شماره 61 ، دلو و حوت 1391
شماره 61 ، دلو و حوت 1391
شماره 61 ، دلو و حوت 1391
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
67پ<strong>و</strong>ها<strong>و</strong>ی رامنځته شي<strong>،</strong> څ<strong>و</strong> ټ<strong>و</strong>ل <strong>و</strong>پ<strong>و</strong>هیږي چې حاکمه پ<strong>و</strong>هه طبقې<strong>،</strong> نهی<strong>و</strong>ازې افغانستان <strong>و</strong>رته له خپل<strong>و</strong> نیک<strong>و</strong>ن<strong>و</strong> څخه په میراث پاتې دی<strong>،</strong> بلکېافغانستان د خپل<strong>و</strong> ماش<strong>و</strong>مان<strong>و</strong> مدی<strong>و</strong>ن ا<strong>و</strong> پ<strong>و</strong>ر<strong>و</strong>ړی هم ب<strong>و</strong>لي دا په دې ماناده چې باید راتل<strong>و</strong>نکي نسل ته م<strong>و</strong>که <strong>و</strong>رکړل شي څ<strong>و</strong> له سیاسي اړخهپه راتل<strong>و</strong>نک<strong>و</strong> ټاکن<strong>و</strong> کې تر ډیره برخه <strong>و</strong>اخلي.له تاریخي پل<strong>و</strong>ه<strong>،</strong> پارلمان ته <strong>و</strong>رته ادارې د ل<strong>و</strong>مړي ځل لپاره په 1923کال کې چې کله امان اهلل خان پارلمان ا<strong>و</strong> <strong>و</strong>الیتي ش<strong>و</strong>راګانې له اساسيقان<strong>و</strong>ن سره ی<strong>و</strong> ځای <strong>و</strong>ړاندیز کړلې<strong>،</strong> تاسیس ش<strong>و</strong>ې. دغه پرمختګ دسیاسي ا<strong>و</strong> مدني ژ<strong>و</strong>ند غ<strong>و</strong>ړیدا ا<strong>و</strong> د پراخه ټ<strong>و</strong>لنیز<strong>و</strong> ب<strong>دل<strong>و</strong></strong>ن<strong>و</strong>ن<strong>و</strong> انعکاس<strong>و</strong>رکا<strong>و</strong>ه ا<strong>و</strong> د ښاري کید<strong>و</strong> ښکارند<strong>و</strong>يي یې ک<strong>و</strong>له. پ<strong>و</strong>هنه ا<strong>و</strong> اقتصاد<strong>و</strong><strong>و</strong><strong>،</strong> چې له فعاله سیاسي ارمان<strong>و</strong>ن<strong>و</strong> ا<strong>و</strong> افکار<strong>و</strong> سره ی<strong>و</strong> ځای یې د ی<strong>و</strong>ېمت<strong>و</strong>سطې سیاسي طبقې رامنځته ک<strong>و</strong>ل<strong>و</strong> ته الره <strong>و</strong>کړه. دغه ټ<strong>و</strong>لنیزج<strong>و</strong>ړښت د ډیری سیاسي خ<strong>و</strong>ځښت<strong>و</strong>ن<strong>و</strong> پراختیا ته الره پرانیسته<strong>،</strong> چېځین<strong>و</strong> دغه ډلې د کین اړخ<strong>و</strong><strong>،</strong> اسالمپال<strong>و</strong><strong>،</strong> ملتپال<strong>و</strong> په ن<strong>و</strong>م<strong>و</strong>ن<strong>و</strong> <strong>و</strong><strong>و</strong>یشلې. له2001 کال <strong>و</strong>ر<strong>و</strong>سته<strong>،</strong> په ل<strong>و</strong>مړی<strong>و</strong> کې د 1964 کال د اساسي قان<strong>و</strong>ن پهاستناد<strong>،</strong> ی<strong>و</strong> ن<strong>و</strong>ی رژیم رامنځته ش<strong>و</strong><strong>،</strong> <strong>و</strong>ر<strong>و</strong>سته ل<strong>و</strong>یې جرګې اساسي قان<strong>و</strong>نتص<strong>و</strong>یب کړ ا<strong>و</strong> باالخره په 2005 کال کې د ملي سراسري ټاکن<strong>و</strong> لهالرې پارلمان رامنځته ش<strong>و</strong>. دا مجلس ی<strong>و</strong> مقننه جرګه <strong>و</strong>ه<strong>،</strong> نه د نړی<strong>و</strong>الېټ<strong>و</strong>لنې له غ<strong>و</strong>ښتن<strong>و</strong> سره سم ی<strong>و</strong> د پردي عناصر<strong>و</strong> د پلیتابه سیاسي عنصر.د افغانستان د <strong>و</strong>لس<strong>و</strong>اکۍ تاریخ په ډیره کامله مانا تر ډیره 2004 کالته <strong>و</strong>رګرځی<strong>،</strong> هغه مهال چې د ملګر<strong>و</strong>ملت<strong>و</strong>ن<strong>و</strong> تر سی<strong>و</strong>ري الندې د بن دپر<strong>و</strong>سې په پای کې له څ<strong>و</strong> لسیز<strong>و</strong> ترخ<strong>و</strong> جګړ<strong>و</strong> <strong>و</strong>ر<strong>و</strong>سته د ل<strong>و</strong>مړي ځللپاره ټاکنې <strong>و</strong>ش<strong>و</strong>ې. تر هغه <strong>و</strong>ړاندې<strong>،</strong> افغانستان د ی<strong>و</strong>ې لرغ<strong>و</strong>نې سنتي<strong>و</strong>لس<strong>و</strong>اکۍ درل<strong>و</strong>د<strong>و</strong>نکی <strong>و</strong>. له ډیر پخ<strong>و</strong>ا<strong>،</strong> سنتي جرګه په ی<strong>و</strong>ه ناسته کې دافراد<strong>و</strong> د برابرۍ د اصل انځ<strong>و</strong>ر<strong>و</strong><strong>و</strong>نکې ده<strong>،</strong> چې هیڅ ډ<strong>و</strong>ل سلسله مراتبنه مني. د ډیر<strong>و</strong> ا<strong>و</strong>ږد<strong>و</strong> شخړ<strong>و</strong> ا<strong>و</strong> منځنی<strong>و</strong> اختالفات<strong>و</strong> د حل په اړه بهجرګې د ټ<strong>و</strong>ل<strong>و</strong> په خ<strong>و</strong>ښه پریکړه ک<strong>و</strong>له. جرګه د ی<strong>و</strong>ه سازمان یا ادارېپه شان<strong>،</strong> په افغانستان کې د ی<strong>و</strong>ه غټ قان<strong>و</strong>نیت <strong>و</strong>اک اعمال<strong>و</strong>ي. له همدېامله ده چې په 2003 کال کې د افغانستان د اساسي قان<strong>و</strong>ن د تص<strong>و</strong>یبلپاره <strong>و</strong>ړاندیز ش<strong>و</strong>ې ل<strong>و</strong>یه جرګه ک<strong>و</strong>مه ناڅاپي پیښه نه <strong>و</strong>ه.د افغانستان د ا<strong>و</strong>سني نظام انتخاباتي ج<strong>و</strong>ړښت:په 2004 کال کې د افغانستان ن<strong>و</strong>ي ج<strong>و</strong>ړ ش<strong>و</strong>ي اساسي قان<strong>و</strong>ن دا خبره پهډاګه کړه<strong>،</strong> چې افغانستان ی<strong>و</strong> اسالمي ا<strong>و</strong> <strong>و</strong>لس<strong>و</strong>اک د<strong>و</strong>لت دی<strong>،</strong> چې ی<strong>و</strong>