گشتاورد ماركسیسم، بمثابه بعد تاریك مبارزه طبقاتی (جلد ١)

درنقد»جبرباوری«وانحراف قرینه آن
این درست است كه زاده شدن حزب بلشویك از دل حزب سوسیال دمكرات روسیه،‏
نه یك اتفاق بی معنا،‏ بلكه نتیجه تكامل قانونمند سیر حركت ماركسیسم بوده است؛ اما
این امر بمعنی در غلتیدن به نگرشی جبرباورانه نیست.‏ لذا هشدار آن است كه نباید
دچار یكجانبه نگری شد و از قید و شرط تحقق این فراگشت غافل ماند.‏
به دیگر كالم،‏ شرح و توضیح سیرحركت ماركسیسم بتوسط قانون ‏»نفی مضاعف«،‏
به آن معنا نیست كه موفقیت آمیز بودن این فراشد،‏ تحت هر شرایط امری اجتناب
ناپذیر بوده و هیچ چیز نمیتواند مانع این گونه حركت گردد یا آن را در مسیری دیگر
بیافكند.‏ بل آنچه كه مد نظر است ارائه شرح و توصیفی از منطق عینی جریان تاریخ
است و اینكه میباید این فرایند را به عنوان فرایندی بازشناخت كه بر طبق یك
الگوی دیالكتیكی ویژه میبالد و به پیش میرود،‏ همین و بس.‏
به سخنی دیگر،‏ طبق آراء ماركس و انگلس،‏ بر نظام سرمایه داری و فرایند مبارزه
طبقاتی ناشی از آن،‏ قوانین كشف شدنی حاكم است.‏ به همین ترتیب نیز ما در اینجا
كوشیدیم قانون و طریقه دگرگونی ماركسیسم و اعتالء یافتن آن از سطحی فروتر به
سطحی باالتر را نشان دهیم.‏ لیكن این امر در واقع راه پیشرفت ماركسیسم و جنبش
انقالبی طبقه كارگر را بصورت یك ‏»امكان«‏ و نه ‏»ضرورت«،‏ به صورت»‏ مقدور«‏
و نه ‏»مقدر«،‏ تبیین میكند.‏ لذا در طی هر فراگرد،‏ رفع و حل مثبت و دلخواسته این
تضاد،‏ به نحوی ‏»خودكار«‏ و ‏»خود بخودی«‏ انجام نمیپذیرد،‏ و تاریخ هیچ یك از
این فراگردها را برای دستیابی به موفقیت هرگز بیمه نمیكند.‏ بلكه فرجام كار-‏ یعنی
پیروزی یا شكست هر چرخه را
-
امر مبارزه درونی حزب،‏ و بطریق اولی،‏ مبارزه
طبقاتی است كه تعیین میكند؛ تنها قدرتی كه میتواند فراخیزی مطلوب از این شقاق
را تحقق بخشد،‏ خود فعالیت آگاهانه انسانی است.‏
به بیان گویاتر،‏ از آنجا كه تضاد میان ماركسیسم و رویزیونیسم،‏ فقط در اَشكال ویژه
022