوتر ټولو نه زما نه هېريدونکې خاطره دا وه چې کندهار تهپه الره کې،‏ موږ د کوچيانو له کاروان سره مخامخ شوو. ماته مخکې له مخکې او په وار وار ويل شوي و،‏ چېکوچان چاته د عکاس اخېستو اجازه نه ورکوي.‏ موږ چېکله د کوچيانو له کاروان سره نېږدې موتر ودراوه،‏ اوښانوترېدل او نا ارامه شول . ددود له مخې زموږ مخې ته مشراو سپي ږېري کوچان راغلل،‏ ما هم ژر هغو سره په پښتو ژبهروغبړ او ستړې مشي وکړه . هغه هک حيران شول ، چېدا تک سپين،‏ شين سترګی بهرنی ګوره چې داسې پښتووايي،‏ يو تن خو يې ال دا وويل چې دا خو چور پښتون دی،‏ځکه تر ستړې مشي وروسته ، د هغو يو تن له مانه وپوښتلچې کارونه دې څنګه دي؟ او ما ځواب ورکړ چې هر څهدخدای په الس دي ، ښه دي ، کارونه ښه دي.‏ تر دې اونورو ډېرو خبرو وروسته کوچان ډېر خوشاله شول او ماتهيې وويل چې کوالی شې،‏ عکاسي وکړې .ما چې ال مشرو کوچانو سره خبرې کولې،‏ خورا ډېرکوچينيان راټول شول او هک حيران يې زما خبرو او څېرېته کتل . هغوی په ډېر ځير زما خبرې اورېدې او بيا يې يوبل ته ويل چې ښه سړی دی،‏ دېر ښه سړی دی . آپلو ځوانۍکوچانې والړې وې.‏ زه چې کله د هغو له څنګه تېرېدم ،دې ته مې پام شو چې دا د د افغانستان د لوديزکوچانې دافغانستان تر ختيځو هغو سپنې دي.‏ ما هلته هغه ښکالوېوليدې چې کلونه کلونه مې دکوچانو دښکال په اړه په پښتولنډيو او ادبياتو کې لوستې وه.‏په کندهار کې موږ په هوتل کې ژوند کاوه ، موږ لومړنيروسان و چې داسې کندهار ته راغلي و او هلته مو پهپښتو ژبه خبرې کولې . ډېر خلک زموږ هوتل ته راتلل اوددې لېواله وچې له موږ سره د زړه خواله وکړي.‏ نه يوازېروښان اندي بلکې د هلمند له پروژې امريکايان هم زموږديدن ته راتلل . دغه راز د پلو آپلو نه هم ځينې ليکوال او دژبې لېوال هوتل ته راتلل او غوښتل وګوري چې يو روسيڅنګه پښتو وايي او ددوی په اړه څه فکر کوي .د کندهار په ښار کې مې چهل زينه خوښه شوه ، هلته پورتهوختو ، هلته مو د هغه ځای او له هغه ځايه د ښار عکسونهواخيستل . د سردې بند او روضه مو هم وکتل .لنډه دا چې کندهار مو ټول او کوڅه په کوڅه وکوت او دازما د ژوند يوه تر ټولو ښه خاطره وه او ده .تر کندهاره وروسته بيا کابل او له کابله بيا ننګرهار،‏ دجاللآباد ښار ته الړوو .دا هغه وخت چې شورويانو هلته کار کاوه او فارمونه يېجوړول . دهغه ښار باغونو او تاريخي ودانۍ د تل لپاره زماپه ياد دی او ميوو يې زما حيرت راپاراوه .ميوې هغه وخت ډېرې ارزانه وې .افغانستان،‏ دپښتو ژبه او ادبيات ماته په ژوند کې تر ټولوغوره او زما د ارمانونو غوره ارمان پاتې شوی دی . نو لههمدې کبله زما په ژوند کې ډېر واره داسې شوي دي چېماته د بهرنيو چارو د وزارت او دشوروي د مرکزي کميتېله خوا د ډېرو لوړو کارونو وړانديز شوی دی او ما يوازېله دې امله نه دي منلي چې ما غوښتل د پښتو ژبې استادپاتې شم . ماته له پښتو ژبې او افغانستان سره مينه تر هرڅهنه غوره وه او ده . ‏)د ۲۰۱۰ کال مارچ(‏د روسیې په فدراتیف کې جمهوریت ، کله چې ښاغلیزلمی عزیز سفیر او ما خپله هلته د فرهنګي آتشې دندهدرلوده،‏ موږ ددغه استاد په ویاړ دوه واره لویې غونډېونیولې.‏ یو وار د استاد د فرهنګي هلو ځلو د اویایمېکالیزې په ویاړ او بل وار : د استاد د زوکړې د ۹۰ یمېکالیزې په ویاړ.‏زه استاد ته ال اوږد عمر ، روغ صورت او نیکمرغي غواړم. او هیله لرم یو وخت بیا په روسیه کې د افغاني فرهنګيهلو ځلو پسرلی راشي چې ددغه او نورو استادانو او افغانپېژندونکو هغه شان قدرداني وشي ، لکه څنګه چې ښايي .