127 - راه توده
127 - راه توده
127 - راه توده
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>راه</strong><br />
فروردين<br />
<strong>توده</strong><br />
– ارديبهشت 1383<br />
دوره دوم شماره «<strong>127</strong>»<br />
گزارش کنگره هلند<br />
اتحاد وسيع<br />
چپ افغانستان<br />
(ص14<br />
محمدعلی عموئی:<br />
سازماندهی<br />
مردم پراکنده<br />
فرصتی که از دست رفت!<br />
<br />
سيب گنديده<br />
سلطنت اسلامی<br />
در دامن(ص (<br />
محمود افغان<br />
26<br />
شيخ و شاه با هم رفتند،<br />
ا صفهان نصف جهان ما ند<br />
يگانگی<br />
حاکميت<br />
بيگانگی مردم<br />
با حاکميت(ص3 (<br />
انتخابات نبود، کودتای مخملين<br />
خمينی<br />
قذافی<br />
االله واحد(ص9)<br />
ميان دو قائد<br />
بود!<br />
مصاحبه راديوئی سردبير <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> (ص<br />
<br />
(17<br />
(<br />
(ص18 (<br />
احسان طبری:<br />
رمز ابدی<br />
سقوط ارتجاع<br />
(ص32<br />
اوجلان در دادگاه<br />
مانيفست کردهای ترکيه<br />
(ص<br />
(<br />
(39<br />
استالين<br />
درست انديش<br />
کج رفتار<br />
(ص33 (<br />
دستآوردهای جنبش<br />
اصلاح- انقلابی<br />
1374<br />
مردم ايران<br />
انتخابات مجلس پنجم در اسفند سال و در اوج شکست برنامه تعديل<br />
اقتصادی هاشمی رفسنجانی و پرشمار شدن شورش های کور و اعتراضی مردم انجام<br />
شد. شکاف و دوگانگی ديرپای درون حاکميت جمهوری اسلامی متاثر از اين شکست<br />
اقتصادی و بحران اجتماعی – سياسی ناشی از آن، فضای نوينی را در جامعه بوجود<br />
آورده بود که تنها شمايل کارگزاران سازندگی را هم<strong>راه</strong> داشت، اما بحران عميق تر از آن<br />
بود که کارگزاران بتوانند سخنگوی آن باشند. <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> درآستانه آن انتخابات همگان و<br />
بويژه <strong>توده</strong> ای ها را با توجه به شرايط تغيير يافته داخل کشور، فراخواند تا درآن<br />
انتخابات، بعنوان زمينه ساز تحولات بعدی در ايران فعالانه شرکت کنند. (به سرمقاله<br />
های شماره های <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> در اسفند 74 و فروردين 75 مراجعه کنيد).<br />
انتخابات مجلس هفتم در اسفند 1382 برگزار شد. انتخاباتی فرمايشی و آلوده به علنی<br />
ترين توطئه های بيت رهبری، به تقليد از توطئه های دربارشاهنشاهی در دوران مصدق،<br />
که مردم عملا آن را تحريم کرده و نمی خواستند در آن شرکت کنند. توصيه به تحريم<br />
چنين انتخاباتی حرف و شعاری نو نبود. <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> با تائيد عزم اکثريت جامعه برای عدم<br />
شرکت دراين انتخابات، شعار "انتخابات آزاد" را بعنوان شعاری محوری برای يک<br />
دوران از تحولات آينده ايران اعلام داشت و در تشريح ضرورت دفاع از آن نوشت:<br />
تحريم انتخابات، که اکنون از سوی کليه سازمان های سياسی خارج از کشور و حتی<br />
احزاب و سازمان های طرفدار اصلاحات در داخل کشور اعلام شده، عملا در چارچوب<br />
انتخابات مجلس هفتم محصور باقی می ماند و با تشکيل اين مجلس، که با هر تقلبی آن<br />
را تشکيل خواهند داد، اعتبار خود را بعنوان شعاری مرحله ای از دست خواهد داد. اين<br />
درحاليست که اساسا اکنون ديگر تحريم و يا غير تحريم انتخابات فرمايشی مطرح نيست،<br />
بلکه مقابله با مجلس فرمايشی در دستور است. به اين ترتيب خواست "انتخابات آزاد"<br />
برای دورانی که نبايد اجازه داد به طول بيانجامد می تواند در دستور جنبش مردمسالاری<br />
و جمهوری خواهی ايران باقی بماند. اين شعار حتی ظرفيت فراروئی به "همه پرسی"<br />
را نيز در صورت ضرورت دارد. از آن انتخابات (اسفند تا اين انتخابات، (اسفند<br />
سال گذشته و جامعه ايران و بويژه نسل جوان آن، حوادث تکاندهنده ای را<br />
پشت سر گذاشته است. حوادثی که هر يک از آنها می توانست در کشوری غير از ميهن<br />
ما يا به فروپاشی نظام حاکم بيانجامد (حوادثی که در شرق اروپا بوقوع پيوست) و يا به<br />
قتل عامی نظير آنچه در "اندونزی" زمان سوکارنو بوقوع پيوست بيانجامد. اين دو<br />
احتمال نا ممکن شد، زيرا توازن نيروی ها، شعارها، تجربه و خواست های انقلاب<br />
چنان ظرفيتی در جامعه ايران از خود باقی گذاشته که سرانجام نبرد در حاکميت<br />
جمهوری اسلامی نمی تواند بی اعتناء و متاثر از فشار عظيمی که از سوی جامعه به<br />
مجموعه حاکميت وارد می آيد به سرانجام قطعی خود برسد.( بقيه در صفحه<br />
57<br />
(2<br />
(74<br />
45 و 46<br />
8 (82
دوره دوم<br />
<strong>راه</strong> <strong>توده</strong><br />
فروردين – ارديبهشت <strong>127</strong> http://www.rahetude.de 1383<br />
2<br />
<br />
<br />
–<br />
دستآوردهای جنبش<br />
...<br />
ما بر اين عقيده ايم که يکی از دو دستآورد بزرگ<br />
فاصله دو انتخابات مجلس پنجم و مجلس هفتم آگاهی وسيع مردم<br />
از ماهيت حاکميت و پيوندهای داشته ونداشته اختلافات درونی<br />
آن با جنبش مردم است. اين که غارتگران، مرتجعين، غاصبين<br />
و خائنين به آرمان های واقعی انقلاب ملی و ضد استبدادی<br />
چه نتيجه ای از رويدادهای 8 سال پشت سرمانده گرفته و يا<br />
خواهند گرفت به ميزان آگاهی آنها از واقعيات جامعه ايران و<br />
عمق و ريشه بحران عمومی در کشور دارد و طبعا به خودشان<br />
مربوط است، آن نتيجه ای که طرفداران تحولات و مدافعين آن<br />
آرمان ها بايد بگيرند چيست و ضرورت اين نتيجه گيری کدام<br />
است؟<br />
نتيجه خدشه ناپذير از آنچه که طی 8 سال پشت سر گذاشته<br />
شده، پذيرش اين اساسی ترين رکن هر تحول اجتماعی است که بدون<br />
آگاهی وسيع ترين اقشار و طبقات اجتماعی از ماهيت طبقاتی<br />
حاکميت تحولات ناممکن است و حتی دستآوردهای جنبش دراين و يا<br />
آن عرصه می تواند با مانورهای حاکميت از دست برود. ستيز بی<br />
امان حاکميت با آزادی های سياسی، با مطبوعات و با گردش آزاد<br />
اخبار و اطلاعات خود باندازه کافی گويای اين ضرورت است.<br />
مقدس ترين آرمان های مذهبی را برای اين مقابله قربانی می کنند،<br />
جان و مال و ناموس طرفداران آزادی که جای خود دارد. و مردم<br />
ديدند که دراين 8 سال چنين کردند.<br />
جنبش، در وسعت <strong>توده</strong> ای خود در اين 8 سال بيش از 80<br />
سال با انگيزه ها و دلائل واقعی حاکميت ها در دفاع از آزادی خود و<br />
ستيز با آزادی مردم ونيروهای مخالف خود، در قالب دفاع از<br />
ديکتاتوری طبقاتی خويش آشنا شد. ستيزی که اغلب پوشش دفاع از<br />
دين، مقابله با کمونيسم، دفع خطر خارجی و انواع ديگر بهانه ها<br />
داشته است. دراين 8 سال مردم ديدند که غارتگران تجاری آزادند،<br />
مطبوعات آنها بی هيچ مانعی هرچه بخواهند می نويسند و روحانيون<br />
وابسته به آنها هر گونه که بخواهند و به سودشان باشد قانون که هيچ،<br />
قرآن را نيز تفسير می کنند!<br />
نه از دوران صفويه، حتی از نخستين جوشش های<br />
آزاديخواهانه در صدر جنبش مشروطيت تاکنون مردم در چنين<br />
وسعتی با انگيزه های حاکميت از ستيز با آزادی ها آشنا نشده<br />
بودند که دراين 8 سال شدند.<br />
استقبال عظيم مردم از مطبوعات دوم خردادی و<br />
رسوائی و سقوط مطبوعات حکومتی و بويژه سيمای جمهوری<br />
اسلامی و نمازهای جمعه و بيانيه ها و خطبه های حکومتی<br />
دستآورد بزرگی است که تنها طی 8 سال نصيب جنبش عمومی<br />
مردم ايران شد.<br />
ما يقين داريم که عليرغم ظاهر خموده و ياس آلودی<br />
که اکنون از جنبش مردم ترسيم می شود، همين آگاهی بصورتی<br />
انفجاری در جامعه ايران و در شرايط معين عمل خواهد کرده و<br />
<strong>راه</strong> های تحولات اساسی را هموار خواهد ساخت. بحث بر سر<br />
اين نيست که جمهوری اسلامی می رود و يا می ماند- که اين<br />
بستگی به شرايط و سير رويدادها دارد- بلکه بحث بر سر<br />
تحولات اساسی در ساختار طبقاتی حاکميت در ايران است و ما<br />
بر آن انگشت می گذاريم.<br />
شايد برای آنها که دراين 8 سال، اغلب در مقاطع<br />
مختلف، شتابزده تسليم هيجانات ناشی از حوادث شدند، درک<br />
آنچه ما می گوئيم، با توجه به شرايط ظاهری و لحظات به ظاهر<br />
انفعالی کنونی جنبش، قابل درک، هضم و حتی باور نباشد؛ اما<br />
هيچ جنبش اجتماعی حرکت خود را براساس درک اين و يا آن<br />
سازمان سياسی و يا شخصيت سياسی تنظيم نمی کند. همچنان<br />
که در انتخابات مجلس پنجم، انتخابات رياست جمهوری سال<br />
1376 و دهها و دهها پديد و رويداد ديگر، دراين 8 سال تنظيم<br />
نکرد.<br />
دومين دستآورد تاريخی جنبش عمومی مردم و<br />
نيروهای سياسی جامعه در اين 8 سال درک نوينی است که آنها<br />
از ضرورت متشکل شدن خود، ضرورت سازماندهی مردم در<br />
احزاب، کانون ها، سنديکاها و انجمن ها از يکسو، و يقين به<br />
ضرورت اتحادها از سوی ديگر پيدا کردند. ديوارهای جدائی و<br />
خود محور بينی ها دراين 8 سال چنان در داخل کشور شکست،<br />
که از هيبت آن ديوار جدائی ها در ميان احزاب و سازمان های<br />
سياسی و مترقی خارج از کشور نيز ترک های اساسی برداشت.<br />
شايد به ظاهر و از سر تغافل عده ای از روی اين دستآورد به<br />
آسانی عبور کنند، اما <strong>توده</strong> ای ها که می دانند از ابتدای تاسيس<br />
و موجوديت حزب <strong>توده</strong> ايران، در هر مقطعی از تاريخ معاصر<br />
ايران، حزب <strong>توده</strong> ايران بر ضرورت اتحادها پای فشرده و عام<br />
ترين شعار و برنامه اقتصادی- سياسی را برای دستيابی به آن<br />
اعلام داشته، اين دستآورد و پيروزی بزرگی است که تاکنون<br />
برای آن بهای گزافی پرداخت شده است. اين که چه سازمان و<br />
حزبی تمايل به اتحاد با حزب <strong>توده</strong> ايران دارد و يا ندارد، و يا<br />
اينکه شرايط مناسب اين اتحاد بصورت آشکار و علنی با حزب<br />
<strong>توده</strong> ايران و يا ديگر سازمان های مترقی ايران هست يا نيست،<br />
در برابر درک عام و <strong>توده</strong> ای مردم ايران و سازمان ها و<br />
شخصيت های سياسی کشور از ضرورت اتحادها اهميت فوری<br />
و لحظه ای ندارد. دراين عرصه نيز، خونين ترين مقاومت ها و<br />
ضدملی ترين توطئه ها از سوی غاصبين قدرت و حکومت<br />
برآمده از انقلاب 57 برای جلوگيری از اتحاد احزاب و سازمان<br />
های سياسی کشور، همان اندازه گويای ضرورت آنست که<br />
مقاومت در برابر آزادی ها و آگاهی عمومی مردم ايران. در<br />
اين عرصه نيز، سازمان های سياسی وابسته به اقشار و طبقه<br />
حاکمه درحاليکه خود متحدا عمل می کنند، مانع اتحاد نيروهای<br />
مخالف اند. تنها نگاهی گذرا به مقابله با ائتلاف نيروهای ملی<br />
مذهبی، کوشش برای متلاشی ساختن جبهه دوم خرداد و جبهه<br />
مشارکت و نمونه های پرشمار ديگری در اين 8 سال کافی است<br />
تا صحت درک ما از اين دستآورد تاريخی تائيد شود. همچنان<br />
که تشکيل کنگره های جمهوريخواهان و جبهه ملی در خارج از<br />
کشور صحت انعکاس ارزيابی ما از شکستن ديوار جدائی ها در<br />
داخل و انعکاس آن در خارج از کشور را ثابت می کند.<br />
جنبش تحولات درايران را بر اين دوپايه، يعنی "آزای<br />
و آگاهی" و "تشکل و اتحاد" بعنوان بزرگترين دستآوردهای<br />
دوران اخير بايد به قامت استوار ساخت و بی اعتناء به افت و<br />
خيزهای طبيعی هر جنبشی – از جمله جنبش کنونی مردم<br />
درايران- به پيش رفت.<br />
57
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
3<br />
-1<br />
-2<br />
-3<br />
دوره دوم <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
سياست و مبارزه در نخستين گام های پس از<br />
انتخابات مجلس هفتم از کدام مسير عبور می کند.<br />
يگانگی در حاکميت<br />
دوگانگی ميان مردم و حاکميت<br />
سران "نظام" حاضر شدند خود و نظام را به "دهان شير" ببرند اما "<strong>راه</strong> نجات" از طريق اصلاحات را نپذيرند.<br />
هرقدر تضاد دروني و دوگانگی حاکميت بسود نيروهاي ارتجاعي بيشتر حل شود، تضاد ميان آل جمهوری<br />
اسلامی با نياز جامعه به تحول تشديد می شود.<br />
نيروهای نظامی که بهرحال از انسجام سازمانی و تشکيلاتی برخورداراند و اکنون سالهاست بشکل يک حزب<br />
سياسی مسلح در راس حرم قدرت حضور دارند و در ارگان های اقتصادی کشور نيز سهم مهمی پيدا کرده اند، اکنون<br />
برای خود حساب باز آرده و خود را تنها نيروي رهبری جامعه می بينند. پروژه نظاميان در صورت موفقيت، در<br />
واقع آخرين مرحله حيات جمهوری اسلامی در شكل آنونی خود است.<br />
"<br />
بدنبال انتشار نقد "<strong>راه</strong> <strong>توده</strong>" بر مقاله بابك اميرخسروی بنيانگذار<br />
حزب دمکراتيک مردم ايران و از اعضای سابق کميته مرکزی<br />
حزب <strong>توده</strong> ايران، آه در ماهنامه آفتاب نيز منتشر شده، نامه هائی<br />
حاوی چند پرسش و يا توضيح به <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> رسيد. بصورت<br />
همزمان، پاسخی نيز با امضای "م. معصوم زاده" در سايت<br />
اينترنتی پيك نت به هم<strong>راه</strong> دو مقاله مورد بحث (مقاله<br />
اميرخسروی و نقد <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> بر آن) انعكاس يافت.<br />
دراين مجموعه، پاره ای مسائل و پرسشها طرح شده آه<br />
تلاش برای پاسخ به آنها شايد بتواند فضايی را برای گفتگو و<br />
گسترش دامنه آن ف<strong>راه</strong>م سازد. با اين هدف، يعنی بازنگری و<br />
انديشه پيرامون نکاتی که طرح شده، به اين پرسش ها، پاسخ داده<br />
شده است.<br />
نوشته اند، "يكی از تزهای مرآزی بابك امير خسروی<br />
درباره شكست اصلاحات و ضرورت انتقال مرآز ثقل آن به<br />
خارج از چارچوب حاآميت در اساس درست و قابل اتكاست."<br />
آمابيش ميتوان ترديد داشت آه بتوان درورای احكام<br />
پرتناقض بابك اميرخسروی تزی مرآزی" را تحت عنوان<br />
"شكست اصلاحات" يافت، اما همين يك جمله دفاعيه از وی، خود<br />
دو پرسش و مشكل تازه را مطرح ميآند:<br />
1- اگر اصلاحات شكست خورده است ما مرآز ثقل چه چيز را<br />
ميخواهيم به خارج از حاآميت انتقال دهيم؟<br />
2- آيا خود يك روند و ماهيت يك روند است آه تعيين مي آند<br />
مرآز ثقل آن در آجاست؟ يا ما هستيم آه بطور ذهنی تشخيص<br />
ميدهيم که مرآز ثقل مثلا روند اصلاحات بايد در آجا قرار داشته<br />
باشد يا به آجا انتقال يابد؟<br />
بدينسان بنظر ميرسد اشكال از يك شيوه استدلال است<br />
آه همواره با خود تناقض های تازه تری را بوجود مي آورد،<br />
زيرا مبنای حرآت را نه بررسی واقعيت موجود در تنوع و<br />
پيچيدگی آن بلكه نتيجه گيری از احكام ذهنی و از پيش تعيين شده<br />
قرار مي دهد. همين شيوه است آه عملا بجای بررسی عميق و<br />
جدی روند اصلاحات، آارنامه ديروز و احتمالات پيشآروی<br />
فردای آن، فورا تكليف مسئله را با يك حكم "شكست" يا<br />
"پيروزی" روشن میآند و از آن نتايج دلخواه و ذهنی مورد نظر<br />
خود را استنتاج مي آند.<br />
معترض اند به <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> آه چرا هنوز بحث جدي درباره<br />
ماهيت روند دوم خرداد انجام نشده؟ والبته خود نيز چنين بحثي را<br />
انجام نمي دهند.<br />
بنظر ما بحث هاي آمابيش جدي درباره روند اصلاحات<br />
در جمهوری اسلامی و ايران، و همچنين رويداد دوم خرداد در<br />
صفحات نشريه <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> به تناوب و در شماره های مختلف<br />
شماره 45 که مسئله ضرورت شرکت در انتخابات مجلس پنجم<br />
مطرح شد تا شماره 126 که بر منفعل نبودن در انتخابات مجلس<br />
هفتم طرح شد) انجام شده است. به رغم همه آن کوشش هائی که<br />
در 81 شماره <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> شده است، ما انتقاد آقاي معصوم زاده را<br />
بجاست و به همين دليل تلاش مي آنيم نظر خود را دراين<br />
<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> نيز طرح آنيم.<br />
جنبش دوم خرداد آه به جنبش "اصلاحات" معروف شد<br />
چه بود و چيست؟<br />
اين جنبش در روندی از يك مقطع معين تاريخی در<br />
جامعه ايران بوجود آمد آه از آنجا آه<br />
1- در گسست از مرحله قبل از خود بوده،<br />
2- تحقق بخشی از خواستها و مطالبات اساسی و عمده مردم را<br />
در دستور آار خود قرار داده،<br />
3- اهداف خود را در چارچوب پذيرش بنيادهای دولتی موجود<br />
پيگيری ميكرده،<br />
4- تحقق هدفهای خود را به گونه ای مسالمت آميز و با استفاده<br />
از ظرفيت های قانونی و حقوقی موجود دنبال مينموده،<br />
) زا<br />
<strong>127</strong>
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
4<br />
دوره دوم <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
"<br />
در نتيجه رهبران، پويندگان و هواداران اين روند و<br />
مردم آن را در چارچوب مفهوم "اصلاحات" درك و طبقه بندی و<br />
نامگذاری آرده اند.<br />
اما اين روند و اين جنبش ضمنا مضمون "انقلابی" نيز<br />
داشته است، زيرا تحقق هدفهای آن بطور عينی در تضاد با قدرت<br />
و منافع سرمايه داری وابسته تجاری حاکم، يعنی سنگر عمده<br />
ارتجاع در ايران قرار داشته و دارد. اين جنبش با طرح<br />
شعارهای توسعه سياسی، دمكراسی و پاسخگويی، عملا چشم<br />
اسفنديار سرمايه داری تجاری ايران را، که پشت نقاب اسلام<br />
پناهی و دفاع از ارزش ها پناه گرفته نشانه رفته و <strong>راه</strong> را بطور<br />
عينی برای تشكيل يك جبهه متحد ملی برضد اين سرمايه داری<br />
گشوده است. نگاهی گذرا به آنچه که طی 7-6 سال گذشته در<br />
ايران پشت سر مانده کاملا نشان می دهد که بزرگترين دستآورد<br />
فضای اندک باز سياسی در ايران عملا چه نقشی در آگاهی مردم<br />
و رسوا ساختن اين سرمايه داری ايفاء کرده است.<br />
درك اين دوجنبه جنبش دوم خرداد برای تحليل حرآت و<br />
ماهيت آن اهميت بنيادين دارد. زيرا جنبه اصلاحی و جنبه<br />
انقلابی اين جنبش با اينكه بيان جوانب مختلف يك واقعيت واحد<br />
بودند ضمنا از همان ابتدا در تضاد با يكديگر نيز قرار داشتند.<br />
بنحويآه وجود اين دو جانب انقلابی و اصلاحی آه در ابتدا نقطه<br />
قوت جنبش دوم خرداد بود و نيروهای اجتماعی گوناگون با<br />
اهداف وسيعتری را در آن گرد مي آورد گام به گام، در شرايط<br />
فقدان يك رهبري منجسم، به نقطه ضعف آن تبديل شد. زيرا<br />
اول- بتدريج صفوف اصلاح طلبان به آسانی آه خواهان حفظ<br />
نظام موجود به هر قيمت بودند و طرفداران جدی تحول در<br />
جامعه و در ساختار نظام تجزيه شد،<br />
دوم- ميان رهبری اصلاحات آه در دام جنبه اصلاحی جنبش<br />
گرفتار بود و بدنه اجتماعی آه تحولات انقلابی بنيادين را می<br />
طلبيد فاصله ايجاد شد،<br />
سوم- با تفسيرهای نادرستی آه اصلاحات را رودرروی انقلاب<br />
قرار مي داد و در غياب ترسيم يك پروژه تحول آه اهداف<br />
اصلاحات را فراتر و والاتر از بهبود اوليه سطح زندگی نشان<br />
دهد، آن شور دورانسازی آه لازمه هر تحول انقلابی است<br />
نتوانست در جامعه شكل گيرد و بتدريج شعله های آن تضعيف<br />
شد.<br />
از آنجا آه جنبش دوم خرداد "اصلاحات از بالا" نبود<br />
آه بدون نياز به حضور يا عدم حضور مردم، از همان "بالا" هم<br />
ادامه پيدا آند و از آنجا آه جنبه انقلابی اين جنبش يك پديده فرعی<br />
و تصادفی در آن نبود، بلكه يك رآن بنيادين از ماهيت آن بود،<br />
آناره گيری تدريجی مردم از اين روند حکومتی آن، شكل و<br />
حالت شكست آل پروژه اصلاحات را در ذهن جامعه و در<br />
مناسبات قدرت تداعی آرد. يعني جانب انقلابي جنبش قرباني<br />
جنبه اصلاحي و جانب اصلاحي آن قرباني جنبه انقلابي و هر دو<br />
قرباني يكديگر شدند. در حاليكه، در واقع آنچه اتفاق افتاده جدا<br />
شدن اين روند از حاکميت است و نه شکست و پايان کل جنبش.<br />
به اين ترتيب است که ظاهرا و بموجب شواهد بسياری از جمله<br />
همين انتخابات اخير مجلس هفتم، در عمل بنظر مي رسد آه ما<br />
وارد يك مرحله تازه با مختصات جديدي شده ايم آه مي تواند اين<br />
هر دو جنبه را در يك ترآيب و سنتز ديگر حفظ آند، که اين<br />
مختصات هرگز به معنای شکست اصلاحات و يا انتقال رهبری<br />
آن به زغم آقای امير خسروی به خارج از کشور نيست.<br />
حاآميت دوگانه<br />
جنبش دوم خرداد، به پشتوانه جنبه انقلابی و پشتيبانی <strong>توده</strong><br />
ای از آن و با استفاده از جنبه اصلاحی و شكل مسالمت اميز خود<br />
توانست بخشی از نيروهايی آه تصور مي شد مي توانند خواسته های<br />
اين جنبش را تحقق بخشند به درون حكومت انتقال دهد تا از موضع<br />
حكومت و با ابزار قدرت سياسی بتوانند آن خواسته ها را محقق آنند.<br />
پيامد اين امر همان چيزی است آه از آن بعنوان "حاآميت دوگانه" نام<br />
برده مي شود آه برخی تصور مي آنند مرآز ثقل اصلاحات گويا در<br />
آنجا بوده و اآنون بايد به جامعه منتقل شود. درحاليکه مرآز ثقل<br />
جنبش اصلاحات هيچوقت در حاآميت دوگانه نبوده، بلكه هميشه در<br />
جامعه و مردم بوده و به حاکميت منتقل شده است. اما وجود اين<br />
حاآميت دوگانه، يا دقيق تر بگوييم بخش اصلاح طلب آن، خود عاملی<br />
بوده آه جنبش در جامعه بتواند ابزارهای نيرومندی برای تداوم و<br />
تعميق در اختيار داشته باشد.<br />
در پاسخ به <strong>راه</strong> <strong>توده</strong>، دوگانگی حاآميت را چنين تعريف<br />
می آنند: "دوگانه بودن حاآميت به معنای آنست آه طرح های<br />
متفاوتی در حاآميت با خاستگاههای اجتماعی گوناگون و ترجيح<br />
های سياسی وجود دارد. حاآميت جمهوری اسلامی هيچگاه<br />
يكدست نبوده است. مبارزه در صفوف حاآميت، مبارزه ای آه<br />
انگيزه های گوناگونی را می توان برای آن برشمرد همواره<br />
بازتاب خود را در جامعه يافته و بالعكس از افكار عمومی تاثير<br />
پذير بوده است"<br />
اين تعريف از حاآميت دوگانه را هر چند نمي توان<br />
درمجموع نادرست دانست، اما بنظر ميرسد آه اساس مسئله را<br />
انعكاس نمي دهد. در واقع اين نه مبارزه در صفوف حاآميت<br />
است آه بازتاب خود را در جامعه می يابد، بلكه برعكس مبارزه<br />
در جامعه است آه بازتاب خود را در حاآميت پيدا ميكند.<br />
همچنان آه اين خاستگاه های اجتماعی متضاد و آشتی ناپذير<br />
هستند آه طرح های نه فقط "متفاوت" بلكه آشتی ناپذير را در<br />
سطح سياسی به پيش مي برند و حاآميت را دوگانه مي آنند. هيچ<br />
حاآميتی به صرف وجود "طرح های متفاوت" و "ترجيح های<br />
سياسی مختلف" دوگانه نمي شود. اين طرح ها و ترجيح ها بايد<br />
جنبه آشتی ناپذير داشته باشند، بايد بيان منافع آشتیناپذير<br />
اجتماعی در يك مقطع معين تاريخی باشند.<br />
اين نكته را نيز بايد درنظر گرفت آه اصولا دولت تنها<br />
ارگان طبقه حاآم نيست، بلكه ارگان تناسب نيروهای طبقاتی<br />
جامعه نيز هست. همين واقعيت است آه به دولت ظاهر<br />
فراطبقاتی ميدهد و در شرايطی آه نيروهای طبقاتی جامعه به<br />
حال تعادل ميرسند حاآميت را دوگانه مي آند. تقليل دادن مسئله<br />
حاآميت دوگانه به وجود ترجيج های سياسی متفاوت" و<br />
"انگيزه های گوناگون" يعنی نديدن اساس مسئله آه عبارتست از<br />
وجود نيروهای اجتماعي متضاد و آشتیناپذير. يكی از اشتباهات<br />
اصلاح طلبان داخل حاآميت نديدن همين آشتی ناپذيری منافع و<br />
تقليل حاآميت دوگانه به وجود "تفكرات" و "فرهنگهای" متفاوت<br />
يا جدال "سنت و مدرن" بود آه اين تصور را ايجاد ميكرد آه
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
5<br />
دوره دوم <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
ميتوان با اصلاح اين تفكرها و برخی ساختارها، آنجا آه آل<br />
"نظام" به خطر بيفتد، مخالفان اصلاحات را به ضرورت "حفظ<br />
نظام" به عقب نشينی وادار آرد. اما تجربه چيزی ديگر را نشان<br />
داد. سران "نظام" حاضر شدند خود و نظام را به "دهان شير"<br />
سوق دهند اما "<strong>راه</strong> نجات" اصلاحات را نپذيرند. رهبران<br />
اصلاحات به اين نكته آم بها دادند آه منافع سرمايه داری وابسته<br />
تجاری، صرفنظر از آنكه با استفاده از سرمايه خصوصی يا<br />
عمومی به تجارت مشغول باشد، با منافع اآثريت مردم آشتی<br />
ناپذير است. اين سرمايه داری "نظام" را برای خود ميخواهد و<br />
حاضر است آن را هم با خود به گور ببرد، اما از قدرت خلع<br />
نشود. تنها تفاهمی آه ميتواند يا ميتوانست "نظام" را بطور نسبی<br />
و برای يك دوران با نيازهای پيشرفت اجتماعی هماهنگ آند<br />
تفاهم برسر خلع اين سرمايه داری از قدرت بود.<br />
تضاد در جمهوري اسلامي<br />
باز می نويسند: "شناخت تضاد در پديده های اجتماعی و<br />
چگونگی تاثير گذاری متقابل آن ها بر هم، به شناخت تحول آيفی<br />
پديده ها ياری می رساند. بايد پاسخ يافت: تضاد حكومت در شكل<br />
و در محتوی ارتجاعی جمهوری اسلامی را آه به سدی در <strong>راه</strong><br />
حرآت جامعه به پيش تبديل شده است با نياز جامعه و مردم به<br />
تحول به چه شكلی قابل حل است؟ آيفيت اين تضاد چيست و<br />
جايگاه تضاد ميان بخش های حاآميت در اين تضاد عمده جامعه<br />
و تاثيرش بر حل آن چگونه است؟ "<br />
اين پرسش کنندگان به طرح سئوال اآتفا ميكنند و پاسخ<br />
خود به اين پرسش را ارائه نميدهند. اما ما تلاش می آنيم به اين<br />
پرسش آه جنبه بنيادين در تحليل اوضاع سياسی ايران دارد در<br />
حد توان خود پاسخ دهيم.<br />
برای يافتن پاسخ اين پرسش نخست بايد دو تضاد را از<br />
هم تفكيك آرد.<br />
اول: تضاد درون جمهوری اسلامی آه تبلور مناسبات و مبارزات<br />
طبقات در جامعه است و به اين يا آن شكل در حاآميت بازتاب<br />
مي يابد،<br />
دوم: تضاد ميان آل جمهوری اسلامی و نيازهای پيشرفت<br />
اجتماعی در ايران. اين دو تضاد با يكديگر در پيوند مستقيم قرار<br />
دارند.<br />
بعبارت ديگر جمهوری اسلامی هم از نظر شكل و هم<br />
از نظر محتوی در درون خود دچار تضاد است. به شكلی آه<br />
تضاد درون جمهوری اسلامی با تضاد ميان آل جمهوری اسلامی<br />
و نياز جامعه به تحول، به هم گره خورده و به يكديگر وابسته<br />
شده است. نكته مرآزی تحولات در ايران تا به امروز آن بوده آه<br />
تعيين سرنوشت تضاد دوم تنها بر بستر دخالت و تاثيرگذاری بر<br />
روی تضاد اول ممكن بوده است. صرفنظر از وابسته بودن<br />
سرنوشت اين دو تضاد به يكديگر، ديدن تضاد درونی جمهوری<br />
اسلامی همچنين موجب ميشود آه حكم و.معصوم زاده ناظر بر<br />
"تضاد حكومت در شكل و محتوا ارتجاعی جمهوری اسلامی با<br />
نياز جامعه به تحول" را دقيق آنيم.<br />
همه نيروهايی آه با انقلاب بهمن به عرصه قدرت و<br />
حكومت جمهوری اسلامی <strong>راه</strong> يافتند، الزاما ارتجاعی و در تضاد<br />
با نياز جامعه به تحول نبوده اند. برعكس بخشی از آنان وابسته<br />
به طبقات و قشرهای دمكراتيك جامعه بودند آه برای نخستين بار<br />
در تاريخ ايران توانستند تا سطح قدرت ارتقاء بيابند.<br />
اما اين نيروها و قشرهای دمكراتيك از جمله بدليل:<br />
1- ساختار در حال گذار جامعه ايران و عدم تثبيت شكل بندی<br />
های طبقاتی،<br />
2- ماهيت بينابينی اين نيروها،<br />
3- موانع و توهمات ايدئولوژيك<br />
نتوانستند يك جبهه وسيع و گسترده ملی دربرابر ضدانقلاب تغيير<br />
شكل داده و تازه سربرآورده سرمايه داری وابسته تشكيل دهند.<br />
آنان همچنين به ابزارها و روشهايی متوسل شدند آه در تعارض<br />
با منافع آن گروههای اجتماعی قرار داشت، آه خود را مدافع<br />
آنان ميدانستند. نتيجه اين همه تضعيف موقعيت نمايندگان قشرهای<br />
دمكراتيك جامعه در قدرت و حكومت شد.<br />
با دوم خرداد بخشي از اين نيروها توانستند با نگرش<br />
انتقادی به آارنامه گذشته خود بار ديگر به عرصه حكومت <strong>راه</strong><br />
يابند، اما اين بار شرايط جهانی با از هم پاشی اتحاد شوروی<br />
بهآلی دگرگون شده بود و اين شرايط قاطعانه برضد منافع<br />
قشرهای دمكراتيك و زحمتكش جامعه عمل ميكرد و ميكند. اين<br />
فضای جهانی به اضافه موانع پياپی جبهه ضداصلاحات در برابر<br />
خواستهای مردم و بالاخره ماهيت از يكسو ناهمگون و از سوی<br />
ديگر بينابينی نيروهايی آه در دوم خرداد به قدرت رسيدند يكبار<br />
ديگر اجازه نداد آه قشرهای دمكراتيك و زحمتكش جامعه بتوانند<br />
از ثمرات جنبش خود بطور جدی بهرهمند شوند.<br />
بنابراين در آن مجموعه متضاد و آشتی ناپذيری آه<br />
براثر انقلاب بهمن به عرصه حكومت <strong>راه</strong> يافت قشرهاي<br />
دمكراتيك و ارتجاعي در آنار يكديگر و درتضاد با يكديگر<br />
حضور داشتند. هرقدر آه اين تضاد دروني بسود نيروهاي<br />
ارتجاعي بيشتر حل مي شود موجب مي شود آه تضاد دوم يعنی<br />
تضاد ميان آل جمهوری اسلامی با نياز جامعه به تحول تشديد<br />
شود، امری آه متقابلا موجب ميشود تضاد درونی جمهوری<br />
اسلامی فعال تر شود.<br />
بعبارت ديگر از درون تضاد اول يعنی مبارزه درونی<br />
جمهوری اسلامی دو <strong>راه</strong> و دو امكان برای حل تضاد دوم باز<br />
ميشود: يا تضاد اول به شكلی و بسود آن نيروها و طبقاتی حل<br />
ميشود آه امكان هماهنگ شدن موقت و نسبی جمهوری اسلامی<br />
را با نيازهای جامعه ف<strong>راه</strong>م مي آند و شرايط را برای تداوم<br />
اصلاح شده آن با تغييرات بنيانی دمكراتيك باز مي آند و يا<br />
برعكس، اين تضاد به شكلی و به سود آن نيروهايی حل ميشود<br />
آه منافعی آشتی ناپذير با منافع اآثريت مردم دارند و در نتيجه<br />
آل جمهوری اسلامی را به سمت فروپاشی مي برد. از درون اين<br />
ديالكتيك است آه جمهوری اسلامی خود را حفظ می آند و<br />
درعين حال شرايط تغيير يا فروپاشی خود را هر روز نزديک تر<br />
می کند.<br />
اگر در همينجا بمانيم بالطبع به اين نتيجه مي رسيم آه<br />
سرنوشت جمهوری اسلامی چه بخواهيم و چه نخواهيم به اين يا<br />
آن شكل، سرانجام در نبرد درونی ميان جناح های آن تعيين مي<br />
شود. درحاليكه، در عمل چند عامل ديگر هم در تعيين فرجام<br />
جمهوری اسلامی تاثير گذارند.
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
6<br />
دوره دوم <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
عامل اول آن است آه تا چه اندازه نبرد جناح های<br />
درونی جمهوری اسلامی بازتاب فعال و نه انفعالی مبارزه طبقات<br />
اجتماعی باشد.<br />
عامل دوم با درجه خستگی عمومی از يك نبرد<br />
فرسايشی طولانی ميان جناح های سياسی برآمده از انقلاب و<br />
نااميد شدن آنان از امكان تاثيرگذاری مثبت بر آن رابطه دارد.<br />
عامل سوم فرهنگ و فضای حاآم بر جمهوری اسلامی<br />
است آه با خواست های <strong>توده</strong> انبوه مردمی آه براثر انقلاب به<br />
صحنه سياست و اجتماع وارد شده اند و انبوه نسل جواني آه<br />
انقلاب را نديده و بتدريج ديگر با آن سرسازگاری ندارد.<br />
و بالاخره عامل چهارم نارضايتی فزاينده عمومی است.<br />
آن هم در جامعه ای آه براثر تجربه انقلاب و مقاومتی که<br />
حکومت در برابر جنبش اصلاحات و رفرم کرد، عليرغم همه<br />
تبليغات اين سالها پيرامون پرهيز از انقلاب، معتقد شده است آه<br />
حل معضلات اجتماعی و اقتصادی مستلزم يك تغيير عمومی در<br />
سطح حكومت و قدرت است. به اين ترتيب، ما در پشت اين به<br />
ظاهر انفعال و سرخوردگی مردم که مرتب از سوی اپوزيسيون<br />
و مخالفان تحولات تبليغ می شود و اصلاح طلب ها نيز تا حدود<br />
زيادی آن را پذيرفته و بيان می کنند، با يک انرژی متراکم و<br />
انفجاری برای تغييرات بنيادی روبرو هستيم که منتظر شرايط<br />
مناسب است.<br />
اين عوامل البته بخودی خود تاثيری در اين واقعيت<br />
ندارند آه همچنان تضاد درون جمهوری اسلامی تعيين آننده<br />
سرنوشت آن است، بلكه برروی اين تضاد به اين يا آن شكل<br />
تاثيرگذار هستند. اما اين عوامل بربستر يك واقعيت ديگر مي<br />
توانند بعنوان عواملی سرنوشت ساز وارد ميدان شوند و آن هم<br />
بستر جهانی و بين المللی است آه جمهوری اسلامی در آن قرار<br />
دارد.<br />
در شرايطی آه نتيجه مبارزه درون جمهوری اسلامی<br />
بدانجا بيانجامد آه مقاومت مردم به شكل آنارهگيري از دخالت فعال<br />
در تعيين فرجام آن بروز آند، اين عامل بين المللی آه بدلايل مختلف<br />
بتدريج در سمت پايان جمهوری اسلامی عمل مي آند مي تواند در<br />
تعيين سمت و سوي تحولات جنبه قاطع پيدا آند.<br />
يقينا منافع سرمايه داری وابسته تجاری با منافع<br />
امپرياليسم جهانی تضاد بنيانی ندارد و از همين جاست آه اين<br />
سرمايه داری معتقد است سرانجام مي تواند با امپرياليسم به تفاهم<br />
دست يابد و آنان نيز چراغ سبزها و تزلزلهايی را از خود نشان<br />
مي دهند. اما مسئله اينجاست آه<br />
اولا سطح تكامل اقتصادی و اجتماعی ايران اصولا به<br />
هيچ نظمی آه بخواهد منافع سرمايه تجاری را در مرآز منافع<br />
اجتماعی قرار دهد اجازه تداوم درازمدت نمي دهد،<br />
ثانيا اين سرمايه داری مورد نفرت عمومی مردم و<br />
نيروهای سياسی است،<br />
ثالثا سرمايه داری تجاري وابسته ايران به همان اندازه<br />
آه ايدئولوژی و آرمانهای انقلاب ايران را تحريف آرده، به همان<br />
اندازه خود نيز در چنبره اين آرمانها و اين ايدئولوژی گرفتار<br />
شدهاست.<br />
در حاليكه سرمايه داری جهانی بدليل وضعيت خاص<br />
منطقه و جهان بتدريج مي خواهد تكليف خود را با همه آرمانهای<br />
انقلاب ايران اعم از واقعی و دمكراتيك يا از نوع تحريف شده و<br />
ارتجاعی آن روشن آند. يعنی ما در اينجا، با تضاد ديگری در<br />
درون طبقه حاکمه روبرو هستيم. حاکميتی که برای خود يک<br />
سلسله تزهای منحرف را شعارانقلابی معرفی کرده و پست آن<br />
پنهان شده است و ماهيتی که دراساس ضد انقلابی است. تمام<br />
کوشش اين ضد انقلاب برای جا انداختن شعارهای من درآوردی<br />
اش بعنوان شعارهای انقلابی و ارزشی با اين هدف که انقلاب<br />
57 را از ماهيت آن تهی کند، تاکنون نتيجه مطلوب را برايش در<br />
بر نداشته است. اعتراف و پذيرش شعارهای اساسی انقلاب<br />
نيز با ماهيت اين سرمايه داری سازگار نيست به اين ترتيب<br />
حاکميت راست در چنبره و محاصره شعار و عمل خود نيز<br />
گرفتاراست.<br />
57<br />
-<br />
.<br />
تنظيم سياست<br />
تنظيم سياستی درست دراين وضعيت پيچيده و استثنايی،<br />
البته براساس معيارها و تقسيم بندی های مرسوم اپوزيسيون و<br />
حكومت و داخل و خارج ممكن نيست. زيرا نيم ديگر حقيقت<br />
اوضاع آنست آه اپوزيسيون نيز در درون خود دچار تضاد است.<br />
همان شكافی آه جامعه و حكومت را در ايران چندپاره آرده،<br />
اپوزيسيون را نيز به گرايشهای آشتی ناپذير تقسيم آرده است.<br />
تقريبا همه گرايشهای عمده اپوزيسيون، ما به ازای خود را در<br />
درون ايران و حتی داخل حكومت داشته اند. غيراز بخشی از<br />
طرفداران سلطنت آه چشم به دخالت خارجی دوخته اند و بخشی<br />
از چپ روها آه عملا پيوند خود را با نيروهای اجتماعی آه<br />
مدعی حمايت از آنان هستند از دست داده اند، هيچ جنبش سياسی<br />
جدی در اپوزيسيون وجود ندارد آه اين موضوع برايش بهآلی<br />
بی اهميت باشد آه آدام بخش از نيروهای سياسی درون ايران<br />
قدرت را در دست مي گيرد.<br />
با اين واقعيت آه در غياب يك آلترناتيو و بديل داخلي،<br />
عوامل نيرومند بين المللی نقش قاطعي خواهند يافت، به سه شكل<br />
ميتوان برخورد آرد:<br />
1- بخشی از طرفداران سلطنت مايلند و ميكوشند آه اوضاع به<br />
سمتی پيش رود آه اين عامل بينالمللی مستقيما و بسود آنان<br />
جمهوری اسلامی را سرنگون آند.<br />
2- بخشی ديگر از نيروهای اپوزيسيون - عمدتا سكولار و چپ<br />
از دخالت مستقيم نيروهای بينالمللی نه پشتيبانی مي آنند و نه آن<br />
را بسود خود ميدانند، اما اميدوارند بعنوان الترناتيو معتبر در<br />
سطح جهانی مطرح شوند و با آسب حمايت بين المللی بعنوان<br />
جانشين جمهوری اسلامی شناخته شوند.<br />
3- بالاخره مشي سوم همچنان بر تاثير تعيين آننده تضادهای<br />
درونی جامعه ايران و بازتاب سياسی آن در سطح مردم و<br />
مناسبات قدرت تكيه دارد و بنابراين ميكوشد از اين فشار بين<br />
المللی بسود حل اين تضادها بهره گيرد و از اين طريق موقعيت<br />
نيروهای دمكراتيك داخل را به زيان نيروهای ارتجاعی تقويت آند.<br />
اين هر سه نيرو اآنون شايد در ظاهر با هم همآهنگ<br />
باشند و هر سه بر روی فشارهای بين المللی تكيه آنند اما در<br />
واقع انگيزه ها، رويكردها و اهداف آاملا متفاوتی را در اين<br />
زمينه دنبال مي آنند. دربرابر اين هر سه مشی، فضايی از<br />
احتمال موفقيت و درجه ای از احتمال شكست وجود دارد. اما<br />
مشی سوم از آنجا آه تكيه خود را بر مناسبات و تضادهاي درون<br />
جامعه ايران قرار داده و چون مسئله اتحاد ملي و تغيير تعادل
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
7<br />
دوره دوم <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
نيروهای طبقاتی در درون جامعه ايران را هدف خود قرار داده<br />
است، حتي اگر تحولات به شكلي ديگر پيش رود خواهد توانست<br />
بر سمت و سوي بعدي تحولات تاثير جدي داشته باشد.<br />
اپوزيسيون و اصلاح طلبان<br />
مي نويسند: "يكی از بلايايی آه به جان اپوزيسيون<br />
خارج از آشور افتاده اينست آه ساعتشان را با وقت<br />
اصلاحگرايان دقيق می آنند و نه تنها اين بلكه به جای<br />
تاثيرگذاری فكری در دام القاء ايدئولوژيك آنان گرفتارند."<br />
شايد با توجه به آنچه گفته شد پاسخ اين پرسش و نظر<br />
آمابيش روشن باشد. مسئله اصلا اين نبود و اين نيست آه<br />
اپوزيسيون خارج از آشور ساعت خود را به وقت اصلاح طلبان<br />
داخل تنظيم ميكند يا ميكرد، بلكه مسئله اين بود و هست آه چه<br />
خوشمان بيايد يا نيايد ساعت جنبش اصلاحات بطور عمده با وقت<br />
اصلاح طلبان داخل حاآميت تنظيم ميشد که اين همه انتظار و<br />
انتقاد از آنها و عملکردشان اساسا مطرح نبود. اين واقعيت خارج<br />
از اراده ما وجود دارد، زيرا ابزارهای عمده تاثيرگذاری بر اين<br />
جنبش چه از طريق حكومت و چه خارج از آن در اختيار آنان<br />
بود. اما با اين واقعيت آه ساعت جنبش اصلاحی عملا، خوب يا<br />
بد، به وقت اصلاح طلبان داخل حاآميت تنظيم ميشود يا ميشد دو<br />
برخورد ميتوان آرد:<br />
يكی اينكه وانمود آنيم آه سياست مستقل از اصلاح<br />
طلبان داريم و برای نشان دادن اين استقلال تمام مدت وقت خود<br />
را صرف آن آنيم آه از اصلاح طلبان انتقاد يا به آنان توصيه و<br />
برايشان تعيين تكليف آنيم. يعنی درواقع و در عين ادعای<br />
ضرورت رهبری جنبش توسط غير اصلاح طلبان درون<br />
حاکميت، عملا اعتراف آنيم آه خود بدون اصلاح طلبان توان<br />
تاثيرگذاری مستقل را نداريم.<br />
برخورد دوم مي تواند آن باشد آه از اصلاح طلبان<br />
داخل حاآميت پشتيبانی آنيم، اما اين پشتيبانی سياست مستقل ما<br />
باشد. سياست مستقلی آه تحقق هدفهای خود يا هدفهای معينی را<br />
در لحظه آنونی و درشرايط عمومی و پيچيده ای آه جنبش ما<br />
دارد، بطور عمده در جمع آردن نيرو در پشت سر جنبش<br />
اصلاح طلبی داخل آشور ميسر می بيند. اين سياست مستقل<br />
برای نشان دان استقلالش نياز به نقد مداوم و توصيه و تعيين<br />
تكليف ندارد، بلكه استقلال و وزن خود را در مبارزه و توان<br />
تاثيرگذاری اش در جمع آردن نيروها در پشتيبانی از جنبش و<br />
تحولات نشان ميدهد.<br />
سرنوشت اصلاحات<br />
اآنون در پايان اين بحث باز ميگرديم به پرسش نخست<br />
اين مقاله: آيا اصلاحات شكست خورده يا پيروز شده است؟ بنظر<br />
ميرسد مجموعه انچه گفته شد نشان ميدهد آه اولا هنوز و شايد<br />
هرگز نتوان حكم مطلقی بعنوان شكست اصلاحات صادر آرد و<br />
ثانيا جنبش اصلاحات بيان يك گرايش عميق تاريخی است آه به<br />
سادگی و راحتی نميتوان اصولا ان را حذف يا پايان يافته تلقی<br />
آرد. هنوز ما و مردم ما درگير اين جنبش هستيم و از نظر<br />
تاريخی و زماني ان فاصله لازم را از ان نگرفته ايم آه بتوانيم<br />
راجع به فرجام اصلاحات حكمی صادر آنيم. از همين رو تلاش<br />
برای تعيين تكليف اصلاحات با يك واژه شكست يا پيروزي به<br />
همان اندازه آه ناممكن است فعلا بيفايده نيز هست. اما ميتوان به<br />
اين پرسش جدی تر و تعيين آننده تر انديشيد آه روندی آه از<br />
پس از انتخابات اول اسفند آغاز شده آيا در تداوم گرايش های<br />
بنيادين جنبش اصلاحات است يا در گسست از ان؟ اين هم<br />
پرسشی است آه پاسخ ان از پيش نوشته نشده بلكه ماييم و مردم<br />
ايران آه بايد در عمل تاريخی خود پاسخ ان را روشن آنند. اما<br />
طرح اين پرسش ما را ناگزير می آند تا با نگاه به شرايط امروز<br />
يك سلسله از امكانها و گرايشهايی آه دربرابر جامعه ما قرار دارد و<br />
سرنوشت ان را ميتواند به اين يا آن شكل رقم بزند در نظر بگيريم.<br />
همه چيز نشان ميدهد آه مسئله بنيادين آينده عبارت از<br />
ان است آه مقاومت مردم و بحران نظام هردو ادامه دارد.<br />
واقعيت بنيادين ان است آه بيش از نيمی از مردم ايران<br />
زير بمبارانی از تبليغات و تهديدها حاضر نشدند به اميد واهی و<br />
يا از ترس <strong>راه</strong> نيافتن به دانشگاه يا نگرفتن آوپن يا نيافتن آار در<br />
انتخابات اول اسفند شرآت آنند. در ميان نيمی ديگر هم آه در<br />
انتخابات شرآت آردند بخش مهمی به دعوت اصلاح طلبان و به<br />
اميد پيروزی برخی نامزدهای اصلاح طلب در انتخابات شرآت<br />
آردند. آرای نامزدهای ضداصلاحات با همه تقلبات باز هم از<br />
پانزده درصد تجاوز نكرد. اين واقعيت بنيادين معنايی جز تداوم<br />
بحران ندارد و اين بحران چنانكه گفته شد تنها يك <strong>راه</strong> حل دارد و<br />
آن خلع سرمايه داری وابسته تجاری و شرآای ان از قدرت است.<br />
در راس حكومت نيز اين واقعيت فهميده شده است هرچند ابزارها<br />
و اراده سياسی لازم برای برخورد با ان وجود ندارد. جلوگيری<br />
از حضور حبيب االله عسكراولادی يا بادامچيان در ميان نامزدها<br />
پيامی بيش از حذف دو چهره نه چندان خوشنام داشت آه حضور<br />
آنان ممكن بود به آاهش آرا "آبادگران" منجر شود. آنار گذاشتن اين دو<br />
چهره درواقع دستاورد جنبش اصلاحات و نشان از واقعيتی جدی تر<br />
دارد.<br />
بعبارت ديگر، از هم اآنون مي توان پيش بيني آرد آه<br />
حوادث آينده عمدتا تحت تاثير دو عامل مقاومت مردم و تداوم<br />
بحران رقم مي خورد. اينكه گفته يا تصور مي شود آه امروز<br />
بدليل تخفيف بحران يا آنار رفتن مردم، عوامل بين المللي تاثير<br />
تعيين آننده يافته اند بهآلي نادرست است. عوامل بين المللي<br />
درست بدليل وجود مقاومت مردم و ادامه بحران است آه توان<br />
تاثير گذاري بر حوادث را پيدا آردهاند. اما آنان اين امكان را<br />
ضمنا بدين دليل پيدا آرده اند آه آن نيروهاي داخلي آه حامل <strong>راه</strong><br />
حلي براي تخفيف يا حل نسبي بحران به اتكاء جنبش مردم بودند،<br />
موقعيت ضعيف تري پيدا آردند و ابتکار متوجه عوامل بين<br />
المللی شده است.<br />
نتيجه آنكه آن نيروهاي سياسي آه با انتخابات اول اسفند<br />
آوشيدند حكومت را يكپارچه آنند اآنون به منظور مقابله با آن<br />
مقاومت و تخفيف اين بحران ناگزيرند به يك سلسله اقدامات دست<br />
بزنند. در سطح اقتصادی و اجتماعی بکوشند به بخشی از<br />
مطالبات مردم پاسخ دهند و در بخش سياسی مقاومت مردم و<br />
پيگيرترين نمايندگان آنان را سرآوب آنند. اما نه اين و نه آن<br />
هيچكدام ممكن نيست. نه آنان قادر خواهند بود به خواستهای مردم<br />
پاسخ دهند و نه قادر خواهند شد سرآوبی سياسی را سازمان<br />
دهند. برعكس همه چيز نشان از گسترده شدن بحران دارد زيرا<br />
از يكسو مردم برای آسب مطالبات اقتصادی و اجتماعی خود<br />
ديگر اميدی به درون حكومت ندارند و به اشكال ديگری متوسل<br />
:
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
8<br />
دوره دوم <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
.<br />
خواهند شد آه حكم رهبر در مورد حرام بودن اعتصاب نشان از<br />
درك اين واقعيت دارد. از سوی ديگر نيروهای سياسی نيز<br />
دربرابر سرآوب ديگر مثلا به دخالت و گزارش آميسيون اصل<br />
نود مجلس بعدي اميد نمي بنندند و يا منتظر هيات تحقيق رييس<br />
جمهور نخواهند نشست و يك سلسله اشكال مقاومت جدی تر و<br />
اثرگذارتر داخلی و بينالمللی را سازمان شاهد خواهيم شد.<br />
در اينجاست آه در شرايط ناتوانی روحانيت و جريان<br />
هاي سياسی در حل بحران و سرآوب مقاومت مردم، نيروهای<br />
نظامی که بهرحال از انسجام سازمانی و تشکيلاتی برخوردار<br />
است و اکنون سالهاست که شکل يک حزب سياسی مسلح را به<br />
خود گرفته، برای خود حساب باز آرده اند و خود را تنها نيرويی<br />
مبيينند آه می تواند هر دو آار را انجام دهد. يعنی از يكسو<br />
منفورترين و آلودترين شخصيت های سياسی و روحانی را از<br />
آار برآنار و به فعال مايشايی آنان در ظاهر خاتمه دهد و از<br />
سوی ديگر چهره هايی آه ميتوانند مقاومت مردم را سازماندهی<br />
آنند حذف يا قتل عام آنند. دراينصورت بخشی از سران موتلفه و<br />
خاندان هاشمی رفسنجانی از يكسو و بخشی از رهبران مجاهدين<br />
انقلاب اسلامی، جبهه مشارآت، نيروهای ملی مذهبی و چپ از<br />
سوی ديگر در جريان اين آودتا بايد حذف شوند. آنان همچنين<br />
تصور ميكنند در اين شرايط نوعی سردگمی بوجود خواهد آمد و<br />
خواهند توانست هر اعتراضی به اقدامات خود را بعنوان دفاع از<br />
چهرهای آلوده جناح راست حكومتی وانمود آنند و مردم را نسبت<br />
به آن خنثی آنند. اين نظاميان تصور ميكنند بدينطريق خواهند<br />
توانست اگر نه پشتيبانی، لااقل بيطرفی بخشی از جامعه را بدست<br />
آورند و در عين حال بخشی ديگر را از ترس وادار به تبعيت از<br />
خود آنند.<br />
نظاميان ميكوشند آه يا نهادهای انتخابی به آلی<br />
فرمايشی و تحت سلطه آنان باشد و يا اصلا حذف شوند. به همين<br />
دليل آنان از يكسو از برگزاری يك انتخابات نمايشی پشتيبانی<br />
آردند و از سوی ديگر نمايندگان خود را به درون نهادهای به<br />
ظاهر انتخابی گسيل آرده اند. نتيجه بايد آن شود آه يا نهادهاي<br />
انتخابي و مجلس بر روی آودتای نظاميان مهر تاييد ميزنند يا<br />
مجلسی آه پايه اش فرمايشی بوده منحل مي شود و انحلال يك<br />
مجلس فرمايشی ديگر عملی غيردمكراتيك محسوب نميشود آه<br />
حساسيت جامعه و جهان را برانگيزد. آنان همچنين يك سلسله<br />
ارتباط های جهانی نيز برقرار آرده اند و وعده ها و امتيازاتی را<br />
به قدرتهای جهانی پيشنهاد ميكنند. پروژه نظاميان در صورت<br />
موفقيت در واقع آخرين مرحله حيات جمهوری اسلامی در شكل<br />
آنونی خود است.<br />
همه اينها، گرچه يك گرايش و يك امكان جدی است اما<br />
در هر حال يك روی سكه است. روی ديگر سكه از يكسو<br />
تناقضات متعددی است آه پروژه نظاميان چه از درون و چه<br />
ازبيرون و چه در سطح جهان با آن روبروست، و از سوی ديگر<br />
مردم و نيروهايی است آه دربرابر اين پروژه مقاومت مي آنند و<br />
دربرابر آن صف بندی آرده اند. براي شكست دادن اين پروژه<br />
بايد اين تضادها و تناقضات را شناخت و بر روي آن عمل آرد و<br />
تاثير گذاشت. سياست و مبارزه در نخستين گام های پس از<br />
انتخابات مجلس هفتم از اين مسير عبور می کند.<br />
(بقيه رمز ابدی از ص 30)<br />
گ« گاليله ئی مفاد فوق را با قيد سوگند به دست خود نوشته<br />
است.» سپس او را به حال خود گذاشتند تا در سال<br />
76 سالگی، هنگامی که نابينا بود، جهانی را که نتوانست در آن<br />
سخن علمی مورد اعتقاد خود را بگويد و با سينه گشاده در آن<br />
تنفس کند برای هميشه ترک گفت. ولی تاريخ پير در مسير خود<br />
عنود است. حقيقت مانند پريروی شعر جامی تاب مستوری ندارد<br />
و اگر در را به رويش ببندی سر از روزن برخواهد آورد.<br />
در همان سال مرگ گاليله، ايساک نيوتن تولد يافت.<br />
درست مانند اين شعر زيبای خاقانی:<br />
چون فلک دور سنائی در نبشت - آسمان چون من سخن<br />
گستربزاد<br />
بو حنيفه اول شب درگذشت شافعی آخر شب از مادر بزاد<br />
پاپ تنها با سخت گيری های متعصبانه خود نهال رنسانس<br />
علم و هنر را که در اسپانيا وايتاليا روئيده بود پژمرانيد. دکارت در<br />
همان ايام <strong>راه</strong> سوئد را درپيش گرفت تا خود را از دسيسه مفتشان<br />
عقايد برهاند. آلمان و انگلستان و اسکانديناوی و سپس تا حدی فرانسه<br />
به مرکز رشد علم وهنر و فلسفه و شعر و فن وبازرگانی و<br />
کشورمداری مبدل شدند. ريشه خلاقيت در ايتاليا خشکيد. در همين<br />
روزگار بود که قاره آمريکا کشف شد و مديترانه (که آن را مرکز<br />
عالم می دانستند و باعث رونق بنادر ايتاليا بود) از مرکزيت افتاد و<br />
اين نيز مزيد بر علت شد تا اسپانيا و ايتاليا بيشتر در سايه فرو روند.<br />
باری هرچه گاليله در ميهن خود تحقير ديد، سر ايساک نيوتن در<br />
کشور خود تجليل شد و 86 سال با احترام زيست و قانون جاذبه و<br />
تئوری تجزيه نور را به ميان آورد و سرانجام به رياست » جامعه<br />
پادشاهی- رويال سوسايتی» رسيد و لقب «شواليه» به او داده شد.<br />
بقول کليله و دمنه اين مثال ها را از تضاعيف تاريخ بدان<br />
آورديم تا از تنگناهای موقت جبر زمان سخن گوييم. اگر روزی گاليله<br />
مجبور بود آن «دادگاه» سراپا جهل و عصبيت و تحقير را تحمل<br />
کند، دانش مورد علاقه او امروز به اوج عيوق رسيده است. بشر در<br />
جاده کسب آزادی و اختيار، بسط معرفت، احراز قدرت خلاقه بسی<br />
پيش رانده است. باستيل لوئی چهاردهم مدتهاست ويران و آتش دادگاه<br />
های انگيزاسيون ديری است خاموش شده است، ولی جهان ما هنوز<br />
بايد بندها و زنجيرهای فراوانی را بگسلد، ديوارها و بارو های بسيار<br />
را درهم شکند تا به چمنزار فراخ اختيار برسد. ولی آنچه که اميد<br />
بخش است، سير ظفرنمون عدالت اجتماعی و حقيقت علمی است که<br />
با چشم ديده می شود و جای هزاران و صدها هزاران فرج و اميد را<br />
باقی می گذارد.<br />
زمانی لوئی چهاردهم که خود را «پادشاه خورشيد» می<br />
ناميد و می گفت: » دولت يعنی من!». همين چندی پيش محمد رضا<br />
پهلوی در کشور ما مدعی بود که با شور مستقيم با خدا ايران را اداره<br />
می کند و گويا صاحب رسالت آسمانی است؛ ولی انقلاب تازيانه<br />
صاعقه آسای خود را بر مغز اين قلتبانان و امثال آنها کوفت وبازهم<br />
خواهد کوفت. در کشور ما نيز اينک شمس تحول دميده است و نور و<br />
هوای تازه به سراغ کسانی خواهد آمد که در تنگناها و بن بست های<br />
تاريخ رنج اختناق و درد حقارت را تحمل می کنند: دير يا زود، به<br />
سراغ خود آنها يا به سراغ گورشان خواهد آمد ولی به هر جهت<br />
خواهد آمد.»<br />
1642 در<br />
-
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
9<br />
دوره دوم <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
علی خيرخواه- عضو شورای سردبيری <strong>راه</strong> <strong>توده</strong><br />
خمينی و قذافی<br />
واحد االله<br />
ميان دو قائد<br />
عکس يادگاری سرهنگ قذافی رهبر ليبی با تونلی بلر<br />
نخست وزير انگلستان در طرابلس(تريپولی) پايتخت ليبی، دفتر<br />
جديدی در مناسبات او با اروپا و امريکا گشود.<br />
هواپيماهای شرکت هوائی آليتاليا از اينسوی مديترانه تا<br />
آنسوی مديترانه فقط يکساعت وقت لازم دارند تا از روی جزيره<br />
نيمه اروپائی مالت گذشته و ليبی را به ساحل يونان و يا ايتاليا<br />
وصل کنند. نسيم سبز مديترانه بر اروپا می وزد و گرما و زردی<br />
را برای ليبی باقی می گذارد.<br />
قذافی نه صدام حسين است و نه ملک فهد. مردی است<br />
زيرک و تيزهوش که درجوانی به رهبری ليبی رسيد و اکنون<br />
سن و سالی را پشت سر گذاشته است. سرهنگ بود که کودتا کرد<br />
و از همان ابتدا گفت که مسلمان دو آتشه است؛ اما بر خلاف<br />
بسياری از افسران شورشی افريقا، امريکای لاتين و عرب هرگز<br />
به خود درجه نداد و ژنرال نشد و روحانی هم نبود که به خود<br />
درجه اجتهاد و آيت اللهی بدهد.<br />
سرد و گرم روزگار را از پايان عمر سياسی خروشچف<br />
در اتحاد شوروی تا پروستريکای نابود کننده اتحاد شوروی و از<br />
پايان عمر اتحاد شوروی تا به امروز پشت سر گذاشته است. چند<br />
جنگ اسرائيل و اعراب و کودتا پشت کودتا در همسايگی آن<br />
سودان را ديده و در آن ها دست داشته است. مريد عبدالناصر بود<br />
و او را مرشد خود می داند.<br />
انقلاب ايران<br />
درايران که انقلاب شد، نخست وزير سياست پيشه اش<br />
"جلود"، که او نيز هرگز از سرگردی بالاتر نرفت را <strong>راه</strong>ی<br />
تهران کرد، تا اعلام همبستگی کند. دولت موقت بازرگان که از<br />
هر گونه تحريک امريکا و اروپا بيم داشت و قذافی را رهبری<br />
ماجراجو می دانست، جلود و هواپيمايش را در فرودگاه مهرآباد<br />
نگهداشت. نخستين اختلاف و دو دستگی آشکار درحاکميت پس<br />
از انقلاب با محاصره فرودگاه مهرآباد توسط محمد منتظری<br />
و صف آرائی گارد نخست وزير در برابر او آغاز شد. جلود<br />
نيآمده بازگشت و محمد منتظری ساز را به گونه ای ديگر کوک<br />
کرد. دفتر صدور انقلاب به خاورميانه را با نام "ساتجا" در<br />
خيابان تخت طاووس باز کرد تا گروه های داوطلب و انرژی<br />
خفته نسل جوان ايران که در انقلاب 57 و بدليل سقوط زودهنگام<br />
ارتش شاهنشاهی تخليه نشده بود را به لبنان اعزام کند و روابط<br />
خارجی را با ليبی و فلسطين برقرار.<br />
دفتر نهضت های رهائی بخش اسلامی در سپاه<br />
پاسداران بدينگونه پايه گذاری شد، گرچه، با انفجار حزب<br />
جمهوری اسلامی و کشته شدن محمد منتظری، سير و سرگذشت<br />
ديگری پيدا کرد و جانشين محمد منتظری در اين دفتر"سيد مهدی<br />
هاشمی" نيز بعدها به حکم ريشهری اعدام شد.<br />
همان که گروه "هدفی" ها را به قصد مبارزه با<br />
روحانيون ساواکی و وابسته به حجتيه در اصفهان پايه گذاری<br />
کرد. نفت فروش محلات قهدريجان يا به لفظ اصفهانی ها<br />
"قدرجون") بود و طلبه حوزه! آيت االله شمس آبادی بزرگ حوزه<br />
اصفهان را از ساواک و دربار شاهنشاهی انذار داد و آنجا که از<br />
فاصله گيری او از حجتيه و ساواک نا اميد شد در <strong>راه</strong> مسجد و<br />
خانه او را ربود و در بيابان های اصفهان با عمامه سفيدی که بر<br />
سر داشت خفه اش کرد.<br />
روزی که ساواک دستگيرش کرد و پس از شکنجه و<br />
اعتراف به قتل، برای يک نمايش قضائی و نه امنيتی، دستبند به<br />
دست به دادگستری اصفهان آوردش تا خبرنگاران از او عکس<br />
بگيرند، پيش از هر چيز ورزيدگی سينه و بازوی او جلب توجه<br />
می کرد! دربارشاه می خواست نشان دهد که از روحانيون<br />
وابسته به خودش حمايت می کند و بر مخالفان اين روحانيونی<br />
عرصه تنگ است. پس از انقلاب از زندان آزاد شد و عمامه سياه<br />
سيدی را بر سر گذاشت و با عينکی به رنگ تيره، شد هم<strong>راه</strong><br />
محمد منتظری! ريشهری و فلاحيان دو شيخ امنيتی، بعدها به<br />
نيابت از حجتيه انتقام خون شمس آبادی را از او گرفتند و پس از<br />
اعدامش در اوين، برای شمس آبادی بارگاهی در اصفهان ساختند و<br />
رياست جمهور وقت را برای افتتاح اين مرقد و زيارت آن به اصفهان<br />
بردند: حجت الاسلام وقت علی خامنه ای!<br />
)<br />
تعزيه ای که ديگر ديدن ندارد<br />
وقتی قذافی هرچه در کارگاه اتمی اش رشته بود، پنيه کرد<br />
و درهای ليبی را به روی هيات های امريکائی و انگليسی گشود، خام<br />
انديشان و ساده دلانی از نسل دوم جمهوری اسلامی انگشت حيرت به<br />
دندان گزيدند و در روزنامه جمهوری اسلامی به تکفير قذافی قلم<br />
زدند. از نسل اول تجربه را نپرسيدند. اين نسل دوم هم تابوت امام<br />
موسی صدر را دوباره بلند کرد و همانند نسل اول انقلاب 57 قبای<br />
امام موسی را پي<strong>راه</strong>ن عثمان، تا به خونخواهی سياسی از قذافی برود.<br />
شانتاژی سياسی که برای مرد سردو گرم چشيده ای مانند قذافی، حتی<br />
در حد يک تعزيه هم ارزش ندارد.<br />
برای آنکه از زيربمباران خانه و مقرش توسط<br />
هواپيماهای امريکائی جان بسلامت دربرد و خود را از زير<br />
بمباران های سياسی اروپا و امريکا در دوران پايان اتحاد<br />
شوروی بيرون کشيد و برای بقای ليبی خفته بر بستری از دريای<br />
نفت و ثروت، درهای کارگاه اتمی ليبی را به روی هيات های<br />
امريکائی گشود، اين مرثيه خوانی ها در جمهوری اسلامی حتی<br />
سرگرم کننده هم نيست. او مرد مانور و عقب نشينی های سياسی<br />
است و سه دهه تجربه سياسی را پشت سرگذاشته است. مريد<br />
عبدالناصر بود و بدستورش مجسمه ای بزرگ از ناصر در<br />
ميدان مرکزی طرابلس برپاست. درآنسوی آسيای دور هم شيفته<br />
مائو بود. به سبک مائوتسه دونگ که کتابچه قرمز رهنمودهايش<br />
را در صدها ميليون چاپ کرده و زمانی هر چينی يکی از آنها را<br />
در جيب داشت، او هم يک دفترچه کم برگ و لاغر سبز رنگ<br />
چاپ کرده و زمانی هر ليبيائی يکی از آنها را در جيب داشت.<br />
رهنمودهائی قرآنی و سياسی، که در آن جا به جا از عدالت و<br />
استقلال دفاع شده بود. شايد آزادی در فاصله سفيد خطوط اين<br />
دفترچه نهفته بود و هر حلال زاده ای نمی توانست آن را بخواند!<br />
57
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
10<br />
دوره دوم <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
آشنائی با همين زيرکی و مانور است که به انسان<br />
جسارت می دهد بنويسد: قذافی اگر پرچمدار طرح "خاورميانه<br />
بزرگ" امريکا در پايان مرز خاورميانه و دهانه ورود به افريقا<br />
شود نيز نبايد تعجب کرد.<br />
دراوج اختلافات رهبری حزب جمهوری اسلامی<br />
در نخستين سال تاسيس جمهوری اسلامی و در آغاز<br />
اختلافات درونی شورای مرکزی آن که يک سرش را روحانيت<br />
مبارز می کشيد و سر ديگرش را موتلفه چی ها و حجتيه، يک<br />
هيات برای شرکت در جشن های انقلاب ليبی <strong>راه</strong>ی تريپولی شد.<br />
از تهران به دمشق و از دمشق به يونان و از يونان به تريپولی.<br />
مسيری که برای رسيدن به ليبی در محاصره اروپا و امريکا<br />
گريز ناپذير بود!<br />
هياتی بود مرکب از متخاصمين سياسی درجمهوری<br />
اسلامی آينده، که در آن ايام هنوز بجای پرچم سفيد، اغلب در<br />
هوای گرم و خشک ليبی شوار سفيد و يا لباده نازک سفيد بر پا و<br />
تن داشتند. سرنوشت در کمين تک تک اعضای آن هيات بزرگ<br />
ايرانی بود، اما نه در آن سه هفته ای که در ليبی گذشت، بلکه در<br />
تهران و کردستان و خراسان...<br />
ابوذرورداسبی همچنان تند بود و مهاجم. نمی توانست کفش<br />
بپوشد و با دم پائی پلاستيکی از تهران آمده بود به ليبی. کف پايش<br />
زير شلاق ساواک گوشت اضافی آورده بود و جای شلاق ها چنان<br />
برجای مانده بود که بدشواری نيمساعتی می توانست روبروی هتل و<br />
در حاشيه ساحل گرم دريا <strong>راه</strong> برود. با جلال گنجه ای محشور بود.<br />
روحانی جوانی که مريد مسعود رجوی بود و شيرين ترين خاطرات<br />
را از خوشمزگی ها و لودگی های آيت االله خلخالی در حوزه قم پيش<br />
از انقلاب داشت. هرجا و در هر ديداری که ورداسبی تند می رفت و<br />
به تاخت، گنجه ای ترمز دستی اش را می کشيد. ورداسبی در هر<br />
فرصتی دنبال شر می گشت، در هتل 5 ستاره تريپولی می خواست<br />
گريبان ملاحسنی که بی تاب گرما و بی آبی بود را بگيرد که گنجه ای<br />
برسرجايش نشاند. در يک بعد از ظهر گرم، شايد از سر بيکاری ابتدا<br />
از خاطرات زندانش با معاديخواه، اولين روحانی وزير ارشاد اسلامی<br />
شروع کرد و دلگی های او در زندان و بعد رسيد به ملاحسنی که<br />
معترض بی تاب قطع آب شيرين هتل بود. آقا حسنی هنوز امام جمعه<br />
اروميه نشده بود و آمده بود ليبی که خارج را ببيند!<br />
نمی دانم، ورداسبی وقتی در عمليات فروغ جاودان تا<br />
حوالی قصرشيرين پيش آمد، دمپائی پلاستيکی به پا داشت و يا<br />
پوتين نظامی، اما در آن ماجراجوئی نظامی مجاهدين خلق کشته شد.<br />
گنجه ای با رجوی ماند، اما نه درعراق و درکنار ابوذرورداسبی.<br />
علی بابائی و احمد مدنی<br />
مراسم سان و رژه قبائل در بنغازی، ساحل ديگر ليبی،<br />
درکناره ديگر دريای مديترانه برگزار می شد. از تريپولی تا<br />
بنغازی را با مينی بوس هائی که در هر کدام از آنها چند<br />
<strong>راه</strong>نمای امنيتی ليبی نشسته بودند طی طريق شد. در قسمتی از<br />
ساحل آرام و سنگی بنغازی چادر ميهمانان را برپا کرده بودند.<br />
امنيتی ها به چند تنی از هيات ايرانی اجازه نزديک شدن به<br />
ساحل را دادند تا وضو گرفته و نماز بخوانند. چنان توی دل ما<br />
را خالی کرده بودند که وقتی در فاصله 5 دقيقه ای چادرها و<br />
ساحل دريا فکر می کرديم ممکن است غواص های دشمن از آب<br />
بيرون آمده و ما را با خود به زير آب ببرند! مرحوم علی بابائی<br />
درآن گرما با کت و شلوار تا ساحل آمد و با کت و شلوار هم<br />
برگشت! از نسل اول نهضت آزادی بود که به هم<strong>راه</strong> بازرگان و<br />
سحابی محاکمه شد و 6 سال را در زندان شاه گذراند. دروازهای<br />
خانه و حجره اش هميشه به روی خيلی از روحانيونی که بعدها<br />
به مقام رسيدند باز بود. نمايندگی "اشکودا" را داشت و دم و<br />
دستگاهی در ضلع غربی ميدان شاه سابق. هر کدام از آقايان، اعم<br />
از سيد و شيخ که از زندان بيرون می آمدند و به نان شب محتاج<br />
بودند <strong>راه</strong>ی نمايندگی اشکودا در ميدان شاه می شدند. شيخ<br />
شجونی نماينده اول مجلس که اکنون به حاشيه خزيده، اميد نجف<br />
آبادی حاکم شرع اصفهان که پس از اعدام سيد مهدی ميراشرافی<br />
از عوامل نفوذی سازمان جاسوسی انگلستان در بيت آيت االله<br />
کاشانی و زمينه ساز کودتای 28 مرداد از ترس به تهران<br />
گريخت و به علی بابائی پناه آورد! علی بابائی نيز سرانجام در<br />
دهه 60 ناگزير از مهاجرت شد و در گوشه ای از شهرکلن آلمان<br />
به سرای باقی شتافت. جرمش آن بود که در جريان انقلاب<br />
دفتر آيت االله طالقانی را در ابتدای خيابان تنکابن اداره کرده بود<br />
و در انتخابات اول رياست جمهوری نامه ای به تنهائی نوشته از<br />
رياست جمهوری احمد مدنی دفاع کرده بود. درياداری که درابتدای<br />
امسال به رهبری جبهه ملی در خارج از کشور انتخاب شد.<br />
او نيز پس از واگذاری وزارت دفاع دولت بازرگانی و استانداری<br />
خوزستان تا آستانه رياست جمهوری بنی صدر، جلای وطن کرد.<br />
57<br />
(1383)<br />
برادر زاده آقاسيد ابوالحسن اصفهانی<br />
در آن غروب گرم، کاظم بجنوردی، هنگام وضو<br />
نتوانست خودش را بالای سنگ بزرگی، که نيمی از آن در آب<br />
بود نگهدارد و با لباس افتاد در دريا. دست و پائی زد، به شيوه<br />
شنای چاله حوضی. به چالاکی بالای سنگ رسيدم و دستم را<br />
دراز کردم. تا بالای سنگ خودش را رساند و چنان به شادی<br />
خنديد که گوئی به دوران نوجوانی و جوانی اش بازگشته است.<br />
14 سال را به جرم بنيانگذاری حزب ملل اسلامی در کنار<br />
ابوالقاسم سرحدی زاده و محمد جواد حجتی کرمانی که هنوز در<br />
روزنامه اطلاعات چيزهائی از سر بی حوصلگی می نويسد در<br />
زندان گذرانده بود. با آقای خامنه ای دوست قديمی بود و با ساده<br />
دلی وقتی دوست قديمی اش جانشين آيت االله خمينی شد، به اميد<br />
رسيدن به وزارت ارشاد اسلامی قلم از نيام برکشيد و در<br />
روزنامه اطلاعات از فصل نوينی نوشت که با رهبری يک<br />
روحانی روشنفکر واهل شعر و ادب در حيات جمهوری اسلامی<br />
آغاز شده است. موتلفه چی ها و حسين شريعتمداری با دوسه<br />
مقاله جوابش را دادند که حد خود را نگهدارد، چرا؟ چون آقائی<br />
که به رهبری رسيده بود حالا ديگر در صف آنها بود و دوستان<br />
قديمی بايد گذشته را به تاريخ می سپردند. به آنها جواب داد و<br />
چون به سبک عبدالرحمان فرامزی، شيرين و پر حکايت می<br />
نوشت و امثال حسين شريعتمداری حريفش نبودند، حوزه قم ساز<br />
را به گونه ای ديگر کوک کرد. نه پرونده زندان طولانی اش در<br />
زمان شاه، بلکه پرونده اجداد زرتشتی اش را بيرون کشيدند و<br />
شبنامه ای در بی ريشه بودنش در ميان روحانيون منتشر کردند. بحث و<br />
جدال خاتمه يافت و حجتی کرمانی به پر کردن همان ستون بی خاصيتی<br />
که اکنون در روزنامه اطلاعات دارد قناعت کرد.<br />
سرحدی زاده و بجنوردی قرار بود اعدام شوند. با يک<br />
هفت تير ايتاليائی از رده خارج شده، در حوالی کوه های دربند به
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
11<br />
دوره دوم <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
چنگ ساواک افتاده بودند. سالها پيش از آنکه مجاهدين خلق پا به<br />
ميدان بگذارند. يار ديگرشان که گريخته و به فلسطين فرار کرده<br />
بود، حالا با انقلاب به ايران بازگشته و با نام "ابوشريف" فرمانده<br />
و بنيانگذار سپاه پاسداران شده بود.<br />
کاظم بجنوردی برادر زاده آقا سيد ابوالحسن اصفهانی بود که<br />
آقای خمينی از شاگردانش به حساب می آمد و پدرش آيت االله بجنوری<br />
در حوزه نجف صاحب نفوذ و همدم آيت االله خمينی در سالهای<br />
مهاجرت و تنهائی. بعدها عکس بزرگ پدر بجنوردی و آقای خمينی را<br />
شانه به شانه هم هنگام زيارت در حرم امام حسين ديدم که در ابعاد نيم<br />
متر در يک متر قاب شده و بالای اتاق نشيمن خانه تازه ساز بجنوردی<br />
در ابتدای خيابان نياوران به ديوار تکيه داده بود.<br />
نخستين ديدار<br />
در فاصله ساحل تا چادرها بيشتر با هم آشنا شديم. نرسيده به<br />
چادرها، هنوز گفتگو گل نيانداخته بود که چند اسب به تاخت وارد<br />
وارد محوطه شدند و چند بار از مقابل چادرها عبور کردند. آنها هنوز<br />
ميدان و محوطه را ترک نکرده بودند که اسبی سفيد از ضلع مقابل به<br />
تاخت وارد محوطه شد. چنان می آمد که گوئی سر می آورد. گروه<br />
چند نفره ما که از ساحل بازمی گشت در يک گوشه ميخکوب شده بود<br />
تا بداند بالاخره چه بايد بکند. اجازه دارد ميدان را عبور کرده و به<br />
چادرش برود يا نه. در همين سرگردانی بود که اسب سفيد به ما رسيد<br />
و سوارش دهانه را چنان کشيد که اسب روی دوپا بلند شد. آن که<br />
سوار اسب بود، دستاری بلند و سفيد را چنان مقابل دهان و روی سر<br />
بسته بود که تنها چشمايش ديده می شد. اسب که دو دستش را پائين<br />
آورد و برجای ميخکوب شد، سوار، در آن گرد و خاکی که برپا شده<br />
بود، دستار را بازکرد تا دوباره محکمتر بسته و تاخت در ميدان را از<br />
اين سر که ما ايستاده بوديم تا جايگاهی که قرار بود سان و رژه درآن<br />
برگزار شود آغاز کند. اين نخستين ديدار ما با قذافی بود.<br />
ادامه مراسم در جايگاه مخصوص برگزارشد و هيات های<br />
ميهمان، که پرشمارترين آنها هيات اتحاد شوروی بود در دو سوی<br />
جايگاه به نظاره اسب دوانی و مراسم ابراز وفاداری سران قبائل<br />
ايستادند. درجمع ايرانی ها، دو گروه خود را نماينده انقلاب می دانستند<br />
و سرانجام نيز دو تن در جايگاه مخصوص ايستادند، که يکی از آنها<br />
طاهر احمد زاده بود و ديگری شيخی چنان کم شهرت که از جمع ما<br />
کسی او را نمی شناخت.<br />
به چادرها که بازگشتيم و درانتظار نوبت برای بازگشت به<br />
هتل 5 ستاره تريپولی يا بنغازی، فرصتی شد تا از کاظم بجنوردی<br />
بپرسم چرا او به نمايندگی از حزب جمهوری اسلامی در سکوی<br />
ميهمانان نايستاد؟<br />
گفت: قبل از آمدن به ليبی استعفا نامه 14 صفحه ای ام را<br />
تسليم آيت االله بهشتی کردم. بهشتی آن را نپذيرفته و در کشوی ميزش<br />
بايگانی کرده و گفت در شورای مرکزی هم طرح نمی کنم. برو ليبی<br />
و برگرد تا باز با هم صحبت کنيم، من برای شما نقشه های بزرگ<br />
دارم. بنابراين، عضو مستعفی شورای مرکزی حزب جمهوری<br />
اسلامی است و نمی خواهد نماينده آن باشد.<br />
می دانست روزنامه نگارم، اما مطمئن بود دستم ديگر در<br />
جائی بند نيست که چيزی بنويسم. محمد منتظری سفارشم را به علی<br />
بابائی کرده بود و علی بابائی هم به بجنوردی گفته بود که در دوران<br />
اقامت آقای خمينی در پاريس، محمد منتظری با نام مستعار "جعفری"<br />
خبرهای دفتر را از پاريس به ايشان می داده و مورد وثوق است.<br />
بجنوردی دليل استعفايش را شرح نداد، اما گفت که به هيچ<br />
قيمتی حاضر نيست در ترکيب شورای رهبری کنونی جمهوری<br />
اسلامی باقی بماند.<br />
آبش با خيلی ها در حزب جمهوری اسلامی در يک جوی<br />
نمی رفت، با همان ها که پس از انحلال حزب جمهوری اسلامی بنياد<br />
رسالت را پايه گذاری کردند و جمعيت موتلفه اسلامی را احياء. برادر<br />
زاده آقا سيد ابوالحسن اصفهانی از تبار حاج حبيب االله عسگراولادی و<br />
حاج اسداالله لاجوردی نبود، گرچه با هردو آنها در زندان شاه همکاسه<br />
بود. نه من سئوالی کردم و نه او بيشتر گفت، اما سئوال کرد، گرچه با<br />
لبخند و اشاره.<br />
پرسيد: راست است که شما قبل از انقلاب در خانه علی<br />
بابائی افطار باز کرده ای و پشت سر آيت االله زنجانی نماز خوانده<br />
ای؟<br />
نه تائيد کردم و نه تکذيب. نه دروغ گفتم و نه حقيقت. گفتم:<br />
من خبرنگار بودم و ميهمان و به احترام بقيه که به نماز ايستاده بودند،<br />
من هم ايستادم. از 18 سالگی به اينسو نه روزه گرفته ام و نه نماز<br />
خوانده ام. خنديد و گفت: من هم دستم را آب نکشيدم!<br />
اشاره اش به بيرون آمدن از دريا به کمک من بود و اين که<br />
از قماش آدم کش ها و فتوا دهندگان نيست.<br />
پس از بازگشت از ليبی بيشتر يکديگر را ديدم. به توصيه<br />
او به روزنامه صبح آزادگان رفتم و مدتی کمکشان کردم تا <strong>راه</strong> بيفتند.<br />
همان روزنامه مصادره شده آيندگان که بنياد مستضعفان دست گذاشته<br />
رويش. ابوالقاسم سرحدی زاده قائم مقام علينقی خاموشی اولين رئيس<br />
بنياد مستضعفان می خواست به کمک ميرمحمد صادقی روزنامه را<br />
بگرداند و سخنگوی چپ مذهبی کند. اميدش آن بود که روزنامه دخل<br />
و خرج خواهد کرد و چاپخانه اش خواهد گشت. هنوز کسی از ديوار<br />
سفارت امريکا بالا نرفته بود که دانشجوی خط امامی شود. مجاهدين<br />
انقلاب اسلامی هم درحاشيه و داخل شورای مرکزی حزب جمهوری<br />
اسلامی سرگرم جدال های درونی ميان خودشان: احمد توکلی، بهزاد<br />
نبوی، محمد سلامتی، عربسرخی، ذوالقدر و... جمع اضدادی که از<br />
درون گروه های کوچک چريکی چندنفره زمان شاه بيرون آمده و<br />
بعدها هر کدام سرنوشتی جدا يافتند.<br />
بجنوردی به شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی<br />
بازنگشت، حتی به قيمت دلخوری و کدورتی که بر سر اين استعفا و<br />
کناره گيری با ابوالقاسم سرحدی زاده يار 14 ساله زندانش پيدا کرد.<br />
دو زندانی زير اعدام که اگر نبود نامه اعتراضی و شفاعت آيت االله<br />
بجنوردی بزرگ از نجف به شاه، اعدامشان قطعی بود. همين نامه<br />
جان دو اعدامی ديگر را هم که همزمان با آنها محاکمه و محکوم شده<br />
بودند نجات داد: علی خاوری و پرويزحکمت جو! دومی نتوانست از<br />
زندان بيرون بيآيد و ساواک سرش را زير آب کرد و اولی مهاجر<br />
سياسی و دبيراول حزب <strong>توده</strong> ايران. پس از 28 مرداد، اولی که معلم<br />
تاريخ و جغرافيا در تاجيکستان بود، نويسنده بخش فارسی راديو پکن<br />
شده بود و دومی که پيش از کودتا ستوان خلبان بود، در زمان<br />
عبدالکريم قاسم خود را به عراق رسانده بود تا با هسته های <strong>توده</strong> ای<br />
در داخل کشور تماس بگيرد و مبارزه را از اين طريق ادامه دهد. هر<br />
دو رفتند از مرز عبور کرده و پيش از 15 خرداد رفتند به تهران ولی<br />
پيش از آنکه بتوانند کاری پيش ببرند افتادند در دام عباس شهرياری و<br />
ساواک!<br />
بجنوردی روحانيت را از ريشه می شناخت و می دانست<br />
که در جنگ قدرت و ثروت آنها با يکديگر مذهبيونی از نوع او و<br />
نهضت آزاديچی ها قربانی خواهند شد، و او زيرک تر و آشناتر از آن
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
12<br />
دوره دوم <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
به اختلافات کهنه روحانيون بود که دراين دام سقوط کند. در دعواها و<br />
اختلافات بنی صدر و بهشتی بر سر تعيين نخست وزير، بهشتی او را<br />
قبل از رجائی برای نخست وزيری پيشنهاد کرد. هم مهندس بود و<br />
تحصيل کرده و هم زندانی سياسی 14 ساله و از خانواده ای ريشه<br />
دار در ميان روحانيون. بنی صدر اين انتخاب را ستود اما گفت که<br />
بجنوردی برای فرماندهی کل سپاه پاسداران لايق تراست. اين پيشنهاد<br />
بنی صدر، تخم ترديد را در شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی<br />
پاشيد، چرا که همه نگران تمرکز قدرت نظامی در دست بنی صدر<br />
بودند. رئيس جمهوری که فرماندهی کل نيروهای نظامی را نيز با<br />
حکم آيت االله خمينی داشت.<br />
برای هر دو مقام حکمش را نوشتند اما پيش از آنکه به<br />
توافق نهائی برسند و به دفتر امام پيشنهاد بدهند بجنوردی هيچکدام را<br />
نپذيرفت و خود را از آن نزاع کنار کشيد. آيت االله انواری در يک<br />
غروب تابستانی در ساختمان مصادره شده هواپيمائی پان امريکن<br />
(متعلق به شرکت هواپيمائی امريکا در زمان شاه) به ديدار بجنوردی<br />
آمد تا يکی از دو پست را بپذيرد. با هم در زندان شاه بودند، گرچه از<br />
دو تفکر و انديشه اسلامی. انواری خشک و متعصب و بجنوردی<br />
تحصيل کرده و نوانديش. انواری با انحلال حزب جمهوری اسلامی با<br />
موتلفه اسلامی رفت و امام جماعت آنهاست و بجنوردی پس از انفجار<br />
حزب جمهوری اسلامی و کشته شدن کسانی که شايد هرگز چنين<br />
سرنوشتی را برايشان تصور هم نکرده بود، افسرده به کنج بنياد<br />
فرهنگ اسلامی پناه برد.<br />
روزی که سرحدی زاده در مخالفت با کناره گيری<br />
بجنوردی از شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی و جدا کردن<br />
حسابش از بهشتی، اردبيلی و رفسنجانی و خامنه ای؛ سرمقاله ای با<br />
عنوان "خود غلط بود، آنچه ما پنداشتيم" و با عتاب به بجنوردی در<br />
روزنامه صبح آزادگان نوشت، با افسوس گفت: " ابوالقاسم در زندان<br />
هم هميشه بعد از من می فهميد کجای کار خراب است".<br />
20 سال بر اين رويدادهای ابتدای جمهوری اسلامی گذشت<br />
تا روزی که سرحدی زاده يکی از گزارش های گروه تحقيق رياست<br />
جمهوری پيرامون حادثه سازی های مخالفان را به توصيه محمد<br />
خاتمی شخصا نزد علی خامنه ای "رهبر" برد. چه کسی از او معتمد<br />
تر و پاسوخته تر؟ خامنه ای قرائت گزارش و حرف های سرحدی<br />
زاده را قطع کرد و برآشفته گفت:" چرا اينقدر می گوئيد بيت رهبر،<br />
بيت رهبر، يکباره بگوئيد رهبر" و از جايش بلند شد و رفت به<br />
اندرون. سرحدی زاده همان شب گرفتار حمله قلبی شد و نماينده<br />
مجلس ششم را به بخش "سی سی يو" منتقل کردند. ظاهرا حق با<br />
بجنوردی بود. سرحدی زاده هم فهميد، اما دير!<br />
انتظار برای ديدارهيات ايرانی با قذافی 10 روز به درازا<br />
انجاميد. روزهای گرم و سرگردانی در اطراف هتل و يکبار هم<br />
سفری 24 ساعته تا "توبروک" درمرز مصر با همان مينی بوس ها و<br />
همان ماموران ليبيائی. ما را بردند تا زادگاه "ابوعمر" را نشانمان<br />
بدهند. پيرمردی که شورش او منجر به استقلال ليبی و مصادره<br />
پادگان های نظامی امريکا و انگليس شد. بيابان در بيابان را ساعت<br />
های طولانی طی کرديم. کشوری وسيع، خشک، بی علف اما پرنفت<br />
با 3 ميليون جمعيت. و تازه شايد 3 ميليون!<br />
ديدار با قذافی با کشاکش هائی که ميان چند گروه هيات<br />
ايرانی وجود داشت به درازا کشيد. ملاحسنی و عده ای ديگر نمی<br />
خواستند با طاهر احمد زاده و ورداسبی و گنجه ای و ديگرانی که<br />
علی بابائی هم در جمعشان بود هم خرج شوند قذافی هم وقت دو<br />
ملاقات نداشت.<br />
سرانجام، ديدار در يک شب و در چادری بزرگ ترتيب<br />
داده شد. قذافی وقت چندانی نداشت زيرا با هيات هائی که برای جشن<br />
انقلاب آمده بودند مذاکره می کرد. با شنلی به همين رنگ که اکنون از<br />
زير آن دست دراز کرده و با تونی بلر دست داده است و بر مبل پايه<br />
بلندی که روی يک بلندی 40 سانتيمتری به عرض و طول 5 تا 10<br />
متر نشسته بود و فدائيانش در دو سوی او. در بيرون چادر، آنها که<br />
دالان باز کردند تا هيات ايرانی وارد چادر قائد شود با انگشت آسمان<br />
را نشانه رفته و بی وقفه شعار می دادند: االله واحد- قدافی قائد.<br />
در پايان آن يکساعتی که در زير آن چادر بزرگ جمع شده<br />
بوديم، بالاخره با ايماء و اشاره قرار شد يکنفر به نمايندگی از اين جمع<br />
و به عربی چيزی بگويد.<br />
تسلط احمد زاده به قرآن در آن ديدار بر همگان يقين شد. او<br />
چندان عربی نمی دانست که نطق کند، اما قرآن را از حفظ بود. سوره<br />
ها را چنان به مناسبت کنار هم نهاد و خواند که يک خطابه شد و<br />
قذافی و هم<strong>راه</strong>انش مبهوت ماندند. انسانی شريف و دوست داشتنی که<br />
وقتی در اوج جنايات دهه 60 زير فشار و شکنجه لاجوردی به زانو<br />
در آمده و بر صفحه تلويزيون ظاهر شد تا اعتراف کند، به قول<br />
شهريار" شايد در عرش ملائک گريستند". جرمش آن بود که دو<br />
فرزندش را شاه اعدام کرده، خودش پس از انقلاب از زندان در آمده<br />
و استاندار خراسان شده و عاشق فلسطين بود!<br />
سخنرانی قرآنی احمد زاده که تمام شد، سرگرد شمس و<br />
- 15 نفره اش با شعار "االله واحد- خمينی قائد" از جايشان<br />
بلند شدند و مشت حواله آسمان کردند. حواريون قذافی خيزی برداشتند<br />
که بريزندشان بيرون، اما با اشاره قذافی که خونسرد و با لبخند به آنها<br />
نگاه می کرد، سرجايشان نشستند. شمس که از نفس افتاد، قذافی از<br />
جايش برخاست و سری به علامت خداحافظی به احمد زاده و رديف<br />
اول ميهمانان که ما بوديم تکان داد و رفت.<br />
شمس را با همين ماموريت هم<strong>راه</strong> هيات حزب جمهوری<br />
اسلامی فرستاده بودند ليبی و کاظم بجنوردی به همين حرکات و سمت<br />
گيری ها در حزب اعتراض داشت. وقتی از چادر خارج شديم<br />
جمعيتی که بيرون چادر شعار "االله واحد- قدافی قائد" (در عربی قذافی<br />
را قدافی می گويند) را می دادند چندين و چند برابر شده بودند و<br />
عقبه شان در تاريکی اطراف چادر ديده نمی شد. شمس و آن 10-<br />
15 نفر هم<strong>راه</strong>ش را ماموران امنيتی ليبی تا مينی بوس هتل هم<strong>راه</strong>ی<br />
کردند تا به چنگ طرفداران قذافی نيفتند.<br />
انصار 10<br />
نسل اول حزب االله<br />
شمس، چند ماهی و شايد نزديک يکسال زندانی شاه شده<br />
بود. انقلاب که شد رفت داخل کميته و خودش به خودش درجه<br />
سرگردی داد. اطراف حزب جمهوری اسلامی می پلکيد و هر کدام از<br />
ساواکی های معروف را که در زندان قصر خلخالی و يا آيت االله<br />
گيلانی (معاون وقت خلخالی) محاکمه می کردند او شاهد زنده شکنجه<br />
شدگان می شد. شلوغ بازی را خوب بلد بود. در دادگاه "تهرانی"<br />
رئيس اوين هم جزو شهود شده بود. او را انداخته بودند جلو تا يک<br />
وقت در فيلم های تلويزيونی دادگاه ها شهود شکنجه شده چپ ظاهر<br />
نشوند. تهرانی که بسيار زيرک و با حافظه و متخصص شکنجه و<br />
بازجوئی چپ ها بود، در دادگاه خطاب به آيت االله گيلانی و با اشاره<br />
شمس که داشت شرح شکنجه اش توسط تهرانی را جلوی دوربين<br />
تلويزيون می داد گفت:<br />
- اين آقا کمونيسته؟<br />
گيلانی گفت: خير. مسلمانی است که شما شکنجه کرده ايد.
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
13<br />
دوره دوم <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
تهرانی که از زندان و بعنوان متخصص کمونيست ها، نامه<br />
ای برای دادگاه انقلاب نوشته و پيشنهاد کرده بود آزادش کنند تا در<br />
مبارزه با کمونيست ها جمهوری اسلامی را کمک کند گفت:<br />
- اما، حاج آقا من فقط چپی ها و کمونيست ها را بازجوئی می کردم.<br />
نکند اشتباهی شده باشد و ايشان کمونيست باشد و خودش را مسلمان<br />
معرفی کرد؟<br />
گيلانی گفت: خير. ما ايشان را سالهاست می شناسيم. در اصفهان<br />
زندانی بوده است.<br />
تهرانی، که طراح و مجری کشتار 10 زندانی سياسی<br />
مشهور زمان شاه به شمول بيژن جزنی در تپه های اوين بود، فورا<br />
گفت:<br />
- ولی حاج آقا من هيچ وقت اصفهان نبوده ام. من هميشه در اوين<br />
بودم.<br />
عرصه بر گيلانی و شمس تنگ شد و شمس ناگهان مدعی<br />
شد که يک هفته از اصفهان او را فرستاده بودند اوين و در اوين<br />
تهرانی او را شکنجه کرده است.<br />
تهرانی که دستمالی به گردنش بسته شده بود تا کبودی دور<br />
گردنش معلوم نشود، رو به شمس کرد و گفت:<br />
- من يادم نمی آيد. بفرمائيد من با شما در اوين چه کردم؟<br />
شمس گفت: پشتم را با پريموس سوزاندی.<br />
تهرانی گفت: نشان بدهيد.<br />
شمس مدعی شد يک جائی است، که شرمش می آيد نشان<br />
بدهد.<br />
گيلانی که فهميده بود کار خراب است و آنها که زير دست<br />
تهرانی ناقص العضو شده و يا زيرشکنجه مرده اند از قماش شمس<br />
نبوده اند، خطاب به شمس گفت:<br />
- شما در آن يکی اتاق به برادرها آن قسمت را نشان بدهيد.<br />
شمس را بردند به يکی ديگر از اتاق های بهداری زندان قصر که با<br />
موافقت حاج عراقی اولين رئيس زندان قصر بعد از انقلاب دادگاه ها<br />
در آن برگزار می شد و پس از چند دقيقه او و سه چهار نفر ديگر که<br />
از دارو دسته خود شمس بودند برگشتند و شهادت دادند که پشت شمس<br />
در آن قسمت که نمی شود در دادگاه نشان داد تماما سوخته!<br />
گيلانی ديگر به تهرانی اجازه صحبت نداد و رفت سر<br />
اتهامات ديگر.<br />
سرگرد شمس چه کرد؟ کجا رفت؟ نمی دانم؛ اما سه سال<br />
پيش مصاحبه ای از او در يکی از روزنامه های اصلاح طلب وابسته<br />
به جبهه مشارکت ايران اسلامی خواندم. پير و شکسته شده بود. نسل<br />
دوم انصارحزب االله او را در خيابان ربوده و چند هفته ای در يکی از<br />
دخمه ها حسابی به خدمتش رسيده بودند و حالا به اعتراض دست به<br />
افشاگری زده بود. گويا جرمش اصلاح طلبی بود و يا حمايت از<br />
اصلاحات!<br />
ديدار سوم<br />
آن سخنرانی فصيح و قرآنی طاهر احمد زاده، موجب شد<br />
تا قذافی به احمد زاده وقت ديدار خصوصی بدهد و همسرش را<br />
نيز به يک مجلس عروسی دعوت کردند. عروس از اقوام قذافی و<br />
از کارمندان دستگاه رهبری قذافی بود. وقت ملاقات برای دو روز<br />
پس از عروسی تعيين شده بود. همسر احمد زاده از نهانخانه خبر<br />
آورد و ما خود در هتل خوانندگان و رقاصه هائی را ديده بوديم که<br />
از لبنان آمده بودند. در آن عروسی از حجاب خبری نبوده و زنها<br />
با لباس های بسيار شيک و مدرن جواهرات سر و گردن و دست<br />
خود را به يکديگر نشان می داده اند. مردها هم بوده اند، اما نه<br />
زياد. لبی هم تر می شده اما نه آشکار. خودی هم تکان می داده اند<br />
اما نه زياد.<br />
بعداز آن ديدار بر فراز اسب سفيد و استقرار بر مبل<br />
رهبری در زير آن چادر بزرگ و حزب االله بازی سرگرد شمس،<br />
ديدار سوم از نوع ديگری بود؛ در دفتر کار قذافی و پس از عبور<br />
از سد منشی جوان و نسبتا زيبای او که <strong>راه</strong>نمای ليبيائی ما گفت<br />
خواهر زاده قائد است.<br />
عکس بزرگ عبدالناصر بالای سر قذافی بود و خود او<br />
در لباسی نظامی اما بدون درجه و نشان روی مبلی معمولی نشسته<br />
بود. کفشی خوش قواره به رنگ قهوه ای به پا داشت. وقتی روی<br />
مبل نشست و شلوارش کمی بالا رفت، ساقه های آن کفش خوش<br />
قواره که زيپی تا بالای قوزک پا شکاف دو ساقه کفش او را به هم<br />
آورده بود ديده شد. عکسی از عرفات، تصويری از "ابوعمر" و<br />
تصاوير ديگری که در يکی از آنها "بومدين" رهبر الجزاير ديده<br />
می شد، در جای جای آن اتاق بزرگ به ديوار ميخکوب شده<br />
بودند. در فاصله ديدار در چادر و اين ديدار، شجره نامه احمد زاده<br />
را قذافی گرفته بود و می دانست که سالها در زندان شاه بوده است.<br />
از تسلط احمد زاده بر قرآن ستايش کرد و گفت که می داند سالها<br />
در زندان شاه بوده است و سپس ابراز خوشحالی کرد که شاه<br />
سقوط کرده و مسلمانان ايران آزاد شده اند. کمی هم درباره دوستی<br />
و اخوت اسلامی گفت و شمه ای هم از تاريخ استقلال ليبی. اينها<br />
را به عربی می گفت و احمد زاده کليات آن را در فاصله نوشيدن<br />
چای سبزی که برای ما آورده بودند برای من تعريف می کرد.<br />
قذافی انگليسی نمی دانست، اما مقداری فرانسه می دانست. احمد<br />
زاده گفت که هم<strong>راه</strong>ش (من) ژورناليست است و قذافی که انتظار<br />
ژورناليست و خبر و ديدار مطبوعاتی را نداشت، کمی متعجب شد،<br />
اما کنجکاوی نکرد. از احمد زاده پرسيد از اينجا مستقيم به ايران<br />
باز می گرديد و يا به اروپا می رويد؟ و با دست آنسوی مديترانه<br />
را نشان داد. احمد زاده گفت که خيال سفر به لبنان و رفتن به<br />
سرزمين فلسطين را دارد. قذافی گفت که دستور می دهد همه نوع<br />
امکانات را برای اين سفر ف<strong>راه</strong>م کنند و سپس، درحاليکه به علامت<br />
پايان ديدار، از جايش بلند شده بود از احمدزاده که آماده ترک اتاق<br />
کار قذافی می شد پرسيد: هم<strong>راه</strong> شما (من) هم به فلسطين می رود؟<br />
احمد زاده گفت: اگر خداوند هم<strong>راه</strong>ی کند.<br />
من نمی توانستم بدون سئوال از اتاق بيرون بيآيم و قذافی<br />
هم برای مصاحبه و گفتگو به ما وقت ملاقات نداده بود. در ترديد<br />
و دلهره بودم که قذافی خود پيشدستی کرد و ازاحمد زاده پرسيد<br />
هم<strong>راه</strong> شما سئوالی ندارد؟ و فورا با لبخنده اضافه کرد: فقط يک<br />
سئوال!<br />
از اشاره ای که او در همين ديدار با دستهايش به آنسوی<br />
مديترانه کرده بود، من هم استفاده کرده و بی آنکه نام کشوری را<br />
بر زبان آورم که حساسيتی ايجاد کند، خاورميانه را دور زدم و<br />
پرسيدم: در آنسوی آب، شما کدام کشور را دوست ليبی می دانيد؟<br />
قذافی کمی مکث کرد. فکر می کنم قبلا متوجه خيره<br />
شدن من به کفش هايش شده بود، که بسيار کوتاه و با اشاره به<br />
کفش خوش قواره اش گفت:<br />
- من کفش فرانسوی را به کفش ايتاليائی ترجيح می دهم. هيچوقت<br />
کفش انگليسی هم پايتان نکنيد. ما همه آنها را آزمايش کرده ايم. و<br />
سپس چنان خنديد که نگهبان های پشت در سرشان را داخل اتاق<br />
کردند تا چهره بندرت خندان قائد را ببيند!
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
14<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
نهضت ملی<br />
– ميهنی افغانستان بنيانگذاری شد<br />
اتحاد وسيع روشنفکران<br />
و نيروی چپ افغانستان<br />
منشور که پيشتر بصورت پيشنهادی از سلطانعلی کشمند، نخست وزير دولت دمکراتيک افغانستان منتشر شده بود،<br />
شباهت بسيار به کارپايه و اساسنامه بنيانگذاری حزب <strong>توده</strong> ايران دارد که در زمان جنگ دوم جهانی و اشغال<br />
ايران تهيه و تصويب شد.<br />
همايش بنيانگذاری نهضت ملی- ميهنی افغانستان با حضور بيش از 500 تن از دولتمردان سابق و رهبران احزاب<br />
و تشکل های چپ، ملی و روشنفکری افغانستان در کشور هلند برگزار شد و طی آن منشور اوليه نهضت به بحث<br />
و تصويب گذاشته شد.<br />
نوراحمد نور، حبيب منگل، بشير بغلانی، نجم الدين کاويانی و محمود بريالی سخنرانان اصلی اين همايش بودند.<br />
در روزهای پايانی ماه فوريه 2004، سرانجام پس از نزديک به يک دهه و نيم که از فروپاشی اتحاد شوروی و سقوط دولت<br />
دمکراتيک در افغانستان می گذرد، بزرگترين اجلاس طيف گسترده مهاجران چپ افغانستان در کشور هلند برگزار شد.<br />
دراين همايش وسيع که در آن بيش از پانصد تن شرکت کرده بودند، نهضت ملی – ميهنی افغانستان پايه ريزی شد که در آن برجسته<br />
ترين دولتمردان و کادرهای حزب حاکم سابق در افغانستان و رهبران برخی احزاب چپ غير حاکم در آن دوران نقش تعيين کننده<br />
داشتند. نهضت ملی – ميهنی جديد افغانستان و بويژه منشور و کارپايه آن شباهت بسيار دارد به منشور و اساسنامه پايه ريزی حزب<br />
<strong>توده</strong> ايران در سالهای جنگ دوم جهانی و سقوط نظام ديکتاتوری رضا خان. در آن دوران نيز حزب <strong>توده</strong> ايران با هدف بسيج وسيع<br />
ترين اقشار روشنفکری جامعه با هدف رهبری وسيع ترين طبقات و اقشار اجتماعی پايه ريزی شد که شعار و کارپايه آن مبارزه با<br />
اشغال کشور، جلوگيری از سقوط ايران در دام جنگ دوم و دفاع از صلح و در عين حال "سوسياليسم" بود. آن اساسنامه و کارپايه<br />
حزب <strong>توده</strong> ايران، يکی از معتبرترين و دقيق ترين کارپايه های حزبی است که بزودی متن کامل آن روی سايت <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> قرار خواهد<br />
گرفت.<br />
زمينه های همايش نهضت ملی- ميهنی افغانستان، پيشتر با انتشار يک منشور تحليلی از سوی سلطانعلی کشمند نخست وزير دولت<br />
دمکراتيک افغانستان پيشنهاد شده بود. سلطانعلی کشمند در دولت آشتی ملی دکتر نجيب االله، در مقابل مسجد پل خشتی کابل هدف چند<br />
گلوله قرار گرفت و برای درمان و جراحی چشم و صورت گلوله خورده خود عازم اروپا شد. دراين فاصله دولت نجيب االله با يورش<br />
طالبان و ارتش پاکستان به افغانستان سقوط کرد و فصل جديدی در کشور بلاديده افغانستان آغاز شد که اکنون به حضور ارتش<br />
امريکا در افغانستان و دولت حامد کرزای- خليل زاد ختم شده است. دولتمردانی که يکی رئيس جمهور است و ديگری نماينده ويژه<br />
امريکا در افغانستان. خليل زاد ديپلماتی است افغان تبار و مشاور کاخ سفيد در امور ايران، افغانستان و قفقاز. آنها که اکنون در<br />
افغانستان مصدر امورند، اغلب از تحصيل کردگان امريکا و کارمندان و کارگزاران شرکت بزرگ نفتی امريکا می باشند.<br />
سلطانعلی کشمند که اخيرا خاطرات او در سه جلد منتشر شده است، با انتشار منشور نهضت ملی- ميهنی افغانستان، همايشی را پايه<br />
ريزی کرد که نخستين جلسه آن در هلند برگزار شد، گرچه او خود بدليل وضع جسمی نتوانست در اين اجلاس حضور يابد.<br />
اجلاس هلند را "نوراحمدنور" از کادرهای برجسته و<br />
تحصيل کرده دولت دمکراتيک افغانستان افتتاح کرد که سالها<br />
بدليل پاره ای اختلافات بر سر نوع مناسبات حزب حاکم با<br />
اتحاد شوروی و حضور ارتش سرخ دراين کشور خارج از<br />
افغانستان بسر برده و بعنوان رابط مجله صلح و سوسياليسم در<br />
چکسلواکی سابق زندگی کرد. حضور او در اين همايش و<br />
افتتاح اجلاس با کف زدن های ممتد شرکت کنندگان هم<strong>راه</strong> شد.<br />
نوراحمد نور پس از سخنانی کوتاه از بشير بغلانی خواست تا<br />
رياست جلسه را برعهده گيرد. بشير بغلانی از حقوقدانان و<br />
قضات برجسته افغانستان است. اين پيشنهاد با استقبال حاضران<br />
روبرو شد و بغلانی نيز يک هيات 5 نفره را برای رياست<br />
جلسه پيشنهاد کرد که تائيد و انتخاب شد.<br />
بشير بغلاني در سخنرانی خود و در پاسخ به انتقاداتی<br />
که به دولت دمکراتيک سابق افغانستان می شود گفت: همه<br />
نظرات و داوري ها بايد با واقع بيني هم<strong>راه</strong> باشد. اکنون ما بايد<br />
با گرايشهاي سياسي و فرهنگي مشابه آه در فاصله با ما قرار<br />
دارند به گفتمان بنشينيم. نهضت ميهني افغانستان به اتحاد همه<br />
روشنفكران و نيروهاي روشنگرنيازمند است. بغلاني در مورد<br />
مشکلات کنونی افغانستان و بويژه حل مسئله ملي دراين کشور<br />
گفت: طرح نهضت ميهني در اين زمينه روشن و شفاف بوده و<br />
در واقع يگانه طرحي ميباشد آه <strong>راه</strong> حل مسئله ملی<br />
درافغانستان است. بغلانی از همه نيروهای مترقی و عدالت جو<br />
افغانستان خواست تا در هر آشوري هستند توانايي خود را چه<br />
بصورت انفرادي و چه گروهي در خدمت مردم و وطن قرار<br />
دهند و از همه حاضران در همايش هلند خواست تا در جهت<br />
ف<strong>راه</strong>م ساختن زمينههاي همكاري و اتحاد عمل روشنفكران<br />
تلاش کنند.<br />
بيانيه اصلی همايش هلند را "حبيب منگل" عضو<br />
رهبری حزب حاکم در دولت دمکراتيک افغانستان و سفير اين<br />
کشور در مسکو در آن زمان قرائت کرد. حبيب منگل نيز که<br />
خود پشتون و از منتقدان آن زمان نوع مناسبات حزب حاکم<br />
افغانستان با دولت وقت اتحاد شوروی بود، در اين سخنرانی که
يل<br />
يت<br />
ود.ش<br />
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
15<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
بارها با تائيد و کف زدن های مکرر شرکت کنندگان اجلاس<br />
قطع شد گفت:" تحقيق اهداف نهضت اتحاد ميهنی افغانستان<br />
نيازمند مبارزه متحدانه و يك پارچه است. با نفاق ، پراآندگي و<br />
تشتت تشكيلاتي و ادامه بي اعتمادي ميان گروههاي جنبش ملي<br />
ما نخواهيم توانست به موفقيت دست يابيم. تشتت هميشه به<br />
جنبش های مترقی افغانستان لطمه زده است.<br />
اين درحالي است که تجارب گذشته نشان ميدهد<br />
گروههاي آوچك و منزوي از مردم، جدا از هم و در آشمكش<br />
با هم و غرق در آليشهها و دگمها، خودخواهي های گروهي<br />
هيچگاه و در هيچ کجا نتوانسته و نميتوانند منشه و محرك<br />
مبارزه موفقيتآميز شوند.<br />
همين واقعيت، اساس انديشه پايهگذاري يك حرآت<br />
سياسي، سازمان و تشكل سياسي برای دفاع از منافع بخش<br />
وسيع مردم را تشکيل می دهد. حرف بر سر ب<strong>راه</strong> اندازي يك<br />
حرآت به شكل يك نهضت و جمع آمد بزرگ ملي است.<br />
نهضتي آه از نظر پايه اجتماعي و فرمي، ديدگاهها و برنامه<br />
سياسي داراي خصلت فراگير باشد و قابليت تشكل وسيع بخش<br />
بزرگي از آگاهان و نخبگان سياسي و نمايندگان اقشار مختلف<br />
اجتماعي، اقوام و مليتها ساآن آشور را داشته باشد.<br />
مردم سالاري و دمكراسي<br />
حبيب منگل در باره ضرورت دمکراسی و<br />
مردمسالاری گفت: حاآميت و قدرت سياسي از اراده مردم<br />
ناشي ميشود. اين اراده در نظام مبتني بر مردم سالاري تامين<br />
مي شود. به گونهاي آه حكومتها مشروعيت خود را از راي<br />
مردم و انتخابات آزاد و منصفانه اخذ ميکنند و برمبنای قوانين<br />
فعاليت ميآنند. قوانيتی آه توسط نمايندگان مردم وضع<br />
ميگردد. دولت حقوقي و حاآميت قانون، تامين حقوق اساسي و<br />
آزاديهاي فردي و اجتماعي، آثرت گرايي و سيستم چند حزبي<br />
و تامين بي قيد و شرط آزاديهاي سياسي و جدايي امور ديني<br />
از امور دولتي، تفكيك قواي سهگانه و استقلال واقعي قوه<br />
قضائيه، عدم خشونت سياسي دراداره امور دولت و تحكيم<br />
نظارت عمومي مردم بر حكومت از پائين، اساس و عناصر<br />
انفكاك ناپذير نظام مبتني بر دمكراسي و مردم سالاري ميباشد.<br />
"نهضت ميهني" که ما برای پايه گذاری آن دراينجا<br />
جمع شده ايم بر مردم سالاري و تجسم عملي نظام و حكومت<br />
دمكراتيك استوار است و مخالف همه اشكال ديكتاتوري است.<br />
مردم سالاري و دمكراسي نياز تكامل جامعه افغاني و خواست<br />
مردم افغانستان است و به همين دليل نيز جزو مهم ترين ارکان<br />
منشور نهضت مليی- ميهني است.<br />
ترقي عمومي<br />
عقب ماندگي عمومي و واپسگرايي معضل ديرپاي<br />
جامعه افغاني است و در حقيقت همين معضل منشا و دليل<br />
اساسي همه بد بخ ها و معضلات جامعه افغانستان است.<br />
بدين جهت است آه ميهن دوستي و آزادي، دمكراسي و مردم<br />
سالاري با ترقي عمومي يعني تجديد و توسعه همه جانبه<br />
اقتصادي- اجتماعي و فرهنگي، رفاه و عدالت اجتماعي گره<br />
خورد و مكمل يكديگراند. به گونهاي آه تجدد وتوسعه همه<br />
جانبه اقتصادي- اجتماعي و فرهنگي آشور، پايه مادي و<br />
معنوي آزادي، دمكراسي و عدالت را تشكيل ميدهند. انسان<br />
زماني آزاد خواهد بود که بتواند از فقر و ستم نجات يابد و<br />
دمكراسي زماني ارزش مييابد آه با عدالت اجتماعي توام گردد.<br />
اقتصاد و بازار و ترقي اقتصادي، مبارزه براي تامين<br />
زندگی مردم و مناسبات عادلانه اجتماعي و توسعه پايدار و<br />
سيستم ماليات مترقي و توزيع عادلانه درآمد ملي، تامين و رفاه<br />
اجتماعي و رفع نيازمندي هاي اقشار آم درآمد، مبارزه براي<br />
تامين حقوق اجتماعي و اقتصادي زحمتكشان شهر و ده، تقويت<br />
اتحاديههاي صنفي و سازمانهاي اجتماعي و مساعي براي ريشه<br />
آن آردن عقب ماندگي فرهنگي، از طريق تحولات و انكشاف<br />
همه جانبه فرهنگي، اصول و نكات اساسي مشي سياسي نهضت<br />
ميهني را در عرصه ترقي عمومي تشكيل ميدهد. ترقي<br />
عمومي و عدالت اجتماعي آرمان نهضت ميهني است. تحقق<br />
اين اهداف تنها در صورت رشد وتكامل متوازن و هماهنگ<br />
مادي و معنوي ميسر است نه رشد لگام گسيخته آه پروسه سالم<br />
انكشاف را تخريب و شيرازه زندگي انساني را از بين ميبرد.<br />
نهضت ميهني يك جريان سياسي چپ و تحول طلب و<br />
دمكرات و عدالت خواه است و خواهان دگرگونيهاي مداوم و<br />
پيگيري اصلاحات از بالا و مبارزه تحول طلبانه از پائين ميباشد.<br />
نهضت ميهني آرمانها و اهداف برنامهاي خود را<br />
برمبنای هيچ فلسفي و فكرخاصي مشروط نميسازد؛ و براي<br />
تحقق اهداف و وظايف مرامي خود از مجموع تجربه و دانش<br />
پيشروي بشري بهره ميجويد.<br />
نهضت ميهني به اصل عدم خشونت معتقد و متعهد<br />
است و خواهان حل تضادهاي اجتماعي و معضلات سياسي از<br />
<strong>راه</strong> های صلح آميز ميباشد.<br />
نهضت ميهني را عقيده برآن است آه آرمانها و<br />
اهداف عادلانه فوق تنها در وجود شرايط و اوضاع مساعد نه<br />
تنها داخلي بلكه اطراف افغانستان و بينالمل می تواند تامين<br />
اين در حاليست آه آشور ما همواره قرباني موقعيت<br />
شرايط استراتژيك و ژئوپولتيك بوده و شده است.<br />
همگرايي و همكاري و همبستگي بينالملي، گلوباليزم<br />
و يك آاسه شدن اقتصاد جهاني و موج گسترده سرمايهداري در<br />
جهان و مقابله شديد و رقابت روز افزون شرآتهاي فرامليتي<br />
بر سر ثروتها و بازارهاي آسياي ميانه و همچنان جنوب آسيا<br />
و هند، ظهور قدرتهاي منطقهاي اتمي در وجود پاآستان و هند<br />
و تلاش ايران براي مبدل شدن به قدرت اتمي، موج تروريسم و<br />
بنيادگرايي اسلامي و تمايلات تفوق طلبانه نژادي، قومي و<br />
مذهبي در منطقه، تضاد و اشتراك در منافع آشورها و ملل<br />
منطقه، اهميت آشور ما را به مثابه "نقطه اشتراك تقاطع و<br />
تقابل منافع" مانند گذشته حفظ و بيش از پيش بالا برده است.<br />
اين وضعيت و حساسيتهاي ناشي از آن تدوين و تنظيم مشي و<br />
موضعگيري درست، معطوف به شرايط مساعد بينالملي را<br />
براي حفظ منافع ملي و پيشرفت همه جانبه آشور به پيش ميآشد.<br />
(نهضت ميهني) را عقيده بر آن است آه افغانستان<br />
زماني به پيشرفت ملي و اجتماعي نايل ميشود آه با آشورهاي<br />
همجوار دور و نزديك در صلح و دوستي، همكاري و احترام<br />
متقابل زندگي آند و اعتبار و سربلندي دولت افغانستان منوط به<br />
اين امر است آه از نرمها و موازين بينالمللي براي ترقي<br />
افغانستان و بهروزي مردم اين آشور استفاده کند. نهضت<br />
ميهني بيگانه ستيزي و بيگانه پرستي و افراط های<br />
ناسيوناليستي را در مناسبات بينالمللي مردود ميداند و از مشي<br />
و اصول مبتني بر صلح و دوستي، همكاري، همگرايي و<br />
همبستگي در مناسبات بينالمللي حمايت مينمايد. نهضت<br />
خواهان استقرار نظام نوين و عادلانه اقتصادي جهاني در جهت<br />
رشد و انكشاف آشورهاي فقير و از بين بردن فقر و ستم و<br />
تبعيض و برتري جويي ملي و نژادي و بازسازي و ارتقاي<br />
نقش سازمان ملل متحد در روابط بينالمللي و حل منازعات<br />
جهاني ميباشد. نهضت مبارزه برضد تروريسم و توليد و<br />
قاچاق مواد مخدر را يك وظيفه ملي و بشري خود ميشمارد و
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
16<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
از نهضتهاي ملل متحد و نهضتهاي مطابق با منشور ملل<br />
متحد و نهضتهاي اجتماعي اعم از فمينستي زنان، نهضتهاي<br />
صلح، جوانان و محيط زيست و اتحاديههاي صنفي در سراسر<br />
جهان حمايت ميآند."<br />
بشير بغلانی در بخش ديگری از قرائت منشور و<br />
بيانيه نهضت ملی – ميهنی افغانستان پيرامون اصول تشكيلاتي<br />
و پايه اجتماعي نهضت فراگير سياسي گفت: نهضت ميهني<br />
سازمان سياسي و آانون تشكل و همبستگي طيف وسيع نيروها<br />
و گرايشهاي سياسي، فكري ميباشد آه بر مبناي تشكيلات<br />
واحد و عضويت انفرادي مسئوليت انفرادي و رهبري جمعي،<br />
تساوي حقوق و ديسپلين يكسان دمكراسي گسترده در درون<br />
سازمان و انتخابي بودن همه ارگانها از بالا تا پائين، توزيع<br />
صلاحيتها و تناوب در رهبري و پلوراليزم انديشهاي، پذيرش<br />
موجوديت و همزيستي گرايشها درسياست گذاريها، وحدت<br />
برنامه و عمل سياسي متشكل ميگردد. همين اصول، مبناي<br />
تشكل و حيات سازماني نهضت را تشكيل ميدهد. نهضت<br />
ميهني آه مفهومي وسيعتر از حزب سياسي را دارد، منافع<br />
طيفي گستردهتر و فراگيرتر از طبقات و اقشار اجتماعي و يا<br />
نيروهاي گوناگون را آه هريك نماينده اين يا آن طبقه و<br />
لايههاي اجتماعي هستند، در نظر دارد. بنابراين، پايه اجتماعي<br />
نهضت را اقشار متوسط و زحمتكشان شهر و ده، اعم از<br />
روشنفكران، آارشناسان و متخصصان و ماموران دولتي و<br />
مديران، معلمان و استادان، اقشار ميانه حال روستايي و<br />
دهقانان، آارگران پيشهوران، سرمايهداران و تجار ملي يا به<br />
عبارت ديگر اآثريت مردم افغانستان تشكيل ميدهد و براي<br />
تامين منافع و مطالبات آنان مبارزه ميآند.<br />
نهضت ميهني زنان را جزيی از شهروندان<br />
متساويالحقوق جامعه ميداند و به اين باور است آه بدون جلب<br />
مشارآت آنها در همه شئون زندگي، توسعه سياسي و اقتصادي<br />
آشور امكان پذير نيست. رفع تبعيض و خشونت عليه زنان و<br />
تامين شرايط مساعد آار و خدمات بهداشتي براي زنان، حق<br />
آموزش، آار و مشارآت آنها در اداره و سياست آماجهاي<br />
نهضت شمرده ميشود."<br />
بشير بغلانی در بخش ديگری از صحبت های خود<br />
اشاره به قانون اساسی جديد افغانستان که در لوئی جرگه اخير<br />
افغانستان تصويب شد کرده و گفت: "در سيستم پارلماني<br />
صلاحيتهاي اجرائي بين رئيس جمهور و صدر اعظم تقسيم<br />
ميشود. در چنين سيستم، پارلمان عاليترين ارگان قانون<br />
گذاري در آشور ميباشد و آابينه (قوه اجرائيه) براساس راي<br />
اعتماد اآثريت اعضاي پارلمان تاسيس ميگردد.<br />
نهضت ميهني بر اين عقيده است آه نظام مرآزي<br />
مقتدر، آارآ و عرفي اما غير متمرآز پارلماني با ترآيب و<br />
بافت پيچيده قومي، ملي و منطقهاي افغانستان سازگارتر و<br />
پايدارتر است و موجب ايجاد تعادل قدرت در ميان مليتها و<br />
مناطق افغانستان ميگردد. در واقعيت دمكراسي پارلماني قدرت<br />
را در ساحه جغرافيايي آشور پخش نموده و پيشرفت و ترقي<br />
محلات با مشارآت مردم آن صورت ميگيرد و اين امر در<br />
مجموع موجب پيشرفت آشور ميگردد. نهضت ملي بر اين<br />
باور است آه مساله ملي بدون ترديد، يكي ار معضلات حساس<br />
ميهن ما را تشكيل ميدهد آه بر امر ساختار قدرت و موضوع<br />
ساست سايه ميافكند. برخوردها و گرايشهاي افراطي به مساله<br />
ملي نه تنها <strong>راه</strong> به جايي نميبرد، بلكه حل اين مشكل را<br />
دشوارتر ميآند. افغانستان آشوري است آثيرالمله آه در آن<br />
مليتها و قومهاي گوناگون، اعم از پشتون، تاجيك، هزاره،<br />
ازبك، ترآمن، پشهاي، نورستاني و بلوچ و چار ايماق زندگي<br />
ميآنند و افزون بر اين، اقليت قومي، مذهبي هند و در<br />
بخشهايي از آشور پراآندهاند.<br />
وضع آنوني در افغانستان بيانگر اين حقيت است آه<br />
ميان ادعاهاي مبني بر ايجاد نظام استوار بردمكراسي و عدالت<br />
اجتماعي تا واقعيتهاي عيني، فاصله زيادي وجود دارد.<br />
رعايت حقوق بشري، تحقق حقوق شهروندي و ملي مردم و<br />
برابري حقوق زن و مرد و نجات آودآان و جوانان از تباهي و<br />
گم<strong>راه</strong>ي، به رويا بيشتر شباهت دارد. برپايه برخي از مواد<br />
قانون اساسي جديد شيوه آهن اداره محلي بار ديگر احيا گرديده<br />
است. نهضت ميهني به مثابه يك جريان در حاليكه از سقوط<br />
نظام مستقل سياسي طالبان و مساعي ملي و بينالمللبي در<br />
راستاي تامين صلح و ثبات پايدار، بازسازي و عادي ساختن<br />
اوضاع آشور حمايت ميآند.<br />
پس از قرائت پيام همايش توسط حبيب منگل، نجم الدين<br />
کاويانی عضو رهبری حزب حاکم دمکراتيک افغانستان و عضو دولت<br />
دکتر نجيب االله طی سخنانی گفت: "يکسال و اندی از اعلام طرح<br />
نهضت ميهنی دموکراسی و ترقی افغانستان سپری شده است. اين طرح<br />
در بسر يک گفتمان سياسی جدی و سازنده شکل گرفت و به مثابه تفکر<br />
نوين سياسی به فعاليت خواهان نهضت ميهنی سمت و سو داد.<br />
درجريان گفتگوها روی طرح، نتيجه گيری های جديد در رابطه با<br />
واقعيت گرائی سياسی بوجود آمد، ديدگاه های هواخواهان نهضت با هم<br />
نزديک شد، ضرورت تداوم گفتگو ها و بررسی ها دراين راستا بيش<br />
از پيش محسوس گرديد. همايش امروز درادامه اين گفتگوها و بررسی<br />
ها و اتخاذ تدابير در سطح گسترده تر برگزار شده است.<br />
آارنامه جنبش دادخواهانه روشنفكران در آشور ما<br />
بيانگر اين امر است آه اين جنبش برغم پارهاي از اشتباهات و<br />
خطاها، بدون ترديد منشا خدمات با اهميت اجتماعي گرديده است.<br />
زمان آن فرا رسيده است آه نسل جديدي از آادرها و هواخواهان<br />
نهضت ميهني در امر پيشبرد و گسترش خطوط فكري نهضت و<br />
پياده نمودن آن در عمل، مسئوليت بيشتري بعهده بگيرند.<br />
محمود بريالی عضو ديگر رهبری حزب حاکم<br />
دمکراتيک افغانستان نيز طی سخنانی گفت: منشور و طرح<br />
نهضت ملی- ميهنی در شرايطی ارائه شده است که کشور ما<br />
افغانستان در يک مرحله حساس تاريخی سياسی خود قرار<br />
گرفته است. تامين صلح و ثبات پايدار، دفاع از آزادی و<br />
دمکراسی، استقلال، تماميت ارضی، حاکميت ملی، وحدت ملی<br />
و بازسازی و رشد اقتصادی وظائف مشترک ملی و ميهنی می<br />
باشد که در برابر طيف وسيعی از ترقيخواهان کشور قرار<br />
دارد. تحقق اين آرمان های شريفانه از عهده هيچکدام از<br />
نيروها به تنهائی امکان پذير نيست. اين اجلاس نشان داد که ما<br />
همگام با چرخ تکامل تاريخ رشد می کنيم. از سطح بسيار<br />
ابتدای مبارزه آهسته، آهسته ولی با گام های متين و استوار<br />
وارد مرحله بعدی می شويم. در اين <strong>راه</strong> دشوار عوامل متعدد<br />
مثبت و منفی موجود است. يکی از عوامل نامساعد همانا<br />
اينست که ما در مهاجرت، غربت و دربدری زندگی می کنيم.<br />
هر نوع بدبختی قابل تحمل است، ليکن بی وطنی بزرگترين<br />
بدبختی است. بی وطنی، زندگی در ذلت و حقارت است. اين<br />
بزرگترين نامساعدی شرايط است.<br />
براي بعضيها شكست پايان آار است، ناميدي است،<br />
مرگ است و مايوسي است. اما درسياست همان قسمي آه<br />
پيروزي وجود دارد، شكست نيز وجود دارد. ما درشكست به<br />
پا ميايستيم، دوباره بر ميخيزيم و به پيش ميرويم. عوامل<br />
مساعدي هم براي ما وجود دارد، از جمله همين که شما يک نيروی<br />
عظيم سياسی و جانشين و رزرو ملی برای کشور ما افغانستان.<br />
"
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
17<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
»<br />
-<br />
روزنامه ياس نو، درآستانه انتخابات مجلس هفتم و در اوج<br />
تحصن اعتراضی نمايندگان مجلس مصاحبه ای با محمد علی<br />
عموئی دبير و عضو هيات سياسی وقت حزب <strong>توده</strong> ايران(تا<br />
مقطع يورش به حزب در سال 1361)، درتهران انجام داد. در<br />
اين مصاحبه نقطه نظراتی پيرامون مجلس و تحصن و روند<br />
سرد انتخابات آينده مجلس، درکنار نظرات و ديدگاه هائی<br />
پيرامون اصل اصلاحات و نقطه ضعف اصلاحات و اصلاح<br />
طلبان درون حاکميت مطرح شد. با توجه به پايان انتخابات<br />
مجلس هفتم، از مصاحبه مورد بحث، آن نکات مربوط به<br />
تحصن نمايندگان و انتخابات را حذف کرده و آنچه را جنبه<br />
تحليلی و نگاه به آينده اصلاحات در ايران دارد را برگزيده ايم<br />
که در زير می خوانيد. تنها برخی افعال را در اين خلاصه<br />
سازی تغيير داده و به روز کرده ايم.<br />
محمد علی عموئی:<br />
سازماندهی<br />
مردم پراکنده<br />
آنچه از دست رفت و آنچه<br />
دوباره بايد بدست آيد<br />
76 و<br />
«<br />
»<br />
واقعيت اين است که پس از انتخابات خرداد<br />
روی کار آمدن آقای سيد محمد خاتمی و هم چنين پس از<br />
انتخابات برای مجلس ششم فضای عمومی جامعه ايران پتانسيل<br />
جديدی را برای اصلاحات ف<strong>راه</strong>م آورده بود. شورو التهاب<br />
مردم و کثرت عد دی مشارکت کنندگان در انتخابات همه<br />
حکايت از اشتياق و علاقه وافر مردم و رای دهندگان برای<br />
رفع کاستی ها و بهبود بخشيد ن به شرايط دشوار سياسی<br />
اقتصادی و اجتماعی کشور داشت. به گمان من آقای رئيس<br />
جمهور و هم چنين نمايندگان اصلاح طلب در مجلس شورای<br />
اسلامی به بهترين وجهی می توانستند از اين پتانسيل عظيم<br />
استفاده کنند. با کمال تاسف مراد برخی از اصلاح طلبان از لفظ<br />
مردم با آنچه که معمولا از مردم مراد می شود متفاوت<br />
بود .آنها مردم را فقط در روز انتخابات ودر کنار صندوق های<br />
رای می ديدند و در فاصله دو انتخابات مردم بکلی فراموش می<br />
شوند. اين در حالی بود که تقسيم قوا در کشور ما چنان است که<br />
اصلاح طلبان با وجود کثرت عددی شان در مجلس شورا<br />
توانايی پيش برد نظراتشا ن را در مقابل تصميمات شورای<br />
نگهبان وديگر نهادهای غير انتخابی نيافتند.اينان بدون تکيه به<br />
رای دهندگانی که آنها را به مجلس فرستاده بودند، خواستار<br />
انجام پاره ای اصلاحات شدند وبا توجه به توازن قوای موجود<br />
بدون ترديد هر جا نظرات و مصوبات اينها با مصالح، منافع<br />
ونظرات مخالفانشان رودررو بود با سدی مواجه شدند که برای<br />
آنها غير قابل عبور بود. به همين علت ، ما شاهد اين هستيم که<br />
برغم آنکه در دوره انجام اصلاحات فضای عمومی جامعه<br />
ايران بهبود نسبی پيدا کرد، ولی آنچه از اصلاح طلبان انتظار<br />
ميرفت عملی نشد و نشانه آنهم در واقع همين سر خوردگی<br />
واحساس نا اميدی است که در مردم، در قبال اصلاح طلبان<br />
بوجود آمد.<br />
واقعيت اين است، که امروز نگاه مردم نسبت به آنچه<br />
در کشور می گذرد، يک نگاه- بی تفاوتی ناشی از عملکرد<br />
مخالفان اصلاحات و نيز اصلاح طلبان است. البته عده ای می<br />
گويند که اصلاح طلبان وعده دادند و نخواستند کاری کنند وعده<br />
ای ديگر تاکيد دارند که آنها به لحاظ موانع ومخالفت هايی که<br />
مخالفان اصلاحات در قبال مصوبات آنها انجام دادند نتوانستند<br />
کاری کنند؛ اما به هر جهت ، اصلاح طلبان در يک نقطه<br />
حساس تاريخی قرار گرفتند.<br />
واقعيت اين است که نظام حکومتی و سياسی کشور<br />
سالهاست که به لحاظ مشکلات ساختاری به ناکارآمدی غريبی<br />
گرفتار آمده است. دو گانگی قدرت درارکان اصلی حاکميت،<br />
هر گونه اقدام اصلاحی را که پاسخگوی کليه مطالبات بر حق<br />
و انباشته شده مردم بوده، با ناکامی مواجه ساخته است.<br />
جمهوريت که رکن اساسی آن رای مردم از طريق<br />
انتخابات نمايندگان مستقيم آنها معنا می يابد بکلی ناديده گرفته<br />
شده و اينک از آن پيکری نحيف و رنگ باخته باقی مانده است.<br />
من بارها به اين مطلب اشاره کرده ام که اساس جمهوريت تکيه<br />
برآرای مستقيم مردم است. اين درحالی است که بارها در کلام<br />
مسئولان بلند مرتبه هم به نقل از رهبر فقيد انقلاب عباراتی نقل<br />
می شود مبنی بر اينکه ميزان را ی ملت است، يا "مجلس در<br />
راس امور است" که اين همه در واقع نشانگر اعتبار اصلی<br />
آرای مستقيم مردم است. اما انتخابات مستقيم اکنون تبديل شده<br />
به انتخابات دومرحله ای، که در همين انتخابات مجلس هفتم<br />
همگان شاهد آن بودند و اين چيزی است بکلی مغايرت با قانون<br />
اساسی و روح جمهوريت.<br />
گرچه در اين شرايط نقد و انتقاد عملکرد اصلاح<br />
طلبان را چندان جايز نمی دانم و فکر ميکنم بايستی به فکر <strong>راه</strong><br />
حلی برای مشکل بود، با اين حال معتقدم بسياری از اصلاح<br />
طلبانی که دراين سالهای اخير دست به کوششی زده اند تا<br />
خونی تازه در اين پيکر جاری کنند با عقب نشينی های مکرر<br />
در مواجه با سرسختی مخالفان اصلاحات و نهادهای انتصابی<br />
نتوانستند و يا نخواستند گرهی از اين کار فروبسته بگشايند. به<br />
جرئت می توان ادعا کرد که همين مردمی که با آن شور و<br />
نشاط در انتخابات گذشته اعم از انتخابات رياست جمهوری يا<br />
مجلس، مشارکتی مثال زدنی داشتند، در انتخابات مجلس هفتم<br />
نااميد از هرگونه اثر بخشی آرای خود بودند و آشکارا روی<br />
گردان حضور در برابر صندوق های رای شدند.<br />
مردم از هرگونه مقاومت مدنی در مقابل سرسختی<br />
های مخالفان اصلاحات ، خوشحال می شوند، اما بروز آشکار<br />
اين تائيد و حمايت به علت نبود نهادهای دمکراتيک، احزاب و<br />
سازمان های مردمی ممکن نيست و اين عملا مانع از تجلی<br />
پشتيبانی و تائيد چشم گير مردم از اصلاح طلبان شد. <strong>توده</strong> مردم<br />
سازمان نيافته هرگز نمی توانند مطالبات و احساسات خود را به<br />
سامان کنند، به نمايش بگذارند و اين ثمره فرصت سوزيهای
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
18<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
است که در چند سال اخير در کارنامه حرکت اصلاحات به<br />
ثبت رسيده است. اين يکی از انتقادات جدی نسبت به عملکرد<br />
اصلاح طلبان است.<br />
وقتی گفته می شود احزاب دراين کشور ريشه ندارند<br />
و سازمان نايافتگی مردم را به اين بهانه توجيه می کنند، بايد<br />
يادآوری کرد که بعداز انقلاب مشروطه واز يک قرن پيش،<br />
تشکل هايی در جهت ارائه نظرات وپيشنهادات و<strong>راه</strong>کارهايی<br />
به منظور بهبود شرايط اجتماعی، برای تحصيل حقوق اساسی<br />
مردم وجود داشته است. ما از صدر مشروطيت شاهد احزاب<br />
عدالت، عاميون واجتماعيون که باصطلاح امروزی سوسيال<br />
دموکرات هستند، حزب کمونيست ايران وحزب دموکرات و...<br />
بوده ايم. بعد از اينها در نتيجه کودتای سوم اسفند<br />
سرکوب شدند ولی باز فعاليت ها به اشکال مختلف ادامه<br />
پيداکرد، تا اينکه مجددا در سال 1310 در معرض سر کوب<br />
قرار گرفتند که دستگيری 53 نفر و محاکمه و زندان آنها<br />
دراين دوره شاخص است. با پايان گرفتن دوران ديکتاتوری<br />
رضا خان وآغاز مرحله نوينی در جامعه ايران پس از شهريور<br />
فعاليت حزبی، تشکيلاتی، به نحو گسترده ای در دهه<br />
و تا آغاز کودتای ننگين 28 مرداد ادامه داشت. تحزب در<br />
سطح بسيار گسترده ای طی اين دهه در برگيرنده بسياری از<br />
مردم علاقمند به سر نوشتشان بود. حزب <strong>توده</strong> ايران، حزب<br />
دموکرات قوام السلطنه، حزب اراده ملی، حزب عدالت، حزب<br />
ايران، حزب مردم ايران، حزب ملت ايران، پان ايرانيستها،<br />
سومکايی ها وسر انجام جبهه ملی ايران که در برگيرنده<br />
بسياری از احزاب ملی گرا بود. اينها همه نشانگر فعاليت<br />
گسترده سازمانی درايران است. اتفاقا امرتحزب در ايران، ما<br />
را با ديگر کشورهای منطقه متمايز ميسازد. نبود معيارهای<br />
دموکراتيک و در نتيجه سرکوب احزاب در دوره هايی بوده<br />
است که امکان فعا ليت باقی نگذاشتند. سر کوب و حتا امحاء<br />
فيزيکی فعالان سياسی همواره <strong>راه</strong> را بر فعاليت حزبی<br />
وتشکيلاتی درجامعه ايران بسته است. ما در تمام دوران<br />
تاريخی خودمان حتا پس از انقلاب هم شاهد اين رويداد بوده<br />
ايم. در سالهای اول انقلاب هم، عرصه فعاليت سياسی<br />
وتشکيلاتی نسبتا گسترده بود. صرف نظر از اشتباهاتی که<br />
اينجا يا آنجا توسط سازمانها واحزاب سياسی رخ داد، اما<br />
سرکوب اين احزاب و حذف کامل آنها حتا بصورت حذف<br />
فيزيکی، نشانه نبود شرايط تحزب نيست ويا نشانه نبود سابقه<br />
تاريخ فعاليت سازمانی درايران نيست. اگر عده ای بر اين امر<br />
تکيه می کنند، به گمان من اين به لحاظ نگرشی است که اصولا<br />
نسبت به مردم دارند. از نظر آنها مردم يعنی حضور در پای<br />
صندوق های رای.<br />
اصلاح طلبانی که به اعتراف خود 30 درصد از<br />
قدرت را در اختيار داشتند، بايد می دانستند که يگانه پشتيبان و<br />
منشا قدرت آنان، همان مردمی هستند که بايد متشکل می شدند.<br />
همان ها که با رای خويش آنان را به حاکميت بردند. متاسفانه<br />
اصلاح طلبان هيچ کوششی در جهت سازماندهی هواداران<br />
خويش بعمل نيآوردند. آنها می توانستند همان ستاد های<br />
انتخاباتی خود را پس از بر گزاری انتخابات، بصورت هسته<br />
های نخستين سازماندهی هواداران خويش در آورند که اين کار<br />
را نکردند.<br />
ما به اتخاذ يک استراتژی نسبتا دراز مدت برای<br />
عملی ساختن اصلاحاتی در قانون اساسی که می تواند<br />
بصورت متمم صورت گيرد که البته در تاريخ کشور ما هم<br />
بيسابقه نيست) نيازمنديم. مقاومت های مدنی، برای رفع کاستی<br />
های موجود در قانون اساسی نتيجه بخش خواهد بود اگر مردم<br />
را بتوان بموجب اين استراتژی بسيج کرد. اساسأ ما به<br />
<strong>راه</strong>کاری فراتر از مسأله انتخاب يا عدم انتخاب اين يا آن فرد<br />
نيازمنديم.<br />
حالا ديگر سخن بر سر اين نيست که چه کسی نماينده<br />
بشود و يا چه کسی نماينده نشود،مساله ديگر از رد صلاحيت و<br />
نمايندگی مجلس گذشته است. مسئله رد صلاحيت مردم است.<br />
مسأله اصلی که بايد برای آن چاره انديشی کرد اکنون عبارت<br />
است از تعيين حق سرنوشت مردم. يعنی مردم آزادانه وعادلانه<br />
توانايی اين را داشته باشند که از حق خودشان برای تعيين<br />
سرنوشتشان به درستی استفاده بکنند. اساسا مسئله انتخابات<br />
آزاد، آغاز يک کار دمکراتيک است. مقاومت مدنی اهدافی<br />
فراتر از مسئله رد صلاحيت های نمايندگان مجلس بايد داشته<br />
باشد.<br />
آنچه اصولا در برنامه اصلاح طلبی بايد بکنجد<br />
محدود به انتخابات ديگر نيست. قبلا هم اشاره کردم که اصلاح<br />
امور به معنای واقعی کلمه نيازمند تدوين استراتژی دراز مدتی<br />
است که تمام مبانی حقوقی لازم برای پی ريزی يک جامعه<br />
دمکراتيک را در نظر گرفته باشد.<br />
مردم ديگر تمايل زيادی برای شرکت در انتخابات<br />
ندارند. مردم به سودمندی انتخابات ديگراطمينان ندارند چرا؟<br />
براين که زمانی که اکثريت در مجلس از آن اصلاح طلبان بود<br />
مصوباتشان با وتو روبرو می شد. در بهترين شرايط، يعنی اگر<br />
مجلس هفتم هم دراختيار اصلاح طلبان قرارمی گرفت و حتی با<br />
حمايت گسترده مردم درانتخابات هم پيروز می شدند، تازه<br />
شرايط مجلس ششم پديد می آيد. در مجلس ششم لوايح دوگانه<br />
رئيس جمهور که به کلی فراموش شد. قانون مطبوعات آنچنان<br />
شد. قانون رفع تبعيض، قانون منع شکنجه، قانون جرم سياسی<br />
يعنی هر قانونی که واقعا بخشی از حقوق دمکراتيک<br />
مردم را حتی بخشی از حقوق مطرح در قانون اساسی را در<br />
بر داشت، با ناکامی مواجه شد.<br />
بنابراين، مسئله همانطور که اشاره کردم استراتژی<br />
بلند مدتی بر پايه سازماندهی مردم است. چون يگانه ابزار<br />
قدرت اصلاحات مردم هستند. مردم هم بصورت پراکنده تبديل<br />
به نيرو نخواهند شد. ولی در صورت تشکل و آموزش و برپايه<br />
برنامه های معين است. به گمان من <strong>راه</strong> کار، <strong>راه</strong> کار دراز<br />
مدتی است که سرانجام هم به نتيجه خواهد رسيد.<br />
)<br />
.....<br />
ياری خوانندگان<br />
دوستان گرامی فريد و آناهيد از برلين، کمک مالی<br />
شما برای تداوم انتشار <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> دريافت شد، دست شما را می<br />
فشاريم.<br />
از مونستر نيز ياری مالی که به ياد طبری ارسال شده<br />
بود دريافت شد. از اين دوستان نيز سپاسگزاريم.<br />
<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> به ياری علاقمندان و خريداران نشريه انتشار<br />
می يابد و هيچ منبع تامين کننده هزينه خود جز شما ندارد.<br />
1299<br />
1320<br />
20
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
19<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
پس از انتخابات مجلس هفتم، اين مصاحبه با راديو 24 ساعته صدای ايران که از لس آنجلس برنامه پخش می کند و روی شبکه<br />
جهانی اينترنت قابل دسترسی است با سردبير <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> انجام شده است. با توجه به فاصله انجام مصاحبه که انتشار آن تحولات<br />
ديگری نيز درايران روی داد، که بعنوان استدلال ها و حجت های مسائل مطرح شده در اين مصاحبه گنجانده شده است.<br />
پس از 7 سال مقاومت دربرابر جنبشی که نمی خواهد متوسل به خشونت شود<br />
کودتای مخملين<br />
هدف انتخابات فرمايشی مجلس هفتم<br />
خدابخشيان: سلسله گفتگوها ی با شما درباره تحولات ايران<br />
مدتی به تاخير افتاد. شنوندگان ما اغلب روی خط آمده و می<br />
پرسيدند، با شکست اصلاحات؛ مثل اين که آقای الهی هم<br />
شکست خورده و با پروبالی شکسته ديگر نمی تواند پرواز<br />
اصلاحات کند. واقعا اينطور است؟ دفتر اصلاحات بسته شده؟<br />
اگر به گفته شنوندگان ما، دفتر اصلاحات بسته شده شما چه<br />
چيز برای گفتن داريد؟<br />
<strong>راه</strong> <strong>توده</strong>: پيش از پاسخ به سئوال شما، اجازه بدهيد يک<br />
توضيحی درباره اين مقدمه ای که گفتيد بدهم و آن اينکه، چه<br />
کسی گفته اصلاحات شکست خورد و يا تمام شد و يا اصلاحات<br />
و اصلاح طلب ها از صحنه خارج شده اند که اگر، مثلا من هم<br />
طرفدار اصلاحات باشم کنار رفته و بقولی پروبالم شکسته است<br />
و حذف شده ام؟<br />
من و امثال من ممکن است حذف شويم، اما اصلاحات<br />
در جامعه ادامه خواهد يافت زيرا وابسته به طرفداران آن در<br />
داخل هم نيست، چه رسد به امثال بنده در خارج از کشور. به<br />
اين ترتيب، ما بحث را باز هم از اصلاحات شروع می کنيم و<br />
ضرورت آن.<br />
شما و شنوندگانتان اگر يک مرور کوتاه هم به حوادث<br />
روزهای پس از انتخابات و يا آستانه انتخابات مجلس هفتم بکنيد<br />
به آسانی متوجه می شويد که جوشش و خواست اجتماعی برای<br />
تحولات با شتاب و قدرت بيشتری درجامعه وجود دارد. شما<br />
درهمين اخبار بر می خوريد با شورش مردم و کارگران معدن<br />
در شهربابک کرمان، شورش مردم فيروز آباد فارس، شورش<br />
مردم در شهر اراک، شورش مردم که ديروز در فريدونکنار<br />
شروع شده و به اين شورش ها، اعتصاب و تحصن معلمين را<br />
اضافه کنيد، به تهديد کارگران به اعتصاب سراسری در<br />
اعتراض به حقوق پايه و شکست مذاکرات با شورای عالی کار<br />
درهمين زمينه توجه کنيد، به شادی انفجاری مردم در سراسر<br />
کردستان ايران به بهانه اعلام قبول خودمختاری در کردستان<br />
عراق و قبول زبان کردی بعنوان يکی از زبان های رسمی در<br />
اين کشور و حوادث کوچکتر و کم اهميت تری به نسبت به اين<br />
اخبار نگاهی بياندازيد، آنوقت متوجه می شويد که فشار جامعه<br />
به حاکميت برای عقب نشينی در برابر خواست تحولات نه تنها<br />
کم نشده بلکه افزايش هم يافته است. نه تنها افزايش يافته بلکه<br />
می خواهم بگويم صراحت و قاطعيت بيشتری هم به خود گرفته<br />
است، حتی تا حدودی جنبه های خشونت هم کم کم دارد به خود<br />
می گيرد. هم مراسم شام غريبان امسال در ميدان محسنی که<br />
جوان ها انصار و نيروی انتظامی را گيج و منگ کرده بودند و<br />
هم مراسم چهارشنبه سوری که بنظر من يک پيام آشکار را به<br />
هم<strong>راه</strong> خود داشت. هم بدليل شادی عمومی مردم و هم نوع مواد<br />
انفجاری و محترقه ای که مردم از آنها استفاده کردند. شما اگر<br />
در بعد از ظهر چهارشنبه سوری به تهران تلفن می کرديد،<br />
صدای انفجارهای مهيب نارنجک و ترقه اجازه نمی داد صدای<br />
ديگری را بشنويد. اين يک اعلام آمادگی بود، يک پيام خشن<br />
بود. حکومت می تواند باور نکند و يا به روی خودش نيآورد،<br />
اما ما که با فاصله از حکومت قرار داريم و تحولات جامعه را<br />
دنبال می کنيم موظفيم اين پيام های مردم را بگيريم و بشنويم و<br />
البته نگران هم باشيم. نگران از سرانجام و عواقب خيره سری<br />
حاکميت برای آينده ايران. می خواهم خدمت شما بگويم که پس<br />
از آن مخالفت خشنی که با اصلاحات شد، اکنون ما شاهديم که<br />
مردم دارند بيرون کشيدن سلاح های ديگری از غلاف را<br />
امتحان می کنند.<br />
آنها که از تمام شدن اصلاحات سخن می گويند، لابد<br />
از اول هم فکر کرده بودند اصلاحات با کروبی آمده بود و حالا<br />
با کروبی می رود و يا بالاتر از آن، انگار اصلاحات با مجلس<br />
آمده بود که حالا وقتی مجلس می افتد دست آنطرفی ها<br />
اصلاحات هم تمام می شود. شما در ماه های آينده شاهد خواهيد<br />
بود که تحولات خيلی سريع تر خواهد شد، گرچه نيروهای<br />
مخالف تحولات خيلی بی پرواتر و گستاخ تر هم جلوی مردم<br />
بايستند. انتخابات اخير نشان داد که درنهايت بی پروائی آنها می<br />
خواهند عمل بکنند زيرا <strong>راه</strong> حل ديگری برايشان باقی نمانده<br />
است. به همين دليل است که من می خواهم خدمت شما و<br />
شنوندگانتان بگويم که دراين انتخابات اخير، برخلاف هر<br />
انتخاباتی در هر کشور ديگری، درايران وضع برنده بسيار<br />
بدتر از بازنده است. زيرا آنکس که خود را برنده می داند<br />
روبروی مردم ايستاده و حالا ديگر مردم دقيق تر از گذشته می<br />
دانند با کی روبرو هستند. مردم می دانند چرا و با چه انگيزه<br />
ای تن به چنين رسوائی برای در آوردن مجلس از دست اصلاح<br />
طلب ها داده است. در نتيجه اجازه بدهيد اين بخش را تقريبا با<br />
همين اعتراض خودم تمام کنم و تاکيد کنم که نه جنبش<br />
اصلاحات عقب رفته و نه امثال من اگر طرفدار اصلاحات و<br />
تغييرات خيلی جدی در مملکت هستند کنار رفته اند.<br />
خدابخشيان: شما جزو معدود نيروهائی بوديد که پيش بينی<br />
پيروزی خاتمی در انتخابات سال 76 را کرديد و هميشه هم از<br />
او حمايت کرده ايد. حالا که او در برابر مردم ايستاد و اين<br />
انتخابات فرمايشی را برگزار کرد چه می گوئيد؟<br />
<strong>راه</strong> <strong>توده</strong>: ببينيد! ما هم مثل شما نمی دانيم آقای خاتمی به چه<br />
دليل تصميم گرفت انتخابات را برگزار کند. خود ايشان بايد<br />
توضيح بدهد و دلائل واقعی اش را بگويد. به تاريخ بگويد، به
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
20<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
دوستان و همکارانش بگويد وسرانجام هم به مردم ايران بايد<br />
توضيح بدهد که اين روش را چرا اتخاذ کرد. ما دلائل و<br />
استدلال های ايشان را نمی دانيم، اما بعنوان کسانی که مسائل<br />
جنبش را دنبال کرده اند و به آن علاقمند هستند و از طرفداران<br />
خيلی جدی رای به ايشان در دو انتخابات رياست جمهوری بوده<br />
اند حدس می زنيم که در آستانه انتخابات مجلس، اگر ايشان<br />
محکم تر می ايستاد باحتمال زياد ما وارد مرحله ديگری می<br />
شديم و حداقل به اين آسانی نمی توانستند مجلس هفتم را<br />
تصاحب کنند. البته هنوز هم نمی توانيم بگوئيم اين مجلس را<br />
برده و اوضاع را درچنگ خودشان دارد. هنوز <strong>راه</strong> درازی در<br />
پيش است. بهرحال ما دلائل و اطلاعات ايشان را نمی دانيم،<br />
اما جزو کسانی هستيم که معتقدند آقای خاتمی بايد می ايستاد و<br />
اين انتخابات را برگزار نمی کرد. البته در عمل هم شورای<br />
نگهبان برگزار کرد و فقط به اسم دولت تمام کرد. من می<br />
خواهم در همينجا بگويم که برخلاف نظراتی که پس از<br />
انتخابات طرفداران اصلاحات در مجلس و دولت بيان کرده و<br />
می کنند، حتی اگر اصلاح طلب ها را هم تائيد صلاحيت می<br />
کردند چندان تغييری در شمار شرکت کنندگان درانتخابات پيش<br />
نمی آمد. درحقيقت ما يک مرحله ای را پشت سر گذاشته ايم.<br />
يعنی مردم به اين نتيجه رسيده اند که تحول در جمهوری اسلام<br />
و خانه تکانی در حاکميت خيلی دشوارتر و عظيم تر از آنست<br />
که تنها با دراختيار داشتن مجلس بتوان آن را انجام داد. به<br />
همين دليل هم اگر شما دقت کرده و پيگيری کرده باشيد، در<br />
اطلاعيه شورای سردبيری و سياستگذاری <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> به مناسبت<br />
انتخابات مجلس هفتم، در آنجا بدون اينکه از اصطلاح "تحريم"<br />
استفاده شده باشد، تصريح شده که مردم مرحله تحريم انتخابات<br />
را پشت سر گذاشته اند و اين شعار که برخی سازمان های<br />
سياسی فکر می کنند خيلی شعار انقلابی و روزی است، ديگر<br />
شعار ديروزی است و کهنه شده است. مردم خود به خود در<br />
انتخابات شرکت نمی کنند، آنچه اکنون بايد بعنوان شعار مطرح<br />
کنيم مرحله پس از انتخابات است که از هم اکنون، يعنی پيش<br />
از انتخابات مجلس هفتم بايد آن را اعلام کرد و به استقبال<br />
دوران پس از انتخابات مجلس هفتم رفت. آن شعار همانطور که<br />
ما در اطلاعيه خودمان هم اعلام کرديم "برگزاری يک<br />
انتخابات آزاد در ايران" است. شعاری که می تواند متاثر از<br />
حوادث و موقعيت های پيش آمده روز به "همه پرسی" نيز فرا<br />
برويد. حتی آنها که در آستانه برگزاری انتخابات مسئله<br />
استعفای خاتمی را مطرح می کردند هم از جنبش عقب مانده<br />
بودند، زيرا اين نوع واکنش ها بسيار زودتر از اينها بايد<br />
صورت می گرفت و آن خواست ما برای سرباز زدن خاتمی از<br />
برگزاری انتخابات فرمايشی در حقيقت آغاز مقاومت و<br />
ايستادگی بود نه استعفا و کنار رفتن. البته اين مقاومت هم تا<br />
حدودی دير شده بود. مردم عزم داشتند در انتخابات شرکت<br />
نکنند. آن استعفا شايد عرصه را بر جناح راست تنگ می کرد<br />
و سرآغازی می شد برای تعيين تکليف در حاکميت.<br />
به اين ترتيب می خواهم بگويم شعار ديروز قبل از<br />
انتخابات و امروز بعد از انتخابات همچنان "انتخابات آزاد"<br />
است. اين انتخابات آزاد هم الزاماتی دارد که از جمله آنها<br />
آزادی فعاليت سياسی احزاب، آزادی مطبوعات و تامين امنيت<br />
فعاليت سياسی درجامعه است. تصور ما اينست که مقاومتی که<br />
کردند و حالا چاره ای هم ندارند جز ادامه آن، طبعا جامعه<br />
ايران را می برند به سمت يک همه پرسی "آری" و يا "نه".<br />
اين همه پرسی چگونه مطرح خواهد شد، چه شرايطی خواهد<br />
داشت و چه نتيجه ای می تواند از آن بيرون بيآيد، خودش يک<br />
مبحث ديگری است که اميدوارم در يک برنامه ديگر و يک<br />
فرصت ديگر درباره آن با هم بتوانيم صحبت کنيم. امروز بحث<br />
بر سر شعار اين مرحله از جنبش است. ضمنا اينطور هم نبايد<br />
فکر کرد که ما وارد يک فاز و مرحله طولانی شده ايم. خير<br />
شتاب حوادث زياد است و به همين دليل هم گفتم که هنوز<br />
سرانجام مجلس هفتم هم روشن نيست. به تاريخ نگاه کنيد. مگر<br />
مصدق انتخابات مجلس هفدهم را برگزار نکرد و مگر در<br />
همان مجلس دربار شاهنشاهی نتوانست عوامل خود را با تقلب<br />
از صندوق ها در آورده و به مجلس بفرستد؟ و مگر مصدق<br />
همان مجلس هفدهم را که خودش انتخابات آن را برگزار کرده<br />
بود منحل اعلام نکرد و اعلام رفراندوم برای محدود کردن<br />
اختيارات شاه و دربار نکرد؟<br />
بايد ديد چه شرايطی در منطقه و چه شرايطی در<br />
ايران پيش خواهد آمد، تحولات چه سمت و سوئی خواهد يافت<br />
تا تکليف مجلس هم مثل بقيه ارگان های جمهوری اسلامی در<br />
سير اين تحولات روشن شود. تازه همين ترکيبی که به مجلس<br />
برده اند هم معلوم نيست در سر پيچ تحولات اجتماعی چه<br />
مواضعی اتخاذ خواهد کرد و کارش به کجا خواهد انجاميد. شما<br />
به تاريخ مراجعه کنيد. چه کسی در سال 55 تصور می کرد<br />
مجلس شاهنشاهی در سال 57 به کانون افشاگری درباره نظام<br />
شاهنشاهی تبديل شود و امثال بنی احمد نماينده تبريز در آن پيدا<br />
شود؟ اما ديديم که شد. بنابراين بايد ديد وضع تحولات درجامعه<br />
چه سمت و سوئی به خودش می گيرد، جنبش چه اشکالی به<br />
خودش می گيرد. گاهی هم ممکن حوادث چنان سمت و سوئی<br />
به خود بگيرد که هم<strong>راه</strong>ی مجلس با مردم هم ديگر دردی را<br />
دوا نکند، همانطور که هم<strong>راه</strong>ی مجلس شاهنشاهی با جنبش<br />
اجتماعی سال 57 ديگر دير شده بود و مردم کل نظام را ديگر<br />
نمی خواستند و کار از هم<strong>راه</strong>ی و اصلاحات و تحولات و عقب<br />
نشينی های اينچنينی گذشته بود.<br />
خدابخشيان: اما يادمان باشد که بهرحال 50 در صد رای پشت<br />
مجلس هفتم است و مخالفان رفرم توانستند با اين رای مجلس را<br />
ببرند.<br />
حاصل سنگين ترين و وسيع ترين تبليغات تلويزيون<br />
برای شرکت درانتخابات چه بود؟<br />
<strong>راه</strong> <strong>توده</strong>: شنوندگان شما حتما می دانند و شما هم بی شک می<br />
دانيد، اما مرور و تکرار آن شايد در اين گفتگو هم لازم باشد.<br />
شما ببينيد! سنگين ترين تبليغات برای شرکت مردم در انتخابات<br />
مجلس هفتم سازمان داده شد. چنين تبليغی تاکنون در جمهوری<br />
اسلامی صورت نگرفته بود. تلويزيون کاری نماند که نکرده<br />
باشد. از سرود ياردبستانی تا سرودهای اول انقلاب، از بالازدن<br />
روسری گويندگان و مجريان تلويريون تا لبخندهائی که تا زير<br />
گوش ادامه داشت. هر دروغ و وعده ای که شما تصورش را<br />
بکنيد پخش کردند، اصلاح طلب شدند، آزاديخواه شدند، طرفدار<br />
ماهواره شدند و از طرف ديگر انواع فشارهای امنيتی را در<br />
مدارس و دانشگاه ها و ادارات به مردم وارد آوردند و آن ها را<br />
از شرکت نکردن در انتخابات و نداشتن مهر رای ترساندند، بن<br />
زيارتی در مساجد دادند، وعده زمين دادند، حتی پول نقد تقسيم<br />
کردند که حالا افتضاحش بالا آمده و خودشان در کيهان تهران<br />
نوشتند پول ها تقلبی بوده است. آنچنان خطر حمله نظامی و<br />
هوائی به ايران را در بوق کرده بودند که گوئی هواپيماهای<br />
امريکا در آسمان تهران اند و اگر مردم بروند رای بدهند آنها<br />
بمب نمی اندازند. خب! زير اين فشار و تهديد سنگين تبليغاتی و<br />
امنيتی و مالی از صندوق ها چه بيرون آمد؟
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
21<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
حتی عليرغم همه تقلب ها و صندوق سازی ها و رای<br />
شماری های ناظران شورای نگهبان 51 در صد مردم در کل<br />
کشور در انتخابات شرکت نکردند. در شهرهای بزرگی مثل<br />
تهران که اين رقم به 70 در صد رسيد.<br />
از 49 و يا 50 در صدی هم که می گويند در<br />
انتخابات شرکت کردند 15 درصد رای باطل و سفيد داده اند<br />
که طبعا شمارش نشده است. اين می شود يعنی<br />
در صد مردم بی اعتنا به همه فشارها و تبليغات شبانه روزی،<br />
آگاهانه درانتخابات شرکت نکردند. حالا بگذريم که تازه<br />
درصد اين آراء هم مال مستقل ها و مدعيان طرفداری از<br />
اصلاحات و متاثر از مسائل قومی و قبيله ای بوده است. به اين<br />
ترتيب جناح راست و قبضه کننده مجلس شايد 15 در صد رای<br />
آورده باشد.<br />
اين آمار اکنون در برابر ماست، حالا آيت االله مشگينی<br />
بگويد معجزه شد، شورای نگهبان مدعی حماسه پرشور شود و<br />
رهبر آن را انتخابات شورانگيز توصيف کند. اين حرف ها<br />
برای آن ها که در موسسات بزرگ استراتژيک سياست جهانی<br />
نشسته اند و با آمار و ارقام و ارزيابی های روانی- اجتماعی<br />
کار دارند و نه با ادعاهای رهبران کشورها، آنها چه نتيجه ای<br />
از اين انتخابات می گيرند؟ جز اين که مشروعيت حکومت تمام<br />
شده و حاکميت 15 درصدی برقرار است و در کدام کشور<br />
جهان وقتی حاکميتی متکی به 15 در صد اقبال و رای<br />
اجتماعی است تن به آزادی و حقوق بشر داده که حاکميت<br />
درايران بدهد. هميشه وقتی حکومت ها در اين موقعيت سقوط<br />
مشروعيت و مخالفت عمومی قرار می گيرند برای بقای خود<br />
هيچ چاره ای جز توسل به خشونت و سرکوب و ترساندن<br />
مخالفان ندارند، والا اگر – 80 درصد مردم يک کشوری<br />
پشت حکومتشان قرار گرفته باشند ديگر چه ترسی از آزادی<br />
وجود دارد؟ اين آزادی که عملا آزادی همان<br />
می شود!<br />
به اين ترتيب مردم که می دانند رای نداده اند، تعيين<br />
کنندگان سياست جهانی هم که می دانند در ايران چه اتفاقی<br />
افتاده است و حتی در رسيدن کار به اينجا دست هم داشته اند،<br />
من و شما اگر در آن موسسات تعيين سياست جهانی نشسته<br />
بوديم چه فکری می کرديم؟ جز اينکه وقت تشديد همه جانبه<br />
فشار به حاکميت فرار رسيده است؟ اين فشار را به گونه ای<br />
سازمان خواهند داد که قطعا بسود منافع اقتصادی و سياسی<br />
شان باشد. يعنی ابتدا امتيازهای پياپی اقتصادی و سياسی از<br />
حاکميت بی پشتوانه خواهند گرفت و سپس برای جلب رضايت<br />
افکار عمومی به جان آمده، اين حاکميت را با حاکميت ديگری<br />
که رنگ و لعاب ديگری دارد عوض می کنند تا هم مردم فکر<br />
کنند تحول مهمی اتفاق افتاده و هم کارگزاران مستقيم تر<br />
خودشان مصدر امور شوند. هرچه آقايان فکر کنند با دادن<br />
امتيازهای بيشتری جلب حمايت جهانی خواهند کرد، بيشتر<br />
دوشيده شده و بيشتر در جامعه منزوی می شوند و سرانجام نيز<br />
منزل را بايد واگذارند. اين طبيعی ترين و آشکارترين نتيجه<br />
ايست که از انتخابات مجلس هفتم می توان گرفت.<br />
حال برای امريکا و يا کشورهای بزرگ اروپائی می<br />
ماند اين که چه کنند تا همه اتفاقات با کمترين هزينه به سودشان<br />
تمام شود.<br />
65<br />
20<br />
35 درصد.<br />
80 70- در صد<br />
70<br />
برگرديم به داخل کشور و ببينيم همزمان با همين<br />
انتخابات و بعد از آن وضع چگونه بوده است. شما نگاه کنيد!<br />
قانون اساسی در عراق تصويب شده و فقط يک جمله نوشته اند<br />
زبان کردی هم جزو زبان های رسمی عراق است و<br />
خودمختاری کردهای عراق هم پذيرفته شده. در سراسر<br />
کردستان ايران انفجار شادی صورت گرفت. در ايرانشهر که<br />
اکثريت آن اهل تسنن هستند نامه نوشته اند به تهران که اگر<br />
نماينده ای را که شورای نگهبان از صندوق در آورده به مجلس<br />
بفرستند روحانيون اهل تسنن و مردم اعلام خواهند کرد که او<br />
نماينده مردم نيست. همان کاری که در فريدون کنار شد، در<br />
فيروز آباد فارس شد، در اراک شد. اين از واکنش نسبت به<br />
انتخابات تقلبی، آن از اعتصاب معلمين مدارس، آن از شورش<br />
کارگران کرسنه در شهربابک کرمان و آن هم از باصطلاح<br />
شادی و در واقع تظاهرات مردم کردستان برای خودمختاری<br />
خودشان. روی اين جوشش عمومی جامعه آمده اند يک مجلس<br />
15 درصدی را سوار کرده اند.<br />
می گويند با اين مجلس می خواهند اصلاحات<br />
اقتصادی کنند و اصلا جامعه نيازمند اصلاحات سياسی نيست،<br />
بلکه اصلاحات اقتصادی می خواهد، از غارت و دزدی و<br />
رشوه و نابرابر و فقر خسته است.<br />
بسيار خوب. حالا برويم به سراغ همين مجلس. ابتدا<br />
بايد ببينيم و دقت کنيم که اين مجلس مرکب از نمايندگان سياسی<br />
کدام طيف از حاکميت است و اين طيف چه طيفی از چه طبقه<br />
ايست و آيا آنها که بعنوان نماينده مردم رفته اند به مجلس هفتم<br />
امکان و توان و اختيار پاسخگوئی به اين بحران و خواست<br />
عمومی جامعه را دارند؟ حتی کوچکترين اختيار و توانی برای<br />
تحقق شعارهائی که دادند و براساس آنها 15 درصد رای<br />
آوردند را دارند؟<br />
آنها که سياست های استراتژيک برای جهان تنظيم يم<br />
کنند به کشف معجزه مشگينی و رجزخوانی های<br />
جنتی کاری ندارند. نتيجه خودشان را از انتخابات<br />
ايران گرفته اند.<br />
ليست شورای نگهبان و بيت رهبری که با<br />
رای از صندوق ها در آمده، نماينده همان هائی است که در<br />
مجمع مصلحت، در شورای نگهبان، در مجلس خبرگان و<br />
نهادهای کليدی ديگری نظير آن نشسته اند و رهبر هم سخنگوی<br />
آنهاست. يعنی اينها بنيادهای بزرگ مالی نظير بنياد نبوت که<br />
سرمايه اصلی و هيات مديره آن، آيت االله يزدی، آيت االله جنتی<br />
و هاشمی رفسنجانی هستند، بنياد کوثر که متعلق به آيت االله<br />
امامی کاشانی عضو شورای نگهبان و امام جمعه موقت تهران<br />
است، بنياد رسالت که در واقع تراست اقتصادی جامعه<br />
روحانيت مبارز تهران است، بنياد مستعضعفان که هر کدام از<br />
بنيادهای مهم اقتصادی سهمی در آن دارند، بنياد الزهرا، بنياد<br />
اميرالمومنين در قم، آستانقدس در مشهد، کميته امداد موتلفه<br />
اسلامی، سازمان تبليغات اسلامی، سازمان اقتصاد اسلامی،<br />
صندوق های قرض الحسنه، سازمان صنايع نظامی، شرکت<br />
های تجاری وابسته به آقايان و خلاصه، مجلس هفتم و<br />
نمايندگانش اين مجموعه را نمايندگی خواهند کرد. يعنی مجلس<br />
هم می شود ادامه شورای نگهبان و مجمع تشخيص مصلحت و<br />
مجلس خبرگان. اين يعنی حکومت يکپارچه ای که آقايان در<br />
نظر دارند. حالا چگونه چنين ترکيبی، چنين نمايندگانی و چنين<br />
وابستگی می تواند مبتکر اصلاحات اقتصادی در ايران شود و<br />
به زعم رهبر اصلاحات چينی و بقول پدر عروسش که آقای<br />
حداد عادل باشد اقتصاد مدل ژاپنی را می توانند در ايران پياده<br />
کنند؟ اين ترکيب می تواند برای تعديل غارت و تقسيم ثروت در<br />
کشور گام بردارد؟ اين يک شوخی مشمئز کننده است. اينها در<br />
ليست قرار گرفته اند که بروند مجلس و از همين وضع موجود<br />
حمايت کنند. آنها را برده اند به مجلس که از اسکله های قاچاق<br />
15 درصد
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
22<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
کالا و طرفداران بريدن زبان و شکستن قلم کسانی که به اين<br />
وضع اعتراض دارند دفاع کنند.<br />
بنابراين، چنين مجلسی از همان ابتدای کار با ماهيتش<br />
بعنوان مجلس نمايندگان مردم- که نيستند- و با شعارهائی که<br />
داده در تضاد است و اگر کار به کشاکش و دسته بندی هم در<br />
مجلس کشيده شود اين دسته بندی در بيرون مجلس ميان همين<br />
بنيادها و بر سر غارت بيشتر و رقابت با هم ادامه خواهد يافت<br />
و يا بوده و در مجلس منعکس خواهد شد، همچنان که اگر کار<br />
در کشور به يک انفجار اجتماعی بکشد چنين دسته بندی هائی،<br />
حداقل بصورت نمايشی مانند زمان شاه در سال<br />
خواهد گرفت.<br />
آقای توکلی قرار است عليه بنياد رسالت که خودش از<br />
بنيانگذاران آن بوده قيام کند؟ يا آقای باهنر؟<br />
به اين ترتيب ما با مجلسی و نمايندگانی روبرو هستيم<br />
که وابسته به اين بنيادهاست و اين بنيادها هم با همه شگردهائی<br />
که بکار گرفتند 15 در صد رای در صندوق ها داشته اند.<br />
حالا می رسيم به آن نکته گرهی که از نظر ما ريشه<br />
اصلاحات، ريشه جنبش کنونی و ريشه هر تحول ديگری در<br />
ايران به آن وابسته است. يعنی تضاد 75 در صد جامعه ايران<br />
با 15 درصدی که هرچه زمان می گذرد از آن کم شده و به<br />
75 در صد اضافه خواهد شد. بحث بر سر آن نظام غارتگری<br />
است که نمی خواهد به مردم پاسخگو باشد و مردم آزادی را<br />
برای اعتراض به آن می خواهند، برای افشاگری درباره آن می<br />
خواهند. به اين ترتيب آزادی و اختناق نيز روبروی هم قرار<br />
گرفته اند. آنها با شعار اصلاحات اقتصادی به جنگ مجلس<br />
ششم رفتند و با شعار آزادی ماهواره به مجلس هفتم آمده اند،<br />
اما نه در اولی صادق بودند و نه در دومی و تازه اگر هم در<br />
دومی صادق باشند و به آن عمل هم بکنند، پاسخ اکثريت جامعه<br />
را نداده اند. اکثريت جامعه با آن بنيادهائی که برايتان برخی از<br />
آنها را بر شمردم مسئله دارد و طبعا با نمايندگانش که در<br />
ارگان هائی مثل مجمع تشخيص مصلحت، شورای نگهبان،<br />
خبرگان، شورای فرماندهی سپاه و ديگر نهادها نشسته اند.<br />
اگر اينگونه به مسئله جنبش اصلاحات نگاه کنيد،<br />
آنوقت مانند من که با شما صحبت می کنم به آينده اصلاحات و<br />
اجتناب ناپذير بودن تغييرات در ايران اميدوار می شويد، زيرا<br />
اين جنبش يک طبقه و قشر حاکم را می خواهد به زير بکشد و<br />
تا به زير نکشد هم تحولی در جامعه صورت نگرفته است.<br />
بحث بر سر حسن و حسين در حاکميت نيست، بحث بر سر<br />
ديکتاتوری يک طبقه و يک قشر بر جامعه ايران است که روی<br />
نفت نشسته و تجارت را سيستم حاکم بر کشور کرده است.<br />
همانگونه که کارخانه خوابيده و می خوابد، اسکله های کالای<br />
قاچاق و غير قاچاق رونق می گيرد. بيکاری از اينجا سرچشمه<br />
می گيرد، همانطور که فحشا و اعتياد در جامعه از اينجا<br />
سرچشمه می گيرد. پايه اين تضاد عمده که در واقع تضاد مردم<br />
است با حاکميت، بر سر اين نيست که عمامه اين سفيد است و<br />
عمامه آن ديگری سياه و يا ريش اين بلند است و ريش آن<br />
ديگری کوتاه، حجاب اين کجه و يا حجاب آن يکی برتراست.<br />
اينها روی قضيه است، اصل همان است که گفتم و اتفاقا در<br />
همين انتخابات هم شما ديديد که برای حفظ قدرت همه اين<br />
حرف ها را رها کردند و در چهارشنبه سوری هم ديديد که<br />
خودشان آتش پرست تراز مردم و زرتشت شدند. تقلب در<br />
انتخابات که چيزی نيست، آنها وارد بزرگترين معاملات<br />
اقتصادی و سياسی در عرصه جهانی شدند تا موقعيت خودشان<br />
را حفظ کنند. به صغير و کبير و روحانی و غير روحانی<br />
مخالف تا آنجا که زورشان رسيد رحم نکردند و اگر زورشان<br />
برسد رحم هم نخواهند کرد. خود همين نشانه ها، يعنی اينکه<br />
دعوا بر سر چيز ديگری است و کاسه کوزه اش حجاب و ريش<br />
و ارزش های اسلامی است و سياهی لشکرش هم انصارحزب<br />
االله و لباس مشکی ها و لباس شخصی ها و از همين دارو دسته<br />
ها که اگر از سرخ جامگان و گارد مخصوص شاه عباس<br />
صفوی بگذريم، در دوران فاشيسم هيلتری با همين ماهيت<br />
درست شدند و در خدمت کارخانه داران و سرمايه داران وقت<br />
آلمان قرار گرفتند. سرمايه دارانی که برای مقابله با جنبش<br />
عظيم کارگری آلمان که می رفت تا بانی تحولات بزرگ دراين<br />
کشور شود هيلتر را با شعار سوسياليسم اما با مدل ناسيوناليستی<br />
آلمان سر کار آوردند تا هم مردم را با شعار سوسياليستی فريب<br />
بدهند و هم بحران اقتصادی را با جنگ حل کنند.<br />
خدابخشيان: به اين ترتيب شما می خواهيد بگوئيد امريکا از اين<br />
ضعف حاکميت استفاده کرده و با قدرت بيشتری جمهوری<br />
اسلامی را زير فشار خواهد گذاشت؟<br />
<strong>راه</strong> <strong>توده</strong>: آقای بوش برای منافع امريکا از موقعيتی که در<br />
ايران ف<strong>راه</strong>م آماده به سود خودش استفاده خواهد کرد. بحث ما<br />
با ديگرانی که امريکا را ناجی ايران می دانند همينجاست. اما<br />
در مجموع صحبت شما کاملا درست است. تعريف عجيبی که<br />
آقای بوش چند روز پيش از خانم عبادی بعنوان يک زن<br />
آزاديخواه و مسلمان کرد، پاسخ های منفی که کاخ سفيد در اين<br />
روزها به درخواست ها و پيام های آقايان برای برقراری<br />
مناسبات با امريکا داده، عملا يعنی همان نتيجه ای که قدرت<br />
های جهانی از انتخابات ايران گرفته اند. همانطور که تلويزيون<br />
العربيه دوبی، يعنی پايتخت تجاری ايران برای اولين بار با<br />
رضا پهلوی درباره بازگشت به ايران مصاحبه کرد. اصلا مهم<br />
نيست که ايشان در آن مصاحبه چه می گفت و يا اساسا حرف<br />
هائی که می زند اعتبار دارد و يا ندارد، بلکه نفس عمل، يعنی<br />
مصاحبه تلويزيون العربيه با ايشان خودش يک پيام آشکار است<br />
به اينکه حساب چندانی ديگر روی حاکميت جمهوری اسلامی<br />
نمی کنند. نفت ايران تمام نشده که محاسبه روی حاکميت ايران<br />
را فراموش کنند، بلکه اعتبار حاکميت سقوط کرده که چنين می<br />
کنند. 25 سال بود کشورهای کوچک خليج فارس چنين گامی<br />
را بر نمی داشتند واگر مصاحبه ای با امثال رضا پهلوی و يا<br />
خود وی پخش می کردند تکراری شبکه های بزرگ تلويزيونی<br />
جهان بود، اما حالا مستقيم خودشان اقدام می کنند. اين يک<br />
زيگنال است.<br />
خدابخشيان: يعنی شما می خواهيد بگوئيد، همچنان نسل جوان<br />
کشور شاهد اصلاحات خواهد بود. اگر چنين است، اين<br />
سرخوردگی اخير را چگونه توضيح می دهيد؟<br />
<strong>راه</strong> <strong>توده</strong>: من کاملا با شما موافقم که نسل جوان هميشه نقش<br />
بزرگی در تحولات ايران ايفاء کرده، همچنان که در تظاهرات<br />
و مقاومت های خيابانی انقلاب 57 ايفاء کرد، البته کم تجربگی<br />
جوان های انقلاب 57 را هم فراموش نکنيم، همانطور که<br />
سازمان نايافتگی مردم ايران در تحولات را نبايد فراموش کنيم.<br />
يعنی شما با سنديکاها، کارگران متشکل، زنان سازمان يافته و<br />
يا اتحاديه های کارمندی و کانون های دانشجوئی مسنجم در<br />
تحولات ايران روبرو نيستيد. بگذريم از اينکه با شتاب در ماه<br />
های قبل از انقلاب 57 کانون هائی بوجود آمدند و يا<br />
سنديکاهائی فعال شدند و يا شو<strong>راه</strong>ای اعتصاب تشکيل شد. اينها<br />
همه مقطعی و بقول معروف ضربه ای بود نه قديمی و دارای<br />
ريشه های قوی. به همين دليل هم بعد از انقلاب اين تشکل ها<br />
فورا آب شدند و رهبران استخوان داری هم نداشتند. اين مشکل<br />
57 شکل
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
23<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
اکنون هم هست و مخالفان تحولات و اصلاحات و حاکميت هم<br />
خيلی خوب اين را می داند و با قدرت جلوی آن را می گيرد تا<br />
چنين نشود، درعين حال که انسجام خودش را مرتب تقويت می<br />
کند. شايد اين کنگره های پياپی موتلفه اسلامی بهترين نمونه<br />
باشد. اما با همه اين تجربه تاريخی، می خواهم خدمت شما<br />
بگويم که اين نسل، پخته تر و با دانش تر و با تجربه تر از نسل<br />
انقلاب 57 است و همين طول کشيدن اصلاحات و به نتيجه<br />
نرسيد ظاهری و فوری آن مثل انقلاب هم يک فرصت را<br />
تجربه بيشتر شد.<br />
من از جمله کسانی بودم که به اقتضای علاقه و<br />
فعاليت هايی که داشتم در جريان انقلاب 57 بی وقفه به<br />
هرگوشه ای سر کشيدم. از بهشت زهرا تا ميدان فردوسی و<br />
دانشگاه تهران و از ميدان فوزيه سابق تا ميدان ژاله و خلاصه<br />
همه جا بودم و به محافل جمعی از آقايان ملی و ملی<br />
و روحانی شريفی مثل آيت االله طالقانی <strong>راه</strong> داشتم، شاهد شکل<br />
گيری شتابزده سازمان مجاهدين خلق پس از آزادی مسعود<br />
رجوی و خيابانی از زندان، در زيرزمين خانه حاج رضائی و<br />
از ميان جوانان کم سن و سال و نوجوان بودم و خيلی مشاهدات<br />
ديگر که جای بحث آن نيست. شعارهای مردم و شعارهای<br />
روی ديوارها را در يک دفترچه يادداشت کرده بودم. همان<br />
موقع، يعنی ماه ها پيش از سقوط نظام شاهنشاهی، ما در بين<br />
خودمان يک بحث جدی داشتيم و آن اينکه شکست و عقب<br />
نشينی برای اين بچه های 14- 15 ساله که با کفش کتانی از<br />
هر طرف خودشان را به مرکز تهران می رسانند نه ممکن و<br />
نه عملی است و قابل کنترل هم نيستند. از نظر ما در آن موقع<br />
خطر اين بی تجربگی و سن کم نيروی مهاجم انقلاب بود. اتفاقا<br />
پس از انقلاب هم ديديم که اين نيروی جوان چطور در دو صف<br />
قرار گرفتند و چه کردند. چه آنها که رفتند عضو کميته و سپاه<br />
شدند و چه آنها که رفتند حکومت شو<strong>راه</strong>ا در کردستان و<br />
ترکمنستان درست کنند و يا در خوزستان تمرين حکومت<br />
شورائی کردند و يا در تهران ميليشيای مجاهدين خلق شدند.<br />
ظرفيت اين ماجراجوئی ها و خشونت کاملا در همان زمان<br />
های پيش از انقلاب هم نمايان بود.<br />
درجريان تحولات کنونی کشور هم يک چنين وضعی<br />
تا حدودی وجود دارد، اما خوشبختانه سطح دانش و تجربه ای<br />
که نسل انقلاب به جامعه منتقل کرده و دوران رکود و<br />
فراموشی فاصله 28 مرداد تا بهمن 57 در جامعه بوجود نيآمده<br />
نقطه اميدی است که نسل جوان کنونی اشتباهات نسل جوان<br />
دوران انقلاب را نکند. اين اشاره را به آن دليل کردم که از<br />
شنوندگانتان خواهش کنم برای شناخت بيشتر جوانان و<br />
نوجوانان کنونی ايران و اطلاع از سطح اطلاعات عمومی آنها<br />
حوصله کنند و حداقل اين وبلاگ های داخل کشور را بخوانند.<br />
دهها وبلاگ درايران فعال است که لابلای آنها شما با خبر،<br />
گزارش، آگاهی و انواع مسائل اجتماعی آشنا می شويد. همين<br />
کنکاش به شما نشان خواهد داد که نسل جديد و جوان کشور چه<br />
تفاوت هائی با نسل دوران انقلاب دارد و آگاهی اجتماعی و<br />
تاريخی آن چقدر نسبت به نسل دوران انقلاب متفاوت است.<br />
نتيجه و تاثير حجم عظيم خاطرات و کتاب های تاريخ که<br />
درايران منتشر شده را شما در همين وبلاگ ها، در فعاليت<br />
انجمن های اسلامی، در بيانيه هائی که صادر می کنند و حتی<br />
در اختلافات و گروهبندی های دانشجوئی شما کشف می کنيد و<br />
با <strong>راه</strong> کارهائی آشنا می شويد که اين نسل در مقايسه با بی <strong>راه</strong><br />
حلی و ناصبوری نسل جوان دوران انقلاب پيدا کرده است.<br />
پارلمان دانشگاهی<br />
همين شعار و خواست تشکيل پارلمان دانشجوئی<br />
خودش يکی از مهم ترين بحث های دانشجوئی در کشور است<br />
که اغلب به آن توجه ريشه ای در خارج از کشور نشده است.<br />
همه فکر کرده اند آنها می خواهند يک پارلمان درکنار پارلمان<br />
و مجلس کشور درست کنند، درحاليکه اصلا اينطور نيست و<br />
ماجرا چيز ديگری است. اين پارلمان نيست که آنها می خواهند<br />
درست کنند، بلکه يک جبهه است که می خواهند رسميت بدهند<br />
در دانشگاه ها تا گروه های سياسی و تفکرات مختلف بتوانند<br />
مستقل فعاليت کنند. در اين 25 سال و زير فشار حکومت به<br />
هيچ گروهی جز انجمن اسلامی اجازه فعاليت در دانشگاه ها<br />
ندادند و حالا در درون انجمن های اسلامی انواع گرايش ها<br />
وتفکرات سياسی رشد کرده است. اين پيشنهاد پارلمان در واقع<br />
برای پالايش انجمن های اسلامی است تا واقعا اسلامی ها در<br />
انجمن ها بمانند و گرايش های ديگر گروه های خود را با هر<br />
نامی که ميخواهند تشکيل بدهند وهمه آنها در يک جبهه و يا در<br />
يک پارلمان سراسر در دانشگاه ها فعاليت کنند. يعنی ما با نام<br />
ديگری از اتحاديه تشکل های دانشجوئی سراسر کشور روبرو<br />
هستيم. زبان و کلام و اصطلاح ديگری. شما ببينيد چه حوادثی<br />
در کشور روی داده است و نسل جديد و جوان کشور چگونه<br />
يکديگر و انديشه های متفاوت را نه تنها پذيرفته بلکه <strong>راه</strong> کار<br />
برای همزيستی پيدا کرده است! هی اين آقای کديور می رود در<br />
دانشگاه ها سخنرانی می کند و ضمن انتقاد شديد از ولايت فقيه<br />
و اوضاع سياسی کشور، به دانشجويان توصيه می کند از اسلام<br />
دور نشويد و رفتارهای حکومتی باعث دور شدن شما از اسلام<br />
در انجمن های اسلامی نشود. ما توجه نمی کنيم و پيگيری نمی<br />
کنيم که انگيزه او از اين توصيه ها چيست و چه اتفاقی در<br />
انجمن های اسلامی افتاده و يا در شرف وقوع است که اين<br />
توصيه ها می شود و يا دفتر تحکيم وحدت چرا به دو شاخه<br />
اکثريت و اقليت تقسيم شده و يا چرا بسرعت بسيج دانشجوئی يا<br />
هسته های نيمه مسلح و يا وابسته به نيروهای مسلح را در<br />
دانشگاه ها سازمان داده اند تا جلوی رشد و شکل گيری تشکل<br />
های ديگر گرفته شود. اين فقط يک نمونه بود که خدمت شما و<br />
شنوندگانتان گفتم و هدفم اين بود که تفاوت ميزان آگاهی و<br />
تجربه اين نسل را با نسل دوران انقلاب يادآوری کرده باشم و<br />
ضمنا گفته باشم که خواست اصلاحات و فشار از پائين و از<br />
بطن جامعه برای تشکل يابی چقدر ريشه ايست.<br />
تاريخ و تجربه<br />
شما غافل نشويد از تاريخ و خاطراتی که درايران<br />
منتشر شده و بصورت وسيع اين نسل جديد آن را خوانده است.<br />
کجا در سال 57 اين طور تحقيقات و خاطرات دراختيار نسل<br />
ما بود؟ شما اين جلد سوم تاريخ شاه عباس مرحوم نصراالله<br />
فلسفی را بخوانيد. ببينيد چگونه روحانيون و حکومت دينی<br />
صفويه و شاه عباس و ساولوس مذهبی را به جامعه تشنه آگاهی<br />
و تشنه تاريخ گذشته معرفی کرده است. بنابراين، به اين نسل<br />
جديد که خواهان تحولات است، خواهان آگاهی جهانی است،<br />
روز به روز مسلط تر می شود به گذشته تاريخی خود، گرايش<br />
های ملی پيدا کرده، گرايش های عدالتخواهانه پيدا کرده،<br />
دگرانديش های جديد مملکت شده اند، به اين نسل اعتماد کنيم،<br />
که البته اطمينان دارم شما و شنوندگانتان چنين اعتمادی را<br />
داريد. البته اين نسل، زبان ديگری دارد، آگاهی متفاوتی نسبت<br />
به نسل گذشته دارد.<br />
خدابخشيان: همين نسل اگر فرصتی پيدا کند و به او اجازه<br />
انتخاب بدهند، در يک همه پرسی به چيز رای خواهد داد؟ حالا<br />
– مذهبی<br />
57
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
24<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
که با گذشته ايران آشنا شده، پی به اشتباه نسل گذشته نبرده و<br />
اشتباه نسل 57 را جبران نخواهد کرد؟ به گذشته و بازگشت آن<br />
رای نخواهد داد؟<br />
<strong>راه</strong> <strong>توده</strong>: من همانطور که قبلا هم خدمت شما گفته بودم، الان<br />
هم همچنان بر مسئله ف<strong>راه</strong>م کردن زمينه يک تحميل يک همه<br />
پرسی به ايران تاکيد می کنم. اتفاقا حمله نظامی به عراق و<br />
حوادثی که بعد از اين حمله اتفاق افتاده است، به امريکا و ديگر<br />
قدرت های بزرگ جهانی نشان داد که حضور نظامی با چه<br />
عواقبی هم<strong>راه</strong> است، بويژه اگر تشتت و نا همگامی در جبهه<br />
قدرت های بزرگ وجود داشته باشد. نظير آنچه در مورد عراق<br />
پيش آمد و اروپا به اقليت و اکثريت تبديل شد و تنها اقليت<br />
کوچکی با امريکا همگامی کرد. بنابراين، محتمل ترين طرح،<br />
همچنان بردن ايران و حاکميت ايران به سمت يک همه پرسی<br />
است. برای رسيدن به اين شرايط، اولا بايد تمام آلترناتيوهای<br />
مترقی در داخل کشور از صحنه خارج شوند، يعنی همين<br />
کاری که حاکميت اکنون می کند و از نظر ما کسانی بسيار<br />
آگاهانه اين امر را در حاکميت پيش می برند، همچنان که شبکه<br />
های بدامن و برادران رشيدی در کودتای 28 مرداد پيش می<br />
بردند و امثال فدائيان اسلام که پدرخوانده همين موتلفه چی ها<br />
باشد ابزار مذهبی و خشن آن بود. از طرف ديگر بيگانگی<br />
حاکميت با مردم روز به روز بيشتر می شود. ما فکر می کنيم<br />
بهترين دستآورد قدرت های خارجی و عوامل آنها در داخل<br />
حاکميت همين نتايجی باشد که از انتخابات مجلس هفتم گرفتند.<br />
مسائل مربوط به پرونده عمليات تروريستی جمهوری اسلامی<br />
طی 25 سال گذشته در خارج از کشور که حالا مسئله اتمی هم<br />
به آن اضافه شده و حوادث جديد تروريستی در عراق و حتی<br />
ديگر کشورهای که به نوعی اشاره به نقش جمهوری اسلام در<br />
آنها می شود. خلاصه همه و همه آن شرايط مناسب يک همه<br />
پرسی امريکائی که از درون آن کارگزاران مستقيم امريکا<br />
بيرون بيآيند را ف<strong>راه</strong>م می کند. در اين همه پرسی، که اشکال و<br />
شيوه های آن را شرايط داخلی و جهانی تعيين خواهد کرد،<br />
همانطور که قبلا هم گفته ام يک رفرم ظاهری در ايران ايجاد<br />
خواهد شد. يعنی پوسته حاکميت را عوض خواهند کرد و به<br />
سلطه روحانيون خاتمه خواهند بخشيد که اين را ميليون ها مردم<br />
ايران می توانند يک رفرم تلقی کنند. ما اگر در شهرهای<br />
بزرگ ايران و در محافل دانشگاهی و تحصيل کرده ايران<br />
تمايل به چنين رفرمی را و رشد آن را نبينيم خود را فريب داده<br />
ايم. حتی به آنجا داريم می رويم که بخشهائی از جامعه بگويد<br />
"اينها بروند، به هر قيمت و هر شکل از اشکال، حتی به کمک<br />
خارجی". من تصور می کنم اين يک حساب دو دوتا چهارتا<br />
باشد که 65 درصد اين جامعه امروز به حاکميت رای نداده<br />
است. بسيار خوب، در هر همه پرسی و رفراندومی اين<br />
درصد که در انتخابات مجلس هفتم شرکت نکرد، اگر شرايط<br />
مناسبی ف<strong>راه</strong>م باشد عليه اين حاکميت در انتخابات شرکت می<br />
کند. اين که ديگر اظهرمن الشمس است و امريکا و اروپا هم<br />
خوب اين را فهميده اند. دليلش همين مناسبات جديد و محدوديت<br />
ها و فشارهای جديدی است که بعد از انتخابات مجلس هفتم به<br />
جمهوری اسلامی وارد می آورند. به اين ترتيب، لازم نيست<br />
ارتش به ايران بفرستند، کافی است شرايط بين المللی آن را<br />
ف<strong>راه</strong>م کنند. البته فشارهای نظامی هم در حد ضربات نظامی<br />
وارد خواهند آورد. اين هم عمل جديد وتازه ای نيست. شما می<br />
دانيد که در پايان جنگ ايران و عراق اين امريکا بود که پايانه<br />
های نفتی ايران را بمباران کرد و قايق های تندرو سپاه را هم<br />
در خليج فارس زد. آن موقع، با آن حمايت و مشروعيت مردمی<br />
حکومت، امريکا چنين کرد، وای به حالا که اصلا شرايط آن<br />
سال ها در ايران وجود ندارد.<br />
امريکا واروپا به آن اجماعی نزديک شده اند که<br />
دودش به چشم مردم ايران خواهد رفت.<br />
مسئله به قول خود مذهبی ها بر سر يک اجماع است.<br />
يعنی امريکا و اروپا به يک اجماع قطعی در باره نحوه رفتار<br />
با جمهوری اسلامی برسند. ما شاهديم که به اين اجماع دارند<br />
نزديک می شوند و از درون حاکميت هم به اين امر کمک می<br />
شود. شما نگاه کنيد، حالا و در اين وانفسا دوباره سپاه و بنياد<br />
15 خرداد فيلشان ياد هندوستان کرده و برای ترور سلمان<br />
رشدی بيانيه می دهد! و يا عده ای را که پرونده تروريستی در<br />
جهان دارند و در داخل کشور هم همين پرونده را دارند برده اند<br />
مجلس هفتم. اينها اگر زمينه سازی برای آن اجماع جهانی<br />
نيست، پس چيست؟ مگر شبکه بدامن و رشيدی بايد شاخ و دم<br />
داشته باشند. همين است ديگر. همان ها که طی 6 سال کار را<br />
به اينجا کشانده اند، خود خودشانند. بدامن اند و رشيدی<br />
جمهوری اسلامی.<br />
خدابخشيان: شما فرض کنيد که يک همه پرسی هم درايران<br />
انجام شد. از درون اين همه پرسی چه کسانی بيرون خواهند<br />
آمد؟ بازهم فکر می کنيد آقای منتظری؟ و باز همان آش و<br />
همان کاسه قديمی؟<br />
<strong>راه</strong> <strong>توده</strong>: ما فکر می کنيم آنها، برای يک همه پرسی مطلوب<br />
خود منتظر حذف طيف هائی در درون و پيرامون حاکميت<br />
هستند. شما نگاه کنيد به اين آخرين اظهار نظری که آقای<br />
برژينسکی در ارتباط با طرح خاورميانه بزرگ امريکا. او<br />
گفته که با اصل همه پرسی مندرج در طرح خاورميانه بزرگ<br />
امريکا موافق است، اما به آن شرط که ابتدا شرايط آن در اين<br />
کشورها ف<strong>راه</strong>م شود، زيرا ممکن است همه پرسی شود و از<br />
درون آن امثال شيخ ياسين بيرون بيآيند. البته ديديد که حذف<br />
شيخ ياسين دشوار نبود، بلکه امثال برژينسکی نگران بيرون<br />
آمدن آلترناتيوهای ملی و مخالف غيرماجراجوی سياست های<br />
سلطه گرانه امريکا در ايران و در منطقه هستند که اتفاقا<br />
برعکس حاکميت کنونی ايران، در ميان مردم پايگاه وسيع هم<br />
داشته باشند. امريکا نمی تواند با چنين آلترناتيوی موافق باشد.<br />
در اينصورت امريکا در همه پرسی چيزی که بدست نمی آورد<br />
هيچ، چيزی را هم از دست می دهد. بنابراين حذف<br />
آلترناتيوهای ملی و مترقی در درون و يا پيرامون حاکميت و يا<br />
حتی در خارج حاکميت بايد مورد توجه امثال برژينسکی باشد<br />
که حذف آنها حذف يک نفر نيست و توسط امريکا و از خارج<br />
هم ممکن نيست، بلکه در داخل و توسط خود حکومت ها بايد<br />
انجام شود. حکومت هائی که پس از اين طی مسير بايد<br />
خودشان هم در يک صحنه سازی رفرميستی و احتمالا در يک<br />
همه پرسی از صحنه حذف شوند و مردم حذف و برکناری آن<br />
ها را جشن بگيرند. اين تجربه ايست که ما در اروپای شرقی<br />
هم شاهدش بوديم. در همين گرجستان هم اخيرا شاهد بوديم، در<br />
نيکاراگوا هم همين کار را کردند و در ونزوئلا هم دارند همين<br />
را سازمان می دهند.<br />
بنابراين همه پرسی امريکائی برای روی کار آوردن<br />
يک حکومت ملی و حامی منافع ملی ايران انجام نمی شود،<br />
بلکه برای بر سر کار آوردن حکومتی تابع سياست ومنافع<br />
امريکا انجام می شود. منتهی ظرافت کار و فاجعه اينجاست که<br />
حکومت کنونی با شعار عليه امريکا و بنام انقلاب<br />
همين هدف نهائی امريکا را پيش می برد و کار را به انجام<br />
57 عملا<br />
65
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
25<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
رفراندوم امريکائی می کشاند. آن تاکيد برژينسکی بر ف<strong>راه</strong>م<br />
ساختن شرايط سياسی يک رفراندم در طرح خاورميانه بزرگ<br />
امريکا، يعنی زمينه سازی سياسی برای به قدرت رسيدن<br />
کارگزاران سياست امريکا و لاغير. حالا شما می توانيد بپرسيد<br />
که خوب، چرا فکر نکنيم که خود همين حکومت می تواند<br />
کارگزار سياست امريکا بشود؟<br />
پاسخ ما اينست که وقتی امريکا می داند 65 در صد<br />
آراء مردم ايران عليه حکومت است و تغيير حکومت در<br />
شرايط ويژه ای می تواند منجر به روی کار آمدن کارگزاران<br />
مستقيم امريکا روی شانه های مردم باشد، مگر احمق است با<br />
حاکميتی کنار بيآيد که کنار رفتنش را<br />
لحظه شماری می کنند و با حمايت از آن تمام برگ برنده<br />
تبليغاتی خود را در ايران از دست می دهد؟ بنظر ما، آنها با<br />
اين حاکميت بازی می کنند و بخش هائی از سياست منطقه ای<br />
و داخلی خود را توسط آنها پيش می برد اما روی اين حکومت<br />
برای يک استراتژی منطقه ای حساب نمی کند. شما نگاه کنيد<br />
به گسترش شبکه تلويزيونی راديو امريکا و تلويزيون "آزادی"<br />
که فعلا عربی است و قرار است بزودی فارسی از خليج فارس<br />
پخش کند، نگاه کنيد به <strong>راه</strong> اندازی راديو فردا در خليج فارس<br />
به زبان فارسی. اينها هر کدام برای خودش يک دليل از<br />
مجموعه دلائلی است ک بنظر ما امريکا بطور استراتژيک<br />
برای بهره گيری از جو داخل کشور و بويژه جوانان عليه<br />
حاکميت کنونی ايران. بنابراين امريکا فقط از امتيازهائی که<br />
حاکميت جمهوری اسلامی برای حفظ خود می دهد و خواهد داد<br />
استفاده می کند و سياست منطقه ای خودش را پيش می برد و<br />
همزمان در تدارک ف<strong>راه</strong>م سازی استراتژی خودش در ايران هم<br />
هست.<br />
کاری که با انتخابات مجلس هفتم کردند، اگر با<br />
دستگيری ها و قلع و قمع تشکل ها و افراد در داخل کشور<br />
تکميل کنند، از نظر ما درجهت سياست کامل امريکا و رفع<br />
نگرانی آقای برژينسکی درباره خطر انجام همه پرسی و در<br />
آمدن آلترناتيوهای ملی از درون اين نوع همه پرسی ها گام<br />
عملی برداشته اند. امريکا می خواهد هر نوع امکان و آلترناتيو<br />
ملی که هنوز از انقلاب 57 و آرمان های آن سخن می گويد از<br />
بين ببرد تا زمينه برای آلترناتيو مستقيم خودش ف<strong>راه</strong>م شود و يا<br />
اگر مجبور شد ايران را تکه تکه خواهد کرد. اين خواست<br />
اسرائيل هم هست. ما هيچ تعارفی نداريم بگوئيم که از نظر ما،<br />
بيخ گوش ارشد ترين مقامات ايران کارگزاران امريکايی و<br />
انگليسی اين سياست نشسته اند. تاريخ نشان خواهد داد.<br />
همانطور که نام امثال بقائی و ميراشرافی و برادران رشيدی و<br />
مکی بعنوان زمينه سازان کودتای 28 مرداد ثبت شد. من<br />
اميدوارم درارتباط با امريکا و اسرائيل حرفی نزده باشم که<br />
پخش آن از راديوی شما ايجاد مشکل بکند.<br />
– 60 70 درصد مردم<br />
خدابخشيان: اين همه پرسی، همان انقلاب مخملين نيست که در<br />
اروپای شرقی هم اتفاق افتاد؟<br />
<strong>راه</strong> <strong>توده</strong>: ببينيد! ايران چکسلواک سابق و يا لهستان نيست. آنها<br />
کشورهای اروپائی هستند و ما يک کشور آسيائی و با فرهنگ<br />
خودمان. معمولا نه حکومت ها در اين کشورها از خشونت<br />
پرهيز دارند و نه مردم در جنبش های اجتماعی از خشونت بيم<br />
و هراس دارند. اين که جنبش کنونی مردم ايران هم سرانجام به<br />
خشونت کشيده شود، هميشه احتمالش بوده و الان بيشتر هم شده<br />
است. همه بحث اصلاحات و پرهيز از خشونت هم برای اين<br />
بود و هست که کار به اينجا کشيده نشود. اما تجربه نشان داده<br />
است که ظرفيت عقب نشينی در کشورهای آسيائی نظير ايران<br />
کم است و سرانجام آنقدر در برابر مردم مقاومت می کنند و<br />
متوسل به خشونت می شوند تا مردم هم به محض ف<strong>راه</strong>م شدن<br />
شرايط و موقعيت متوسل به خشونت شوند. مثل انقلاب<br />
.57<br />
تحولات مهم است، نه شکل آن<br />
کار نداشته باشيم به اينکه در ايران تحولات از مسير<br />
مخلمين می گذرد و يا مسير آتشين. آنچه که بايد بشود سرانجام<br />
می شود و آن "تحول" است در اشکال ممکن آن، در هر<br />
شرايط.<br />
اتفاقا، حاکميت هم دنبال کودتای مخملين است. فکر<br />
کرده با مهره چينی در مجلس هفتم بجای يک کودتای خونين<br />
يک ضد تحول مخملين کرده، اما غافل است که اين مجلس<br />
سرانجام جنبش اصلاحات در ايران نمی تواند باشد. تحول<br />
سرانجام بايد درايران اتفاق بيفتد و الزاما هم مخملين نيست.<br />
حتی با خاموش کردن چراغ مجلس و نشستن در تاريکی هم<br />
نمی توانند از اصلاحات و تحولات بگريزند. اصل ماجرا که<br />
مجلس ششم هم متاثر از آن بود در جامعه در جريان است.<br />
توجه نداشتن و اعتقاد نداشتن به همين زيربنای جنبش است که<br />
هر بار يک حادثه منفی اتفاق می افتد و جناح راست جمهوری<br />
اسلامی يک گام به جلو می گذارد ما شاهد يک افت سياسی و<br />
ياس و نااميدی در ميان سياسيون می شويم؛ و برعکس، هر گاه<br />
حادثه ای در جامعه اتفاق می افتد آبی هم زير پوست های<br />
سياسی می رود. دليل اين افت و خيز همان است که شما هم<br />
اشاره کرديد. يعنی بسياری جنبش را در حوادث می بينند نه<br />
درعمق بحران اجتماعی و به همين دليل با يک حادثه غافلگير<br />
می شوند و فعال و با يک حادثه منفی هم باز غافلگير می شوند<br />
و منزوی. معمولا اين نوسان ها درايران چند ماه به چندماه<br />
تکرار می شود و ما شاهد رخوت ها و بيهوشی هائی می شويم<br />
که پس از يک حادثه مثبت و اميدوار کننده در جنبش دوباره<br />
فصل به هوش آمدن و بيدار شدن شروع می شود، که همه<br />
مسئله مثل اينکه مجلس نبوده و يا 18 تيرنبوده؛ مثل اينکه ترقه<br />
بازی چهارشنبه سوری هم هست، شادی سراسر درکردستان هم<br />
هست، شورش کارگران هم هست، اعتصاب معلمين هم هست.<br />
حتی بنظر ما همين حالتی که اکنون در جامعه احساس می<br />
شود، يعنی انفعال و بی اعتنائی به حکومت هم خودش يک نوع<br />
مقاومت و روحيه مقابله با حکومت است. اشتباه نبايد کرد، ما<br />
ديديم در زير پوست آن بی تفاوتی دهه 50 در زمان شاه<br />
چه آتشی نهفته بود و چگونه انفجارگونه خودش را نشان داد. به<br />
همين دليل هم هست که وقتی امتيازی را جنبش در اختيار دارد<br />
اين نوع مبارزان و سياستمداران و يا علاقمندان به تحولات<br />
ارزش و اعتبار آن را درک نمی کنند، چرا؟ چون هيجان ايجاد<br />
نکرده است؛ مثل همين مجلس ششم که حالا عده ای تازه از<br />
خواب بيدار شده و فهميده اند چه سنگر مهمی را جنبش<br />
دراختيار گرفته بود. ديروز به اهميت آن توجه نداشتند و امروز<br />
که از دست می رود و يا رفته يکباره آن را يک فاجعه و پايان<br />
اصلاحات در جامعه تصور کرده اند و دچار افت سياسی و<br />
رخوت و نااميدی شده اند.<br />
شناخت ما و دوستان و همفکران ما در داخل کشور<br />
از جامعه ايران همين است که خدمت شما گفتم و به همين دليل<br />
هم می بينيد که امشب هم که پس از انتخابات مجلس هفتم است<br />
وقتی با هم صحبت می کنيم، من با همان لحن، همان اميد و<br />
همان قاطعيت برای شنوندگان شما صحبت می کنم که در تمام<br />
طول اين سالها کرده ام؛ پيش از انتخاب آقای خاتمی، پس از<br />
انتخاب ايشان، پيش از انتخابات مجلس ششم، پس از انتخابات<br />
مجلس هفتم.<br />
40 و
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
26<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
5 جلد<br />
سيب گنديده<br />
سلطنت اسلامی<br />
در دامن محمودافغان<br />
سلطنت صفويه يعنی دوران پيوند شاه و روحانيت<br />
شيعه ايران با يکديگر؛ چنان که آن را نخستين سلطنت اسلامی<br />
بر ايران می شناسند، چرا که امام رضا (امام هشتم شيعيان)<br />
برتمام ايران سلطه نداشت. پس از مرگ پايه گذار صفويه که<br />
در نوشته زير می خوانيد چگونه و چرا مرد و بخشی از خاک<br />
ايران چگونه در زمان او – در جنگ چالدران- از کف ايرانيان<br />
رفت، فساد و جنايت به ارث رسيده به جانشينان او چنان از حد<br />
گذشت که واليان منصوب شاهان خود در گوشه ای از ايران<br />
برای خويش بساط سلطنت گسترده بودند. ايران تکه تکه از<br />
دست می رفت. شاه عباس که از درون زندانی که پدرش برای<br />
او مقدر ساخته بود به سلطنت رسيد، عليرغم همه ظلم و<br />
خشونتی که به مردم ايران روا داشت، تنها به پاس حفظ ايران<br />
و جلوگيری از برباد رفتن قسمت های بيشتری از آن به<br />
پادشاهی اصلاح طلب و مقتدر مشهور شد. اقتداری که با<br />
گسترده ترين قتل عام ها و شکنجه و اختناقی که در زير به آن<br />
اشاره شده به کف آمد. پادشاهی که خود را مصلح مقتدر می<br />
دانست، شخصيتی چند چهره بود. درعين حال که شراب می<br />
نوشيد، شراب را حرام اعلام کرد، فرمان مسلمان کردن ارامنه<br />
را صادر کرد، اما آنجا که تجارت ابريشم ايران که در انحصار<br />
او بود به خطر افتاد، خود به مشوقان مراسم مذهبی کليسای<br />
ارامنه در جلفای اصفهان پيوست و به مناسبت و بی مناسبت در<br />
جلفای اصفهان شب را می گذراند. نه به له له و بزرگ کننده<br />
خود رحم کرد و نه به فرزند و برادران خود و سرانجام نيز<br />
پسران خود را از دم تيغ گذراند. کوچه گردی نابهنگام او برای<br />
سرکشی به بازار در لباس عادی و جنگ آوری هايش بيش از<br />
جناياتی که کرد مشهور است. سر که بر زمين گذاشت تمامی<br />
آن اقتداری که بر کشتار و شکنجه و خون بدست آمده بود بر<br />
هم ريخت. جانشين او به قصد برخی اصلاحات و تداوم سلطنت<br />
صفويه از خشونت دربار کاست، اما درباريان فاسد و دستگاه<br />
دولتی از زمان شاه عباس چنان در فساد و بی وطنی غرق شده<br />
بودند که برای تداوم حکومت <strong>راه</strong>ی جز خونريزی و سرکوب<br />
مردم را نمی شناختند و شاه سلطان حسين به پادشاهی نالايق و<br />
ضعيف مشهور شد که نمی تواند مانند شاه عباس و اجدادش<br />
بکشد و خون بريزد. آن سلطنت نيز مانند سلطنت قاجارها و<br />
پهلوی ها ديگر ظرفيت اصلاح را نداشت.<br />
زمانی که محمود افغان خود را به دروازه های<br />
اصفهان رساند، مردمی که سرکوب شده بودند و حسن وطن<br />
دوستی در آن ها کشته شده بود، انگيزه ای برای دفاع از<br />
حاکميت و وطن در خود نيافتند و درباری که تا گلودر مرداب<br />
جنايت و دزدی و سرکوب مردم غرق شده بود، جز سازش با<br />
محمود افغان و نجات جان و ثروت خويش <strong>راه</strong> ديگری بلد نبود.<br />
چنين است سرانجام سلطنت اسلامی صفويه و سقوط آن بدست<br />
محمود افغان.<br />
آنچه را در زير می خوانيد از تحقيق گسترده و دقيق<br />
نصراالله فلسفی برگرفته ايم. تحقيق پيرامون زندگی شاه عباس<br />
صفوی که در چارچوب زندگی و دوران او باقی نمانده و پيش<br />
و پس از او را نيز شامل شده است. اين کتاب ارزنده در<br />
در سالهای اخير در ايران انتشار يافته است و مجتبی مينوی بر<br />
آن مقدمه ای در ستايش نوشته است. سعيد نفيسی بنابر نوشته<br />
شادروان نصراالله فلسفی هرآنچه در گنجينه خويش داشته<br />
دراختيار وی گذاشته است.<br />
همه بايد بخوانيم اما سران جمهوری اسلامی بيش از<br />
همه. امثال مهدوی کنی و واعظ طبسی و ناطق نوری که<br />
نگران تکرار مشروطه اند، بيش از بقيه و چند بار بايد آن را<br />
بخوانند تا بدانند سرانجام سرکوب مردم نتيجه اش هميشه يکی<br />
است، نامش می تواند تکرار مشروطه و يا هر نام ديگری<br />
باشد، اما نام ها تغيير در اصل سرنوشت نمی دهند. مگر شاه<br />
سرنوشتی جز اين يافت و يا شاه عباس که خود را مصلح مقتدر<br />
می دانست سرنوشتی جدا از شاه پهلوی پيدا کرد؟<br />
در ادامه اين مطلب، گزارش ديگری را هم می خوانيد<br />
که آن نيز پيرامون آخرين شاه صفويه و سرانجام اين سلطنت<br />
اسلامی است. آن گزارش عمدتا شرح سلطه آسان محمود افغان<br />
بر ايران و سقوط صفويه مانند سيبی گنديده از درخت کهن<br />
ايران است.<br />
گزارش نخست را که مستندات آن همگی برگرفته شده<br />
از تحقيق نصراالله فلسفی است بخوانيم:<br />
سلطنت به کمک جلادان<br />
عدد جلادان، که همه را از ميان مردان درشت<br />
استخوان، قوی هيکل و بنلد قامت و بد صورت برگزيده می<br />
شدند، به 500 تن می رسيد. افراد اين دسته کلاه های بزرگی<br />
که دستاری سرخ گرد آن پيچيده می شد بر سر می نهادند.<br />
رئيس آنها ميرغضب باشی بود. در زمان شاه عباس<br />
ميرغضب "شيخ احمد آقا" بود. دربان خانه شاهی بود و سپس<br />
داروغه قزوين شد. در اين منصب دکانی در آن شهر برای<br />
بريانی پزی و کباب فروشی گشوده بود و دزدان را دراين<br />
دکان به سيخ می کشيد. وقتی ميرغضب شاه عباس شد<br />
خونخواری و قساوت را بدانجا رساند که منفور خاص و عام<br />
گشت. گردن زدن و چشم کندن و زير لگد کشتن و زبان و<br />
گوش و بينی بريدن از کارهای عادی و معمول او بود. در آب<br />
جوش سوزاندن، دست و پا بريدن و قطعه قطعه کردن، در خام<br />
(پوست) گاو کشيدن، شکم دريدن و گردن زدن و کباب کردن و<br />
به حلق آويختن و سرب گداخته در گلوی مقصران ريختن و<br />
امثال آنها از جمله سياست های عادی و معمول وی بود. شاه<br />
عباس يکدسته جلاد نيز داشت بنام "چگيين" يا گوشت خام<br />
خور. کار ايشان آن بود که مقصران را بفرمان شاه زنده می<br />
خوردند. اين مجازات وحشيانه و نفرت انگيز ظاهرا از دوره<br />
حکومت مغول و تيمور به يادگار مانده و بواسطه شاه اسماعيل<br />
اول سر سلسله پادشاهان صفوی، به شاه عباس رسيده بود.
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
27<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
(نصراالله فلسفی دراين بخش، که ريشهری و فلاحيان،<br />
ناطق نوری و عسگراولادی، رهبرپور، رهبر و جنتی و<br />
مشگينی و فتوا دهندگان قتل و شکنجه زيرپوشش "تعزير"<br />
بخوانند، شواهد متعدد تاريخی را به نقل از شاهدان و تاريخ<br />
نويسان ذکر کرده است.)<br />
شريعت نمائی به مقتضای زمان!<br />
شاه شرابخوار، روز 28 رمضان سال<br />
جمعی را که بر خلاف فرمان مخصوصش شراب خورده<br />
بودند، دستور داد در ميدان اصفهان سرب گداخته در گلو<br />
ريختند و کسانی را که شراب فروخته بودند شکم پاره کردند.<br />
شاه عباس مغضوبان و مقصران را با فرمانی<br />
ملاطفت آميز و شاعرانه بدست جلادان می سپرد. هر وقت که<br />
می خواست دژخيمانش کسی را بکشند، با تبسم و مهربانی به<br />
زبان ترکی می گفت" يخشی سخله" يعنی از او خوب نگهداری<br />
کنيد. ادای اين عبارت به منزله حکم اعدام بود و جلادان بی<br />
درنگ محکوم را سر می بريدند.<br />
1029 هجری<br />
تحجر آميخته به جنايت!<br />
در سال 1030 هجری که چند تن از حکام و<br />
سرداران بزرگ را مامور اتصال آب کوهرنگ به زاينده رود<br />
ساخته و برای بازديد کارهای ايشان به آنجا رفته بود، شنيد چند<br />
تن از زنان ارمنی در يکی از دهکده های آنجا از او بد گوئی<br />
کرده اند. از شنيدن اين خبر بر ارامنه خشم گرفت و فرمان داد<br />
تمام ارامنه ای را که در دهکده های خاک بخيتاری مسکن<br />
داشتند به اختيار و يا اجبار مسلمان کنند. ميرزا طاهر نظنزی<br />
معروف به ميرابوالمعالی مجلس نويس خود را مامور اجرای<br />
اين فرمان کرد. مومنان به جان ارامنه افتادند و هر کس را که<br />
به رضای خاطر مسلمان نشد با زور بدين اسلام در آوردند. از<br />
آنجمله کشيش پيری را که نمی خواست مسلمان شود به زور<br />
ختنه کردند و آن بيچاره جان خود را بر سر اين کار گذاشت.<br />
پس از آنکه نزديک به 5 هزار از ارامنه بختياری به ظاهر<br />
مسلمان شدند، شاه عباس برای اينکه آن قوم را با مسلمانان در<br />
آميزد فرمان داد ارمنی و مسلمان با هم ازدواج کنند. بدستور<br />
وی جمعی از سرداران و اعيان ايران زنان ارمنی گرفتند.<br />
دسته ای ديگر از ارامنه را هم که به مازنداران فرستاده بود به<br />
دين اسلام دعوت کرد و محمد تبريزی را برای مسلمان کردن<br />
ايشان بدانجا فرستاد.<br />
منافع برتر از اسلام<br />
همين شاه شيعه، آنجا که منافع انحصاری ابريشم<br />
ايران ايجاب کرد، احکام اسلامی خود را پس گرفت. فلسفی می<br />
نويسد: فرمان مسلمان ساختن ارامنه خاک بختياری مايه تعجب<br />
و ترس ارامنه جلفای اصفهان شد. همين که اين خبر به<br />
کشورهای همسايه رسيد، ارامنه ای که از ايران به خاک<br />
عثمانی و شام و اروپا برای تجارت رفته بودند از بازگشتن<br />
چشم پوشيدند و کار تجارت که بيشتر در دست ارامنه بود<br />
متوقف و معطل ماند.<br />
شاه چون شنيد ارامنه بسيار ترسيده اند، به سبب اينکه<br />
از ارمنيان جلفا فائده بسيار می برد، مخصوصا ابريشم ايران<br />
را که در انحصار شخص وی بود، بدستياری ايشان در<br />
بازارهای اروپا می فروخت، از کار ناسنجيده خود پشيمان شد<br />
و از پی تلافی برخاست. همينکه از کوهرنگ به اصفهان<br />
بازگشت؛ خواجه نظر رئيس ارامنه جلفا را بدربار خواست و<br />
با مهربانی بسيار به او اطمينان داد که هرگز ارامنه جلفا را به<br />
ترک دين خود مجبور نخواهد کرد.<br />
وقتی به فرمان شاه ارامنه را به ترک دين عيسی مجبور<br />
ساختند، تمام صليب ها و تصاوير و کتاب های مقدس آنان را نيز از<br />
کليساها جمع کردند و پس از فسخ اين فرمان ارامنه ناچار شدند که<br />
اين اشياء را با پيشکش و پول نقد از شاه پس بگيرند.<br />
خواجه صفر ارمنی در جلفا مورد عنايت مخصوص شاه<br />
بود، زيرا تجارت ابريشم ايران با کشورهای اروپائی بيشتر بوسيله<br />
او انجام می گرفت. شاه عباس هر چند وقت يکبار به خانه وی می<br />
رفت و گاه چند روز پياپی در آنجا می ماند. دراين گونه ديدارها<br />
زنان و دختران ارمنی جلفا در مجلس او حاضر می شدند و برای<br />
سرگرم کردن شاه به پايکوبی و خواندن اشعار و تصنيف های<br />
مخصوص خود مشغول می شدند.<br />
شرابخواری<br />
پادشاهان صفوی، جز شاه طهماسب اول و شاه سلطان<br />
حسين (هم او که اتفاقا بدليل آنکه کشت و کشتار و تهجر دينی<br />
را به صلاح بقای سلطنت صفويه نديده بود بی لياقت نام گرفته<br />
بود!)، همگی به شرابخواری معتاد بودند و برخی از ايشان<br />
درباده گساری به <strong>راه</strong> افراط می رفتند. شاه اسماعيل اول پس از<br />
آنکه در سال 920 هجری از سلطان سليم خان اول سلطان<br />
عثمانی در جنگ معروف چالداران شکست خورد، بجای اينکه<br />
به جنگ ادامه دهد به عيش و عشرت و ميگساری چنان افراط<br />
کرد که مسلول شد و در 38 سالگی در گذشت.<br />
شاه طهماسب اول تا بيست سالگی شراب می خورد<br />
ولی در سال 939 هجری توبه کرد و دستور داد که ماليات<br />
شرابخانه ها و قمارخانه ها و مراکز عياشی را از دفاتر<br />
ديوانی خارج کردند. در سال 963 هجری که 44 سال از<br />
عمرش گذشته بود فرمان داد تمام مردان ايران از شرابخوری<br />
و نوازندگی و کارهای ديگر که در فرمان وی "نا مشروع"<br />
خوانده شده بود خودداری کنند.<br />
پس از مرگ شاه طهماسب، پسرش شاه اسماعيل دوم<br />
شرابخواری را دوباره آزاد کرد. شاه محمد خدابنده پدرشاه<br />
عباس و سلطان حمزه ميرزا پسر بزرگ وی نيز مجالس بزم و<br />
نشاط را به ميگساری گرم می کردند.<br />
در زمان شاه عباس عرق مسکو(روسيه) هم در ايران<br />
طالب بسيار داشته است. به همين سبب نيز تزاران روسيه هر<br />
وقت سفير به دربار ايران روانه می کردند، مقداری عرق هم<br />
به هدايای خود می افزودند.<br />
همين شاه گاه نيز ميگساری را در سراسر ايران قدغن<br />
می کرد و مجازات های بسيار سنگين تعيين می کرد. از آن<br />
جمله در ماه رمضان سال 1029 هجری، هنگامی که در<br />
مازندران بود شراب خواری را بر تمام مسلمانان ايرانی ممنوع<br />
ساخت.
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
28<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
فساد و اعتياد<br />
خوردن افيون يا شيره کوکنار( خشخاش) که اکنون به<br />
ترياک معروف است، از آغاز دولت صفوی در ميان ايرانيان<br />
معمول شد. بسياری از مردم، مخصوصا شاهزادگان و سران<br />
دولت و سرداران سپاه و درباريان، به خوردن اين سم جانکاه<br />
معتاد بودند و هر يک مثل سيگار کشان امروزی هميشه<br />
ترياکدان زرين جواهر نشانی در جيب داشتند.<br />
بيشتر پسران و برادران شاه طهماسب اول صفوی<br />
ترياکی بودند. يکی از پسران او بنام سليمان ميرزا که در مشهد<br />
خادم باشی آستانه حضرت رضا بود، بقدری ترياک می خورد<br />
که شاه او را به قزوين خواند تا مگر از ترياک خوردنش باز<br />
دارد ولی موفق نشد.<br />
عادت ناپسند ديگر نوشيدن "کوکنار" دم کرده بود.<br />
پوست خشخاش را مثل چای دم می کردند و می نوشيدند. در<br />
شهر اصفهان وساير شهرها کوکنارخانه های بسيار وجود<br />
داشت. "تاورنيه" جهانگرد معروف فرانسوی در وصف<br />
کوکناريان در سفر نامه خود می نويسد:<br />
در شهر محل های مخصوص برای نوشيدن<br />
کوکنار جوشانده هست. مشتريان چون داخل آنجا می شوند بی<br />
حوصله و مثل مرده بی جانند، اما همينکه دو يا سه فنجان<br />
نوشيدند پرحرف و عصبی می شوند. با هم نزاع می کنند و<br />
سپس آهسته آهسته به صلح می گرايند و شروع به سخنان بی<br />
معنی و خنده های بی جا می کنند و به حرکاتی می پردازند که<br />
گوئی آنجا حلقه ديوانگان است..."<br />
شاه عباس "بهبود چرکسی" را به کشتن پسر خود<br />
"صفی ميرزا" مامور ساخت و آن مرد بد دل فرمان وی را<br />
اطاعت کرد. ديری نگذشت که به بيگناهی پسر پی برد و از<br />
کرده پشيمان شد. روزی بهبود چرکسی را خواست و فرمان داد<br />
که سر پسر جوان خود را ببرد و نزد او بيآورد. بهبودچرکسی<br />
ناچار اين امر پادشاه را نيز اطاعت کرد. همينکه با سرخون<br />
آلود پسر باز آمد، شاه نظری بسراپای او انداخت و گفت:"<br />
بهبود چطوری؟ حال ميتوانی بفهمی که وقتی خبر مرگ پسرم<br />
را به من دادی چه حالی پيدا کردم"<br />
...."<br />
...<br />
کسی حق نداشت به شاه نامه بنويسد<br />
وقتی نيز سربازی بدستياری نويسنده ای به شاه عباس<br />
نامه ای نوشت و در آن، پس از شرح دادن خدمات گوناگون<br />
خود در جنگ های متعدد، در خواست کرد که در برابر آن همه<br />
خدمت او را مستمری يا حقوقی عطا کند. شاه سرباز را<br />
احضار کرد و فرمان داد به چوبش بستند و آنقدر او را زدند تا<br />
مرد. سپس نويسنده نامه او را هم به حضور خواست و گرچه<br />
هيچ گناهی نداشت، دستور داد به بهانه اينکه خطش بد بوده<br />
است، دستش را بريدند. (آخرين شاه دستور داد ساواک به جرم<br />
نامه پرانی دکتر علی اصغر حاج جوادی به شاه و هشدار باش<br />
به او در باره آينده جامعه و کشور ريختند و رهبر کنونی<br />
هرکس را که به او نامه نوشته تسليم قوه قضائی- امنيتی کرده<br />
است.)<br />
ترس از سياسی شدن مردم<br />
داستان مقابله با تجمع مردم و بحث سياسی پيرامون<br />
آنچه بر سرشان می رود به زمان تشکيل احزاب درايران باز<br />
نمی گردد. مقابله حکومت های خودکامه با احزاب داستانی<br />
است که به دوران پس از رسيدن مردم به درک ضرورت<br />
تشکل و سازمان يابی باز می گردد. يعنی تاريخ يکصد سال<br />
اخير ايران، اما بيم از سياسی شدن مردم و تجمع آنها امری<br />
هميشگی بوده است. نصراالله فلسفی در باره اين بيم وهراس در<br />
زمان سلطنت خونريز و خودکامه شاه عباس در همين اصفهان<br />
خودمان و قهوه خانه های آن می نويسد:<br />
"تاورنيه" جهانگرد فرانسوی، در سفر نامه خود می<br />
نويسد که شاه عباس چون دريافت مردم در قهوه خانه ها به<br />
گفتگوهای سياسی و دولتی می پردازند و ممکن است اين<br />
گفتگوها به توطئه و فتنه انگيزی منتهی گردد تدبيری بکار زد<br />
تا مردم را از دير ماندن در قهوه خانه ها باز دارد. بدستور او<br />
هر روز صبح، پيش از آنکه کسی به قهوه خانه رود، ملائی<br />
بدانجا می رفت و مشتريان را با گفتن مسائل دينی و نقل تاريخ<br />
و شعر سرگرم می کرد و بعد از دو سه ساعت از جای بر می<br />
خاست و به حاضران می گفت که ديگر وقت کارست، بر<br />
خيزيد و بدنبال کسب و کار خود برويد."<br />
روحانيون مملکت داری می کردند<br />
روحانيت شيعه در اين دوران که آن را دوران سلطه<br />
شيعه بر سراسر ايران به کمک دربار خونريز صفوی نام نهاده<br />
اند، شانه به شانه شاهان جلوس و منزلت داشته است. نصراالله<br />
فلسفی می نويسد:<br />
بزرگترين مقام روحانی ايران در دوره صفويه شغل<br />
ملاباشی بوده است. ملاباشی رئيس همه روحانيون ايران بود.<br />
تا زمان شاه سلطان حسين صفوی فاضل ترين ايشان بدين مقام<br />
می رسيد و در مجلس شاه نزديک به مسند شاهی در جايی<br />
معين می نشست.<br />
مقام صدارت درايران به دو نفر اختصاص داشت،<br />
يکی صدرخاصه و ديگری صدر عامه يا صدر ممالک. تعيين<br />
حکام شرع و مباشران اوقاف، تفويض و رسيدگی به کارهای<br />
سادات و علما و مدرسين و شيخ الاسلامان و پيشنمازان و<br />
قاضيان و متوليان و خدام مقابر و مزارات ومدارس و مساجد و<br />
وزيران اوقات و ناظران و مستوفيان و ساير متصديان<br />
موقوفات وامثال آنها با مقام صدارت عامه بود. رسيدگی به<br />
دعاوی مربوط به قتل و ازاله بکارت وشکست دندان و کور<br />
کردن که "احداث اربعه" گفته می شد نيز با حضور صدرعامه<br />
و صدر خاصه و ديوان بيگی انجام می گرفت و ساير حکام<br />
شرع حق مداخله در اينگونه دعاوی را نداشتند. قاضی اصفهان<br />
سومين مقام روحانی ايران را داشت. کار او رسيدگی به دعاوی<br />
شرعی مردم بود.
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
29<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
کروسينسکی هيجد ه سال پيش از يورش محمود افغان در اصفهان<br />
به سر ميبرد و يکی از روحانيان سر شناس مسيحی دراين شهر<br />
ويويژه درميان کار گزاران دولتی ايران بود دو سال پيش از يورش<br />
افغانها در سال 1720، اسقف اصفهان که از پاپ و پادشاه فرانسه<br />
ماموريث يافثه بود ثا با پادشاه ايران وارد مذاکره شود از سر پرست<br />
صومعه يسوعيان اصفهان خواست او را در مذاکرات هم<strong>راه</strong>ی کند.<br />
خاطرات او نيز از سقوط سلطنت شيعيان صفوی خواندنی است:<br />
.<br />
اصفهان<br />
نصف جهان ماند<br />
شاه و شيخ صفوی رفتند<br />
آخرين شاه صفويه به هم<strong>راه</strong> روحانيون شيعه درباری<br />
زمانی سقوط کرد که اصفهان هنوز نصف جهان بود.<br />
سقوط اصفهان وفروپاشی شاهنشاهی صفوی با ظاهر<br />
استوار و متکی به مذهب و باورهای مردم و همچنين يکی از<br />
قدرت های دارای نفوذ درمناسبات جهانی آن زمان، نه تنها<br />
برای مردم ايران، بلکه برای اروپائيان نيز حادثه ای غير<br />
مترقبه بود. اروپائيانی که از بيم دگرگونی در امکان سلطه و<br />
اداره مستعمرات خويش فصل تازه ای از ارتباط های جهانی را<br />
آغاز کرده بودند.<br />
کروسينسکی درباره انحطاط و سقوط صفويه در<br />
دوران شاه سلطان حسين صفوی می نويسد:<br />
آخرين شاه صفويه، شاه نگون بختی بود فاقد هوش و<br />
فضيلت، که اطرافيانش نيز او را بی کفايت می دانستند. او تا<br />
زمانی که به سلطنت رسيد ازحرمسرای شاهی بيرون نيامده بود<br />
و حتی از آداب سلطنت هم چيزی نمی دانست.<br />
بنبانگذار سلطنت صفويه "اسماعيل" چنين رسم ساخته<br />
بود که فرزندان شاه در زمان حيات او در حرمسرای شاهی<br />
تحت نظر نگهداری شوند و به اين ترتيب ساکنان حرمسرا و يا<br />
بيت شاه، با آنکه در پشت صحنه بودند، اما نقشی به مراتب<br />
فراتر از آنها که در روی صحنه بودند ايفاء می کردند. در<br />
سراسر تاريخ صفويه، حتی در دوران سلطه بی چون و چرای<br />
"شاه عباس" زنان از داخل بيت شاه و حرمسرای او در<br />
جابجائی قدرت و سلطنت و برگماری حکام ولايات و سرداران<br />
سپاه نقش داشتند.<br />
دردوران شاه سلطان حسين، آخرين شاه صفويه نيز<br />
امور در دست آنهائی باقی ماند که در بيت و حرمسرا و پشت<br />
صحنه بودند. آنها در دوران پرفساد سلطان حسين، چنان عنان<br />
جزئی ترين امور را بدست گرفتند که به صاحبان اصلی و<br />
آشکار قدرت تبديل شدند. اين اقتدار به گونه ای بود که همه<br />
مناصب و مقامات دولتی جز نامی بيش نبودند. رتق و فتق<br />
امور همه در دست خواجه سرايان بود و صاحبان مقامات بدون<br />
صوابديد خواجه سرايان کاری انجام نميدادند. پايان اقتدار<br />
خونريز شاه عباس صفوی، که او را شاهی مستبد اما مصلح نام<br />
نهاده اند، مانند همه نظام های متکی به استبداد و خودکامگی<br />
آغاز فروپاشی آن نظامی شد که شاه عباس به قيمت وحشت و<br />
هراس سراسری در ايران برپا داشته بود.<br />
در دوران "شاه سلطان حسين" مناصب حکومتی به کسانی داده<br />
می شد که بيشتر می توانستند پرداخت کنند و نه کسی که لياقت<br />
احراز آن مقام را داشت. نتيجه اين واگذاری مناصب در برابر<br />
پرداخت پول بود که:<br />
رقابت سالم درجامعه چنان از ميان رفت که حتی آموزش و<br />
دانش فردی نيز که سنتی کهن در ايران داشت و چهره هائی<br />
برجسته از خود در تاريخ ايران و جهان بر جای گذاشته بود(<br />
درعرصه پزشکی، نجوم، رياضيات، شعر، مينياتور و حتی<br />
تنوع نقشه های قاليبافی درايران) لطمات تاريخی ديد. استعدادها<br />
فرو خفت، چرا که شرط بهترزيستن و به مناصب دولتی دست<br />
يافتن دانش و استعداد نبود، بلکه چاپلوسی و رشوه بود و آنها<br />
که نمی توانستند استعداد خود را سرکوب کنند، بويژه در<br />
عرصه ادبيات و نقاشی ايران به استعاره و اشاره پناه بردند.<br />
کسانی که با پرداخث پول، رشوه و املاک خويش به مناصبی<br />
دست می يافتند، به محض رسيدن به مقام و منصب دست به<br />
چپاولی می زدند که برای جبران آنچه از کف داده بودند چاره<br />
ای جز آن نبود.<br />
دردوران آخرين شاه صفوی "سلطان حسين" غلامان<br />
سياه و سفيد حرمسرا شاه- شورای خواجه سرايان را<br />
تشکيل دادند که از درون همين شورا رقابت ها و انشعاب های<br />
فرقه ای سر برآورد. اين انشعاب ها و رقابت ها چنان بود که<br />
به يکی از عوامل فلج کننده دستگاه حکومتی ايران در آستانه<br />
يورش افغان ها به ايران و سقوط صفويه به کام مشتی آواره و<br />
ماجرا تبديل شد.<br />
خواجه سرايان از هر رنگ و تبار تنها در يک مورد<br />
با هم توافق داشتند وآن سلطه انحصاری برامور وحذف رقيب<br />
بود.<br />
اگر رقابتی وجود داشت در حذف و نابودی بود. اين<br />
رقابت بنيانکن و خونين در درون سپاه ايران نيز همان اندازه<br />
رسوخ يافته بود که در دربار صفويه.<br />
کارشکنی های جواجه سرايان موجب شد تا "علی<br />
مردان خان" که او را بزرگترين سردار سپاه ايران درآن زمان<br />
می داند نيز قربانی رقابت ها شده و از کار برکنار شود.<br />
فرقه گرائی و دسته بندی سراپای دربار را تسخير<br />
کرده و در ميان همه خاندان بزرگ صفويه و روحانيون رسوخ<br />
کرده بود، تا جائی که برادر عليه برادر دسته بندی کرده بود و<br />
درعمل نيرويی که می بايست برای دفاع از کشور صرف شود<br />
صرف پيکار های درونی شده بود. سرانجام اين فرقه گرائی و<br />
دسته بندی بدانجا کشيد که پنهانی با دشمن خارجی هم ارتباط<br />
برقرارکردند.<br />
يک تاريخ نگار بنام "دوسرسو" می نويسد:<br />
زمان شاه عباس، خلاف بزرکان با اعدام پاسخ داده<br />
می شود وعامه مردم جريمه مالی می شدند، زيرا جريمه مالی<br />
در مورد بزرگان کارساز نبود. آنها به آسانی جريمه مالی را<br />
پرداخت کرده و به کار خود ادامه می دادند. از طرف ديگر،<br />
اعدام مردم عامه نيز همانقدر کارساز نمی توانست باشد که<br />
جريمه بزرگان.<br />
- "بيت"<br />
"<br />
قتل و جنابت، خونريزی و جزای نقدی چنان در زمان<br />
صفويه با اصل نظام گره خورده بود که وقتی درزمان شاه<br />
سلطان حسين از شمار اعدام ها کم شد و تصوری نادرست از<br />
رحم وشفقت جانشين آن شد، اين باصطلاح رحم و شفقت با<br />
ساختار نظام سلطنتی در تضاد قرار گرفت و شاه سلطان حسين<br />
-1<br />
-2
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
30<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
به بی لياقت ترين شاه صفويه مشهور شد. چنان، که به ضرب<br />
المثلی عاميانه درميان مردم ايران تبديل شد!<br />
فساد در سيستم اداری کشور نيز کمتر از فساد در دربار<br />
آلوده به جنايت شاهنشاهی نبود. رشوه خواری که از دربار شاهان<br />
(حتی در برگماری مقامات و سپردن مناصب حکومتی) سرچشمه<br />
می گرفت، درهمه سطوح کشور جريان داشت.<br />
کشيشی بنام "روسينسکی" که تا پيش از سقوط صفويه<br />
در دربار صفويه حضور داشته، در خاطرات خود می نويسد:<br />
"داروغه های شهر از دزدانی که به چنگ آنان می<br />
افتادند به جای آنکه آنان را محاکمه و زندانی کنند مانند<br />
زندانيان جنگی جريمه می گرفتند و اگر برخی از آنها قادر به<br />
پرداخت جريمه نبودند، شبانه آنان را آزاد می کردند تا از <strong>راه</strong><br />
دزدی جريمه پول جريمه را ف<strong>راه</strong>م کرده و پرداخت کنند نه<br />
تنها با <strong>راه</strong>زن با تسامح رفتار می شد، بلکه <strong>راه</strong>زنان مورد<br />
تشويق نيز قرار می گرفتند. <strong>راه</strong>زنی کم و بيش مجاز شمرده<br />
می شد؛ حتی مادران کودکان خود را با وعده دادن غذايی<br />
مناسب به دزدی تشويق می کردند. "<br />
فساد اقتصادی در مقايسه با اوضاع دوران شاه عباس<br />
اينطوربود که هيچ چيزی که کوچکترين پيوندی که با حکومث<br />
او می توانست داشثه باشد بدون رشوه و پول ممکن نمی شد.<br />
افزون بر توضيحاتی که در نوشته های تاريخی<br />
درباره وخامت اوضاع اقتصادی ايران آمده بر اين نکته نيز<br />
بايد تاکيد کرد که با از ميان رفتن نظم سابق واين که تنها ملاک<br />
تصدی شغل پرداخت پول بود، همه امور دربار داير بر مدار<br />
اخاذی ورشوه خواری شد ورشوه خواری جای صناعت<br />
وتجارت را گرفت<br />
کروسينسکی به دو مورد از بدعت ها اشاره می کند<br />
که در زمان شاه سلطان حسين در نظام حکومتی ايران وارد شد<br />
و از نظر اقثصادی پيامد های نامطلوبی را به دنبال آورد.<br />
نخست اينکه تا آن زمان شاه ايران سالی يکبار به<br />
مناسبت جشنهای نوروزی خلعت می بخشيد، اما بدعت جديدی<br />
با شاه سلطان حسين آغاز شد و آن اين بود که شاه هرزمان به<br />
واليان و حاکمان خلعت می بخشيد وآنان نيز مجبور بودند در<br />
عوض هدايائی به شاه تقديم کنند ناچار مبالغی را ازمردم می<br />
گرفتند واين امر موجب ضعف بنيه مالی مردم می شد. ازديگر<br />
نتايج نابسامانی های اين دوره کاهش اعتبار پول ايران بود. تا<br />
زمان شاه سلطان حسين ضرب سکه در انحصار حکومت<br />
مرکزی ايران بود، اما از آن پس حاکمان ولايات نيز مجاز<br />
بودند سکه مسی ضرب کنند. ارزش اين سکه ها در ديگر<br />
ولايات نصف ارزش واقعی آنها بود وبا برکناری حاکم شهری<br />
که سکه در آن ضرب شده بود در همان ولايت نيز ارزش سکه<br />
او به نصف تقليل پيدا می کرد. بدين سان کسی که با سکه ده<br />
شاهی درجيب می خوابيد اگر حاکم شهر آن شب عوض می<br />
شد، فردا صبح صاحب تنها پنج شاهی بود!<br />
همه سفر نامه نويسان به کاربرد اصل تفرقه بينداز<br />
وحکومت کن، به عنوان نظريه حکومتی صفويان اشاره کرده<br />
وآن را از بدعت های شاه عباس شمرده اند. شاه عباس برای<br />
اينکه بتواند پايه ها ی فرمانروايی خود را استوار کند به<br />
اختلاف ميان گروههای ساکن در محله های شهر های ايران<br />
دامن می زد و اين اختلاف ها بويژه در مراسم عزاداری ماه<br />
محرم شدث بيشثری می يافت، تاجايی که درمواردی نيروهای<br />
نظميه برای حفظ آرامش مجبور به مداخله می شدند.<br />
"دوسرسو" می نويسد که شاه عباس تصور می کرد<br />
هيچ وسيله ای به اندازه دامن زدن به تنش های ميان دو فرقه<br />
ای که شهر را ميان خود تقسيم می کردند و کينه ای که ميان<br />
انان وجود داشت موجب تثبيت حکومث نمی شود و شگفت اين که<br />
اين تدبير دراداره کشور هم بکار می رفت. کاربرد اين شيوه چنان<br />
بود که علاوه بر استفاده از مراسم عزاداری، با ترتيب دادن<br />
مسابقات ورزشی و جشن هائی مانند آب پاشی دامن زده می شد.<br />
مسابقاتی که اغلب عده ای در آنها کشته می شدند و خونخواهی<br />
قومی و محله ای برای مدت ها باقی می ماند.<br />
اگر دوران شاه عباس فرقه های مخالف با چوب و<br />
چماق به يکديگر حمله می کردند، درزمان شاه سلطان که<br />
قدرت مرکزی رو به ضعف گذاشته بود همان فرقه ها با استفاده<br />
از سلاح های کشنده تر به مقابله با هم بر می خاستند.<br />
واليا ن شهر ها نيز اين امر را به وسيله ای برای<br />
اخاذی تبديل کرده بودند. نخست واليان توسط عوامل نفوذی<br />
خود به در گيری ها دامن می زدند و آنگاه ازهر دو طرف<br />
جريمه ای سنگين ميگرفتند.<br />
در جريان حمله محمود افغان به ايران، در اطراف<br />
اصفهان ، در چند فرسخی پايتخت لرها و بلوچ ها زندگی می<br />
کردند که مردمانی بسيار شجاع و جنگجو بودند وهريک از آن<br />
اقوام ميتوانستند بيست هزار مرد جنگی به ميدان نبرد بيآورد<br />
که برای شکست محاصره اصفهان کافی بود اما هريک از<br />
آن دو قوم نيز به دو فرقه مخالف تقسيم شده بود و همين د<br />
شمنی در ميان آنان موجب شد که نتوانند برای مقابله با افغانها<br />
بطور متحد وارد جنگ شوند. هريک از اين دو فرقه می<br />
خواست ديگری را از ميدان خارج و بيشترين سهم از افتخارات<br />
را نصيب خود کند.<br />
کروسينسکی با يادآوری نکته هايی درباره جايگاه<br />
تفرقه در ميان مردم و نظام حکومتی ايران می نويسد ماجرای<br />
يورش افغانها زمانی آغاز شد که حکومث مرکزی "گرگين<br />
خان" نامی را به حکومن قندهار گماشت. او ازاعيان گرجستان<br />
بود. درزمان شاه سلطان حسين گرگين با استفاده از ضعف<br />
دربارعلم طغيان برافراشت تا گرجستان را از يوغ حکومت<br />
مرکزی آزاد کند. گرگين خان که دوسرسو او را مردی روشن<br />
بين و زيرک در مصالح حکومت توصيف کرده است شالوده<br />
اقتدارحکومت مرکزی را در قند هار استوار کرد و دريافت که<br />
افغانان مردمانی ناراحتند و تنها زمانی رضايت خاطر پيدا می<br />
کنند که به همسايگان خود حمله می بردند. ميرويس کلانتر<br />
قندهار بود و گرگين خواسته بود او را به اصفهان تبعيد کند. در<br />
گذشته چنين عمل نمی کردند، بلکه برای فرستادن سرميرويس<br />
دستور صريح صادر می کردند.<br />
"دوسرسو" با بيان اين نکته به يکی از تعارضهای<br />
درونی حکومت خود کامه اشاره کرده و می نويسد:<br />
محمود افغان با استفاده از دوری سپاه ايران به کرمان<br />
لشکر کشيد. درزمان شاه سلطان حسين براثر سخت گيری<br />
وتعصب شريعتمداران قشری مدارای دينی که از زمان شاه<br />
عباس موجب شده بود تا معتقدان همه اديان ومذاهب با صلح<br />
وارامش در کنار هم زندگی کنند از ميان رفت ومومنان بسياری<br />
از مذاهب در تنگنای نخوت رقيبان خود گرفتار شدند.<br />
مورخان می نويسند که در کرمان زرتشتيان چنان<br />
مورد آزار واذيت متوليان شريعت رسمی بودند که ورود<br />
افغانان را همچون پيام رهايی بخش تلقی کردند.<br />
افغان ها ازعقب مانده ترين اقوام ايرانی به شمار می<br />
آمدند. شاه سلطان حسين با دوری کامل حکومت از مردم<br />
حاضر به تسليم شد<br />
.<br />
.<br />
.<br />
.
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
31<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
احسان طبری، سرانجام خويش درجمهوری<br />
اسلامی را اينگونه نيز پيش بينی کرده بود<br />
رمز ابدی<br />
سقوط ارتجاع<br />
جان پرور است قصه ارباب معرفت<br />
رمزی برو بپرس وحديثی بيا بگو<br />
حافظ<br />
نه تنها درارتباط با انقلاب بهمن 1357، بلکه در باره<br />
جنبش اصلاحات در سال های اخير قهر و غضبی هم<strong>راه</strong> با شتاب<br />
را شاهده بوده و هستيم. اين غضب و شتاب برای به سرانجام<br />
رساندن انقلاب و جنبش است و سرشار از صداقت و پويائی؛ اما<br />
آنها که چنين خود را می خورند عجول نيستند؟ و <strong>راه</strong> يکصدساله را<br />
نمی خواهند يکساله طی کنند؟ تاريخ را فراموش کرده اند. نه تنها<br />
تاريخ ايران، که تاريخ جهان را! نه تاريخ 25 ساله که تاريخ<br />
معاصر را و نه تاريخ معاصر که تاريخ کهن را!<br />
از تحجر فکری امثال مصباح يزدی بر می آشوبند، از<br />
قتل های زنجيره ای در حيرت می مانند، قتل عام زندانيان مظلوم و<br />
بی پناه سياسی را کابوسی آغشته به توحش باز می شناسند، از خيره<br />
سری اين و يا آن روحانی ايران درحيرت اند، از استحاله اين و يا<br />
آن روحانی و غير روحانی سکاندار در جمهوری اسلامی متعجب<br />
اند، بر کورذهنی رهبرانی که تاريخ را فراموش کرده اند غبطه می<br />
خورند و...<br />
و گاه، آنها که به صداقت پايبندند در صف خويش و به<br />
گذشته خويشتن خويش باز می گردند. به آنچه که نبايد می کردند می<br />
انديشند و به آنچه که بايد می کردند و غفلت کردند افسوس می<br />
خورند. نه با خصم که گاه با خويش و خودی هم به مخاصمه<br />
برخاستند. چنان که گاه برخودی بيش از خصم کينه ورزيدند و بر<br />
چهره او بيش از خصم پنجه کشيدند. قصه آشفتگی ها در صفوف<br />
انقلابيون و مبارزان ) چه درحاکميت و چه خارج از حاکميت) و<br />
خنجر به روی هم برکشيدن، قصه تلخی است. نه امروز و ديروز،<br />
که از دير باز. بقول برشت«... وای- ما که می خواستيم جهانی نو<br />
در افکنيم، خود نتوانستيم با هم مهربان باشيم». حساب خصم و<br />
ارتجاع که حساب ديگری است.<br />
در اين 25 سال و در حلقه ای تنگ تر، دراين<br />
سالی که پشت سر مانده، قضاوت ها، شتاب ها، خمودگی ها،<br />
افسردگی ها، نا اميدها و به کنجی خزيدن ها کمتر از اميد و<br />
صبر و نشاط مبارزه بوده است، اما اگر بگوئيم نبوده خود را<br />
فريفته ايم. و اين نيست، مگر فراموشی تاريخ مبارزات و<br />
تحولات جهانی که درآن روز را به ماه، ماه را به سال و سال<br />
را به عمر می گذرانيم.<br />
پيرامون حوادث فاصله دو شماره 126- <strong>127</strong> <strong>راه</strong> <strong>توده</strong><br />
سخن بسيار است، در حد و اندازه ای که حوادث و رويدادها بوده<br />
است، از به آخرين آن اشاره می کنيم. به رويداد سازمان يافته<br />
انتخابات مجلس هفتم که در آن تحجر و غارت در نبردی 6 ساله<br />
توانستند سنگری را بازپس گيرند، که از دست داده بودند: مجلس<br />
ايران<br />
اما در نبردهای اجتماعی کدام سنگر و خاکريز پيوسته<br />
پناهگاه يک سپاه و ارتش بوده است، که اين بار باشد؟ و تازه اگر<br />
چنين تصوری هست، برای درآمدن مجلس ششم از دست همين<br />
سپاه و لشگر چه می توان گفت؟ اين غنيمتی است که مردم<br />
توانستند در يک نبرد سخت اجتماعی يکبار آن را از دست مخالفان<br />
خود درآورند. ساز و برگ نبرد و هوشياری و آگاهی، زور و<br />
قدرت مردم نبرد را تا بدينجا هدايت کرده است، اما آنکه تا اينجا<br />
پيش آمده – عليرغم افتادن و برخاستن ها- به سرمنزل خواهد<br />
رسيد. سپاه اسپارتاکوس شکست خورد، اما بردگان سرانجام پيروز<br />
شدند.<br />
شايد مرور چند سرفصل تاريخی، بعنوان حجتی بر<br />
آنچه در بالا اشاره شد، امروز بيش از ديروز ضرورت داشته<br />
باشد. نه آنکه تنها ما را شامل شود، که مذهبيون مبارز را نيز،<br />
چه، آنکه اهداف مشترک، گاه سرنوشت مشترک را رقم می<br />
زند.<br />
شادروان احسان طبری را در قفس کردند و حسين<br />
شريعتمداری را به ديدارش فرستادند. انسانی فرهيخته، آگاه به<br />
قوانين گزيرناپذير اجتماعی و سراپا مهر و محبت، در برابر<br />
خشک انديشی که در خدمت خشک انديشان ديگر آستين جنايت را<br />
بالا زده است. در نمورترين سلول انفرادی، در زندان توحيد<br />
کميته مشترک) که ديوار به ديوار آبريزگاه متعفن و قديمی زندان<br />
بود ميعادگاه انديشه و تحجر تبديل شد. پس از ماه ها شکنجه<br />
روحی و جسمی، انسان فرهيخته بايد در برابر جنايتکاری می<br />
نشست که تاريخ امثال او را به کرات در ياد و دفتر خود دارد.<br />
منطق ميخ بود و تحجر سندان. حاصل آن شد که خود حسين<br />
شريعتمداری در سال دوم جنبش دوم خرداد، وحشت زده از<br />
افشاگری های اکبر گنجی در مدرسه حقانی قم دهان باز کرد و<br />
بعنوان خدمات بزرگ خود به جمهوری اسلامی و محروم بودن از<br />
افتخار بازجو شدن گفت: من در زندان با مغزهای متفکر<br />
<strong>توده</strong> ای مانند طبری، آگاهی، گلاويژ... گفتگو کردم و آنها منطق<br />
من را قبول کردند!»<br />
آن منطق همان بود که گاليله آن را قبول کرد و<br />
قضاوت را به تاريخ وانهاد. حسين شريعتمداری هنوز درحيات<br />
است و همچنان در اتاق کار ديوارچوبی سابق بنيانگذار<br />
روزنامه کيهان (دکتر مصباح زاده) سنگر گرفته است. اما اگر<br />
اين سنگرها ابدی بود که حالا بايد مصباح زاده در آن می<br />
نشست!<br />
طبری جان و روح به تنگ آمده خويش را از چهره<br />
زشت و دهان متعفن شريعتمداری بدر برد و قضاوت را به تاريخ<br />
سپرد. چنين کرد زيرا تاريخ را خوب خوانده بود و بسيار فراتر از<br />
امثال شريعتمداری می دانست تازيانه اين قاضی القضات چگونه<br />
فرود خواهد آمد. وقتی شريعتمداری در مدرسه حقانی قم(1379)<br />
ادعا کرد با امثال طبری و آگاهی و گلاويژ و رهبران <strong>توده</strong> ای<br />
گفتگو کرده و آنها را قانع کرده است، اکبر گنجی و عمادالدين باقی<br />
در روزنامه های دوم خردادی نوشتند« دانش و فهم تو کمتر از<br />
آنست که چنين ادعا کنی» و البته ادامه ندادند که «آنچه کرده ای<br />
در زندان گفتگو نبوده است. کدام زندانبان با زندانی زيردستش<br />
)<br />
...»<br />
6
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
32<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
گفتگو کرده و ارائه منطق کرده است که تو کرده باشی. اگر چنين<br />
بضاعت و هنری داری چرا در زندان بکار گرفته و به نمايش<br />
گذاشته ای. چرا رقصی چنين را در ميانه ميدان نمی کنی؟»<br />
اندکی پيش تر از آنکه طبری را در متعفن ترين و<br />
نمورترين سلول زندان توحيد به بند کشند تا شريعتمداری با<br />
منطق خود موعظه گر او شود، مقاله ای در اشاره به اين نوع<br />
پديده های تاريخی نوشت با عنوان "از تنگنای جبر به فراخنای<br />
اختيار"، بخش دوم اين مقاله را که در واقع مقدمه ای است<br />
درکليات تا بتوان جان کلام را در جمهوری اسلامی گفت حذف<br />
کرده ايم و بخش دوم را در زير می آوريم تا دانسته شود آنکس<br />
که به قربانگاه رفت می دانست به کجا می رود و جايگاه تحجر<br />
و انديشه خلاق در تاريخ کجاست! با زنده ياد طبری تاريخ را<br />
مرور می کنيم تا از در بند بودن امثال هاشم آغاجری و يا<br />
گنجی و عباس عبدی و ديگران و ديگران چندان متعجب<br />
نشويم. ديروز تاريخی تحجر وابسته به زمينداری بزرگ و<br />
فئوداليسم وابسته به کليساها در اروپا چنان کردند و امروز<br />
تحجر وابسته به غارت و تجارت در جمهوری اسلامی چنين<br />
می کند.<br />
طبری می نويسد:<br />
«...يکی از علاقه های نويسنده اين سطور علاقه ای<br />
که مسلما برای آن شريکان بسيار وجود دارد خواندن تاريخ<br />
است. متون کهن ويا بررسی های امروزين در باره تاريخ<br />
ايران وجهان که داستان واقعی و مشخص زيست انسانها در اين<br />
"سرای دودر"است. سرائی، که سرشار است از صفحات<br />
عبرت انگيز و آموزنده: در زندگی هر عصر بن بست ها و<br />
تنگناها فراوانی است که گاه تمام عمر يک نسل و يا چند نسل<br />
را می بلعد. برای مجسم شدن مسئله مثال هايی از تاريخ اروپا<br />
که در قرون اخير غنی تر از تاريخ ديگر نقاط است می آوريم:<br />
از قرن شانزدهم نفوذ هوگه نوت ها(پروتستان های<br />
کالوينيست) که برخی از آنها حتی شعار جمهوری را مطرح<br />
می کردند در فرانسه به حدی بود که به نظر می رسيد پيروزی<br />
بر خانواده های سلطنتی و استبدادی والوآ و گيز و انگولم ديگر<br />
دم دست است. ولی جامعه عليرغم همه مبارزات برای اين<br />
تحول هنوز نضج يافته نبود. درحادثه خونين«سن بارتولمی»<br />
در طنين ناقوسهای کليسا ها، هزاران هزار هوگ نوت (حتی<br />
کودک شيرخوار) در شهر و ده قطعه قطعه شدند و سرانجام<br />
جامعه خود را به آغوش سلسله بوربون ها رها کرد. هنوز می<br />
بايست زمانی بس دراز بگذرد و هانری چهارم و لوئی سيزدهم<br />
و لوئی چهاردهم و پانزدهم و شانزدهم دمار از روزگار دهقان<br />
ها و کارگران و پيشه وران و بازرگانان و روشنفکران<br />
فرانسوی بکشند و آنها را در ميدان های صدها جنگ عبث<br />
بکشند تا سرانجام فجر انقلاب اجتماعی بردمد.<br />
تنها لوئی چهاردهم که قله استباد سلطنتی بود و خود را<br />
شاه خورشيد می ناميد هفتاد و دوسال سلطنت کرد؟ نوه اش لوئی<br />
پانزدهم 52 سال سلطنت کرد؟ ولترها و رسوها، ديدروها و دلباک<br />
ها و هزاران انسان شريف در محيط مختنق استبداد بوربون ها<br />
زائيده شدند، قد کشيدند، آرزوهای عالی خود را درميان گذاشتند،<br />
پير شدند، مردند و هنوز بوربون ها دست بردار از سر تاريخ<br />
نبودند. زيرا تاريخ برای جهش از اين عصر به عصر ديگر آماده<br />
نبود؛ حتی زمانی که طوفان عظيم انقلاب کبير فرانسه در گرفت و<br />
تا قله بلند ژاکوبينيسم پيش رفت، تازه ناپلئون توانست با کودتای<br />
ترميدور اين طوفان را خاموش و امپراطوری استبدادی را احيا<br />
کند... ای تاريخ پر حوصله و دراز نفس! عمر کوتاه آدمی و<br />
آرزوهای شعله ورش در مقابل سير سنگ پشتی ما چه غم<br />
انگيزاست!<br />
چگونه می توان از بند زمان خود جستن کرد؟ با هيچ<br />
ورد و معجزه ای ممکن نيست! شخص يک بار ديگر گاليله و<br />
علی<br />
گاليله ای را به ياد می آورد. کپرنيکوس<br />
رغم هيئت بطلميوسی، گفت که اين خورشيد است که در مرکز<br />
جهان است، نه زمين و کتاب او بنام "درباره انقلاب مدارک<br />
آسمانی" در اروپای آنزمان صدا کرد، بعدها کپلر نظريات او<br />
را تکميل نمود. سپس گاليله آمد و بدين نظريات دل سپرد و<br />
تصور می کرد که پاپ ئوربان هشتم که به روشنفکری<br />
دانشمندی شهرت و نسبت به او روشی دوستانه داشت، هيچ<br />
گونه دشواری در کار علمی برايش پديد نخواهد آورد. ولی قافل<br />
که پاپ گرفتاری های ديگر داشت. آن ايام موج پروتستانيزم<br />
آلمان و انگلستان و فرانسه واسکانديناوی را گرفته بود. پاپ<br />
وقت امکان نداشت که «ليبرال منشانه» با «روشنفکرانه»<br />
رفتار کند. گاليله که استادی در شهر پادوا بود با خوش بينی<br />
نسبت به حسن نيت پاپ در سال 1624 در سن شصت و اند<br />
سالگی به روم آمد تا در باره کتابش (به نام بحثی درباره سيستم<br />
بزرگ جهان) با وی سخن گويد. شنيده بود که پاپ از اين کتاب<br />
که تائيد هئيت کوپرنيک و کپلر بود خشمناک است. در<br />
آوريل1633 پس از شش ماه مذاکره طولانی با پاپ، سرانجام<br />
تصميم نهايی برای دادرسی گاليله در دادگاه انگيزاسيون(تفتيش<br />
عقايد) با حضور ده کاردينال از سلک دمی نيکن اتخاذ شد.<br />
گاليله مجبور بود از نظريه کوپرنيک دفاع کند ولی در آن<br />
دوران اين تئوری هنوز نقاط ضعفی داشت و کاردينال ها نمی<br />
توانستند تصور کنند چگونه زمين هم به گرد خود و هم به گرد<br />
خورشيد می گردد وحال آنکه کسی در اثر اين چرخش از روی<br />
آن به خارج پرتاب نمی شود و يا اگر سنگی را به زمين رها<br />
کنند به شکل قائم فرود می آيد. برای آنکه گاليله دراعتراف به<br />
خطا ترديد نکند دستگاه های شکنجه را به او نشان دادند. پاپ<br />
(که نام اصلی اش مانه ئو باربينی بود) با برادر و برادرزاده<br />
خود در محاکمه حضور يافت. سرانجام گاليله، پير هفتاد ساله<br />
اعترافنامه ای نوشت که آغاز آن چنين است: «من گاليلئو گاليله<br />
ئی، فرزند مرحوم وينچنزو گاليله ئی، اهل فلورانس، هفتاد<br />
ساله، کهشخصاً در اين دادگاه حضور دارم، در برابر شما<br />
کاردينال های محترم ومعزز که مفتش عقايد ضلال الحادآميز<br />
در سراسر جمهوری مسيحی هستيد زانو می زنم و انجيل<br />
مقدس را که در برابر من است با دستان خود به قصد قسم لمس<br />
می کنم و سوگند ياد می کنم که هميشه به عنايت ذات باری<br />
تعالی، به همه و هرچيزی که کليسای مقدس کاتوليک و<br />
حواريون مقدس موعظه کرده و آموخته اند، مومن بوده وخواهم<br />
بود.» اعتراف نامه طولانی است و در متن آن به شکل مشروح<br />
نظر کپرنيک انکار و تقبيح و نظر بطلميوس تصديق و تقديس<br />
می شود و سرانجام به عنوان امضا می نويسد:<br />
(بقيه در ص<br />
12<br />
(8<br />
(1543-1473)
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
33<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
آنچه استالين گفت اما<br />
نتوانست خود به آن عمل کند<br />
تجربه ای که همه<br />
بايد از آن بيآموزيم<br />
مسکو- ژوئيه 1934. مارشال استالين مورخ انگليسی<br />
چا" ولز" را برای انجام يک مصاحبه پذيرفت. فاشيسم مانند<br />
توفانی آلمان را در می نورديد. روسيه تازه از زيربار جنگ<br />
داخلی شانه خود را بيرون کشيده بود. کسی نمی دانست جهان چه<br />
سمت و سوئی به خود خواهد گرفت و جنگ دومی شروع خواهد<br />
شد با بيش از 40 ميليون قربانی. در روسيه نيز جامعه می رفت<br />
تا پس از يک دوره خشونت و اعدام های سرخ به آرامش و<br />
سازندگی باز گردد. انقلابی که در اکتبر 1917 پيروز شده بود از<br />
ابتدا بنای خشونت و انحصار و اعدام نداشت. خشونت را نيروی<br />
مقابل شروع کرد. ارتش سفيد تزاری به کمک انگلستان، آلمان و<br />
چند کشور ديگر اروپائی و به حمايت از اشراف و سلطنت<br />
سرنگون شده جنگ داخلی را در کشور آغاز کرده بود و ترور<br />
لنين در کارخانه ای که به بازديد آن رفته بود به عمر دولت و<br />
حکومت ائتلافی پايان بخشيد. چنان که دايره خودی ها محدود<br />
محدودتر شد. چنان که تصفيه ها در داخل حزب نيز فاجعه آفريد و<br />
قوانين دوران جنگ با فاشيسم و بيم ناشی از نفوذ دشمن تا قلب<br />
حکومت و پايتخت به شيوه حکومتی در سال های پس از جنگ<br />
ختم شد. سرمايه داری با تجربه و بويژه انگلستان توانست از تمام<br />
اين سدها عبور کند. نفاق، بدبينی، فضای امنيتی و زائده طبيعی آن<br />
"ديکتاتوری فردی" جانشين اتحاد و خوشبينی انقلابی و ديکتاتوری<br />
پرولتاريا شد. چنان که 6 دهه پياپی ديکتاتوری پرولتاريا که هيچ<br />
نيست جز سلطه يک طبقه و متحدان آن بر حاکميت و جانشينی آن<br />
بر هژمونی و ديکتاتوری طبقه سرمايه دار و متحدان آن در شمايل<br />
ديکتاتوری فردی استالين نمايانده شد. بدانگونه که هنوز نمی توان<br />
از زير بار تبليغاتی آن شانه بيرون کشيد.<br />
رخته عظيم در تمامی ارگان های دولتی و حزبی،<br />
فضای بسته سياسی و اقتصادی، سلطه ارگان های امنيتی بر<br />
جامعه که هر ابتکار و پرسشی را مشکوک و قابل پيگرد تشخيص<br />
می داد و بيرون راندن مردم از صحنه سياسی، در کنار محدود و<br />
بازهم محدود شدن آگاهی مردم از جهان و سرانجام، بمباران<br />
تبليغاتی جهان سرمايه داری در کنار ابتکاراتی که درعرصه<br />
اقتصادی بکار گرفت، به فروپاشی رويدادی انجاميد که قرن 20<br />
را قرن نجات بشريت از استثمار و استعمار نويد داده بود.<br />
استالين سال 1934، استالين 1950 نيست، اتحاد<br />
شوروی نيز ديگر در صحنه جهان حضور ندارد. آنچه باقی مانده<br />
يک تجربه عظيم برای بشريت و تمام نيرو های انقلابی است.<br />
فرمولبندی های عام بر جای خود باقی است، اما مصداق های<br />
منحرف شده از اصول به تاريخ پيوسته اند. به همين دليل<br />
بازخوانی و مراجعه به آن گفتگوئی که در سال 1934 با استالين<br />
انجام شد حتما خواندنی و بارها خواندنی است. اينکه انحراف از<br />
اصولی که استالين خود در اين مصاحبه به آن اشاره می کند کار<br />
را به کدام سرانجام رساند. درسی بزرگتر از اين؟<br />
آن گفتگو را ويرايش کرده ايم. يعنی اصول پايه ای را<br />
که استالين آن ها را توضيح داده از قلب مصاحبه بيرون کشيده ايم.<br />
سئوالات را حذف کرده ايم زيرا در ظرف زمان حل شده اند و<br />
برای امروز و جهانی که در آن زندگی می کنيم مفهوم خود را از<br />
دست داده اند. برخی نمونه گوئی های استالين نيز نامفهوم است و<br />
قربانی زمان شده اند. به همين دليل است که اصول پايه ای<br />
صحبت ها و پاسخ های استالين را بيرون کشيده ايم. بايد آن را<br />
خواند، تا بهتر دانست که انحراف ها از ابتدا و هدفمند وجود<br />
نداشته اند، بلکه متاثر از زمان و حوادث و همچنين "سيستم" حاکم<br />
بوجود می آيند و به روش تبديل می شوند.<br />
چرا امروز؟ انگيزه ما برای انتشار اين مصاحبه در<br />
شرايط کنونی چيست؟<br />
انقلاب 57 ايران نه يک انقلاب بلشويکی بود و نه يک<br />
نيروی پيشرو و مترقی در حزبی پيشگام رهبری آن را برعهده<br />
داشت. تلاش بسيار شد تا در حد يک انقلاب ملی حفظ شود و<br />
چنان به نابودی کشانده نشود که غارتگری برود و غارتگری<br />
ديگر و خشن تر بيآيد. حزب <strong>توده</strong> ايران در اين <strong>راه</strong> از جان و<br />
تجربه خويش مايه گذاشت، اما شرايط، قدرت مخالف و دشمن<br />
داخلی و خارجی و عقب ماندگی جامعه (که بر سازمان های<br />
سياسی وقت نيز تاثيرات معين خود را گذاشته بود) به جنگ همه<br />
آن جانفشانی ها رفت و شد، آنچه اکنون بنام جمهوری اسلامی از<br />
انقلاب عظيم و ملی 57 باقی مانده است.<br />
امپرياليسم جهانی بسيار کارکشته تر و ورزيده تر از آن<br />
بود که ساده لوحان تصور می کردند. ترور کور، بعنوان يک<br />
حربه و تجربه بزرگ فورا بکار گرفته شد. ترور مرتضی<br />
مطهری و سخنرانی رفسنجانی در فيضه قم که اعلام کرد اين<br />
ترور را مارکسيست ها کردند، سر آغاز اين بخش از توطئه ها<br />
عليه انقلاب ايران بود. آنها می دانستند گروه "فرقان" و مشتی<br />
طلبه و روحانی وابسته به ساواک و حجتيه دست به اين اقدام زدند<br />
اما تصور کردند از اين حادثه می توانند استفاده کرده و تصفيه<br />
چپ را جلو بياندازند. بعدها انفجار، اعدام و ترور و جنگ در<br />
کردستان، خيز برای تشکيل حکومت در شهر آمل و ترکمنستان<br />
محصول همين کشت اوليه شد. انقلاب امنيتی شد، اختناق حکومتی<br />
شد، تصفيه های دامنه گسترداند و شخصيتی مانند آيت االله منتظری<br />
را هم در بر گرفت. چنان که اصلاحات نيز با مقاومت خونين<br />
هم<strong>راه</strong> شد.<br />
بازخوانی آن مصاحبه استالين واقعا نيز خواندنی است.<br />
نه برای تطهير اشتباهات استالين، بلکه برای درس آموزی از<br />
اشتباهات و رد يابی ريشه های آنچه که در اين 25 سال در ايران<br />
گذشته و همچنان ادامه دارد. اين گفتگو ما آن بخش ها را که در<br />
باره نظام سرمايه داری و بحران های ادواری آن صحبت می شود<br />
و يا از ابتکارات سرمايه داری برای عبور از بحران صحبت می<br />
شود و يا ريشه های رفرم و اصلاحات را بر می شمرد بسيار<br />
دقيق و جذاب يافتيم و عينا آورده ايم.<br />
اگر در برخی بخش های اين گفتگوی خلاصه شده و<br />
ويرايش شده بريدگی هائی وجود دارد، ناشی از تلاش برای به<br />
روز کردن اين مصاحبه است، نه سانسور و دگرگونی آن.<br />
ماکوشيديم روح مطلب و نظرات استالين تا آنجا که ممکن و به<br />
روز است حفظ شود. برخی توضيحات پيرامون اوضاع ايران را<br />
نيز در پرانتز قرار داده ايم با اين هدف که مقايسه را آسان کرده<br />
باشيم. در هر مبحث که استالين به آن می پردازد، در واقع پاسخ<br />
به سئوالی است که مورخ انگليسی طرح می کند و ما، تنها سئوال<br />
را حذف کرده ايم.<br />
. جی.
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
34<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
گفتگوی استالين با مورج انگليسی:<br />
...»<br />
هدف ايالات متحده از برنامه هايی که دارد و دنبال می کند،<br />
مقابله با بحران های اقتصادی و مشکلات منتج از اين بحران<br />
هاست. امريکايی ها می کوشند با روش های سرمايه داری بدون<br />
اينکه مبنای اقتصادی جامعه تغيير داده شود- بحران های موجود<br />
خود را حل و فصل کنند. آنها می کوشند مشکلات نابود کننده را<br />
مهار کنند و زيان های حاصل از سيستم اقتصادی فعلی را به<br />
حداقل برسانند، در صورتی که اقتصاد نوينی بايد جايگزين اقتصاد<br />
کهن شود و اين نظام اقتصادی به کلی دگرگون شود. امريکای ها<br />
حتی اگر هم بتوانند زيان های ناشی را به حداقل کاهش دهند باز<br />
هم نخواهند توانست ريشه های آشفتگی منتج از سيستم سرمايه<br />
داری را از ميان بردارند. آنها حافظ آن چنان سيستمی هستند که<br />
جز بحران در توليد سرانجامی ندارد. بنابراين خواست آنها حتی<br />
دربهترين شکل خود نه مسئله تجديد سازمان اجتماعی است و نه<br />
از بين بردن سيستم اجتماعی کهنی که بحران ها و آشفتگی های<br />
اجتماعی بدنبال دارد. شايد امريکايی ها تصور کنند مبنای جامعه<br />
را تغيير می دهند، در حاليکه واقعيات عينی نشان می دهند که آنان<br />
جامعه را هم چنان بر همان مبنای قديم نگه می دارند.<br />
فرض کنيم که با حفظ سيستم سرمايه داری بتوانيم تعداد<br />
بيکاران را کاهش دهيم ولی هيچ سرمايه داری با از بين بردن<br />
کامل بيکاری و در نتيجه، از بين رفتن لشکر بيکاران که حکم<br />
ضمانت بازار کار را دارد موافقت نخواهد کرد، چرا که وجود<br />
بيکاری تامين کننده دستمزد ارزان است. از طرف ديگر حتماً می<br />
دانيد، که در سرمايه داری که افزايش توليد در ذات آنست، سرمايه<br />
داران را نمی توان وادار ساخت که زيان را بپذيرد و با ميزان<br />
سودی کمتر کار کند. اينجاست که بدون تغيير نظام سرمايه داری<br />
و بدون لغو مالکيت خصوصی بر ابزار توليد، نمی توان افرايش<br />
توليد را درجامعه تقسيم کرد.<br />
هنگامی که از عدم امکان اجرای عدالت و تقسيم ثروت<br />
و توليد در سيستم سرمايه داری صحبت می کنم به هيچ وجه نظرم<br />
اين نيست که از شخصيت و خصوصيات برجسته نظام سرمايه<br />
داری برای سازماندهی کارها بکاهم؛ چرا که شکی نيست، که در<br />
نظام سرمايه داری نيز شخصيت ها و <strong>راه</strong> کاری های برجسته<br />
وجود دارد و عمل می شود، اما بخاطر داشته باشيد که اين <strong>راه</strong> حل<br />
ها نمی تواند سمت گيری هميشگی داشته باشد و يا شخصيت های<br />
مورد نظر و اشاره برای هميشه می توانند ابتکار عمل اجتماعی –<br />
اقتصادی را در يک جامعه سرمايه داری داشته باشند. به همين<br />
دليل، مجدداً بايد تاکيد کرد، که مقتدرترين افراد و با هويت ترين<br />
آنان نيز با ناکامی روبرو خواهند شد. بحران کنونی اقتصادی در<br />
جهان و شخصيت هائی که از صحنه حذف شدند کم شمار نيستند.<br />
شما می پرسيد: آيا امکان دارد شرايط جامعه سرمايه<br />
داری بتدريج به نوعی از سوسياليسم منجر شود؟ و اگر بشود، اين<br />
سوسياليسم چه سوسياليسمی خواهد بود؟<br />
-<br />
...<br />
پاسخ من اينست که اگراوضاع مطلوب باشد، می توان<br />
سرمايه داری حريص را متوقف ساخت و گام هايی در <strong>راه</strong> تنظيم<br />
اقتصاد ملی برداشت و اين بسيار مثبت است، اما، ما شاهديم که<br />
به محض آنکه يک رهبر جهان سرمايه داری اقدامی عليه مبانی<br />
سرمايه داری می کند، با شکست روبرو می شود. شايد روزولت<br />
در امريکا بهترين نمونه باشد.<br />
بانکها، صنايع، برنامه های بزرگ، مزارع بزرگ، <strong>راه</strong><br />
اهن، کشتی های تجارتی و در نهايت، لشکر کارگران ماهر و<br />
مهندسين و تکنولوگ ها و دراختيار و متعلق به شخصيت های<br />
دارای حسن نيت نيستند، بلکه همه اينها تحت مالکيت های<br />
خصوصی اداره می شوند. ما نبايد وظيفه دولت را در جامعه<br />
سرمايه داری فراموش کنيم. دولت در جامعه سرمايه داری وظيفه<br />
دارد از کشور دفاع و از سيستم سرمايه داری محافظت کند.<br />
دولت دستگاهی است برای جمع آوری ماليات. دولت درنظام<br />
سرمايه داری در مسائل اقتصادی دخالت چندانی ندارد، چرا که<br />
اقتصاد در دست دولت نيست، بلکه بالعکس، دولت در خدمت<br />
اقتصاد سرمايه داری است. به همين علت شخصيت های دارای<br />
حسن نيت- که شايد روزولت درامريکا برجسته ترين نمونه آن<br />
باشد- با تمامی قدرت و امکاناتشان نتوانستند به اهدافی که ترسيم<br />
کردند و يا در نظر داشتند برسند و حذف شدند. البته، شايد پس از<br />
گذشت نسلها بتوان تا حدودی به اين هدف ها در نظام سرمايه<br />
درای نزديک شد. اما فقط "شايد".<br />
تضادهای اجتماعی<br />
سوسياليسم بايد بتواند بين تضاد فرد و جامعه سازش<br />
دهد، يعنی تضاد بين منافع فرد ومنافع جامعه نبايد وجود داشته<br />
باشد. سوسياليسم درعين حال نبايد در پی پايمال کردن منافع فرد<br />
باشد، بلکه بايد بتواند منافع فرد وجامعه را با هم آشتی دهد.<br />
سوسياليسم نمی تواند و نبايد خود را از منافع فردی برهاند. نه تنها<br />
نبايد چنين شود، بلکه بايد در جامعه سوسياليستی، از منافع فرد با<br />
قدرت کامل دفاع شود. بدين ترتيب، ما با تضادی بين منافع فرد و<br />
سوسياليسم نبايد روبرو شويم.<br />
پرسش اينجاست که آيا می توان تضاد های طبقاتی را<br />
هم ناديده گرفت؟ يعنی تضاد بين طبقه سرمايه دار وطبقه<br />
زحمتکش را نديد و يا آن را همطراز منافع فرد و منافع جامعه در<br />
يک نظام سوسياليستی ارزيابی کرد؟<br />
زمانی که از يکطرف مالکين بانکها، کارخانه ها،<br />
معادن، شبکه های حمل نقل، مزارع و مستعمرات را بعنوان يک<br />
طبقه در پيش رو داريم، که جز به منافع خود به چيز ديگری نمی<br />
انديشند و تنها در پی سود خويشتن اند و جامعه را تابع اراده خود<br />
می خواهند و از طرف ديگر طبقات و اقشار غارت شده و بی پناه<br />
را پيش روداريم که استثمارمی شوند، چگونه می توان اين تضاد<br />
را تضاد منافع فرد، - يعنی صاحبان و مالکينی که در بالا<br />
برشمرده شد-، با جامعه ندانيم و آن را همطراز منافع فرد و منافع<br />
جامعه بدانيم؟ کسانی هستند که نه کارخانه دارند، نه بانک و نه<br />
معدن ومجبورند نيروی کار خود را برای زنده ماندن به سرمايه<br />
داران بفروشند و در برابر فروش نيروی کار خود نمی توانند همه<br />
احتياجات خود را تامين کند، چگونه می توان بين منافع آنان تلفيقی<br />
و يا سازشی بوجود آورد، جز با دگرگونی نظامی که بر اين پايه<br />
استوار شده است؟ در اينجا، بحث ديگر منافع فرد و منافع جامعه<br />
که در يک نظام سوسياليستی هم طبعا وجود خواهد داشت يکسان<br />
نيست. ما ديديم که در امريکا، روزولت نتوانست اين تضاد ها را<br />
آشتی دهد و سازشی بين آنها بوجود آورد. بنابراين دفاع از منافع<br />
فرد در نظام سوسياليستی در برابر جامعه، دفاع از منافع اکثريت<br />
قاطع مردم است، در حاليکه در نظام سرمايه داری دفاع از منافع<br />
فرد عملا يعنی دفاع از منافع يک اقليت در برابر اکثريتی که<br />
غازت می شود. بدين ترتيب دفاع از منافع فرد در دو سيستم<br />
سرمايه داری و سوسياليسم بکلی متفاوت اند.<br />
سکان داران سياسی در نظام سرمايه داری به محض<br />
آنکه اين دفاع از منافع اقليت در برابر اکثريت را فراموش کنند<br />
بايد جای خود را به سکان دار ديگری بدهند که به اين دفاع ملتزم<br />
است. هر رئيس جمهوری که بخواهد درامريکا و يا هر کشور<br />
سرمايه داری کاپيتال ديگری بطور جدی در <strong>راه</strong> منافع اکثريت<br />
جامعه و بويژه کارگران و زحمتکشان گام بردارد و در مقابل
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
35<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
)<br />
منافع سرمايه داران بايستد و به حل اين تضاد اولويت بدهد، فورا<br />
طبقه حاکم به جای او سکان دار و رئيس جمهور ديگری را<br />
برخواهد گزيد، حتی با حادثه سازی و حذف فيزيکی آنها از<br />
صحنه جهان. به همين دليل است که پرزيدنت ها در امريکا می<br />
آيند ومی روند ولی نظام برجای می ماند، تا زمانی که اين نظام<br />
بدست مردم دگرگون شود و يک طبقه به زير کشيده شده و نظام<br />
اقتصادی- اجتماعی ديگری جانشين آن شود. (که اين نظام جانشين<br />
نيز عليرغم همه ضرباتی که به آن وارد آمده و اشتباهات عظيمی<br />
که صورت گرفت، نظامی نيست جز نظام سوسياليستی.<br />
سوسياليسمی درس آموخته از اشتباهات و شکست ها.)<br />
اکثريت اجتماعی در نظام سوسياليستی<br />
در ميان طبقات فقير وثروتمند، طبقه و اقشار متوسطی<br />
هم وجود دارند. مانند تکنسين ها، معلمين، دانشگاهيان، کارمندان<br />
و ... اما مسئله اساسی اينست که بشريت به دو گروه فقير و<br />
ثروتمند تقسيم می شود. استثمار کننده واستثمار شونده. دوری از<br />
اين طبقه بندی اساسی و نديدن تضاد بين فقير و ثروتمند به معنای<br />
دوری و نديدن واقعيتی آشکار و اساسی است. طبقه و اقشار<br />
متوسط به يکی از اين دو طبقه گرايش دارند و يا بين دو طبقه بی<br />
طرف می مانند.<br />
به اين ترتيب کشف "طبقه متوسط" بی توجه به گرايش<br />
لايه بندی های آن به دو طبقه اساسی مورد نظر ما دربالا همان<br />
گم<strong>راه</strong>ی و عوارضی را بدنبال می آورد که در جريان 6 سال<br />
مبارزه در <strong>راه</strong> اصلاحات در جمهوری اسلامی بوجود آورد و<br />
کسانی در ميان اصلاح طلبان مبلغ سراب "طبقه متوسط" شدند.<br />
کنار گذاشتن اين طبقه بندی و يا عدم توجه به آن ، سر<br />
پيچی از شناخت حقيقت قوانين اجتماعی است. چرا که انکار<br />
مبارزه و تضادی است که عليرغم ميل و خواست ما در جامعه<br />
جريان دارد و ادامه خواهد داشت. نتيجه و برآمد اين مبارزه و<br />
تضاد نظام نوين اجتماعی است که جانشين نظام سرمايه داری<br />
خواهد شد.)<br />
صاحبان زمين های کوچک، صنعتگران و بازرگانان<br />
کوچک سر نوشت کشور را در نظام سرمايه داری تعيين نمی<br />
کنند، چرا که آنها نيز بخشی از همان طبقات و اقشار متوسطی<br />
هستند که متمايل به دو گروه و طبقه اساسی جامعه حرکت می<br />
کنند. سرنوشت نظام سرمايه داری را <strong>توده</strong> عظيم مردم تعيين می<br />
کند.<br />
بسياری از سرمايه داران دارای توان مديرت عالی<br />
هستند و در نظام سوسياليستی بايد از اين سرمايه داران و مديريت<br />
و کارآمدی آنها بسيارآموخت. اما فراموش نکنيد که در نظام<br />
سرمايه داری، سرمايه دار و سود به هم دوخته شده اند و هيچ<br />
نيرويی در روی زمين نمی تواند آنها را ازهم جدا کند. کسانی که<br />
نظام سرمايه داری را دگرگون خواهند کرد مديران توليد و<br />
تکنيسن های کارخانه ها و مالکين خرده نيستند، بلکه مجموع<br />
طبقه غارت شده اجتماعی است که اين دگرگونی را ممکن می<br />
سازد.<br />
(جامعه سرمايه داری اکنون به بن بست نزديک می<br />
شود. شايد اين بار نيز با حادثه جوئی های بزرگ جهانی بتوانند<br />
از بحران، با دست و پا زدن بسيار بيرون بيايند اما گرداب بحران<br />
بار ديگر اين نظام را به کام خود دعوت می کند.)<br />
ايجاد دگرگونی بنيادی در نظام اقتصادی نياز به اقليتی<br />
پيشتاز و رهبری کننده دارد، ولی هوشيارترين رهبران هم، اگر<br />
متکی به ميليون ها مردم آگاه نباشند کاری از پيش نخواهند برد.<br />
سيستم کهن فرو خواهد ريخت، اما اين نکته را هم نبايد<br />
فراموش کرد، که کوشش همه جانبه ای بکار می رود، تا اين<br />
سيستم حفظ و نگهداری شود و از نابودی نجات يابد.<br />
گاه نتيجه نادرستی از يک فرض صحيح گرفته می شود<br />
و آن زمانی است که می گويند جهان کهن در حال فرو ريختن<br />
است، اما در انتظار نشسته اند تا به خودی خود فرو ريزد.<br />
جايگزين شدن يک سيستم جديد به جای سيستم پيشين،<br />
روندی انقلابی و پيچيده است و اين تغيير نمی تواند يک روند<br />
ساده و خود بخودی باشد. اين روند، مبارزه ايست طبقاتی.<br />
سرمايه داری فروخواهد ريخت، اما نه به مانند سقوط درختی<br />
پوسيده و به طرزی خودبخودی انقلاب و برقراری نظامی<br />
نوين، همواره با مبارزه ای سخت و توام با سراشيبی های مرگ<br />
و زندگی هم<strong>راه</strong> بوده است و هرگاه که رژيمی جديد بر سر کار<br />
می آيد بايد هوشيارانه از هوادران نظم کهن که خواستار توسل به<br />
زور و برگرداندن کهنه های خود هستند دوری جويد و از آنان<br />
برحذر باشد. صاحبان سيستم جديد بايد همواره هوشيار و آماده<br />
باشند تا حمله های دنيای کهن را دفع کنند.<br />
فاشيسم را در نظر بگيريد؛ فاشيسم يک نيروی ارتجاعی<br />
است که سعی دارد با اعمال زور جهان کهن را ابقاء سازد. با آن<br />
چه می شود کرد؟ با آنان می شود بحث کرد و سعی کرد آنان را<br />
راضی کرد دست از عملشان بردارند؟<br />
کمونيست ها هيچ گاه نبايد متوسل به اعمال زور در <strong>راه</strong><br />
ايده ال های خود شوند، اما هيچگاه هم نبايد<br />
غافل گيرشوند. چرا که قديمی ها با رضايت صحنه را<br />
ترک نمی کنند. سيستم کهن از خود و زندگيش دفاع خواهد کرد.<br />
بدين ترتيب است که تغيير سيستم اجتماعی يک روند مسالمت<br />
آميز و خودبخودی به حساب نمی آيد، بلکه روندی تند، طولانی و<br />
پيچيده است. به تاريخ انگليس در قرن 17 نگاهی بياندازيد تا بهتر<br />
متوجه شويد.<br />
سرمايه داری اکنون بنام قانون متوسل به زور می شود،<br />
همچنان که در قرن 17 سر پادشاه(کرانوال) را قطع کردند<br />
وپارلمان را منحل ساختند وعده ای را توقيف وعده ای ديگر را<br />
سر بريدند.<br />
فرانسه را در پايان قرن 18 در نظر بگيريد. خيلی ها،<br />
مدتها پيش از سال 1789 می دانستند، که دستگاه فئودالی<br />
وپادشاهی تا چه حدی به در هم ريختگی رسيده است، معذالک<br />
انقلاب ملی و مبارزه طبقاتی اجتناب ناپذير بود. چرا؟ زيرا<br />
طبقاتی که بايد صحنه تاريخ را ترک گويند، آخرين کسانی بودند<br />
که اين واقعيت می توانست آنها را قانع سازد. محال است بتوانيد<br />
آنها را قانع سازيد کنار بروند، آنان معتقدند که می توان اين فرو<br />
ريختگی ها را ترميم کرد و سيستم اجتماعی پوسيده را نو سازی<br />
و اصلاح کرد و نجات داد. بهمين علت است که طبقات درحال<br />
مرگ دست به سلاح می برند و بهر وسيله ای دست می زنند تا<br />
خود را بعنوان طبقه حاکم نجات دهند.<br />
نقش نيروهای پيشرو<br />
.<br />
-<br />
آيا می توان نقش پيش رو (نخبه متفکر) را در نهضت<br />
های انقلابی انکار کرد؟ مگر در انقلاب کبير فرانسه، که<br />
روشنفکران آن را آغاز کردند انقلاب حقوق دانان بود؟ يک<br />
انقلاب ملی، که با قيام مردم بر عليه فئودالها قدرت جابجا شد. وآيا<br />
وکلا وحقوق دانان فرانسه، که در صف رهبران انقلاب بودند،<br />
متکی بر مبانی قانونی سيستم پيشين عمل می کردند؟ آيا آنان<br />
قوانين جديد بورژوازی انقلابی صادر نکردند؟ به اين ترتيب،<br />
فروپاشی نظام سياسی و اقتصادی يک طبقه درجامعه درجهت
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
36<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
.<br />
-1<br />
خلاف سيستم حاکم عمل می کند و آنها که نخبه و پيشتاز می شوند<br />
نيز قطعا سخنگوی طبقه جديدی هستند که می خواهد جانشين<br />
طبقه ميرنده شود.<br />
تجربه های فراوان تاريخی به ما می آموزد، که حتی<br />
يک مورد هم وجود نداشته است که طبقه ای <strong>راه</strong> را برای جانشين<br />
شدن طبقه ای ديگر باز گذاشته باشد، در تاريخ چنين سابقه ای<br />
ديده نمی شود وکمونيستها اين درس را از تاريخ فرا گرفته اند.<br />
آنچه که بعنوان رفرم از آن ياد می شود به معنای جابجائی يک<br />
طبقه و جانشينی يک طبقه جديد در حاکميت نيست، بلکه تعديل<br />
روش های طبقه حاکم و تضعيف موقعيت حکومتی آن به سود<br />
اقشار و طبقات ديگری است که با حاکميت در تضاد قرار دارند.<br />
به همين دليل رفرم، انقلاب به آن مفهوم کلاسيک آن نيست.<br />
هر طبقه تحت ستمی از رفتن طبقه حاکم و از جمله در<br />
دوران ما با رفتن طبقه سرمايه داراستقبال می کرده و می کند<br />
ولی تجربه به ما آموخته است که چنين مواردی ديده نشده است که<br />
آنها خود داوطلب رفتن شوند. به همين خاطر ما بايد خود را برای<br />
بد ترين شرايط آماده سازيم و زحمتکشان جامعه را به هوشياری<br />
وآمادگی برای مبارزه و مقاومت دعوت کنيم.<br />
(آنچه که در دوران اخير و تحت عنوان تبليغ و ترويج<br />
رفرم و اصلاحات می شناسيم اشتباه بود، ايجاد و دامن زدن به<br />
توهم کنار رفتن خود به خود و داوطلبانه طبقه حاکم بود و اين امر<br />
چنين به مردم القاء کرد که با رفرم و اصلاحات حاکميت عوض<br />
می شود. درحاليکه بحث اساسا در رفرم و اصلاحات سرنگونی<br />
طبقه حاکمه نيست، بلکه تضعيف موقعيت او به سود طبقات تحت<br />
ستم، تغيير سيستم حکومتی و گشايش فضای اقتصادی و اجتماعی<br />
و سياسی برای طبقات و اقشار ديگری است که منافع آنها با منافع<br />
طبقه حاکمه در تضاد است. ما بايد برای زدودن اين خوش خيالی<br />
از جامعه تلاش کنيم و دقيقا به مردم توضيح دهيم که رفرم و<br />
اصلاحات، انقلاب نيست و از اصلاحات و رفرم هم نبايد انتظار<br />
زلزله عظيم درحاکميت را داشته باشند. رفرم به رشد آگاهی مردم<br />
بايد کمک کند و سپس آن آگاهی در خدمت تحولات عظيم تر قرار<br />
گيرد. بخشی از مقاومت آگاهانه و هوشيارانه طبقه حاکمه در<br />
برابر اصلاحات و رفرم ناشی از همين امر بود نه اينکه از اين يا<br />
آن فرد خوششان می آمد و يا با فلان کس خرده حساب داشتند و يا<br />
نداشتند. آنها خوب می دانستند و می دانند که با رفرم و گسترش<br />
آگاهی عمومی جامعه خيز بزرگ را به سمت تحولات اساسی تر<br />
بر می دارد. خيزی که سرانجام نيز برداشته خواهد شد، زيرا<br />
تضادهای اجتماعی بر مبنای سليقه و خواست اين و يا آن عمل<br />
نمی کند.)<br />
آن کس که فرماندهی را می پذيرد اما از هوشياری<br />
وآمادگی ارتش نيروی مقابل غاقل است، درحقيقت از اين آگاهی<br />
غافل است که دشمن تسليم نخواهد شد و تا پای نابودی خود می<br />
ايستد.<br />
برای دست يافتن به هدف بزرگ اجتماعی به نيرويی<br />
اساسی، ايدئولوژی و طبقه انقلابی نيازاست. حزب تنها می تواند<br />
نيرويی کمکی و سازماندهنده باشد.<br />
هر سيستم حاکمی گروهی از روشنفکران را در خدمت<br />
خود دارد. درانگليس قرن17 بسياری از روشنفکران همپای<br />
سيستم قديم بودند؟ در فرانسه پايان قرن 18 و در روسيه پيش از<br />
انقلاب اکتبر. اين روشنفکران با تحصيلات عاليه در کنار سيستم<br />
قرار می گيرند. اين حضور در کنار سيستم های حاکم به معنای<br />
روشنفکر بودن حکومت ها نيست.<br />
تحصيل سلاحی است که ارزش آن را دست هايی که<br />
آنرا به کار می گيرند تعيين می کنند. زحمتکشان، انقلابيون و<br />
تحول خواهان نيز به روشنفکران و تحصيل کردگان مدافع حقوق<br />
خود نياز دارند.<br />
به سه پرسش بايد پاسخ داد:<br />
مسئله اساسی در هر تحول، رفرم و انقلابی ايدئولوژی<br />
اجتماعی دارد.<br />
بايد يک نيروی کمکی وجود داشته باشد واين همان چيزی<br />
است که به آن حزب می گويند. قشرهای متخصصين وفنی هم<br />
زمانی نيرومند خواهند بود، که مانند طبقه کارگر در احزاب<br />
متشکل باشند.<br />
بايد يک قدرت سياسی وجود داشته باشد، تا بعنوان اهرم<br />
دگرگونی بکار گرفته شود. البته اگر بتوان در قوانين سيستم قديم<br />
مواردی يافت که بشود از آنها به سود مبارزه در <strong>راه</strong> ايجاد جامعه<br />
ای نوين استفاده کرد، قطعا بايد ازآنها استفاده کرد.<br />
- 2<br />
-3<br />
زور و خشونت به ما تحميل می شود<br />
شما تصور می کنيد، ما عاشق اعمال زور هستيم. اشتباه<br />
می کنيد ما بسيار خوشحال خواهيم شد<br />
روش های خشن را به ما تحميل نکنند. گرچه، تجربه<br />
تاريخی وجود چنين امکانی را تاييد نمی کند<br />
وقتی به رفرم اشاره می کنيد و از انگلستان مثال می<br />
زنيد و نهضت چارتيسم و نقش آن را در تغييرات قرن هفدهم<br />
انگليس ياد آوری می کنيد، من ناچارم اين توضيحات را بدهم:<br />
طرفداران منشور چارتيستها زمانی که اعتصاب هايی<br />
سراسری را <strong>راه</strong> انداختند توانستند نقش موثری را ايفا کنند.<br />
آنان طبقه حاکم را به دادن امتياز های زيادی واز جمله حق<br />
انتخابات والقاء حوزه های فاسد انتخاباتی) و تغيير بعضی<br />
از موارد منشور مجبور ساختند. گروهی از طبقه حاکم با دادن<br />
امتياز هايی از صدمات بيشتری خود را نجات دادند. بطور<br />
کلی در ميان طبقات حاکم جهان، اريستوکراسی بورژوازی<br />
طبقه حاکم انگليس نشان داد که ماهرترين وانعطاف پذيرترين<br />
حکومتی است که قادر به حفظ منافع طبقاتی خود است. مثلا از<br />
تاريخ معاصر جهان، حادثه اعتصاب های سال 1926 را، که<br />
بنا به دعوت سنديکای کارگران انگلستان ايجاد شد بياد آوريد.<br />
اگر اين اعتصاب ها در هر جای ديگری از جهان بوقوع می<br />
پيوست، طبقه حاکم فورا سران اتحاديه وسنديکای کارگران را<br />
به زندان می انداخت. در حالی که طبقه حاکم انگليس اين کار<br />
را نکرد وبا مهارت بسيار از منافع خود دفاع کرد. من نمی<br />
توانم کاربرد چنين استراتژی آرامی را از طرف بور وازی<br />
ايالات متحده امريکا يا آلمان وفرانسه متصور شوم، چرا که<br />
طبقه حاکم انگليس دادن بعضی امتيازات وانجام برخی<br />
اصلاحات را برای ابقای منافعش پذيرفت. اما، درعين حال<br />
بايد ياد آور شوم که بسيار اشتباه است اگر اين گذشت ها را به<br />
حساب اصلاحات انقلابی بگذاريم.<br />
گاهی ممکن است طبقه حاکم زير فشار <strong>توده</strong> های<br />
مردم برای ابقای اساس سيستم اجتماعی اقتصادی دست به<br />
اصلاحات جدی بزند. آنان اين نکته را در نظر دارند که دادن<br />
اين امتيارات برای حفظ رژيم لازم وضروريست واين است<br />
ماهيت اصلاحات. اما انقلاب به معنای انتقال قدرت از يک<br />
طبقه به طبقه ای ديگر است و درنتيجه هيچ اصلاحی را نمی<br />
توان انقلاب ناميد. به همين جهت برای تحولات انقلابی و<br />
اساسی در جامعه چنين تغيير سيستم های اجتماعی از طريق<br />
اصلاحات وانتقال های غير محسوس که به صورت دادن<br />
امتيازهايی انجام می گيرد، نمی توان متکی بود.<br />
.<br />
)
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
37<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
زنده<br />
باد حقوق بشر و آزادی<br />
اوجلان دفاع<br />
در دادگاه<br />
مانيفست آينده ترکيه و کردها<br />
دستگيری توطئه آميز رهبر حزب کارگران کردستان<br />
ترکيه در جريان يک سفر خارج از کشور و انتقال او به ترکيه<br />
و سپس محاکمه او مربوط به چند سال گذشته است. اوجلان در<br />
دادگاه، شخصا از خود دفاع کرد. او در اين دفاع با تسلط کامل<br />
به اوضاع سياسی جهان، ترکيه، منطقه و ضرورت همزيستی<br />
کردها و ترک ها در کشور واحد ترکيه پرداخت. متاسفانه در<br />
آن دوران و متاثر از حادثه دستگيری مافيائی او به کمک<br />
سازمان جاسوسی اسرائيل و انتقالش به ترکيه و با اين ديد که<br />
اين دفاعيات در زندان تنظيم شده و می تواند متاثر از فشارهای<br />
پليس امنيتی ترکيه باشد به دفاعيات او چنان که درخور بود<br />
توجه نشد. اکنون چند سالی از آن حادثه و محاکمه می گذرد.<br />
مدارای نظامی هم از سوی ارتش ترکيه و هم از سوی کردهای<br />
اين کشور، جانشين تخاصم های نظامی و خونين گذشته شده<br />
است. شايد ارتش ترکيه خود را فاتح مقابله با کردهای اين<br />
کشور تصور کند، اما همين که در چارچوب تزها و نظرات و<br />
پيش بينی های اوجلان پيرامون آينده عراق، کردستان عراق و<br />
موقعيت ترکيه در اتحاديه اروپا باقی مانده، خود باندازه کافی<br />
گويای مغلوب شدن سياستمداران ضد کرد ترکيه در برابر<br />
واقعياتی است که اوجلان در دادگاه خود گفت. اوجلان نيمه<br />
بندی است. يعنی با معيارهای يک زندانی در چنکال ارتش<br />
ترکيه نيست. آهسته و بی جنجال به نقش سياسی خود برای<br />
گسترش آرامش در کردستان ترکيه، احيای حق کردهای اين<br />
کشور و مجاب ساختن دولت ترکيه به قبول واقعيات ضرورت<br />
همزيستی کردها و ترک ها در يک کشور واحد پيش می رود.<br />
به اين دليل است که دوباره خوانی هسته های مرکزی نظرات<br />
اوجلان در دادگاهی که برای او ترتيب داده بودند بسيار درس<br />
آموز است. نه فقط برای ارتش و دولت ترکيه، بلکه بيش از<br />
همه برای سياستمداران جمهوری اسلامی که هنوز می کوشند<br />
با تفنگ و گلوله با کردهای ايران صحبت کنند، از ترور و قتل<br />
رهبران آن اعلام پشيمانی نمی کنند و به جستجوی يک <strong>راه</strong> حل<br />
ملی برای همزيستی کرد و ترک و فارس در ايران واحد نمی<br />
انديشند. نه تنها چنين نمی کنند، بلکه معضل ديگری را علاوه<br />
بر معضلی که کردها در عراق و ترکيه داشته و يا دارند<br />
افروده است و آن تحميل مذهب شيعه و قوانين فقه شيعه به<br />
مردم اهل سنت کرد ايران است. يعنی ستمی نه تنها قومی و<br />
ملی، بلکه مذهبی نيز!<br />
در آنسو، يعنی در اپوزيسيون کرد ايران نيز هنوز<br />
انديشه هايی برمبنای انديشه های ملامصطفی بارزانی حاکم<br />
است. سخنان و اعلاميه و بيانيه های رهبران کرد ايران هنوز<br />
از ادبيات دهه 60 ارتزاق می کند، درحاليکه حق با اوجلان<br />
است. بزرگترين ضعف دولت های متجاوز به حقوق مليت ها و<br />
خلق های يک کشور "دمکراسی" و "حقوق بشر" است.<br />
دفاعيان اوجلان را يکبار ديگر بايد خواند، نه تنها کردها، بلکه<br />
فارس ها و ترک ها و بلوچ ها و...<br />
از دفاعيان او که به فارسی برگردانده شده، چکيده ای<br />
را بعنوان فرازهای مهم دفاع او برگزيده ايم که در زير می<br />
خوانيد. توجه به اين فرازها نه دولت ترکيه و کردهای اين<br />
کشور، که فارس ها و حکومت مرکزی ايران و به تبع آن،<br />
کردها و غيرکردهای ايران را هم شامل می شود.<br />
اوجلان گفت: «...اين نکته که pkk تا چه اندازه از لحاظ<br />
قانونی مسئول اعمال و ديدگاه فکری خويش است، زياد درخور<br />
اهميت نيست. بخش اعظم مسئوليت موقعيتی که حزب ما دارد<br />
باز می گردد به رفتار و موقعيت همه ما که در اين جامعه<br />
زندگی ميکنند و نيز درميان آنهاست. مسئوليت نحوه<br />
مقاومت و مقابله با سرکوبی که ما با آن روبرو هستيم نيز به<br />
همين رفتار و موقعيت بر می گردد.<br />
در يک جامعه دمکراتيک يا در درون ساختار يک<br />
دولت دمکراتيک، فراماسيون های اجتماعی و يا افرادی که<br />
خواهان تحول هستند چنين بی شمار تن به خشونتی از اينگونه<br />
نمی سپارند که ما شاهدش هستيم. در چنين جامعه ای برنامه و<br />
شعارهای يک جنبش به اين شکل جنبه خشونت آميز پيدا نمی<br />
کند و هدف هم جدايی نخواهد بود.<br />
pkk<br />
تغييرات، پس از فروپاشی<br />
تغيير و تحولی که اکنون در حزب کارگران کردستان<br />
بوقوع پيوسته، نشانه بن بست نيست، بلکه يک ضرورت است.<br />
فروپاشی و انهدام نظام سوسياليستی شوروی در<br />
اواخر دهه از نظر تاثير گذاری کمتر از نقش انقلاب<br />
فرانسه در200 سال قبل نبود، يا حداقل از جنبه تاثير گذاری بر<br />
تحولات دمکراتيک به هماتن اندازه موثر بود.<br />
همان گونه که انقلاب اکثبر مهم ترين عامل موثر<br />
خارجی درثاثير گذاری بر جنبش آزاديبخش ترکيه بود، به<br />
همانگونه فروپاشی وانهدام آن نيز باعث شد که کشورهای ترک<br />
زبان از قيد وبند های سياسی دوران جنگ سرد رهايی يابند و<br />
<strong>راه</strong> دموکراتيزه شدن را در پيش بگيرند. آنچه که تامل<br />
برانگيزو تعيين کننده است اين است که تجارب اوليه جمهوری<br />
خواهی در ترکيه، زمانی بر جنبش دموکراتيک آن تاثير داشت،<br />
با وجود آنکه خود در شرايط سخت قرار داشت. از آن زمان تا<br />
کنون بافت اجتماعی و سياسی ترکيه تغييرات چشمگير به خود<br />
ديده است و ظاهر خود را عوض کرده است در آن دوران<br />
جبهه جوانان به دو اردوگاه چپ وراست تقسيم می شد جوانان<br />
عموما به شيوه های آنارشيستی متوسل می شدند. آنها با معنی<br />
ومفهوم دموکراسی آشنايی نداشتند. برنامه وعملکرد<br />
متاثر از ديدگاهی چنين دگماتيک وايدئولوژی جنبش جوانان آن<br />
دوران بود.<br />
.<br />
pkk نيز<br />
.<br />
80
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
38<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
ساختار سازمانها در ترکيه همانند اکثر سازمانهای<br />
ديگر در جهان، طی دهه 90 تغييرات چشمگير به خود ديده<br />
است. اين تحولات امروز مشهودند و بدون شک در آينده هم<br />
شاهد تحولات ديگری خواهيم بود. حزب کارگران کردستان<br />
نيز باوجود درگير بودن در يک مقاومت خشن وپيچيده نظامی<br />
بايد از اين پيشرفتها وتحولاتی تابعيت کند. به همين دليل است<br />
که من از برنامه ها وشعارهای تبليغاتی گذشته فاصله<br />
گرفته و(پيش از دستگيری) برای رسيدن به ديدگاههای نوين<br />
فعاليت کرده ام. اين تحولات را نمی توان بن تلقی کرد، بلکه<br />
اينها نشانه مصمم بودن درپيکارسياسی واعتماد به نفس يک<br />
حزب سياسی است. آنچه که قابل انتقاد است، اين واقعيت است<br />
که اين تغيير و تحولات به تاخير افتاد و بموقع خود و با<br />
روشنی کامل فرمولبندی نشد و فرصت نشد تا در کنگره ها<br />
واسناد حزب کارگران کردستان انعکاس پيدا کند.<br />
اما، اين غفلت و تاخير از ضرورت آن نمی کاهد،<br />
چرا که اين تغييرات انکار ناپذيراست.<br />
pkk<br />
(<br />
.<br />
من اين مسائل را پيش از دستگيری ام مطرح کرده<br />
بودم. زمانی که به اروپا سفر کردم، ازاين سفربعنوان کوششی(<br />
از طرف کردها برای تاسيس دولت کرد نام بردم. همان زمان<br />
مواضع بالا را نيز بيان کردم.<br />
جدايی خواهی برخلاف ادعاهائی که می شود بخش<br />
اعظم بينش و مواضع من نيست. اگر چنين بود بايد در ديدگاه<br />
های من عدم انسجام را می يافتيد. درحاليکه، با توجه به<br />
نظرات وديدگاههای عمومی من در رابطه با خواستها<br />
ومواضع کردها در اين چند سال گذشته (پس از فروپاشی)<br />
نميتوان نوعی بی انسجامی در مواضع من مشاهده کرد.<br />
وقتی من از پروسه تاسيس دولت محلی سخن می<br />
گويم، اين نشانه آنست که من بر روی يک واقعيت بزرگ<br />
انگشت گذاشته ام. اين خلاف آن سياستی است که در آن انسان<br />
بخواهد قدرت را بر اساس تجزيه طلبی کور استوار سازد.<br />
سياست دوم است که کار را به بن بست می کشاند. اينها از<br />
نظر من حقايقی است آشکار. در درون ساختار دولت جای خود<br />
را باز کردن وکسب کردن قدرت سياسی بر اساس مشارکت به<br />
شيوه ای دموکراتيک در چار چوب ترکيه، خود يک جريان<br />
تاريخی خواهد بود. با وجود تمام معضلات و موانعی که دراين<br />
رابطه وجود دارد، بايد قدم به قدم <strong>راه</strong> اين جريان هموار شود.<br />
ما، درکشورهای توسعه نيافته وهمينطور در جنبش<br />
کرد، با نوع بسيار خطرناکی از خصائل عقب افتادگی قدرت<br />
روبرو هستيم. يعنی شقاوت و استبداد فئودالی و رهبری عشيره<br />
ای همين مسئله درطول مبارزه آزاديخواهانه در بسياری از<br />
جوامع عقب افتاده، برای مثال در افريقا رخ داده است وهمچنين<br />
در تاريخ گذشته تمامی ملتها، از جمله همين ويژگی<br />
فرماسيونهای اجتماعی کردی را به شيوه ای وسيع در شمال<br />
عراق شاهديم.<br />
دو <strong>راه</strong> و دو نتيجه تاريخی در پيوند ميان ترکيه،<br />
کردها وقيام کردها وجود دارد.<br />
تاکنون عدم اتخاذ يک ديدگاه علمی<br />
درارتباط با مسئله کردها عامل اساسی بوده است که ترکيه از<br />
لحاظ داخلی نتوانسته دموکراتيزه شود و يا بتواند نقشی را که<br />
می بايست در روابط خارجی داشته باشد را ايفا کند. اين مسئله<br />
از بدو تاسيس جمهوری ترکيه تا کنون جريان داشته است.<br />
تاکنون مسئله کردها عبارت بوده از قيام و سرکوب از<br />
هر دوطرف، بدون آنکه هيچکدام از دو طرف مسئله از تجارب<br />
خود درس گرفته باشند. هر دو طرف تنها بيشتر وبيشتر<br />
دربرابر هم قرار گرفته اند. نه در مورد تحليل علت قيام و نه<br />
در بر خورد با قيام ديدگاهی علمی وجود نداشته است. ترس دو<br />
جانبه، مصالح اقتصادی يا مصالح سياسی روز، پيوسته آنچنان<br />
فشاری وارد کرده که نه تنها هيچ نتيجه ای حاصل نشده، بلکه<br />
برعکس، بر کل مسئله هم تاثير گذاشته وابعاد آن را وسعت<br />
بخشيده است. بعضی مواقع اينگونه تصور شده که با يک<br />
سرکوب تندوخشن می توان قال قضيه را کند و برخی اوقات<br />
نيز با دادن امتياز به يک فئودال يا رهبر عشيره، يا يک رهبر<br />
مذهبی تا اندازه ای وضع را آرام کرده اند. در مواردی هم فکر<br />
می کرده اند که همه چيز را از <strong>راه</strong> تامين بعضی از امکانات<br />
آموزشی وپيشرفت های اقتصادی ميتوان حل وفصل کرد.<br />
از انجايی که تمام اين کوششها به شيوه ای گسترده بر<br />
مبنای انکار هويت کردها پايه ريزی شده بودند، حتی حرکت ها<br />
وجنبش های نسبتا کوچکی را هم که با مطرح کردن هويت ملی<br />
به ميدان می آمدند راديکال ناميدند وآنها را نيز محکوم می<br />
کردند .<br />
آينده و زمينه های گسترش جنگ<br />
دررابطه با آينده،اگر <strong>راه</strong> مصالحه توسط دولت ترکيه<br />
برگزيده نشود احتمال ميرود ترکيه به خطرناک ترين منطقه<br />
جنگی در جهان تبديل شود. به اين دليل که در اينجا( ترکيه<br />
مسائل دربرابر هم قرار دارند. شمال عراق تنها می تواند<br />
نمونه کوچکی باشد.<br />
اين پيش بينی که اين وضعيت به کجا خواهد انجاميد<br />
کار بسيار مشکلی است. بعيد نيست که الترناتيو جديد عربی،<br />
چه صدام بر اريکه قدرت باشد يا کس ديگری جايگزينش شده<br />
باشد، از <strong>راه</strong> توسعه بخشيدن به روابطی که امروزه آنها با<br />
حزب کارگران کردستان دارند، در سطح امروزی يا<br />
بيشترازآن، بر اساس اختلافاتی که يا ترکيه دارند، به مداخله<br />
برخيزند.<br />
اگردرگيری مسلحانه مابين جنبش کرد وترکيه شدت<br />
يابد، کشورهايی يافت می شوند که با کردها همکاری نمايند و<br />
بخصوص در اختلافات خود با ترکيه از حزب کارگران<br />
کردستان پشتيبانی کنند. طبيعی است که چنين اعمالی رو به<br />
گسترش خواهند نهاد. بايد ايران را به مثابه يک عامل اساسی<br />
در تداوم بخشيدن به قضيه مسلحانه، به دليل اختلافات سنتی که<br />
با ترکيه دارد به حساب آورد. ايران در اين ميان به حزب االله،<br />
کردها وحزب کارگران کردستان تکيه خواهد کرد.<br />
فاکتور ديگری که ممکن است جنبش مسلحانه را<br />
گسترش بخشد، همکاری کردهای ايران، عراق، سوريه وقفقاز؛<br />
ودر واقع کردهای سراسر جهان است. اين ملت پراکنده ممکن<br />
است که متحد شود و البته حزب کارگران کردستان دراين<br />
راستا تا حد رضايت بخشی توفيق داشته است. شرايطی بوجود<br />
آمده که با اتکای به آن می توان امکانات ملت را از لحاظ<br />
تدارکاتی، نيروی انسانی، منابع مالی و روابط در تمام نقاطی<br />
که کردها درآن زندگی می کنند، مورد استفاده قرارداد. اگر ما<br />
شرايط جغرافيايی وپشتيبانی بی دريغ کردهای ترکيه وهمچنين<br />
اعضاء وهواداران pkk در زندانها را درنظر بگيريم، آسانتر<br />
(<br />
- دموکراتيک
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
39<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
.<br />
.<br />
.<br />
.<br />
:<br />
می توانيم پيامدهای خطرناکی را که مسئله مقابله با خواست<br />
های کردها با خود به دنبال خواهد آورد درک می کنيم.<br />
اين يک وا قعيت مهم جامعه شناسانه است که وقتی<br />
مشکلاتی روند تاريخی خود را پيموده اند <strong>راه</strong> حل مناسب خود<br />
را هم پيدا خواهند کرد. پا فشاری بر ادامه مشکلات و نيافتن<br />
<strong>راه</strong> چاره، ويرانی ها وخرابی ها را دو چندان می کند. اين<br />
شرايط به نقطه ای خواهد رسيد که جامعه و دولت (حکومت)<br />
ديگر تحمل آن را نخواهند داشت. آنچه که از طرف ترکيه<br />
واکثر قدرت های مهم جهان هم مشاهده می شود و بر سر آن<br />
بحث و گفتگو در جريان است، اين است که اين محاکمه ميتواند<br />
سرآغازی باشد برای پيدا کردن يک <strong>راه</strong> حل. من با اين نظر<br />
موافقم و می خواهم نتايج محتمل يک <strong>راه</strong> حل را درزير فرموله<br />
کنم<br />
1- شرائط دشواری که هر روز بيشتر گسترش می يابد واز هر<br />
طرف قضيه را در هاله خود قرار داده، بی معنا بودن وعدم<br />
کارآيی <strong>راه</strong> حل نظامی واسلحه را بيش از هر وقت ديگر به<br />
اثبات رسانده است. ما در اين <strong>راه</strong> جز ويرانی بيشتر نتيجه ای<br />
نخواهيم گرفت. همان آزمونی که درتمام روش های مسلحانه<br />
ديگر که ريشه در مشکلات و معضلات اجتماعی دارند ديده<br />
شده است. کوشش برای از بن بست خارج شدن و پيدا کردن<br />
<strong>راه</strong> حل های کوتاه يا درازمدت، محدود يا نامحدود، محافظه<br />
کارانه يا راديکال، با در نظر گرفتن طبيعت مسئله انجام می<br />
گيرند.<br />
اگر هيچ توجهی به تعهدات سياسی واخلاقی نشود،<br />
فساد وفرو پاشی هم<strong>راه</strong> با قهر و سرکوب وحتی کشتار دسته<br />
جمعی هم<strong>راه</strong> می شود.<br />
احساسات وعواطف انتقام جو يانه، درقيام و سرکوب<br />
سيمای بی معنی آن را به ما نشان می دهد.<br />
در <strong>راه</strong> دمکراسی<br />
امروز شايد بر کسی پوشيده نباشد که حزب کارگران<br />
کردستان از بدو پيدايش خود تا کنون جنبشی بوده در <strong>راه</strong> بدست<br />
آوردن دموکراسی وحقوق فرهنگی و همواره عليه قيدوبندهای<br />
ساختار حقوقی حاکم بر کشور مبارزه کرده است. به همين<br />
دليل، عليرغم غير قانونی اعلام شدن pkk نميتوانيم مشروعيت<br />
اخلاقی و سياسی آنرا انکار کنيم.<br />
آنچه که بايد به همه مردم ومليت ها داده شود، چيزی<br />
است که در اکثر نقاط جهان داده شده است. يعنی طبيعی ترين<br />
حقوق دموکراتيک وفرهنگی که بخشی از آنها، همين امروز<br />
نيز در عمل پذيرفته شده اند. اين همان چيزی است که من آنرا<br />
<strong>راه</strong> حلی ساده و آسان برای برون رفت از مشکل نام نهاده ام.<br />
اگرمسئله کردها به شيوهای که ذکر شد، حل<br />
نشود،خسارات، ويرانی ها وخطرات بيشتری آينده ترکيه را فرا<br />
خواهد گرفت. اينجاست که گفتم صلح آسان ترين و در عين<br />
حال دشوارترين <strong>راه</strong> حل است. اين را درمقابل چشمان خود<br />
مجسم کنيد که در صورت صلح، هزينه های بسيار گزاف<br />
ارتش درخزانه باقی خواهد ماند، از درد و رنج و خسارات و<br />
از دست دادن عزيزان جلوگيری خواهد شد وهمچنين لازم<br />
نيست به قدرتهای خارجی امتياز داده شود، بلکه با نيرو و<br />
قدرت با آنها مقابله می شود. پروسه های اقتصادی، سياسی،<br />
اجتماعی و فرهنگی توسعه پيدا خواهند کرد. با غلبه بر<br />
مشکلات داخلی جايگاهی که امروز ترکيه در مناسبات خارجی<br />
ازدست داده، دوباره بدست خواهد آورد. قبل از هر چيز ترکيه<br />
در مناسبات با اروپا می تواند نقش مهمی را در منطقه برعهده<br />
بگيرد. تمام اين دستاوردها از نزديک با وضعيت دشوار<br />
کردستان گره خورده اند. ترکيه می تواند توانايی آنرا بدست<br />
آورد که در مقابل تهديدات خارجی بخوبی مقابله کند تهديد<br />
هايی که اکنون استراتژيک هستند. اين چيزی است که من آنرا<br />
بدست آوردن اينده نام نهاده ام وقتی حزب کارگران کردستان<br />
ديگر تهديدی نظامی نباشد، طبيعتا تهديدی سياسی هم نخواهد<br />
بود. بجای آنکه تهديدی برای اتحاد و يکپارچگی کشور باشد،<br />
نيرو وامکانات آن در اختيار کشور قرار خواهد گرفت. هرچه<br />
بيشتر <strong>راه</strong> برای يک اتحاد دموکراتيک ف<strong>راه</strong>م گردد، به همان<br />
اندازه هم ديدگاههای ضد دولتی نيز کارايی خود را از دست<br />
خواهند داد.<br />
صلح تنها از <strong>راه</strong> پيوندی دوستانه تحقق خواهد يافت،<br />
چنين برخورد قاطعانه ای برای ترکيه حياتی است. بعضی از<br />
تضاد ها ايجاب می کنند که در مناطق کرد نشين پيشرفت هايی<br />
از نظر فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی وروند دموکراتيزه کردن<br />
انجام گيرند. اين <strong>راه</strong>ی است علمی برای رسيدن به <strong>راه</strong> حلی که<br />
در آن مشکلات درک شوند<br />
عملی ترين <strong>راه</strong> حل مسئله کرد به تحقق حقوق<br />
دموکراتيک و فرهنگی تا آنجا که به شرايط ترکيه ومفاد قانون<br />
اساسی آن بر می گردد، پيوند خورده است. با سرکوب به هيچ<br />
جايی نخواهيم رسيد وخود را از شرايط دشوار و بن بست<br />
نجات نخواهيم داد. بايد هويت دموکراتيک و فرهنگی را عميقا<br />
درک کرد، اينها با هويت سياسی متفاوت هستند. آن هويت ها<br />
عبارتند از حق شهروندی آزاد، اتحادی دموکراتيک بر اساس<br />
جامعه ا ی آزاد، که در اکثر کشور ها پياده شده است اساس<br />
حقوق فرهنگی آموزش زبان کردی در کنار زبان ترکی است.<br />
در واقع قانون اساسی بايد در اين جهت تغيير کند که مشخص<br />
سازد بر اساس کدام احتياجات، انسان ملزم به ياد گيری هر دو<br />
زبان است. ممنوع کردن زبان انحراف از قانون و پايمال کردن<br />
قانون اساسی است. باز شدن يک منفذ دموکراتيک بر روی<br />
مشکلات ترکيه بسيار مهم است. هر ملتی وقتی تجربه کند<br />
مصالحش در چارچوب اتحاد کشور ودولت ضمانت شده است،<br />
ديگر فکر جدائی به سرش نخواهد زد. به هر نظم و نظام<br />
اجتماعی که در تاريخ مراجعه کنيد، ميوه و ثمره يک دوره<br />
معضلات و تضادهای اساسی اجتماعی است. به همين دليل<br />
است که من اعتقاد دارم نتيجه قيام کردها به يک نظم<br />
دموکراتيک اجتماعی در اينده تبديل خواهد شد. جمهوری ترکيه<br />
همانند يک دولت حقوقی، اجتماعی، لائيک و دموکراتيک که<br />
ملزم به رعايت حقوق بشر است، ناچار است قانون اساسی خود<br />
را بر اساس معيارهای نوين جهانی حقوق بشر تغيير دهد.<br />
آزادی های بيشتر را بپذيرد و در گسترش آنها بکوشد. مانع<br />
ديگری که در مورد آزادی بيان وجود دارد، مسئله زبان است.<br />
بندهائی از اصول قانون اساسی ترکيه بايد تغيير کنند.<br />
از جمله اين بند ماده 26 قانون اساسی که می گويد "هيچيک از<br />
زبان های ممنوع شده نبايد برای بيان و پخش عقايد مورد<br />
استفاده قرار گيرد." درکجای معاهده حقوق بشر که اروپا خود<br />
را ملزم به رعايت آن می داند و ترکيه می خواهد در کنار آنها<br />
قرار گيرد، چنين بندی وجود دارد و يا اروپا آن را می پذيرد؟<br />
شما در کجای اعلاميه حقوق بشر می توانيد پيدا کنيد که چه<br />
زبانی برای اعلام و پخش عقايد می تواند مورد استفاده قرار<br />
گيرد و چه زبانی نمی تواند؟ ...»
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
40<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
.<br />
پايان انتخابات<br />
آغاز دوباره نگری!<br />
ب. الف. بزرگمهر<br />
«اين هستى اجتماعى انسانهاست آه شعور اجتماعى<br />
آنها را تعيين ميكند؛ نه برعكس – کارل مارکس»<br />
اآنون آه انتخابات مجلس شوراى اسلامى پايان يافته و<br />
بحث داغ و پرشور شرآت آردن يا شرآت نكردن در انتخابات<br />
فروآش کرده است، بد نيست ارزيابى فشرده اى از بحث هاى<br />
انجام شده بكنيم<br />
مطابق معمول بيشتر اين بحث ها، گروهها و<br />
شخصيتهاي شرآت آننده درآن با برجسته نمودن– و در بسيارى<br />
موارد بزرگ نمايى بيش از اندازه– اين و يا آن جنبه از موضوع<br />
، بر له و بطور عمده بر عليه شرآت در انتخابات موضع گيرى<br />
نموده، بيانيه داده و تبليغاتى را سازمان دادند. به نظر نگارنده،<br />
اغلب نزديك به اتفاق اين بحث ها آاستى هاى زير را در بر<br />
داشتند:<br />
الف مطلق نمودن اين و يا آن جنبه از موضوع و نديدن همه<br />
جوانب پديده؛ پيروى از «قانون همه يا هيچ» و نگرشى سياه <br />
سپيد به موضوع مورد بحث؛<br />
ب نبود يك بررسى علمى طبقاتى از وضعيت جامعه ايران و<br />
نيروهاى سياسى مطرح در آن؛ فقدان نگرشى منطقى تاريخى،<br />
در نظرنگرفتن و يا ارزيابى نادرست از مرحله رشد و تكامل<br />
اجتماعى اقتصادى جامعه و نديدن جهت و سرعت روند<br />
اجتماعى؛<br />
پ درهم نمودن شكل و مضمون موضوع مورد بحث؛ حرآت<br />
در سطح پديده و در اغلب موارد برجسته نمودن شكل و<br />
همچنين جدا نمودن فرم از محتواى آن به نحوى آه محتواى<br />
موضوع ناديده گرفته شد؛<br />
ت محدود بودن تحليل ها و ارزيابى ها به رخدادهاى سياسى <br />
اجتماعي تهران و چند شهر بزرگ و نديدن گوناگونى اقتصادى <br />
اجتماعى آشور پهناورى مانند ايران؛<br />
ث شتابزدگى در تحليل ها و <strong>راه</strong>هاى رسيدن به آماج هاى<br />
اجتماعى سياسى و در نتيجه غلطيدن در دام گسترده تبليغاتى<br />
نيروهاى امپرياليستى<br />
اينك تلاش ميكنم موارد بالا را در اندازه اى آه متناسب<br />
با يك مقاله فشرده است ، توضيح دهم و مثالهايى بزنم.<br />
در بيشتر ارزيابى های نيروهاى مخالف شرآت در<br />
انتخابات١ دو نكته محورى ديده ميشد<br />
تاييد و گزينش افراد واجد صلاحيت نمايندگى مجلس شورا<br />
بوسيله » شوراى نگهبان قانون اساسى» ، انتخابات را از نظر<br />
قانونى بى اعتبار نمود؛<br />
با برگزارى انتخابات به اين شيوه و آاهش بسيار زياد شرآت<br />
مردم در آن، رژيم جمهورى اسلامى مشروعيت خود را از دست<br />
ميدهد؛ استبداد حكمفرما مي شود و ديگر هيچ اميد و <strong>راه</strong> چاره<br />
اى باقى نمي ماند جز انجام همه پرسى ملى و برگزارى انتخابات<br />
زير نظر سازمان ملل.<br />
آنها توجه ندارند آه در روند نبرد طبقاتى درگير در<br />
جامعه، اين تنها گامى به عقب و آن هم گامى موقت به عقب در<br />
روند تاريخى به حساب مى آيد. محدوديت هايى آه پيش از اين<br />
هم، با تسلط فزاينده نيروهاى راستگرا و محافظه آار در دستگاه<br />
حاآميت جمهورى اسلامى، موجبات خفقان گسترده اجتماعى و<br />
سياسى بويژه براى <strong>توده</strong> زحمتكش ايران و نيروهاى واقعى مدافع<br />
منافع آنها ق<strong>راه</strong>م آورده بود، اآنون با از دست رفتن فرصت هاى<br />
تاريخى آه نيروهاى خرده بورژوا و بورژوا ليبرال نتوانستند و<br />
ترسيدند از آنها بهره گيرى آنند، گسترش بازهم بيشترى يافته و<br />
مى يابد. در اينجاست آه نبايد بازهم موضوع را سياه سپيد ديد<br />
و با عقب نشينى نيروهاى "اصلاح طلب" در برابر يورش<br />
راستگرايان، همه چيز را بربادرفته پنداشت. بگذريم از آن<br />
گروههايى آه با هر برآمدى "بادبان انقلاب" برمى افرازند و با<br />
هر فروآشى نوميدانه سر در گريبان خود فرو مى برند.<br />
برخی ها بجاى شرآت در نبرد و پرآردن سنگرهاى<br />
مبارزه به سود پيشرفت و عدالت اجتماعى، با پيش بينى شكست<br />
نيروهاى "اصلاح طلب" و پيشرفتخواه، دست به «آلترناتيو»٢<br />
سازى مى زنند و با گوشه چشمى به تحولات پيش آمده در آشور<br />
همسايه ما عراق، آمادگى خود را براى پذيرش سياست های<br />
امپرياليستی پيشاپيش اعلام مى آنند.<br />
در بسيارى از ارزيابيها، گوناگونى نيروها چه در جبهه<br />
"اصلاح طلبان" و چه در جبهه واپسگرايان ناديده گرفته مى<br />
شود. ميزان توانمندى نيروهاى "اصلاح طلب" به درستى سنجيده<br />
نمى شود و افق ديد آوتاه اين نيروها آه به طور عمده بخشهايى<br />
از خرده بورژوازى و سرمايه دارى آوچك سنت گراى ايرانى<br />
را دربرمى گيرد به حساب نمى آيد.<br />
نگاهى گذرا به سياستهاى اقتصادى دولت خاتمى به<br />
عنوان نماد نيروهاى "اصلاح طلب" نشان مى دهد آه در عمل<br />
همان سياستهاى اقتصاد بربادده دوران رياست جمهورى هاشمى<br />
رفسنجانى، يعنى گردن نهادن يه سياستهاى اقتصادى بانك جهانى،<br />
سازمان تجارت جهانى و موسسات امپرياليستى پيگيرى شده<br />
است. در زمينه سياسى و قانونگذارى نيز شايد نمونه اى بهتر<br />
از« لايحه اختيارات رياست جمهورى» را نتوان پيدا آرد. لايحه<br />
اى آه در صورت تصويب شدن آن، بخش عمده اى از اختيارات<br />
(فوق العاده) ولى فقيه در اختيار رياست جمهورى قرار مى<br />
گرفت؛ همين و بس. در شرايطى آه جبهه نيروهاى چپ <br />
منظورم "چپ" به مفهوم فراگير و متداول آن در اروپاى باخترى<br />
نيست و "سوسيال دموآراتها" را دربر نمى گيرد همچنان در<br />
ضعف بنيادى قرار دارد؛ در شرايطى آه نهادهاى مدنى و<br />
اجتماعى به مفهوم خاص خود در آشور ما ضعف بنيادى<br />
دارند؛ چه چشمداشتى بيش از اين از "اصلاح طلبان" ميتوان<br />
داشت؟ "چپ" در اينجا نيز از مسئوليت خود شانه خالى مي آند<br />
و تمام بار مسووليت را بر دوش "اصلاح طلبان" مي نهد. تجربه<br />
تاريخى، در جهان و در ميهن ما، ثابت کرده است آه تنها در<br />
صورت نيرومند بودن نيروهاى چپ و مدافعين راستين منافع<br />
طبقه آارگر وساير زحمتكشان شهر و روستا، خرده بورژوازى<br />
و نيروهاى سياسى مدافع منافع اين قشرها توانايى اتخاذ مواضع<br />
راديكال ترى را دارند.<br />
آنها آه توانايى درك پديده را در روند حرآت خود از<br />
دست داده و تاريخ را همواره در لحظه معينى برايشان منجمد<br />
شده است، يكبار ديگر مراحل مبارزه اجتماعى را ناديده مي<br />
گيرند و چاره اى به نظرشان نمي رسد جز انتخابات زير نظارت<br />
سازمان ملل.<br />
مورد بعدى آه مايلم به آن بپردازم، در هم نمودن شكل<br />
و مضمون مسايل مورد بحث در ارزيابي هاست؛ اين مشكل<br />
بويژه در مورد آاربرد واژه دموآراسى و مفهوم آن، بيشتر به<br />
چشم مى خورد. در واقع، شايد واژه اى مانند دمكراسى در دنيا<br />
يافت نشود آه چنين گسترده آگاهانه يا ناآگاهانه مورد سو ء<br />
استفاده قرار گرفته باشد. در بيشتر تحليل ها، بويژه آنگاه آه از
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
41<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
"<br />
"<br />
زيرپانهاده شدن دمكراسى در جمهورى اسلامى صحبت مي شود<br />
گاه بدون آنكه خود متوجه باشند با آاربرد اصل «اينهمانى» <br />
سنجشى سطحى با دمكراسى هاى سرمايه دارى باختر صورت<br />
مى پذيرد. گويى براى "دوستان" ما دمكراسى در پارلمانتاريسم<br />
و انتخابات آزاد دوره اى خلاصه شده است.<br />
«دمكراسى يكى از انواع حاآميت بوده و وجه مشخصه<br />
آن اعلام رسمى اصل تابعيت اقليت از اآثريت و به رسميت<br />
شناختن آزادى و حقوق مساوى افراد و اتباع است ولى اين تنها<br />
يك تعريف و فرمول صورى است آه جامعه شناسى بورژوازى<br />
بدان بسنده ميكند و دمكراسى را جدا از شرايط اقتصادى و<br />
اجتماعى زندگى جامعه بررسى آرده، وضع واقعى و عملى<br />
موجود را ناديده ميگيرد. نتيجه چنين بررسى صورى، ادعاى<br />
وجود دمكراسى خالص است آه ماهيت طبقاتى اجتماع، تضاد و<br />
مبارزه طبقاتى را نفى ميكند. رفرميست ها مبلغ چنين دمكراسى<br />
ادعايى هستند. در واقع هر دمكراسى، به مثابه شكلى از سازمان<br />
سياسى اجتماع ، در آخرين تحليل به شيوه توليد معينى خدمت<br />
ميكند و توسط آن تعيين مي شود.<br />
مضمون و شكل دمكراسى در طول تاريخ تكامل<br />
حاصل آرده و همواره و آاملا وابسته به فرماسيون اجتماعى <br />
اقتصادى مربوطه بوده و با خصلت و شدت مبارزه طبقاتى پيوند<br />
داشته است در جامعه سرمايه دارى ، دمكراسى يكى از<br />
اشكال حاآميت و سلطه طبقه بورژوازى است . شكلى است آه<br />
ماهيتش ديكتاتورى اين طبقه بر اآثريت محروم ميباشد».<br />
بعبارت ديگر، پرسش اينست: آيا روند تحول دمكراسى<br />
در جامعه ايران ، در چارچوب دمكراسى سرمايه دارى محدود<br />
خواهد ماند؟<br />
به نظر نگارنده چنين نيست. همين امر، مهم ترين<br />
عاملى بوده و ميباشد آه حتى شاخص ترين نيروهاى "اصلاح<br />
طلب" همچنان سياست چانه زنى از بالا و فشار از پايين را دنبال<br />
کنند. سياستى آه اگر طى دوران اوليه برآمد ((دوم خرداد))،<br />
نوعى سازش در جهت پيشرفت امر جنبش <strong>توده</strong> اى به حساب مى<br />
آمد، پس از آن و در شرايطى آه جامعه نيازمند بر آورده شدن<br />
شعارهاى مطرح شده بود، تنها به سود نيروهاى واپسگرا<br />
انجاميد. بخش عمده اى از نيرو هاى "اصلاح طلب" آه طيف<br />
گسترده اى از خرده بورژوازى سنت گرا و سرمايه دارى آوچك<br />
و پراآنده را دربرمى گيرد، به علت نداشتن دورنماى تاريخى،<br />
از چنان توانايى و انسجام عقيدتى سياسى برخوردار نبودند و<br />
نيستند آه بتوانند گامهاى قطعى در جهت گسترش و نهادينه شدن<br />
دموآراسى آه رابطه اى ناگسستنى با پيشرفت و عدالت<br />
اجتماعى به سود زحمتكشان ميهن ما دارد بردارند<br />
بخش بورژوا ليبرال اين نيروها، عليرغم گرايش های<br />
دمكراتيك و آزاديخواهانه، نمى خواهند در اين جهت گامى<br />
بردارند. وجود اين نيروها در جبهه "اصلاح طلبان" آه نمونه اى<br />
از پيچيدگي ها و تناقض هاى رشد و پيشرفت جامعه ايران از<br />
مشروطيت به اين طرف را به نمايش مى گذارد، به نوبه خود<br />
دليلى است آه صف بنديهاى آنونى در جنبش اجتماعى ايران را<br />
با هوشيارى و وسواس بيشترى نگاه آنيم. آنها آه به خوبى خود<br />
را در صفوف نيروهاى "اصلاح طلب" جا زدند، زير پوشش<br />
دفاع از دمكراسى گاه تابع سياست های جهانی قدرت های بزرگ<br />
سرمايه داری شدند و تفاوت چندانی با جناح راست وارتجاعی<br />
حاکميت نداشتند.<br />
گاه ساده نگرى در زمينه بحث «جمهورى» و<br />
«سلطنت» نيز به چشم مى خورد. گرچه، رژيم هاى جمهورى<br />
نسبت به رژيم هاى پادشاهى، چه از نوع مشروطه آن و يا غيره،<br />
گامى به جلو از نظر تاريخى به حساب مى آيند؛ ولى در آخرين<br />
تحليل، حاآميت چه به شكل جمهورى آن و چه به شكل پادشاهى<br />
مشروطه و يا حتى » خلافت اسلامى» ، مضمون هاى آاملا"<br />
متفاوتى برحسب رشد و تكامل نيروهاى مولده و مناسبات<br />
اجتماعى هر آشور مفروض مى توانند داشته باشند. در اين<br />
زمينه ، به نظر نمى رسد آه نيازى به ياد آورى اشكال و<br />
مضمونهاى گوناگون موجود در آشور هاى مختلف باشد. اما در<br />
زمينه بحث مورد نظر و براى آوتاه نمودن آن ياد آورى بخشى<br />
از مصاحبه رضا پهلوى، خالى از لطف نيست وی در يكى از<br />
آخرين گفتگوهاى خود در پاريس چنين می گويد:<br />
«سوال اصلى اين است آه الويت آار در آجاست؟ اگر<br />
هدف رسيدن به حاآميت مردم است ، مساله سلطنت طلب بودن<br />
يا جمهوريخواه بودن مطرح نيست، چو ن همه در اين نتيجه<br />
ذينفع خواهيم بود. بنابراين زمينه اتحاد بين طرفداران سلطنت و<br />
جمهورى با اين توافق ممكن است آه در روز رفراندام در آنجا<br />
من جمهوريخواه به جمهوري مورد علاقه خودم راى خواهم داد<br />
و مشروطه خواه به مشروطه پادشاهى خودش راْى خواهد داد...<br />
اگر به اين شكل به قضيه نگاه بكنيم ، شما خواهيد ديد آه اختلاف<br />
نظرى بين طيف مشروطه خواه و جمهوريخواه نيست و...<br />
بسيارى هستند از سران سياسى ما از هر دوطيف آه امروز<br />
آاملا باهم هماهنگى دارند، آاملا با صميميت باهم آار مي آنند<br />
به خاطر اين هدف واحد<br />
مورد بعدي آه مايلم به آن اشاره آنم، محدود بودن<br />
تحليلها و ارزيابيها به رخدادهاى سياسى اجتماعى تهران و<br />
احتمالا چند شهر بزرگ و نديدن گوناگونى اقتصادى اجتماعى<br />
آشور پهناور ماست. به عنوان نمونه، انتخابات گذشته شو<strong>راه</strong>اى<br />
شهر و روستا را يادآورى ميكنم. اين انتخابات، بنا بر برخى<br />
پژوهشهاى علمى آمارى انجام شده، در بيش از %60 مناطق<br />
مختلف آشور موفق ارزيابى شده است. در اين مناطق، <strong>توده</strong> هاى<br />
مردم آم وبيش توانستند نمايندگانى مردمى، آارآمد و فداآار را<br />
برگزينند. در آشورى با پيشينه استبداد ديرينه، اين امر به خودى<br />
خود پيشرفت و آاميابى بزرگى به حساب مى آيد. چنانچه اين<br />
روند تداوم يابد ثمرات باز هم بيشترى به ارمغان خواهد آورد و<br />
سنگ بناى "جامعه مدنى" موعود را آه بدون وجود سارمانهاى<br />
<strong>توده</strong> اى موثر در مهمترين تصميم گيريهاى سياسى، اقتصادى و<br />
اجتماعى .حرف عبثى بيش نيست، ف<strong>راه</strong>م خواهد نمود<br />
با آمال تاسف ، بيشتر تحليلها و تفسيرها در اين زمينه<br />
نيز به انتخابات شوراى شهر تهران محدود شد و اهميت اين<br />
رويداد مهم در پهنه آشور ما ناديده گرفته شد. اين آاستى، تنها<br />
به اين مورد محدود نمي شود.<br />
به نظر نگارنده، همانگونه آه تاريخ بارها نشان داده<br />
است، حتى اگر نيروهاى واپسگرا بتوانند دستگاه حاآميت را<br />
آاملا در دست گيرند، وادار خواهند شد به بسيارى از خواسته<br />
هاى مردم پاسخ گويند. بدترين حالت ممكن در شرايط آنونى و<br />
آينده ايران، بويژه با درنظرگرفتن اوضاع بين المللى، فلج شدن<br />
حاآميت و يا برقرارى نوعى حالت «پات» بين نيروهاست آه<br />
پيامدهاى سنگين و مخربى براى آشور و مردم ايران خواهد<br />
داشت.<br />
.<br />
«.<br />
------------------------------------<br />
-1<br />
بخش عمده اى از اين افراد و گروههاى "سياسى" همان قشرهاى<br />
روشنفكران خرده بورژوا و ميانه حال ايرانى هستند آه پيش از<br />
انقلاب بهمن ۵٧ نيز اعتقاد چندانی به مبارزه اجتماعى نداشتند و<br />
اقدامات چپ روانه و ماجراجويانه را به کار مداوم اجتماعی ترجيح<br />
می دادند.<br />
واژه نامه سياسى و اجتماعى ، امير نيك آيين ، انتشارات<br />
حزب <strong>توده</strong> ايران ، آذرماه ١٣۶۵<br />
٢- جانشين<br />
.<br />
...
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
42<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
آيت االله منتظری:<br />
انقلاب يعنی<br />
شاه برود،<br />
عمامه بسر بيآيد؟<br />
کشتار زندانيان سياسی و نقش مجريان و توطئه گران از )<br />
جمله نيری و فلاحيان) در آستانه درگذشت آيت االله خمينی در<br />
دستگاه قضائی و امنيتی کنونی<br />
آيت االله منتظری، پس از خروج از زندان خانگی<br />
ديدارها، بيانيه ها و مصاحبه های مختلفی داشته است که<br />
خلاصه و يا مشروح آنها در مطبوعات و سايت های داخل<br />
کشور و يا خارج از کشور منتشر شده است. وی در اين اظهار<br />
نظرها نيز مانند گذشته نکات و مواضع صادقانه ای را طرح<br />
کرده است که البته اين سخنان ميخ بوده است و مافيای قدرت و<br />
ثروت سنگ.<br />
سرانجام وی در جمهوری اسلامی به کجا خواهد<br />
انجاميد و اظهارنظرهای او، سرانجام چه کاربردی در<br />
جمهوری اسلامی پيدا خواهد کرد به آينده موکول است، اما<br />
برای <strong>توده</strong> ايها که سياست مشخصی را در قبال انقلاب<br />
جمهوری اسلامی داشته و بزرگترين قربانی خيانت به آرمان<br />
های واقعی انقلاب بهمن 57 هستند، نکاتی در اظهار نظرهای<br />
وی بعنوان مستندات تاريخی وجود دارد که قطعا بايد ضبط و<br />
ثبت شده و نظر ديگران بدان جلب شود.<br />
از جمله اظهار نظر مستندی است که آيت االله منتظری<br />
در آستانه انتخابات مجلس هفتم، در ديدار نويسندگان يک نشريه<br />
کم شهرت بنام "نامه" انجام داد. اين نشريه نيز از جمله نشريات<br />
کم تيراژ و کم شهرت پس از دوم خرداد است که اغلب ديدگاه<br />
های آيت االله منتظری را منتشر می کرد و سرانجام نيز مدير<br />
مسئول آن به همين جرم <strong>راه</strong>ی دادگاه شد.<br />
آيت االله منتظری در اين ديدار می گويد:<br />
اهداف اصلى انقلاب در شعارهاى اوليه آه توسط طبقات<br />
مختلف جامعه بيان مىشد: "استقلال ، آزادى و جمهورى<br />
اسلامى منعكس بود. حكومت و رژيم گذشته در ايران يك<br />
حكومت فردى و مطلقه اى بود آه تنها يك نفر حق تصميم<br />
گيرى و دستور داشت. مردم آاره اى نبودند، شاه براى خودش<br />
نماينده مجلس تعيين مىآرد بدون اين آه مردم شناختى از آن<br />
نماينده داشته باشند. حكومت مطلقه و فردى شاه مردم را بر آن<br />
داشت آه شعار ديگرى بدهند و آن جمهورى بود. متأسفانه اين<br />
شعارها از مسير اصلى اش منحرف شد. با اين آه آيت االله<br />
خمينى در پاريس فرمودند: حتى آمونيست ها هم حق<br />
اظهارنظر دارند، ولى وضعيت به گونه اى شده است آه حتى<br />
مسلمانان هم حق اظهارنظر ندارند.<br />
ايشان در بهشت زهرا گفتند: گذشتگان و پدران ما چه<br />
حقى داشتند آه براى ما تصميم گيرى آنند. الان با اين آه بيش<br />
از جمعيت آشور در آن زمان نبودند و يا سن آنها<br />
اقتضاى رأى دادن نداشت آسى به رأى و نظر نسل حاضر<br />
توجه نمى آند.<br />
انقلاب اسلامى براى آن صورت نگرفت آه اشخاصى<br />
بروند و اشخاص ديگرى جايگزين آنها شوند ولى رفتارها و<br />
روشها همان روشهاى گذشته باشد، روشهايى آه مردم آنها را<br />
قبول نداشتند و به خاطر آن انقلاب آردند. انقلاب به معناى<br />
تحول اساسى در روشهاست نه اينكه فقط شاه برود و يك عمامه<br />
به سر جايش بيايد و همان رفتارها و روشهاى گذشته و حتى<br />
بدتر در حال پياده شدن باشد.<br />
من حتى در زمان حيات آيت االله خمينى هم به<br />
روشهاى اتخاذ شده اشكال داشتم و به ايشان تذآر مىدادم<br />
من به احمدآقا گفتم به امام بگوييد وزارت اطلاعات<br />
شما روى ساواك شاه را سفيد آرده است مردم از ظلم ها و<br />
تندى هاى حكومت سابق به تنگ آمده بودند آه انقلاب آردند<br />
وگرنه ايران در آن زمان روزى 6 ميليون بشكه صادرات نفت<br />
داشت و هرچند حيف و ميل اطرافيان شاه و خودش بسيار بود<br />
اما به مردم هم چيزى مىرسيد.<br />
آيت االله خمينى در بهشت زهرا فرمودند: شاه<br />
قبرستانها را آباد آرد، آيا او بيشتر اعدام آرد يا ما؟»<br />
من چند ماه يك بار خدمت ايشان مىرفتم و مسائل را<br />
بيان مىآردم و آارهاى خلاف را متذآر مىشدم در رابطه با<br />
اعدامها يكى از قضات نزد من آمد و بسيار ناراحت بود و گفت<br />
"بر اساس دستورى آه از امام صادر شده به ما گفته اند: شما<br />
مجاهدين خلق را آه در زندان هستند و سر موضع مىباشند<br />
اعدام آنيد". من خيلى در فكر فرو رفتم تا اين آه قصد آردم<br />
نامه اى به ايشان در رابطه با اعدامها بنويسم. يك نسخه آن هم<br />
به دست شوراى عالى قضايى فرستادم.<br />
پس از مدتى آقاى نيرى سرپرست کنونی ديوانعالی<br />
کشور که برادرش اکنون قائم مقام کميته امداد و عضو رهبری<br />
موتلفه اسلامی است) آه قاضى بود و تعدادى از آقايان را<br />
خواستم و به آنها گفتم الان ماه محرم است حداقل به احترام<br />
ماه محرم و احترام امام حسين (ع از اعدامها جلوگيرى آنيد.<br />
ايشان گفت : ما تا به حال نفر را در تهران اعدام آرده<br />
ايم و نفر را هم براى اعدام جدا آرده ايم ، آلك اينها را<br />
بكنيم بعدا هر چه بفرماييد!!<br />
متأسفانه زمانى رسيد آه ايشان(آيت االله خمينی) از<br />
مردم منقطع شده بودند، اواخر عمرشان ديگران آارهايى انجام<br />
مىدادند آه به نام ايشان تمام مىآردند. يكى از آقايان<br />
براى رعايت حال او آه مزاحمش نشوند از ذآر نامش<br />
خوددارى مىآنم و از رفقاى آقاى فلاحيان است - مىگفت آه<br />
آقاى فلاحيان چنين گفته است<br />
ما يكى دو سال آخر عمر امام آارهايى آرديم به نام<br />
امام، حال آنكه اصلا امام را نديديم و با حاج احمدآقا هماهنگى<br />
مىآرديم<br />
من نه مخالف انقلاب بودم و نه ضد آن ، من مىگفتم<br />
روشها همان روشهاى رژيم سابق است پرونده<br />
سازى ها و... اگر امروز برخى هم سخن از اصلاحات<br />
- آه<br />
.<br />
.<br />
.<br />
. محاآمات ،<br />
(<br />
)<br />
750<br />
:<br />
:<br />
200<br />
.<br />
:<br />
مىگويند و نتوانسته اند آن گونه آه بايد و شايد آن را به<br />
سرانجام رسانند، مراد بازگشت به همان شعارهاى اوليه است<br />
نه اين آه يك مطلب عجيب و غريبى باشد آه برخى از آن<br />
57 و<br />
"<br />
%70<br />
... »
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
43<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
وحشت آرده اند و با ايجاد موانع آارى آرده اند آه عملا<br />
اصلاحات با شكست مواجه شود.<br />
حكومتى آه بايد بر اساس نظر و خواست مجلس و<br />
مردم باشد به حكومت فردى تبديل شد. حال آن آه حكومت<br />
فردى و شخصى در دنياى امروز دوام نخواهد داشت حاآميت<br />
فردى در هر زمانى آم مىآورد نه به سراغ مردم بلكه به سراغ<br />
اقليت ناچيزى از رجاله ها و گروههاى فشار مىرود، مثل<br />
زمان رژيم سابق آه به سراغ شعبان بى مخ ها مىرفتند; اسمش<br />
را هر چه مىخواهند بگذارند حتى اگر اسمش را حزب االله<br />
بگذارند.<br />
من ولايت مطلقه فقيه را قبول ندارم و در انتخابات<br />
بازنگرى قانون اساسى چون اين را اضافه آرده بودند شرآت<br />
نكردم بسيارى از آقايان آه اصرار بر آن داشتند، الان ضربه<br />
اش را خودشان مىخورند. اين اصلا عاقلانه نيست آه تمام<br />
مقدرات يك آشور در دست و اختيار يك نفر غيرمعصوم باشد<br />
و نخبگان جامعه ، نمايندگان مجلس و در يك آلام مردم تصميم<br />
گيرنده نباشند، و حق اعتراض هم نداشته باشند.»<br />
دراين ديدار مطالبی نيز در تائيد مجلس ششم و تحصن<br />
نمايندگان مطرح شد، اما از آنجا که نکات بالا مورد نظر ما<br />
برای ثبت در تاريخ بود، از آن نکات صرفنظر کرديم.<br />
ماهيت اعدام ها، شخصيت های مجری آن، نقش آن<br />
افراد و شخصيت ها در دستگاه قضائی کنونی، پيشبرد<br />
بزرگترين توطئه ها( حتی تغيير قانون اساسی و گنجاندن ولايت<br />
مطلقه فقيه درآن) در دورانی که به گفته فلاحيان، آيت االله<br />
خمينی در انزوا بوده و کسان ديگری به نام او حکومت می<br />
کرده اند. اينها آن نکات مهم تاريخ جمهوری اسلامی است که<br />
ارزيابی حزب <strong>توده</strong> ايران از کشتار زندانيان، قلب ماهيت قانون<br />
اساسی و... را معين و مشخص می کند.<br />
.<br />
.<br />
»<br />
امر، امر شاه بود<br />
حکومت مطلقه شاه<br />
ولايت مطلقه رهبر<br />
در ادامه اظهار نظر آيت االله خمينی پيرامون حکومت<br />
مطلقه و اينکه عده ای تصور کرده اند مردم انقلاب کردند که<br />
شاه برود و عمامه بسر بيآيد، بخشی از خاطرات داريوش<br />
همايون را در اينجا می آوريم که تابلوی تمام نمای حکومت<br />
مطلقه شاه است و شباهت بسيار دارد به فرامين ولی مطلقه و<br />
رهبر کنونی جمهوری اسلامی.<br />
خاطرات و مصاحبه داريوش همايون درباره مقاله ای<br />
است عليه آيت االله خمينی که روزنامه اطلاعات را از طريق<br />
دربار و ساواک مجبور به انتشار آن کردند و با انتشار آن قم<br />
شورش مذهبی شد. اين مقاله با نام مستعار "احمد رشيدی<br />
مطلق" منتشر شد و در آن اجداد آيت االله خمينی بطرز زننده و<br />
توهين آميزی هندی معرفی شده بود.<br />
همايون می گويد:<br />
...گفتم (به سردبيرمعترض روزنامه اطلاعات که از چاپ<br />
مقاله بيم داشته) باشد. دستور رسيده است که چاپ شود. گفت<br />
اگر چاپش کنيم در قم می ريزند و دفتر روزنامه را آتش می<br />
زنند. گفتم چاره ای نيست و خودتان می دانيد دستور از<br />
کجاست و کاری نمی شود کرد. گفت چرا ما چاپ کنيم؟ گفتم<br />
فرقی ندارد و يک روزنامه بايد چاپش کند و(با) اطلاعات از<br />
همه روزنامه ها بيشتر در اين دوره ها برخورد شده است.<br />
.يک دو ساعتی بعد، نخست وزير، دکتر جمشيد آموزگار تلفن<br />
کرد که آقای فرهاد مسعودی صحبتی در باره مقاله ای کرده<br />
است، موضوع چيست؟ گفتم امر کرده اند چاپ شود و بدنبال<br />
تاييد نخست وزير، روزنامه اطلاعات دو روز بعد مقاله را<br />
در يک صفحه داخلی چاپ کرد و چنان که آقای شهيدی<br />
(سردبير اطلاعات) پيش بينی کرده بود طلاب قم به دفتر<br />
اطلاعات حمله کردند. ولی از آن بد تر شورشی در آن شهر<br />
برخاست که بر اثر زياده روی ماموران انتظامی و به کاربردن<br />
سلاح آتشين به جای سلاح های ضد شورش شش تن در آن<br />
کشته شدند.»( نقل از شماره 18 نشريه تلاش)<br />
مجسمه حسن قزلچی<br />
در کردستان عراق پرده برداری شد<br />
دولت خود گردان آردستان عراق، در يكی از ميادين<br />
شهر "سليمانيه" آردستان عراق، آه تحت مديريت اتحاد ميهنی<br />
آردستان عراق به رهبری جلا ل طالبانی است،اخيرا از<br />
مجسمه حسن قزلچی از اعضای رهبری حزب دمکرات<br />
کردستان ايران و عضو رهبری حزب <strong>توده</strong> ايران پرده برداری<br />
آرد. در همين مراسم، ميدان مزبور نيز به ميدان "قزلچی"<br />
تغيير نام يافت. خبر وفيلم مراسم پرده برداری از مجسمه<br />
قزلچی از تلويزيون ماهواره ای آرد سات» پخش شد.<br />
همچنين گفته می شود مجموعه ای از آثارتحقيق ونوشته های<br />
حسن قزلچی به زبان آردی اخيرا در آردستان عراق منتشر<br />
شده است.<br />
حسن قزلچی از جمله محققين و پژوهشگران آرد<br />
ايرانی بود آه به زبان عربی و فارسی نيز تسلط آامل داشت و<br />
سالها در آشور بلغارستان زندگی آرده بود. او از اعضای<br />
آادر رهبری حزب <strong>توده</strong> ايران بود آه پس از انقلاب از<br />
بلغارستان به ايران بازگشت اما در جريان دستگيری رهبران و<br />
اعضای اين حزب در سال 1362-1361 و غير قانونی اعلام<br />
آردن فعاليت های آن حزب به زندان افتاد و در ماه های اول<br />
بازداشت، در زير بازجوئی ها آشته شد. بسياری از رهبران<br />
قديمی حزب آمونيست منطقه خاورميانه و بويژه عراق و<br />
سوريه و همچنين رهبران احزاب آرد عراق، سوريه و ترآيه<br />
با حسن قزلچی از نزديك آشنا بودند و يا نام او را شنيده بودند.<br />
به همين دليل آشته شدن او در زندان جمهوری اسلامی بازتاب<br />
وسيعی در ميان اين احزاب منطقه خاورميانه و بويژه آردها<br />
داشت. او از دوستان نزديك "عزيز محمد" دبيراول وقت حزب<br />
آمونيست عراق بود و با ملامصطفی بارزانی رهبر وقت<br />
آردهای عراق و پدر مسعود بارزانی(دبيراول آنونی حزب<br />
دمكرات آردستان عراق) از نزديك همكاری و دوستی داشت.<br />
حسن قزلچی پس از شکست جمهوری خودمختار<br />
کردستان زندگی سياسی خود را در تبعيد و مهاجرت آغاز کرد<br />
به سوريه و ترکيه رفت و سپس خود را به بلغارستان رساند<br />
و بعدها کار نوشتن را در راديو پيک ايران آغاز کرد.<br />
»<br />
.
ر5<br />
<strong>127</strong><br />
– ارديبهشت http://www.rahetude.de 1383<br />
44<br />
دوره دوم<strong>راه</strong> <strong>توده</strong> فروردين<br />
<br />
رويدادهای توطئه آميز<br />
در عراق اشغال شده<br />
همزمان با اشغال عراق توسط ارتش های امريکا و انگليس<br />
و ياری مستقيم چند کشور ديگر اروپائی مانند اسپانيا و ايتا ليا، دراين<br />
کشور حوادثی بوقوع پيوسته است که درست يا نادرست، انگشت اتهام<br />
در اغلب آنها به سوی نهادهای مواج نظامی در جمهوری اسلامی دراز<br />
شده است. ترور مجيد خوئی در همان ابتدای اشغال عراق و در نجف،<br />
محاصره خانه آيت االله سيستانی، ترور آيت االله حکيم رئيس مجلس<br />
اعلای عراق که درايران و توسط آيت االله شاهرودی بنيانگذاری شده<br />
بود، انفجارها و خمپاره پراکنی در کربلا و کاظمين در روز عاشورای<br />
حسينی که مشابه آن، بنا به خبر بسيار کوتاه منتشره از سوی وزارت<br />
اطلاعات وامنيت جمهوری اسلامی قرار بوده در همان روز، در<br />
شهر قم بوقوع بپيوندد و سرانجام يورش به چند پايگاه نظامی از سوی<br />
افرادی که تحت نام لباس مشگی ها و ارتش مهدی توسط طلبه 23 ساله<br />
ای بنام مقتدا صدر پايه ريزی شده است، سلسله رويدادهائی است که<br />
نگرانی ها را نه در باره آينده عراق، بلکه در باره آينده مرزهای ايران<br />
و خود ايران تشديد می کند. رويدادی تروريستی و اکنون عمليات<br />
نظامی وابستگان به مقتدا صدر، با آنکه ظاهر مقابله با اشغالگران<br />
امريکائی را دارد، عملا درجهت تقويت موضع امريکا و انگليس در<br />
عراق است. برشمار افراد ارتش امريکا در عراق افروده شده و<br />
عمليات نظامی امريکا در اين کشور از يکسو به طرف مرزهای ايران<br />
و از طرف ديگر به مرزهای اردن روبه گسترش است. امری که می<br />
توانست با مخالفت اتحاديه اروپا هم<strong>راه</strong> شود اما اکنون با توجيه مقابله با<br />
عمليات نظامی مقتدا صدر اتحاديه اروپا مخالفتی با آن ندارد.<br />
درهمين حال 20 هزار نيروی رزمی امريکائی در طول<br />
مرزهای ايران و عراق مستقر شده اند که قرار است بر شمار آنها<br />
بزودی افزوده شود. وزير کشور عراق در يک سفر فوری به ايران،<br />
از مقامات جمهوری اسلامی خواست تا از سفر ايرانيان به عراق<br />
جلوگيری کند و سازمان ملل نيز طرح بازگشت پناهندگان عراقی از<br />
ايران به عراق را متوقف ساخت. مطبوعات عرب زبان خاورميانه و<br />
لندن با صراحتی کم سابقه رويدادهای اخير عراق را متوجه افرادی می<br />
دانند که از ايران به عراق اعزام شده اند. کاردار نظامی جمهوری<br />
اسلامی در عراق اخراج شده و جورج بوش در آخرين سخنرانی خود<br />
به تاريخ 17 فروردين، ايران را کانون شر و تروريست اعلام کرد.<br />
سفر مقتداصدر به ايران و ديدار با آيت االله کاظم حائری<br />
روحانيون وابسته به اخوان المسلمين که عراقی است اما در قم اقامت<br />
دارد) و سپس بنيانگذاری ارتش مهدی بر سوء ظن ها و تبليغات عليه<br />
ايران افزوده است. کسانی تحت فرمان مقتدا صدر کاريکاتوری از<br />
انقلاب 57 ايران را به نمايش گذاشته اند که عملا کارگزار امريکا و<br />
انگليس شده و زمينه های تقويت و حضور بيشتر نظامی امريکا در<br />
عراق و مرزهای ايران را ف<strong>راه</strong>م ساخته اند. شاخه داخل ايران همين<br />
انديشه و وابستگی، عملا مردم ايران را از صحنه خارج ساخته و<br />
) زا<br />
زمينه اميد به خارج برای نجات از تنگناهای ايجاد شده برای مردم از<br />
سوی حکومت را تقويت کرده اند.<br />
اطلاعات اتمی ايران، صرفنظر از اين که جمهوری اسلامی<br />
قصد دستيابی به سلاح اتمی را دارد و ياندارد، حق داشتن چنين سلاحی<br />
برای ايران محفوظ است يا نه؟ به امريکا و اسرائيل رسانده اند. بدون<br />
نام بردن از مجاهدين خلق، گفته می شود يک گروه مخالف ايرانی اين<br />
)<br />
-1<br />
-2<br />
-3<br />
اطلاعات فاش ساخته است، اما اگر چنين نيز باشد، بايد متوجه تسويه<br />
حساب ها داخلی در ارگان های نظامی زير نظر رهبر بود که غير<br />
مستقيم به اين و آن اطلاعات را رسانده اند تا خود مستقيم درگير نشده و<br />
نامشان درجائی افشاء نشود. شيوه ای که در جريان ترورها وانفجارهای<br />
دهه 60 بکار برده شد و مجاهدين خلق کارگزار استراتژی ارتجاع و<br />
جناح راست جمهوری اسلامی برای قبضه قدرت و نابودی<br />
دستآوردهای انقلاب 57 شد.<br />
به اين ترتيب:<br />
در عرصه داخلی خروج مردم از صحنه سياسی و بی اعتنائی به<br />
سرنوشت جمهوری اسلامی که درانتخابات مجلس هفتم به آشکارترين<br />
شکل آن بروز کرد)<br />
درمرزهای غربی، درگير شدن ايران در حوادث عراق از بيم<br />
تاثير گذاری رويدادهای عراق بر جمهوری اسلامی( نوعی خودکشی<br />
از ترس مرگ)<br />
به روی ميز آمدن برگ های تازه ای از پرونده فعاليت های اتمی<br />
ايران، پس از خنثی شدن و خارج شدن هر برگ قديمی اين پرونده از<br />
دستور کار سازمان انرژی اتمی.( امری که با هدايت وتشويق امريکا<br />
انجام می شود تا پرونده ايران به شورای امنيت سازمان ملل ارجاع<br />
شود.)<br />
همين تصوير کلی، خود باندازه کافی گويای سمت گيری آينده حوادث<br />
ايران، تشديد خطر مداخلات خارجی، انفجارهای کور در داخل کشور<br />
و حوادثی است که می توانست پيش نيآيد، اگر به خواست مردم گردن<br />
گذاشته می شد، توطئه گران و غارت کنندگان ثروت ملی به هم<strong>راه</strong><br />
جانيان و آدم کش های دو دهه اخير صحنه را واگذاشته و در يک<br />
مصالحه ملی از قدرت کنار می رفتند. نه تنها چنين نشد و چنين<br />
نکردند، بلکه به جنگ اصلاحات هم رفتند و با انتخابات نا مشروع<br />
اخير مجلس، که خود به برگی مهم برای دخالت در امور داخلی ايران<br />
تبديل شده، خواستند چتر اختناق را پهن تر کرده و به استقبال سازش با<br />
امريکا و خيانت به استقلال کشور بروند.<br />
--------- --------------------------------------------------------<br />
فراخوان<br />
سايت اينترنتی <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> در حال بازسازی و تکامل است. از همه کسانی<br />
که اسناد، مدارک و عکس هائی را دراختيار دارند که ضرورت دارد<br />
ثبت شده و در معرض ارزيابی و اطلاع و تماشای همگان قرار گيرد،<br />
انتظار داريم اين اسناد و عکس های خود را به آدرس <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> پست و<br />
يا به آدرس اينترنتی <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> ای ميل کنند.<br />
Rahe Tudeh No. <strong>127</strong> April 2004<br />
Postfach 126926, 10609 Berlin Germany<br />
شماره حساب بانكی<br />
:<br />
Postbank Essen, Konto No. 0517751430<br />
BLZ 360 100 43, Germany<br />
4/5 4 ،Euro 2<br />
2.5 Euro, 4 US$ & 4.5 Canada $<br />
9<br />
http://www.rahetude.de<br />
anore@gmx.de<br />
دلار آمريكا و<br />
دلار آانادا<br />
پيام گير <strong>راه</strong> <strong>توده</strong> 0049-30-3350579<br />
آدرس اينترنت:<br />
آدرس ایميل:
![¾ zº ถฐท ฤบ€]](https://img.yumpu.com/38841015/1/184x260/-3-4-z-eur.jpg?quality=85)
Change language