part.6 - CRDC

96 การวิเคราะหสาระสําคัญจากน้ํามันหอมระเหย ปที่ 40 ฉบับที่ 1 (พิเศษ) มกราคม-เมษายน 2552 ว. วิทยาศาสตรเกษตร
อุปกรณและวิธีการ
นําพืช 3 ชนิด ไดแก กะเพรา แมงลัก และโหระพา อยางละ 5 กิโลกรัม สกัดดวยวิธี Simultaneous Distillation-
Extraction; SDE (Likens และ Nickerson, 1964) และ solvent ที่ใช คือ เฮกเซน สกัดเปนเวลา 24 ชั่วโมง แลวนํามาระเหยเฮ
กเซน ดวยเครื่อง rotary evaporator ที่ความดัน 250 บาร อุณหภูมิ 45 องศาเซลเซียส เก็บน้ํามันหอมระเหยในขวด ที่อุณหภูมิ
ต่ํา กอนนํามาวิเคราะหองคประกอบเคมีและกายภาพ ไดแก
- % yield ของน้ํามันหอมระเหย
โดยใชสูตร % yield (v/w)(dry weight) = volume of essential oils (ml) x 100 %
weight of raw materials
- refractive index (RI) โดยใช hand-held refractometer
- องคประกอบน้ํามันหอมระเหยดวย GC-MS โดยใช capillary คอลัมนชนิด: ZB5 (30 เมตร length x 0.25
มิลลิเมตร ID x 0.25 เมตร film thickness), ฉีดตัวอยางแบบ split mode (split ratio, 1:20 v/v) อุณหภูมิ injector เทากับ 230
องศาเซลเซียส สภาวะของคอลัมน อุณหภูมิเริ่มตนที่ 40 องศาเซลเซียส คงไว 5 นาที และเพิ่มขึ้นในอัตรา 3 องศาเซลเซียสตอ
นาที จนถึง 250 องศาเซลเซียส และคงไว 5 นาที ใชฮีเลียมเปนแกสตัวพา และ ionization voltage 70 eV ใช mass range
ตั้งแต 40-350 m/z อุณหภูมิ detector 280 องศาเซลเซียส แปลผลโดยเทียบกับ library ของ NIST และ Wiley 275 มีquality
match > 85% และวิเคราะหคา Linear retention index (LRI) โดยเปรียบเทียบจากสารมาตรฐานอัลเคน (C 11 -C 25 alkane )
ผลและวิจารณ
%yield ของกะเพรา สูงกวาแมงลักและโหระพา โดยมี %yield เทากับ 0.116 0.069 และ 0.057% ตามลําดับ (Table
1) สารสําคัญที่พบสูงสุดในน้ํามันหอมระเหยกะเพรา คือ methyl eugenol และ eugenol มี % relative peak area เทากับ
52.27 และ 23.61 ตามลําดับ นอกจากนี้ยังพบ β-caryophyllene, β-chamigene, valencene, α-caryophyllene โดยมี %
relative peak area เทากับ 17.49 2.15 2.02 และ 1.23% ตามลําดับ และยัง α-cubebene, borneol, γ-patchaulene โดยมี
%relative peak area เทากับ 0.60 0.30 และ 0.19 ตามลําดับ รวมทั้งสารกลุม terpene อื่นเชน ocimene, 1,8-cineole, α-
pinene, camphene และ β-pinene แตพบในปริมาณนอย สอดคลองกับงานวิจัยของ Kothari และคณะ (2004) สําหรับน้ํามัน
หอมระเหยแมงลัก มีชนิดของสารสําคัญ ไดแก methylchavicol, α-cubebene, cis-β-citral (nerol), β-caryophyllene, α-
bisabolene มี %relative peak area เทากับ 17.37 12.49 12.27 10.80 10.19 ตามลําดับ นอกจากนี้ยังพบ ocimeme,
verbenone, cis-α-citral (geranial), 6-camphenone และ α-amorphene มี %relative peak area เทากับ 8.70 8.14 6.78
5.88 และ 4.70 ตามลําดับ และยังพบสารประกอบอื่น ไดแก trans-α-bergamotene, α-caryophyllene, β-ocimeme,
caryophyllene oxide, d-fenchoe, δ-cadinene มี % relative peak area เทากับ 3.69 3.61 1.55 1.34 และ 1.26 ตามลําดับ
และสารสําคัญที่พบปริมาณสูงสุดในน้ํามันหอมระเหยโหระพา คือ methylchavicol มี % relative peak area เทากับ 84.98
รองลงมาเปน trans-α-bergamotene, ocimene, 1,8-cineol, δ-cadinene, methyleugenol มี % relative peak area เทากับ
5.9 2.3 1.26 1.15 และ 1.06 ตามลําดับ สวนสาร β-elemene, α-caryophyllene, α-farnesene, d-camphor, β-pinene,
camphene, borneol, β-siliene และ valencene พบปริมาณเล็กนอย (0.13-0.76%) (Table 2 และ Figure 1)
สําหรับสารสําคัญที่พบน้ํามันหอมระเหยจากพืชวงศกะเพรา 3 ชนิด คือ กะเพรา (methyleugenol และ eugenol β-
caryophyllene, β-chamigene, valencene และα-caryophyllene) แมงลัก (methylchavicol, α-cubebene, cis-β-citral
(nerol), β-caryophyllene และ α-bisabolene) และโหระพา (methylchavicol, trans-α-bergamotene, ocimene, 1,8-
cineol, δ-cadinene, methyleugenol) เห็นไดวา methylchavicol เปนสารสําคัญในแมงลักและโหระพา โดยเฉพาะโหระพามี
% relative peak area สูงเทากับ 84.98 สําหรับกะเพรามีสาร methyleugenol และ eugenol เปนสารสําคัญ ความแตกตาง
ของสารสําคัญในพืชวงศกะเพรา ขึ้นกับปจจัยสภาพแวดลอม สภาพ และ สายพันธุ (Keita et al., 2001) โดยสายพันธุที่พบใน
ประเทศไทยมีความเขมขนของ methylchavical สูงที่สุด (Marotti et al., 1996) สวนตัวอยางของพืชวงศกะเพราในประเทศฟจิ
(Brophy และ Jogia, 1986) มีสารสําคัญคือ methyleugenol, linalool และ methyl cinnamate นอกจากนี้ Pino et al. (1994)
พบ methylchavicol, 1,8-cineol และ linalool จากตัวอยางพืชวงศกะเพราในคิวบา ขณะที่พืชวงศกะเพราใน Bukina Faso มี
สารสําคัญพวก 1,8-cineol, α-terpineol และ β-pinene
Table 1 %yield, appearance and refractive index of 3 essential oils of holy, hairly and sweet basils.