part.6 - CRDC

Agricultural Sci. J. 40 : 1 (Suppl.) : 43-46 (2009) ว. วิทย. กษ. 40 : 1 (พิเศษ) : 43-46 (2552)
การใชน้ํามันหอมระเหยสําหรับพัฒนาบรรจุภัณฑธรรมชาติปองกันการทําลายของดวงงวงขาวโพด
Use of Essential oils in Developing Natural Packaging Resistant to Maize Weevil
(Sitophilus zeamais)
ศุภจิต ผองใส 1 ณัฏฐา เลาหกุลจิตต 2 อรพิน เกิดชูชื่น 2 รัชฎาวรรณ นิ่มนวล 1 1
และ สุชปา เนตรประดิษฐ
Pongsai, S. 1 , Laohakunjit, N. 2 , Kerdchoechuen, O. 2 , Nimnual, R. 1 and Natepradit, S. 1
Abstract
Essential oils from three plant species: sweet basil, holy basil and cloves were extracted by simultaneous
steam distillation-extraction. Sweet basil gave the highest yield at 2.50% (w/w, dry weight) followed by holy basil
and Cloves at 1.33 and 1.17, respectively. Oil was coated on jute sheet at 0 (control), 0.1%, 0.5%, and 1%. Five 5
g of oil solution was mixed with three binding agents; shellac, CMC and starch and sprayed on 100 cm 2 of the jute
sheet. It was found that 1% sweet basil oil protected against the maize weevil (Sitophilus zeamais). Binding
agents did not provide protection against the maize weevil protection.
Keywords : essential oil, Sitophilus zeamias, packaging
บทคัดยอ
น้ํามันหอมระเหยจากพืช 3 ชนิด โหระพา กะเพรา และกานพลู จากวิธีการกลั่นพรอมสกัด (simultaneous steam
distillation-extraction) น้ํามันหอมระเหยโหระพาใหปริมาณน้ํานัมหอมระเหยสูงที่สุด รองลงมาคือกะเพรา และกานพลู (รอย
ละ 2.50 1.33 และ 1.17 (w/w, dry weight) ตามลําดับ) เมื่อนํามาเคลือบบนกระสอบปอเพื่อศึกษาประสิทธิภาพในการปองกัน
การเขาทําลายของดวงงวงขาวโพด โดยมีคาความเขมขนของสารสกัดรอยละ 0 (ควบคุม) 0.1 0.5 และ 1 ตอปริมาณสาร
เคลือบ 5 กรัม ตอพื้นที่ 100 ตารางเซนติเมตร และเติมสารชวยยึด 3 ชนิด ไดแก เชลแล็ค คารบอกซีเมทิลเซลลูโลส และแปง
พบวาชนิดของน้ํามันหอมระเหยและความเขมขน มีอิทธิพลรวมกันในการปองกันการทะลุผานของดวงงวงขาวโพดผาน
กระสอบปอ โดยปริมาณน้ํามันหอมระเหยโหระพา รอยละ 1 สามารถปองกันดวงงวงขาวโพด ทะลุผานกระสอบปอไดดีที่สุด
เทากับรอยละ 100 แตชนิดของสารชวยยึดทั้ง 3 ชนิด ไมมีประสิทธิภาพในการปองกันการทะลุผานของดวงงวงขาวโพด
คําสําคัญ : สารสกัดน้ํามันหอมระเหย ดวงงวงขาวโพด บรรจุภัณฑ
คํานํา
ขาวสารเปนสินคาทางการเกษตรที่สําคัญในการสงออกของประเทศ ซึ่งประเทศไทยเปนผูสงออกขาวเปนอันดับหนึ่ง
ของโลกมาโดยตลอด (สุพาณี, 2549) แตในการผลิตไดประสบปญหาความเสียหายจากการเก็บรักษาสวนหนึ่งเกิดจากการ
ทําลายของดวงงวงขาวโพด (Sitophilus zeamais Motschulsky : Coleoptera : Curculionidae) (Nakamura, 2008) โดย
อาศัยและกัดกินอยูภายในเมล็ดขาวสาร (พรทิพย, 2548) สงผลกระทบตอคุณภาพผลผลิต โดยบรรจุภัณฑที่ใชบรรจุขาว มีรู
พรุนเพื่อใหสามารถระบายอากาศและความชื้นได แตรูพรุนเหลานี้มีผลใหแมลงสามารถเขาไปทําลายเมล็ดขาวได ทําให
เกษตรกรตองใชสารเคมีในการรม (fumigation) เพื่อปองกันและกําจัดแมลง (Lee et al., 2001) ซึ่งอาจเกิดสารเคมีตกคางไปสู
ผูบริโภคได สารที่ใชกันแพรหลายในปจจุบันคือ phosphine เปนตน เมื่อใชเปนเวลานานสงผลใหแมลงมีความตานทานตอสาร
มากขึ้น (Anonymous, 2000) และทําใหเปนพิษตอสภาพแวดลอม เพื่อเปนการลดปญหาสารเคมีและชวยการแกปญหา
คุณภาพขาวสาร งานวิจัยนี้ใชน้ํามันหอมระเหยจากพืชที่มีอยูมากในประเทศไทย เพื่อใชปองกันการเขาทําลายเมล็ดขาวสาร
ของดวงงวงขาวโพด โดยนํามาประยุกตใชกับบรรจุภัณฑที่ใชในการบรรจุเมล็ดขาวสาร
1 คณะครุอุตสาหกรรมและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาธนบุรี กรุงเทพ 10140
1
Faculty of Industrial Education and Technology, King Mongkut’s University of Technology Thonburi, Bangkok 10140
2 คณะทรัพยากรชีวภาพและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาธนบุรี กรุงเทพ 10150
2
School of Bioresources and Technology, King Mongkut’s University of Technology Thonburi, Bangkok 10150