Page 1 ا > ) ( Page 2 Page 3 3 ا پ ر از ب و ا ا و . ا. او ء ر ا ا داه . ا از رو ن ا ...

28
ف-‏
برای ترکيبی از احساسها باثبات نسبی است.‏ نه اشياء ‏(اجسام)‏ بلکه رنگها،‏ صداها،‏ فشارها،‏
مکانها،‏ زمانها ‏(آن چه ما معمولاً‏ احساسها میخوانيم)‏ عناصر واقعی جهان میباشند.‏
درباره اين کلمه ‏"عناصر"،‏ نتيجه دوازده سال ‏"تفکر"،‏ ما بعداً‏ صحبت خواهيم کرد.‏ در
حال حاضر میبايست دقت کنيم که ماخ صراحتاً‏ در اينجا بيان میدارد که اشياء يا اجسام
ترکيباتی از احساسها هستند،‏ و او به نحو کام ‏ًلا آشکاری نقطه نظر فلسفی خود را در تقابل
تئوری مخالف،‏ که معتقد است احساسها ‏"نماهای"‏ اشياءاند ‏(صحيحتر بود اگر میگفتيم
تصويرات يا انعکاسات اشياء)‏ قرار میدهد.‏ اين تئوری اخير ماترياليسم فلسفی است.‏ به عنوان
مثال،‏ فردريک انگلس ماترياليست همکار معروف مارکس و بنيان گذار مارکسيسم دائماً‏ و
بدون استنثاء در آثار خود از اشياء و عکسها يا تصاوير ذهنی آنان صحبت میکند،‏ و آشکار
است که اين تصاوير ذهنی منحصراً‏ از احساسها برمیخيزند.‏ چنين به نظر میرسد که اين
ديدگاه اساسی ‏"فلسفه مارکسيسم"‏ میبايست به هر کس که از آن صحبت میکند،‏ و به خصوص
به هر کس که به اسم اين فلسفه نوشتهای به چاپ میرساند،‏ معلوم باشد.‏ اماّ‏ به واسطهء اغتشاش
فوقالعادهای که ماخيستهای ما باب کردهاند،‏ تکرار آن چه عموماً‏ دانسته شده،‏ لازم میگردد.‏
ما به قسمت اول ‏"آنتی دورينگ"‏ برمیگرديم و میخوانيم:‏ "... اشياء و تصاوير ذهنی آنها..."‏
يا به قسمت اول بخش فلسفی که میگويد:‏ ‏"اماّ‏ انديشه از کجا اين اصول ‏(يعنی اصول ريشهای
تمامی معرفت)‏ را کسب میکند؟ از خود؟ خير...‏ اين اشکال هرگز نمیتوانند از انديشه،‏ بلکه
تنها از دنيای خارج میتوانند خلق يا مشتق شوند...‏ اصول نقطه آغاز تحقيق نيستند ‏(بدان
صورت که دورينگ،‏ که میخواهد يک ماترياليست باشد اماّ‏ نمیتواند با استواری از
ماترياليست پيروی کند،‏ به آن معتقد است)،‏ بلکه نتيجهء نهائی آنند؛ آنان به طبيعت و تاريخ
انسان اعمال نشدهاند،‏ بلکه از آن مشتق شدهاند؛ اين طبيعت و حوزه انسانيت نيستند که با اين
اصول مطابقت مینمايند،‏ بلکه اصول تنها تا زمانی مورد اعتبارند که با طبيعت و تاريخ
سازگار باشند اين تنها مفهوم ماترياليستی ماده است،‏ و مفهوم متناقض آقای دورينگ
ايدهآليستی است،‏ مسائل را وارونه نشان میدهد،‏ و جهان واقعی را از ايدهها درست میکند."‏
‏(همان جا،‏ صفحه تکرار میکنم که انگلس همه جا و بدون استثناء اين ‏"تنها مفهوم
ماترياليستی"‏ را به کار میبرد،‏ و بی رحمانه به دورينگ برای کوچکترين انحراف از
ماترياليسم به ايدهآليسم حمله میکند.‏ هر کس ‏"آنتی دورينگ"‏ و ‏"لودويک فويرباخ"‏ را با
کمترين دقتی بخواند،‏ دفعات فراوانی را خواهد يافت که انگلس از اشياء و انعکاساتشان در
مغز انسانی،‏ در شعور،‏ انديشه و غيره،‏ صحبت مینمايد.‏ انگلس نمیگويد که احساسها يا ايدهها
‏"نمادهای"‏ اشياءاند،‏ زيرا ماترياليسم استوار،‏ بدان گونه که به تفصيل در جای خود نشان خواهيم
داد،‏ میبايست ‏"تصوير"،‏ عکس يا انعکاس را به جای ‏"نماد"‏ به کار برد.‏ اماّ‏ اينجا سئوال بر
سر اين يا آن فرمولبندی از ماترياليسم نيست،‏ بلکه از مخالفت ماترياليسم و ايدهآليسم،‏ از تفاوت
B
A
–
–
١٨
(٢١
–
- A
۴٧٣
. B
ا.‏ ماخ،‏ ‏"مکانيک،‏ يک بررسی تاريخی و انتقادی از تکامل آن"،‏
٣
انگلس،‏ ‏"انقلاب آقای دورينگ در عمل"،‏ ۵٠ آفلاگ،‏ اشتوتگارت،‏
، آفلاگ،‏ لابپزيگ،‏
١٨٩٧، صفحه
١٩٠۴ صفحه ۶