KARDÄ°YORESPÄ°RATUVAR EGZERSÄ°Z TESTLERÄ° ... - Spor Bilim

7.ULUSLARARASI SPOR BİLİMLERİ KONGRESİ27-29 EKİM 2002KONGRE - PANELLERO 2 nabzı (VO 2/KTA) = AV x C (a-v)O 2HRR = öngörülen maksimum kalp hızıölçülen kalp hızıArteriyel basınçV E = V A + V DSY = MVV maksimum egzersizdeki V Eveya (MVV maksimum egzersizdekiV E)/MVVEgzersizde V D/V TP (a-ET)CO 2P (A-a)O 2Ekspire edilen havanın akıĢ düzeniAV ve C (a-v)O 2‘nin ürünü, AV‘nin sabit olduğu koĢullarda O 2 nabzındakideğiĢme C (a-v)O 2‘deki değiĢime paraleldir.Maksimum egzersizde kalp hızı (nabız) yedeğiSistemik hipertansiyon, ventriküler çıkıĢ obstrüksiyonu veya miyokardiyalyetersizlik (pulsus alternans veya artan iĢ yüküne karĢın azalan basınç)V D bazı iĢ yüklerinde V A ve Q arasındaki oranın değiĢmesine bağlı artabilir.V A ise PaCO 2 ‗de ki azalma (düĢük CO 2 ayar noktası, metabolik asidoz veyahipoksemi sonucu) ile ters orantılı yükselebilir.Solunum yedeği, egzersizin bitimini takiben (kuramsal olarak) yapılabilecekfazladan solunumVentilasyon ile perfüzyon arasındaki dengesizliğin ölçütüV A/Q dengesizliğinde görülen artmıĢ V A/Q bileĢenlerini algılarV A/Q dengesizliğinde görülen azalmıĢ V A/Q bileĢenlerini algılar, difüzyondefekti, sağdan sola Ģant gibiCiddi hava yolu tıkanmalarını iĢaret etmede yararlı olabilir.V T /IC Ġnspitatuvar kapasitenin solunumda kullanılan yüzdesi, akciğergeniĢlemesinin kısıtlı olduğu durumlarda yüksekSabit yük egzersizinde hızlı VO 2 artıĢıVO 2 (6-3)Hiperoksik (%100 O 2) solunuma geçince V Eve f‘ta ani değiĢmeEgzersiz baĢlangıcında pulmoner kan akımını artırma yeteneğiĠĢ yükü AT üzerinde ise pozitif, laktat artıĢı ile doğru orantılıVentilasyon yönlendirmesine karotis cisimciklerinin katkısıWR= work rate (iĢ yükü), AV = (kalp) atım hacmi, HRR = heart rate reserve (Kalp atım hızı yedeği), SY = solunum yedeği,A E = anaerobik eĢik, MVV= maksimal istemli ventilasyon, V D = ölü boĢluk hacmi, V T = tidal volum, V A = alveoler ventilasyon,IC = inspirasyon kapasitesi, VO 2 = pulmoner O 2 alımı; VCO 2 = pulmoner CO 2 atılımı; V E = ventilasyon hacmi; KTA = kalptepe atımı; SY = solunum yedeği; P (A-a)O 2, = alveoler-arteriyel PO 2 farkı; P( a-ET)CO 2 = arteriyel- soluk sonu PCO 2 farkı; VO 2(6-3) = sabit yük egzersizinde 6 ile 3üncü dakikalar arası VO 2 farkı; f = solunum frekansı.Genel anlamda performans testleri, fiziksel ve günlük aktivitenin standardize edilerek uygulanıp fizyolojikyanıtın değerlendirilmesi olarak tarif edilebilir. Böylece testler sırasında deneklerin, bazı fizyolojikparametrelerinin (nabız, kan basıncı gibi) yanı sıra ağrı ve yorgunluk düzeyleri de değerlendirilebilir. Egzersiztesti sırasında uygulanacak protokol amaca göre belirlenmelidir. Örneğin, deneğin aerobik yeteneği belirlenmekisteniyorsa düzenli aralıklarla artırılan yüke karĢı tükenene kadar maksimal egzersiz yaptırılabilir. Maksimaloksijen tüketimi (VO 2 pik ) oksijenin kana salınarak hücre düzeyinde kullanılmasını sağlayacak taĢıma (transport)sistemi ile çok yakından bağlantılıdır. Kuramsal olarak testin maksimal olup olmadığı: arttırılan yüke veyadirence karĢı oksijen alımının sabit kalması, maksimum kalp atım sayısına (220-yaĢ) ulaĢılması, solunumdeğiĢim oranının (R, pulmoner atılan karbondioksitin alınan oksijene oranı) 1.10‘un üzerine çıkması gibiparametrelerle belirlenebilir.Diğer yandan deneğin fiziksel güç uyumu saptanmak isteniyorsa, gereksiz stres yüklemeden sabit yükekarĢı submaksimal güçte egzersiz yaptırmak tercih edilebilir. Ayrıca maksimal egzersiz testinin uygulanmasıbazı kiĢilerde (özellikle fizyopatolojik bulguları olan) risk oluĢturabilir. Bu durumda denekte daha az stresoluĢturan, fakat aynı zamanda kardiyorespiratuvar sistemi yeterince uyaran bir düzenlemeye gereksinim vardır.Maksimal egzersiz testinin sınırlandırılmasıyla oluĢturulan submaksimal egzersiz testi veya sabit yüke karĢı bellisürelerde yaptırılan (6, 10 veya 15 dak. gibi) test bu amaca hizmet eder.Ayrıca, farklı amaçlara hizmet etmek üzere yükün belli bir düzenle artıp azaldığı (sinuzoidal), dinlenimseviyesinden birden maksimal güce yükseltilip birden tekrar egzersiz öncesi yüke geri dönüldüğü (impuls) veyamaksimal güçten düzenli azaltmalarla egzersiz öncesi yüke geri gidildiği (dekremental) test protokolleri devardır.308