Καρδιολογική Γνώμη - Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο ...

130 Σ. ΑντωνοπούλουΠαρόμοια αποτελέσματα έδωσε και η μελέτη της ερευνητικήςμας ομάδας με εκχυλίσματα κολοκυθόσπορου πουαφορούσε την ικανότητά τους να εκκαθαρίζουν ελεύθερεςρίζες και να αναστέλλουν τη δράση της LOX. Φάνηκε ότιενώ η ικανότητά τους να εκκαθαρίζουν ελεύθερες ρίζεςεξαρτάται από το ολικό φαινολικό τους περιεχόμενο, το τελευταίοδεν σχετίζεται με την ανασταλτική τους δράση έναντιτης λιποξυγονάσης 26 .Από την άλλη πλευρά, τα αποτελέσματα των in vivo μελετώνδεν είναι τόσο εντυπωσιακά. Η χορήγηση βιταμίνηςC, Ε, καροτενοειδών ή συνδυασμός αυτών δεν είχαν στιςπερισσότερες των περιπτώσεων θετικά αποτελέσματα, όσοναφορά τη μείωση των δεικτών οξειδωτικού στρες 27,28 . Αντίστοιχαείναι και τα αποτελέσματα όταν οι εθελοντές κατανάλωνανφρούτα και λαχανικά 29,30 .Επιπλέον, οι μελέτες παρέμβασης με φαινολικές ενώσειςαπό παρθένο ελαιόλαδο έχουν δείξει αντικρουόμενα αποτελέσματα.Κάποιες από αυτές έχουν δείξει αύξηση της αντιοξειδωτικήςικανότητας του πλάσματος και μείωση της λιποειδικήςυπεροξείδωσης, που σχετίστηκε με το φαινολικόπεριεχόμενο του ελαιολάδου, ενώ άλλες μελέτες δεν έδειξανκανένα αποτέλεσμα 31 .Οι μελέτες παρέμβασης με κρασί, εμφανίζουν παρόμοιαεικόνα. Σε μερικές από αυτές η κατανάλωση κόκκινου κρασιούμείωσε δείκτες οξειδωτικού στρες, ενώ σε άλλες δενεμφανίστηκε καμία αλλαγή 32 .Αρκετά είναι τα σημεία που προβληματίζουν στο σχεδιασμότων παραπάνω μελετών και πιθανώς εξηγούν τα αντιφατικάαποτελέσματα. Σημαντικό ρόλο παίζει η βιοδιαθεσιμότητατων φαινολικών ενώσεων, η οποία είναι διαφορετικήγια κάθε φαινολική ένωση και εξαρτάται από το τρόφιμοστο οποίο βρίσκεται. Επιπλέον, θα πρέπει να αναφερθείότι οι μεταβολίτες των φαινολικών ενώσεων μπορεί ναεμφανίζουν διαφορετική βιολογική δράση από εκείνη τηςαρχικής ένωσης. Τέλος, κάποιες φαινολικές ενώσεις όπωςπ.χ. η κερκετίνη εμφανίζουν και προ-οξειδωτική δράση.Πολλές μελέτες έχουν καταλήξει στο εύλογο συμπέρασμαότι ένα αντιοξειδωτικό δεν είναι ικανό από μόνο του ναυπερνικήσει το πολύπλοκο οξειδωτικό δίκτυο του οργανισμού,αλλά απαιτείται η συνδυαστική δράση διαφόρων αντιοξειδωτικώναπό διαφορετικές πηγές. Η προσπάθεια εκτίμησηςτης επίδρασης του συνόλου της διατροφής δεν μπορείμεν να αντιμετωπίσει το θέμα της βιοδιαθεσιμότητας και τηνπιθανή προ-οξειδωτική τους δράση, λαμβάνει όμως υπόψητην αθροιστική και συνεργιστική δράση των επιμέρους αντιοξειδωτικώνπου προέρχονται από διαφορετικές πηγέςκαθώς και την επίδραση του μαγειρέματος στο αντιοξειδωτικόπεριεχόμενο των τροφίμων.Δεδομένα από τη μελέτη ΑΤΤΙΚΗ όπου συμμετείχαν 3000φαινομενικά υγιείς εθελοντές έδειξαν ότι μεγαλύτερη προσκόλλησηστη ΜΔ σχετίζεται με μεγαλύτερη αντιοξειδωτικήικανότητα πλάσματος και μειωμένα επίπεδα οξειδωμένηςLDL. Επιπρόσθετα φάνηκε ότι η κατανάλωση δίαιτας με μεγαλύτερηαντιοξειδωτική ικανότητα σχετίζεται με υψηλότεραεπίπεδα αδιπονεκτίνης, με άλλα λόγια φαίνεται να επηρεάζειθετικά και τη διαδικασία της φλεγμονής 33,34 . Τέλος, μια άλλημελέτη που πραγματοποιήθηκε σε υγιείς εθελοντές έδειξεότι η προσκόλληση στη ΜΔ σχετίζεται με αύξηση του λόγουγλουταθειόνης προ οξειδωμένη γλουταθειόνη 35 .Επιπρόσθετα, σε μια μελέτη παρέμβασης της ερευνητικήςμας ομάδας που πραγματοποιήθηκε με μεσογειακού τύπουγεύματα, -τα οποία είχαν ελεγχθεί in vitro ως προς την ικανότητάτους να αναστέλλουν την οξείδωση της LDL - τόσοσε υγιείς εθελοντές όσο και σε ασθενείς με διαβήτη τύπουΙΙ, φάνηκε ότι η κατανάλωση διαιτολογίου με ισχυρή αντιοξειδωτικήικανότητα οδηγεί σε αύξηση της αντίστασης τουπλάσματος στην οξείδωση και στις δύο ομάδες εθελοντών 36 .Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματαμιας μελέτης παρέμβασης σε εθελοντές υψηλού καρδιαγγειακούκινδύνου. Οι εθελοντές κατανάλωσαν είτε μιαπαραδοσιακή ΜΔ εμπλουτισμένη με 1 L ελαιόλαδο την εβδομάδα,είτε την ίδια ΜΔ με ξηρούς καρπούς, είτε τέλος μιαδίαιτα χαμηλών λιπαρών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ηΜΔ με το ελαιόλαδο οδηγεί σε μεγαλύτερη μείωση των επιπέδωντης οξειδωμένης LDL σε σύγκριση με τη δίαιτα χαμηλώνλιπαρών 37 .Αντιφλεγμονώδης δράσηΌσον αφορά την αντιφλεγμονώδη δράση της ΜΔ, υπενθυμίζεταιότι η φλεγμονή είναι μια φυσιολογική απόκρισητου οργανισμού και τον προστατεύει – αρχικά – από τη βλάβητων ιστών ή από λοίμωξη ή από τραυματισμό. Στη διαδικασίατης φλεγμονής συμμετέχουν διάφορα κύτταρα τουαιμοποιητικού συστήματος, των ιστών και πολλά μόρια –σήματα, τα οποία έχουν ρόλο μεσολαβητών της φλεγμονής.Η φλεγμονή μπορεί να διακριθεί βάση του χρόνου διάρκειαςκαι των ιστοπαθολογικών αλλαγών σε: α) οξεία φλεγμονή,η οποία αποτελεί την πρώιμη φάση και χαρακτηρίζεται απόγρήγορη έναρξη και μικρή διάρκεια, τα δε κύτταρα του αίματοςπου κυρίως εμπλέκονται είναι τα πολυμορφοπύρηναουδετερόφιλα και σε β) χρόνια φλεγμονή, η οποία έχει μεγαλύτερηδιάρκεια και τα κύτταρα του αίματος που κυρίωςεμπλέκονται είναι τα μονοκύτταρα, τα μακροφάγα και ταλεμφοκύτταρα. Τα τελευταία χρόνια έχει φανεί ότι ακόμακαι μια μικρή αλλά μόνιμη ενεργοποίηση της διαδικασίαςτης φλεγμονής, η οποία μπορεί να μη δίνει κλινικά συμπτώματα,ενδέχεται να αποτελέσει εξίσου σημαντικό προδιαθεσικόπαράγοντα για χρόνιες παθήσεις. Βασική αιτία γιατην εμφάνιση συστηματικής φλεγμονής είναι η διατάραξητης ισορροπίας μεταξύ φλεγμονωδών και αντιφλεγμονωδώνμηχανισμών προς όφελος των πρώτων. Πολλοί μεσολαβητέςεμπλέκονται στην όλη διαδικασία της φλεγμονής,όπως οι πρωτεΐνες οξείας φάσης (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη,αμυλοειδές Α και ινωδογόνο), η ισταμίνη, η κινίνες (βραδυκινίνη),έναυσμα του συστήματος πήξης (θρομβίνη, C 3a ,C 5a ) και ο PAF.Εκτός από τους παραπάνω μεσολαβητές, τα τελευταία