Καρδιολογική Γνώμη - Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο ...

122 Α. Μικελλίδη, Τ. Νομικόςτην επίδραση των επιπέδων γλυκόζης του αίματος στην λειτουργίατων αιμοπεταλίων σε υγιείς ανθρώπους. Επιπλέον,τα τελευταία χρόνια διερευνάται η λειτουργία των αιμοπεταλίωνσε συνθήκες έντονου μεταγευματικού υπεργλυκαιμικούφορτίου. Μία σειρά επιδημιολογικών, προοπτικώνκαι συγχρονικών μελετών, έχουν διερευνήσει την σχέση μεταξύτης μεταγευματικής γλυκόζης και των καρδιαγγειακώνσυμβαμάτων (Πίνακας 1). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ταμεταγευματικά επίπεδα σακχάρου είναι αυτά που σχετίζονταιμε την αθηρωμάτωση και τις καρδιαγγειακές επιπλοκές, ανεξάρτητααπό τα επίπεδα νηστείας 39-44 .Έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές μελέτες οι οποίες εξέτασαντην απόκριση των αιμοπεταλίων ως προς τα επίπεδαγλυκόζης του αίματος, και κατέληξαν στη διαπίστωση ότιακόμα και σε υγιείς ανθρώπους τα αιμοπετάλια, υπό την επίδρασηυψηλών επιπέδων γλυκόζης του αίματος, είναι υπερενεργοποιημένακαι πιο ευαισθητοποιημένα ως προς τουςδιάφορους αγωνιστές 45-49 . Συγκεκριμένα για την εκτίμησητης επίδρασης της υπεργλυκαιμίας ή/και της υπερινσουλιναιμίαςστην λειτουργία των αιμοπεταλίων μετρήθηκε η έκφρασητου CD40L στην επιφάνεια των αιμοπεταλίων. OCD40L είναι μία γλυκοπρωτεΐνη η οποία ανήκει στην υπεροικογένειατου νεκρωτικού παράγοντα. Περισσότερο απότο 95% αυτής βρίσκεται αποθηκευμένη στο εσωτερικό τωναιμοπεταλίων και εκτίθεται γρήγορα στην επιφάνεια τουςμετά την ενεργοποίηση τους. Η έκθεσή της σε συνθήκεςυπεργλυκαιμίας ή/και υπερισουλιναιμίας βρέθηκε αυξημένηόπως και αυτή του ιστικού παράγοντα (TF) των μονοκυττάρωνκαι της P-σελεκτίνης 46,49 . Ο CD40L και ο TF θεωρούνταιδείκτες της προθρομβωτικής κατάστασης του οργανισμούκαι της αθηρογένεσης λόγω των προφλεγμονωδώνδράσεων τους 46 . Η ικανότητα συσσώρευσης των αιμοπεταλίωνκάτω από συνθήκες υπεργλυκαιμίας έχει βρεθεί αυξημένη47 ενώ και σε μία αντίστοιχη μελέτη βρέθηκε να μηνέχει σημαντικές διαφορές σε σχέση με τις συνθήκες φυσιολογικώνεπιπέδων γλυκόζης και ινσουλίνης 45 . Αυξημένη επίσηςέχει βρεθεί η συσσώρευση αιμοπεταλίων-μονοκυττάρων49,50 , αιμοπεταλίων-φαγοκυττάρων 49,50 λευκοκυττάρωναιμοπεταλίων50 και λεμφοκύτταρων-αιμοπεταλίων 50 . Η παραγωγήΤxA2 από το αραχιδονικό οξύ στα αιμοπετάλιαβρέθηκε αυξημένη μετά από επώαση τους με υψηλές συγκεντρώσειςγλυκόζης και η αύξηση αυτή βρέθηκε να επηρεάζεταιδοσοεξαρτώμενα από τα επίπεδα γλυκόζης 47 . Επίσης,έχει φανεί ότι τα προσωρινά κανάλια ασβεστίου (TRPC6),τα οποία πρόσφατα ανακαλύφθηκαν στα ανθρώπινα αιμοπετάλια,εμφανίζουν αυξημένη έκφραση σε συνθήκες υπεργλυκαιμίαςσε υγιείς εθελοντές σε σχέση με την ομάδα ελέγχου.Επιπλέον, στην ίδια μελέτη βρέθηκε ότι σε ασθενείς μεσακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ η έκφραση τους είναι αυξημένησε σχέση με τους μη διαβητικούς 60 . Σε μία άλλη μελέτη, οιερευνητές, προσπαθώντας να αιτιολογήσουν την υπερενεργοποίησητων αιμοπεταλίων κάτω από υψηλές συγκεντρώσειςγλυκόζης, διερεύνησαν την παραγωγή δραστικών ριζώνοξυγόνου από τα αιμοπετάλια. Σε αυτές της συνθήκες βρέθηκευπέρμετρη παραγωγή δραστικών ριζών οξυγόνου, ηοποία αποδόθηκε στον υπέρμετρο μεταβολικό καταβολισμότης γλυκόζης στην αλυσίδα μεταφοράς ηλεκτρονίων στα μιτοχόνδριατων αιμοπεταλίων 48 . Μια άλλη προσέγγιση γιατην εξήγηση της παρατηρούμενης υπερενεργοποίησης τωναιμοπεταλίων σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙπραγματοποιήθηκε όταν σε άτομα με μη επιτυχή γλυκαιμικόέλεγχο μελετήθηκαν τα επίπεδα του ισοπροστανίου 8-ισοπροσταγλανδίνηςF2a (8-iso-PGF2a). Τα ισοπροστάνια είναιβιοδραστικές προσταγλανδίνες που παράγονται μη ενζυμικάαπό το αραχιδονικό οξύ. Η παραγωγή των ισοπροστανίωνείναι μία αντίδραση που καταλύεται από ελεύθερεςρίζες και παρατηρείται τόσο στις κυτταρικές μεμβράνες καιστις LDL. Η 8-iso-PGF2a έχει βρεθεί ότι προκαλεί αγγειοσυστολήκαι μπορεί να ρυθμίσει την λειτουργία των αιμοπεταλίωνλειτουργώντας ως in vivo δείκτης της δραστικότηταςτους. Στην εν λόγω ερευνητική εργασία συσχέτισαντον σακχαρώδη διαβήτη με αυξημένα επίπεδα σχηματισμούτης 8-iso-PGF2a και με αυξημένη ενεργότητα των αιμοπεταλίων,ως επακόλουθο του μειωμένου γλυκαιμικού ελέγχουκαι της αυξημένης υπεροξείδωσης των λιποειδών 47 . Τέλος,σε in vitro πειράματα βρέθηκε ότι τα προϊόντα προχωρημένηςγλυκοζυλίωσης όπως η γλυκοζυλιωμένη αλβουμίνη, ενισχύουντην συσσώρευση των αιμοπεταλίων μέσω του υποδοχέατης σεροτονίνης, προτείνοντας έτσι έναν επιπλέονμηχανισμό για την αυξημένη ενεργότητα που παρουσιάζουντα αιμοπετάλια στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη 51 .Παρόλο που τα περισσότερα στοιχεία τείνουν προς το γεγονόςότι ο κίνδυνος για θρόμβωση στους διαβητικούς τύπουΙ και ΙΙ οφείλεται στην παρατηρούμενη ινουλινοαντίσταση αρκετάστοιχεία έρχονται να ενισχύσουν την άποψη ότι και ηυπεργλυκαιμία από μόνη της μπορεί να προκαλέσει αλλαγέςστην διαδικασία αιμόστασης και ότι εμπλέκεται στην ανάπτυξημίας προθρομβωτικής κατάστασης. Συγκεκριμένα, σε μελέτεςclamp (όπου διατηρούνται τα επίπεδα ινσουλίνης ή γλυκόζηςσε φυσιολογικά επίπεδα μέσω έγχυσης ινσουλίνης ή γλυκόζηςμε σταθερό ρυθμό) βρέθηκε ότι σε συνθήκες ευινσουλιναιμίαςη υπεργλυκαιμία αυξάνει το σύμπλοκο θρομβίνης-αντιθρομβίνηςκαι τον διαλυτό κυκλοφορούντα ιστικό παράγοντα.Ενδιαφέρον ήταν και το ότι σε συνθήκες ευγλυκαιμίας καιυπερινσουλιναιμίας παρατηρήθηκε αύξηση του αναστολέατου ενεργοποιητή του πλασμινογόνου (ΡΑΙ-1). Οι ερευνητέςμε τα πιο πάνω αποτελέσματα κατέληξαν στο συμπέρασμαότι η γλυκόζη επηρεάζει την διαδικασία της θρόμβωσης ενώη ινσουλίνη την διαδικασία της ινωδόλυσης 52 .Μεταγευματική υπερλιπιδαιμία και ενεργοποίησηαιμοπεταλίωνΤα τελευταία χρόνια έχει εδραιωθεί η άποψη ότι τα μεταγευματικάεπίπεδα των τριακυλογλυκερολών του αίματοςσυνιστούν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακέςπαθήσεις, ενώ επιπλέον έχει αναγνωριστεί ότι η σύστασητων μεταγευματικών λιποπρωτεϊνών του πλάσματοςείναι πιο σημαντική, σε σχέση με τα επίπεδα νηστείας 53-56 .