KARDÄ°YORESPÄ°RATUVAR EGZERSÄ°Z TESTLERÄ° ... - Spor Bilim

7.ULUSLARARASI SPOR BİLİMLERİ KONGRESİ27-29 EKİM 2002KONGRE - PANELLERdiğer alanlara da bakmak gerekir.Burada ilkin biraz önceki bir soruyu ele almak istiyorum: Spor olayı nasıl izlenir? Ġzleme biçimini ilkin veönemle amaç belirler. Spor olayının amacı ve spor olayını izleyenin amacı. Spor olayının amacı ― salt sportifbaĢarı‖dır. Ġzleyenin amacı her zaman bu salt ya da asıl sportif baĢarı olmayabilir. Çok zaman hatta genellikleisleyen tuttuğu takımın ya da sporcunun sportif baĢarısını istemektedir, tuttuğu takım ya da sporcu yoksa,hoĢlandığı takım ya da sporcunun baĢarısını isteyebilir; izleyen çok sayı yapacak veya rekor kıracak takım yada sporcunun baĢarısını isteyebilir, izlweyen hoĢlanmadığı, tutmadığı bir takım ya da sporcunun yenilmesi içinbaĢkalarının baĢarılı olmasını isteyebilir ve bu istekler doğrultusunda izleme biçimi değiĢir. Bunların hepsibireysel amaçlardır ve önemlidirler, fakat ―asıl sportif baĢarı‖ ile örtüĢmezler. Sportif baĢarı her zaman sonuçtabelasında yazan değildir. Büyük çoğunluğun sonuç tabelasına bakıyor olması, baĢarıyı orada yazan olarakgörmesi de belirleyici değildir. O sonuca, o baĢarıyı bir biçimde ulaĢılmıĢ olabilir. Yukarda Zanes örneğinivermiĢtim. O dönemde hileye baĢvuran her sporcunun yakalandığını söyleyemeyiz. Belki yakalananlar,yakalanamayanlar yanında çok az sayıdaydılar. Günümüzde de doping yapmasına karĢın dünyaĢampiyonlarının, rekortmenlerin sayısını kim söyleyebilir? Bunlara asıl, salt sportif baĢarı diyemeyiz.Ġzleyenin amacı asıl spor baĢarısı olduğu zaman, ayrı deyiĢle, spor olayının amacı ile izleyicinin amacıaynı olduğu zaman, ikisinin uyumu gerçekleĢtiği zaman izleme en olgun biçimine ve düzeyine ulaĢmıĢ demektir.Böyle bir spor baĢarısı o spor dalının yepyeni bir yorumudur. Orada bir gerçek üstü alanda, sporcu ile sporunbütünleĢtiği bir kültür olayı canlandırılır. Güzellik o bütünlüğün vazgeçilmez bir özelliği olarak sportif baĢarıyıtaçlandırır. Spor olayını izlemek ile sahne sanatlarından birini izlemek arasında küçük ayrılıklar bulunmaktadır.Bu nedenle tiyatro kültürü geliĢmemiĢ toplumlarad spor olayını izleme daha aĢağı düzeylerde gerçekleĢir: asılsportif baĢarı ve orada ortaya çıkan güzellik değildir önemli olan, takımın sayı yapması, karĢı takımı yenmesi,hatta ezmesidir. Bu durumda spor ne sembolik bir mücadeledir, ne de rakip bir dosttur, spor bir kavga, rakip deezilecek, yok edilecek bir gladyatördür. Spor olayı böyle izlendiği zaman hırslar ve hıçlar bilenir, izleme olayındauyum yitirilir. Oysa spor olayının özü gereği izlenmesi insanı coĢturur ve bir tür arınma (katharsis) sağlar. Ġnsan,hırs ve hınçla değil, arınmadan kaynaklanan iyi isteği, iyiyi gerçekleĢtirmek, güçlülük ve yücelik duygusunaulaĢır. O artık iyi ve güzel olanı arayan insandır.Bir baĢka açıdan baktığımızda sporun bir çevre olayı olduğunu ve çevreden bağımsızdüĢünülemeyeceğini görürüz. Spor insanın hareket kabiliyetine dayanan bir kültür olgusudur. Bir kültür olmasıbakımından spor yapaydır. Her yapay olan gibi doğal olana aykırıdır. Çevre sorunlarının kaynağı da burasıdır.Spor – çevre bağlamında bir paradoks ortaya çıkar. Spor insanın doğal gereksinmelerinden biridir, dolayısıylaspor insanın temel haklarından biridir. Bu nedenle her insanın spor yapma hakkı vardır. Bu hakkın kullanılmasıyaygınlaĢtıkça pek çok sorunla birlikte, çevre sorunları da gündeme gelmektedir. Çevre sorunları ise insanazarar vermektedir. Bu nasıl oluyor? Spor yapanlar arttıkça spor tesislerine gerek duyulmaktadır. Yapılan tesislerçevreyi bozmaktadır. Bozulma, kirlilik ve gürültüyle artmaktadır. Böylece çevreye karĢı bir spor ortamı, sporakarĢı bir çevreyi yaratmaktadır.(E. Meinberg, 1990) spor tesislerinin mimari bozukluğu, çirkinliği ise çevrebozulmasını Ģahikasına ulaĢtırmaktadır.Spor mimamirisi, spor estetiğinin önemli bir alanı olarak karĢımıza çıkar. Spor ortamının iĢlevsel vesağlam olması gözönünde bulundurulur; bu ikisi kullanım bakımından önemlidir, fakat yeterli değildir, mimariolmak güzel olma kaygısını da taĢır. Spor tesisinin güzel olması gerekir. Mimari bir yapıt olarak spor tesisininkullanıĢ, yapısal sağlamlık, çevreyle bütünleĢmiĢ ve güzel olması gerekmektedir. Bu güzelliğin çevreyle uyumluolması da önemlidir. Güzel, kullanıĢlı, sağlam fakat çevreye aykırı bir spor tesisi yanlıĢtır.Spor olayındaki ―güzel‖i sorun etmek, araĢtırmak, değiĢik bakımlardan irdelemek, sporu daha derindenkavramak isteyen tavra özgüdür. Bir spor ortamında böyle bir tavrın görülmesi, spor anlayıĢında gelinen düzeyinyüksekliğini gösterir. Bu düzey toplumdaki spora yansıdığı ölçüde, toplumu etkileyecektir. Spor öğrenilir. Sporeğitimi yalnızca kaba sportif baĢarıyı gözettiği ölçüde spordaki güzelden uzaklaĢır. Spor varlık yapısındakigüzellik ortaya çıkıp, yaĢandığı zaman hümanizmadır.367