download - ราชวิทยาลัย โสต ศอ นาสิกแพทย์ แห่งประเทศไทย

้
วิธีการป้องกัน Sedation
1. ให้เริ ่มด้วยขนาดยาของ opioids ขนาดต่ำสุดที ่สามารถควบคุมความปวดได้ โดยเฉพาะ
ในผู ้ป่วยสูงอายุ และผู ้ป่วยที ่มีการทำงานของไตบกพร่อง
2. ในกรณีที่ต้องเพิ่มขนาดยา opioids ให้เพิ่มขึ้นทีละน้อย ประมาณร้อยละ 25-50 ของ
ขนาดยาเดิม โดยทั ่วไปผู ้ป่วยมักจะปรับตัวกับอาการ sedation ได้เมื ่อเริ ่มใช้ opioids ไปแล้วประมาณ
1-2 สัปดาห์ และในกรณีที ่ผู ้ป่วยยังมีอาการ sedation อยู ่ภายหลังจากเริ ่มใช้ opioids ไปแล้วประมาณ
1-2 สัปดาห์ แนะนำให้
♦ ประเมินเพื่อหาสาเหตุอื่นของการเกิด sedation เช่น พยาธิสภาพอื่นของระบบ
ประสาทส่วนกลาง, ยาอื่นที่ให้ร่วมที่มีฤทธิ์ทำให้ sedation, ภาวะแคลเซียมในเลือดสูง และ sepsis,
electrolyte imbalance, ภาวะพร่องน้ำ (dehydration) เป็นต้น
♦ พิจารณาเพิ่มยาในกลุ่ม NSAIDs และ/หรือ co-analgesics เช่น anti-depressant,
ยากันชัก ร่วมไปกับการใช้ยาในกลุ ่ม opioids โดยลดขนาดยาในกลุ ่ม opioids ลง
♦ ลดขนาดยาของ opioids ลง ให้อยู ่ในขนาดต่ำสุดที ่สามารถควบคุมความปวดได้
♦ พิจารณาเปลี ่ยนยา opioids ไปเป็นอีกตัวหนึ ่ง เช่น จาก morphine ไปเป็น fentanyl
เป็นต้น
ถ้า sedation score = 3 และอัตราการหายใจน้อยกว่า 10 ครั ้ง/นาที ควรให้การรักษาและ
ดูแลผู ้ป่วยอย่างใกล้ชิด เนื ่องจากมีโอกาสเกิดการกดการหายใจจากการใช้ opioids ได้ การรักษาคือ
1. ให้ oxygen และดูแลการหายใจ
2. ให้ยาต้านฤทธิ์ naloxone ทางหลอดเลือดดำ โดย titrate dose ครั้งละ 0.1 มิลลิกรัม
ทุก 5-10 นาที จนผู้ป่วยรู้สึกตัว ต่อจากนั้นต้องเฝ้าระวังอาการ และอาจต้องให้ naloxone ซ้ำอีกทุก
1 ชั ่วโมง เพราะ naloxone มีระยะเวลาการออกฤทธิ ์เพียง 1 ชั ่วโมง
3. แก้สาเหตุ
2. ท้องผูก เกิดจากการกระตุ ้น m receptors ทั ้งที ่ระบบประสาทส่วนกลางและที ่ทางเดินอาหาร
ทำให้ลด peristalsis ของทางเดินอาหาร และเพิ ่มการดูดน้ำกลับที ่ทางเดินอาหารอีกด้วย อาการท้องผูก
ที ่เกิดจากการใช้ opioids จะคงอยู ่ตลอดเวลาที ่ใช้ยา ดังนั ้นจึงควรให้ยาระบายร่วมไปด้วยเสมอ และควร
เพิ ่มขนาดยาระบายเมื ่อเพิ ่มขนาดยา opioids ขึ ้น
คำแนะนำเพื ่อป้องกันอาการท้องผูก ดังนี
1. เพิ ่ม fluid intake ให้ได้อย่างน้อยวันละ 2-2.5 ลิตร แต่ต้องระวังในภาวะบางอย่าง เช่น
ภาวะหัวใจล้มเหลว, ภาวะไตทำงานบกพร่อง
2. เพิ่มการรับประทานอาหารที่มีกาก
3. เพิ่มการออกกำลังและการเคลื่อนไหวในรายที่สามารถทำได้
4. ยาระบายที่ใช้ควรเป็นชนิด stimulant laxatives เช่น bisacodyl, sennoside เป็นต้น
หรืออาจเป็นยาในกลุ่ม stool softeners เช่น docusate เป็นต้น และไม่ควรใช้ยาระบายชนิด
bulk forming เช่น methylcellulose เพราะจะทำให้เกิดปัญหาเรื ่อง GI obstruction มากขึ ้น
22
แนวทางเวชปฏิบัติการดูแลรักษาความปวดจากมะเร็ง