گشتاورد ماركسیسم، بمثابه بعد تاریك مبارزه طبقاتی (جلد ١)

كمّی و كیفی آن خواهد گذاشت.‏ چه،‏ حزب سیاسی طبقه كارگر،‏ علیرغم آنكه از
مبارزه طبقاتی پرولتاریا برمیخیزد،‏ لیكن به نوبه خود و به دلیل استقالل نسبی
ذاتیاش،‏ از قابلیت و ظرفیت ویژهای برای تأثیر بخشیدن بر شالوده خود،‏ برخوردار
است.‏
از اینرو به حزب پرولتری میبایست به چشم جزئی از طبقه نگریسته شود،‏ منتها
جزء»متمایز و یگانه«،‏ كه بر اثر تكامل حد معینی از كار آگاهانه،‏ از خاستگاه خود
انفصال یا جدایش میگیرد و در عین حال با آن یگانه باقی میماند.‏ حزب،‏ هم با طبقه
یگانه است و هم ضد آن.‏ ‏»یگانه است«‏ زیرا بخشی از طبقه است،‏ ‏»ضد است«‏
زیرا هماره میكوشد با عنصر پراكندهگی و خصلت خودبخودی جنبش پرولتاریا
مبارزه كند و بر آن فائق آید ‏.از اینرو همین كه این حزب زاده میشود،‏ جنبش خود
انگیخته پرولتاریا در جان خود،‏ نیرویی را مییابد كه درآن ‏ِواحد،‏ هم با او ضد است
و هم او را به تنگی در آغوش گرفته است.‏
وانگهی،‏ مبارزین حزب انقالبی درواقع مشتی فشرده از خروار کارگران اطرافشان
هستند یعنی آگاه اند و منسجم.‏ حزب پرولتری بخشی از طبقه است كه بدلیل توانایی
بر مبارزه آگاهانه،‏ از طبقه خود متمایز است.‏ این بمعنای آن است كه حزب
كمونیست فقط ‏»نیرو«‏ نیست،‏ بهمانگونه كه فقط ‏»خرد«‏ محسوب نمیشود،‏ بلكه
حاصل تركیب یا هم آمیزی و هم جوشی یگانه هر دو عنصر است؛ یعنی بگونهای
توأمان هم از جنس این است ‏)نیرو(،‏ هم از نوع آن)‏ خرد(،‏ ولذا نشانگر عمل آگاهانه
است.‏ و ‏»عمل آگاهانه«،‏ طریقی است كه در آن،‏ ماركسیسم بمثابه علم،‏ امكان
مییابد تا به یكی از اجزاء سازنده روابط تغییر یابنده مبدل شود؛ معبری است كه
آگاهی و جنبش عینی،‏ دانش مبارزه و خود مبارزه،‏ ذهن و عین،‏ را سرشته می کند
تا این هر دو وجه جنبش انقالبی پرولتاریا بتوانند دیالكتیكی شوند و ارتقاء یابند.‏
بهرترتیب،‏ این رویكرد ماركس و انگلس به نقش و جایگاه حزب كمونیست
-
27۵
و به