s[i0fljqmd / pQ/ cfw'lgstf - Madan Puraskar Pustakalaya
s[i0fljqmd / pQ/ cfw'lgstf - Madan Puraskar Pustakalaya s[i0fljqmd / pQ/ cfw'lgstf - Madan Puraskar Pustakalaya
' s[i0fljqmd / pQ/ cfw'lgstf — o'j/fh gofF3/] s]6fs]6Ld} ;'g]/ dg k/fPsf] uLt of] . …l;Gw'nL u9L 3'd]/ x]bf{ ;'GtnL dfO{ sltdf /fd|f] b/af/ df¥of] lg dfofn] df¥of] =========Ú uLtsf] u]8f hlt /fd|f], To;nfO{ p/fnw'/fn kf/]/ ufOPsf] :j/ c‰ dL7f] / df]xs . lgl:kmqmL eP/ ufPsf 5g\, o;sf ufosn] . w]/}kl5 yfxf ef], s[i0fljj|md yfkf /x]5g\— of] lk|o uLtsf ufos . ;DejtM o;sf] hf]xf] ;fh;Hhf / ;'/–t/fgfdf yfkfs} /ut kl;gf vlr{Psf] xf]nf . ;flxTodf pQ/cfw'lgstfn] Pp6f bx|f] / ultnf] afFs6] xfGg yfn]sf] ;do ‰G8} Ps bzs hlt eof] eG7fGb5' d . ljifo, ax; / ljdz{ klg c‰ rsf] {;Fu ePsf] 5— pQ/ cfw'lgstfsf] . zAbsf] dw'/tf dfq}n] tflgP/ n]vs / ;h{sx¿n] o;/L of] ljifodf e]8fw;fg cjZo} u/]sf xf]cf]Ogg\ . b'O{ s'/f hf]8]/ of] ljifo nlDa/x]5, 1ftJo 5 . s[i0fljj|mdsf] ult / pQ/cfw'lgstf . slt k[ys\ 5 oL b'j}df . slt c:d]n 5 oL b'O{df . slt km/s 5 oL b'O6} l:yltdf . efj / l;h{gfsf] leGg rl/qdf 8f]l/g vf]h]sf] 5' . 6fpsfd} s[i0fljj|mdsf] uLtsf kmfFsL l6k] F . sf/0f 5 To;sf] . Psflt/ uLtsf] d"No, dxQf / ld7f; cfk} Fmdf lknGw/] 5}g, ;an 5 . k]ml/ Oltxf;, nf]sdfGotf / ;+:s[ltsf] ux| Fuf] lrq klg uLtd} lnlkSs 6fFl;P/ cfPsf] 5 . clg kf] pRrtf uLtsf] . clxn]sf] d08nf . dfOtL3/sf] Pp6f a]Grdf r'/f]6sf] k'mOFsLdf e]l6P ltgL . /, s'/f ePy] ToxL uLtaf/] . yf]t] lyP s[i0f . s'/fr} F a'l‰Gy] . kftnf, n'/], sfnf j0f{sf s[i0fÙ gfpF cG;f/s} eg] lg x'g] . 479
- Page 2 and 3: …;fx| } htgn] ufPsf] uLt clxn] 3f
- Page 4 and 5: { lvr8L kf] xf] ls pQ/cfw'lgstf < s
- Page 6: ;dfhsf] ¿kfGt/0faf6 gª\u|f / bfx|
'<br />
s[<strong>i0fljqmd</strong> / <strong>pQ</strong>/ <strong>cfw'lgstf</strong><br />
— o'j/fh gofF3/]<br />
s]6fs]6Ld} ;'g]/ dg k/fPsf] uLt of] .<br />
…l;Gw'nL u9L 3'd]/ x]bf{ ;'GtnL dfO{ sltdf /fd|f] b/af/<br />
df¥of] lg dfofn] df¥of] =========Ú<br />
uLtsf] u]8f hlt /fd|f], To;nfO{ p/fnw'/fn kf/]/ ufOPsf]<br />
:j/ c‰ dL7f] / df]xs . lgl:kmqmL eP/ ufPsf 5g\, o;sf<br />
ufosn] .<br />
w]/}kl5 yfxf ef], s[i0fljj|md yfkf /x]5g\— of] lk|o uLtsf<br />
ufos . ;DejtM o;sf] hf]xf] ;fh;Hhf / ;'/–t/fgfdf yfkfs}<br />
/ut kl;gf vlr{Psf] xf]nf .<br />
;flxTodf <strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong>n] Pp6f bx|f] / ultnf] afFs6]<br />
xfGg yfn]sf] ;do ‰G8} Ps bzs hlt eof] eG7fGb5' d .<br />
ljifo, ax; / ljdz{ klg c‰ rsf] {;Fu ePsf] 5— <strong>pQ</strong>/<br />
<strong>cfw'lgstf</strong>sf] . zAbsf] dw'/tf dfq}n] tflgP/ n]vs / ;h{sx¿n]<br />
o;/L of] ljifodf e]8fw;fg cjZo} u/]sf xf]cf]Ogg\ .<br />
b'O{ s'/f hf]8]/ of] ljifo nlDa/x]5, 1ftJo 5 .<br />
s[i0fljj|mdsf] ult / <strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong> . slt k[ys\ 5 oL<br />
b'j}df . slt c:d]n 5 oL b'O{df . slt km/s 5 oL b'O6}<br />
l:yltdf . efj / l;h{gfsf] leGg rl/qdf 8f]l/g vf]h]sf] 5' .<br />
6fpsfd} s[i0fljj|mdsf] uLtsf kmfFsL l6k] F . sf/0f 5<br />
To;sf] . Psflt/ uLtsf] d"No, dxQf / ld7f; cfk} Fmdf lknGw/]<br />
5}g, ;an 5 . k]ml/ Oltxf;, nf]sdfGotf / ;+:s[ltsf] ux| Fuf]<br />
lrq klg uLtd} lnlkSs 6fFl;P/ cfPsf] 5 . clg kf] pRrtf<br />
uLtsf] .<br />
clxn]sf] d08nf . dfOtL3/sf] Pp6f a]Grdf r'/f]6sf]<br />
k'mOFsLdf e]l6P ltgL . /, s'/f ePy] ToxL uLtaf/] .<br />
yf]t] lyP s[i0f . s'/fr} F a'l‰Gy] . kftnf, n'/], sfnf j0f{sf<br />
s[i0fÙ gfpF cG;f/s} eg] lg x'g] .<br />
479
…;fx| } htgn] ufPsf] uLt clxn] 3f6df k'Uof] . dnfO{ Tof]<br />
uLt vf]Hg / sYg 7"n} xDd] ef] . oltv]/ df6}df ldNof] eg] lg<br />
x'g] . s] ug' {, rf]/ af6f] lxF8\g]x¿s} x'n a9\tf b]V5' . ;f]wk'5 klg<br />
5}g, v}va/L lg 5}g . u9L klg l;l4of], uLtsf] uGw klg<br />
b'u{lGwt eof] .Ú<br />
<strong>pQ</strong>/ <strong>cfw'lgstf</strong>df rfv /fVg] ;fyL lyof] 5]pd}, p;sf<br />
k/]nf l‰lD‰dfP .<br />
…dnfO{ ufpFdf uPlkR5] l6Kkf s:5g\ . d]/f] k'/fgf]<br />
uLtnfO{ gofF tGg]/Ln] aaf{b} kf/]5g\ . cfˆgL :jf:gLnfO{ csf{n]<br />
cFufNbf lg k'm?ª\u kg] {nfO{ of] ufpFsf] bnfg 5}g eG5g\ . d]/}<br />
uLtn] dnfO{ tfnL lbof], d]/} uLtn] ufnL lbof] d}nfO{ ÛÚ<br />
s[i0ljj|mdn] eg]sf lyP .<br />
<strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong>sf] pn{ +bf] af9Ldf k/]sf] 5, oltv]/sf] xfd|f]<br />
;flxTo . ;dosf] dfu jf cfjZostf slt 5 < ¿kfGt/0fsf] j]u<br />
slt;Dd :jLsfo{ x'G5 < k|Zgsf rj|mdf 3'Db} 5' d .<br />
g]kfnL ;flxTodf gofFkg / ;j{>]i7tfn] u'n]nL tfs]sf]<br />
;do g} kf] slt ef] / < o'usf pxL 3fd / h"g 5g\ . ca a]Un}<br />
5fofF / k|ltlrq algxfNg] ts{n] slQsf] h/f ufl8xfNg ;S5g\ <<br />
ljlgdf{0fsf rfndf rn]/ k'/fgf ;Eotfsf OGb| ]gL eTsfpg'<br />
plQsf] dlxdfzfnL dflggF d}n] . k|frLgtfsf] cy{ / dxŒj<br />
TolQs} VofnVofnsf] s'/f] xf]Og . df};d ga'‰]/ 5ftf af]Sbfsf]<br />
lv;L6\o'/L xf] Tof] 1fg / bfaf . cyf{t\ eTsfP/ gofF dfq}<br />
agfpF5' eGg] kmtf}/] s'/f] .<br />
/rgfsf] k|f0f Pp6} x'G5 . To;n] wf/0f u/]sf] ¿kfs[lt xf]<br />
leGg / df}lns . <strong>cfw'lgstf</strong>sf] dfv];fª\nf]df ca hDd} cfs[ltnfO{<br />
3fn3'n kf5' { eGg]x¿sf] xlaut xf]— s[i0fljj|mdsf] ufnL . cyf{t\<br />
ufpFn]sf] u'gf;f] s[i0fnfO{ h:t} .<br />
xf], Pp6f ts{n] cfk"mnfO{ pEofpg] r]i6f u5{ .<br />
…g;'lg/x]sf], gkl9/x]sf] / gx]l//x]sf] cj:yfnfO{ xfdL<br />
l;Fuf/]/ ;fdlos agfpF5f} F lg t ÛÚ<br />
480
{<br />
c‰ la:tf/df a'‰f} F .<br />
…g;'lgPsf] uLtnfO{ gofF afhf / tfnd]ndf ufpF5f} F xfdL Û<br />
gkl9Psf] s[ltnfO{ gjLg kl/j]z / jftfj/0fdf ptf5f} F xfdL Û Û<br />
gx]l/Psf] lrqsnfnfO{ gf}nf] /ª / SofGef;df ;hfpF5f} F xfdL Û Û Û<br />
hfg];Ddsf] u"9 olQ xf] <strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong>sf] . d]/f] dgf]1fgn]<br />
yfxf kfPsf] tYodfq oxL g} xf] .<br />
gf}nf] / ¿kfGt/0fsf k"hsx¿n] ;'Gg'k5{— s[i0fljj|md<br />
yfkfn] ufpFsf] bnfgdf :jfut gkfPsf] s'/f .<br />
…otf alx:sf/ jf lt/:sf/ . gofFkg;Fu} cl3Nnf] o'usf]<br />
a9f/s' F9f/ u/L l;pF8L pdfg] { xf]xNnf . <strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong>sf] /8fsf]<br />
o} t xf] lg ÛÚ<br />
s[i0fljj|mdn] lgwf/ v'DRofpFbf d}n] cfuf] cf]sn] F .<br />
zf:qLotf sbflk v/fa xf]Og, sd;n xf]Og / 5]ps'gf<br />
nfpg'kg] { lg xf]Og . lxhf]sf] /rgf jf lzNk ckfRo 7fGg'<br />
;f}Gbo{sf] lj/f]wL / cwd xf], s[i0fsf b'v];f] af]Nb5g\ .<br />
k'glg{df{0f / ljlgdf{0fsf :ofxf;| ]:tfnfO{ clGtd dfGg] s'g}<br />
bz{g Ao' Flt;s]sf] 5}g / Ao' FltxfNnf / nuQ} < of] klg t Pp6f<br />
58\s] xf] lg Û cfk}mdf ljWj+;h:tf] of] vf]hfO .<br />
cl3Nnf] ;flxTosf] kf7s / :g]xfn'ju{ cNk 5Fb} 5}g . Tof]<br />
;Dk|bfo cBflk zf:qLo /rgfsf] ;'jf;df /dfpF5, /dfO/xG5 .<br />
df]xs ;flxTo hlt klxnf cfof], cfh t d"naf6f] la/fpg]<br />
b'lgofFsf] 5f]6f] ;+;f/dfq cfpF5 eG5g\ kf7sju{ .<br />
of] ldYof cf/f]k xf]Og, x' Fb} xf]Og .<br />
;don] lzNk dfU5, ljifo lbG5 . /rgf ug] { xft /<br />
cfFtsf] hfFu/ cfk} Fmdf ;d'Ggt xf] . gdfGg' jf lsgf/ nufpg'<br />
k]ml/ ;dok|ltsf] cgf:yf / cgfb/ xf] . Pp6f j|mdnfO{ eª\u<br />
u/]sf] e|dk"0f{ ljrf/ dfG5' d To;nfO{ . cj1f a]Un} s'/f xf] .<br />
t/ lgwf] g} u/L eGg' sLlt{dfgL x' Fb} xf]Og .<br />
df]gfln;fsf] dd{ k| ]d, xflb{stf / ;'jfl;t ;+;f/ xf] .<br />
s?0ff l:yltdf lge{/ 5 .<br />
481
{<br />
lvr8L kf] xf] ls <strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong> <<br />
s[i0fljj|md yfkfsf duhdf of] k|Zg g3'd]sf] xf]Og .<br />
lsgeg] 5FbfvfFbf cfˆg} an] F;L / cfFugsf] ;';]nLdf xhf/ vfn]<br />
a]t'ssf 8sf/ cfpg' s;/L Gofof]lrt <<br />
cfˆg} no / zAbdf afFr]sf] :jtGq uLt ci6fjqmsf]<br />
b'lg{olt ef]U5 . :j–kl/rodf ofqf/t /rgfn] k/fl>t hLjgsf]<br />
:j¿k b]vfpF5 . oL hDd} ts{df <strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong>nfO{ k|Zg ug]<br />
k|1fd"lt{ 5g\ ;j{q .<br />
k|of]unfO{ cfbz{ / cfwf/ dfg]sf] xf] ls <strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong>n] <<br />
o;}n] gjLgtfsf] cfjfhdf ;w} F ;xdlt hgfPsf] nfUg] u5{<br />
cfw'lgsn] . cfbz{ljgfsf] hLjgn] af6f] klxNofpg] s'/} ePg <<br />
;flxTo hLjglg/k]If x'g] s;/L <<br />
oxLFlg/ hjfkm 5}g <strong>pQ</strong>/ <strong>cfw'lgstf</strong>;Fu Û<br />
dflg; eGg' ;dfh xf] . a]Un} s;/L x'g] dflg; / ;dfh <<br />
;dfhs} kfOnfdf 8f]l/P/ n]lvPsf] ;flxTo, lrq jf ;ª\uLt g}<br />
dgd'vL l;h{gf xf] . hghgnfO{ lj:d[ltdf /fv]/ /lrPsf] ;flxTosf]<br />
;'uGw s;/L dw'do x'G5 < k|of]u g} d]?b08 dflgPsf] <strong>pQ</strong>/<br />
cfw'lgs tf ;fd' o:tf sfF8] lh1f;f pld|/xG5g\ lgTo ;do .<br />
s[i0fljj|md yfkf, lgisk6 ;fws Û<br />
b'lgofFsf cg]s /ª\u, /f]ug / kf}9] Fhf]/L;Fu ltgsf] s'g}<br />
u'gf;f] 5}g, cf;lQm 5}g / ;Ddf]xg klg 5}g . lgTosd{df Psn<br />
;xeflutf 5 / cfˆgf] k|flKt cfk} Fmn] ku] {Ng] dgd'6' 5 / 5<br />
kf/v ug] { Ifdtf .<br />
t/ ha unfdf dfnf cfpg] ;do ePYof], ckdfgsf dfnf<br />
t]l;{P yfkf ;dLk . <strong>cfw'lgstf</strong>n] Tof] kxf8L cfjfhnfO{ k|Zgsf<br />
k|xf/n] /utlkR5] kf¥of], kf¥of] .<br />
<strong>cfw'lgstf</strong>sf] Pp6f lqe"h lrqdf s'g sf]0fn] a9L :yfg<br />
k|fKt u5{ xf]nf < ;f]wfO / b"/Go <strong>pQ</strong>/df afFr]sf] x'G5,<br />
<strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong> .<br />
482
ljlgdf{0fsf] klx/f] cgj/t 5 . Tof] cgj/tdf xfd|f y'k| }<br />
k'/fgf ;Tox¿sf] ;xL5fk e]l6G5 . g]kfnL nf]SQf / ef]hkqdf<br />
n]lvPsf cGo Oltxf;nfO{ ¿kfGt/0fsf] k|lqmofdf nfg c;xh<br />
gxf]nf . of] ;To klg o; 7fpFdf pleP/ eGb} 5— …k/Dk/fsf]<br />
csf] { gfd cGwljZjf; dfq xf]Og x} ÛÚ<br />
s[i0fljj|mdn] uLt ufpg' :jod\df :jtM:k"mt{ sd{ /<br />
lhDd]jf/L xf] . o;df s'g} cfu|x 5}g, nfnr 5}g / bDesf]<br />
b'Gb'le klg 5}g . xf], kl5sfn] Tof] lhDd]jf/Ldf gfgfefFltsf vf] Fr]<br />
/ lvTsf 5f]8\g' cg'lrt / b'vb xf] .<br />
k|s[ltnfO{ k9]/ k|s[lts} efiff l6k] s[i0fn] . s[i0fsf]<br />
efsfdf s'g} agfj6L jf kfln;sf] n]kg 5}g . ca Tof] df}lns<br />
efjdf k|efj vf]Hg', k|of]u vf]Hg' jf k|Tof/f]k0f ug{ vf]Hg'<br />
k|s[ltdflysf] anft\ ;f]r xf]Og— s;/L geGg" <<br />
ljjfb elGbgF, ax; agf];\ <strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong> / zf:qLo<br />
l;h{gfaf/] .<br />
/fhgLlt, ;dfh / ahf/ cy{tGqaf6 cnUu} a;]sf]<br />
/rgfsfl/tf cfhsf] ;Qfn] r]k'jfdf kb} { uP/ af]Ng vf]Hg] lg/Lx<br />
Hofg dfq} xf]Og . pm leqsf] sf]dntd\ ;Lkn] uLt sY5, ;ª\uLt<br />
/R5 / sljtfsf a]gf{ /f]K5 . s'g} hl6n jf ljjflbt :j/<br />
cnfk]/ k|ltlj|mof yKg] ‰f]nL klg Tof] u|fDo / ;'af]w ;dfh<br />
xf]Og . ;lDd>0f cyf{t\ …ˆo'hgÚ ;+:s[lt xf] <strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong> <<br />
<strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong>n] oL ;'wf / ;/n /rgfsf/sf efjgfdf<br />
lsg cgfjZos x:tIf]k u5{ < lsg cgfxs k|Zg t]:of{pF5 < lsg<br />
u5{ cgk]lIft zª\sf / lavfn' l6Kk0fL <<br />
s[i0fsf] dg efFlRrof] Û<br />
uLt ufP/} ltgn] lkF9Lsf] k| ]d kfPy] . /fu cnfk]/} ltgn]<br />
bnfgdf u'Gb|L cf]R5\ofpg kfpg] clwsf/ k|fKt u/]y] . s[i0fljj|md<br />
yfkf gfpFsf] kxf8L cg'xf/ k/fl>t lyPg, ePg / /x]g klg .<br />
x'lQFb} s'lb/x]sf] ;dfhn] ltgsf] cGtd{gnfO{ luhf]n]kl5<br />
‰:s] s[i0f . cgGt ‰:sfOn] ltgL cflQP, b'v] / pbf; ag] . gofF<br />
483
;dfhsf] ¿kfGt/0faf6 gª\u|f / bfx|f pd| ]kl5 ;/;tf b]lvof]<br />
k"0f{tM ljkIfdf .<br />
kIf l/lQof] ljkIf el/of] Û<br />
;dsflns ;flxTodf Ps bz{g df}nfpFb} 5— lxhf]nfO{<br />
…jfbÚ u/f} F . t/ Tof] jlx:sf/n] kfg] { k|b"if0faf6 /f]u lglDtPsf],<br />
b'vfO lelqPsf] / cGof}n y'lk|Psf] kIf ;fdfGo 5}g . c;fdfGo<br />
l:yltaf6 lelq/xg] k|b"lift jftfj/0fsf] sf/s tŒj <strong>pQ</strong>/<strong>cfw'lgstf</strong>nfO{<br />
dfGg] ;dfh klg gePsf] xf]Og .<br />
s[i0fn] eg]sf] ;D‰G5'— …xfnLd'xfnL ug] {s} kl5 s'b\g] t<br />
xfd|f] ;dfh