Журнал KAZENERGY 2013. №2 (57)

АктуальноМұнай өндіру көлемініңмөлшерін арттыру үшінсалалық көрсеткіштердіңөсімін қамтамасыз етукерекОтандық мұнай-газ нарығының даму деңгейі тұрақты. Әйтсе де, былтыр жыл бойымұнай өндіру мөлшерінің бәсеңдегенін байқадық. Есесіне, газ өндіру, газ тасымалдаукөрсеткіштері анағұрлым жақсарды. Жалпы, көмірсутегі шикізатын өндірудеңгейінің нашарлауының да бірқатар себептері бар. Негізгісі, көптеген кенорындарының қоры жұтап бара жатқандығындаЭкспорттық қуатты артыру үшінкеніш басында заманауи озықтехнологиялар құрастырылып,өндірісте жаппай құрылыс-жөндеуамалдары іске асырыла басталды.Сарапшылардың пайымынша,ол шаруаның нәтижесі тек 2015жылдан соң, сезілу тиіс. Оған көмек ретінде,геологиялық барлау саласын қаржыландырумықтап қолға алынбақ. Жаңа кен орындарынбелсенді түрде іздестіру керек. Соныменбірге, биылдан бастап әлемдегі ең ірі мұнайқорының бірі — Қашағаннан (Қаспий теңізініңқайраңында) алғашқы мұнай жүреді.Бірінші бөлім. Өндіру пәрменіҚазақстан Республикасының мұнай және газминистрлігінің мәліметі бойынша, былтыр мұнайөндіру компаниялары (барлығын қосқанда) 79,2млн тонна мұнай және газ конденсатын өндірген.2011 жылғы көрсеткішпен салыстырғанда, 1,1%кем. Оның экспортталғаны: 68 млн 616 мыңтонна. Жіктейтін болсақ, 15,4 млн тонна (100%)Атырау-Самара мұнай құбырымен, 0,838 млнтонна (69,1%) — Орынбор мұнай өңдеу зауытына(конденсат), 27,9 млн тонна (96,7%) — Каспийқұбыры консорциумы жүйесімен (КТК), 10,4млн тонна (97,2%) — Атасу-Алашанькоу, 7,06млн тонна (88%) — Ақтау теңіз сауда портыменжәне 6,97 млн тоннасы (91,1 %) — темір жолменжөнелтілді. Статистикалық есеп өндірілгенмұнай мен газ конденсатының 2012 жылдыңбірінші жарты жылдығында кемігенін (39,7 млнтонна) ашып отыр. Жоспардың — 98,6 пайызынағана пара-пар.Өндіру көрсеткішін жақсарту үшін енді үкіметжаңа амалдарды ұсынып отыр. Мұнай және газминистрлігінің кеңейтілген отырысында (Астана,қаңтар) үкіметтің бас министрі Серік Ахметовинвесторлар қаржыны тек шикізат өндіругеғана емес, өндіріс орындарын жаңалап, жаңатехнологияларға жұмсауы тиіс деген пікірбілдірді.Газға келетін болсақ, былтыр 40,1 млрд текшеметр өндіріліп, 2011 жылғы көрсеткіш 1,5%артты. Жамбыл облысындағы «Амангелді»қорынан 2012 жылы 324,1 млн текше метргаз алынды. Енді тәптіштеп көрсетейік: былтыр— 21,2 млрд текше метр тауарлы газ (100%)өңделді. Республика бойынша ішкі қажеттіліктіөтеуге 10,5 млрд текше метрі жұмсалып, (өсімдеңгейі — 3,2%) 8,8 млрд текше метр табиғигаз экспортқа сатылды. Қазақстан арқылытасымалданған газдың жалпы көлемі — 96,5млрд текше метр (100%). 2012 жылдың қаңтармаусымаралығында 20,5 млрд текше метр газөндірілді.Министрліктің мәліметі бойынша, былтыркен игерушілер 1 млрд текше метр газды ауағажаққан. Жер асты газ сақтау қоймаларында(2013 жылдың 1 қаңтарындағы ақпарат) 0,7млрд текше метр табиғи газ жиналған. Алқа74№2 (57), 2013