شماره 63 ، ثور 1392

صاحب امتیاز:‏ وزارت امور خارجه جمهوری اسالمی افغانستانمدیر مسوول:‏ د بهرنیو چارو وزارت ویاند او د اطالعاتو رئیسهیأت تحریر:‏ سیامک هروی،‏ نجیب روشن،‏ سید حفیظ هللامودودی،‏ یاسین رهیاب،‏ دوکتور فرامرز تمنا،‏ ډاکټر لطیفبهاند،‏ ډاکټر محب سپین غر،‏ خوږه کاکړ،‏ داکتر عبدالغفور آرزو،‏منیژه باختری،‏ داوود پنجشیری،‏ نصیر احمد اندیشه،‏ محمدناطقیویب سایت:‏ www.mfa.gov.afایمیل آدرس:‏ storai.mfa@gmail.comتیلیفون:‏طرح و دیزاین:‏ عبدالمتعال مصلحwww.afghangraphics.comیادونه:‏- د مجلې اداره د لیکنو په سمون او اوډون کې واک لري.‏- د ستوري مجلې اداره د لیکواالنو د سیاسي،‏ اقتصادي،‏فرهنګي او ټولنیزو لیکنو څخه هر کلی کوي.‏- د ویاند دفتر او اطالعاتو ریاست ته بشپړ حقونه خوندي دي.‏- هغه لیکنې چې د لیکوال نو یې ذکر شوی وي الزاماً‏ دبهرنیو چارو وزارت د رسمي سیاستونو استازیتوب نه کوي.‏- د اخذ لیک ‏)مأخذ(‏ په یادولو سره د مجلې د لیکنو اخیستلجواز لري.‏- ستوری په وړیا توګه ویشل کیږي.‏

3 ارشاد احمدی به حیث معین سیاسی وزارت امور خارجه مقرر شداهمیت امضای توافقنامه های همکاری درازمدت باکشور های اروپایی.‏گسترش روابط دیپلوماتیک؛ تثبیت جایگاه افغانستاندر عرصه بین المللی.‏بحران سوریه.‏افغانستان پېژندنه.‏په افغانستان کې د صنعت تاريخي بهير.‏مکثی بر روابط سیاسی افغانستان و ترکیه.‏د گندهارا د لرغونۍ او تاريخي سيمي جغرافياىموقعيت او تاريخي شاليد.‏نگاهی به کشور هنگری و روابط آن با افغانستان.‏59111519232733

وزیر امور خارجه در محفل خدا حافظی سفیر فرانسه:‏ دوستی افغانستان - فرانسه عمیق تر از هر65 زمانی استعساکر آلمانی بعد از 2014 در افغانستان می مانند 37متن کنفرانس مطبوعاتی هفته وار جانان موسی زی،‏ 42سخنگو و رئیس اطالعات عامهناتو بعد از 2014 چهره عوض می کند 47نگاهی بر تاریخچۀ روابط افغانستان و جاپان 52575961نور احمد اعتمادی مرد اندیشه و عملسفر آموزشی به جمهوری عربی مصروزارت امور خارجه در یک نگاه

1isolation of the 1990s when we suffered, as wecontinue to suffer today, from terrorism and extremismexported from outside our borders.Today, Afghanistan’s flag flies proudly in the fourcorners of the world. With your support, we haveachieved historic gains for the Afghan people invirtually all areas: the establishment and growingand continuing maturation of our young democracy,including an elected President, an electednational assembly and elected provincial councils,infrastructure development (from roads to electricityto telecommunications), education, healthcare,the freest and most independent media inthe region and much more.We readily realize that these historic accomplishmentshave come at the price of enormousshared sacrifices on the part of the Afghan peopleand all the nations that have stood with us, includingthose of the European Union. The sacrificesof your brave soldiers and your courageousaid workers and diplomats are real and they havebrought visible, measurable changes in the livesof countless Afghans.So I want to take this opportunity to renew theAfghan government and people’s sincere and everlastingthanks and appreciation to the EuropeanUnion and all its individual member states forstanding with Afghanistan over the past decadeand for your strong commitment of continuing,long-term support and assistance during theTransformation Decade.Secondly, as we in Afghanistan continue ourefforts to foster greater confidence, increasedresult-oriented cooperation and closer integrationin the Heart of Asia region, including throughthe Istanbul Process, the historic success of theEuropean Union project will continue to be aconcrete and immensely rich model to study andlearn from.For example, the fact that in a little over fiftyyears, the countries within the European Unionhave so definitively come out of the trials, tribulationsand tragedies of the 20th century andforged a dynamic, affluent and powerful union– to the benefit of all the people’s of Europe andbeyond – is an extremely encouraging examplefor us in this region.In fact, as in the past, our region continues tosuffer from very similar divisions, lack of trust andconfidence and competing agendas that manypresent-day members of the European Union sufferedfrom in the past. But just as visionary leadersin Europe realized that building confidenceand integration, though requiring great patience,perseverance and hard work, is not only necessarybut a win-win formula for everyone involved,we hope to achieve something similar throughthe Istanbul Process.And I’m sure you’ll agree with me when I saythat this important effort has gained tremendousmomentum since its inception in Turkey a mere17 months ago.Lastly, I want to be clear once again that wedesire and are fully committed to furtherstrengthening and broadening our existing strongfriendship, partnership and cooperation with theEuropean Union.In this context, I would like to note with gratificationthe steady progress of our negotiations ona comprehensive Cooperation Agreement onPartnership and Development. We’re at the veryfinal stages of readying this immensely significantagreement from our side, and look forward to itsearly signing in the very near future. I would liketo thank you, Ambassador Usackas, and all yourcolleagues in the EU here and in Brussels who’vebeen part of the CAPD negotiations for their commitmentand hard work.The signing of the CAPD will open a new andexciting chapter of cooperation and partnershipbetween Afghanistan and the European Union inall the areas that it covers for many, many yearsto come.We will continue to need the help of the EuropeanUnion and the rest of the internationalcommunity as we work towards lasting peace,security and development in Afghanistan and aswe strengthen the bonds of friendship and cooperationbetween our governments and peoples.Thank you very much.

Remarks of H. E. Dr.Zalmai Rassoul,Foreign Minister ofAfghanistanat the Europe DayCelebrationEU DelegationKabul – 9 May 2013Your Excellency Ambassador Usackas,Excellencies, Dear Guests,Ladies and Gentlemen,It’s an honour and my immense pleasure to behere with you to celebrate Europe Day today herein Kabul. So, thank you once again, AmbassadorUsackas, for the kind invitation and for allowingme to say a few words.I’d like to briefly touch upon three specific pointshere today.Before I do that, let me convey my heartfelt congratulationsto you and everyone else from theEU here on the occasion of this important day.My first point is that with your support, Afghanistanhas firmly come out of the tragically dark

ارشاد احمدی به حیث معین سیاسیوزارت امور خارجه مقرر شد

4به اثر پیشنهاد وزارت امور خارجه و منظوری مقام عالی ریاست جمهوری اسالمیافغانستان آقای ارشاد احمدی بحیث معین سیاسی این وزارت مقرر شد.‏قبالً‏ آقای جاوید لودین در این سمت اجرای وظیفه می کرد.‏ آقای لودین که برای مدتبیشتر از دوسال در این پست خدمت نمود،‏ از جوان ترین و مستعد ترین معین سیاسیوزارت امور خارجه بود،‏ موصوف بعد از کناره گیری از موقف دولتی،‏ به سکتورخصوصی پیوست.‏در محفلی که به همین مناسبت در مقر وزارت امور خارجه تدویر یافته بود،‏ تعدادی ازوزرای کابینه و کارمندان عالیرتبه نهاد های دولت اشتراک داشتند.‏داکتر زلمی رسول وزیر امور خارجه در این محفل گفت:‏ ‏»خوشحالم ازینکه از کارکردهای آقای جاوید لودین که از مدتی عضو فعال تیم دستگاه دیپلوماسی بودند،‏ تقدیربعمل مییاوریم،‏ پشتکار،‏ خالقیت ، حوصله مندی و درایت آقای لودین در پیشبردموفقانه امور نقش اساسی داشته است که در شرایط بسیار حساس و سرنوشت سازکشور همکار ما بودند«.‏آقای لودین نیز ضمن ابراز خورسندی از مدت کاری اش در وزارت امور خارجه،‏موفقیت های خود را حاصل همکاری ها و زحمات همکاران تحت رهنمود هایخردمندانه شخص وزیر امور خارجه دانسته،‏ گفت که با در نظرداشت سوابق کاری وتوانمندی های آقای احمدی در این پست،‏ تقرر موصوف یک انتخاب شایسته و بجااست.‏آقای لودین همچنان ابراز امیدواری کرد تا با پیشبرد این مسوولیت توسط آقای ارشاداحمدی،‏ دستآورد های بیشتری در عرصه تطبیق سیاست خارجی کشور نصیب وزارتامور خارجه و دولت افغانستان گردد.‏آقای عبدالحی حیدر معین اداری نیز ضمن قدردانی از کار و فعالیت آقای لودین ابرازامیدواری کرد که در همکاری با آقای ارشاد احمدی بتوان به دستآوردهای بیشترینایل آمد.‏سپس آقای ارشاد احمدی ضمن ابراز امتنان از حسن نظر وزیر امور خارجه و اعتمادشخص جاللتماب رئیس جمهوری اسالمی افغانستان گفت که این اعتماد زمانی باارزش تر میشود که در همکاری با سایر کارمندان وزارت امور خارجه بتوان امور محولهرا به صورت موفقیت آمیز به پیش برد.‏آقای احمدی همچنان گفت،‏ ‏»تقرر من بحیث معین سیاسی وزارت امور خارجه،‏ یکچالش اختصاصی را نیز در برابر من قرار میدهد و آن توقع نسل جوان کشورم از مناست.‏ نسلی که من یکی از نماینده های آن به حساب می آیم.‏ این نسل از متن جنگو مهاجرت سربرآورده و امروز باید کارآیی خود را در بازسازی و التیام زخم هایکشور،‏ به نمایش بگذارد«.‏سخنرانان بعدی آقایان ویس برمک وزیر احیا و انکشاف دهات و محمد یاسین عثمانیرئیس کمیته مستقل مشترک نظارت و ارزیابی مبارزه با فساد اداری بود که هرکدام بامثبت ارزیابی نمودن اجراات آقای لودين،‏ برای معین سیاسی جدید آرزوی موفقیتنمودند.‏آقای ارشاد احمدی پیش از این در بخش های مختلف دستگاه حکومت،‏ از جمله بهحیث رئیس برنامه های مقام ریاست جمهوری،‏ مشاور مقام ریاست جمهوری،‏ معاوناداره عالی مبارزه با فساد اداری،‏ مستشار وزیر مختار سفارت افغانستان در کانادا و رئیسپنجم سیاسی وزارت امور خارجه شایستگی و کارآیی الزم را نشان داده است.‏

رئیس جمهور کرزی پس از امضای تفاهمنامه همکاری های درازمدت با مقامات کشور فنلنداهمیت امضایتوافقنامه هایهمکاری درازمدت باکشور های اروپاییحسیب نوریحامد کرزی رئیس جمهوری اسالمی افغانستان در سفر بهاروپا دو توافقنامۀ دراز مدت و یک تفاهم نامۀ همکاری با سهکشور اروپایی،‏ امضأ کرد.‏این سفر از فنلند آغاز شد،‏ کشوریکه توافقنامه همکاری هایدرازمدت با حکومت افغانستان را بتاریخ 10 ثور امضأ کرد.‏انتظار می رود این توافقنامه پس از سال 2014 به مدت ده سال اجراشود.‏به اساس این توافقنامه جانب فنلند تعهد کرد که در بخش های مختلفاز جمله تحکیم دموکراسی،‏ اصالحات اداری،‏ انکشاف اقتصادی،‏آموزش نظامیان افغان و همچنان در بهبود وضیعت اقتصادی دخترانو زنان در افغانستان سرمایه گذاری و همکاری خواهد کرد.‏برای تحقق اهداف ذکر شده در توافقنامه،‏ حکومت فنلند پس ازسال 2014 میالدی برای یک دهه،‏ سی میلیون یورو را در پروژه هایانکشافی در افغانستان به مصرف خواهد رساند.‏جیرکی کتینن نخست وزیر فنلند پس از امضای توافقنامه در یککنفرانس خبری مشترک با حامد کرزی رئیس جمهوری اسالمیافغانستان،‏ گفت که پس از سال 2014 کشورش رشد افغانستان در

6بخش های ذکر شده در محتوای توافقنامه را بررسی و زیر نظرخواهد داشت.‏آقای کتینن گفت:‏ ‏»فنلند عالقمند است تا افغانستان را در تالشهایش برای رسیدن به صنعت و استخراج منابع معدنی نیز یاریرساند.«‏به گفته او فنلند آماده است تا با تشویق متخصصان و کارشناسان خودافغانستان را در عرصه آموزش های الزم استخراج معادن کمک کند.‏او تأکید کرد که شرکت های فنلندی آماده هستند که در بخش هایمختلف به ویژه معادن در افغانستان سرمایه گذاری کنند.‏به اساس این موافقتنامه هر دو کشور در عرصه های سیاسی،‏ امنیتی،‏اقتصادی،‏ انکشافی،‏ حکومتداری،‏ تحکیم قانون و همچنان در عرصههای منطقوی و مهاجرین به همکاری های درازمدت خویش ادامهمی دهند.‏مطابق این سند،‏ فنلند از پروسه صلح افغانستان به رهبری و مالکیتافغانستان حمایت می کند و از تالش های شورای عالی صلح در اینراستا ستایش می نماید.‏در این سند ضمن اینکه هر دو جانب در عرصه مبارزه با تروریزمقویًا متعهد گردیدند،‏ در آن به مسلکی بودن و تقویت نیروهای امنیتیافغانستان نیز تأکید شده است.‏در این موافقتنامه چوکات همکاری ها برای افغانستان با ثبات و با امنمهم خوانده شده و تأکید گردیده است تا همکاری های بین المللی ومنطقوی بتواند نقش افغانستان را در سازمان های مختلف منطقوی وبین المللی و سایر پروسه ها و مجالس،‏ تحکیم بخشد.‏به اساس این سند،‏ حکومت فنلند مطابق تعهدات کنفرانس کابل واعالمیه توکیو،‏ ۵۰ در صد مساعدت های خویش را از طریق بودجهملی افغانستان به مصرف می رساند.‏همچنان حامد کرزی در شهر هلسنکی با آقای جرکی کتیننصدراعظم فنلند در قصر صدارت،‏ آقای ایرو هینا لوما رئیس پارلمان،‏تیمو سوینی رئیس کمیته روابط خارجی و نمایندگان گروپ هایپارلمانی فنلند در آن کشور طور جداگانه،‏ دیدار کرد.‏در این دیدار ها در مورد گسترش روابط میان دو کشور،‏ پروسه انتقالمسوولیت های امنیتی در افغانستان،‏ انتخابات آینده ریاست جمهوری،‏حکومتداری خوب،‏ همکاری های پارلمانی،‏ حقوق زنان و حقوقبشر،‏ بحث و تبادل نظر شد.‏صدر اعظم فنلند در دیدارش با حامد کرزی،‏ یکبار دیگر بر حمایتکشورش از افغانستان اطمینان داده گفت : ‏»فنلند در عرصه هایمعادن،‏ جیولوجی و حفظ محیط زیست تجارب خوبی دارد و با توجهبه این تجارب،‏ می خواهیم در این عرصه ها نیز با دولت افغانستانهمکاری نماید.«‏حامد کرزی از نیت نیک مردم و حکومت فنلند در قبال افغانستانو همچنان از همکاری های آن کشور به افغانستان تشکری کرد وبر گسترش روابط میان دو کشور و تداوم همکاری های دراز مدترئیس جمهور کرزی با آقای جیرکی کتینن نخست وزیر فنلند پس از امضای تفاهمنامه همکاری های درازمدت

7رئیس جمهور کرزی در حال امضای توافقنامه همکاری های درازمدت با کشور دنمارکتأکید نمود.‏همچنان رئیس جمهوری افغانستان در مالقات با رئیس پارلمان فنلند،‏روابط پارلمانی میان دو کشور را مهم خواند.‏در این دیدار رئیس پارلمان فنلند،از ظرفیت سازی در پارلمانافغانستان یاد آور شده،‏ گفت:‏ ‏»ما آماده هستیم تا در زمینه ظرفیتسازی با پارلمان افغانستان نیز همکاری نماییم.«‏حامد کرزی گسترش روابط میان پارلمان های افغانستان و فنلند وشریک نمودن تجربیات میان آنها را برای نزدیکی مردمان هر دوکشور مهم خوانده و از آن استقبال نمود.‏همچنان حامد کرزی در ادامه سفرش به سه کشور اروپاییتوافقنامه همکاری درازمدت را در کوپن هاگن پایتختدنمارک،‏ با مقامات این کشور امضأ کرد.‏محتوای این توافقنامه ادامه همکاری در جهت تأمین امنیت و ثباتافغانستان پس از سال 2014 و تمویل پروژه های انکشافی خواندهشده است.‏گفتنی است که افغانستان بر عالوه امضای موافقتنامه همکاری هایدراز مدت با کشور های فنلند و دنمارک تا کنون با کشور هایایاالت متحده امریکا،‏ بریتانیا،‏ آلمان،‏ آسترالیا،‏ ایتالیا،‏ فرانسه،‏ نارویو هند نیز موافقتنامه های درازمدت ستراتیژیک را امضا نموده است.‏قابل یادآوری است که رئیس جمهوری افغانستان طی اقامتش درکوپن هاگن،‏ با افغان های مقیم دنمارک دیدار کرد.‏در این دیدار افغانهای مقیم آنکشور مشکالت شانرا با رئیس جمهورمطرح و خواستار حل این مشکالت با مقامات دنمارکی شدند.‏افغان های مقیم دنمارک از پیشروی نظامیان پاکستان و ساختتأسیسات نظامی آنکشور در ولسوالی گوشته والیت ننگرهار نگرانیخود را با رئیس جمهوری مطرح کردند.‏آنان عملکرد نظامیان افغانستان در برابر مرزبانان پاکستانی را ستودندو از حامد کرزی خواستند تا جلو پیشروی های مرزبانان پاکستان درخاک شان را بگیرد.‏در این دیدار حامد کرزی با اشاره بر پروسه صلح در کشور گفت:‏‏»حکومت افغانستان با استفاده از هر طریق ممکنه تالش می کند تادر کشور صلح دایمی تأمین گردد.«‏حامد کرزی همچنان در مورد آغاز مذاکرات روی موافقتنامه امنیتیمیان افغانستان و امریکا معلومات داده،‏ گفت:‏ ‏»افغانستان زمانی باامریکا موافقتنامه امنیتی را به امضأ میرساند که امضای این موافقتنامه،‏باعث برقراری صلح در کشور گردد.«‏به همین گونه حامد کرزی رئیس جمهوری اسالمی افغانستان پس ازامضای توافقنامه های همکاری با دولت های فنلند و دنمارک راهیاستونیا شد.‏حامد کرزی طی اقامتش در استونیا،‏ با توماس هیندریک ایلویسرئیس جمهور آن کشور دیدار کرد.‏در این دیدار هر دو جانب در مورد پروسه صلح افغانستان،‏ انتقالمسوولیت های امنیتی از نیروهای بین المللی به نیروهای افغان،‏انتخابات آینده ریاست جمهوری و مسایل اقتصادی میان دو کشور،‏بحث و گفتگو نمودند.‏حامد کرزی در این دیدار،‏ از آقای توماس هیندریک ایلویس بخاطردعوت وی و هیأت معیتی اش جهت سفر به کشور استونیا تشکری

8کرده،‏ گفت:‏ افغانستان خواهان گسترش و تداوم روابط و همکاریدر عرصه های مختلف با استونیا می باشد.‏رئیس جمهور کشور از اعطای بورس های تحصیلی حکومت استونیابرای آموزش دیپلوماتان جوان افغان که در حال حاضر مصروفتحصیل در آن کشور اند،‏ تشکری کرد و از حکومت استونیا خواستتا در زمینه آموزش و تقویت اردوی ملی و پولیس ملی افغانستان،‏ نیزهمکاری نماید.‏حامد کرزی با اشاره بر مساعد بودن زمینه های سرمایه گذاری درسکتور صحت،‏ سرمایه گذاران استونیا را تشویق نمود تا در این عرصهسرمایه گذاری کنند.‏وی گفت:‏ ‏»مردم افغانستان برای مداوای یک مریضی عادی به کشورهای هند،‏ پاکستان و ترکیه میروند،‏ اگر سرمایه گذاران استونیاییدر این زمینه سرمایه گذاری کنند،‏ از یک جانب افغانها از رفتن بهخارج برای معالجه رهایی می یابند و از جانب دیگر سرمایه گذاراناستونیایی منفعت خوبی بدست می آورند.«‏در مقابل رئیس جمهور استونیا از تداوم همکاری های کشورش بهافغانستان اطمینان داده،‏ گفت:‏ ‏»در حال حاضر استونیا با پوهنځیکمپیوتر ساینس پوهنتون کابل همکاری دارد و از آنجائیکه استونیاتجارب خوبی در حکومتداری با استفاده از تکنالوژی معلوماتی یا ITدارد،‏ می خواهد تجربه های خویش را با افغانستان شریک سازد و دراین عرصه و بخش های دیگر همکاری نماید.«‏به همین گونه حامد کرزی با آقای اندرس آن سیپ صدراعظماستونیا و رئیس پارلمان آن کشور طور جدا گانه مالقات نمود.‏در این مالقات ها در مورد گسترش همکاری های دو جانبه،‏ فرصتهای سرمایه گذاری در افغانستان و توسعه روابط پارلمانی میانافغانستان و استونیا،‏ بحث و تبادل نظر شد.‏صدراعظم استونیا در مالقاتش با حامدکرزی از همکاری کشورشدر عرصه های مختلف به افغانستان اطمینان داده،‏ گفت:‏ استونیا درتعداد بورس های تحصیلی که برای آموزش دیپلوماتان جوان افغانفراهم کرده و در حال حاضر مصروف آموزش در استونیا هستند،‏افزایش بعمل آورده و همچنان در زمینۀ ظرفیت سازی در اداراتدولتی افغانستان،‏ همکاری خواهد کرد.‏رئیس جمهوری کشور،‏ طی اقامتش در استونیا با رئیس پارلمان آنکشور نیز دیدار کرد.‏در این دیدار هر دو جانب در مورد گسترش روابط افغانستان و استونیادر عرصه های سیاسی،‏ اقتصادی و پارلمانی بحث و گفتگو کردند.‏گفتنی است که رئیس جمهوری را در سفرش به کشورهای فنلند،‏استونیا و دنمارک،‏ داکتر زلمی رسول وزیر امور خارجه،‏ داکتررنگین دادفر سپنتا مشاور امنیت ملی و یحیی معروفی وزیر مشاور درامور بین المللی،‏ همراهی می کردند.‏رئیس جمهور کرزی همراه با ملکه دیزی،‏ کاخ امالینبورگ - دنمارک

گسترش روابطدیپلوماتیک؛ تثبیتجایگاه افغانستان درعرصه بین المللیعارف محمدیاگر نگاهی گذرا به گذشتۀ روابط خارجی افغانستان بیندازیم،‏ نخستینبار در زمان شاه امان اهلل خان،‏ پادشاه افغانستان،‏ روابط خارجی دولتافغانستان با کشور های دیگر به گونۀ نظام مند،‏ آغاز گردید.‏ دراین دوره افغانستان عالوه بر داشتن روابط سیاسی با شوروی سابق وبریتانیا،‏ پس از اعالن استقالل،‏ برای نخستین بار،‏ نمایندگان سیاسیخویش را به کشور های ایران فرانسه،‏ آلمان،‏ و ایتالیا فرستاد و با عقدمعاهدات،‏ سفارت های این کشور ها نیز در کابل افتتاح گردید.‏برقراری روابط دیپلوماتیک افغانستان با کشور های جهان به عنوانیک کشور مستقل می توانست زمینه ساز ایجاد و گسترش روابطتجاری،‏ و توسعه در افغانستان شود؛ اما با سقوط دولت شاه امان اهللروند گسترش روابط دیپلوماتیک افغانستان با سایر کشور ها نیز بامشکل مواجه شد.‏افغانستان با گذر از فراز و فرود های رژیم های حکومتی،‏ فصلجدیدی از تاریخ اش را آغاز نمود.‏ با شروع دورۀ جدید،‏ افغانستان ازانزوایی که در دورۀ حکومت طالبان با آن رو به رو بود،‏ بیرون آمدهو به برقراری روابط گسترده با کشور های مختلف و سازمان های بینالمللی آغاز نمود.‏خروج افغانستان از انزوای زمان طالبان مهم ترین دستاورد سیاستخارجی افغانستان در یک دهه پس از حکومت طالبان قلمداد میشود.‏ در این دهه،‏ افغانستان با کشور ها و سازمان های منطقوی و بینالمللی رابطه برقرار نموده و با اتخاذ سیاست چند جانبه گرایی،‏ درراستای تحکیم و گسترش روابط دیپلوماتیک،‏ از بین بردن مشکالتبا همسایه ها و عدم دخالت در امور کشور های دیگر همواره تالش

10نموده است.‏در طول ده سال گذشته،‏ چالش های زیادی فراروی دولت افغانستانقرار داشته است.با وجودی که دولت افغانستان یک دولت جواناست،‏ اما برای تعامل با چالش های فراراۀ خود،‏ تالش های زیادیکرده است.‏ به صراحت می توان گفت که به تبع یک سیاستخارجی فعال،‏ امروز ما دارای جوانترین و فعالترین دموکراسی درمیان کشورهای همسایه و منطقه خود هستیم.‏در یک دهه گذشته کنفرانس های مهم منطقوی و بین المللی مانندکنفرانس کشور های عضو ایکو،‏ کنفرانس بین المللی کابل وکنفرانس کشور های قلب آسیا به ابتکار وزارت امور خارجه،‏ درکشور برگزار گردیده است.‏در جریان یک دهه گذشته دستگاه سیاست خارجی افغانستان کوششکرده تا روابط خوبی را با همه کشور های همسایه،‏ کشور های منطقهو همچنان با جهان اسالم ایجاد کند.‏ داشتن روابط نیک با کشور هایبزرگ و توسعه یافته دنیا و سازمان ناتو نقش افعانستان را در تحوالتبین المللی بیشتر ساخته است.‏ ادامۀ این روابط می تواند باعث ثبات،‏امنیت و توسعه نه تنها در افغانستان،‏ بلکه در منطقه ما گردد.‏گسترش روز افزون روابط دیپلوماتیک افغانستان با کشورهای دیگرپس از سقوط حکومت طالبان،‏ کنفرانس بن نخستین کنفرانسی بودکه تمام طرف های دخیل در مسایل افغانستان با اجماع کلی درمورد تشکیل دولت جدید در افغانستان به توافق رسیدند.‏ این توافقاتآغاز ایجاد و گسترش روابط افغانستان با کشور های دیگر بود.‏ پساز روی کار آمدن دولت های موقت،‏ انتقالی و دو دولت انتخابی،‏تا کنون دستگاه سیاست خارجی کشور کوشیده است تا از یک سوروابط تاریخی گذشتۀ خود را با دیگر کشور ها احیا کند،‏ و از سویدیگر به ایجاد روابط دوستانۀ جدید با کشور های دیگر بپردازد.‏دولت افغانستان سه نمایندگی دایمی،‏ 47 سفارت و 19 جنرال قونسلیدر خارج از کشور دارد.‏ همچنان دولت افغانستان با 23 سازمان بینالمللی رابطۀ سازنده داشته و با 76 کشور جهان روابط غیر مقیمدیپلوماتیک دارد.‏ وزارت امور خارجه در نظر دارد تا نمایندگیجمهوری اسالمی افغانستان را در سازمان ناتو نیز ایجاد نماید.‏ روابطافغانستان از طریق ایجاد نمایندگی های جدید در کشور های دیگر وبر عکس،‏ در حال گسترش می باشد.‏در حال حاضر 40 کشور جهان و 6 سازمان بین المللی در افغانستاننمایندگی سیاسی دارد.‏ با وجود داشتن روابط نیک با کشور هایهمسایه،‏ منطقه،‏ عضو پیمان ناتو و دیگر قدرت های مهم بین المللیدولت افغانستان در صدد ایجاد رابطه با کشور های دیگر و استفاده ازظرفیت های موجود در روابط با این کشور هاست.‏ایجاد سفارت افغانستان در برازیل و آذربایجان در راستای همینتالش ها برای تقویت روابط با دیگر کشور هاست.‏ اخیرًا تعدادیاز کشور های دیگر،‏ سفیر های غیر مقیم شان را به دولت افغانستانمعرفی نموده اند.‏ کشورهای ارجنتاین،‏ قطر،‏ ویتنام،‏ نیپال،‏ نایجریا،‏آذربایجان،‏ تایلند و کرواشیا از جمله کشور هاییست که به تازگیسفیر های غیر مقیم شان را به دولت افغانستان معرفی نموده اند.‏همچنان دولت کویت اخیرًا از ایجاد سفارت شان در کابل خبر دادهاست.‏در دیدار وزیر امور خارجه و معین سیاسی وزارت امور خارجه باسفیر های غیر مقیم کشور های مذکور،‏ در مورد تقویت روابط میانافغانستان و این کشور ها و فرصت های سرمایه گذاری این کشورها در افغانستان صحبت صورت گرفته و بر ثبات و توسعه افغانستانکه زمینه ساز ثبات در منطقه خواهد بود تأکید صورت گرفته است.‏با توجه به پایان حضور نیرو های خارجی و انتقال مسوولیت هایسیاسی و امنیتی به دولت جمهوری اسالمی افغانستان،‏ گسترش روابطبا کشور های دور و نزدیک و ایجاد تعامالت سازنده،‏ افغانستان را دررسیدن به ثبات و توسعه،‏ کمک زیادی خواهد نمود.‏داکتر زلمی رسول وزیر امور خارجه جمهوری اسالمی افغانستانبرای نخستین بار به تاریخ 27 حوت 1391 طی سفری از زیالندجدید و سپس آسترالیا دیدن نموده و از کمک های ملکی ایندو کشور و قربانی های سربازان شان در افغانستان ستایش به عملآورد.‏ افغانستان روابط سیاسی خویش را با آسترالیا در سال 1372و با زیالند جدید در سال 1382 آغاز نموده است.‏ برای نخستین بارافغانستان توانسته است با کشور های چون آسترالیا و زیالند جدیدروابط نزدیک ایجاد نموده و زمینه را برای همکاری های بیشتر درآینده مساعد سازد.‏افزون بر گسترش روابط سیاسی با دیگر کشور ها،‏ وزارت امورخارجه جمهوری اسالمی افغانستان در طول یک دهۀ گذشته،‏ توانستهاست با برقراری روابط نیک با وزارت های خارجه کشور های دیگرو نهاد های بین المللی،‏ زمینۀ آموزش های کوتاه مدت و دراز مدترا برای جوانان کشور مساعد ساخته و سهم فعالی در ایجاد ظرفیتدر نهاد های دولتی افغانستان داشته باشد.‏گسترش روابط دیپلوماتیک با کشور ها و سازمان های بین المللیبرای ثبات و توسعۀ افغانستان در دراز مدت یک ضرورت اساسیاست.‏ تالش دستگاه دیپلوماسی کشور و عالقه مندی کشور هایدیگر برای ایجاد و تقویت روابط متقابل در رسیدن افغانستان به ثباتو توسعه نقش مؤثری خواهد داشت.‏

12پیش در آمد؛کشور سوریه پیش از شروع بهار عرب با جمعیت 20 میلیونی)‏‎%74‎ سنیمذهب،‏ %10 علوی،‏‎%10‎ مسیحی و %6 طوایف دیگر(،‏ اقتصاد باثباتزراعتی و نیمه صنعتی و در حال رشد،‏ نظام اقتدار گرا و سیکوالرتحت رهبری حزب بعث با قلمرو فوق العاده مهم جیوپولیتک وجیواستراتیژیک ‏)مرز مشترک با اسرائیل،‏ اردن،‏ عربستان،‏ عراق،‏ لبنانو ترکیه و راه داشتن به دریاهای بین المللی(‏ با ثبات و قدرتمند بود.‏لیکن سوء رهبری حزب بعث و خانوادۀ اسد که توأم با دیکتاتوری وبی اعتنایی به حقوق سیاسی و مدنی مردم،‏ برقراری نظام پولیسی واعمال خشونت بر ضد شهروندان بود،‏ موجب نا رضایتی مردم گردیدهو آنها منتظر فرصت برای ابراز نارضایتی خود بودند،‏ بهار عرب کهنسیم آزادی را در سراسر جهان عرب دمیده بود،‏ همچنان با سقوطحکومت زین العابدین بن علی در تونس و محمد حسنی مبارک درمصر،‏ خود باوری و اعتماد به نفس را نیز در میان توده های نا راضیایجاد و عزم آنها را برای ساقط کردن نظام های دیکتاتوری و پیروزیحتمی جزم نمود.‏اعتراضات ضد دولتی در سوریه اندکی بعد تر از سایر کشور هایعربی آغاز گردید،‏ نخستین اعتراض از شهر جنوب غربی درعا شروعشد.‏ اعمال خشونت نیروهای دولتی و عدم تمکین به خواست هایمعترضین موجب گسترش دامنه اعتراضات به سایر شهرها گردید.‏ البتهخواست مخالفان از آغاز اعتراضات کنار رفتن بشار االسد از قدرتبود که پذیرش آن از جانب اسد و رهبران طایفه علوی و مسیحیکه از برقراری نظام افراط گرای اسالمی توسط معترضان سنی مذهبهراس داشتند،‏ نا ممکن و غیرعملی بود.‏ و از اینرو سوریه وارد جنگداخلی میان نیروهای حکومتی و مخالفان گردید و بیشتر از دوسال ازآن می گذرد و نتیجه آن تاکنون شصت هزار نفر کشته،‏ دو میلیونآواره،‏ از بین رفتن زیربنا های اقتصادی،‏ اجتماعی و فرهنگی میباشد.‏اما سوال اینجاست که چه عواملی موجب طوالنی شدن بحران درسوریه گردیده است؟ و آیا دورنمای روشن برای حل این بحرانوجود دارد؟ هرچند با توجه به تعدد عوامل بحران و پیچیده گی آن،‏نمیتوان پاسخ روشن و جامع ارایه کرد،‏ با این همه کوشش میگردددر ذیل به سواالت باال پاسخ ارایه گردد.‏عوامل بحران در سوریه؛سوریه با توجه به موقعیت استراتیژیک و جایگاه بسیار حساسجیوپولیتکی خود در منطقه از دوران باستان صحنه بسیاری از رویدادهاو وقایع مهم تاریخی بوده است.‏ سوریه کنونی زمانی همراه با کشورهای لبنان و فلسطین سرزمین شام را تشکیل میداند.‏ تسلط بر سوریهبرابر تسلط بر دریایی مدیترانه برای امپراتوری های باستانی بوده و ازاهمیت باالیی برخوردار بوده است.‏ سوریه الی بدست آوردن استقالل

14تضمین کرده و انتقال مسالمت آمیز قدرت را از طریق تشکیل یکدولت دموکرات،‏ مدنی و کثرت گرا میسر سازد.‏ لیکن نفوذ عواملالقاعده در میان مخالفین و حمایت ضعیف جامعه بین المللی به ویژهامریکا،‏ موجب ناکامی آنها در سقوط نظام اسد از قدرت گردیدهاست.‏ همچنان نظام اسد با استفاده از قدرت ارتش نیرومند و حمایتقاطع دوستان بین المللی خود کماکان به کشتار مردم ادامه داده است.‏عوامل خارجی:‏حمایت کشور های خارجی به ویژه اعراب حاشیه خلیج فارس ازمخالفین و حمایت ایران،‏ روسیه و چین از نظام بشار االسد،‏ بحرانسوریه را به موضوع داغ بین المللی تبدیل نموده است.‏ از سویدیگر این حمایت ها موجب دست نیافتن به راه حل بحران گردیده ونقش اساسی را در تداوم بحران داشته است.‏ همچنین حمایت برخیاز کشور ها از گروهای مختلف در سوریه به ویژه در میان مخالفانباعث تشتت و پراگنده گی در موضع گیری آنها گردیده است.‏ طورمثال در حالیکه ترکیه و قطر از اخوان المسلمین در میان مخالفانحمایت میکنند،‏ عربستان بطور مخفی از گروهای افراط گرا نظیرجبهه النصره و احرار الشام حمایت میکند.‏ همچنین قوت گرفتنگروهای اسالم گرایی چون النصره که درین اواخر بیعت خود را بهرهبر القاعده اعالم نموده در میان مخالفین،‏ نگرانی جامعه بین المللیاز جمله امریکا را در مورد افتادن سوریه به دست گروهای تروریستیموجب گردیده است.‏ از سوی دیگر حفظ نظام سوریه که تنها متحداستراتیژیک روسیه در کنار دریای مدیترانه است برای روسها اهمیتحیاتی دارد و برای ایران سقوط نظام سوریه به رهبری بشار االسدفاجعه استراتیژیک خواهد بود چون ضمن از دست دادن یک متحدبسیار قدرتمند و مهم در جهان عرب خط اتصال آنکشور با گروهایمقاومت ‏)حزب اهلل لبنان و حماس در فلسطین(‏ قطع میگردد و اینامر تحت هیچ شرایط مورد قبول ایران نیست.‏ روی هم رفته طی هفتههای گذشته دیپلوماسی فعالی میان روسیه و امریکا برای حل اینبحران بعد از بمباران یک منطقۀ نظامی توسط اسرائیل وجود داشتهاست.‏ و در صورت اراده صادقانه برای حل آن میتواند به بن بستدوساله پایان دهد.‏در حالیکه دولت اسد با تکیه بر حمایت های دیپلوماتیک روسیه وچین و حمایت های مالی و تسلیحاتی ایران همچنان میدان نبرد است.‏عدم اتفاق و اتحاد میان مخالفان و نفوذ عناصر القاعده در میان آنهااعتماد بین المللی را نسبت به مخالفین سلب نموده و حتی خوشبینترین کشورها نظیر فرانسه و بریتانیا اکنون در مورد شایستگی آنهابرای جایگزینی با دولت اسد شک و تردید دارند.‏ حامیان دولت اسدنیز با توجه به از دست دادن منافع اقتصادی و استراتیژیک خود با کناررفتن بشار االسد از قدرت،‏ تا زمانیکه تضمین های الزم را از جانبمقابل دریافت نکنند،‏ حاضر به قطع حمایت از نظام کنونی نیستند.‏اما در صورتی که قدرت های بزرگ چون روسیه و امریکا رویطرح جامع سیاسی برای حل بحران سوریه به توافق برسند و حامیانمنطقوی خود را برای تطبیق آن تحت فشار قرار دهند،‏ امکان برگشتصلح،‏ ثبات و آرامش در سوریه متصور است.‏ در غیرآن همچنانشاهد تداوم جنگ و خونریزی در آنکشور خواهیم بود.‏یکی از جنگجویان مخالف حکومت سوریهنتیجهچنانکه در باال تذکر رفت سوریه از اهمیت استراتیژیک و جایگاهبسیار حساس جیوپولیتیک برای طرف های بین المللی به ویژه روسیهو چین از یک طرف و اعراب و غرب از سوی دیگر برخوردار است.‏از اینرو هیچ یک از طرفهای مزبور نمیخواهند بازنده میدان نبرد درجنگ جاری آنکشور گردند.‏ از سوی دیگر با توجه به دوساله شدننبرد در آنکشور ثابت گردیده که جنگ راه حل نیست و هیچ یک ازطرفهای جنگ قادر به حذف حریف از طریق جنگ نگردیده است.‏

16دا هم د یوې سترې افغان پېژندونکې میرمنی ژوند لیک چې خپل ټولژوند یې پښتو ادب ته وربښلی دی .افغانستانپېژندنهدوکتور لطیف بهاندالفتينا سرګيووفنا ګراسيموواСергеевна Герасимоваد پخواني شوروي اتحاد او اوسنۍ روسيې دختیځو پېژندونكو،په تېرهبيا د افغانستان پېژندونكو په منځ كې يوه پېژندل شوې څېره داكترهالفتينا سرګيووفنا ګراسيمووا ده.‏ مېرمن ګراسيمووا پر ۱۹۲۵ كال پهتاشکند کې زېږېدلې ده.‏ پالر يې انجنير وو.‏ دا کورنۍ وروسته لهازبکستانه مسکو ته کډه شوې ده .دغې استادې خپل ټول ژوند او عمر په مسكو كې تير كړی دی .نوموړې،‏ پر ۱۹۴۹ كال دمسكو دختيځ پېژندنې انستيتوت د افغانستانڅانګه پای ته رسولې ده او وروسته يې پر ۱۹۶۸ كال كې په افغانيادبياتوكې دوكتورا اخستې ده . دهغې د داكترۍ تزس ‏))د افغانستاندمعاصرو ادبياتو د ودې الرې((‏ نوميده.‏الفتينا ګراسيمووا ، اوس هم د روسيې دختيځ پېژندنې دانستيتوت دادبياتو په څانګه كې دافغانستان په تيره بيا د پښتو ادبياتو په څېړنولګيا ده.‏هغې خپل ټول ژوند افغانستان او ددغه هېواد د ادبياتو لوستنې اوڅېړنې ته وركړی دی .دغې څېړونكې ، پښتو ادبيات ، نه يوازې د رسمي ژوند او څېړنو ددندې لپاره ټاكلي بلكې له هغو سره ديوې بې سارې مينې په توګهلېوالتيا كوي .هغې نه يوازې د افغانستان ، ددې هېواد د ادبياتو او فرهنګ په اړهليكنې او څېړنې كړي دي ، بلكې يو شمير زياتې فولکلوري او هنريپښتني كيسي ، افسانې او شعرونه يې روسي ژبې ته ژباړلي دي.‏هغې د پښتو ادبياتو ‏)شعر او نثر(‏ په اړه زيات آثار ليكلي دي . په دېاړه ددې دكتابونو او مقالو شمير اوس تر سلو پورې رسېږي.‏دهغې د ځينو آثارو نومونه دادي:‏۱- د افغانستان دمعاصرو ادبياتو د ودې الرې ، ۱۹۶۸.‎۲‎‏-دافغانستان ادبيات ، ۱۹۶۳ .‎۳‎‏-دافغانستان ملي ادبيات،‏ ۱۹۶۸.‎۴‎‏-دافغانستان پښتو ادبيات ‏)د‎۴۰‎مو‎۸۰‎كلونو په اوږدو كې(.‏مقالې‎۱‎‏-په كابل كې خپرېږي ،۱۹۵۸.‎۲‎‏-د عبدالروف بينوا دشعر موضوع او په هغو كې هېوادپالنه ، ۱۹۵۸.‎۳‎‏-پښتو معاصرو ادبياتو كې شرطي جمله ، ۱۹۵۹.‎۴‎‏-دكابل مجله ، ۱۹۶۰.‎۵‎‏-دافغاني معاصرو ادبياتو ټولنيز اړخونه،‏‎۱۹۶۱‎‏.‏

د پخواني شوروي اتحاد او اوسنۍ روسيې دختیځو پېژندونكو،‏ داكتره الفتينا سرګيووفنا ګراسيمووا‎۶‎‏-د افغانستان ادبيات،‏‎۱۹۶۴‎‏.‏‎۷‎‏-دپښتو ادبياتو ځينې ريالستي اړخونه ،۱۹۶۵.‎۸‎‏-دافغانستان ادبيات،‏‎۱۹۶۸‎‏.‏‎۹‎‏-ماكسيم ګوركې دافغانستان په ادبياتو كې،‏‎۱۹۶۸‎‏.‏۱۰- دافغانستان ادبيات،‏‎۱۹۷۱‎‏.‏‎۱۱‎‏-كابل مجله،د ‎۱۹۶۶‎او ۱۹۶۹ كلونو په اوږدو كې ،۱۹۷۱.‎۱۲‎‏-دافغانستان په معاصرو ادبياتو كې د اوښتون نښې،‏‎۱۹۷۳‎‏.‏‎۱۳‎‏-په شپېتمو كلونو كې دافغانستانو دلنډو كيسو برخليك،‏‎۱۹۷۴‎‏.‏‎۱۴‎‏-افغاني ريالستيكي كيسې،‏‎۱۹۷۵‎‏.‏‎۱۵‎‏-وږمه مجله،د ‎۱۹۷۳-۱۹۷۲‎كلونو په اوږدو كې،‏‎۱۹۷۶‎‏.‏‎۱۶‎‏-پښتو ادبيات،‏‎۱۹۷۷‎‏.‏‎۱۷‎‏-دافغانستان د ناول ليكنې په پيل كې دوديزه خوښونه،‏‎۱۹۷۷‎‏.‏‎۱۸‎‏-دافغانستان د ادبياتو په اړه،يادونه،‏‎۱۹۸۰‎‏.‏‎۱۹‎‏-ادبيات،‏‎۱۹۸۱‎‏.‏۲۰- دملت سندرغاړي ، د اليق دشعرونو پر روسې ژباړې سريزه.۱۹۸۱،۲۱- دافغانستان په پښتو نثر كې دنويو مضامينو پيدايښت ،۱۹۸۱.‎۲۲‎‏-په اويايمو كلونو كې ‏،دافغانستان په پښتو ادبياتو كې مليدموكراتيك ، آرمانونه ،۱۹۸۲.‎۲۳‎‏-په شلمه پېړۍ كې دافغانستان ادبيات،‏‎۱۹۸۶‎‏.‏‎۲۴‎‏-پښتو ادبيات او شخصيتونه،‏‎۱۹۸۹‎‏.‏‎۲۵‎‏-عبدالروف بينوا د دموكراتيكو ادبياتوبنسټ ايښودونكى،‏‎۱۹۹۶‎‏.‏‎۲۶‎‏-دګل پاچا الفت ياد،‏‎۱۹۹۷‎‏.‏‎۲۷‎‏-روسي كالسيك او د افغانستان ادبيات،‏‎۱۹۹۸‎‏.‏‎۲۸‎‏-روسيي كالسيك په افغاني ادبياتو كې،‏‎۱۹۹۹‎‏.‏‎۲۹‎‏-پوشكين په افغاني ادبياتو كې،‏‎۲۰۰۰‎‏.‏‎۳۰‎‏-صديق اهلل رښتين،‏‎۱۹۹۸‎‏.‏‎۳۱‎‏-فولكلور او ادبيات،‏‎۲۰۰۰‎‏.‏‎۳۲‎‏-محمدي صاحب زاده،‏‎۲۰۰۰‎‏.‏‎۳۳‎‏-په روسيه كې دافغانې ادبياتو زده كړه،‏‎۲۰۰۲‎‏.‏‎۳۴‎‏-حمزه شينواري دپښتو دمعاصر غزل پالر،‏‎۲۰۰۲‎‏.‏‎۳۵‎‏-خوشال خان ، ۲۰۰۲.

داكتره الفتينا سرګيووفنا ګراسيمووا۳۶- پښتو ادبيات او كډوالې ،۲۰۰۴.‎۳۷‎‏-ښار او دافغانانوبرخيلك،‏‎۲۰۰۵‎‏.‏‎۳۸‎‏-پښتو ادبیات او کډوالي ، دویمه برخه ، ۲۰۰۵.‎۳۹‎‏-افغانان او لویديزه نړۍ،‏‎۲۰۰۷‎‎۴۰‎‏-د دايرة المعارف لپاره ليكنې:‏‎۴۱‎‏-بايزيد روښان،‏‎۱۹۶۴‎‏.‏‎۴۲‎‏-آخوند درويزه،‏‎۱۹۶۴‎‏.‏‎۴۳‎‏-جعفر غالم رحمان،‏‎۱۹۶۴‎‏.‏۴۴ ‏-شاه محمد ارشاد،‏‎۱۹۶۴‎‏.‏‎۴۵‎‏-عبدالحي حبيبي،‏‎۱۹۶۷‎‏.‏‎۴۶‎‏-كاظم خان شيدا،‏‎۱۹۹۰‎‏.‏‎۴۷‎‏-شيرمحمد كاكړ،‏‎۱۹۹۰‎‏.‏‎۴۸‎‏-عبدالروف بينوا،‏‎۱۹۹۰‎‏.‏‎۴۹‎‏-ګل پاچا الفت،‏‎۱۹۹۰‎‏.‏‎۵۰‎‏-عبدالروف بېنوا،‏‎۱۹۹۲‎‏.‏‎۵۱‎‏-پښتو ادبيات،‏‎۱۹۹۸‎‎۵۲‎‏-غني خان غني،‏‎۱۹۹۸‎‏.‏‎۵۳‎‏-ولي محمد توفان،‏‎۱۹۹۸‎‏.‏‎۵۴‎‏-اجمل خټك،‏‎۱۹۹۸‎‏.‏‎۵۵‎‏-حمزه شينوارى،‏‎۱۹۹۸‎‏.‏كره كتنيزې ليكنې:‏‎۵۶‎‏-دافغانستان معاصر هنري نثر،‏‎۱۹۵۹‎‏.‏‎۵۷‎‏-حبيب اهلل تږى او معاصر پښتو ادبيات،‏‎۱۹۶۱‎‏.‏‎۵۸‎‏-د قيام الدين خادم خيالي دنيا،‏‎۱۹۶۲‎‏.‏مېرمن ګراسیووا اوس هم د پاخه عمر سره سره ، د روسيې د علوموآکاډمۍ د ختیځ پېژندنې انستیتوت د ادبیاتو په څانګه کې خپلوکارونو ته دوام ورکوي . او وروستی کار یې هغه اوږده مقاله ده چېد ‏»جګړې او سولې«‏ د رومان د پښتو ژبې پر ژباړې يې لیکلې ده .

په افغانستان کې د صنعتتاريخي بهيرمحمد داود نيازی

20زموږ په لرغوني هيواد کې چې د زرګونو کلو تاريخ لري او ددېټولې دورې په اوږدو کې د فرهنګ او مدنيتونو ځانګو ده په يو شميرسيمو،‏ لکه کاپيسا،‏ بګرام،‏ هډه،‏ باميان،‏ آي خانم،‏ ميرزکه او نورو کېد پلټنو او کيندنو په پايله کې داسې السي صنايع تر السه شوي چې دډير ښه او لوړ هنر ذوق استازيتوب کوي.‏دځينو تاريخپوهانو او لرغون پيژندويانو د اټکل له مخې 9000 کالهدمخه په آريانا کې د فلزاتو دوره پيل شوې چې د مس او قلعي ګډمرکب د هډوکو او تیږو څخه د جوړو وسايلو ځای ونيو او بيا لهنن نه پنځه زره کاله وړاندې دډول ډول مسکوکاتو،کاللي صنعت اوډيرو فلزي وسايل او لوښو لرونکي او وروسته د ميالد په لومړي پيړۍکې يې د ډيرو هلو ځلو په پايله کې دومره پرمختګ کړی دی چېخپلې ټولې اړتياوې يې په خپله پوره کړي او په ښه ډول يې خپلصنعت ته وده ورکړې ده او د زړه په مينه يې پاللي او راتلونکوته يېښې تجربې پريښودې دلي او په بيالبيلو څانګو کې کاللي،ترکاڼي‏،زرګري،‏ آهنګري د قالينې،‏ ټغر،‏ ليمڅي،‏ شړۍ او د نورو اوبدل.‏پوستين ګنډل ‏،خامک دوزي او داسې نورو کې يې د ستاينې وړپرمختګونه کړي دي.‏په افغانستان کې دلومړي ځل لپاره د امير دوست محمد خان په وختکې له ماشيني صنعت څخه کار واخېستل شو.‏ دا هغه وخت وو چېافغانانو دويمه جګړه له انګريزانو سره پای ته رسولې وه او په کابلکې د وسلو جوړولو يوه لومړنۍ فابريکه جوړه کړې وه چې له افغانانوپرته هندي او ايراني کارپوهانو هم پکې کار کاوه.‏ تر امير دوستمحمد خان وروسته د اميرشيرعلي خان په واکمنۍ کې د ټوپکجوړلو تر څنګ د يوشمير توپونو جوړل هم پيل شول او تر دې پرتهد چاپ ماشين هم کابل ته راوړل شو چې دشمس النهار اخبار او يوشمېر کتابونه ‏،پوستي ټکټونه او دولتي فرمانونه به يې چاپول.خو داهر څه د انګريزانو له دويمې پال جګړې سره ډيرزيانمن او له ځنډسره مخامخ شول.‏کله چې ‎1880‎ميالدي کې عبدالرحمان خان واک ته ورسيد،د لرغونوماشينونو تر فعالولو پرته يې په کابل کې د علم ګنج په نوم ماشين خانهجوړه کړه چې عسکري وسايل به يې پکې جوړول او له دې پرته يېسل لوی او واړه ماشينونه درلودل چې د چاپ،صابون جوړونې،شمعجوړونې او نورې چارې به په سرته رسېدلې،‏ چې تقريبا 600 ټنهفلزات په صنعتي محصوالتو بدليدل او 50000 تنو په کې کار کاو.‏دامير حبيب اهلل خان په دوره کې ماشيني صنعت الپسې وده وکړه په1906 ميالدي کال کې دڅرمنو او بوټانو فابريکه فعاله شوه او د وړينومنسوجاتو فابريکې هم په کار پيل وکړ.د جبل السراج د بريښنا دفابريکې بنسټ هم کيښوول شو دا وخت د صنعتي کارکوونکو شميرد 50000 تنو په شاوخوا کې وو.کله چې غازي اميرامان اهلل خان دهيواد د خپلواکۍ اعالن وکړ د ټولنيزو،سياسي،فرهنګي او اقتصاديمقامات اتاق های تجارت افغانستان حین افتتاح نمایشگاه محصوالت افغانی در کابل

21کارگر افغان در یکی از دستگاه های تولیدی افغانستانچارو تر څنګ يې د صنعت پياوړتياته هم ډيره مخه وکړه.د ده پهواکمنۍکې دبريښنادتوليد،مطبعو،دسمنټو صنعت ‏،بورې،ګوګړو،کاغذجوړولو،ښيښې جوړولو،غوړايستلو ‏،دمېوود کنسروا کولو او نورماشينونه واخېستل او هيواد ته راوړل شول.‏خو کله چې امير حبيب اهلل خان د سقاوو زوي نهه مياشتې د اړودوړدوره جوړه کړه دا هر څه په ټپه ودريدل او ټول صنعتي کارونه پرځای والړ ول.‏ ترهغه وروسته چې اعليحضرت محمد نادر خان واکته ورسيد،‏ نوموړي وکړاي شول په هيواد کې يو ځواکمن حکومتجوړ کړي،‏ ټولې هغه صنعتي دستګاوې چې له فعاليته پاتې وې بيرتهفعالې کړي او يو څه نوي ماشينونه يې هم هيواد ته را وارد کړل اودصابون جوړلو د فابريکې بنسټ يې هم کيښود،د موټر د ترميم فابريکههم رامنځته شوه،د ترکاڼۍ فابريکه يې هم رامنځته کړه او همدارنګهپه جبل السراج کې د ټوکر فابريکې هم په کار پيل وکړ.‏ وروستهبيا اعليحضرت محمد ظاهر شاه او شهيد سردار محمدداود خان دواکمنيو په مهال کې د هيواد صنعتي کيدو ته ډيره پاملرنه وشوه او لهبيالبيلو هيوادونو څخه سپک او درانه ماشينونه هيواد ته راوړل شولچې د هيواد په پالزمينه او واليتونو کې يې فعاليت پيل کړ.‏په کال 1352 ه ش کې د هند په بې بدله مرستې د کابل د څرخيپله په سيمه کې صنعتي پارکونوپروژه فعاله شوه چې له خصوصيمتشبثينو سره يې ډيره مرسته وکړه.‏ له 1352-1312 ه ش پورېدهيوادپه دولتي سکټور برسېره ملي پانګوالو ته هم د صنعتي فعاليتونواجازه ورکړل شوه چې يو شمير شرکتونو له بهر څخه سپک او درانهماشينونه هيواد ته راوړل او په کار يې پيل وکړ چې د دغو خصوصيپروژو شمير درې سوه ته رسيد چې په دې ډله کې د غالۍجوړولو،‏وچلونۍ ‏)خشکه شويۍ(‏ ‏،تشناب کاغذ،کارتن جوړولو ‏،کشمشپاکۍ،اوبدلو ‏،يخ جوړولو ‏،نجارۍ ‏،بوټ جوړولو او يو شمير نورېفابريکې شاملې وې.خو کله چې په 1357 ه ش کې د ثور د مياشتېپه اوومه د يوې کودتا په تر څ کې د افغانستان سياسي نظام بدل شو پهپيل کې يې د يو شمير کمونسټي هيوادنو له لوري يو شمير ماشينونه راوارد شول تر يو وخته يې کار هم وکړ خو وروسته يو شمير پانګوالود زنداني کيدو او وژلو له امله په ټولو چارو کې بدلون رامنځته شو.‏کډوالي پيل شوه او مقاومت داوم وموند.‏ د هيواد په واليتونوکې پهصنعتي توليداتو کې د کميت او کيفيت له لحاظه ډير کمښت رامنځتهشو خوله دې ټولو ستونزو سره سره تر ‎1371‎ه ش پورې په هيواد

22زنان افغان مشغول کار در یکی از فابریکه های تولیدی در کابلکې ‏)‏‎574‎‏(صنعتي او توليدي موسسو شتون درلود چې په دغو موسسوکې د بريښنا د انرژۍ 41، د ډبروسکرو 10، نفت او ګاز ‎3‎‏،کيمياويصنايع 73، ساختماني صنايع 18، د ماشين جوړولو او فلز کارۍ صنايع50، د درملو د توليد صنايع ‎3‎‏،د چاپ او خپرونې صنايع ‎26‎‏،د نجارۍاو کاغذ جوړولو صنايع ‎16‎‏،خفيفه صنايع ‎141‎‏،د ارتزاقي موادو صنايع‎124‎او نورې ‎69‎موسسې شاملې وې.‏له 1371 ه ش کال څخه وروسته په هيواد کې د واک پر سر جګړېپيل شوې او دا پورتنۍ ټولې موسسې زياتره وسوزيدې ‏،ماشين آالتيې غال شول تر هغه چې طالبان واک ته ورسيدل.‏ هغوي هم پانګوالۍته زړه نه ښه کاو خو بيا هم يو شمير صنعتي کارونه وشول،په هيوادکې د موقتې ادارې په رامنځته کيدو سره دصنعت په برخه کې همځينې پرمختګونه رامنځته شول.‏ په کال ‎1390‎ه ش کې د هيوادپه داخلي ناخالص توليد کې دصنعت د سکتور ونډه 21.3٪ سلمهوه،‏ او په کال ‎1388‎ه ش کې د صنعت د سکتور د داخلي توليدټوليز ارزښت ‎8991‎ميلونه افغانۍ،په ‎1389‎ه ش کې‎8949‎ ميلونهافغانۍ او په کال ‎1390‎ه ش ‎10562‎ميلونه افغانۍ وه.‏ اوس مهال پهافغانستان کې ‎288‎صنعتي موسيسې د صنعتي توکو د توليد په برخهکې فعاليتونه تر سره کوي چې ‎22000‎هيوادوال په کې کار کوي اودهيواد مهم صنعتي توکي عبارت دي له:‏ کېمياوي سرې،‏ سمنټ،‏ دارو،‏مالګه،کاغذتشناب،‏ وړه،‏ غوښه،‏ سابونه،‏ غير الکولي مشروبات او نور.‏همدرانګه له ډېرو لرغونوزمانو راهيسې زموږ هېوادوال هم د السيصنايعو په جوړښت كې رول لري او ځينې تر اوسه ال هم دالسيشيانو پر جوړښت اخته دي ‏.له ډېر پخوا راهيسې زموږ په هېواد كېالسي غالۍ،‏ ليمڅي،‏ ټغر،‏ كڼي،‏ الس ماغوان،‏ جرابې...‏ او نور شياناوبدل كيږي .همدغسې په هېواد كې كندهارۍ غاړې،‏ غاړكۍ،‏ ګوتې،‏ الس بندونه،‏مالوستني،‏ بګړۍ...‏ او نورتوکي اوبدل كيږي ‏.په ځينو ځايونوكې لهلرګيونه ډېر توکي لكه كړڅۍ)څمڅۍ(،‏ مېزونه،‏ ښاخۍ،‏ راشپېلونه،‏صندلۍ،‏ المارۍ،‏ كاسې او دروازې جوړيږي ‏.په هېوادكې له كاڼو اوډبرو نه هم ډېر اړين توکي لكه بغرۍ،‏ مېچنې او نور وسايل جوړېدلچې اوس ځينې توکي په انتيكو توكيو بدل شويدي ‏.يو مهال ډېرووګړيو له دغو توکو ډېره ګټه پورته كوله او ټول ژوند يې په همدغوتوکو مخته روان او اوس هم ځينې هېوادوال ترې ګټه پورته كوي.‏

مکثی برروابطسیاسیافغانستانو ترکیهمحمد رضا قاسمی

24غازی امان اهلل خان و مصطفی کمال اتاترک،‏ انقره،‏ )1928(منشاء روابط افغانستان با ترکیه از قرنها قبل آب می خورد،‏ در واقعاساس این روابط را عناصر تاریخی و فرهنگی تشکیل می دهد.‏ بهعنوان مثال می توان از یکی از مشخصه های مهم فرهنگی ما یعنیموالنا جالل الدین محمد بلخی که در شهر بلخ افغانستان متولدگردیده و بعدها با خانواده اش به ترکیه مهاجرت نموده است یادآورشد که مطمئنًا به مثابۀ نماد با ارزشی در مسیر روابط تاریخی ودوستانه میان افغانستان و ترکیه نقش بسزایی داشته است.‏در اوایل قرن بیستم میالدی جهان،‏ دچار دگرگونی عمیقی که ثمرۀجنگ جهانی اول بود گردید.‏ این دگرگونی ها در پی شکست وپیروزی های کشورهای درگیر جنگ به شکل چشمگیری در اکثرنقاط جهان نفوذ نموده تغییرات شگرفی را در بخش های سیاسی،‏نظامی،‏ اقتصادی و فرهنگی در دولت ها به میان آورد.‏ قیام ها و حساستقالل طلبانۀ ملت ها در پی ضعف و ناتوانی روزافزون قدرت هایامپریالیزم خسته از جنگ،‏ سیر صعودی خویش را به اوج رسانید.‏افغانستان از اولین کشورهایی است که مبارزات استقالل طلبانه وآزادیخواهی خویش را بعد از جنگ جهانی اول آغاز و به زودترینفرصت نتیجۀ مثمر را بدست آورد.‏افغانستان به مثابه کشور مستقل و جهت نیل به اهداف سیاسی و پرستیژخویش در سطح بین الملل کوشید تا حمایت سیاسی کشورهای بزرگجهان را بدست آورده و روابط دراز مدتی را با آنها نهادینه سازد.‏بنابر همین دالیل شاه امان اهلل بعد از سفرهای طوالنی که در سال1927 به اروپا داشت توانست به شکل قابل مالحظۀ حمایت سیاسیو اقتصادی کشورهای اروپایی را بدست آورد.‏ که این مسئله در نوعخود دستآورد تاریخی و حیاتی برای افغانستان به شمار می رود.‏ شاهامان اهلل در پایان سفر خویش از کشور ترکیه بازدید بعمل آورد.‏وی بخوبی می دانست که داشتن روابط نزدیک با وارث امپراطوریعثمانی اهمیت خاصی دارد.‏ تجارب مصطفی کمال رهبر ترکیه میتوانست الگوی مناسبی برای رهبر جوان افغان نیز باشد.‏ چون هر دوکشور جنگ های مخرب و دگرگونی های سیاسی را تجربه کردهبودند.‏ شباهت دیگری که میان این دو کشور وجود داشت این بود،‏هر دو ملت مسلمان در مسیر مدرنیزم و پیشرفت گام برداشته بودند.‏هر دو کشور خواهان داشتن روابط تنگاتنگ و مساوی با جهان بودند.‏به همین دلیل رهبر جوان کشور در اوایل سالهای حکومتش،‏ نمایندههای خویش را به مسکو فرستاد و به تاریخ اول ماه مارچ 1921هیأت های افغانی و ترک در آن شهر مالقات نمودند.‏ به نمایندگیاز افغانستان جنرال محمد ولی خان و به نمایندگی از کشور ترکیهیوسف کمال تنگیرشنک و رضا نور،‏ توافقنامه اتفاق افغانستان-‏ ترکیهرا به امضأ رسانیدند.‏ این موافقتنامۀ ده ماده یی اساس روابط سیاسیدو کشور نو تأسیس را تشکیل می دهد.‏قابل یادآوریست که همه ساله از اول ماه مارچ به عنوان آغاز و

25تأسیس روابط سیاسی و دوستی میان افغانستان و ترکیه از سوی دولتو مردم هر دوکشور تجلیل بعمل می آید.‏بدنبال امضای توافقنامه میان دو کشور برای اولین بار نمایندگیسیاسی افغانستان در انقره تأسیس گردید.‏ سلطان احمد خان به حیثسفیر از سوی شاه وقت به انقره معرفی گردید.‏ فخرالدین پاشا نیز بهعنوان اولین سفیر جمهوری ترکیه در کابل آغاز به کار کرد.‏گرچه ظاهرًا در نگاه اول این موافقتنامه دو جانبه کم اهمیت جلوهمیکرد.‏ چون دو کشور نو تأسیس،‏ نه مرز مشترک و نه هم اردوو نظام توانا و با ثبات داشتند.‏ اما در واقع برسمیت شناخته شدنافغانستان به عنوان یک کشور مستقل و آزاد از سوی ترکیه اهمیتزیادی داشت.‏ غازی امان اهلل خان با دولت انگلیس آتش بس نمودهبود اما مذاکرات صلح هنوز نتیجه مثبت نداده بود.‏ روس ها نیز درامضای موافقتنامه با افغانستان تردید داشتند.‏ در همچو وضعیت امضایموافقتنامه با ترکیه و برسمیت شناخته شدن افغانستان از سوی آنجمهوری برای کشور ما دستآورد مهمی محسوب می شد.‏قبل از آغاز جنگ دوم جهانی،‏ در جوالی 1936، علیه تهدیدات وفشارها از سوی آلمان و ایتالیا در منطقه،‏ افغانستان،‏ ترکیه،‏ ایران وعراق پیمان سعدآباد را ایجاد و تأسیس نمودند.‏ که در نتیجه آن،‏ ازاستعمار و نفوذ هرچه بیشتر آلمان نازی،‏ ایتالیای فاشیست و اتحادجماهیر سوسالیست شوروی در منطقه جلوگیری گردید.‏هردو کشور دوست به هدف اینکه بتوانند در سطح روابط بین المللبیشتر مطرح و مؤثر باشند از نزدیک به یک قرن بدینسو به مجادلهو تالش پرداخته اند.‏ این تالش ها مصادف با جنگهای استقالل وتأسیس دولت های جدید در هردو کشور بود که این خود هردوکشور نوپا را بهم نزدیکتر می ساخت.‏ افغانستان دومین کشوری بودکه جمهوری نو تأسیس به رهبری مارشال مصطفی کمال در ترکیهرا برسمیت شناخت.‏ هنوز هم مردم ترکیه از همکاریها و کمک هایمادی و معنوی مردم افغانستان در دوره های مبارزات آزادی ترکهادر جنگ جهانی اول و سالهای مجادالت استقالل کشورشان به خاطردارند و با سپاس و به نیکی یاد می کنند.‏ به همین منوال جمهوریترکیه نیز برای مدرنیزه و توسعه افغانستان در همه ابعاد همکاریهای شایانی نمود.‏ به عنوان مثال می توان از ارسال استادان دانشگاهدر بخش های طب،‏ حقوق و علوم سیاسی برای آموزش جوانانافغانستان در سال های 1930 یاد نمود.‏ در ایجاد و تأسیس نهادهایمانند مکتب ملکیه،‏ آکادمی هنرهای زیبا و کنسرواتوار در کابل،‏ترکیه نقش مهمی ایفا نموده است.‏کشور ترکیه به مثابه نقطه وصل و پل ارتباطی میان آسیا و اروپا وهمچنین دهلیز غرب بروی خاور میانه می باشد.‏ این کشور از بدوتأسیس اش در سال 1923، تنها کشور سیکوالر در جهان اسالماست که بیشترین گرایش را به سوی غرب تا به امروز داشته است.‏جمهوری ترکیه طی 10 سال اخیر پیشرفت های چشمگیری در بخشهای اقتصادی-‏ سیاسی-‏ نظامی داشته است.‏ این کشور از نگاه تواناقتصادی جایگاه شانزدهم را در جهان دارد.‏ اقتصاد ترکیه ترکیبیاز صنایع بومی و مدرن است که روز به روز بر دامنه ‏اش افزودهمیشود.‏ تولیدات فراوان زراعتی ترکیه درسال ۲۰۰۵ رتبه هفتم جهانرا بدست آورد و در سال ۲۰۰۶ برای ۱۱.۲ فیصد از مردم ترکیهاشتغال ایجاد کرد.‏ بخش خصوصی اقتصاد ترکیه نیز قوی و به سرعتدر حال رشد است و نقش مهمی در صنایع پیشرفته تکنولوژیکی،‏بانکداری،‏ حمل و نقل و ارتباطات دارد.‏ در سالهای اخیر اقتصادترکیه رشد خوبی داشته و رشد ۸.۹ فیصد و حتی تا مرز 10.5 فیصدرا در سالهای اخیر به دست آورده ‏است.‏از نگاه نیروی نظامی نیز در سازمان نظامی ناتو بعد از ایاالت متحدهامریکا مقام دوم و در جهان مقام نهم را دارا میباشد.‏ ازنقطه نظرسیاسی طی یک دهه اخیر کوشیده است تا جایگاه خویش را درسطح منطقه و جهان تثبیت و محکمتر نماید.‏ سیاست های فعالخارجی متکی بر پالیسی ‏»تقلیل مشکالت با همسایه ها به صفر«‏توانسته است به جز از سوریه با تمامی همسایگانش به روابط سیاسی-‏نظامی-اقتصادی خویش وسعت بیشتر بخشد،‏ در سطح منطقه و جهاننیز با داشتن عضویت در سازمان های مختلف منطقوی و بین المللیجایگاه خویش را مستحکم تر نموده در همه عرصه های سیاسیاقتصادی کوشیده است نقش فعال و سازنده یی ایفا نماید.‏چند نکته ی در مورد روابط خارجی جمهوری ترکیه:‏جمهوری ترکیه یکی از اعضای مؤسس سازمان ملل متحد درسال )1945(، سازمان همکاریهای توسعه اقتصادی )OECD( درسال )1961(، سازمان کنفرانس اسالمی )OIC( در سال )1969(،سازمان همکاریهای امنیتی اروپا ،OSCE( در سال 1973(، سازمانهمکاریهای اقتصادی ،ECO( در سال 1985(، سازمان همکاریهایاقتصادی کشورهای بحیره سیاه ،BSEC( در سال 1992(، سازمانهشت کشور در حال توسعه )D-8، در سال 1997( و گروه 20 کشوراقتصاد بزرگ )G-20، در سال 1999( شد.‏ همچنان این کشور بهتاریخ 17 اکتوبر 2008 به عنوان عضو غیر دایمی شورای امنیت مللمتحد برگزیده شد،‏ که این عضویت به شکل مؤثرش از اول جنوری2009 آغاز گردید.‏ باری،‏ این کشور در سالهای 1951- 1952 و1955 1954- و 1961 نیز عضویت غیر دایمی شورای امنیت مللمتحد را داشته است.‏در مسیر سنتی تمایل به غرب،‏ ‏»روابط نزدیک با غرب«‏ همیشه بخشمرکزی سیاست خارجی جمهوری ترکیه را تشکیل داده است.‏ اینکشور یکی از اعضای مؤسس شورای اروپا در سال 1949 میباشدکه برای عضویت در جامعه اقتصادی اروپا در سال 1959 مراجعه

26رئیس جمهور کرزی با آقای عبداهلل گل رئیس جمهور ترکیه ، استانبولکرد و در سال 1963 عضویت شراکت این جامعه را بدست آورد.‏بعد از چندین دهه مذاکرات سیاسی،‏ در سال 1987 ترکیه برایعضویت کامل در جامعه اقتصادی اروپا رسمًا مراجعه نمود،‏ عضویتنیمه اتحادیه اروپا را در سال 1992 بدست آورد.‏ در سال 1995 بهاتحادیه گمرکات اروپا ملحق گردید و از سال 2005 بدینسو در حالمذاکرات رسمی جهت الحاق کامل با اتحادیه اروپا میباشد.‏این کشور همچنین عضویت مستقیم و یا غیر مستقیم در سازمان هایدیگر منطقوی و بین المللی را نیز دارد،‏ مانند:‏ سازمان قاره آسیا-‏ اروپا‏)مهمان(،‏ کنفرانس تدابیر متقابل و امنیتی آسیا،‏ محکمه حقوق بشراروپا،‏ اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا ‏)ناظر(،‏ نهاد همکاریهایجنوب شرق اروپا،‏ نهاد بین المللی روابط نژادی،‏ حقوق بشر وجیوپولتیکی قفقاز ‏)مهمان(،‏ انترپول.‏ همچنین این کشور عضویتسازمان های اقتصادی ذیل را دارا میباشد،‏ سازمان تجارت جهانی)1995(، فوروم اقتصادی جهانی ‏)مهمان(،‏ گروه کاری جلوگیری ازپول شویی )1991(، صندوق بین المللی پول.‏ ترکیه همچنین عضویتسازمان های نظامی چون،‏ ناتو و گروه همکاریهای بحری بحیرۀ سیاه)BLACKSEAFOR( را نیز دارا می باشد.‏به دنبال حمالت یازدهم سپتامبر،‏ ایاالت متحده امریکا با توجیه اینکهحمالت تروریستی در افغانستان طرح ریزی گردیده در هفتم اکتوبر2001 در چارچوب سازمان پیمان اتالنتیک شمالی علیه امارت طالباندست به حمالت نظامی زد.‏ این حمالت یکماه ادامه داشت تا اینکهنیروهای طالبان کابل را به قوت های ناتو رها کرده و به جنوبافغانستان عقب نشینی کردند.‏جمهوری ترکیه که شاهد و ناظر بر همه تحوالت در افغانستان بود،‏خود عمالً‏ نیز دست بکار شد و با اعزام نیروی 260 نفری در چارچوبناتو در تأمین صلح و ثبات فعاالنه نقش ایفا کرد.‏ روابط افغانستان وترکیه از سال 2001 بدینسو به شکل گسترده یی نهادینه شده است.‏جمهوری ترکیه با داشتن 1845 عسکر در چوکات آیساف،‏ درتأمین صلح و امنیت شهر کابل همکاری مینماید.‏ همچنین این کشوربازسازی والیت وردک را تحت نام پی آر تی عهده دار میباشد.‏در چهارم اپریل 2002 جاللتمآب حامدکرزی رئیس جمهوری کشوربرای اولین بار طی سفر رسمی از کشور ترکیه بازدید بعمل آورد.‏ دربیستم نوامبر 2005 رجب طیب اردوغان به عنوان اولین نخست وزیرجمهوری ترکیه از افغانستان دیدن نمود.‏متناسب به گذشته روابط تاریخی و فرهنگی میان دو کشور دوست،‏جمهوری ترکیه به همکاری های خویش با افغانستان در همه ابعادادامه می دهد.‏ کمک و همکاری های جمهوری ترکیه را میتوانبه بخش های،‏ اقتصادی،‏ صحی،‏ نظامی،‏ فرهنگی و همکاری هایمنطقوی تقسیم نمود.‏

28د گندهارا دلرغونۍ اوتاريخي سيميجغرافياىموقعيت اوتاريخي شاليدڅېړنوال عبدالرحيم بختانى خدمتگارگندهارا د افغانستان هغه لرغونۍ او تاريخي سيمه ده ، چې ډير اوږدتاريخ لري ، او د تاريخ په اوږدو کې دا سيمه د اقتصادي او فرهنگيله پلوه د اهميت وړ سيمه تيره شوې ده . دې سيمې په اوسنۍ زمانهکې هم خپل اقتصادي او فرهنگي ارزښت له السه نه دى ورکړي. په دې لنډه ليکنه کې ددې سيمې د جغرافياي موقعيت په اړه بهلنډه څيړنه وشی.‏ د گندهارا تاريخي سيمه د کابل سيند د پيل نه ترپايه پورې ټولې سيمې چې ددې سيند شاوخوا ته پراته دي راځي.‏د گندهارا د جغرافيايي موقعيت په اړه ډيرو پوهانو او محققينو دلرغوني معتبرو منابعو له مخې څېړنې ترسره کړي دي او ددې څېړنېپه نتيجه کې دا ثابته شوې ده چې د گندهارا سيمه همدغه د کابلسيند شاوخوا سيمې دي . د افغانستان نامتو لرغون پيژندونکي اومورخ ښاغلي علي احمد کهزاد ددې سيمې د جغرافيايي موقعيت پهاړه ليکي : )) د گندهارا سيمه د کابل د دري څخه تر پيښوره پورېټولي سيمې په برکې نيسي ، د کابل سيند او د هغه مرستياالن ددېسيمې څخه تيريږى.‏ گندهارا د پراخو ورشوگانو او ځنگلي سيمو پهلرلو سره د حيواناتو د روزلو لپاره ډير مساعد ځاى دى او ددې ځاىاوزې په ډيرو لرغونو سندرو کې ستايل شوي ده (( ١ .د گندهارا سيمه د تاريخ په مختلفو دورو کې په مختلفو نومونوياد شوى دى . پوهنوال رسول باورى ددې سيمې د مختلفو نومونواو همدارنگه ددې سيمې دستر فرهنگي مرکز په اړه داسي ليکي :‏»پخواني مورخينو او پوهانو د لرغوني افغانستان ختيځي چې د اوسنېهند تر شمالي څنډو رسيدلې،‏ د گندهارا په نوم يادي کړي دي«.‏يوناني مورخ هير و دوت او سترابون د گندهارا سيمه په خپلو آثاروکې د گنداريس په نوم ثبت کړي ده ، چې د کابل او کنړ ترمنځ پرتې سيمي يې په برکې نيولي . ددې سره سره چې د مقدونياسکندر په دوره کې د گندهارا نوم نه دى ياد شوى ، خو د يوناناو باختري دورې حکمرانانو په آثارو کې چې د لرغوني افغانستانپرټولو حدودو واکمن وه،‏ دا سيمه د گنداراتي )Gandarati( او ياگنداروا )Gandarwa( په نوم ياده کړيده ، چې ناگاهارا ‏)ننگرهار(‏، کوهش ‏)کونړ(‏ ، پورا شاپورا ‏)پيښور(‏ ، سراسواتى ‏)سوات(‏ سيمېپکښې شاملي دي.‏د گندهارا يو ستر فرهنگي مرکز د اوسنې جالل آباد مرکز ته څيرمهد هډي سيمه ده چې په پخوانيو متونو کې د هيلو په نوم ياده شويده. هيلو د لرغونو بودايانو د تبرک ځاى او د هغو د عبادت سترټاټوبۍوو . په هغو يو نليکونو کې چې د چيني زايرانو څخه راپاته دي ،ددې سيمې په هکله په زړه پورې او ارزښتناک معلومات شته . فاهيانلومړنۍ چيني زاير و چې په ٤٢٠ ميالدي کال يې د هډي ليدنه کړيده.‏له هغه وروسته سوينگ يون په ٥٢٠ ميالد کال کې هډي ته راغلى اونامتو چيني زاير هوونتسنگ په ٦٤٠ ميالدي کال هډه ليدلې او په دېاړوند زيات مطالب په خپلو ليکنو کې ثبت کړيدي (( )٢( .

29چهل زینه یکی از اماکن دیدنی در والیت قندهاراکاديميسن پوهاند عبدالشکور رشاد د لرغوني منابعو په استناد دگندهارا د جغرافيوي موقيعت او ددې سيمې د مساحت په اړه داسېليکي : )) گندهارا د افغانستان يوه ډيره زړه ، تاريخي او پخواني سيمهده ، چې پخپل وخت کې د علم او مدنيت زانگو بلل کيدله او دگندهاري مدنيت په نامه يو مدنيت ياديږي . هيوان څانگ او فاهيان دگندهارا د سيمې اوږده چې له شرق څخه غرب ته دى زر ‏))ليه((‏ ښيياو سور يې چې د سوات له لمنو څخه بيا تر کوهاټه پورې رسيږي، اته سوه ‏))ليه((‏ ښيي ، خو دغه اندازه چې مونږ په خپل حسابباندې را واړوو ، له زرو ‏))ليو((‏ څخه يو سلو شپږ شپيته ميله او له اتهسوه ‏))ليو((‏ څڅه يوسلو دري ديرش ميله جوړيږى . دا ساحه دوىگندهارا بللې او د گندهارا شرقي سيمې يې لغمان او ننگرهار ښودلياو دا شرط هم دوى ذکر کړى ، چې د کابل رود د واړو خواووآبادۍ ته گندهارا وايي او د کابل رود يې په منځ کې بهييږي (( ۳د افغانستان يو بل نامتو مورخ مير غالم محمد غبار د گندهارا دتاريخي سيمې د جغرافيوى موقعيت په اړه ژوره او هر اړخيزه څيړنهکړى ده،‏ ددې سيمې د موقعيت په اړه داسي ليکي : د گندهارا واليتد افغانستان په ختيځه برخه پروت دى . د هغه ختيځ لور ته يې د سندسيند ، لويديځ لور ته يې د هندوکش غرونه ، سوېل لورته يې د پاختيا( پکتيا ) واليت او زابل او شمال لور ته يې چترال ، نورستان او پنجشيرپروت دى . د گندهارا په مربوطاتو کې د پيښور ، اتک ، هشنغر ،سوات ، باجوړ ، بونير ، کابل ، لوگر ، وردک او کاپيسا سيمې دي .د گندهارا ډير لرغوني ښار بگرام دى . د گندهارا پورې مربوط نورېسيمې په الندې ډول دي : کابل ، پيښور ، اتک ، چاريکار ، نوښار ،برکي راجان ‏،جالل آباد ، تکري ، مندرور ، د لغمان چهار باغ ، اسمار، ښيوه او شيگي،‏ چغه سراى ، لعل پور ، جاللر ، شب قدر ، ديره ،امبيله ، تره کي ، ميان قلعه ، ناوه گى او نور .٤د پورتنيو ليکنو څخه د گندهارا د لرغوني سيمي جغرافيايي موقيعتڅرگند شو . د گندهارا سيمه د کابل سيند د پيل څخه تر پايه پورېد سيند دواړو خواوې ټولې عالقې پکې شامل دي . همدارنگه هغهسيندونه چې د کابل سيند سره گډيږي . ددې سيندونو شاوخوا ټولېعالقې د گندهارا سيمې پورې تړلې ده .د گندهارا لرغونې سيمه د ښه جغرافيايي موقعيت او آبادي ځمکيله امله د تاريخ په اوږدو کې د بهرنيو يرغلگرو د يرغلونو مرکز وو.‏د ميالد څخه ډير کلونه پخوا د سکندر مقدوني د زمانې څخه ترمعاصري دوري پورې په دې سيمه کې بهرني يرغلگرو خپلو يرغلونوته دوام ورکړي دى . د گندهارا په سيمه کې ددې يرغلونو لړۍ ډيراوږد تاريخ لري ، په دې برخه کې د گندهارا په سيمه باندې د تاريخپه مختلفو د ورو کې د ځينو مهمو بهرنيو يرغلونو په اړه لنډ معلوماتوړاندې کيږي .په ويدي سرودنو کې د گندهارا سيمه :ويدي سرودنه د افغانستان او سيمې د لرغونو تاريخي منابعو څخهشميرل کيږي . ويدي سرودنه نژدې دوه زره کاله مخکې د ميالدنهليکل شوى ده . په دې سرودنو کې د افغانستان او سيمې د تاريخ اوجغرافي په اړه په زړه پورې معلومات وړاندې کړى ده . په ويديسرودنو کې د گندهارا د لرغوني سيمې د سيندونو او ددې سيمېد اقتصادي اهميت په اړه هم ډير موضوعات لري . ‏))د ريگويد پهسردونو کې د افغاني سيمې د ډيرو سيندونو يادونه شوې ده لکهسنده هو ‏)سند(‏ ، کوبها ‏)کابل(‏ ، گوماتې ‏)گومل(‏ ، کرومو ‏)کورم(‏ ،سويتي ‏)سوات(‏ ورکه ‏)کونړ(‏ رودونه او گندهارا ‏)کابل مجرا(‏ (( ۵د ريگ ويدا سرودونه په تفصيل سره د کابل سيند او د هغه دمرستياالنو په اړه يادونه کوي . د گندهارا سيمه ، چې د کابل درېڅخه پيليږي او تر پيښوره پورې دوام کوي،‏ د کابل سيند او د هغهمرستياالن ددې سيمې څخه تيريږي.‏ د کلکتې کالج د تاريخ استاد‏))شاندارس((‏ د ريگ ويدا د سرودونو له مخې د گندهارا سيمه داسي

32چوک شهدا ، قندهاروالړل او د نوي دولت حاکميت په گندهارا او ټول افغانستان کېټينگ شو . په افغانستان کې ددې دولت حاکميت تر شپږمې ميالديپيړۍ )٥٦٥ ز(‏ کاله پورې دوام وکړ .په افغانستان کې د هيطل دولت له ړنگيدونه وروسته د گندهارا پهسيمه کې مختلفې سيمه ييزى واکمنۍ را منځته شوې . په ټولو کېد کابل رتبيل شاهانو سلسله ډير غښتلي پاچاهي وو،‏ چې تر نهمېميالدي پيړۍ پورې دوام وکړ . په دې ټوله دوره کې د گندهارا پهسيمه کې خلک د بودايى دين منلي وو((‏ ۱۰د گندهارا تاريخى سيمه د لرغونې زمانې نه تر اوسه پورې د تاريخپه مختلفو دورو کې خپل سياسي ، اقتصادي او جغرافيايي اهميت لهالسه نه دى ورکړى ، ځکه چې د ژوند ډير مهم ضرورتونه د اوبوڅخه تامينيږې او ددې سيمې د پيل نه تر پايه پورې د کابل په اوږدوکې پريمانه او به بهيږى . او سمهال ددې سيمې د پيل نه تر پايه پورېد بې شماره بندونو د جوړيدو امکانات ليدل کيږي،‏ که ددې سيندونود پاسه د بريښنا بندونه جوړ شي د ټول افغانستان د بريښنا اړتيا ليرېکيږي . د بريښنا د توليد په څنگ کې په دې سيمه کې د کانالونو دجوړيدو او د کبانو د روزلو لپاره ډير ښه شرايط برابر دي .منابع او مأخذونه:‏١- على احمد کهزاد ، تاريخ افغانستان ، جلد اول ، دوم و سوم ،انتشارات ميوند ، ١٣٨٤ ه ش ، کابل ، ص ٥٢٢- پوهنوال رسول باورى ، لرغونى افغانستان ، کابل ، ١٣٨٨ ه ل، ١٢٦ مخ‎٣‎‏-د سيمو تاريخي جغرافيه ، اکاديمسين پوهاند عبدالشکور رشاد ،ميوند کلتورى ټولنه ، کندهار ١٣٨٤ ه ل ، ٢٠٠ مخ .٤(- مير غالم محمد غبار ، جغرافياى تاريخى افغانستان ‏،انتشاراتميوند،‏‎١٣٨٢‎ ه ش کابل ، ص . ٦٩٥- پوهاند عبدالحى حبيبى ، د افغانستان لنډ تاريخ ، ژباړن : عبدالروفبينوا ، دانش خپرندويه ټولنه ، پيښور ، ١٣٨٢ ه ل ‎۱۱‎م٦- على احمد کهزاد ، تاريخ افغانستان ، جلد اول ، دوم و سوم ،انتشارات ميوند ، کابل ١٣٨٤ ه ش ، ‎۵۲‎مخ۷- پوهاند عبدالحى حبيبى ، د افغانستان لنډ تاريخ ، ژباړن : عبدالروفبينوا ، دانش خپرندويه ټولنه ، پيښور ، ١٣٨٢ ه ل ، ٤٧ مخ .۸- مير غالم محمد غبار ، افغانستان در مسير تاريخ ، کابل ، ١٣٤٦ه ش ‏،ص . ٥٠‎۹‎‏-اکاديمسين پوهاند عبدالشکور رشاد ، د سيمو تاريخي جغرافيه ،١٣٨٤ ه ل ، کابل ، ٢٤ مخ.‏۱۰- مير غالم محمد غبار ، جغرافياى تاريخى افغانستان ، انتشاراتميوند ، کابل ، ١٣٧٨ ه ش ، ص ٧٥

نگاهی به کشور هنگری وروابط آن با افغانستاننجیب اهلل علی خیلسفیر در هنگری

34معرفی کشور:‏هنگری یا مجارستان،‏ کشوریست که در قلب اروپا موقعیت دارد.‏ اینکشور ده میلیونی،‏ از لحاظ تاریخی بخشی از امپراطوری اتریش-‏هنگری بود که تا جنگ دوم جهانی ادامه یافت.‏ از نکته نظر موقعیتجغرافیائی،‏ هنگری با وصف آنکه مانند افغانستان،‏ یک کشور محاطبه خشکه است،‏ اما با داشتن مرز مشترک با هفت کشور اروپایی،‏ درواقع بحیث معبر اتصالی بین اروپای مرکزی و شرقی،‏ برای بسط وتوسعۀ تجارت و رفت و آمد مردم این کشور ها،‏ محسوب می گردد.‏در طی چندین دهه در هنگری،‏ نظام سوسیالستی مسلط بود که درنتیجۀ تحوالت دراماتیک اوایل سالهای‎90‎ میالدی،‏ در نظام سیاسیاین کشور تغییرات عمیقی رونما گردید و بعد از تدویر اولین انتخاباتآزاد و دموکراتیک چند حزبی،‏ این کشور از لحاظ اقتصادی،‏ مسیرمارکیت آزاد را تعقیب و نزدیکی روابط با جهان غرب را انتخابنمود که بدین ترتیب در سال 1999 به عضویت سازمان ناتو و در سال2004 به عضویت اتحادیۀ اروپا پذیرفته شد که در حال حاضر شاملقلمرو شنگن نیز می باشد.‏مردم مجارستان تاریخ و تمدن کهن دارند که در زایش و پرورشفرهنگ پربار این منطقه،‏ نقش سترگی داشته اند.‏ از لحاظ ترکیبنفوس،‏ حدود 90 در صد آنرا مجاری ها بحیث باشندگان اصلیاین سرزمین،‏ تشکیل می دهند که طبق برخی تحقیقات،‏ مجاری هادر قرن 9 میالدی،‏ از آسیای مرکزی به اروپای شرقی سرازیر شدهو شاید هم به سبب همین سابقۀ تاریخی باشد که مجاری ها با مردمافغانستان،‏ عالقمندی زیاد دارند.‏هنگری با داشتن مناظر و طبعیت نهایت زیبا،‏ مورد عالقۀ خاصتوریزم و گردشگری قرار گرفته است که از این جهت،‏ در ردیفپانزدهم در سطح جهان قرار دارد.‏ بزرگترین جهیل اروپایی مرکزیبنام Balaton( )Lake در هنگری و در صد کیلومتری بوداپستواقع می باشد که همه ساله،‏ میلیون ها تن از سراسر اروپا و سایر مناطقجهان برای تفریح به آنجا سفر مینمایند که از این هنگری مدرکعاید سرشار بدست می آورد.‏بوداپست:‏بوداپست پایتخت مجارستان،‏ یکی از زیباترین شهر های اروپاییبه شمار میرود.‏ دریای دانیوب از نقطۀ وسطی این شهر یک و نیممیلیونی،‏ عبور مینماید،‏ قسمت چپ دریا بنام بودا و سمت راست آنبنام پست یاد می شود که در واقع همین کلمۀ بوداپست از دو کلمهیعنی بودا و پست تشکیل یافته است.‏ قسمت بودای شهر،‏ دارای تپههای سرسبز)حدود بیست تپه(‏ بوده و دارای آب و هوای پاک،‏خانه های قیمتی بوده که تعداد کثیری از سفارتخانه های خارجیو همچنان وزارت امور خارجه و نیز ریاست جمهوری،‏ در آنطرف

واقع می باشد.‏قسمت دیگری از شهر یعنی پست که به سمت راست دریای دانیوبقرار دارد،‏ عمدتًا هوتل های مدرن و مفشن در امتداد دریا،‏ رستورانتها،‏ مغازه ها،‏ دفاتر تجارتی و بصورت کل به اصطالح ازدحام شهری،‏به همین سمت است.‏ یکی از محالت تاریخی و دیدنی طرف پستشهر عبارت از میدان قهرمانان)‏Square )The Heroes نام داردکه در مقابل پارک بزرگ شهر موقعیت دارد.‏ بر اساس پروتوکول،‏دیدن از میدان قهرمانان و گذاشتن اکلیل گل به یادبود قهرمانان وسرباز گمنام،‏ شامل برنامۀ رسمی مراسم تقدیم اعتماد نامۀ سفرایجدید التقرر ممالک خارجی در هنگری می باشد.‏نظام سیاسی:‏از نکته نظر حکومت و نظام سیاسی،‏ هنگری دارای سیستم دموکراسیپارلمانی بوده و احزاب سیاسی طبق قانون اساسی،‏ به مبارزات خویشاز طریق پارلمان ادامه میدهند که سیستم چند حزبی در این کشور،‏در اواخر دهۀ هشتاد میالدی،‏ ظهور کرده است.‏ حزب فدراسیوندموکراتان جوان یا )FIDESZ( بحیث حزب حاکم،‏ اکثریت کرسیهای پارلمان را در دست دارد که رئیس جمهور و صدراعظم کنونیمنسوب به همین حزب اند.‏ در مقابل آن،‏ حزب سوسیالیست بحیثاپوزیسیون عمده قرار دارد که این حزب در واقع جانشین حزبسوسیالیست کارگری پیشین بوده که در بین سالهای 1956 الی 1989قدرت را در اختیار داشت.‏حزب بر سر اقتدار،‏ بنابر داشتن اکثریت کرسی ها در پارلمان،‏ برخیتعدیالت مهم در قانونی اساسی وارد نمود که این تغییرات سببواکنش برخی کشور های اتحادیۀ اروپا و همچنان امریکا گردیدو حزب حاکم را به دلیل تمرکز بیشتر قدرت،‏ مورد انتقاد قرارداده که این قضیه یکی از مسایل مورد مهم در مناسبات هنگریبا ممالک غربی شمرده می شود.‏ در عین حال،‏ بر اساس برخی نظرسنجی ها،‏ در انتخابات آینده،‏ حزب حاکم 48 در صد آراء و حزبسوسیالیست،‏ 21 در صد آراء را به خود اختصاص خواهد داد.‏ بدینترتیب دیده می شود که حکومت فعلی،‏ از محبوبیت بیشتری درافکار عامه برخوردار می باشد.‏از جانب دیگر،‏ در مناسبات هنگری با عده یی از کشور هایهمجوار،‏ برخی مسایل مرزی و یا هم موضوع اقلیت ها در کشورهای یکدیگر،‏ سایه افگنده است که سعی میشود تا این گونه قضایا،‏از طریق مذاکرات و تفاهم حل و فصل گردد.‏ عرصۀ مهم دیگرپالیسی خارجی هنگری را بسط و توسعۀ مناسبات دو جانبه با کشورهای آسیایی،‏ عربی و آفریقایی،‏ در چوکات نقشۀ راه به اصطالحEast« »Looking to the تشکیل میدهد.‏ هدف از این سیاستجدید عبارت از آن است که چون در طی بیست سال گذشته،‏ روابطهنگری با کشور های اروپایی در سطح الزم انکشاف یافته،‏ بنًا الزماست تا در مناسبات بین المللی این کشور،‏ با دید وسیعتری نگریستهشود.‏ بنا بر همین امر است که هنگری در تالش گسترش مناسبات درابعاد مختلف با کشور های ترکیه،‏ روسیه،‏ چین،‏ هند و همچنان کشورهای عربی،‏ از جمله عربستان سعودی،‏ قطر،‏ اردن و غیره بر آمده کهبرنامه های زیادی در این راستا در حال اجراء می باشد.‏افغانستان و هنگری:‏افغانستان و هنگری طی سالیان متمادی با هم مناسبات دوستانه داشته،‏چنانچه مناسبات سیاسی بین دو کشور،‏ بر اساس موافقتنامۀ که بتاریخ25 اگست 1934 در سطح سفرای وقت افغانستان و هنگری در انقرهبه امضأ رسید،‏ برقرار گردید.‏ در سال 1977، مناسبات دیپلوماتیک درسطح سفیر غیر مقیم بین دو کشور تأسیس گردید که این مسوولیترا سفیر افغانستان در پراگ و سفیر هنگری در تهران،‏ به عهده داشتند.‏متعاقبًا در سال 1978، نمایندگی های سیاسی دو کشور بطور مقیمدر کابل و بوداپست ایجاد گردید که تا سال 1994، فعالیت داشت.‏در این مرحله،‏ برخی موافقتنامه های همکاری از جمله،‏ موافقتنامۀتجارتی سال 1974، موافقتنامۀ ترانسپورت بین المللی زمینی سال1977، موافقتنامۀ علمی و تخنیکی سال 1977 و قرار داد دوستی وهمکاری متقابل سال 1982 میان دو کشور به امضأ رسید که برایانکشاف افغانستان و تربیۀ کادر ها،‏ از اهمیت ویژۀ برخور دار بودهاست.‏ این موافقتنامه ها بنابر عضویت هنگری در اتحادیۀ اروپا و یاهم ختم معیاد آن،‏ از اعتبار ساقط گردیده است.‏ همچنان در سالهای1980، هنگری در عرصۀ کوبالت تراپی در افغانستان،‏ همکاری داشتکه یک پایه ماشین کوبالت ساخت آنکشور غرض تشخیص و تداوی

36امراض سرطانی،‏ در شفاخانۀ علی آباد کابل به کمک متخصصینهنگری،‏ نصب گردیده بود.‏از اواسط سالهای 1990 به بعد،‏ مناسبات بین دو کشور بطور غیرمقیم از طریق سفارت افغانستان در اتریش که از حکومت مجاهدیننمایندگی می کرد و همچنان سفارت هنگری در تهران،‏ به پیشبرده میشد.‏ بعد از سقوط رژیم طالبان و رویکار آمدن نظام جدید درافغانستان،‏ مناسبات دو کشور دو باره گرم گردید،‏ چنانچه در سال2003 هنگری سفارت خویش را در کابل دوباره بازگشایی نمود ودر چوکات آیساف و قوای ناتو،‏ در استقرار امنیت و بازسازی درافغانستان،‏ سهیم گردید.‏ بالمقابل،‏ جمهوری اسالمی افغانستان،‏ آقایدوکتور ضیا نظام سفیر مقیم افغانستان در ویانا را بحیث سفیر غیر مقیمدر هنگری تعیین نمود که موصوف اعتماد نامۀ خود را بتاریخ 25 می2005 مطابق 4 جوزا 1384 به رئیس جمهور آنکشور تقدیم نمود.‏در بین سالهای 1994 الی ، 2012 به دلیل شرایط و اوضاع نا مساعدافغانستان،‏ مناسبات بین دو کشور در سطح غیر مقیم ادامه داشتتا اینکه بر اساس تصمیم مقامات عالیۀ کشور و عالقمندی جانبهنگری،‏ سفارت افغانستان در آنکشور بعد از گذشت بیش از 18سال،‏ دوباره بازگشایی و آقای نجیب اهلل علی خیل بحیث سفیر ونمایندۀ فوق العادۀ جمهوری افغانستان مقیم هنگری تعیین گردید کهوی اعتماد نامۀ خو درا طی مراسم خاص تشریفاتی به تاریخ 3 دسمبر2012 مطابق 13 قوس 1391، به جاللتمآب یانوش آدر رئیس جمهورآنکشور،‏ تقدیم نمود.‏نقش هنگری در ده سال اخیر در افغانستان:‏چنانچه گفته شد،‏ بعد از استقرار نظام جدید در افغانستان،‏ کشورهنگری با ابراز عالقمندی جهت تعمیق مناسبات،‏ سفارت خویش رادر افغانستان بازگشایی و از سال 2003 به این سو در چوکات آیسافو قوای ناتو در استقرار امنیت افغانستان،‏ سهم دارد که در حال حاضرحدود 500 عسکر آنکشور در نقاط مختلف افغانستان بخصوصجهت تأمین امنیت میدان هوایی کابل،‏ مستقر هستند.‏ عالوه بر آن،‏تیم پی.آر.‏ تی آنکشور از سال 2006 الی ماه مارچ 2013 در والیتبغالن مصروف فعالیت های عمرانی بود که در این مدت به ارزشهفت و نیم میلیون یورو،‏ در اعمار مکاتب،‏ کلینیک های صحی،‏آب آشامیدنی،‏ اعمار پل ها و ده ها پروژۀ بازسازی،‏ نقش مهمی ایفانموده است.‏ این کشور در کنفرانس های شیکاگو و توکیو بالترتیببه ارزش یک و نیم میلیون و یک میلیون دالر امریکایی،‏ تعهد کردهاست.‏ هنگری عالقمند است تا به ماموریت خویش در چوکات ناتو،‏بعد از سال 2014 نیز در افغانستان ادامه دهد.‏از جانب دیگر،‏ به تعداد 24 تن از محصلین افغان در سطح لیسانس و6 تن در دورۀ ماستری،‏ مصروف تحصیل در هنگری هستند که اخیرًاآنکشور اعطای ده بورس تحصیلی دیگر را به افغانستان اعالم نمود وامکانات افزایش این بورس ها در آینده موجود می باشد.‏زمینه های گسترش مناسبات:‏با توجه به عالقمندی عمیق دو طرف مبنی بر بسط و توسعۀ مناسبات،‏فرصت ها و زمینه های زیادی همکاری و همیاری بین افغانستان وهنگری موجود می باشد.‏ در عرصۀ سیاسی،‏ نیاز به ارتقأ سطح تماسها بین مقامات وزارت امور خارجۀ دو کشور دیده می شود که برایاین هدف،‏ سفر جناب محترم وزیر امور خارجۀ افغانستان به هنگریکه بر اساس دعوتنامۀ وزیر امور خارجۀ آنکشور،‏ در نیمۀ دوم سال2013 انجام خواهد شد،‏ از اهمیت ویژۀ برخور دار می باشد.‏ توقعمیرود که در جریان این سفر،‏ یادداشت تفاهم مشورت های سیاسیبین وزرای امور خارجۀ دو کشور،‏ به امضأ برسد.‏ این سند چارچوببازدید های متقابل مقامات وزارت های امور خارجۀ دو کشور رابطور متناوب در کابل و بوداپست،‏ پایه گذاری خواهد کرد.‏در عرصۀ امور امنیتی،‏ نشانه های از تمایل هنگری برای تداومماموریت در افغانستان بعد از سال 2014، موجود است که بازدیداخیر وزیر دفاع آنکشور از افغانستان و انجام مالقات با وزیر دفاع ملیکشور،‏ در همین راستا بوده است.‏ آموزش منسوبین اردو و پولیس،‏بخش مهم همکاری آتیه را تشکیل خواهد داد.‏در بخش سکتوری زمینۀ همکاری ها در ساحات تجارت،‏ زراعت،‏امور صحی،‏ علمی و تخنیکی و سرمایه گذاری هنگری در افغانستانمساعد است،‏ چنانچه این گونه همکاری ها در گذشته موجود بودهاست.‏ هنگری در سکتور زراعت و مالداری و استخراج معادن ازامکانات تخنیکی و تجارب زیادی برخور دار است و عالقمند سرمایهگذاری در این ساحات می باشد.‏ در بخش فرهنگی و تحصیل،‏ اینکشور دارای پوهنتون ها و مؤسسات معتبر تحصیالت عالی در سطحاروپاست که به دلیل سطح بلند آموزش و نیز فیس کم،‏ عدۀ زیادیاز محصلین خارجی بشمول اروپای غربی،‏ در این کشور مصروفتحصیل اند و برای افغانستان که به تربیۀ کادر های مسلکی نیاز دارد،‏فرستادن جوانان برای تحصیل به این کشور حایز اهمیت فراوان بودهو این نمایندگی در تالش است تا زمینۀ عقد موافقتنامۀ همکاریفرهنگی بین دو کشور را فراهم گرداند.‏آنچه مربوط به تعداد مهاجرین افغان در هنگری می شود،‏ نظر بهبرخی ارقام،‏ در حدود 700 الی 1000 هموطنان افغان،‏ در این کشوراقامت دارند که بیشتر آنان کسانی هستند که در جریان سالهای قبلبرای تحصیل به این کشور آمده و بعد از ختم تحصیل،‏ در هنگریباقی مانده اند.‏ اکثریت افغانها در این کشور،‏ مصروف تجارت و کاردر بازار بوده و تعدادی هم به مشاغل رسمی نیز مصروف می باشند.‏

عساکر آلمانی بعداز سال 2014 درافغانستان می مانندحسیب نوری

38حکومت آلمان از کشورهای عضو ناتو خواسته استکه به طرح های کنونی مبنی بر باقی ماندن شماری ازنیروهای بین المللی در افغانستان بعد از سال 2014پابند باشند.‏ آلمان گفته است که افغانستان بعد ازخروج نیروهای ناتو نباید تنها گذاشته شود.‏آلمان قبالً‏ آمادگی خود برای سهم گیری در ماموریت بعدی ناتودر افغانستان را اعالم کرده است.‏ قرار است براساس این برنامه،‏ ازسال 2015 از هشت تا دوازده هزار سرباز بین المللی برای آموزش،‏مشوره دهی و کمک نیروهای افغانستان در این کشور باقی بمانند.‏آلمان پیشنهاد کرده است که می خواهد از 600 تا 800 سرباز را دراین ماموریت جدید ناتو بفرستد که در کابل و شمال افغانستان مستقرخواهند شد.‏توماس دیمیزیر،‏ وزیر دفاع آلمان در گفتگو با روزنامه ‏»تتس«‏ ازشرکایش در ناتو خواست که به طرح کنونی مبنی بر استقرار هشتتا دوازده هزار سرباز در افغانستان سر از سال 2015 ایستادگی کنند.‏دیمیزیر گفته است که آلمان یک پیشنهاد مشروط را براساس طرحکنونی ناتو پیشکش کرده است.‏ در عین حال او افزوده است:‏ ‏»درصورتی که ایاالت متحده امریکا،‏ ایتالیا و یا کدام کشور دیگر از اینطرح خود را به عقب کشند،‏ ما نیز نمی توانیم روی آن ایستادگیکنیم«.‏ به گفته او،‏ آلمان نمی تواند تنها کشوری باشد که در خارجاز کابل،‏ پایتخت افغانستان،‏ حضور داشته باشد.‏جان کری،‏ وزیر خارجه ایاالت متحده امریکا اخیرًا از پیشنهاد آلمانبرای ابقای 600 تا 800 سرباز در افغانستان،‏ به مثابه ‏»قدرت رهبری«‏استقبال نمود اما تاهنوز ایاالت متحده امریکا که بیشترین نیروینظامی را در افغانستان دارد،‏ در مورد شمار سربازان اش بعد از سال2014 در افغانستان چیزی نگفته است.‏ناتو می خواهد تا اخیر سال 2014 عملیات جنگی اش را در افغانستانپایان دهد،‏ اما پس از آن با ماموریت جدید در نقش مشورتی،‏آموزشی و کمکی در این کشور باقی می ماند.‏ گیدو وستروله،‏ وزیرخارجه آلمان در نشست بهاری وزرای خارجه ناتو در بروکسل گفتکه ناتو نمی خواهد افغانستان را ‏»تنها بگذارد و خالیی در عقب اشنمی گذارد«.‏وستروله افزود که ‏»در غیر آن صورت،‏ این خطر بزرگ وجوددارد که آنجا دوباره به پناهگاه های امن تروریست ها تبدیل شود«.‏وستروله به این نظراست که پیشنهاد شمار نیروهای کشورش،‏ عجوالنهو نامناسب نیست،‏ بلکه از جانب دیگران نیز ‏»بسیار مثبت«‏ ارزیابیشده است.‏وستروله گفت:‏ ‏»برای سایر کشورها نیز مهم است تا بدانند که ماآلمانی ها برای چه چیزی آمادگی داریم تا آنها نیز به سهم خود شان

39خانم انگال مرکل صدراعظم آلمان با شماری از سربازان آلمانی مقیم افغانستانمشورت کنند که به نظر شان چه کمک کرده می توانند«.‏ این مطلببعدتر توسط جان کری تأیید شد و با تأکید مراتب تشکرش را از اینپیشکش آلمان ابراز داشت.‏اما فرانس تیمرمن،‏ وزیر خارجه هالند با این نظر مخالفت کرد وگفت،‏ حکومت وی هنگامی به این مسأله می پردازد که ‏»ما بدانیمبرنامه امریکایی ها چیست«.‏ شاید هنوز ماه ها را در بر بگیرد تا سایرکشورها ارقام دقیق سربازان و کمک های شان برای افغانستان راتثبیت کنند.‏اندرس فوگ راسموسن،‏ دبیرکل سازمان پیمان اتالنتیک شمالی‏)ناتو(‏ پیش شرط ها در مورد شمولیت طالبان در یک راه حل سیاسیرا تکرار کرد.‏ او گفت که نخست باید حکومت افغانستان نقشرهبری کننده داشته باشد،‏ دوم این که گروه های شرکت کننده،‏قانون اساسی به شمول حقوق بشر و حقوق زنان را رعایت کنند وهمچنان طالبان همه ارتباطات شان با گروه های تروریستی را قطعنمایند.‏ به گفته راسموسن،‏ ‏»هرگاه همه این شرایط برآورده شوند،‏شانسی به راه حل سیاسی باید داده شود«.‏حکومت جمهوری فدرالی آلمان پیش از شروع گفتگوهای بینالمللی،‏ شمار نیروهای اردوی کشورش را که قرار است در آینده درافغانستان باقی بمانند،‏ اعالم کرده است.‏ این شمار البته باید از سویکابینه و پارلمان این کشور تصویب گردد.‏توماس دیمیزیر و وستروله،‏ وزیران دفاع و خارجه جمهوری فدرالیآلمان روز پنج شنبه )29 حمل/‏ 18 اپریل(‏ در یک کنفرانس خبریکوتاه نکات اساسی ماموریت بعدی اردوی کشورشان در افغانستانرا اعالم کردند.‏ آنها بیان داشتند که آلمان آماده است از شروع سال2015 میالدی برای دو سال از 600 تا 800 سرباز را در ماموریتافغانستان توظیف کند.‏این دو وزیر کابینه آلمان تصریح کردند که نیروهای آلمانی مانندماموریت کنونی،‏ در کابل و بیشتر در شمال افغانستان توظیف خواهندشد.‏ دیمیزیر گفت:‏ ‏»ما آماده ایم که به عنوان یک ملت رهبریکننده،‏ با حمایت دیگر دولت ها،‏ مسوولیت را به عهده بگیریم«.‏ بهگفته او،‏ بعد از دو سال باید کابل در مرکز توجه این ماموریت باشدو به این هدف حضور 200 تا 300 سرباز در کابل در نظر گرفته شدهاست.‏وزیر دفاع آلمان به این نظر است که شمار پیشبینی شده در مجموعبرای یک ماموریت نظامی مناسب می باشد.‏ این نیروها به آموزش ومشوره دهی نیروهای افغان مصروف می شوند.‏دیمیزیر گفت که در مورد این پیشنهاد با دیگر کشورهای شامل درماموریت افغانستان گفتگو می شود.‏ او افزود که متقاعد شده است بادر دسترس گذاشتن این تعداد سربازان،‏ آلمان مکلفیت خود را درمقابل افغانستان و همکاران بین المللی اش انجام می دهد.‏

45فرهنگی و همچنان در راستای مبارزه با تهدیدهای مشترکی که با آنهامواجه هستیم به شمول مواد مخدر.‏ ما در ده سال گذشته به صورتبی سابقه یی روابط نزدیک به شمول سفر های مقامات بلند رتبه هردو کشور را داشته ایم.‏ بیشترین تعداد موافقت نامه ها و اسناد دیگرهمکاری های دو جانبه را با جمهوری اسالمی ایران امضا کردیم وحجم روابط اقصادی،‏ حجم تجارت بین دو کشور در ده - یازده سالگذشته افزایش بی نظیری داشته است.‏ ما امیدوار هستیم که بتوانیم دردوران حکومت رئیس جمهور جدید ایران روابط و همکاری ها بیندوکشور را در تمام ساحات،‏ گسترش بیشتر ببخشیم.‏ البته در رابطهبه موضوع روابط جمهوری اسالمی ایران با جهان غرب،‏ موقف مابسیار روشن بوده است به شمول روابط جمهوری اسالمی ایران ومشکالتی که این کشور با ایاالت متحده امریکا دارد و آن هم ایناست که دولت افغانستان همیشه خواستار رفع،‏ حل و فصل مسایلمورد مناقشه و منازعه بین ایران و غرب از راه های سیاسی است.‏ ماهرگز و به هیچ صورتی طرفدار و یا خواهان افزایش تنش و یا منازعهدر منطقه نیستیم،‏ بلکه شدیدًا مخالف آن هستیم و امیدوار هستیم کهجمهوری اسالمی ایران و کشورهای غربی که با آن ها در روابط شانمشکالت و چالش هایی دارند؛ بتوانند این مشکالت و چالش ها رااز طریق مذاکره و در کل از راه های سیاسی حل کنند و نهایتًا ماامیدوار هستیم که در چارچوب بزرگتری همکارهای منطقوی بتوانیمکه همکاری ها خود را،‏ روابط خود را در راستای تقویت اعتماددر سطح منطقه،‏ در راستای افزایش همکاری های صادقانه و عملیعلیه مشکالت و چالش های مشترکی که ما داریم و همچنان برایاستفاده از فرصت های بزرگی که پیش روی تمام منطقه قرار دارد،‏ باجمهوری اسالمی ایران همکار و هم دست باشیم.‏پوښتنه:‏د سی ان ان خبریال – د هیواد امنیتی-‏ اقتصادی-‏ سیاسی وضعیت تهپه کتو سره داسی ښکاری چی افغانستان خپل یوازینی حامی امریکابولی،‏ خو امریکا تل افغانستان هیلو ته مثبت ځواب نه ده ویلی،‏ پوښتنهمی د دیورند له کرښی په افغانستان د راکټی بریدونو په هکله ده،‏چی امریکا تل د داسی بریدونو په هکله غلی پاتی ده،‏ که څه همریاست جمهوری دا غوښتنی په وار وار کړی خو هغوی یا بی خبریښودلی او یا یی په تشو خبرو ځان تیر راوړی دی،‏ په دی اړه ستاسوتبصره څه ده،‏ ولی امریکا داسی ځان بی خبره نیسی،‏ که څه هم داد افغانستان او امریکا تر منځ د ستراتیژیک تړون یوه برخه هم ده چیامریکا به د افغانستان د دښمنانو په مقابل کی دریږی؟موسی زی:‏د سرحدی پولیسو په پوسته باندی برید هغه موضوع ده چی موږ یی دپاکستان له دولت سره څیړو،‏ له هغوی نه مو توضیحات غوښتی دی،‏دا د افغانستان او پاکستان تر منځ یوه موضوع ده او دا تر هغه ځایهپوری لویه موضوع نه ده چی په دی کی موږ خپل نړیوال متحدیند امریکی متحده ایاالتو په شمول باندی راګډ کړو،‏ دی موضوع تهموږ خپله رسیدګی کوالی شو او لکه څنګه چی تاسو خبر یاستموږ پرون د پاکستان سفارت سرپرست ته وویل چی موږ نه غواړوداسی بریدونو ته بالمثله ځواب ووایو،‏ په اصولو کی،‏ ځکه چی هغهخلک چی د ډیورنډ له کرښی هاخوا اوسیږی هغه هم زموږ خلکدی هغوی هم د افغانستان خلک دی او موږ نه غواړو چی هغو تهآسیب ورسیږی،‏ ولی که چی په راتلونکی کی داسی بریدونه تکرارشی نو بیا به افغان امنیتی ځواکونه د ځان لپاره دا حق محفوظ وساتیترڅو د پاکستان پر نظامی پوستو باندی د ډیورنډ د کرښی په اوږدوکی بالمثله ځواب ووایی،‏ ولی مشخصًا ستاسو د پوښتنی په ځوابکی لکه څنګه چی ما وویل دا موضوع تر هغی اندازی پوری لویهنه ده چی موږ په دی کی یا د هغی د حل او فصل لپاره خپل نړیوالمتحدین شامل کړو،‏ دا موضوع موږ په خپله حل کوالی شو،‏ خپلهرسیدګی ورته کوالی شو او ستاسو خبره سمه ده چی د امریکیمتحده ایاالت زموږ تر ټولو مهم او لوی نړیوال متحد ده ولی زموږیوازینی نړیوال متحد نه ده،‏ موږ نور ډیر عمده نړیوال متحدین لروچی په تیرو لسو-‏ دولسو کلونو کی او له هغه څخه زیات زموږ پهڅنګ کی والړ دی،‏ زموږ سره ګډ اهداف لری،‏ د تروریزیم سرهپه مبارزه کی او د نورو هغو تهدیداتو سره په مبارزه کی چی موږورسره مخامخ یو او همدا راز د افغانستان د دموکراسی نه په مالتړکی زموږ سره والړ دی.‏سوال:‏امینی از روزنامه سخن جدید.‏ بعد از انتخابات در پاکستان حمالتانتحاری در افغانستان نسبت به قبل بیشتر شده است،‏ آیا این دو مسئلهبا هم ارتباط دارد.‏ برخی از کارشناسان و اذعان عامه بر این نظر هستندکه ارتباطات تنگاتنگی بین حمالت انتحاری و انتخابات پاکستانوجود دارد.‏ سوال دومی که داشتم بحث لویه جرگه و بحث پیمانامنیتی بود،‏ میخواستم بپرسم که دقیقًا این لویه جرگه چه وقت برگذارمیشود؟

46موسی زی:‏امیدوار هستیم کدام ارتباطی وجود نداشته باشد.‏ اما نکته مهم ایناست که تروریستان علی الرغم اینکه تالش کردند حمالت خود راافزایش بدهند،‏ در تقریبًا تمام حمالت خود ناکام بودند،‏ خاصتًا دراکثر حمالتی که کوشش کردند در داخل شهر کابل انجام دهنداما مبارزه بر حق ما و مردم افغانستان علیه تروریزم ادامه دارد وادامه خواهد داشت،‏ اما در عین زمان ما امیدوار هستیم که با انتخابحکومت جدید در پاکستان،‏ بتوانیم یک صفحه جدیدی را در روابطبین افغانستان و پاکستان ورق بزنیم و بتوانیم که از این به بعد درراستای مبارزه با تهدیدات مشترکی که هر دو کشور با آن مواجههستند و در راستای استفاده از فرصتهایی که جلوی هر دو کشوروجود دارد،‏ همکاری علمی،‏ صادقانه و همکاری جدی جمهوریاسالمی پاکستان را با خود داشته باشیم.‏سوال دوم شما در رابطه به لویه جرگه،‏ تاریخ مشخص تعیین نشده امامهم این است که مسئوده نهایی موافقت نامه همکاری های امنیتی ودفاعی بین ایاالت متحده امریکا و جمهوری اسالمی افغانستان به لویهجرگه ارائه میشود و مشورت و نظر اشتراک کنندگان لویه جرگه درمورد آن گرفته میشود.‏سوال:‏جاوید روشن از آژانس باختر.‏ میشود درمورد سفر وزیر امور خارجهبه اردن کمی جزئیات بیشتر ارائه کنید و آیا اردن قبالً‏ با افغانستانهمکاری داشته،‏ اگر داشته در کدام عرصه ها بوده است؟موسی زی:‏البته افغانستان و اردن به صفت دو کشور مسلمان،‏ دو کشوریکه مشترکات بسیار زیاد فرهنگی و مدنیتی با هم دارند،‏ ما روابطبسیار دوستانه و نزدیک داریم و طی یک دهه گذشته دولت شاهیاردن یک تعداد عساکر خود را در چوکات نیروهای بین المللی درافغانستان در قلمرو کشور مستقر کرده بودند که آنها نقش بسیارموثر و مثبتی نیز داشتند،‏ در این راستا یک تعدادی عساکر اردنی درافغانستان تلف شده اند و این کشور قربانی داده که ما به خاطر اینقربانی های آنها ممنون بوده و اظهار سپاس می کنیم و در عین زمانبه صفت دو کشوری که در یک منطقه بزرگ قرار داریم،‏ به صفتدو کشوری که با تهدید مشترک تروریزم و افراطیت مواجه هستیمو دو کشوری که متیوانند از تجربه یکدیگر بیاموزند،‏ میخواهیم تاروابط و همکاری های خود را بیشتر از پیش گسترش دهیم.‏ در عرصههای اقتصادی به شمول سکتور زراعت،‏ اردن مانند افغانستان کشوریدارای بعضی مناطق کم آب است،‏ بنًا از تجارب آنها ما میتوانیم کهبرای بهبود سکتور زراعت در مناقطق کم آب افغانستان استفاده کنیم.‏در بخش همکاری های تحصیالت عالی،‏ در بخش همکاری هایصحی و در عرصه های دیگر همکاری های دو جانبه بین افغانستان واردن و همچنان در چارچوب تبادل مشورت ها در سطح باال در موردتحوالتی که در منطقه در حال جریان است به شمول اوضاع سوریهکه کشور همسایه اردن است و همچنان اوضاع دیگر منطقوی،‏ تبادلمشورت و تبادل گفتگو صورت گیرد.‏ در ده سال گذشته ما توانستهایم در یک قالب بزرگتر روابط خود را با جهان اسالم و با کشورهایعربی گسترش ببخشیم.‏ امروز روابط ما با کشورهای اسالمی خاصتًاکشورهای عربی در مقایسه با هر مقطع دیگر تاریخ،‏ نزدیکتر است.‏و ما امیدوار هستیم که بتوانیم این روابط و همکاری ها را در ابعادمختلف آن خاصتًا همکاری های اقتصادی و سیاسی گسترش بخشیدهو آنها را عمیق تر بسازیم.‏سوال:‏جوینده از تلویزیون خورشید.‏ تخطی نظامیان پاکستانی در مرز هایبین دو کشور بی پیشنینه نبوده و حکومت پاکستان همواره اعتراضهای حکومت افغانستان را با خاموشی جواب داده است.‏ در صورتادامه این تخطی های مرزی،‏ حکومت افغانستان با چه رویکرد تازهیی به این تخطی های مرزی نظامیان پاکستان پاسخ خواهد گفت؟موسی زی:‏ این سوال شما را پاسخ داده ام.‏ ما از آنها در این موردخواهان توضیحات شدیم تا مشخصًا برای ما واضح بسازند که اینحمله از کجا شد،‏ چرا و به چه دلیل شد،‏ چه کسی مسوولیت اینحمله وحشیانه و این حمله تحریک کننده را دارد و در عین زمان درصورت ادامه همچون حمالت ما بسیار به وضاحت به جانب پاکستانیابالغ کردیم که قوای امنیتی افغان این حق را برای خود محفوظخواهند داشت تا علیه پوسته های امنیتی و پوسته های نظامی پاکستانیدر امتداد خط دیورند عمل باالمثل را انجام بدهند.‏تشکر/‏ دیره مننه

ناتوبعد از 2014چهره عوضمی کندعبدالباسط

48با آنکه نگرانی های امنیتی در میان مردم افغانستان با نزدیک شدنسال 2014 بیشتر شده می رود،‏ اما ناتو متعهد گردیده است تا بعد ازسال 2014 افغانستان را تنها نگذاشته و همکاری های خود را با اینکشور ادامه خواهد داد.‏این تصمیم در نشست وزیران خارجۀ ناتو که بتاریخ 4 ثور 1392 درمقر این سازمان در بروکسل برگزارشد،‏ اتخاذ گردید.‏در این نشست چالشهای امنیتی فراراه ناتو تا سال 2014 و پس ازآن،‏ مشورت با کشورهای عضو آیساف،‏ گفتگو با روسیه،‏ مسایلامنیتی سوریه،‏ تهدیدهای ناشی از عملکرد کوریای شمالی،‏ برگزاریدور جدید فعالیت شورای همکاری ناتو-روسیه،‏ توافق روی صندوقوجهی مراقبت از هلیکوپترهای نیروهای افغان و آموزش‏ های مسلکیارتقای ظرفیت نیروهای هوایی افغان از محورهای مباحث این نشستبود که روی هر یک آن بحث شده و توافق بعمل آمد.‏خانم وانا النگسکو،‏ سخنگوی سازمان ناتو،‏ بتاریخ ۳ ثور،‏ در یککنفرانس خبری در جمع خبرنگاران در بروکسل،‏ گفت که سال2014 به معنای پایان ماموریت ناتو در افغانستان نیست،‏ بلکه آغازصفحۀ جدیدی از ماموریت ناتو در این کشور است .خانم وانا به این باور است که همکاری ناتو با افغانستان،‏ به یک جادهدو طرفه شباهت دارد.‏ او می‏ گوید که افغانستان نیز در برابر به دستآوردن کمک‏ های ناتو،‏ تعهداتی را که شامل مبارزه با فساد،‏ ایجادزمینه برای حاکمیت قانون و حمایت از دموکراسی مبارزه با کشتخاشخاش و تولید مواد مخدر است و افغانستان در نشستهای قبلی،‏از جمله در نشست بن در سال 2011 وعده سپرده بود،‏ عملی میکند.‏این نشست با شرکت 50 وزیر خارجه از کشورهای عضو سازمانناتو و کشورهایی که در چارچوب آیساف )ISAF( عضویت دارند،‏برگزار شد.‏ در این نشست در حالیکه زلمیرسول،‏ وزیر امور خارجهافغانستان نیز حضور داشت،‏ راسموسن دبیر کل سازمان ناتو طیسخنرانی خویش،‏ گفت:‏ ‏»ما در مورد انگیزه‏ هایی که نزد طالبانوجود دارد،‏ گمانه ‏زنی نمی‏ کنیم،‏ بلکه در تالش هستیم تا یک راه‏حل سیاسی را برای دست ‏یابی به صلح در افغانستان،‏ جستجو کنیم«‏در این نشست آقای راسموسن،‏ یکبار دیگر بر شرایط ناتو در روندگفتگوهای صلح افغانستان تأکید کرده،‏ گفت : ‏»شرایطی برایموفقیت روند صلح وجود دارد،‏ که باید در نظر گرفته شود،‏ اینشرایط عبارت از رهبری روند صلح ازسوی افغانها،‏ احترام گروههایطرف مصالحه به دموکراسی و ارزشهای حقوق بشر و همچنان قطعرابطۀ شورشیان با گروه‏ های تروریستی جهان می باشد.«‏آقای راسموسن خاطر نشان ساخت که انتخابات افغانستان،‏ یکمسوولیت داخلی است و چیزی که ناتو انتظار دارد،‏ برگزاری یکانتخابات شفاف است.‏او می گوید:‏ « ما در مواردی که به امنیت انتخابات رابطه دارد،‏نشست عمومی سران ناتو،‏ شیکاگو،‏ ایاالت متحده امریکاحمایتهای الزم را انجام می‏ دهیم،‏ اما برگزاری انتخابات یک روندافغانی و مسوولیت خود افغان‏ هاست.«‏اندرس فوگ راسموسن سرمنشی عمومی ناتو می گوید که عالوه بر28 کشور عضو این سازمان،‏ 8 کشور دیگر نیز آمادگی خود را برایهمکاری با افغانستان پس از سال 2014 اعالم کرده اند.‏راسموسن تاکید کرد:‏ تا پایان سال 2014 دو سال زمان در اختیارداریم و انتظار می رود که کشورهای بیشتری آمادگی شان را برایکمک به افغانستان،‏ اعالم کنند.‏شرکت کنندگان در این مجلس روی پروسه صلح،‏ کمک مالی،‏انتقال مسوولیت های امنیتی و حمایت کشورهای بین المللی پس ازسال 2014 بحث و رایزنی می کنند.‏وی تاکید کرد که براساس درخواست های دولت افغانستان،‏ ناتو تاپس از سال 2015 ماموریت جدید را در این کشور آغاز خواهد کرد.‏آقای راسموسن گفت:‏ پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستانتا هر زمانی که دولت این کشور خواسته باشد ناتو در کنار افغان هاخواهد ماند.‏دبیر کل ناتو تاکید کرد که تقسیم اوقات زمانی،‏ مبنی بر حضورنیروهای ناتو پس از سال 2014 در افغانستان هنوز به تصویب نرسیدهاست.‏شماری از ناظران نیز بر این باورند که با حضور حمایتی نیروهایخارجی پس از سال 2014 در افغانستان،‏ روند برقراری صلح و ثباتدر کشور بهتر به پیش خواهد رفت.‏همچنان شرکت کنندگان در این مجلس روی پروسه صلح،‏ کمکمالی،‏ انتقال مسوولیت های امنیتی و حمایت کشورهای بین المللیپس از سال 2014 بحث و رایزنی می کنند.‏

50بانکی مون سرمنشی سازمان ملل متحد،‏ رئیس جمهور کرزی و آقای راسموسن،‏ کنفرانس شیکاگو،‏ ایاالت متحده امریکارسول وزیر امور خارجه،‏ ستر جنرال بسم اهلل محمدی وزير دفاع ملىو داکتر رنگین دادفر اسپنتا مشاور امنيت ملى،‏ از سوى پاکستان جنرالاشفاق کيانى لوى درستيز،‏ جليل عباس جيالنى معاون وزارت امورخارجه ان کشور،‏ جان کرى وزير خارجه به نمايندگى امريکا و ازسوى ناتو جنرال جوزيف دانفورد اشتراک کرده بودند.‏در این نشست اندرس فوک راسموسن،‏ دبیر کل ناتو طی سخنرانیخود،‏ گفت:‏ ‏»فعالیت های کارآمد پاکستان و کشورهای همسایهبرای تأمین صلح و ثبات درازمدت در افغانستان تعیین کننده است.‏وی اظهار امیدواری کرد که گفتگوهای سه طرفه چنین فعالیت ها راآسان تر سازد.«‏راسموسن گفت:‏ ‏»ما از زحمات در راه ایجاد یک راه مناسب،‏ واحدو کارآمد برای تمویل نیروهای افغان پس از سال 2014 حمایتخواهیم کرد.«‏همچنان در نشست جان کری،‏ وزیر خارجه امریکا گفت:‏ ‏»ما سعیمی کنیم راجع به این گفتگو کنیم که چگونه می توانیم روند صلحرا به ساده ترین و متقاعد کننده ترین راه و با بهترین نحوه همکاریکه با منافع پاکستان و افغانستان سازگاری داشته باشد،‏ پیش ببریم.«‏او افزود:‏ ‏»امسال سال واگذاری مسوولیت ها است.‏ و یک دورهزمانی تعیین کننده برای افغانستان می باشد.«‏به ادامه صحبت در این نشست وستروله،‏ وزیر خارجه آلمان گفت:‏‏»برای ما مهم این است که افغانستان را پس از سال 2014 و خروجنیروهای جنگی از این کشور تنها نگذاریم.«‏او افزود:‏ ‏»اگر ما یک خالی قدرت در افغانستان باقی بگذاریم،‏ خطربزرگی وجود دارد که یک مخفی گاه امن و پناه گاه برای تروریستها در این کشور ایجاد شود.«‏جان کری؛ وزیر خارجه امریکا در پایان این نشست گفت که پیشرفت‏هایی در مذاکرات میان حامد کرزی؛ رئیس جمهوری افغانستان وجنرال اشفاق کیانی؛ لوی درستیز ارتش پاکستان به دست آمده است.‏آقای کری بدون ارائه جزییات بیشتر گفت:‏ ‏»هردو طرف هنوزکارهای زیادی برای انجام دادن در پیش دارند.‏ نمی‏ خواهم انتظاراتزیادی ایجاد شود یا وعده ‏هایی داده شود که بعدًا عملی نشوند.«‏وی افزود:‏ ‏»هر سه جانب توافق کردیم گفتگوهای بسیار مشخصی رادر راستای مسایل سیاسی و امنیتی ادامه دهیم.«‏

نگاهی بر تاریخچۀروابط افغانستان و جاپاناحمد مختار نظر

52این ملت ها است که سر آغاز روابط میان کشور ها می باشند،‏ وهمین قسم روابط میان افغانستان و جاپان نخست از طریق اتباع هردوکشور آغاز گردید،چنانچه سردار محمدایوب خان اولین کسی بودکه از جاپان بازدید به عمل آورد و راه را برای گسترش روابط میاندو کشور باز نمود.‏ تاریخچه روابط افغانستان و جاپان به سال هایقبل از اسالم برمیگردد،‏ چنانچه بودیزم از طریق راه ابریشم با عبور ازچین و کوریا به جاپان ترویج یافت،که موجودیت و شباهت مجسمهبودا در نارا و کماکورا جاپان با مجسمه بودا در بامیان،‏ بیانگر روابطدیرینه میان افغانستان و جاپان است.‏ پس بررسی روابط میان جمهوریاسالمی افغانستان و جاپان،‏ الزم است نخست بحث را با تعریفمختصر از جاپان و مراحل از روابط جمهوری اسالمی افغانستان وجاپان،‏ آغاز کرد.‏معرفی جاپانجاپان کشوری آسیایی که در شرقی ترین قسمت آسیاء موقعیت داردو به همین خاطر سرزمین طلوع آفتاب نامیده می شود.‏ این کشورمتشکل از 6852 جزیره است که چهار جزیره عمده آن عبارت ازهونشو،‏ هوکایدو،‏ کیوشو و شیکوکو است.‏ تاریخچه تأسیس جاپانبه 660 قبل از میالد ، با جلوس جیمو تنو نخستین امپراطور جاپان،‏بر تخت سلطنت بر می گردد.‏ دوره زرین جاپان با به تخت نشستنامپراطور موتسو هیتو در سال 1868 میالدی آغاز و الی 1912 میالدیادامه می یابد ، در این دوره اصالحات اساسی در ساختار اداری،‏حکومتی و نظامی کشور به وجود آمد که این اصالحات جاپانرا به کشور قدرت مند در آسیاء مبدل می کند و جاپان در ایندوران توانست چین و روسیه را در جنگ های جداگانه شکستداده و تایوان،‏ کوریا و شبه جزیره ساخالین را تحت تصرف خوددر آورد.‏ جاپان در جنگ جهانی اول از متفقین و در جنگ جهانیدوم از کشورهای محور طرفداری کرد.‏ بعد از تسلیمی بدون قید وشرط جاپان و برخورد دو بم اتومی به شهر های مهم آن هیروشیماو ناکاساکی،‏ فصل جدیدی از پیشرفت و ترقی در جاپان با کمکایاالت متحده امریکا آغاز می شود که جاپان را به یک کشور صنعتیو یکی از بزرگترین اقتصاد دنیا مبدل می کند.‏ جاپان در سال 2010سومین قدرت اقتصادی جهان بعد از امریکا و چین شناخته شد،‏ کهدر آسیا در ردیف دوم بعد از چین قرار دارد.‏آغاز روابط میان افغانستان و جاپانروابط دیپلوماتیک میان افغانستان و جاپان،‏ الی اواسط قرن بیستمبوجود نیامده بود ولی در شروع قرن بیستم روابط میان افغانستانو جاپان شروع می شود چنانچه سردار محمد ایوب خان)‏ قهرمانجنگ میوند(‏ اولین افغانی بود که درسال 1907 از جاپان دیدار نمود

53داکتر امین اهلل فاطمی سفیر جمهوری اسالمی افغانستان در دیدار با مقامات جاپانیکه دیدار سردار محمد ایوب خان سر آغاز ارتباط میان افغانستانبا جاپان در اوایل قرن بیستم می باشد.‏ سردار محمد ایوب خان کهقوای انگلیس تحت رهبری جورج بروز)‏Burrows )Georgeرا در 40 کیلومتری غرب کندهار در میدان آزار میوند در 27جوالی 1880 شکست داده بود،‏ در 18 فبروری 1907 با هیهاچیروتوگو)‏Togo )Heihachiro قهرمان جنگ جاپان-‏ روس)‏‎1905‎‏(‏مالقات نمود.‏ سردار ایوب خان در جاپان مورد استقبال گرم مردمجاپان قرار گرفت،‏ و مردم سردار محمد ایوب خان را به حیثقهرمان آسیاء در مقابل قدرت های اروپایی قلمداد کرد.‏ در اخیرهر دو قهرمان)‏ سردار ایوب و توگو ) آرزو استقالل همه کشورهایمستعمره را نمودند.‏با عودت سردار محمد ایوب خان از جاپان،‏ روابط افغانستان و جاپانبیشتر از هر وقت دیگر گسترش یافت،‏ چنانچه شاه حبیب اهلل خانطی یک فرمان کمک £) 1000 Pounds )Sterling را به آسیبدیدگان زلزله جاپان در اوایل سال 1914 صادر کرد که باعث گسترشروابط تجارتی میان دوکشور گردید.‏ بعد از این کمک ها مسافرتهیئت جاپانی به افغانستان آغاز می شود که هیساوه تنی)‏ Hisao)Tani افسر نظامی جاپانی در هندوستان،‏ اولین جاپانی بود که ازافغانستان دیدار نمود.‏ در دسمبر 1927 شاه امان اهلل خان در مسافرتاروپایی خود از سفارت جاپان مقیم لندن دیدار نموده و خواستارعقد پیمان دوستی با جاپان گردید که باالخره در 19 نوامبر 1930قرار داد دوستی با جاپان عقد گردید.‏ با عقد این قرارداد روابط میانافغانستان و جاپان در عرصه سیاسی محدود نمانده بلکه این روابطدر سایر عرصه ها نیز گسترش یافت،‏ چنانچه در سال 1931 دولتافغانستان از تکاگاکی)‏Takagaki‏(‏ آموزگار ورزش جیدو،‏ دعوتبه عمل آورد تا نیروهای افغان را آموزش دهد.‏ باالخره در دهه سومقرن بیستم با افتتاح نمایندگی دیپلوماتیک افغانستان در جاپان،‏ فصلجدیدی در روابط افغانستان و جاپان آغاز می شود.‏

54داکتر رنگین دادفر سپنتا با وزیر امور خارجه جاپانآغاز روابط دیپلوماتیک میان افغانستان و جاپان:‏روابط دیپلوماتیک میان افغانستان و جاپان با تقدیم اولین اعتمادنامه از سوی حبیب اهلل طرزی)‏‎19‎ اکتوبر 1933( به امپراطور جاپانبه حیث اولین سفیر افغانستان مقیم جاپان ، آغاز میگردد.حبیب اهللطرزی الی مارچ 1939 به عنوان سفیر افغانستان در جاپان به فعالیتهای دیپلوماتیک خود پرداخت.‏ و از جانب جاپان مساموتو کینادااولین نماینده دیپلوماتیک جاپان به سطح سفیر به کابل بودکه بهتاریخ 6 نومبر 1934 با تقدیم اعتمادنامه خود روابط دیپلوماتیک میاندو کشور عمالً‏ آغاز می گردد.تا حال چندین نماینده دیپلوماتیک بهسطوح مختلف بین دو کشور تبادله گردیده است،‏ که فهرست ایننمایندگان دیپلوماتیک در اخیر متن درج است.‏حال برای فهم بهتر روابط سیاسی میان افغانستان و جاپان،‏ الزم استتا این روابط را در ادوار مختلف مورد بررسی قرار دهیم.‏دوره پادشاهی محمد ظاهر،‏ دوره گسترش روابط دیپلوماتیک میانافغانستان و جاپان می باشد.‏ چنانچه در این دوره گام های مهم برایبسط روابط با جاپان برداشته شد.چنانچه در این دوره یک کمیتهبرای افغانستان در سال 1935 در جاپان ایجاد شد که روی گسترشروابط میان هر دو کشور کار می کرد که تا حدودی مشابه موسسهبین المللی JICA جاپان در عصر حاضر بود.‏ در این دوره تعدادی ازاتباع جاپانی از افغانستان بازدید به عمل آورد،‏ مانند شینوبو ایواموراIwamura( )Shinobu جامعه شناس جاپانی که به چند قریهوالیت هرات که به زبان مغلی صحبت می کردند،‏ سفر نموده ، و ازمردم این قریه در کتابی تحت عنوان Kikou( )Afghanistanکه بعدًا نشر گردید،‏ یادآوری کرد.‏ همچنان در این دوره گروپیاز کوهنوردان جاپانی نیز به افغانستان آمده و به قلعه کوه نوشاخ بهباال رفتند.‏ در دوره سفر های متعددی از سوی دولت مردان و اتباعافغانستان نیز صورت گرفت مانند سفر سردار محمد داوود در سال1959 به جاپان،‏ سفر اولین هیئت تجارت پیشه گان به جاپان در سال1962 و اشتراک افغانان به مراسم بازی های المپیک،که در سال1964 در جاپان برگزار شده بود و باالخره ازدواج رئیس موزیم کابل

55با خانم هاروکو تسوچیا Tsuchiza( )Haruko تبعه جاپان درسال 1964 از جمله مواردی اند که گستردگی روابط میان دو ملترا در این دوره نشان میدهد.‏ در سال 1969 محمد ظاهر،‏ شاه اسبقافغانستان در سفر یک هفته یی)‏‎15-9‎ اپریل(‏ خود از جاپان بازدیدبه عمل آورد،‏ در این سفر شاه به توکیو،‏ اوساکا،‏ نارا و کیوتو سفرنمود و در مورد انکشاف اقتصادی و روابط فرهنگی میان دو کشوربحث و گفتگو نمودند.‏ امپراطور جاپان به اساس دعوت محمد ظاهرشاه به تاریخ 5 جون 1971 برای یک هفته به افغانستان سفر و ازبامیان و آی خانم بازدید به عمل آورد.‏ متعاقبًا شاهزاده احمد شاه وشاهدخت بلقیس به جاپان برای اشتراک به نمایشگاه اوساکا مسافرتنمودند.‏ البته قابل یاد آور ی است،‏ که روابط دیپلوماتیک میان دوکشور از سال 1945 الی 1956 به حالت تعلیق در آمده بود،‏ که بعداز سال 1956 روابط دیپلوماتیک میان دو کشور به سطح سفیر دوبارهاز سر گرفته شد.‏ علت این تعلیق روابط را میتوان درگیر بودن جاپاندر داخل کشور با اقتصاد ورشکسته و در خارج کشور با کشورهایهمسایه خصوصًا شوروی سابق یاد کرد.‏ در این دوره توجه جاپانبیشتر به احیای اقتصاد کشور و بهتر ساختن روابط با کشور هایقدرت مند از جمله شوروی سابق بود که باالخره در 1956 توانست باعقد معاهده دوستی با شوروی روابط خود را بهتر سازد.‏بعد از تجاوز شوروی بر افغانستان،‏ روابط میان جاپان و رژیمدموکراتیک خلق به سردی گرایید.‏ چنانچه جاپان از سال 1979 بهفعالیت های دیپلوماتیک خود در افغانستان پایان داده،‏ و از 27 دسمبر1979 حمایت خودرا از مقاومت مجاهدین افغانستان علیه تجاوز اتحادشوروی سابق اعالم کرده ‏،که در این راستا کمک های ارزنده بهمردم افغانستان نمود.‏ در مقابل دولت وقت افغانستان از سال 1987الی 1996 به طور متواتر و منظم به فرستادن نمایندگان خود به سطحشارژدافیر در جاپان ادامه داد،‏ که حکومت مجاهدین پنچ نمایندهدیپلوماتیک به سطح شارژدافیر به جاپان فرستاده بود.‏جاپان حکومت طالبان را هیچ گاهی به رسمیت نشناخته بود ولیباز هم برای آوردن صلح در افغانستان تالش نمود،‏ چنانچه جاپاننماینده خود را به کابل فرستاد تا با گروه طالبان گفتگو نمایند،‏ کهاز سوی حکومت طالبان هم نماینده یی بنام های مال محمد عباس وعبدالرحمن در سال 2000 به جاپان سفر نمودند ولی با وصف تالشهای جاپان،‏ گروه طالبان حاضر به هیچ گونه همکاری با جاپان نشد.‏البته قابل یادآوری است در این دوره هیچ نماینده،‏ به هیچ سطح میانجاپان و حکومت طالبان تبادله نشده بود.‏آغاز دوره تازه روابط میان جمهوری اسالمی افغانستان وجاپان:‏جاپان بعد از سال 2001 و فروپاشی رژیم طالبان،‏ یکی از کشور هایکمک دهندۀ کلیدی برای افغانستان به شمار می رود.‏ جاپان در اینمدت کمک های مالی زیادی را به افغانستان نموده است،که سطحمیزان کمک مالی جاپان به افغانستان از سال 2001 الی اکنون بیشتراز 4.797 میلیارد دالر امریکایی می باشد که در عرصه های مختلفاین کمک ها به مصرف رسیده است و همچنان در کنفرانس توکیومنعقده جوالی 2012، جاپان تعهد کمک 3 میلیارد دالر امریکایی رابه افغانستان نموده که هم اکنون 1.457 میلیارد دالر امریکایی آن بهدولت افغانستان پرداخته شده است.‏روابط تازه میان جمهوری اسالمی افغانستان و جاپان بعد از حمالتتروریستی 11 سپتمبر 2001 آغاز می شود،‏ طوریکه دولت جاپان برایاولین بار بعد از جنگ جهانی دوم وارد کارزار نظامی در بحیره هند،‏برای تهیه مواد سوخت به نیروهای ائتالف جهانی به رهبری ایاالتمتحده امریکا شد.‏ جاپان اگرچه مستقیمًا در پهلوی نیروهای خارجیوارد میدان جنگ نشد ولی از طریق کمک های مالی و فراهم ساختنتسهیالت الزم برای نیروهای بین المللی نقش مهم را بازی کرد.‏بعد از کنفرانس بن و تشکیل و اداره مؤقت در افغانسان،‏ جاپانمیزبان دومین کنفرانس ‏)کنفرانس توکیو(‏ برای افغانستان بود،‏ دراین کنفرانس دو روزه که به تاریخ 22-21 جنوری 2002 تحتعنوان ( کنفرانس جهانی برای کمک به بازسازی افغانستان(‏ درشهرتوکیو برگزار شده بود،‏ روی امنیت در افغانستان،‏ مبارزه با موادمخدر و دیگر موضوعات مهم بحث شد و در ختم این کنفرانسجامعه جهانی تعهد به کمک 4.5 میلیارد دالر امریکایی به افغانستانرا نمودند.‏آغاز دوباره روابط دیپلوماتیک میان جمهوری اسالمیافغانستان و جاپان:‏جاپان در عرصه برقراری روابط دیپلوماتیک از دولت جمهوری اسالمیافغانستان پیشی گرفته،که آقای ساداکو اوگاتا Ogata( )Sadakoاولین نماینده خاص صدراعظم جاپان بود که در ماه جنوری 2002به کابل سفر نمود . متعاقبًا جاپان اولین نماینده دیپلوماتیک خود رابه سطح شارژدافیر آقای کینی چی کومانو Kmano( )Kinichiرا معرفی نموده ، که راه را برای افتتاح سفارت جاپان مقیم کابلدر سال 2002 باز نمود.‏ دولت جمهوری اسالمی افغانستان نیز روابطدیپلوماتیک خود را به سطح شارژدافیر آغاز کرده و آقای محمدنور اکبری را به حیث شارژدافیر و اولین دیپلومات دولت جمهوریاسالمی افغانستان به جاپان فرستاد.‏ جاپان نسبت به عالقه مندی کهبرای برقراری روابط بیشتر با جمهوری اسالمی افغانستان داشت بهزودی سطح روابط دیپلوماتیک خود را در ماه اپریل 2002 به سطحسفیر ارتقا داد و آقای کینی چی کومانو Kmano( )Kinichiرا به حیث اولین سفیر جاپان به جمهوری اسالمی افغانستان معرفی

56نمود.‏ جمهوری اسالمی افغانستان بعد از 26 سال در 30 اپریل 2004آقای هارون امین را به حیث اولین سفیر جمهوری اسالمی افغانستانبه جاپان معرفی نمود،‏ دولت افغانستان با گماشتن آقای هارون امینبه حیث سفیر،‏ توانست روابط دیپلوماتیک خود را بعد از 26 سال ازسال 1978 به سطح سفیر ارتقاء دهد.‏ در این دوره روابط میان دوکشور تنها به تبادله سفراء خالصه نمی شود،‏ بلکه سفر هایی هم میانسران دوکشور صورت گرفت،‏ از جمله سفر حامد کرزی رئیسجمهور اسالمی افغانستان به جاپان در سال های ، 2003 ، 20022006 و 2010 و کمک 2 میلیون دالر امریکایی به قربانیان حادثهسونامی بزرگ)‏ 2011( از جمله مواردی اند که روابط میان دو ملترا نشان می دهد.‏ دولت جاپان در این دوره زمانی کوتاه کمک هایمالی زیادی را در عرصه های مختلف به مردم افغانستان نمود،‏ کهمیزان این کمک ها از سال 2001 الی اکنون بیشتر از 6 میلیارد دالرامریکایی می رسد،‏ که در پاراگراف ذیل میتوان به طور فشرده میزانکمکهای دولت جاپان را صرف در عرصه حکومت داری خوب وجلب کمک های جامعه جهانی برا ی افغانستان بیان کرد.‏در عرصه حکومت داری خوب‏•جمع آوری 60000 سالح از سوی افراد غیر مسوول؛‏•کمک 52 میلیون دالر امریکایی به حکومت افغانستان برای صلحو استقرار مجدد مردم؛‏•فراهم سازی زمینه کار به افرادی که خلع سالح شده اند؛‏•کمک 2.6 میلیون دالر امریکایی برای تدویر لویه جرگهاضطراری؛‏•کمک 750000 دالر امریکایی برای تصویب قانون اساسیافغانستان ‏)‏‎2003‎‏(؛‏•کمک برای روند ثبت نام رأی دهندگان و فرستادن گروهناظران جاپانی برای نظارت از پروسه انتخابات ریاست جمهوریو شورای ملی کشور؛‏•کمک 73 میلیون دالر امریکایی به کمسیون مستقل انتخاباتجهت تدویر انتخابات ریاست جمهوری )2009( و انتخاباتشورای ملی کشور)‏‎2010‎‏(؛‏•در عرصه برگزاری کنفرانس های جهانی برای افغانستان‏•تدویر کنفرانس توکیو اول در سال ، 2002 که زمینه برای تدویردیگر کنفرانس ها در عرصه بازسازی کشور مساعد ساختمانند کنفرانس برلین )2004(، کنفرانس لندن )2006(، کنفرانسپاریس)‏‎2008‎‏(‏ کنفرانس لندن )2010(، کنفرانس کابل)‏‎2010‎‏(؛‏•کنفرانس DDR در فبروری سال ‎2003‎؛‏•کنفرانس اول DIAG در جوالی ‎2006‎؛‏•کنفرانس دوم DIAG در جون ‎2007‎؛‏•کنفرانس JCMB در فبروری 2008 میان دولت افغانستان وتمویل کنندگان؛‏•کنفرانس دوم توکیو در جوالی ‎2012‎؛این دوره زمانی یک دوره طالیی در روابط و مناسبات هر دو کشوراست،‏ در این دوره سران هردو کشور سفر های متعددی داشتند،‏ ازجمله سفر حامد کرز ی رئیس جمهور اسالمی افغانستان.‏در طی این مدت دولت افغانستان از آغاز روابط دیپلومایتک الیاکنون 27 نماینده دیپلوماتیک به توکیو فرستاد ، که فهرست شانقرار ذیل می باشد:‏‎1.1‎حبیب اهلل طرزی)‏ سفیر؛ 19 اکتوبر 1933(‎2.2‎عبدالروف خان)‏ شارژدافیر؛ می 1939(‎3.3‎ظل فکور خان ( سفیر؛ 12 جوالی 1939(‎4.4‎عبدالمجید خان)‏ سفیر؛ 31 می 1956(‎5.5‎عید محمد محبت)‏ شارژدافیر؛ 3 جوالی 1963(‎6.6‎عبدالرحیم)سفیر؛ 17 می ) 1965‎7.7‎عبدالحکیم طبیبی ‏)سفیر؛ 22 می ) 1967‎8.8‎عبداالحد محمود ‏)شارژدافیر؛ 28 اگست ) 1970‎9.9‎سید قسیم ریشتیا ‏)سفیر؛ 22 سپتمبر ) 1970‎1010‎محمد سرور دامانی ‏)شارژدافیر؛ 27 سپتمبر ) 1973‎1111‎علی احمد پوپل ‏)سفیر؛ 24 اکتوبر ) 1974‎1212‎سعداهلل غوثی ‏)شارژدافیر؛ 11 نومبر ) 1976‎1313‎محمد حسن شرق ‏)سفیر؛ 10 جون ) 1977‎1414‎سعد اهلل غیاثی ( شارژدافیر؛‎12‎ می 1978(‎1515‎عبدالحمید محبت ‏)سفیر؛ 10 جوالی ) 1978‎1616‎شیر رحمان )8 سپتمبر ) 1987‎1717‎محمد نعیم ‏)شارژدافیر؛ 17 نومبر ) 1987‎1818‎محمد رحیم روبین ‏)شارژدافیر؛ 21 می ) 1990‎1919‎محمد آصف حسینی ‏)شارژدافیر؛ 30 اگست ) 1992‎2020‎محمود صیقل ‏)شارژدافیر؛ 27 می ) 1993‎2121‎دولت خان احمد زی ‏)شارژدافیر؛ 7 اپریل ) 1994‎2222‎امیر محمد محبت ‏)شارژدافیر؛ 30 اپریل ) 1994‎2323‎رحمت اهلل امیر ‏)شارژدافیر؛ 24 جوالی ) 1996‎2424‎محمد نور اکبری ‏)شارژدافیر؛ 27 نومبر ) 2002‎2525‎هارون امین ‏)سفیر؛‎30‎ اپریل ) 2004‎2626‎اکلیل حکیمی ‏)سفیر؛ 19 جون ) 2009‎2727‎محمد امین فاطمی ‏)سفیر؛ 27 دسمبر ) 2010

نور احمد اعتمادیمرد اندیشه و عملداکتر علی احمد کریمی

58دیپلوماسی روابط بین دولت ها است.‏ سفرا نماینده گان رسمی وفوق العاده دولت ها،‏ به عنوان یک عنصر ملی در اجرای سیاستملی فعالیت می نمایند.‏ صحنه سازان سیاسی،‏ دیپلوماسی را با مذاکرهمترادف می دانند.‏ هدف از مذاکره سازش برای بدست آوردن منافعملی است،‏ زمانی که سازش در مذاکره ناکام گردد دشمنی آغاز میگردد و سازش باید فعال و با عزت باشد.‏نور احمد اعتمادی دیپلومات روشنفکر و مرد اندیشه و عمل بود،‏او سفیر دستوری نبود و واقعًا نماینده بر حق و فوق العاده افغانستانو افتخار سیاست ملی و منافع کشور ما بود.‏ جهان بینی علمی وسیاسی همه جانبه و قدرت شخصیت،‏ به اعتمادی این شهامت رابخشیده بود که در راه دفاع از منافع ملی اندک ترین تردید،‏ دودلی و ذلت را در بازی های سیاسی نپذیرد و بازیگر فعال،‏ مستقل ومؤثر در روابط و همکاری های ما در امور بین الملل باشد.‏ از حستشخیص،‏ دوراندیشی و قاطعیت برخوردار بود.‏ در مسایل فردی نرماما در اصول صالبت خاص داشت.‏ نرم و مالیم صحبت می نمود،‏حوصله و ظرفیت شنیدن نظر مقابل را داشت.‏ مخالف تملق و اطاعتهای کورکورانه بود.‏ افغان ها به نمایندگی کشور خود در مسکوافتخار می کردند.‏ دروازه سفارت به روی همه باز بود،‏ روزهایمالقات با محصلین در برنامه کار سفیر تعیین گردیده بود،‏ با مهربانیو حوصله مندی به مشکالت و پیشنهادها گوش می داد.‏ نمایندگانخلق و پرچم فعالیت های مخفی و زیرزمینی داشتند و با نغمه هایاغواگرانه به شکار غیر حزبی ها می رفتند،‏ اعتمادی خطر فرهنگسیاسی ایدیولوژیکی را می دانست که قدرت مطلق و استبداد دولتیرا بر همه تحمیل می نمایند،‏ اما با آنها نیز یکسان رفتار می نمودو هرگز مخالفین را دشمن خطاب نمی کرد،‏ ولی برای همه خطررادیکالیزم و تندروی های سیاسی را گوش زد می نمود.‏ یک روز درگفتگوی خاص که در واقع وداع آن با محصلین مسکو بود گفت:‏‏»جوانی دوره مستی و خطا است،‏ کوشش کنید که به مستی و خطاعادت نکنید،‏ این هر دو انسان را به بدبختی می کشاند.‏ شما درسرزمین خالق ‏»جنایات و مکافات«‏ تحصیل می نمایید،‏ داستایفسکیدر این اثر ماندگار به این نتیجه می رسد که جنایت خطا نیست بلکهبدبختی است.‏ ما همه از تضادهای میان آرزو و واقعیت ها،‏ استعدادو امکانات اجتماعی رنج می بریم و تنها واقع گرایی ما را از تنگنظری های ذهنی و تندروی های سیاسی نجات خواهد داد.‏ اعتمادیطرفدار دوستی و تقویت روابط و همکاری با شوروی بود و معتقدبود که سیاست بی طرفانه افغانستان در زمان جنگ سرد به نفع هر دوکشور خواهد بود.«‏او شوروی را با وجود ایدیولوژی نامتعارف آن سرزمین و شرایطمساعد برای محصلین افغان می دانست و آن را به اقیانوسی مقایسهمی نمود،‏ وقتی که آب های شیرین سایر مناطق دنیا در آن سرازیرمی شود شور می گردند.‏ روزی اعتمادی از من درباره مضامینفاکولته خبرنگاری پوهنتون دولتی مسکوکه سرتاج موسسات عالیروسیه است خواستار معلومات گردید،‏ من در کنار سایر مضامینمسلکی و ایدیولوژی از تاریخ ادبیات جهان نام بردم،‏ حس نمودمکه کلمه ادبیات توجه و محبت او را نسبت به من بیشتر گردانید.‏ درآن روز آقای بهار رئیس آتشه فرهنگی که تکیه گاه واقعی فرهنگو محصلین افغانستان بود با تعداد دیگری در خانه سفیر مهمان بودند.‏سفیر رو به رئیس فرهنگی و خطاب به حاضرین سخنان خود را اینطور آغاز نمود:‏ ‏»ادبیات،‏ خشکی فلسفه و زهر ایدیولوژی را از مغزانسان ها می زداید.‏ شخصیت های بزرگ فرانسه به کمک ادبیات باخرافات جنگیدند.‏ روسو و ولتر استادان اخالق راستین بودند.‏ آنهاتشخیص نموده بودند که بیماری حکومت های فاسد آن زمان فرانسهدروغ و ریا کاری می باشد،‏ گروهی برای جلب منافع و حفظ مقامیکه کسب کرده اند فرمانروا را واجب االحترام و حکم آن را آسمانیمی دانند و به دروغ و ریاکاری ادامه می دهند و چاپلوسان با امکاناتیکه به دست آورده اند جامعه را با دروغ و ریاکاری تربیت می نمایند.‏روسو و ولتر به مردم فرانسه اعالم نمودند تا اگر بر علیه دروغ و ریامبارزه نکنند،‏ زندگی و اخالق شان تباه خواهد گردید.‏اعتمادی سفیر دلسوز و بلند نظر بود.‏ اطرافیان او نیز دیپلومات هایبا تجربه،‏ جهان دیده و روشنفکر بودند.‏ در زمان سفارت او افغانها با اطمینان خاطر تحصیالت خود را به امید خدمت و برگشت بهوطن ادامه می دادند.‏ او کسانی را که با شعار به وحدت ملی،‏ تظاهربه وطن پرستی می کردند،‏ می گفت مهم آن است که ایمان به خداو عشق به وطن سرپوش ریاکاری و جلب منافع شخصی نباشد.‏ اویگانه سفیری بود که به محصلین مشوره می داد که در رخصتی هایتابستان و زمستانی خود به کشورهای غربی سفر نمایند،‏ تا به تمدن وپیشرفت کشورهای بزرگ صنعتی جهان و درباره تحوالت سیاسی،‏اجتماعی،‏ فرهنگی و اقتصادی کشورهای مختلف آشنا گردند.‏ اواز آینده سرمایه های انسانی افغانستان نگران بود و گرایش های تندو یک جانبه سیاسی و ایدیولوژی را خطری برای امینت ملی میپنداشت.‏اعتمادی از توانایی روس ها به هنر و ادبیات احساس تعجب میکرد و معتقد بود که روس ها در سمفونی از آلمان ها و در اپرا ازایتالیایی ها درخشندگی بیشتر دارند.‏ بلشوی تیاتر را از افتخاراتفرهنگ جهان می دانست.‏ اعتمادی از شیک پوشی مانند همه پرهیزمی نمود،‏ در لباس پوشیدن از سبک کالسیک اما ساده استفاده مینمود که بیانگر نجابت و اشرافیت وی بود.‏

اشتراک کنندگان برنامۀ آموزشی در جمهوری عربی مصرسفر آموزشیبه جمهوریعربی مصرفضل الرحمن رحمانیزمان:‏ ‎11‎حوت 1391 الی‎11‎ حمل 1392 هجری شمسی مطابق 1مارچ 2013 الی‎30‎ مارچ 2013شاملین برنامه:‏ 24 تن از کارمندان وزارت امور خارجه به ویژه شاملینکورس آموزش زبان عربی انستیتوت دیپلوماسی؛موضوع:‏1- آموزش زبان عربی2- معرفی فرهنگ مصرپیش در آمد؛جمهوری عربی مصر کلید جهان عرب خوانده شده و نقش بسیارمهم و حیاتی در جهان اسالم و جایگاه بسیار تأثیر گذار در قارهافریقا دارد.‏ این کشور را تمدن پربار باستانی،‏ موقعیت جیوپولیتیکو جیواستراتیژیک ‏)از طریق صحرای سینا و کانال سویس قاره آسیارا با قاره افریقا و قاره اروپا را با جنوب شرق آسیا و شرق دور وصلمی کند(،‏ فرهنگ غنی اسالمی و وجود نهاد های بزرگ و با اعتبار

60آموزشی چون:‏ دانشگاه األزهر شریف و جامعه قاهره در ایفای نقشکلیدی و تأثیر گذار در جهان عرب،‏ اسالم و افریقا کمک میکند.‏مصر به دلیل تاریخ کهن و کاربرد نام آن در قرآنکریم،‏ وجوددانشگاه األزهر و جریان های فکری اسالمی چون اخوان المسلمین،‏میان مسلمانان به صورت عام و میان افغانها به صورت خاص بسیارشناخته شده و مشهور می باشد.‏ از اینرو روابط میان افغانستان و مصرقبل از استقالل دو کشور وجود داشته،‏ درین مورد کافیست از نقشسید جمال الدین افغانی روحانی،‏ فیلسوف و روشنگر بزرگ جهاناسالم نام برد که تأثیر بسزایی در جنبش های نوین در جهان اسالم وبه ویژه در مصر داشته است.‏ روی هم رفته رابطه دیپلوماتیک میانجمهوری عربی مصر و افغانستان بتاریخ 30 می ‎1928‎م برقرار گردیدو تا کنون ادامه دارد.‏مصر بعد از انقالب 1956 که در نتیجه آن نظام شاهی به جمهوریتغییر یافت،‏ تالش های فراوانی را در جهت استعمار زدایی و نفیهرگونه وابستگی به بالک های شرق و غرب نمود،‏ جمال عبدالناصررئیس جمهور وقت مصر و از بانیان جنبش عدم تعهد،‏ بتاریخ 29اپریل 1955 طی سفری کوتاه به کابل،‏ رهبران کابل را برای پیوستنبه جنبش عدم تعهد ترغیب نمود.‏ فراغت تعدادی از دانشجویان افغاناز دانشگاه األزهر و نقش آنها در تأسیس نهضت جوانان مسلمان که باانشعاب آن،‏ احزاب هفت گانه پشاور به وجود آمد،‏ این احزاب نقشبسیار برجسته در شکست نیروهای شوروی و شکست دولت داکترنجیب اهلل داشتند،‏ و هم اکنون نیز سهم بزرگی در حکومت افغانستاندارند،‏ نشان دهنده نقش مصر در افغانستان میباشد.‏ همچنان مصر باارسال اسلحه روسی به مجاهدین در دوران جهاد و فرستادن افراطگراهای مسلمان در سنگر های جهاد در پهلوی امریکا،‏ عربستان وپاکستان نقش اساسی را در پیروزی مجاهدین ایفا نموده است.‏رابطه دو کشور بعد از سقوط طالبان رو به گسترش بوده و جمهوریعربی مصر به ویژه پس از انقالب 25 جنوری 2011 که سقوط حسنیمبارک و روی کار آمدن نخستین حکومت دموکراتیک را در پیداشت،‏ توجه خاصی به تقویت جایگاه منطقوی و جهانی خود نمودهاست.‏ در این راستا سفارت مصر مقیم کابل عالقمندی آن کشوررا برای آموزش نیروهای امنیتی و بلند بردن سطح بورسیه هایتحصیلی برای محصلین افغان ابراز نموده است.‏ برگزاری کورسسیاسی دیپلوماسی برای 10 تن از دیپلومات های افغان در سال 2011،آموزش نیروهای امنیتی و برگزاری کورس سیاسی دیپلوماسی برای25 تن از دیپلومات های افغان و همچنان تدویر کورس آموزش زبانعربی برای 24 تن از کارمندان وزارت امور خارجه در سال 2013 بههزینه دولت مصر و عالقمندی مسئوولین دانشگاه األزهر برای تأسیسنماینده گی های آن در شهر های کندهار،‏ ننگرهار و هرات در سالجدید،‏ نشانۀ از عالقه دولت مصر برای گسترش رابطه با افغانستاندارد.‏موضوع سفر:‏1- آموزش زبان عربیبه ادامه برنامه آموزش زبان عربی که قبالً‏ در انستیتوت دیپلوماسیوزارت امور خارجه برای 6 ماه تدویر یافته بود،‏ سفارت جمهوریعربی مصر مقیم کابل تعهد نمود تا برای بلند بردن مهارت دانشجویانزبان عربی،‏ بر نامه آموزش زبان عربی را در آن کشور برگزار نمایند.‏تدویر این برنامه در محیط کامالً‏ عربی تأثیر بسیاری در تقویت مهارتشاملین کورس به زبان عربی داشت.‏ هم اکنون اکثر دانشجویان شاملدر برنامه مذکور قادر به تکلم زبان عربی استند،‏ این امر تأثیر فروانیدر تقویت کادری دستگاه دیپلوماسی کشور خواهد داشت.‏2- معرفی فرهنگ مصرمصر مهد یکی از قدیمی ترین تمدن های جهان است.‏ آثار باستانیبجا مانده از دوران زمامداری فراعنه نشان از تمدن بزرگ و خیرهکننده آن دارد.‏ اهرام ثالثه،‏ مجسمه ابولهول،‏ گورستان های فراعنهدر اقصر،‏ برج اسکندریه و کوه طور در صحرای سینا مشهورترین وجذاب ترین آثار باستانی برای گردشگران در سراسر جهان میباشد.‏ضمنًا ارزشهای فرهنگی بجا مانده از دوران قدیم که اکنون با فرهنگاسالمی امتزاج یافته،‏ فرهنگ غنی و پرباری برای مصر بوجود آوردهاست.‏ مصر اکنون مهد علوم صرف و نحو در زبان عربی و مهد علومشرعی در جهان عرب و اسالم میباشد.‏ همچنان موسیقی مصر که بنامموسیقی عربی مشهور است و هنر سینمای آنکشور بسیار غنی و پرباربوده و عالقمندان فراوانی در سراسر جهان به ویژه جهان عرب دارد.‏در برنامه مذکور از اهرام ثالثه،‏ مجسمه ابولهول،‏ قلعه صالح الدین،‏قریه فرعونیه و موزیم ملی مصر که قبالً‏ پالن شده بود،‏ دیدن بعملآمد.‏ حفاظت از آثار مذکور و فخر به آنها توسط مردم مسلمان مصردر حالی صورت میگیرد که طالبان چند سال قبل مجسمه های بودارا در بامیان به دلیل مخالفت با شعایر اسالمی بدست نابودی سپردند.‏تبصره؛به دلیل سیاست های پاکستان،‏ محور کشور های عربی نسبت بهافغانستان به ویژه از سوی کشور های حاشیه خلیج فارس،‏ داشتنرابطه خوب و حتی استراتیژیک با جمهوری عربی مصر میتوانددر تغییر این دیدگاه در میان کشور های عربی و تأمین صلح وثبات در کشور تأثیر گذار باشد.‏ همچنان تأسیس نماینده گی هایجامعه األزهر در شهرهای بزرگ افغانستان میتواند علمای کشور رااز وابستگی به مدارس پاکستان که یکی از عوامل نفوذی آن کشورمی باشد،‏ رهایی بخشد.‏

وزارت امور خارجهدر یک نگاه( 1 ثور - 18 ثور )1392‎1.1‎مالقات جاوید لودین معین سیاسی وزارت امور خارجه با معینوزارت خارجه ایتالیا‎2.2‎مالقات تودیعی وزیر امور خارجه با سفیر فرانسه در کابل‎3.3‎امضای یادداشت تفاهم جهت ایجاد مرکز قابلگی در مزارشریف میان افغانستان و کروشیا‎4.4‎بیانیه وزیر امور خارجه در اجالس ناتو‎5.5‎مالقات دکتور زلمی رسول وزیر امور خارجه با رئیس جمهوریقزاقستان‎6.6‎امضای موافقتنامه همکاری های دو جانبه میان افغانستان وعربستان سعودی‎7.7‎اهدای خون از طرف کارمندان وزارت امور خارجه‎8.8‎مالقات معین سیاسی با وزیر امور خارجه سویدن‎9.9‎دکتور زلمی رسول وزیر امور خارجه با سفرای غیر مقیمارجنتاین،‏ قطر،‏ ویتنام،‏ نیپال،‏ نایجریا و آذربایجان دیدار نمود.‏‎1010‎فراخوانی شارژدافیر پاکستان در کابل مورد اعتراض شدیددولت افغانستان در رابطه به حمله قوای پاکستانی باالی قوایافغان در امتداد خط دیورند1- د افغانستان او ایتالیا د بهرنیو چارو مرستیاالنولېدنهد ۱۳۹۲ کال د وري ۳۱ مه کابل – سیاسي مرستیال جاوید لودین ننله غرمې مخکې د بهرنیو چارو وزارت په مقر کې د ایتالیا د بهرنیوچارو وزارت له مرستیال ښاغلي استیفن دی میستورا سره وکتل.‏په دې کتنه کې لوريو د دوه اړخیزو اړیکو،‏ د استانبول بهیر پهچوکاټ کې د سیمه ییزو همکاریو په ګډون په بېال بېلو موضوعګانو باندې په ځانګړي توګه د آسیا زړه هېوادونو دریم کنفرانس پههکله چې د غویي په ۶ مه نېټه د قزاقستان په آلماتا ښار کې جوړیږي،‏خبرې اترې او د نظر تبادله وکړه.‏ دواړو لوریو همدارنګه د افغانستاناو ایتالیا ترمنځ د ستراتیژیکو همکاریو د موافقه لیک د تطبیق پر اړتیاباندې ټینګار وکړ.‏ښاغلی دي میستورا د ۲۰۱۰ کال څخه تر ۲۰۱۱ کاله پورې په کابلکې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستندویه پالوي ‏)یوناما(‏ درئیس په توګه دنده تر سره کړی.‏2- مالقات تودیعی وزیر امور خارجه با سفیر فرانسه در کابلکابل-‏‎1‎‏/ثور/‏‎1392‎ داکتر زلمی رسول وزیر امور خارجه با آقایبرنارد بژولی سفیر فرانسه که مدت ماموریتش در افغانستان به پایانرسیده،‏ مالقات تودیعی نمود.‏درین مالقات دو طرف روی موضوعات مختلف از جمله روابطدوجانبه میان افغانستان و فرانسه و همچنان اهمیت تطبیق معاهدهدوستی و همکاری میان دوکشور که سال گذشته میالدی به امضارسید،‏ صحبت نمودند.‏ وزیر خارجه گفت که دوستی افغانستان -داکتر زلمی رسول وزیر امور خارجه با آقای برنارد بژولی سفیر فرانسه

62فرانسه عمیق تر از هر زمان است.‏وزیر امور خارجه از فعالیت های سفیر فرانسه در جریان وظیفه اشدر کابل ابراز قدردانی و در وظایف بعدی برای موصوف آرزویموفقیت کرد.‏سفیر فرانسه با ابراز رضایت از دوره کاری اش در افغانستان آرزوکرد تا در آینده نیز سفر هایی به افغانستان داشته باشد.‏به همین گونه آقای بژولی و اعضای سفارت فرانسه در کابل درضیافت چاشت که به افتخار موصوف از جانب وزیر امور خارجهترتیب گردیده بود،‏ اشتراک ورزیدند.‏3- امضای یادداشت تفاهم جهت ایجاد مرکز قابلگی در مزارشریف میان افغانستان و کروشیاکابل،‏ 3 ثور 1392: جاللتمآب داکتر زلمی رسول وزیر امور خارجهو جاللتمآب ویسنا پوسی معاون اول صدر اعظم و وزیر خارجۀجمهوری کروشیا یاد داشت تفاهمی را در مورد اعمار یک مرکزقابلگی در مزار شریف به امضأ رساندند.‏این مراسم در حاشیۀ نشست وزرای خارجۀ ناتو و آیسف در مقر ناتودر بروکسل بر گزار گردید.‏این مرکز که قرار است به قیمت مجموعی 400000 دالر امریکایی ازجملۀ کمک های انکشافی کروشیا به افغانستان اعمار گردد،‏ سطحمراقب از مادران را افزایش،‏ میزان مرگ و میر مادران و اطفال راکاهش و به ارائه خدمات صحی به یک تعداد چشمگیر از مادران وکودکان افغان کمک خواهد نمود .داکتر زلمی رسول از کمک دولت کروشیا ابراز امتنان نمود.‏داکتر زلمی رسول وزیر امور خارجه و جاللتمآب ویسنا پوسی معاوناول صدر اعظم و وزیر خارجۀ جمهوری کروشیا4- د ناټو د وزیرانو په غونډه کې د افغانستان اسالميجمهوریت د بهرنیو چارو وزیر‏)ډاکټر زلمي رسول وینا د ۱۳۹۲ کال د غويي ۳ مه.(‏سر منشي راسموسن،‏جاللتمآبانو،‏ آغلو او ښاغلو!‏په پېل کې ماته اجازه راکړئ چې یو وار بیا د سرمنشي څخه مننهوکړم چې زه یې د ناټو په دې مهمه غونډه کې د ګډون لپاره و بللم.‏د پخوا په توګه نن زه دلته یم ترڅو د افغانستان د دولت لید لوریتاسو سره شریک کړم.‏ په حقیقت کې دا ډېر د خوښئ ځای دی چېبیا د افغانستان له ډېرو ملګرو او متحدینو سره یو ځای تاسو سره پهدې ښکلي ښار کې یم.‏آغلو او ښاغلو،‏له وروستي ځل څخه را په دې خوا چې تاسو سره مې د خبرو موقعپیدا کړی وو مونږ په افغانستان کې یو شمېر مهم پړاوونه تېر کړېدي.‏له دوو کلونو څخه را په دې خوا چې د انتقال په بهیر کې قرار لرومونږ په داسې یو پړاو کې یو چې کوالی شو په ډاډمنه توګه د دېبهیر د ستراتیژیک او تاکتیکي بریالیتوب ادعا وکړو.‏افغانانو په بشپړه توګه د انتقال بهیر منلی دی.‏ زمونږ زړور امنیتيځواکونو دا یې ثابته کړې چې په ټول هېواد کې له خپلو نړیوالوسیاالنو څخه امنیتي مسوولیتونه په مسلکي او اغیزمنه توګه واخلي.‏په حقیقت کې مونږ په ګډه توګه توانیدلي یو چې دغه مهم ګامونهپورته کړو او په خپلو هڅو کې سترې السته راوړنې ولرو چې امنیتتامین،‏ د قانون واکمني پیاوړی او د خپل د ملي امنیتي ځواکونوظرفیتونه لوړ کړو تر څو دوی په خپلواکه توګه د کورني او بهرنيګواښونو پر وړاندې له افغانستان څخه دفاع وکړي.‏د دې مودې په بهیر کې مونږ همداراز د افغانستان او ناټو ترمنځملګرتیا هم په روحیه او هم په عمل کې پیاوړی کړی دی چې ټول

63يې زمونږ د ګډو قربانیو په پایله کې رامنځته شوی دی.‏افغان ولس په تېره لسیزه کې د تروریزم او د تاوتریخوالي ډک افراطپالنې،‏ او د ولسواکۍ،‏ اقتصادي،‏ ټولنیز او بیا رغونې او بیا پخالینې پهبرخو کې په خپل تاریخي السته راوړنو کې سترې قربانۍ ورکړيدي.‏د بې ګناه نارینه،‏ ښځینه او ماشومانو په ګډون زرګونه افغانان چېډېری یې ملکي وګړي دي،‏ خپل ځانونه قربان کړي دي ترڅو ددوی هېواد وال په عزت سره ژوند وکړي او یوه اوږدمهاله او تل پاتېسولې،‏ امنیت او هوساینې خوا ته مخ پر وړاندې الړ شي.‏مونږ همداراز د ناټو غړو هېوادونو د نارینه او ښځینه وو په ګډون دخپلو نړیوالو متحدینو له سترو سرخندونو څخه چې د عین مودې پهبهیر کې د عین موخو لپاره د افغانستان په بېال بېلو برخو کې ورکړيدي،‏ خبر یو.‏د فرصت څخه په ګټې اخیستنې سره زه یو وار بیا غواړم د افغانخلکو او حکومت همیشګي قدر دانۍ هغو ټولو کورنیو او ملتونو تهچې قربانۍ یې ورکړي دي او د هغوی د درنښت وړ پالوي چې دلتهپه دې صالون کې حضور لري او له هغوی نه استازیتوب کوي ، بیانکړم.‏ د افغان خلکو سره ستاسو له مالتړ او د یوه آزاده،‏ ولسواکه اومخ پر ودې افغانستان څخه د اوږد مهاله او دوامداره مالتړ لپاره ستاسوله احساساتو څخه مننه.‏سره له دې چې دا زمونږ زړور ملي امنیتي ځواکونه دي چې پهډېریدونکي توګه د هېواد په څلورو خواوو کې سترې قربانۍ ورکوي.‏اوس چې افغان ځواکونه په مخامخه توګه د امنیت د تامینولو مسوولیتلري او د نفوس ۹۰ سلنه امنیت تامینوي او څرنګه چې د انتقال بهیرچټکتیا مومي زمونږ یو شمېر زړور سرتېري او پولیس خپل ژوند پههېواد کې د سولې او امنیت لپاره قربانوي.‏په ټول افغانستان کې د افغان ملي امنیتي ځواکونو له خوا د امنیتيمسوولیتونو په غاړه اخیسته به په ۲۰۱۴ کال کې د راتلونکو ټاکنو دبریالي ترسره کېدنې څخه ډاډ ورکړي،‏ کوم چې د افغانستان د ځوانېولسواکۍ د پیاوړي کولو لپاره یو مهم ګام دی.‏ افغان حکومت د یوهآزاده،‏ منصفانه،‏ رڼې او د باور وړ جمهوري ریاست ټاکنې د ترسرهکولو لپاره چې بهرنۍ السوهنې په کې نه وي او راتلونکې ادارې تهپه یوه ولسواکه او سوله ییزه توګه د قدرت د انتقال لپاره په الزموچمتوالو کې په بشپړه توګه بخت دی.‏څرنګه چې مونږ د روان انتقال بهیر بریا ته استحکام بخښو او د ۲۰۱۴کال تر پایه پورې د هغه بریا ترسره کېدنې غوښتونکي یو،‏ له خپلونړیوالو متحدینو سره په راتلونکي کلونو کې په افغانستان کې د اوږدمهالو امنیتي او دفاعي همکاریو د بشپړولو غوښتونکي یو.‏په حقیقت کې زمونږ ننی پیاوړی همکاري د افغانستان او ناټو ائتالفاو د ناټو هغه غړي هېوادنه چې د ۲۰۱۴ کال څخه وروسته افغانستانسره امنیتي او دفاعي مرستو ته لېواله دي د یو اوږد مهاله مشارکتلپاره بنسټ جوړوي.‏ د افغانستان حکومت د لید لوري له اړخه،‏دا اصول باید د افغانستان واکمنۍ،‏ خپلواکۍ،‏ ځکمنۍ بشپړتیا،‏ مليوحدت او همدارنګه افغاني مالکیت په غېږ کې و نیسي.‏زه دا بنسټیز اصول د دې لپاره په ګوته کوم چې له نړۍ سره دافغانستان اړیکې د انتقال د بهیر څخه د ال پراخې برخې په توګه دتحول په حال کې دی.‏ دا په دې مانا دی چې د ۲۰۱۴ کال څخهوروسته یو واکمن او خپلواک افغانستان به د افغانانو د ملي ګټو،‏ ګډوکټو او د خپلواکو هېوادونو ترمنځ د دوه اړخیز درناوی پر بنسټ پهسیمې او له سیمې څخه هاخوا کې له خپلو ملګرو او متحدینو سره،‏په اړیکه کې و اوسي.‏هرکله چې دې اصولو ته درناوی وشي،‏ افغانستان به هم هیله من اوپه بشپړه توګه ژمن وي چې له خپلو متحدینو سره اوږدمهاله امنیتي اودفاعي موافقه لیکونه السلیک کړي.‏آغلو او ښاغلو!‏مونږ د امریکا له متحده ایاالتو سره د دوه اړخیزو امنیتي همکاریو دموافقه لیک په اړه خبرې اترې د تېر کال په نوامبر کې په کابل کېپېل کړې.‏ داسې یوه موافقه د افغانستان او امریکا متحده ایاالتو ترمنځد تاریخي اوږدمهاله ستراتیژیک په موافقه لیک کې چې د جمهوررئیس کرزي او بارک او باما له خوا د تېر کال په مۍ میاشت کېالسلیک شو،‏ کې ټاکل شوی وو.‏تر اوسه پورې مونږ په کابل کې د امریکا متحده ایاالتو له پالويسره درې مثبتې او جوړوونکي مذاکرې ترسره کړي دي.‏ مونږپه راتلونکي اوونیو کې د امریکا له متحده ایاالتو سره مشورو اومذاکراتو ته سترګې په الر یو.‏ زمونږ د هېوادونو ترمنځ د امنیتي اودفاعي همکاریو د اصولو د طرحه کولو سر بېره،‏ دا موافقه لیک بهد امریکا متحده ایاالتو د ماموریت،‏ ساحه او مقاصد مشخص کړياو هغه ټول اړین حقوقي او معافیتي اساسات چې د ۲۰۱۴ کال څخهوروسته د دوه اړخیز موافقه لیک د یوې برخې په توګه د افغانستان پهخاوره کې د امریکا متحده ایاالتو پوځیانو ته مطرح کېږي،‏ برابروي.‏په همدې توګه،‏ زمونږ له دوستانو څخه هر یو چې د ناټو غړيتوبلري او د ۲۰۱۴ کال څخه وروسته افغانستان سره د امنیتي او دفاعيهمکاریو غوښتونکی وي،‏ باید له وړاندې د افغانستان له دولت سرهیوه دوه اړخیزه موافقې ته ورسیږي.‏آغلو او ښاغلو!‏دا روښانه ده چې د ۲۰۱۴ کال په پای کې د انتقال بهیر څخه وروستهد افغانستان دولت د ناټو ماموریت سره موافق او دې کار ته لېوالتیالري.‏ دا ماموریت به د هغه ټولیزې عقیدي پر بنسټ چې د ناټو له خواتنظیم شوی او په عین وخت کې د افغانستان دولت موافقې او همغږۍسره په سمون کې،‏ و اوسي.‏

64سر بېره پر دې د افغانستان دولت چمتو دی تر څو د واحدو قوانینوتر چتر الندې د ناټو پوځیانو پر متحد شوي موقف باندې،‏ هوکړهوکړي.‏ له دې سره سره،‏ د افغانستان د واکمنۍ د خوندي ساتنې داصولو پر بنسټ،‏ د ناټو غړي چې د دې واحد ماموریت د یوې برخېغوښتونکي دي،‏ باید د افغانستان د دولت مخکینی اجازه ولري.‏دې ته اړتیا نشته چې داسې یوه اجازه،‏ د افغانستان له دولت سره دیو ټول اړخیزه موافقه لیک په بڼه د دولت د رئیسانو په کچه وي.‏ پهډېري مواردو کې د رسمي لیکونو د تبادلې په توګه به یو څه کافيوي.‏ښه خبره خو دلته ده چې مونږ د ناټو له څو غړو هېوادونو او له ځینينورو هېوادونو سره چې کېدای شي د ناټو او آیساف د ماموریتڅخه وروسته همکاري وکړي،‏ له وړاندې د همکاریو موافقه لیکونهالسلیک کړي دي او یا هم د السلیک کولو په درشل کې یو.‏ داموافقه لیکونه اوږد مهاله همکارۍ د افغانستان دولت د رضایت پربنسټ برابروي.‏د آیساف له ماموریت څخه وروسته د غیر ناټو د غړو ګډون ته پهپاملرنې سره،‏ مونږ هیله من یو چې هر یو ناټو او اړونده هېوادونه دافغانستان له دولت سره د هر یو هېواد اړتیا او توجیه،‏ او د حضورساحه او موقعیت په ټاکلو کې همکاري وکړي.‏ په هر حال،‏ کلهچې داسې دوه اړخیزه هوکړه له یو متحد هېواد سره شتون ولري،‏ دافغانستان دولت درک به دا وي چې نوموړی متحد هېواد به د ناټو دماموریت تر چتر الندې په افغانستان کې فعالیت کوي.‏آغلو او ښاغلو!‏د ۲۰۱۴ کال څخه وروسته د پام وړ خطرونو په صورت کې له ناټوسره د امنیتي او دفاعي همکاریو د رامنځته کولو لپاره د افغانستان دټینګ عزم سره سره،‏ مونږ ال تر اوسه هم د ناټو له خوا د ۲۰۱۴ کالڅخه وروسته د هغه د ماموریت پر ماهیت،‏ ساحه او بڼې په هکلهتفصیل نه دي ترالسه کړي.‏ زه غواړم د ښاغلي سرمنشي څخه پهدرنښت سره غوښتنه وکړم چې د سال او مشورو او د مالوماتو دتبادلې له الرې د داسې تفصیل د غوښتنې لپاره زمونږ له غوښتنېڅخه مالتړ وکړي.‏آغلو او ښاغلو!‏اجازه راکړئ چې یو وار بیا تکرار کړم چې مونږ په ژوره توګه باورلرو او په جدي توګه په افغانستان کې د ناټو او آیساف د ماموریت دپای ته رسېدو څخه وروسته،‏ د یو واحد ماموریت غوښتونکي یو.‏ ددې کار د یوې برخې په توګه،‏ مونږ لېوالتیا لرو چې له خپلو متحدینوسره خپلې همکارۍ ال ژوره،‏ پراخه او پیاوړی کړو.‏سر بېره پر دې،‏ د نږدیو همکاریو د لسیزې څخه وروسته مونږ پهدې باور یو چې د ناټو متحدینو او رهبرانو ته دا ډېره مهمه ده چېافغانستان ته د یو خپلواک او واکمن هېواد په سترګه و ګوري او دوضعیت د بدلون اړتیاوو او مونږ سره د اړیکو تکامل په پام کې ونیسي.‏ که په لنډه توګه ووایم،‏ مونږ له ناټو څخه غواړو چې د وختپه اوږدو کې افغانستان ته د یو نورمال او طبیعي همکار په توګه وګوري او د یو هېواد په توګه ورته وګوري چې هغه سره ګډې ګټېاو منظمې او طبیعې اړیکې لري چې په دوه اړخیزه توګه ګټورې اود دوه اړخیز احترام پر بنسټ والړ وي.‏ډېره زیاته مننه.‏5- د بهرنیو چارو وزیر د قزاقستان له جمهور رئیسسره وکتل‏)کابل – د ۱۳۹۲ کال د غویي ۹ مه(‏د بهرنیو چارو وزیر ډاکټر زلمي رسول چې د آسیا زړه هېوادونو دبهرنیو چارو وزیرانو په کنفرانس کې د ګډون په موخه آلماتا ته سفرکړئ وو،‏ د دې کنفرانس په څنډه کې د قزاقستان له جمهور رئیسښاغلي نور سلطان نظر بایف سره و کتل.‏په دې کتنه کې دواړو لوریو د دواړو هېوادونو ترمنځ د اړیکو پیاوړتیااو د سیمي پرمختیا او هوساینې په برخه کې د سیمه ییزو همکاریو درول پر اهمیت باندې خبرې وکړې.‏دواړو لوریو د استانبول بهیر او د آسیا زړه هېوادونو د بهرنیو چارووزیرانو او د استانبول بهیر د لوړ پوړو کارکوونکو کنفرانسونو په الرهاچول یې د سیمې او نړۍ په کچه د دې همکاریو په ښه والي کې یومهم ګام و ګڼل.‏په دې کتنه کې د بهرنیو چارو وزیر د قزاقستان له خوا افغان محصلینوته د ۱۰۰۰ بورسونو د ورکولو لپاره له قزاقستان څخه مننه وکړ.‏د یادونې وړ ده چې د یادو بورسونو څخه تر اوسه پورې ۵۰۰د بهرنیو چارو وزیر ډاکټر زلمي رسول او د قزاقستان جمهور رئیسښاغلي نور سلطان نظر بایف

65بورسونه ورکړل شوي دي او په راتلونکي کلونو کې به ۵۰۰ پاتېبورسونه ورکړل شي.‏ دغه بورسونه د ۵۰ میلیونو امریکایي ډالرو پهټولیز لګښت د قزاقستان دولت له خوا د افغانستان له دولت سره مرستهشوې ده چې تر ۲۰۲۰ زیږدیز کال پورې به دوام و مومي.‏د قزاقستان جمهور رئیس د بهرنیو چارو وزیر ته اطالع ورکړ چې پهنږدۍ راتلونکي کې د خپل د کابیني د یو وزیر تر مشرۍ الندې به یولوړ پوړی اقتصادي پالوی افغانستان ته واستوي تر څو افغان چارواکوسره د دواړو دولتونو تر منځ د اقتصادي همکاریو په اړه او همدارنګهد هغو فرصتونو په اړه چې د قزاقي سوداګرو او شرکتونو لپاره پهافغانستان شتون لري،‏ خبرې اترې او لیدنې ترسره کړي.‏6- امضای موافقتنامه همکاری های دو جانبه میان افغانستانو عربستان سعودیکابل - ‎9‎‏/ثور/‏ 1392 موافقتنامه همکاری های همه جانبه میانجمهوری اسالمی افغانستان و کشور شاهی عربستان سعودی در عرصههای مختلف بتاریخ 6 ثور 1392 در شهر آلماتی به امضأ رسید.‏این موافقتنامه که از طرف داکتر زلمی رسول وزیر امور خارجهافغانستان و آقای عبدالعزیز بن عبداهلل بن عبد العزیز معاون وزیر امورخارجه عربستان به امضا رسید،‏ عرصه های مختلف همکاری های دوجانبه میان دو کشور را احتوا میکند .این همکاری ها در تقویت پیوند های تاریخی ملت های دو کشورنقش برجسته داشته و در رشد و گسترش همکاری های دو جانبه وپشتیبانی از این همکاری ها در بخش های اقتصاد،‏ تجارت و سرمایهگذاری،‏ تعلیم،‏ فرهنگ،‏ مطبوعات،‏ سیاحت،‏ زراعت،‏ مالداری،‏صنعت،‏ نفت و معادن کمک خواهد کرد.‏با امضای این موافقتنامه دو طرف زمینه های سرمایه گذاری در تمامعرصه های یاد شده را فراهم نموده و تسهیالت الزم را برای سرمایهگذران ایجاد می نمایند.‏داکتر زلمی رسول حین امضای موافقتنامه همکاری های همه جانبهمیان جمهوری اسالمی افغانستان و کشور شاهی عربستان سعودی7- اهدای خون از طرف کارمندان وزارت امور خارجهکابل-‏ 11 ثور 1392 شماری از مسؤولین و کارمندان وزارت امورخارجه ، حدود 30 هزار سی سی خون شان را به بانک خون مرکزیاهدأ نمودند.‏به سلسلۀ اهدای خون به نیازمندان،‏ که اخیرًا از سوی وزارت صحتعامه راه انداری شده است،‏ 74 تن به شمول مسوولین و کارمندانوزارت امور خارجه حدود 30 هزار سی سی خون شانرا،‏ به بانکخون مرکزی اهدأ نمودند.‏هدف از راه اندازی این برنامه،‏ ترویج فرهنگ اهدای خون بین افغانها می باشد.‏کارمندان وزارت امور خارجه حین اهدای خون8- د سویدن د بهرنیو چارو وزیر کارل بیلدت سره دبهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال جاوید لودینکتنهکابل – د ۱۳۹۲ کال د غویي ۴ مه د بهرنیو چارو وزارت سیاسيمرستیال جاوید لودین د سویدن د بهرنیو چارو وزیر کارل بیلدتسره د بهرنیو چارو وزارت په مقر کې په کتلو سره د دواړو هېوادونوترمنځ د اړیکو د پراخیتا په اړه د نظر تبادله کړ.‏په دې کتنه کې افغانستان سره د سویدن اوږدمهالو همکاریو په اړهخبرې وشوې.‏ د سویدن د بهرنیو چارو وزیر وویل چې هېواد یې پهجدي توګه په افغانستان کې د اقتصادي ودې،‏ د امنیتي اداراتو ظرفیتلوړونې،‏ بیا رغونې او د سولې ټینګښت څخه مالتړ ته ژمن دی.‏له دې کتنې څخه وروسته جاوید لودین او ښاغلی کارل بیلدت پهیوه مطبوعاتي کنفرانس کې ګډون وکړ او د خبریاالنو پوښتنو تهځوابونه وویل.‏

66د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال جاوید لودین د سویدن هېوادد مرستو څخه په مننې او د هغه هېواد د بهرنیو چارو وزیر ته په ښهراغالست ویلو سره وویل،‏ « سویدن یوازینی هيواد دی چي افغانستانسره د لسو کلونو لپاره د اقتصادي همکاریو اعالن کړی او د تحوللسیزې نظریه یې په یو واقعیت بدل کړی دی.«‏ښاغلی لودین وویل چې په پام کې ده افغانستان او سویدن ډېر ژرپه یو ستراتیژیک موافقه لیک باندې هوکړې ته ورسیږي چې داموافقه لیک به په اوږد مهاله کې د دواړو هېوادونو تر منځ د همکاریوچوکاټ و ټاکي.‏په دې مطبوعاتي کنفرانس کې ښاغلی لودین همداراز په استاکهلمکې د افغانستان د سفارت له پرانیستنې څخه خبر ورکړ او وویل چېپه استاکهلم کې د افغانستان د سفارت پرانیستنه به د دواړو هېوادونوپه اړیکو کې یو نوی څپرکی پرانیزي.‏ښاغلی لودین همدارنګه وویل چې په تېرو لسو کلونو کې سویدنافغانستان سره په ځانګړي توګه د ولسواکۍ په ټینګولو،‏ ښهحکومتوالۍ،‏ بشري حقونو او په نورو برخو لکه معارف،‏ د کلیوپراختیا او د افغانستان د خلکو لپاره د عامه خدمتونو د برابرولو پهبرخو کې،‏ مرستې کړي دي چې افغانان د دې مرستو څخه منندویدي.‏جاوید لودین د آسیا زړه هېوادونو غونډې ته په اشارې سره چې پهپام کې ده سبا ته په آلماتا کې جوړه شي وویل چې د آسیا زړه بهیرچې مشري یې افغانستان کوي،‏ په سیمې کې یو له مهمو بهیرونو څخهدی چې د سیمه ییزو ننګونو سره د مبارزې په موخه چې ټول ورسرهالس او ګریوان دي،‏ رامنځته شوی دی.‏د بهرنیو چارو سیاسي مرستیال د سویدن په ګډون د آسیا زړه دسیمي څخه د باندې هېوادنو له مرستو څخه چې له دې بهیر څخهمالتړ کړي دي،‏ مننه وکړ او وویل چې په دې ناسته کې د سویدند بهرنو چارو وزیر ښاغلی کارل بیلدت ګډون سیمه ییزو همکاریوپه ځانګړي توګه استانبول بهیر ته د سویدن هېواد د ژمنو څرګندویيکوي.‏په تعقیب سره په دې مطبوعاتي کنفرانس کې د سویدن د بهرنیوچارو وزیر وویل چې سویدن افغانستان سره له پخوا حتی له آیسافڅخه وړاندې ژمن وو او ننی پیغام دا دی چې په راتلونکو کلونو کېد افغانستان خلکو سره د سویدن ژمنې ال پیاوړي او په خپل ځایپاتې شي.‏9- مالقات دکتور زلمی رسول وزیر امور خارجه با سفرای غیرمقیم ارجنتاین،‏ قطر،‏ ویتنام،‏ نیپال،‏ نایجریا و آذربایجانکابل – 14 ثور 1392 داکتر زلمی رسول وزیر امور خارجه باتعدادی از سفرای غیر مقیم در کابل دیدار و گفتگو کرد.‏وزیر امور خارجه در این دیدار به سفرای غیر مقیم کشور هایارجنتاین،‏ قطر،‏ ویتنام،‏ نیپال،‏ نایجریا و آذربایجان درباره وضعیتکنونی کشور از جمله انتقال مسوولیت های امنیتی،‏ پروسه صلح،‏انتخابات ریاست جمهوری،‏ توافقنامه های همکاری درازمدت باتعدادی از کشور ها،‏ دورنمای اقتصادی افغانستان و پروسه استانبولمعلومات داد.‏داکتر زلمی رسول گفت:‏ ‏»انتقال مسوولیت های امنیتی به نیروهایافغان به موفقیت به پیش میرود و قرار است به زودی مرحله نهایی کهد سویدن د بهرنیو چارو وزیر کارل بیلدت سره د بهرنیو چارو وزارتسیاسي مرستیال جاوید لودین کتنهدکتور زلمی رسول وزیر امور خارجه حین مالقات با سفرای غیر مقیمارجنتاین،‏ قطر،‏ ویتنام،‏ نیپال،‏ نایجریا و آذربایجان

67تمامی مسوولیت ها را دربر میگیرد،‏ به عهده افغان ها سپرده شود«.‏وزیر امور خارجه همچنان گفت که پروسه صلح یک امر مهم برایمردم افغانستان است و این پروسه هیچگاهی متوقف نخواهد شد.‏داکتر زلمی رسول با اشاره به اینکه طالبان از راه جنگ و خونریزیبه پیروزی نخواهند رسید،‏ گفت که تداوم جنگ در افغانستان ادامهویرانی است و اگر طالبان میخواهند قدرت سیاسی بدست بیاورندیگانه راه رسیدن به این هدف مبارزات سیاسی است که در قانوناساسی افغانستان به همه اتباع کشور حق کاندید شدن و رای دادن،‏تسجیل شده است.‏داکتر زلمی رسول فرصت های سرمایه گذاری در کشور را بی نظیرخواند و گفت که ثبات در افغانستان به نفع رشد اقتصادی منطقه استو افغانستان با منابع سرشار طبیعی و راه های بی نظیری که دارد میتواند زمینه ساز شکوفایی اقتصادی مردمان کشور های دور و نزدیکو نقطه وصلی برای آنها باشد.‏10- افغان حکومت ډیورنډ کرښې ته نږدۍ د افغانقواوو پر وړاندې د نه تحریک شوي برید په اړه پاکستانته خپل شدید اعتراض څرګند کړکابل – د ۱۳۹۲ کال د غويي ۱۶ مه د بهرنیو چارو وزارت د لومړيسیاسي ریاست رئیس ښاغلی عزیز الدین احمد زاده د بهرنیو چارووزارت په مقر کې په کابل کې د پاکستان له شارژ دافیر شاه نظرافریدي سره وکتل.‏ښاغلی احمد زاده د هغه نه تحریک شوي برید په اړه چې نن سهارډیورنډ کرښې ته نږدۍ د ننګرهار والیت په ګوشتې ولسوالۍ کېد پاکستاني پوځیانو له خوا افغان قواوو باندې د درنو او سپکو وسلوپه کارولو سره شوې وه،‏ د افغانستان حکومت شدید اعتراض ښاغليافریدي ته څرګند کړ.‏د پاکستاني پوځیانو برید چې نن سهار په اتو بجو او شلو دقیقو ترسرهشو،‏ افغان قواوو ته کومه مرګ ژوبله نه درلوده.‏ښاغلی احمدزاده ښاغلي افریدي ته روښانه کړه که چېرې پاکستانيپوځیان په ګوشته او نورو سیمو کې د پوځي تاسیساتو د له منځه وړلوڅخه ډډې کولو ته ادامه ورکړي او نورو نه تحریک شوي بریدونوته دوام ورکړي،‏ نو د هر راز پایلو مسؤلیت به د پاکستان په غاړه وي.‏

STORAIISSUE 63, MAY AND JUNE 2013