Καρδιολογική Γνώμη - Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο ...

Καρδιολογική Γνώμη (2012) 7(2):95-103Δυσλιπιδαιμία, φλεγμονή και αθηρογένεση –Ο ρόλος του Παράγοντα Ενεργοποίησης ΑιμοπεταλίωνΧαράλαμπος X. Καραντώνης 1 , Σμαραγδή Αντωνοπούλου 2 , Κωνσταντίνος Α.Δημόπουλος 31Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής, Πανεπιστήμιο Αιγαίου2Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο3Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο ΑθηνώνΛέξεις ευρετηρίου:Δυσλιλπιδαιμία,Φλεγμονή,Αθηρογένεση,PAF,Μεσογειακή ΔίαιταΤα υψηλά επίπεδα της χοληστερόλης του ορού, ως ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της δυσλιπιδαιμίας,είναι πλέον κοινά αποδεκτό ότι σχετίζονται με την ανάπτυξη καρδιαγγειακών νόσων. Εντούτοις,ερευνητικές προσπάθειες δείχνουν ότι σε μοριακό επίπεδο υπάρχουν αλληλεπιδράσεις καισυσχετίσεις πολύ πιο περίπλοκες από αυτές που θεωρήθηκαν αρχικά. Μετά την αποδοχή της θεωρίαςγνωστής ως «απόκριση στον τραυματισμό», η φλεγμονή είναι σε θέση να εξηγήσει μέσα από τουςμηχανισμούς που τη διέπουν την παθολογία της αθηροσκλήρωσης. Η συσχέτιση της δυσλιπιδαιμίαςμε τη φλεγμονή μέσα από μοριακούς μηχανισμούς κατά την αθηροσκλήρωση καθίσταται σήμεραμια πρόκληση. Ο Παράγοντας Ενεργoποίησης Αιμοπεταλίων (Platelet Acticvating Factor, PAF) ωςλιποειδικός φλεγμονώδης παράγοντας φαίνεται να έχει ένα σημαντικό ρόλο στη φλεγμονώδη διαδικασίακατά την πρόκληση αθηρογένεσης είτε μετά από πρόκληση δυσλιπιδαιμίας μέσω διατροφής,είτε λόγω τρόπου ζωής. Πειραματικά αποτελέσματα φανερώνουν ότι η δυσλιπιδαιμία οδηγεί σε αύξησητων επιπέδων του PAF στο αίμα, η οποία οδηγεί σε πρώιμες αθηρωματικές βλάβες. Η αύξησητων επιπέδων του PAF στο αίμα φαίνεται να γίνεται λόγω αλλαγής της δραστικότητας των κύριωνμεταβολικών ενζύμων του PAF σε κύτταρα του αίματος. H αναστολή του PAF από στατίνες και συστατικάτης μεσογειακής δίαιτας παρέχουν πιθανές εξηγήσεις για την προστατευτική τους δράσηέναντι των καρδιαγγειακών παθήσεων.ΕισαγωγήΗ αθηροσλκήρωση αποτελεί μία δυσμενή κατάστασητων αγγείων που είναι κοινή σε διάφορες παθολογικέςκαταστάσεις, όπως η στεφανιαία νόσος, οι οποίες ευθύνονταιγια το μεγαλύτερο ποσοστό νοσηρότητας και θνησιμότηταςστο δυτικό κόσμο. Επιδημιολογικές μελέτες φανερώνουνότι η υιοθέτηση του δυτικού τρόπου ζωής έχειοδηγήσει στην επικράτηση και τη συνεχή αύξηση της αθηροσκλήρωσηςσε παγκόσμια κλίμακα έχοντας αποκτήσειδιαστάσεις επιδημίας 1 .Οι πρώιμες βλάβες που είναι ορατές κατά την ανάπτυξητης αθηροσκλήρωσης γνωστές ως λιπαρές ραβδώσεις (fattystreak), που αφορούν την πάχυνση του έσω χιτώνα λόγωτης συγκέντρωσης κυρίως κυττάρων και λιποπρωτεϊνικών* Διεύθυνση Επικοινωνίας: Χαράλαμπος X. Καραντώνης, Τμήμα ΕπιστήμηςΤροφίμων και Διατροφής, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ΜητροπολίτηΙωακείμ 2, ΤΚ 81400, Μύρινα, ΛήμνοςE-mail: chkarantonis@aegean.grσωματιδίων. Οι πρώιμες αυτές βλάβες είναι σε θέση ναεξελιχθούν σε αθηροσληρωτικές πλάκες. Οι αθηροσκληρωτικέςπλάκες αναπτύσσονται πρακτικά ως αποτέλεσμαδιεργασιών στον υποενδοθηλιακό χώρο. Οι διεργασίεςαυτές περιλαμβάνουν τη συσσώρευση λιποπρωτεϊνικώνσωματιδίων, τη μετανάστευση λευκοκυττάρων, τον σχηματισμόαφρωδών κυττάρων, τον πολλαπλασιασμό λείωνμυϊκών κυττάρων και την παραγωγή συνδετικού ιστού.Η δυσλιπιδαιμία συσχετίστηκε με την ανάπτυξη της αθηροσκλήρωσηςαπό τις αρχές του 20 ου αιώνα χωρίς ναυπάρχουν ιδιαίτερες γνώσεις επί του μηχανισμού πρόκλησης.Η φλεγμονή με τις διεργασίες που τη διέπουν έκανετην εμφάνισή της στα τέλη του 20 ου αιώνα προσφέρονταςεξηγήσεις επί του μηχανισμού πρόκλησης της αθηροσκλήρωσης.Τα τελευταία χρόνια είναι σαφές ότι μια σημαντικήπαράμετρος όσον αφορά τη δυσλιπιδαιμία, πέρα από τηνποσότητα των λιποπρωτεϊνικών σωματιδίων στο αίμα,αποτελεί η ποιότητα αυτών καθώς επηρεάζει τη λειτουργικότητάτους σε μοριακό επίπεδο. Η λειτουργικότητα τωνλιποπρωτεϊνικών σωματιδίων φαίνεται να εμπλέκεται στις