وقوع آتشفشان چگونه پيش بيني مي شود؟ - جام جم
وقوع آتشفشان چگونه پيش بيني مي شود؟ - جام جم
وقوع آتشفشان چگونه پيش بيني مي شود؟ - جام جم
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
اين نور<br />
ه<strong>مي</strong>شه<br />
پزشكي<br />
معجزه<br />
ن<strong>مي</strong>كند!<br />
سوگند فالح<br />
در حال حاضر بسياري از مراكز درماني از ليزر<br />
براي درمان استفاده <strong>مي</strong>كنند. البته اين مراكز بيشتر<br />
مربوط به درمانهاي بيماريهاي پوستي و امور<br />
زيبايي هستند. همچنين شامل چند روش تشخيصي<br />
و درماني در ز<strong>مي</strong>نه چشم پزشكي <strong>مي</strong>شوند.<br />
امكان درمان با ليرز در حالي چند سالي است در<br />
جوامع مختلف مطرح شده كه متاسفانه در برخي<br />
موارد مورد سوءاستفاده و تبليغات كاذب قرار<br />
<strong>مي</strong>گيرد.<br />
اين در حالي است كه اگر چه به اذعان بسياري از<br />
صاحبنظران، ليزر به عنوان پديده بينظير قرن تلقي<br />
<strong>مي</strong>شود، اما ن<strong>مي</strong>تواند هر كاري را ان<strong>جام</strong> بدهد. در<br />
واقع وقتي از ليزر استفاده <strong>مي</strong>شود صرفا به اين معنا<br />
نيست كه يك عمل، بسيار دقيق و بينقص ان<strong>جام</strong><br />
<strong>مي</strong>شود. يك مثل معروف بسيار واقعگرايانه در اين<br />
رشته وجود دارد و آن به اين مطلب اشاره دارد: ليزر<br />
يك كاربر غيرماهر را توانا ن<strong>مي</strong>كند، فقط <strong>مي</strong>تواند<br />
يك درمانگر ماهر را تواناتر كند. البته اين موضوع در<br />
تما<strong>مي</strong>ابزارها و تجهيزات جاري است. بهطور مثال<br />
يك چاقوي بسيار ظريف در دستان تواناي يك جراح<br />
ماهر <strong>مي</strong>تواند بسياري از اعمال دقيق جراحي را ان<strong>جام</strong><br />
بدهد اما مطمئنا به خوديخود ن<strong>مي</strong>تواند تما<strong>مي</strong>اعمال<br />
يك جراح را بهبود بخشد. به هرحال اين تكنولوژي<br />
<strong>مي</strong>تواند به يك درمانگر توانايي ويژهاي اعطا كند<br />
البته به شرطي كه اين فرد بعد از كسب دانش ليزر و<br />
از طريق به كاربستن آن در درازمدت، مهارت الزم<br />
براي كار با اين ابزار را به دست آورد.<br />
از طرف ديگر در بعضي موارد بسيار اندك،<br />
شاهد استفاده از عناوين ليزر در درمانهاي رايج<br />
هستيم در حالي كه استفاده از ليزر تاثيري در نتيجه<br />
درمان ندارد و شايد استفاده از اين واژه، صرفا به<br />
عنوان يك وسيله جهت جذب بيماران به كار برده<br />
<strong>مي</strong>شود. البته اگر سطح آگاهي عموم مردم افزايش<br />
يابد و اين درك عمو<strong>مي</strong> ايجاد شود كه اين وسيله<br />
هم مانند بسياري ابزار ديگر در دستان يك فرد ماهر<br />
و در جاي مناسب خود و نه در هرجا <strong>مي</strong>تواند مفيد<br />
باشد، اينگونه تبليغات خريدار نخواهد داشت و<br />
مطمئنا انتظارات غيرواقعي از اين ابزار كاهش<br />
خواهد يافت.<br />
به طور كلي بايد گفت در حال حاضر ليزر به<br />
عنوان يك روش مكمل و همراه، جهت بهبود<br />
روشهاي سنتي به كار <strong>مي</strong>رود كه البته در بعضي<br />
موارد اندك شايد كامال جايگزين روشهاي گذشته<br />
باشد، اما اينكه به صورت اغراقآ<strong>مي</strong>ز بيان شود كه<br />
جايگزين همه روشهاي قبلي است، مطلب چندان<br />
درستي نخواهد بود. بنابراين انتخاب متد مناسب<br />
درمان وابسته به دانش و تجربه پزشك معالج است<br />
در واقع تنها پزشك <strong>مي</strong>تواند تشخيص بدهد استفاده<br />
از كدام روش به صالح بيمار است.<br />
استفاده از ليزر، تخصص <strong>مي</strong>خواهد<br />
هر پزشك و متخصصي در دامنه فعاليت خود<br />
<strong>مي</strong>تواند بعد از طي دورههاي خاص و آشنايي كامل<br />
با مباني فيزيكي و ايمني ليزر و كاربردهاي تشخيصي<br />
و درماني آن، در كنار آموزشهاي تئوري و ان<strong>جام</strong><br />
كارهاي عملي زير نظر استادان فن و كسب مهارت<br />
ويژه مربوطه، به ان<strong>جام</strong> درمانهاي ليزري مبادرت<br />
بورزد. البته بايد اين دورهها با تعريف مشخصي باشد<br />
و فرد يك حداقلهايي را رعايت كند و تا زماني كه<br />
به مهارت كافي دست پيدا نكرده براي جلوگيري از<br />
عواقب غيرقابل <strong>پيش</strong><strong>بيني</strong> از ان<strong>جام</strong> بعضي درمانهاي<br />
سخت دوري كند.<br />
البته برخورداري از دانش با مهارت به كاربستن<br />
آن فرق زيادي دارد. در واقع كاربران ليزر پزشكي<br />
بايد در كنار دانش تئوري با ان<strong>جام</strong> عملي روي<br />
مدلهاي حيواني و در بيماران زيرنظر استادان فن<br />
بتدريج اين مهارت را مثل همه روشهاي درماني<br />
ديگر كه احتياج به مداخله عملي دارد؛ بياموزند.<br />
براي مثال در جراحي بافت نرم با چاقوي جراحي با<br />
استفاده از حس المسه و تماس با بافت مورد هدف،<br />
جراحي ان<strong>جام</strong> <strong>مي</strong>شود ولي در يك نوع ليزر بافت<br />
نرم )ليزر گاز دياكسيدكربن( به هيچ عنوان بافت<br />
لمس ن<strong>مي</strong>شود و از روش غير تماسي كه با يكسري<br />
محاسن و معايب همراه است؛ استفاده <strong>مي</strong>شود. به اين<br />
ترتيب روش ليزري در عين حال كه روشي بسيار<br />
دقيق و ظريف است، اما نياز به مهارت در آن بيش از<br />
<strong>پيش</strong> احساس <strong>مي</strong>شود.<br />
براي رسيدن به اين اهداف در كنار مراكز معتبر<br />
عل<strong>مي</strong>و دانشگاهي و تحقيقاتي، وظيفه ان<strong>جم</strong>نهاي<br />
تخصصي از <strong>جم</strong>له ان<strong>جم</strong>ن پزشكي ليزري ايران و<br />
ديگر ان<strong>جم</strong>نهاي علوم پزشكي درگير در اين ز<strong>مي</strong>نه<br />
سنگينتر شده و بايد در برنامههاي خود به صورت<br />
جدي به اين مقوله بپردازند.<br />
البته به مدت يك سال است كه در ان<strong>جم</strong>ن<br />
پزشكي ليزري ايران دورههاي مدون ايمني ليزر<br />
برگزار <strong>مي</strong>شود كه بر مبناي استانداردهاي جهاني<br />
برنامهريزي شدهاند.<br />
خوشبختانه در بعد دندانپزشكي در سطح كشور<br />
نيز براي اين مقوله نيز تدبيري انديشيده شده و در<br />
مراكز دانشگاهي و عل<strong>مي</strong> معتبر با يك تعريف واحد<br />
و برنامه مدون كه شامل آموزش تئوري و عملي از<br />
<strong>پيش</strong> تعيين شده <strong>مي</strong>باشد به آموزش عالقهمندان اين<br />
رشته <strong>مي</strong>پردازند.<br />
آينده روشن ليزر در حوزه پزشكي<br />
روند رشد صعودي تحقيقات ليزر با نگاهي<br />
گذرا به دستاوردهاي اخير <strong>جام</strong>عه عل<strong>مي</strong> و پزشكي<br />
جهان مشخص <strong>مي</strong>شود. دليل اين مدعا اين است<br />
كه در عرض 5 سال گذشته بالغ بر چندين هزار<br />
مقاله در علوم پزشكي در مجالت معتبر چاپ و<br />
ايندكس شده است. چنين روندي را شايد اينگونه<br />
بتوان معني كرد كه پديده ليزر نه به عنوان يك<br />
ابزار بلكه به عنوان يك تكنولوژي منحصربهفرد<br />
<strong>مي</strong>تواند در بهبود روند درماني بيماران به عنوان<br />
گزينهاي موثر و ايمن به حساب آيد و همگان بر<br />
اين باورند كه اين اتفاق در آيندهاي نه چندان دور<br />
رخ خواهد داد.<br />
در نهايت هم به نظر <strong>مي</strong>رسد با طراحي وساخت<br />
نسل جديد ليزرهايي همچون ليزرهاي با عرض پالس بسيار كوتاه )كه البته هنوز وارد بازار نشده و در<br />
قالب طرح تحقيقاتي هستند( بزودي نگاه ما به حوزه ليزر در علوم پزشكي عوض <strong>مي</strong>شود. ا<strong>مي</strong>دواريم<br />
محققان ايراني ما با ان<strong>جام</strong> تحقيقات پايهاي و نظاممند بتوانند در <strong>پيش</strong>برد اين دانش سهم بسزايي داشته<br />
باشند.<br />
دانش پزشكي خود را مرهون خدمات انسانهايي <strong>مي</strong>داند كه از بيان نظرات و بهكارگيري تكنيكهاي<br />
نوين نهراسيدهاند و سعي در پيمودن راهي داشتهاند كه نهايت آن رسيدن به قله موفقيت و گشودن<br />
دروازههاي دانش و نابودي جهل بوده است. تكنولوژيهاي جديد همچون ليزر توان آن را دارند كه در<br />
سناريوي اين انديشه نقش مه<strong>مي</strong> را ايفا كند.<br />
ليزر، گزينهاي موثر و ايمن در دندانپزشكي<br />
يكي از پركاربردترين شاخههاي پزشكي ليزر در<br />
دندانپزشكي است.<br />
بهطور كلي كاربردهاي ليزر در دندانپزشكي به<br />
3 گروه كلي تقسيم <strong>مي</strong>شوند. اول مرحله تشخيصي<br />
است كه در اين مرحله ليزر به عنوان ابزار تشخيص<br />
به كمك دندانپزشك <strong>مي</strong>آيد. دوم مرحله درمان و<br />
روشهاي درماني و سوم آثار شبهدارويي ليزرهاي<br />
كمتوان يا كمشدت است. در مرحله تشخيص،<br />
مهمترين مزيتليزر در تشخيص ساده پوسيدگيهاي<br />
دنداني در مراحلاوليه پوسيدگياست. دراين مرحله<br />
ليزر كمك <strong>مي</strong>كند تا با پديده »فلورسنت« كه حاصل<br />
تقابل يك ليزر »ديودي« و بافت دنداني است، نهتنها<br />
بودن يا نبودن پوسيدگي تشخيص داده شود، بلكه<br />
روند فعاليت آن نيز مشخص <strong>مي</strong>شود. اين كاربرد<br />
ليزر در حالي است كه در حال حاضر ابزاري براي<br />
كشف اين موضوع وجود ندارد. اين شيوه از ساير<br />
شيوهها مانند تشخيص چش<strong>مي</strong> يا روش راديوگرافي<br />
و »اولتراسوند« سريعتر جواب <strong>مي</strong>دهد.<br />
مزيت ديگر اين است كه قبل از آن كه مقدار زيادي<br />
از بافتهاي دنداني از بين برود، <strong>مي</strong>توان با روشهاي<br />
<strong>پيش</strong>گيري آن را كنترل كرد. در حقيقت <strong>مي</strong>توانبيماران<br />
را با ريسك باالي پوسيدگي تشخيص و نسبت به<br />
<strong>پيش</strong>گيري از گسترش پوسيدگي در آنها اقدام كرد.<br />
همچنين براي چنين افرادي دورههاي مراجعه براي<br />
درمانهاي دندانپزشكي را در زمانهاي كوتاهتري<br />
تعيين كرد. حسن بزرگ اين روش كاربري ساده آن<br />
است كه حتي مربيان بهداشت نيز <strong>مي</strong>توانند بسادگي<br />
با آن كار كنند و سريعا كودكان با ريسك باال را به<br />
دندانپزشكان ارجاع دهند. ضمن آنكه اين ابزار نسبتا<br />
ارزان است و با باتري كار <strong>مي</strong>كند.<br />
روش تشخيصي ديگر ليزر »داپلرفلومتري« است<br />
كه با سنجش <strong>مي</strong>زان جريان خون در دندانها، زنده<br />
بودن يا نبودن را رديابي <strong>مي</strong>كند. در گذشته كودكي<br />
كه دندانش ضربه <strong>مي</strong>خورد و به دندانپزشك مراجعه<br />
<strong>مي</strong>كرد، دندانپزشك به غير از واگذار كردن وضعيت<br />
موجود به گذر زمان )حدود 6 ماه تا عالئم راديوگرافي<br />
آن بارز شود( هيچ راه تشخيص ديگري نداشت. چه<br />
بسا اين گذر زمان به بهاي تحليلهاي داخلي و<br />
ايجاد ضايعات <strong>پيش</strong>رفتهتر در انتهاي ريشه دندان كه<br />
مشكالت عديدهاي را در پي دارد، تمام <strong>مي</strong>شد. امروز<br />
ليزر »داپلرفلومتري« اين مشكل را مرتفع كرده است.<br />
از اين پديده در <strong>پيش</strong><strong>بيني</strong> موقعيت پيوندهايلثهاي<br />
و دنداني نيز <strong>مي</strong>شود بهره برد.<br />
تشخيص سرطانهاي ناحيه دهان و سر و گردن<br />
با استفاده از »فتوداينا<strong>مي</strong>كتراپي« از<strong>جم</strong>له روشهاي<br />
جديد ديگر است. در اين روش به كمك تزريق يك<br />
4 پنجشنبه 8 دي1390 شماره 219
Change language