Καρδιολογική Γνώμη - Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο ...

Φυσικής προέλευσης ενώσεις με in vitro αντι-PAF δράση και in vivo αντιαθηρογόνο δράση137υπάρχουν νέο-λιγνάνια που είναι αναστολείς του PAF, καιμάλιστα ο πρώτος φυσικός αναστολέας του PAF που ανακαλύφτηκεήταν η καντσουτερόνη από το είδος πιπεριού Piperfutokadsurae 27,28 .Πολυσακχαρίτες τύπου ηπαρίνηςΟι πολυσακχαρίτες αυτοί από δωδεκαδάκτυλο χοίρου,αναστέλλουν την αθηρογένεση σε κουνέλια 29 . Είναι όμωςγνωστό ότι η ηπαρίνη (και μάλιστα η μικροκρυσταλλική) είναιαναστολέας του PAF 30 .SpirulinaΈχει βρεθεί ότι η Spirulina αναστέλλει την αθηρογένεσησε κουνέλια 31 . Η ικανότητά της αυτή αποδίδεται στην φυκοκυανίνη.Η φυκοκυανίνη της Spirulina όμως έχει βρεθείαπό μελέτες μας ότι είναι αναστολέας του PAF 32 .ΦαινολικάΗ προστατευτική δράση της μεσογειακής δίαιτας αποδίδεταιαπό πολλούς στις φαινολικές ενώσεις που περιέχει,όπως Τυροσόλη, Ελευροπαϊνη, Κατεχίνη, Κερκετίνη, Ρεσβερατρόληκ.λπ. Θεωρούν δε, ότι αναστέλλουν την αθηρογένεσημε μηχανισμό διαφορετικό από εκείνον του οξειδωτικούστρες και του λιπιδαιμικού προφίλ, ενδεχομένως με μηχανισμόφλεγμονής. Δηλαδή, δεν εμπλέκεται μόνο η αντιοξειδωτικήτους δράση, αλλά και η αντι-συσσωρευτική (αντιθρομβωτική)τους δράση 33-37 .Εμείς και άλλοι 38,39 , έχουμε δείξει ότι in vitro οι φαινολικέςενώσεις είναι αναστολείς τόσο του PAF όσο και της βιοσύνθεσηςτου PAF. Ακόμα, έχει δειχθεί ότι είναι και αναστολείςδιαφόρων in vivo δράσεων του PAF. Συγκεκριμέναυπάρχει αντι-PAF δραστικότητα στην Ελευροπαΐνη, Τυροσόληκαι Ρεσβερατρόλη, που μάλιστα τροποποιείται με ακετυλίωσήτους και ενισχύεται 40,41 .ΣτατίνεςΣτην ευρεία έννοια και οι στατίνες μπορούν να χαρακτηριστούνκαι σαν φυσικά προϊόντα, αφού ανακαλύφτηκανσε μικροοργανισμούς που τις χρησιμοποιούσαν σαν άμυναέναντι άλλων μικροοργανισμών που συνέθεταν χοληστερόλη.Πέρα από την γνωστή in vivo αντιαθηρογόνο δράσητων στατινών, έχουμε δημοσιεύσει 42 ότι in vitro αναστέλλουντις δράσεις και την βιοσύνθεση PAF και επιπλέον επιταχύνουντην αποικοδόμησή του. Τα αποτελέσματα αυτάέρχονται να εξηγήσουν τις γνωστές πλειοτροπικές δράσειςτων στατινών, σύμφωνα με τις οποίες η αντιφλεγμονώδηςδράση τους μπορεί να οφείλεται στην παρεμπόδιση της βιοσύνθεσηςκαι των ισοπρενοειδών ενώσεων, προδρόμωνενώσεων στην βιοσυνθετική πορεία της χοληστερόλης. Οιισοπρενοειδείς ενώσεις (π.χ. φαρνεσόλη) εμπλέκονται στηνμεταγωγή του σήματος μέσω της Ras πρωτεΐνης που είναιμία G-πρωτεΐνη η οποία για να δράσει - και να προχωρήσειη μετάδοση του μηνύματος - πρέπει να είναι συνδεδεμένημε την μεμβράνη, κάτι που επιτυγχάνεται μέσω λιπόφιλωνομάδων (π.χ. φαρνεσυλο- ομάδων). Έτσι μπορεί να γίνεταικαι η παρεμπόδιση του μηνύματος του PAF (που έχει υποδοχέαG- πρωτεϊνών) και κατ’ επέκταση της φλεγμονώδουςαντίδρασης. Αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του ότι οι στατίνεςαναστέλλουν και την δράση των TLR 43 , αξίζει να μελετηθούνκαι να συσχετισθούν θεωρητικά οι πορείες μεταγωγής τουσήματος κατά την ενεργοποίηση του υποδοχέα του PAF καιτου υποδοχέα των TLR και να εντοπισθούν τα πιθανά σημείατων πορειών που αναστέλλονται από τις στατίνες, ώστε ναδιαλευκανθεί ο μηχανισμός δράσης τους.Συστατικά της μεσογειακής δίαιταςΜελέτες της ερευνητικής μας ομάδας έχουν αποδείξει τηνύπαρξη λιποειδικής φύσης βιολογικά δραστικών μικροσυστατικώνστην μεσογειακή δίαιτα με δράση αναστολέων/αγωνιστώντου PAF αλλά που συγχρόνως παρεμβαίνουν και στονμεταβολισμό του PAF, με αναστολή της βιοσύνθεσής του ή/καιενεργοποίηση της αποικοδόμησής του 2 .Οι εν λόγω αγωνιστές, επειδή ασκούν την δράση τουςμε δραστικότητα πολλές χιλιάδες φορές μικρότερη από εκείνητου PAF, τελικά δρουν ως αναστολείς του. Η απουσίαπρόσληψης των προερχομένων από την μεσογειακή δίαιτα,αναστολέων/αγωνιστών του PAF θα μπορούσε να οδηγήσεισε πλήρη εκδήλωση της δραστικότητας του PAF, με ότι δυσμενέςαποτέλεσμα για την υγεία σημαίνει αυτό. Έτσι μπορείνα δοθεί και μία βιοχημική εξήγηση της στατιστικής παρατήρησης,που προήλθε από πειραματικές, κλινικές και επιδημιολογικέςμελέτες, σύμφωνα με τις οποίες η μεσογειακήδίαιτα προστατεύει από τη δημιουργία αθηρωμάτωσης καικατά συνέπεια οδηγεί σε μείωση της εμφάνισης των καρδιαγγειακώννοσημάτων.Εκτός όμως των διατροφικών αναστολέων του PAF,έχουν προσδιοριστεί και ενδογενείς αναστολείς του PAF σεκύτταρα και πειραματόζωα. Αναζήτηση ενώσεων ανάλογηςδράσης, έγινε από την ερευνητική μας ομάδα και στο ανθρώπινοαίμα, το οποίο αποτελεί την πρώτη δεξαμενή τωνθρεπτικών συστατικών των τροφίμων και παίζει σημαντικόρόλο σε διατροφικές - και όχι μόνο - ασθένειες. Πράγματι,απομονώσαμε και πιστοποιήσαμε ότι οι καρδιολιπίνες απόαίμα είναι ειδικοί αναστολείς του υποδοχέα του PAF, δίνονταςμια πιθανή εξήγηση στα θρομβωτικά προβλήματαπου παρουσιάζονται στις περιπτώσεις του αντιφωσφολιπιδικού-αντικαρδιολιπιδικούσυνδρόμου. Η ύπαρξη αντισωμάτωντης καρδιολιπίνης στο σύνδρομο αυτό παρεμποδίζειτην ανασταλτική δράση της καρδιολιπίνης στον θρομβωτικόπαράγοντα PAF, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται τα γνωστάπροβλήματα πήξης 44 .