Page 1 ا > ) ( Page 2 Page 3 3 ا پ ر از ب و ا ا و . ا. او ء ر ا ا داه . ا از رو ن ا ...

فصل دوم 95
اگر چنان است،‏ آيا ايدههای انسان که حقيقتهای عينی را بيان میکند،‏ میتوانند يکباره به
مثابه يک کل،‏ به نحوی نا مشروط و مطلق آن را بيان دارند،‏ يا تنها به نحوی تقريبی و نسبی آن
را بيان میدارند؟ اين سئوال دوم مسئله رابطه حقيقت مطلق و حقيقت نسبی است.‏
بوگدانف مسئله دوم را به روشنی،‏ به صراحت و قطعی با نفی حتی کوچکترين پذيرش
حقيقت مطلق پاسخ میدهد و انگلس را برای چنين پذيرشی به التقاطگرائی محکوم میکند.‏ ما از
اين کشف التقاطگرائی در انگلس توسط بوگدانف بعداً‏ جداگانه صحبت خواهيم کرد.‏ در حال
حاضر ما خود را به مسئله اول محدود میکنيم.‏ مسئلهای که بوگدانف،‏ بدون آن که آن را روشن
بکند به آن پاسخ منفی میدهد،‏ زيرا اگر چه ممکن است عنصر نسبيت در ايده اين يا آن انسان
را نفی کرد بدون آن که حقيقت عينی نفی شده باشد،‏ غير ممکن است حقيقت مطلق را نفی کرد
بدون آن که وجود حقيقت عينی نفی گردد.‏
بوگدانف چند صفحه بعد مینويسد:‏ ‏"معيار حقيقت عينی از نظر بلتوف وجود
ندارد؛ حقيقت يک شکل ايدئولوژيکی،‏ يک شکل سازمان يافته تجربه انسان است..."‏
نه ‏"نظر بلتوف"،‏ چون اين مسئله يکی از مسائل اساسی فلسفی است و نه مسئله بلتوف،‏ و
نه معيار حقيقت،‏ که میبايست جداگانه،‏ بدون مخلوط کردناش با اين مسئله که آيا حقيقت عينی
وجود دارد،‏ بررسیاش کرد هيچ کدام ربطی به موضوع ندارند.‏ پاسخ منفی بوگدانف به مسئله
دوم واضح است:‏ اگر حقيقت تنها يک شکل ايدئولوژيکی است.‏ آن گاه هيچ حقيقتی مستقل از
سوژه،‏ مستقل از بشر نمیتواند وجود داشته باشد،‏ زيرا نه بوگدانف و نه ما ايدئولوژی ديگری
بجز ايدئولوژی انسانی نمیشناسيم.‏ و پاسخ منفی بوگدانف در نيمه دوم گفته او واضحتر آشکار
میشود:‏ اگر حقيقت شکلی از تجربه انسانی است،‏ آنگاه هيچ حقيقتی مستقل از بشر نمیتواند
وجود داشته باشد؛ هيچ حقيقت عينی نمیتواند وجود داشته باشد.‏
نفی حقيقت عينی توسط بوگدانف آگنوستیسيسم و ذهنیگرائی است.‏ غير عقلانی بودن اين
نفی حتی از يک مثال تنها از يک حقيقت علمی که فوقاً‏ نقل شده آشکار میگردد.‏ علم طبيعی
هيچ جائی برای اين شک باقی نمیگذارد که وجود زمين پيش از انسان يک حقيقت است.‏ اين
کاملاً‏ با تئوری شناخت ماترياليستی سازگار است:‏ وجود شيئ منعکس شده مستقل از منعکس
کننده ‏(استقلال جهان خارجی از ذهن)‏ اين اظهار علم که زمين مقدم بر انسان وجود داشته يک
حقيقت عينی است.‏ اين قضيه علم طبيعی با فلسفه ماخیها و نظريه حقيقت آنها ناسازگار است:‏
اگر حقيقت يک شکل سازمان يافتهء تجربه انسانی است،‏ آن گاه اين اظهار که زمين خارج از
تجربه انسان وجود دارد نمیتواند درست باشد.‏
اما اين،‏ همه قضيه نيست.‏ اگر حقيقت تنها يک شکل سازمان يافته تجربه انسانی است،‏ آن
گاه آموزشهای،‏ کاتوليکگرائی نيز درستاند.‏ چون شکی نيست که کاتوليکگرائی يک ‏"شکل
سازمان يافته تجربه انسانی"‏ است.‏ بوگدانف خود اين دروغ آشکار را حس میکند و کاملاً‏ جالب
است تماشا کنيم چگونه میکوشد خود را از باتلاقی که در آن افتاده،‏ بيرون بکشد.‏
‏(صفحه (IX
–