Page 1 ا > ) ( Page 2 Page 3 3 ا پ ر از ب و ا ا و . ا. او ء ر ا ا داه . ا از رو ن ا ...

فصل پنجم 233
فيزيکی نوين ‏"مفهومگرايان"‏ ‏(ماخیها)‏ چسبيدهاند.‏ بنابراين ری کام ‏ًلا به درستی ‏"عقايد
فيزيکدانان درباره اعتبار عينی فيزيک"‏ ‏(صفحه ٣) را مرکز کار خود قرار میدهند.‏
نتايج اين تحليل چيستند؟
يک مفهوم اساسی را انتخاب کنيم،‏ مفهوم تجربه را.‏ ری به ما اطمينان میدهد که تفسير
ذهنیگرائی ماخ ‏(برای سهولت و اختصار،‏ ماخ را به عنوان نماينده مکتبی خواهيم گرفت که
ری مفهومگرا نام میگذارد)‏ يک فهم نادرست محض است.‏ اين درست است که يکی از
‏"خصيصههای جديد مهم فلسفه پايان قرن نوزدهم"‏ آن است که ‏"تجربهگرائی که در تغييرات
جزئی ظريفتر و غنیتر شده است،‏ به ايمانگرائی،‏ به تقدم ايمان میانجامد،‏ همان تجربهگرائی
که يک بار ماشين جنگی بزرگ شکگرائی عليه اظهارات متافيزيک بود.‏ آيا حقيقتاً‏ معنی واقعی
کلمه ‏’تجربه‘‏ به تدريج و به کمک تغييرات جزئی نامحسوس تحريف شده است؟ تجربه وقتی به
شرايط وجود،‏ به علم تجربی برمیگردد که آن را دقيق و تصفيه کند،‏ ما را به ضرورت و
حقيقت میکشاند."‏ ‏(صفحه شک نيست که کل ماخيسم به مفهوم وسيع کلمه چيزی نيست
مگر يک تحريف به کمک تغييرات جزئی نامحسوس در معنای واقعی کلمه ‏"تجربه"!‏ اماّ‏ ری
که تنها ايمانگرايان و نه خود ماخ را به اين تحريف متهم میکند چه طور اين تحريف را
تصحيح میکند؟ گوش کنيد:‏ ‏"تجربه بنا به تعريف معرفت به شيئ است.‏ اين تعريف در علم
فيزيک مناسبتر از هر جای ديگر است...‏ تجربه چيزيست که ذهن ما هيچ تسلطی بر آن ندارد،‏
که خواستها و اراده ما نمیتوانند آن را کنترل کنند،‏ که داده شده است و ساخته ما نيست.‏ تجربه
شيئی است که با ذهن مواجه است.‏ du) "(en face ‏(صفحه ٣١۴)
اينجا مثالی داريم از اين که چطور ری از ماخيسم دفاع میکند!‏ انگلس نابغه چه درکی را
نشان داد وقتی جديدترين نوع جانبداران آگنوستیسيسم و پديدهگرائی فلسفی را ‏"ماترياليستهای
شرمگين"‏ خواند.‏ پوزيتيويست و پديدهگرای مشتاق ری يک نمونه عالی از اين نوع است.‏ اگر
تجربه يک ‏"شناخت شيئ"‏ است،‏ اگر ‏"تجربه شيئ در مقابل ذهن است"،‏ اگر تجربه در آنجائی
وجود دارد که چيزی خارج dehors) quelque‏)خود chose du را عرضه کرده و اثبات
مينمايد
میشود!‏ پديدهگرائی ری و اظهار تند و مؤکد او چيزی جز احساسها وجود ندارند،‏ و عينی
چيزيست که عموماً‏ معتبر است و غيره و غيره اين همه تنها يک برگ انجير،‏ يک پوشش
کلامی تهی برای ماترياليسم است،‏ چون به ما گفته میشود:‏
‏"عينی آن چيزيست که از خارج داده میشود،‏ که توسط تجربه تحميل میگردد؛
آن چيزيست که ساخته ما نيست،‏ اماّ‏ مستقل از ما ساخته شده است و تا حد معينی ما را
میسازد."‏ ‏(صفحه ری با ويران کردن پديدهگرائی از پديدهگرائی دفاع میکند!‏ رد تفاسير
ايدهآليستی ماخيسم تنها با تفسير ماخيسم به شيوه ماترياليسم شرمگين حاصل شده است.‏ ری بعد
از آن که خود تمايز دو گرايش در فيزيک مدرن را میپذيرد،‏ با عرق جبين میکوشد تا کليه
تمايزات را به نفع گرايش ماترياليستی از ميان بردارد.‏ به عنوان مثال او درباره مکتب نو
(٣٩٨
"
S.324) ،(se pose et en se posant s'impose, اين آشکارا به ماترياليسم بالغ
(impose)
–
(٣٢٠