Datganiad Cadwraeth Clawdd Offa Offa's Dyke Conservation ...

34 Datganiad Cadwraeth Clawdd OffaOffa's Dyke Conservation Statement 34Codi ymwybyddiaeth6.16 Nid yw’r cyhoedd yn cyddnabod Clawdd Offa yn yr unmodd â safleoedd megis Mur Hadrian neu Gôr y Cewri,safleoedd tebyg o ran pwysigrwydd hanesyddol aphresenoldeb yn y dirwedd. Er bod Llwybr Clawdd Offa wedigwneud yr enw ‘Clawdd Offa’ yn adnabyddus i gynulleidfaehangach, nid yw hynny o angenrheidrwydd wedi cysylltu âgwell gwerthfawrogiad o’r gwrthglawdd archaeolegol hynodsy’n gorwedd islaw’r Llwybr Cenedlaethol. Mae’narwyddocaol efallai nad oes llyfryn ar Glawdd Offa ei hunan —yn hytrach na’r llwybr — mewn print ar hyn o bryd.6.17 Mae angen pwysig o safbwynt cadwraeth i newid ysefyllfa hon — cyn belled â bod gan Glawdd Offa broffilcyhoeddus isel, bydd hefyd yn hawdd i’r dirywiad graddolbarhau. Rhan o’r anhawster yma yn sicr yw dehongliadarchaeolegol gwael o’r gwrthglawdd sydd eto i gynhyrchu‘stori’ Clawdd Offa y gellid ei defnyddio i ysgogi diddordeb ycyhoedd.Raising awareness6.16 Offa’s Dyke does not carry the public recognition ofsites such as Hadrian’s Wall or Stonehenge with which itmight be ranked in historical importance and landscapepresence. Although the Offa’s Dyke Path has broughtawareness of at least the ‘Offa’s Dyke’ name to a broaderaudience, that has not necessarily connected to improvedappreciation of the remarkable archaeological earthwork whichlies beneath the National Trail. It is perhaps significant that noguidebook to Offa’s Dyke itself — as distinct from the path —is currently in print.6.17 There is an important conservation need to remedy thissituation — as long as Offa’s Dyke has a low public profile, itwill also be easy for gradual degradation of the monument tocontinue. Part of the difficulty here is certainly the poorlydeveloped archaeological interpretation of the earthworkwhich has yet to generate an accessible Offa’s Dyke ‘story’which might be used to capture greater public interest.Cyfranogiad cyhoeddus6.18 Mae Clawdd Offa yn henebyn cyhoeddus. Hyd yn oedheddiw, mae’n strwythuro trefniadaeth tirweddau lleol lle maepobl yn byw, mae’n arwyddocaol yn ddiwylliannol i boblCymru a Lloegr fel ei gilydd, ac yn cyfrannu (yn bennaf trwygyfrwng y Llwybr Cenedlaethol a’r cyd-destun amaethyddol) ifywyd economaidd y cymunedau lleol.6.19 Os yw cadwraeth hirdymor yr henebyn i’w gwireddu,mae’n hanfodol bod y bobl leol hynny sydd, boed hynny ynymwybodol neu beidio, â diddordeb yn y clawdd, hefyd ynchwarae rhan yn y broses o ofalu amdano. Y gr@p mwyafamlwg yw ffermwyr sydd eisoes yn brif reolwyr ygwrthglawdd, ond mae’n bwysig cysylltu â’r cymunedauehangach hefyd. Gall staff proffesiynol a phecynnau ariannuprosiectau penodol fynd a dod, ond bydd trigolion y Gororauyno trwy’r amser, fel yn y gorffennol. Os cynyddir eucysylltiad hwy â’r clawdd, yna cynyddir hefyd y rhagolygoncadwraeth hirdymor ar gyfer y gwrthglawdd.Public participation6.18 Offa’s Dyke is very much a public monument. Eventoday, it structures the organisation of the local landscapes inwhich people live, has ongoing cultural significance for Welshand English peoples alike, and contributes (principally via theNational Trail and the agricultural context) to the economic lifeof local communities.6.19 If long-term conservation of the monument is to berealised, it is crucial that those local people who, knowingly orotherwise, have in the interest in the dyke also get involved inthe process of looking after it. The most obvious group are thefarmers who are already the primary managers of theearthwork, but it is important to link with wider communities aswell. Professional staff and particular project fundingpackages may come and go, but Marches residents will bethere as they always have been, and if their connection to thedyke is increased then so are the potential long-termconservation prospects for the earthwork.