KARDÄ°YORESPÄ°RATUVAR EGZERSÄ°Z TESTLERÄ° ... - Spor Bilim

7.ULUSLARARASI SPOR BİLİMLERİ KONGRESİ27-29 EKİM 2002KONGRE - PANELLERJonshon ın stanozolol (anabolik steroid) ile doping yaptığının tespiti dünyayı doping problemine ciddi bir biçimdeeğilmeye yönlendiren en çarpıcı örneklerden biri olmuĢtur. 1990‘larda daha etkin test metodları geliĢtirilerek,bilhassa atletizm alanında dopingin önüne geçilmeye çalıĢılmıĢtır.Stimülanlar ve steroidlere karĢı savaĢ bir taraftan bütün Ģiddetiyle devam ederken kan dopingi anidenortaya çıkmıĢtır. Kan dopingine 1970‘lerin baĢından itibaren rastlanmaktadır. IOC kan dopingini 1986‘danitibaren yasaklamıĢtır. Bu yasaklamalara rağmen oksijen taĢıyıcı hemoglobin seviyesini arttırma çareleri devametmiĢtir. Bunlardan biri olan eritropoetrin IOC‘nin 1990 yılında yayınladığı listesinde yasaklanmıĢtır. EPO ilesavaĢ konusunda yeterli teĢhis metodlarının olmayıĢı kan ve idrar analizleri kombinasyonunda uygun bir yöntembulunana kadar gerçekleĢtirilememiĢ, bu testler ancak 2000 yılındaki Sydney Olimpiyatları‘ndauygulanabilmiĢtir. 2001 yılında Edmonton-Kanada‘da yapılan Dünya Atletizm ġampiyonası‘nda 5000 metrekoĢucusu Olga Yegorova‘da eritropoetin tespit edilmiĢ, ancak test IAAF tarafından geçersiz olarak kabuledilmiĢtir. Fransız otoriteleri tarafından uygun bir biçimde kan örneğinin alınmayıp, sonucun sadece idrarörneğine dayandırılması nedeniyle, eritropoetinin tespitine rağmen, test geçersiz olarak kabul edilmiĢtir.Sonuçta, Yegorova finalde yarıĢmıĢ ve madalyayı da kazanmıĢtır.Fransa, Avrupa Konseyi‘nin yayınladığı ulusal ve uluslararası spor poliçelerindeki, anti-doping bildirisine1963‘de imza koyarak katılan ilk ülkedir. Diğer ülkeler de bunu takip etmiĢ ancak, uluslararası anti-dopingçalıĢmalarında kooperasyon uzun zaman Avrupa Konseyi tarafından yürütülmüĢtür. 1980‘lerde uluslararası sporotoriteleri ve çeĢitli devlet ajansları arasında kooperasyon hissedilir biçimde artmıĢ, 1998‘e kadar IOC SporFederasyonları ve hükümetler bazında bir çok forum gerçekleĢtirilmiĢ, çeĢitli tanımlamalar, poliçeler,yasaklamalar tespit edilmiĢtir. Bu karmaĢıklıkların bir sonucu olarak doping cezaları genel olarak tam anlamıylauygulamaya konulamamıĢ ve bazen de yerel mahkemelerde değiĢime uğramıĢtır.1998‘de Tour de France‘da polis yasaklı bir çok maddeler içeren ürünlere el koymuĢtur. Bu skandalkamuoyunun ve yerel otoritelerin dikkatini anti-doping çalıĢmalarına yönlendirmiĢtir. Tour de France skandalı,bağımsız, uluslararası bir ajansın gerekliliğini ortaya koymuĢtur. Bu ajans herkes tarafından kabul edilebilecekstandartların tespit edilmesine ve anti-doping çalıĢmalarında spor organizasyonları ve yerel otoritelerinçabalarını koordine etmeye yardımcı olacaktır.IOC bu konuda öncülüğünü yaparak ġubat 1999‘da Lozan‘da Sporda Doping Konulu 1. DünyaKongresini gerçekleĢtirmiĢtir. Bu bağlamda World Anti-Doping Agency (WADA) Lozan‘da 10 Kasım 1999tarihinde kurulmuĢtur. WADA yerel otoritelerle olimpik kısmın eĢit temsilcilerinden oluĢmaktadır. 2001 yılındaWADA merkezini Montreal‘e taĢımıĢtır. WADA kurulduğu ilk yıllarda 34 Uluslararası spor federasyonu ile(ASOIF ve AIOWF) antlaĢmalar gerçekleĢtirerek müsabaka dıĢı (out-off competition) testlerinin uygulanmasınısağlamıĢtır. Ajans harmonize universal bir anti-doping kodunun 2004 Atina olimpiyatlarında geliĢtirilmesinitamamlamak üzeredir. Ancak, olimpik oyunlar dıĢında kalan spor dallarında problem hala sürmektedir.Profösyonel sporlar bilhassa Amerik BirleĢik Devletlerin‘deki major liglerde (basketbol, beyzbol, amerikanfutbolu) kendi anti-doping kurallarını uygulamakta ve bunlar WADA kuralları kadar kesin olmamaktadır.Sonuç olarak, sporda kazanmak için ölmenin gerekmediği, sağlıklı nesillerin sürdüreceği olimpiyatlar vesportif karĢılaĢmaların devletlerin de desteği ile Fair play anlayıĢı içerisinde doping kontrolsüz günlerin gelmesidileğiyle.390