KARDÄ°YORESPÄ°RATUVAR EGZERSÄ°Z TESTLERÄ° ... - Spor Bilim

7.ULUSLARARASI SPOR BİLİMLERİ KONGRESİ27-29 EKİM 2002KONGRE - PANELLERTarih : 28 10 2002Saat : 15:00Salon : 3Panel Konusu : Spor PsikolojisiModeratör : Dong Ja YangSPORDA SELF DETERMİNASYON KURAMIZiya KoruçHacettepe Üniversitesi, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu, AnkaraSELF-DETERMINATION IN SPORT: A COGNĠTĠVE EVALUATION THEORYResearch on the issue of Self Determination and its relationship to intrinsic motivation in sport is reviewedusing Cognitive Evaluation Theory. It is argued that much of sport participation is a function of intrinsicmotivation and that such intrinsic motivation is facilitated by conditions conducive to autonomy or SelfDetermination. The dynamics of Self Determination have been explored in studies of the effects of externalrewards, interpersonal contexts, and style of self intrinsic motivation. The implications of this body of work forsport psychology are discussed, as the relevant areas of sport motivation research that to date remain underexaminedSelf Determinasyon Kuramı, Deci ve Ryan (1985) tarafından insanın doğal psikolojik gereksinimlerindenhareketle motivasyonun içsel-dıĢsal olması ya da motivasyonun bulunmamasından oluĢan bir kısımdavranıĢların kökenlerini ortaya koyabilmek amaçıyla geliĢtirilmiĢ bir BiliĢsel Değerlendirme Kuramıdır. Sporpsikolojisi alanında 1980‘li yıllarda içsel motivasyonun önemi üzerine yapılan çalıĢmaların ağırlık kazanması ilebirlikte kuramsal nitelikli çalıĢmalarda da artma olmuĢtur. Bu çalıĢma ile daha çok Self Determinasyon kuramınıaçıklanmaya çalıĢılırken, kiĢilerin motivasyonlarındaki yükselme ve azalmayla iliĢkili etmenler üzerindedurulaçaktır.Bilişsel Değerlendirme Kuramı ve İçsel Motivasyon: Deci ve Ryan (1987)YaĢamın her alanındainsanın hareket eğilimlerinin geliĢmeye bağlı olarak, öğrenmeyi ve sosyalleĢmeyi artırdığını ortaya koymuĢlardır.Spor davranıĢı ustalaĢma ve etkinliğe karĢı organizmada oluĢan eğilimlerin belirgin bir örneğidir. Böyleceinsanlarda mücadele etme, egzersiz, beceri ve diğer kapasitelerini araĢtırma isteği doğmuĢtur (Ryan, Vallerandve Deci, 1984). BiliĢsel değerlendirme kuramı ve kurama iliĢkin denenceler yardımı ile ağırlıklı olarak içselmotivasyonu etkileyen sosyal etmenler üzerinde durulmaya çalıĢılmıĢtır.Kuram dört temel ilke üzerine kurulmuĢtur. İlki: içsel olarak motive olmuĢ etkinliklerdir ve SelfDeterminasyon ya da özerk bir özellik araçılığı ile oluĢur. Pek çok çevresel etmen bireyin dıĢsal olarak algıladığınedensellik (neden-sonuç) kontrolü sonucu içsel motivasyonunda azalmalar olduğunu ortaya koyduğudüĢünülmektedir. Bunun tam tersine artmalar da oluĢmaktadır. İkincisi: Ġçsel motivasyon yarıĢma duygusununve mücadele nedeniyle duyulan heyecanın sürmesine yardımcı olmaktadır. Feedback bireyin duygularının önemkazanmasına yardımcı olarak içsel motivasyonu artırmaktadır Buna karĢın feedback ters bir etkiye de nedenolabilmekte ve bireyin duygularının azalması Ģeklinde de gözlenebilmektedir. Ġstendik olmayan mücadeleler iseiçsel motivasyonun harekete geçmesine engel olmaktadır. Bunun nedenlerinden birisi ise az da olsa görevlerinya çok zor ya da çok kolay olmasına bağlı olarak yüksek bir yarıĢma duygusunun ortaya çıkmasıdır.Üçüncüsü: Özellikle Deci ve Ryan tarafından dikkatle üzerinde durulan feedback, ödüller ve etkinlikleryardımıyla diğer iletiĢimlerdeki motivasyonel etkiyi artırmaktadır. Bu iĢlevsel olarak verilen önemle ilgilidir. Birgirdi olarak verilen ödül, kazanç ve bir kısım eleĢtiriler hem bir ileti sağlar hemde kontrol mekanizmasının319