KARDÄ°YORESPÄ°RATUVAR EGZERSÄ°Z TESTLERÄ° ... - Spor Bilim

7.ULUSLARARASI SPOR BİLİMLERİ KONGRESİ27-29 EKİM 2002KONGRE - PANELLERPCO 2 farkı; R = respiratuvar gaz değiĢim oranı; V E /VCO 2 = CO 2 için ventilasyon eĢdeğeri; V D = ölü boĢlukhacmi; V T = tidal hacim; VO 2 = VO 2 farkı; WR= iĢ yükü farkı.Niçin Kardyorespiratuvar Egzersiz Test :Fiziksel aktivite sırasında kalp-dolaĢım ve solunum sistemlerinin fizyolojik düzenekleri uyum içersindeharekete geçerek çalıĢan (kasılan) kasların artan enerji ihtiyacını karĢılamaları gerekmektedir. Bu durum hemkardiyovasküler hem de pulmoner sistemde egzersiz sırasında bir ―stres‖ yaratır. Her iki sistemin bu yeniduruma uyum sağlama yetenekleri fizyolojik yeterliliğin (diğer bir tanımla sağlıklı olmanın) bir ölçütüdür.Hücresel solunumu destekleyen gaz taĢıma sistemlerinin normal yanıt profillerinin belirlenmesi ve standardizeedilmesi bir dizi fizyopatolojik durumlar sırasında oluĢabilecek sapmaların tanınmasını kolaylaĢtıracağı içinönemlidir.Egzersiz sırasında artan metabolizma hızı dolayısıyla kaslara O 2 akıĢının uygun oranda yükselmesigerekir. Aynı anda da kaslarda artan CO 2 üretiminin de (hücresel iĢlevleri etkileyebilecek doku asidozundankaçınmak için) sistemik dolaĢımla akciğerlere ulaĢtırılıp atmosfere verilmesi gerekir. Kas hücresinin egzersizsırasında artan gaz değiĢimi ihtiyacını tam olarak karĢılayabilmesi için akciğerler, pulmoner dolaĢım, kalp veperiferik dolaĢımın fizyolojik düzenekleri arasında tam bir uyum olmalıdır. Kardiyorespiratuvar egzersiz testi iĢtebu noktada tam olarak kontrol edilebilen metabolik stres koĢulları yaratılarak hücresel (kas lifleri),kardiyovasküler ve ventilatuvar sistemin tümünün aynı anda sınanmasına olanak sağlar. Kardiyovasküler vepulmoner sistemlerin önde gelen ortak görevi olan gaz değiĢiminin ölçülmediği egzersiz testlerinde, söz konususistemlerin gerçekçi olarak değerlendirildiğini ileri sürmek zordur.Uygun gaz alıĢveriĢi ölçümlerinin yapıldığı egzersiz testleri ile kardiyorespiratuvar sistemin yeterliliğiderecelendirilebilir. Egzersize tahammülü azaltan koĢulları düzeltmek için günümüzde değiĢik tedaviyaklaĢımları bulunduğundan bu derecelendirmeyi yapabilmek önemlidir. Ayrıca, kalp ve solunum sistemindekifizyopatolojik durumların doğru tanısı ve belgelendirilmesi hem hastalığın tedavisinin hem de egzersizkısıtlanmasının giderilmesi için ön Ģartlardır. Örneğin, yeni önerilen tıbbi, cerrahi ve rehabilitasyon yöntemlerininetkili yaklaĢımlar olup olmadığının belirlenmesi gereklidir. Dahası bir kiĢide kalp ve solunum sistemibozuklukları bir arada olabilir ve bunlardan hangisinin ne oranda genel tabloya yansıdığını bilmek yoğuntedaviye geçmeden önce çok önemli olabilir. ĠĢte kardiyorespiratuvar egzersiz testleri bu noktalarda ayırıcıtanıya yardımcı olabilecek bilgiler sunmasının yanı sıra ameliyatlar öncesi sistemik iĢlevlerin sınırları konusundada yararlı olabilir.“Kardiyak Stres” Testi ve “Pulmoner Stres” TestiÜzerinde önemle durulması gereken bir nokta ―Kardiyak Stres Testi‖ ile ―Pulmoner Stres Testi‖ arasındavar olduğu ileri sürülen ayırımdır. Egzersiz sırasında kalbi çalıĢtırmadan akciğeri, akciğerleri kullanmadan kalbi―stres‖ altına alarak test etmek mümkün değildir. Bir kez daha vurgulamak gerekirse yaĢama ve iĢ görebilme içingerekli olan hücresel solunumun sürdürülebilmesi için akciğerler, kalp, pulmoner ve periferik dolaĢım arasındatam bir eĢgüdüm olmalıdır. Örneğin, kalp iĢlev bozuklukları anormal solunuma yol açabildiği gibi gazalıĢveriĢinde de aksaklıklarla neden olabilir. Kardorespiratuvar egzersiz testinde elde edilen veriler kalbe aitiĢlevsel bozukluğun tanısına yardımcı olabilir. Benzer Ģekilde anormal kalp yanıtları solunum sistemipatolojilerine bağlı (sekonder) olarak da görülebilir. Bu yüzden egzersiz testlerini yapan uzmanların,kardiyovasküler ve respiratuvar sistemlerin hücresel solunumu destekleyerek kas kasılması için enerjiüretilmesinde ki rollerinin iç içe geçmiĢ ve birbirinden ayrılmaz olduğunu takdir etmeleri çok önemlidir.306EGZERSĠZ TĠPĠNĠN SEÇĠMĠ VE EGZERSĠZĠ KISITLAYAN UNSURLAROrganizmanın fiziksel aktivitesi hücresel düzeyde metabolik dengenin (hemoastazis) sürdürülmesine enbüyük meydan okumadır. Örneğin, saatte 4.8 km hızla koĢmak için kasların O 2 kullanımını 16-20 katyükseltmesi gereklidir. Metabolizma sonucu CO 2 üzerinden asit üretimindeki artıĢ da bir bu kadardır. Hücreselsolunumdaki bu büyük artıĢlara rağmen ventilasyonda gerçekleĢen ince ayar ve orantılı yükselme arteriyelkandaki PCO 2 , PO 2 ve pH‘yı sabit tutar veya çok az oynamalarına izin verir. Böylece kan çalıĢan kaslaradinlenimde olduğu gibi yeterli O 2 ulaĢtırır ve asit-baz dengesini korur. Bu durumun, normal bir kiĢide metabolik